ELEKTRISCHE TWEEWIELERS Het handvat voor uw gemeente De startgids elektrisch vervoer voor gemeenten ‘De stekker in elektrisch vervoer, maar hoe?’ beschrijft hoe een gemeente elektrisch vervoer (EV) kan faciliteren of stimuleren. Dit document is een aanvulling op de startgids, gericht op het faciliteren of stimuleren van het gebruik van elektrische tweewielers.
A ls het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal 1
1. WAT ZIJN ELEKTRISCHE TWEEWIELERS? In dit document is aandacht voor tweewielers met elektrische ondersteuning (zoals een elektrisch fiets) en volledig elektrisch aangedreven tweewielers (snor- en bromfietsen en -scooters). Onderstaand kader beschrijft de specifieke kenmerken van deze tweewielers. Daarnaast zijn er steeds meer kleine elektrische voertuigen op de markt, zoals elektrisch steps, driewielers en vierwielige tweepersoonsvoertuigen. Deze voertuigen zijn minder gangbaar of vallen onder andere voertuigcategorieën en zijn geen onderdeel van dit document. Dit hoofdstuk gaat verder in op de toegevoegde waarde van elektrische tweewielers en de motivatie voor (stimulerende) activiteiten van de gemeente. Hoofdstuk 2. bevat voorbeelden van activiteiten waar een gemeente op in kan zetten om het gebruik van elektrische tweewielers te stimuleren en te faciliteren. Tot slot gaat hoofdstuk 3. in op de specifieke kenmerken van elektrische tweewielers.
Onderscheid tussen de verschillende typen elektrische tweewielers
Voertuig categorie
Toelichting voertuigen
Voertuigen met elektrische trapondersteuning
Elektrische fietsen ₁ Elektrische fietsen zijn voorzien van een hulpmotor die zorgt voor trapondersteuning. De trapondersteuning wordt onderbroken als de berijder stopt met trappen of de snelheid hoger is dan 25 km/h. Elektrische fietsen behoren tot dezelfde voertuigcategorie als fietsen zonder ondersteuning. Er is voor het gebruik op de openbare weg geen Europese type toelating nodig. Naast de elektrische fietsen zonder type toelating zijn ook de ‘speed’ elektrische fietsen in opkomst. Dit zijn fietsen met elektrische trapondersteuning waarbij de aandrijfkracht wordt onderbroken bij een snelheid tussen de 25 en 45 km/h of als de berijder ophoudt met trappen. Deze fietsen hebben voor toelating op de openbare weg een Europese type toelating nodig. Afhankelijke van de typegoedkeuring laat de RDW deze fietsen in Nederland toe als brom- of snorfiets.
Voertuigen met elektrische hoofdaandrijving
Snorfietsen en -scooters De maximale (constructie)snelheid van snorfietsen en -scooters2 bedraagt 25 km/h. Voor een snorfiets is geen helm en wel een verzekering en rijbewijs nodig. Naast de snorfietsen en –scooters zijn er tweewielers die op een fiets lijken maar het niet zijn. Bij deze tweewielers kan de berijder trappen en daarnaast ook zonder te trappen (met aandrijving door de elektromotor) een maximale (constructie) snelheid halen tot 25 km/h. Deze voertuigen worden door de wetgever gezien als een snorfiets. Bromfietsen en –scooters Voor bromfietsen en scooters is de maximale (constructie)snelheid 45 km/h. Voor het bereiden is een rijbewijs, verzekering en helm nodig. Motorfietsen en –scooters Elektrisch aangedreven tweewielers met een maximale (constructie)snelheid van meer dan 45 km/h worden gezien als een motorfiets inclusief de bijbehorende regels voor toelating, rijbewijs en verzekering.
2
1
Elektrische fietsen worden ook wel EPAC (electrical pedal assisted cycle) en pedelec (samenvoeging van: ‘to pedal’ en ‘electrical’) genoemd.
