ENERGIE AUDIT VERSLAG
Middelbeers Opsteller Projectnaam Rapportnummer
: 30 augustus 2013 : ing. A.P.M. Timmer : Energie audit verslag 2012 : FL.2012/EAV/ati.01/030613
Inhoudsopgave
pagina
1
Inleiding
3
1.1 1.2 1.3 1.4
Aanleiding en doel Opbouw managementsysteem Opbouw rapport Autorisatie
3 3 3 4
2
Evaluatie CO2-footprint
5
2.1 2.2 2.3 2.4
Aanpassing CO2-footprint 2011 CO2-footprint 2012 Verschillen CO2-footprint 2011-2012 Mathematische analyse
5 5 5 5
3
Herkomst CO2-emissies
7
3.1 3.2 3.3
Algemeen Specificatie naar bron Aangekocht materieel
7 7 8
4
Reductiedoelstellingen en maatregelen
9
4.1 4.2 4.3
Reductiedoelstellingen Reductiemaatregelen Deelname initiatieven
9 9 9
Bijlagen Bijlage 1: Bijlage 2: Bijlage 3:
gewijzigde CO2-footprint 2011 CO2-footprint 2012 gerealiseerde reductiemaatregelen
Rapportnummer: FL.2012/EAV/ati.01/030613
Energie audit verslag 2012
pagina 2 van 9
1
Inleiding
1.1
Aanleiding en doel
De FL-groep (F.L. Liebregts B.V. en Bodex Milieu B.V.) heeft voor het eerst een eigen CO2-footprint opgesteld in het referentiejaar 2011. Het onderhavige jaarverslag heeft als doel de voortgang van onze emissiereductie en de CO 2 emissies in het jaar 2012 vast te leggen en openbaar te maken. Het energie audit verslag is opgesteld conform de richtlijnen in NEN-EN 50.001:2011 (energiemanagementsystemen Eisen met gebruiksrichtlijnen). Het energieverbruik van de FL-groep ten aanzien van de scope 1 en 2 uitstoot is in drie hoofdgroepen onder te verdelen: 1.
Energieverbruik van het kantoor; gasverbruik; elektraverbruik;
2.
Energieverbruik van de werkplaats; gasverbruik; elektraverbruik;
3.
Energieverbruik ten behoeve van projecten; gasverbruik keten; gasolie materieel, incl. transport; gasolie bedrijfsauto’s; smeerolie (onderhoud materieel); benzine klein materieel.
In het kader van het opstellen van de CO2-footprint is het bovengenoemde energieverbruik over 2012 gekwantificeerd. De resultaten hiervan zijn vergeleken met de resultaten uit het referentiejaar 2011.
1.2
Opbouw managementsysteem
Volledigheidshalve wordt ook verwezen naar de aan dit document gerelateerde documenten: Beleidsverklaring (handboekdocument B.2.1); Energie management programma (handboekdocument B.2.7). Plan van Aanpak, bestaande uit Reductiemaatregelen, Taakverdeling, Interne communicatie, Externe communicatie en deelname initiatieven;
1.3
Opbouw rapport
In hoofdstuk 2 wordt de CO2 footprint geevalueerd. Hoofdstuk 3 vermeld de herkomst van de CO2-emissies. In hoofdstuk 4 zijn de reductiedoelstellingen genoemd, alsmede de mogelijke maatregelen om tot reductie te komen.
Rapportnummer: FL.2012/EAV/ati.01/030613
Energie audit verslag 2012
pagina 3 van 9
2
Evaluatie CO2-footprint
2.1
Aanpassing CO2-footprint 2011
Onze CO2-footprint is op 14 november 2012 geverifieerd door Energy Consult Holland B.V. (rapportage Verificatie CO2 emissie inventarisatie 2011, kenmerk 07276/212/09/1129/CvR, d.d. 20-11-12). De totale CO2-emissie was vastgesteld op 9.973,9 ton CO2. Door Energy Consult Holland B.V. is een verklaring afgegeven, gedateerd 21 november 2012. Op 20 december 2012 heeft Eerland Certification B.V. ons geaudit voor de CO 2-prestatieladder. Ten aanzien van de geverifieerde CO2 emissie inventarisatie 2011 is door Eerland Certification B.V. nog een aantal aanpassing aangedragen. Deze zijn verwerkt, waardoor de aangepaste totale CO 2-emissie nu is vastgesteld op 9.994,7 ton CO2. Ten opzichte van de geverifeerde CO2-footprint is dit een verhoging van circa 20,8 ton CO2. Dit is te wijten aan een aantal interpretatieverschillen dan wel verkeerd gehanteerde uitgangspunten: De werkmaatschappij Bodex Milieu B.V. (in 2012 nog handelend onder de handelsnaam Zeeuwen Milieu B.V.) was door ons ten onrechte aan de scope onttrokken. Derhalve is 5,0 ton CO2 aan de footprint toegevoegd (828 m3 aardgas x 1825 g CO2/m3 = 1,5 ton CO2 en 7.756 kWh x 455 g CO2/kWh = 3,5 ton CO2); Het verlies aan koudemiddelen uit de airco’s van het groot materieel is abusievelijk niet eerder onderkend. Derhalve is 3,6 ton CO2 aan de footprint toegevoegd (2,53 kg R134a x 1430 kg CO2/kg); In 2011 is er 59.397 km gedeclareerd welke met prive auto’s zijn gereden. Derhalve is 12,2 ton CO 2 aan de footprint toegevoegd (59.397 km diesel x 205 g CO2/km).