2
Een brom- of snorfiets kenmerkt zich doordat de motor ‘tussen de voeten zit’. Bij een scooter heeft de berijder vrije ruimte voor het plaatsen van de voeten.
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
Motivatie voor beleid en activiteiten voor elektrische tweewielers door een gemeente Het aantal elektrische tweewielers neemt sterk toe. Begin 2013 rijden er in Nederland circa 1 miljoen elektrische fietsen en circa 29.000 elektrische snor- en bromfietsen en brommobielen. De praktijkervaring leert dat deze groei ontstaat door de positieve eigenschappen van de elektrische tweewielers en stimulerend beleid. Elektrische tweewielers zijn toegankelijk om korte en middellange woon-werkafstanden af te leggen. Onderzoek leert dat de afstand afgelegd op een elektrische fiets gemiddeld anderhalf keer langer is dan de afstand op een fiets zonder ondersteuning3. Elektrische tweewielers zijn daardoor een aantrekkelijk alternatief voor korte ritten met de auto. Voor een gemeente bestaat de toegevoegde waarde van elektrische tweewielers onder andere uit: • Een verschuiving van twee- en viertakt brommers (met verbrandingsmotor) naar elektrische scooters draagt bij aan een prettige leefomgeving. Geluidsoverlast en stank verminderen en de luchtkwaliteit verbetert door minder uitstoot van CO2, NOx en fijnstof (PM10 en PM2,5); • Elektrische tweewielers (met name elektrische fietsen) zijn een aantrekkelijk alternatief voor autogebruik bij de korte en middellange woon-werkafstanden. Een verschuiving van de auto naar de elektrische fiets zorgt voor meer vitaliteit, draagt bij aan het verminderen van congestie en verbetert de luchtkwaliteit; • Elektrische tweewielers, zoals de elektrische bakfiets en scooter, bieden potentie voor lokale bezorg- en koeriersdiensten. De gemeente kan bijvoorbeeld elektrische tweewielers buiten venstertijden in het centrum toestaan voor bevoorrading van winkels. Voor lokale bedrijven ontstaat daardoor flexibiliteit, voor de gemeente zorgt een afname van het vervoer met vrachtwagens en bijvoorbeeld in centra voor de verbetering van de luchtkwaliteit.
3
3
Voorbeeld Rij2op5 stimuleert fietsen naar het werk De campagne Rij2op5 van de Fietsersbond helpt gemeenten en bedrijven fietsen naar het werk te stimuleren. Rij2op5 brengt de voordelen van fietsen onder de aandacht en wil deze laten ervaren door potentiële gebruikers. Het ervaren van bijvoorbeeld het rijden op een elektrische fiets vergroot de kans dat mensen vanuit de auto op een elektrische tweewieler overstappen. Meer informatie op www.rij2op5.nl.
De voordelen van elektrische bakfietsen Veel ondernemers weten niet dat er elektrische bakfietsen zijn die zeer wendbaar zijn en slechts twee wielen hebben. De bak zit voor op de fiets en kan een inhoud hebben tot 160 liter. De e-bakfiets is -met name in de grote steden- vaak sneller dan een bestelauto, kan overal komen, heeft geen last van venstertijden, is schoner, heeft een goed imago en is veel goedkoper dan een bestelauto. En e-bakfiets kost tussen de 2.000 en 5.000 euro, verbruikt geen benzine en kent geen wegenbelasting.
TNO Kwaliteit van Leven. (2008). Elektrische fietsen. Marktonderzoek en verkenning toekomstmogelijkheden. Kenmerk KvL/B&G/2008.067.
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
2. HOE KAN EEN GEMEENTE ELEKTRISCHE TWEEWIELERS STIMULEREN? Een gemeente kan met verschillende activiteiten het gebruik van elektrische tweewielers faciliteren en stimuleren. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de voorbeelden van activiteiten die in dit hoofdstuk verder zijn uitgewerkt.
Activiteit
*
Rol gemeente*
Kosten**
1. Sloopregeling voor twee- en viertakt brommers
Stimuleren
Hoog
2. Verstrekken van aanschafsubsidies voor elektrisch aangedreven tweewielers
Stimuleren
Hoog
3. Actief informeren over elektrische tweewielers
Stimuleren
Middel
4. Samenwerking met lokale bedrijven
Faciliteren
Laag
5. Stopcontacten voor het opladen van elektrische tweewielers
Faciliteren
Middel
6. Gebruik van elektrische tweewielers door gemeente
Faciliteren
Middel
7. Aandacht voor tweewielers in het verkeer- en vervoerbeleid
Faciliteren
Laag-Hoog
8. Regionale samenwerking
Faciliteren
Laag
Zie voor toelichting op de rol van de gemeente hoofdstuk 1.2 in de startgids elektrisch vervoer voor gemeenten.
**
Laag: kosten gericht op inzet medewerkers gemeente, middel: investeringskosten tot € 10.000 en hoog: investeringskosten hoger dan € 10.000.
1. Een sloopregeling voor twee- en viertakt brommers Een sloopregeling voor (verouderde) twee- en viertakt brommers stimuleert het gebruik van elektrische scooters door het laten slopen van oude brommers met een verbrandingsmotor. De sloopvergoeding is in deze regeling hoger dan de dagwaarde waardoor eigenaren bereid zijn de oude brommers in te leveren. De gemeente kan voor het milieuvriendelijk recyclen van de oude scooter samenwerken met Scooter Recycling Nederland (www.scooterrecyclingnederland.nl). Afhankelijk van haar eigen ambities kan de gemeente de sloopregeling koppelen aan een subsidieregeling voor de aanschaf voor elektrische tweewielers (zie ook: aanschafsubsidies voor elektrische tweewielers). Er is in Nederland een diversiteit aan sloop- (en subsidie)regelingen voor elektrische tweewielers. Voor de consument kan daardoor een onduidelijke situatie ontstaan doordat onbekend is welke regelingen er zijn en hoe ze daarvan gebruiken kunnen maken. Om daarop in te spelen kan een gemeente bijvoorbeeld via lokale dealers consumenten actief informeren. Ook is een ongewenste verschuiving mogelijk waarbij voertuigen in andere gemeenten (goedkoop) worden gekocht om ze vervolgens met een sloopregeling in een andere gemeente in te leveren. Bij het opstellen van een lokale regeling is het daardoor wenselijk om aan te sluiten bij nationale en/of regionale kaders zodat eenduidigheid ontstaat.
4
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
Sloopregeling voor brommers en scooters met tweetakt verbrandingsmotoren in Zaanstad De gemeente Zaanstad heeft een regeling ingesteld voor het onttrekken van brommers en scooters met (vooral verouderde) tweetakt verbrandingsmotoren aan het binnenstedelijke verkeer. Het doel van de regeling is het verbeteren van de luchtkwaliteit door het verminderen van de uitstoot van schadelijke stoffen. Scooters en brommers van een bepaalde leeftijd komen in aanmerking voor de regeling. De eigenaren krijgen van de gemeente een slooppremie van € 200. Deze bijdrage is doorgaans hoger dan de dagwaarde van de brommer of scooter.
2. Een aanschafsubsidie voor elektrische tweewielers Via een aanschafsubsidie kan de gemeente de aanschaf van nieuwe elektrische tweewielers stimuleren. De aanschafkosten voor een elektrische tweewieler zijn vaak hoger dan een vergelijkbare ‘gewone’ tweewielers. De aanschafsubsidie verkleint de drempel om een elektrische tweewieler aan te schaffen. Om het succes van de regeling te vergroten kan de gemeente een communicatiecampagne opstarten en/of voor bekendheid samenwerken met lokale dealers van elektrische tweewielers. De gemeente kan ook specifieke doelgroepen zoals scholieren, lokale koeriersdiensten en bedrijven benaderen (zie ook: 4. Samenwerking met lokale bedrijven.).