2.2
CO2-footprint 2012
Om meer inzicht te verkrijgen in het verloop van onze CO 2-emissie wordt halfjaarlijks de balans opgemaakt, waarbij de resultaten worden meegenomen in de evaluatie van de doelstellingen. De huidige status voor 2012 is een verbruik van 8.259 ton CO2. Hetgeen in de lijn der verwachtingen lag aangezien er over de 1e helft van 2012 een verbruik van 4.031 ton CO2 was vastgesteld.
2.3
Verschillen CO2-footprint 2011-2012
Ten opzichte van het referentiejaar is de absulute CO2-uitstoot met 17,4% afgenomen. Verschillen in emissies per jaar zijn in eerste instantie te relateren aan het aantal en soort projecten. Daarnaast dragen de ontwikkelingen binnen het bedrijf (jaaromzet, personele bezetting, groei machinepark) bij aan een toename dan wel een afname van de CO2uitstoot. De totale CO2-uitstoot van het materieel wordt gerapporteert op basis van de ingekochte brandstof. Door het ontbreken van een eenduidige meetnorm kan de relatieve uitstoot per productie-eenheid (nog) niet zinvol worden uitgedrukt. Hierdoor zijn de jaarlijkse verbruiksrapportages moeilijk met elkaar te vergelijken. Een complex van factoren speelt daarbij een rol. Ons materieel bestaat uit verschillende types. Ook de inzet van modernere of juist oudere machines en de bezettingsgraad van het materieel zijn van invloed op het brandstofverbruik in een jaar. Bovendien zorgd de aard van de projecten voor een verschillend beeld. Een dumper die bijvoorbeeld in het ene jaar op projecten heeft gewerkt met veel (ver)harde ondergrond, kan het andere jaar een veel groter brandstofverbruik laten zien door werkzaamheden in zachte, onverharde ondergrond. Met ander woorden, als wij het ene jaar meer brandstof verbruiken dan het andere jaar zegt dit onvoldoende over de kwaliteit van onze milieuprestatie.
2.4
Mathematische analyse
Zoals in paragraaf 2.3 besproken is aan de hand van de absolute reductie aan CO 2-uitstoot geen waarde te hechten dat onze reductieinspanningen daadwerklijk effect hebben. Middels een aantal kentallen, zoals opgenomen in tabel 2.1 trachten we hierin enigszins inzicht te verschaffen.