3. Actief informeren over elektrische tweewielers De kennis over EV en elektrische tweewielers bij de potentiele gebruikers is vaak (nog) beperkt. De gemeente kan met gerichte campagnes en het beschikbaar stellen van actuele informatie de bekendheid over de mogelijkheden van elektrische tweewielers vergroten. Een voorbeeld van een succesvolle campagne bij gemeenten is Electric Heroes waarbij jongeren actief kennis maken met elektrische scooters (meer informatie op www.electric-heroes.nl). Daarnaast kan de gemeente via informatie op een website, advertenties en flyers potentiële gebruikers informeren. De gemeente kan bijvoorbeeld via een roadshow inwoners en bedrijven kennis laten maken met EV en specifiek elektrische tweewielers.
5
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
Subsidieregeling voor de aanschaf van elektrische scooters bij Stadsgewest Haaglanden Het Stadsgewest Haaglanden heeft een subsidieregeling om de aanschaf van elektrische scooters te stimuleren. Het uitgangspunt is dat meer gebruik van elektrische scooters een positieve bijdrage levert aan de luchtkwaliteit. Via de subsidieregeling krijgen inwoners en bedrijven in de regio Haaglanden een bijdrage van € 250 bij de aanschaf van een elektrische scooter.
Roadshow voor een eerste ervaring met elektrisch vervoer Via een lokale roadshow kan de gemeente het grotere publiek bekend maken met EV. Roadshows bestaan doorgaans uit een EV markt waar bezoekers vrijblijvend elektrische voertuigen zoals elektrische fietsen en scooters kunnen uitproberen. Er zijn verschillende partijen die een roadshow aanbieden, waaronder DOET (www.evroadshow.nl) en GoPedelec (www.gopedelec.nl). Ook op het jaarlijkse Bakfietstreffen is veel aandacht voor elektrisch vervoer. De praktijkervaring leert dat Roadshows succesvol zijn wanneer de organisatie samenwerkt met lokale dealers van elektrische tweewielers.
4. Samenwerking met lokale bedrijven Elektrische tweewielers kunnen in een gemeente een aanzienlijke bijdrage leveren aan het verschuiven van het gebruik van de auto naar tweewielers voor korte en middellange woon-werkafstanden. Om deze verschuiving tot stand te brengen kan de gemeente actief samenwerken met lokale bedrijven om hun werknemers te stimuleren om van (elektrische) tweewielers gebruik te maken. De gemeente kan bijvoorbeeld via een bedrijvenbijeenkomst met lokale bedrijven (werkgevers) actief verkennen welke bijdrage bedrijven willen leveren aan het stimuleren van elektrische tweewielers en bestpractices delen. Een bedrijf kan een mobiliteitsplan opstellen waarmee werknemers actief worden gestimuleerd elektrische tweewielers te gebruiken in plaats van een (lease)auto. Met informatie en een roadshow kunnen bedrijven en werknemers worden geïnformeerd over de mogelijkheden (zie ook: 3. Actief informeren over elektrische tweewielers). Daarnaast kunnen gemeenten bijdragen via bijvoorbeeld een subsidieregeling (zie ook: een aanschafsubsidie voor elektrische tweewielers) om het gebruik van elektrische tweewielers voor werknemers aantrekkelijker te maken. De gemeente kan er in overleg met de lokale bedrijven voor kiezen om een subsidie beschikbaar te stellen voor medewerkers van specifieke bedrijven, waarbij de financiering kan worden verdeeld tussen het bedrijf en de gemeente. 5. Stopcontacten voor het opladen van elektrische tweewielers De gemeente kan met de aanleg van eenvoudige stopcontacten (230V) op strategische locaties haar centrum meer toegankelijk maken voor elektrische tweewielers. Deze strategische locaties zijn bijvoorbeeld bewaakte fietsenstallingen in centra en in de nabije omgeving bijvoorbeeld OV- en fietsknooppunten, winkelcentra en kantorenlocaties. De laadvoorzieningen kunnen eenvoudig worden uitgevoerd (zie ook hoofdstuk 3.). Voor het realiseren van de stopcontacten (230V) op strategische locaties kan een gemeente initiatief nemen en de eigenaren en/of beheerders van de beoogde locaties actief benaderen. Afhankelijk van de situatie kan de gemeente een (beperkte) financiële bijdrage leveren aan het realiseren van de laadpunten, zowel voor de installatie als eventuele bewegwijzering er naar toe. Daarnaast kan de gemeente informeren over erkende installateurs die een veilig stopcontact kunnen aanleggen.
6
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
Bereken de voordelen met de fietscalculator De Fietsersbond onderneemt diverse initiatieven om de voordelen van fietsen boven autogebruik inzichtelijk te maken. De trapondersteuning van de elektrische fiets is het duwtje in de rug voor automobilisten om van de auto over te stappen op de fiets. Voor werkgevers heeft de verschuiving van auto naar fiets diverse voordelen: de vitaliteit van de medewerkers neemt toe, de mobiliteitskosten verlagen en de lagere milieubelasting draagt bij aan MVO-doelstellingen. Om de voordelen voor bedrijven inzichtelijk te maken heeft de Fietsersbond een fietscalculator ontwikkeld die auto- en fietsgebruik met elkaar vergelijkt. De calculator geeft onder andere inzicht in het verschil in kosten en CO2-uitstoot tussen auto en fiets. Een gemeente kan deze tool actief bij bedrijven onder de aandacht te brengen om het voordeel van elektrische fietsen te kwantificeren. Meer informatie op www.fietsersbond.nl.
Pro-E-Bike Het project Pro-E-Bike, onderdeel van het Europese STEER programma, stimuleert het gebruik van een elektrische bakfiets voor het vervoer van goederen en/of personen bij bedrijven. Voorbeelden zijn het gebruik van een elektrische bakfiets voor koeriersdiensten, buitenschoolse opvang en gemeente groenvoorzieningen. De deelnemende bedrijven kunnen de elektrische bakfiets voor een aantal maanden proberen en krijgen via een subsidie korting op de aanschaf.
6. Gebruik van elektrische tweewielers door de gemeente De gemeente kan het gebruik van elektrische fietsen door de eigen werknemers stimuleren. Daarmee vervult zij lokaal een voorbeeldfunctie en ontstaan nieuwe EV ambassadeurs. De tweewielers kunnen binnen de gemeente worden ingezet voor het woon-werkverkeer en de zakelijke ritten in de gemeente. De gemeente fungeert dan als werkgever vergelijkbaar als lokale bedrijven dat kunnen doen (zie ook: 4. Samenwerken met lokale bedrijven). Ook kan de gemeente e-bakfietsen inzetten voor bijvoorbeeld de gemeentelijke groenvoorziening of het vervoer van post tussen verschillende gemeentekantoren.
7. Aandacht geven aan (elektrische) tweewielers in het verkeer- en vervoerbeleid Via het gemeentelijk verkeer- en vervoerbeleid kan een gemeente actief sturen op het gebruik van elektrische tweewielers. De gemeente kan daarbij denken aan: • Het verbreden van fietspaden om de (elektrische) tweewielers goed te faciliteren. De infrastructuur wordt daarmee geschikt gemaakt voor de sterke toename van nieuwe tweewielers. Door de relatief hoge snelheden van elektrische tweewielers zorgt vrij doorrijden voor meer veiligheid en een prettig rijcomfort • Het vergroten van parkeerruimte voor tweewielers in de stad (zowel scooters als fietsen), eventueel aangevuld met oplaadpunten. • Het geven van voorrang aan tweewielers voor het vergroten van de doorstroming van de tweewielers en het bijdragen aan de verkeersveiligheid De gemeente kan ook initiatief nemen voor bijvoorbeeld de aanleg van een fietssnelweg gebaseerd op de drukke fietsroutes in de gemeente of regio. Om te beginnen kan het gaan om het verbeteren van de doorstromingen bij kruisingen, het verbreden van fietspaden tot uiteindelijk aanleg van nieuwe fietssnelwegen.