Rapportnummer: FL.2012/EAV/ati.01/030613
Energie audit verslag 2012
pagina 5 van 9
3
Herkomst CO2-emissies
3.1
Algemeen
Zoals reeds vermeld is in 2012 de totale CO2-emissie vastgesteld op 8.259 ton CO2. In tabel 3.1 zijn de diverse emissiebronnen weergegeven. tevens is het percentage vermeld van de totale hoeveelheid. Het grootste aandeel van het energieverbruik (maar liefst 99%) wordt veroorzaakt door de inzet van materieel (verbruik van gasolie). De overige 1% is toe te schrijven aan bebouwing (aardgas en elektra), onderhoud (propaangas en smeeroliën) en klein materieel (benzine). Dit is overigens niet anders dan in 2011. Tabel 3.1 CO2-emissie Categorie
Verbruik Eenheid
Scope 1 - directe emissiebronnen aardgas E.ON (gebouwen) benzine klein materieel gasolie autobeheer (voertuigen en materieel) gasolie (schip) gasolie (projecten Nederland) gasolie (projecten België) propaangas (projecten) smeeroliën Scope 2 - indirecte emissiebronnen
[jaar] 8.564 606 270.873 123.784 2.106.174 96.766 1.680 7.771
zakelijke vliegtuigvluchten elektriciteit Essent gebouwen (grijs) koude middelen airco (R134a) - verlies diesel woon-werkverkeer TOTAAL
3.2
8.288 75.065 7 95.402
m3 liter liter liter liter liter kg kg
CO2-emissie
Procentueel
[ton/jaar] 16 2 849 388 6603 303 5 28
[%] 0,19 0,02 10,28 4,70 79,94 3,67 0,06 0,34
2 34 10 20 8.259
0,02 0,41 0,12 0,24 100
km kWh kg km
Specificatie naar bron
3.2.1 Energieverbruik bedrijfslocatie Het totale aardgasverbruik en elektraverbruik is toe te schrijven aan onze bedrijfslocatie. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in het kantoor en de werkplaats. Het aardgasverbruik is nagenoeg in zijn geheel toe te schrijven aan de centrale verwarming van de gebouwen. Ten aanzien van het elektraverbruik is de volgende apparatuur aanwezig: Apparaat kantoor Verlichting - binnen Airco-unit Server met toebehoren PC met beeldscherm Kopieerapparaat/printer Huishoudelijke apparatuur (koffieautomaat/ koelkast/waterkoeler/waterkoker/fornuis/etc.) Overige (radio's/klokjes/etc)
Aantal 234 1 1 20 2 5
Apparaat werkplaats Verlichting – binnen + buitenterrein Ventilatie Server met toebehoren PC met beeldscherm Persluchtcompressor Machines - hefbrug
Aantal 169 1 1 1 1 1
5
Machines - bovenloopkraan Machines - vaste opstelling (kolomboor, cirkelzaag, etc) Lasapparaat Machines - losse onderdelen (slijptol, etc)
1 5 3 25
3.2.2 Energieverbruik transport Over het algemeen gaan medewerkers met bedrijfsauto’s rechtstreeks naar het werk (kantoor, werkplaats of de diverse projectlocaties). Hierbij wordt tevens gebruik gemaakt van busjes voor personenvervoer (carpoolsysteem) naar de projectlocaties. Er is beperkt sprake van woon-werk verkeer met privé auto’s. Eveneens wordt er geen gebruik gemaakt van het openbaar vervoer. Een enkeling maakt gebruik van de fiets om op het werk te komen. Het wagenpark betreft eigen auto’s, welke allen op gasolie rijden en bestaat in totaal uit de volgende voertuigen: Materieel VW caddy Toyota (Landcruiser of H.A.) diverse personenwagens
Rapportnummer: FL.2012/EAV/ati.01/030613
Aantal 28 16 11
Energie audit verslag 2012
pagina 7 van 9
Om het materieel en diverse materialen op de projectlocaties te krijgen hebben we eigen transportmaterieel, bestaande uit: Materieel deeplader (Volvo FH16) vrachtwagen (MAN TGS) servicebus (Iveco)
Aantal 1 1 1
Op basis van de onderhoudskaarten is het aantal in 2012 verreden kilometers berekend. In totaal wordt met het aanwezige materieel circa 2,2 miljoen km gereden. 3.2.3 Energieverbruik projecten Momenteel hebben we geen projecten die aangenomen zijn waarop CO2 gerelteerd gunningvoordeel is verkregen. Mochten er in 2013 inschrijvingen zijn (dan wel/niet in combinatie) wordt op dat moment de procedures in het handboek gevolgd. Verwarming van de keten betreft nagenoeg het volledige propaangasverbruik. Het relatief kleine benzine verbruik is benodigd voor wat klein materieel. Zoals reeds eerder vermeldt is het grootste deel van het gasolieverbruik (90%) toe te schrijven aan het materieel. Het volgende eigen materieel wordt ingezet op projecten: Materieel schip dragline rupskraan minigraver dumper bulldozer wieldozer heftruck schranklader tractor wals trilplaat aggregaat lampentoren (bemalings)pompen
3.3
Aantal 1 2 17 2 7 5 6 3 3 6 4 4 9 6 15
Aangekocht materieel
Het hedendaagse generatie materieel is voorzien van continu gemeten brandstofverbruik. Van de volgende recentelijk aangeschafte machines is het brandstofverbruik digitaal inzichtelijk: Materieel Bulldozer (B17) Dumper (D21 t/m D26) Loader L90G Loader L70G Hitachi kraan 670 Hitachi kraan 520
Aantal 1 6 1 2 1 2
Al het in bovengenoemde materieel wordt in de eigen werkplaats onderhouden. Hiertoe wordt 15.271 kg smeer- en motorolie gebruikt. Een gedeelte van de afgewerkte olie wordt weer als zodanig afgevoerd, hetgeen neer komt op 7500 liter olie retour.