Electric Freeway Amsterdam – Almere De gemeente Almere en Forenzo (een initiatief van de ANWB) realiseren een snelweg voor elektrische tweewielers tussen Amsterdam Zuid-Oost en Almere. De route is bedoeld om aan forenzen een duurzaam, snel, veilig en comfortabel alternatief te bieden voor het reizen per auto of OV. De weg is breed, glad, goed verlicht en heeft zo min mogelijk kruisingen, verkeerslichten en ander oponthoud. Dit maakt de route aantrekkelijk voor de elektrische tweewielers die met een relatief hoge snelheid comfortabel over de weg kunnen rijden. Voor het vergroten van de bekendheid zorgen de initiatiefnemers voor verschillende projecten die het gebruik van elektrische tweewielers stimuleren. Om de Electric Freeway en het beleid ‘van 4 naar 2 wielen’ verder onder de aandacht te brengen organiseerden Natuur & Milieu, Nederlandse Stichting Geluidshinder en RAI Vereniging de campagne ‘Van 4 naar 2 wielen in de stad’. Kijk voor meer informatie over de campagne en een pamflet met beleidsspeerpunten voor gemeenten op www.raivereniging.nl.
Elektrische bakfietsen in stedelijk vrachtvervoer Vrachtvervoer in (binnen-)steden is verantwoordelijk voor een groot deel van de CO2 uitstoot in stedelijke gebieden. Tegelijkertijd bestaat 32-43 % van al het goederenvervoer in steden uit lichte pakketten. Een groot deel van dit goederenvervoer kan door elektrische bakfietsen worden verzorgd in de “last mile delivery” Verschillende koeriersdiensten in binnen-en buitenland maken al gebruik van allerlei varianten van elektrisch ondersteunde bakfietsen. In Nederland pleiten organisaties als Transport en Logistiek Nederland en verladersorganisatie EVO voor maatregelen van gemeenten om de problemen rondom stedelijke distributie aan te pakken. (bron: Nieuwsblad Transport2011). Initiatieven als het Europese project Cyclelogistics ondersteunen bedrijven en gemeenten bij het opstarten of ondersteunen van bestaande initiatieven (zie www.cyclelogistics.nl) Uit ervaringen tot nu toe is gebleken dat ook grote bedrijven inzien dat last mile vervoer met elektrische bakfietsen efficiënter en dus goedkoper is. Een grote speler als DHL heeft in verschillende Europese landen waaronder Nederland dan ook een vloot van bakfietsen ingezet voor pakketvervoer in steden. Ook bedrijven als IKEA, tuincentra andere bedrijven, bieden elektrische bakfietsen aan als transportmiddel voor haar klanten als alternatief voor gemotoriseerd privé.
7
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
8. Regionale samenwerking De gemeente heeft niet altijd zelf middelen en capaciteit beschikbaar voor een actief (elektrisch) tweewielerbeleid. Door regionale samenwerking kan de gemeente proberen aanvullende middelen te realiseren. Bovendien wordt door de samenwerking de potentiële doelgroep vergroot. In de regionale samenwerking kan elk van de activiteiten die in dit hoofdstuk als voorbeeld is genoemd ingezet worden.
E-fietsactie van Twente Mobiel Twente Mobiel heeft voor medewerkers van de 53 aangesloten partners een e-fietsactie georganiseerd. Het doel van de actie is dat werkgevers hun medewerkers stimuleren en ondersteunen om naar het werk te fietsen. Ruim 450 mensen hebben gebruik gemaakt van de actie waarbij Twente Mobiel € 300 bijdraagt op de aanschaf van een elektrische fiets. Bijna tweederde deel van de deelnemers reed voorheen met de auto naar het werk. Het resultaat is dat zij nu één tot drie dagen per week op de fiets naar het werk gaan. Jaarlijks levert dat ruim 100.000 kilo aan CO2 besparing op. De deelnemers zijn zeer tevreden over de elektrische fiets onder andere vanwege de trapondersteuning (altijd wind in de rug) waardoor de inspanning minder is en de reis sneller gaat, meer in de buitenlucht kunnen zijn, het is gezonder en geen parkeerprobleem ervaren. Meer informatie op www.twentemobiel.nl.
8
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
3. KENMERKEN VAN ELEKTRISCH TWEEWIELERS Dit hoofdstuk beschrijft de specifieke kenmerken van de elektrische tweewielers op de thema’s kosten, actieradius en accu, opladen, gebruiker en kwaliteit en veiligheid.
Kosten De aanschafkosten voor elektrische tweewielers zijn beduidend hoger dan die voor niet elektrische tweewielers. De kosten voor elektrische fietsen liggen tussen 1.000 en 2.500 euro en voor elektrische scooters tussen 1.000 en 5.000 euro. Om de investeringsdrempel te verkleinen zijn er landelijk bedrijfsmatige belastingvoordelen voor de aanschaf van elektrische aangedreven tweewielers en zijn er verspreid over Nederland lokale en regionale subsidies. De aanschafkosten voor elektrische tweewielers variëren sterk: het verschil ontstaat vooral door kwaliteitsverschil in de accu’s en de elektromotor. Daarnaast is het vermogen van de motor en capaciteit van de accu bepalend voor de prijs. Tegenover de relatief hoge aanschafkosten staan voor de elektrische brom- en snorfietsen en scooters lage gebruikerskosten. De totale levensduurkosten zijn sterk afhankelijk van het gebruik.
Actieradius van 40 tot 120 km De actieradius van elektrische tweewielers hangt af van de kwaliteit van de accu, lokale omstandigheden en het gebruik. De belangrijkste voorbeelden daarvan zijn het gewicht van de berijder, het rijgedrag (veel of weinig accelereren, remmen of laten uitrijden etc.), de weerstand (tegenwind, banden op spanning), temperatuur (bij lagere temperaturen wordt de prestatie minder) en de belasting van de accu (leeftijd en aantal keren opladen). De actieradius van een elektrische fiets ligt tussen de 40 en 70 km en voor tweewielers met een elektrische aandrijving tussen de 40 en 120 km.
9
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
Investeringsvoordelen voor elektrische tweewielers De landelijke belastingvoordelen bestaan uit de MIA\Vamil regeling. De Milieu Investeringsaftrek (MIA) biedt ruimte om een deel van de investering af te trekken van de winst voor belasting en de vrije afschrijvingsregeling milieu-investeringen (VAMIL) biedt ruimte om de investering op een willekeurig moment af te schrijven. Meer informatie op www.agentschapnl.nl/miavamil. Naast de landelijke investeringsvoordelen zijn er diverse lokale en regionale regelingen om het gebruik van elektrische tweewielers te stimuleren. Deze regelingen zijn doorgaans gericht op de elektrisch aangedreven tweewielers. Hierbij is onderscheid tussen een sloopregeling voor oude twee- en viertakt brommers en subsidieregelingen voor de aanschaf van elektrische tweewielers.
Opladen via een stopcontact Elektrische tweewielers kunnen worden opgeladen via normale (230V) stopcontacten. De laders beschikken over een standaard stekker en vragen een beperkt vermogen (40 tot 120 W voor elektrische fietsen en 200 tot 400 W voor elektrische scooters)4. De laadtijd van de accu’s is zo’n 6 tot 8 uur voor het volledig opladen. Doorgaans is de accu voor 80% volgeladen in een aanzienlijk korter tijdsbestek. Bij een deel van de elektrische tweewielers (voornamelijk bij de elektrische fiets) is de accu afneembaar van het voertuig. De praktijk en onderzoek leren dat de behoefte aan openbare laadvoorzieningen gering is. Gebruikers van elektrische tweewielers voor woon-werkverkeer laden de accu’s doorgaans thuis of op het werk op. De elektrische tweewielers hoeven ook niet elke dag te worden opgeladen (dit geldt zeker voor de elektrische fiets, waarbij de actieradius ook afhankelijk is van de hoeveelheid trapondersteuning die wordt ingezet). Voor recreatief gebruik maken fietsers soms gebruik van laadvoorzieningen bij restaurants en (bewaakte) fietsenstallingen in de centra van steden.