Rapportnummer: FL.2012/EAV/ati.01/030613
Energie audit verslag 2012
pagina 8 van 9
4
Reductiedoelstellingen en maatregelen
4.1
Reductiedoelstellingen
Ten aanzien van het reduceren van onze CO2-uitstoot heeft F.L. Liebregts zich ten doel gesteld in 2015 een reductie van 2% te realiseren ten opzichte van het referentiejaar 2011. Aangezien we over 2012 een reductie hebben gerealiseerd van 1% lijkt deze doelstelling realistisch. Bijstelling is vooralsnog niet noodzakelijk.
4.2
Reductiemaatregelen
Voor het realiseren van de reductiedoelstellingen zijn diverse maatregelen mogelijk. Dit geld zoor zowel de emissiebronnen die vallen onder scope 1 en 2. De grootste CO2 emissiebron binnen F.L. Liebregts B.V. is het verbruik van gasolie. Derhalve richt het beleid zich in 2013 nadrukkelijk op het handhaven dan wel reduceren van deze emissiebron. In het overzicht ‘Gerealiseerde Reductiemaatregelen’, welke als bijlage 3 aan deze rapportage is toegevoegd, zijn de reeds uitgevoerde reducties opgenomen. In 2012 heeft met name de aanschaf van duurzaam nieuw materieel pririteit gehad.
4.3
Deelname initiatieven
Als lid van Bouwend Nederland is F.L. Liebregts B.V. vertegenwoordigd in de Vakgroep Grondwerk. De heer F.C.J. Liebregts heeft als vakgroepbestuurslid een prominente rol. Over 2012 heeft de vakgroep 33 leden afkomstig uit het groot-, midden en kleinbedrijf. De bedrijfsactiviteiten zijn met name gericht op het grondverzet. Voorts kent de vakgroep de commissie ‘Markt en Techniek’. Op de terreinen van opleiding, verzekeringen, aanbestedingen, duurzaam inkopen, normalisatie, regelgeving en maatschappelijk verantwoord ondernemen geeft de commissie gevraagd en ongevraagd advies aan het bestuur van de vakgroep. Daarnaast verzorgt zij mede de input voor de informatie aan de leden. De heer F.C.J. Liebregts heeft eveneens zitting in deze commissie. Als initiatief op het gebied van duurzaamheid in de keten is het afgelopen jaar 2012 ‘het nieuwe draaien’ speerpunt geweest. Het bestuur van de Vakgroep heeft gevraagd aan de Commissie ‘Markt en Techniek’ een advies samen te stellen over de cursus die thans door BMWT en een aantal anderen wordt georganiseerd. Met name is het van belang dit gezamenlijk als vakgroep Grondwerk te kunnen oppakken. Een eerste proef heeft plaatsgevonden tijdens de Technische Contactdag (TKD). Daarbij is aangetoond dat door het op een andere wijze werken het brandstofverbruik kan worden verminderd. Dit brandstofverbruik dient overigens wel te worden gerelateerd aan het aantal ton grond wat verzet wordt. Een aantal bedrijven heeft al ervaring opgedaan met het nauwgezetter meten van het verbruik in relatie tot de productie. De machinisten ervaren dit niet altijd als even prettig. Zij vinden dat zij dan teveel op de vingers worden gekeken. Dit kan vermeden worden door niet iedere dag de cijfers te beoordelen maar over een langere periode. De cursus het nieuwe draaien is in een dag op eigen machines te doen, maar je moet wel onderhoud plegen. Dit kan door regelmatig in toolbox-meetings de aandacht voor dit fenomeen te vragen. Het nieuwe draaien zal in 2013 als onderdeel van de Machinistenscholingsdagen plaatsvinden.
Rapportnummer: FL.2012/EAV/ati.01/030613
Energie audit verslag 2012
pagina 9 van 9
gewijzigde CO2-footprint 2011
- Bijlage 1 -
CO2-footprint 2012
- Bijlage 2 -
gerealiseerde reductiemaatregelen
- Bijlage 3 -