Openbare stopcontacten voor elektrische scooters in Amsterdam In Amsterdam is in 2009 en 2010 vanuit het programma Amsterdam Elektrisch door de gemeente een aantal stopcontacten in de openbare ruimte en specifiek voor scooters geplaatst. In de praktijk bleek dat deze oplaadpalen slechts zeer beperkt werden gebruikt. Uiteindelijk zijn de stopcontacten verwijderd. De stopcontacten voor elektrische tweewielers in bijvoorbeeld fietsenstallingen worden wel veel gebruikt en zijn nog steeds operationeel.
Op verschillende websites worden locaties van oplaadpunten voor elektrisch rijden getoond. Bijvoorbeeld op de website www.oplaadpalen.nl worden laadpunten per voertuigtype in kaart gebracht én kunt u als gemeente zelf laadpunten in uw gemeente aanmelden.
4
Voor auto’s wordt in Nederland wel een specifieke stekker gehanteerd, de zogenaamde Type 2 Mode 3 standaard. Deze standaard is geschikt voor de hogere vermogens die worden gebruikt voor het opladen van auto’s (>2,4 kW).
10
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
Diverse doelgroep De doelgroep voor elektrische tweewielers is zeer divers. Elektrische tweewielers kunnen bijvoorbeeld goed worden gebruikt door mensen met een korte tot middellange woon-werkafstand, die dankzij de trapondersteuning op de fiets naar het werk kunnen. Elektrische fietsen worden ook vaak gebruikt door senioren, die hierdoor langere of meer recreatieve fietstochten kunnen maken. Ook de elektrische brom- en snorfietsen en scooters worden door diverse doelgroepen gebruikt. Onder andere voor woon-werkverkeer maar ook bij steeds meer jongeren is de elektrische scooter in trek. Daarnaast worden ze steeds meer gebruikt als dienstvoertuig bij bedrijven en gemeenten en voor bezorgdiensten.
Kwaliteit en veiligheid: snel en stil De markt voor elektrische tweewielers is relatief nieuw en ook nog sterk in beweging. Dit betekent dat er grote verschillen zijn in de kwaliteitskenmerken van de producten die worden aangeboden. Vrijwel alle bekende merken bieden een elektrische fietsen en elektrische scooters aan. De veiligheid bij elektrische tweewielers is een specifiek aandachtspunt. Elektrische fietsers rijden doorgaans harder dan fietsers zonder trapondersteuningen. Doordat de uiterlijke kenmerken van de elektrische fiets niet opvalt ten opzichte van gewone fietsen zijn andere weggebruikers hier niet altijd op bedacht. Voor elektrische bromen snorfietsen en scooters is met name het gebrek aan geluid een veiligheidsissues. Weggebruikers horen de niet elektrische brom- en snorfietsen en scooters goed aankomen. De relatief hoge snelheden en het ontbreken van motorgeluid zorgen er voor dat weggebruikers kunnen schrikken als er (onverwachts) brom- en snorfietsen en scooters op de weg verschijnen.
11
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
COLOFON Dit is een uitgave van: Agentschap NL Postbus 8242 | 3503 RE Utrecht www.agentschapnl.nl/elektrischrijden
[email protected] © Agentschap NL | juni 2013 Publicatienummer: 1ELEK1303 Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Agentschap NL is een agentschap van het ministerie van Economische Zaken. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal. Agentschap NL is hét aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving. Tekst en advies RAI Vereniging APPM Management Consultants Met bijdragen van Mobicon en TransportVision
12
ELEKTRISCHE TWEEWIELERS | Het handvat voor uw gemeente
