Uitgeverij Milamant, 3e Helmersstraat 82hs, 1054 BM Amsterdam, tel: 020-412 15 64
[email protected], www.milamant.com
LESBRIEF
Ekki pikt het niet
Boordevol concrete vragen en feiten. Zo te gebruiken in de groep! Lessuggesties die de sociaal-emotionele ontwikkeling, taalvaardigheid, cognitieve eigenschappen, motorisch vermogen en creativiteit stimuleren
vanaf ongeveer 3 jaar, Voorbereiding: Minimaal Beschuldigen, emoties, sorry zeggen, wrok koesteren, goedmaken, pijn, bosdieren, dierenfabel
Auteur : Maud Montijn Illustrator: Ward De Graeve Genre: prentenboek Leeftijd:voorlezen v.a. 3½ jaar, zelf lezen v.a. 6 jaar
Synopsis: Ekki, een eigenwijze egel, beschuldigt zijn vrienden de oorzaak te zijn van een bult op zijn voet. Als blijkt dat de bult wordt veroorzaakt door een stekeltje uit zijn eigen stekelbos, maakt hij het goed door een groot feest te geven.
De reeks moderne dierenfabels met Ekki in de hoofdrol sluit aan op de belevingswereld van kinderen vanaf 3 jaar oud. De spannende verhalen bieden identificatiemogelijkheden. Veel kleuters zullen zich in de sympathieke, doch eigenwijze egel herkennen (draai de naam Ekki maar eens om). 1. Voorleessessie ‘Ekki pikt het niet’ leent zich uitstekend voor een voorleessessie vanwege de duidelijke spanningsboog, korte, bondige zinnen en de kleurrijke, gestileerde tekeningen. Voordat het verhaal wordt voorgelezen kan een korte introductie over de aloude dierenfabel worden gegeven (zie 6).
Lesbrief , sociaal emotioneel, bij Ekki pikt het niet, Maud Montijn, Ward De Graeve
1
Uitgeverij Milamant, 3e Helmersstraat 82hs, 1054 BM Amsterdam, tel: 020-412 15 64
[email protected], www.milamant.com
2. Kringgesprek (stimulering van sociaal-emotionele ontwikkeling en taalvaardigheden) Het verhaal biedt aanknopingspunten om met kinderen d.m.v. vragen (zie hieronder) te spreken over: • • • • • • •
pijn beschuldigen emoties sorry zeggen goedmaken bosdieren dierenfabel
Vragen Pijn, beschuldigen, emoties, sorry zeggen, goedmaken •
Ekki wordt wakker met pijn aan zijn voet. Hoe zie je dat hij pijn heeft? Heb jij ook wel eens pijn gehad? Wat deed je toen? Huilen, schreeuwen of juist heel stil?
•
Ekki staat plotseling boos op van zijn bed, want hij denkt dat één van zijn vrienden hem pijn heeft gedaan. Ekki geeft al zijn vrienden de schuld van de bult op zijn voet. Heeft Ekki gelijk?
•
Geef jij weleens de schuld aan iemand van iets? Als je je tas of iets anders kwijt bent, zeg je dan wel eens dat iemand anders dat heeft gedaan?
•
Heeft iemand jou weleens de schuld gegeven van iets dat je niet hebt gedaan. Hoe vond je dat? Wat zei je toen?
•
Ekki wil het goedmaken met zijn vrienden en geeft een feestje. De vrienden zijn eigenlijk nog een beetje boos op Ekki, maar een stuk taart is wel erg lekker. Zijn de vrienden van Ekki lang boos op Ekki? Blijf jij lang boos op je vriendjes of je mamma, pappa, broertjes, zusjes als ze het goed willen maken?
Lesbrief , sociaal emotioneel, bij Ekki pikt het niet, Maud Montijn, Ward De Graeve
2
Uitgeverij Milamant, 3e Helmersstraat 82hs, 1054 BM Amsterdam, tel: 020-412 15 64
[email protected], www.milamant.com
•
Ekki belooft tijdens het feestje dat hij zijn vrienden nooit meer zomaar de schuld zal geven. Hij zal eerst op onderzoek uitgaan. Ekki zegt dus ‘sorry’. Weet je wat dat betekent ‘sorry zeggen’. Zeg je ook weleens 'sorry' als je iets stouts of fouts hebt gedaan?
•
Ekki wordt heel erg boos in dit verhaal. Kun je aanwijzen op welke bladzijden Ekki boos is?
•
Ekki kijkt ook verdrietig. Op welke bladzijde? Hij heeft pijn. Waar? Hij schaamt zich. Waar? Hij is blij. Waar? Wijs het aan.
•
Kun je zelf een boos gezicht trekken? Kun je een verbaasd gezicht trekken? En de volgende gezichten: bang, stoer, blij, verdrietig, beschaamd, dom, slim, lief, stout? En hoe kijk je als je pijn hebt?
.
Bosdieren en hun eigenschappen •
Ekki is verbaasd als hij wakker wordt met pijn aan zijn voet, want hij had die nacht nog gewoon gelopen. Waarom zegt Ekki dat hij die nacht nog gewoon gelopen had? 's Nachts slaapt toch iedereen? Of misschien toch niet ... Ekki is een egel en egels zijn nachtdieren. Die gaan 's nachts op zoek naar eten en slapen overdag. Ken je meer nachtdieren? (Bijvoorbeeld: veldmuis, vos, uil, das, vleermuis en ook de poes. Er zijn ook dieren die meer nachtdier zijn geworden, omdat er overdag te veel mensen in het bos kwamen, zoals reeën. Er bestaan ook nachtplanten! Dat zijn planten die ’s avonds bloeien, zoals de kamperfoelie en de teunisbloem.)
•
Wat jou zoveel pijn heeft bezorgd, zegt dokter Top, is een stekeltje uit jouw eigen stekelbos. Ekki heeft stekels. Waarvoor gebruikt een egel zijn stekels? Stel, er komt een grote hond op een egel af, wat zal de egel dan doen?
•
(Algemene informatie over egels, idem lesbrief Ekki pikt het niet) De tekenaar heeft Ekki blauw gekleurd, maar egels zijn niet blauw. Welke kleur heeft een egel in het echt? (Grijsbruin) Weet je nog meer over egels te vertellen? (Egels zijn nu een beschermd dier. Er zijn er steeds minder, omdat ze vaak overreden worden, er is minder plaats voor ze en ze kunnen ziek worden door het eten van slakken en ander voedsel dat met landbouwgif is bespoten.) Een volwassen egel weegt ongeveer net zoveel als een pak suiker. Het is
Lesbrief , sociaal emotioneel, bij Ekki pikt het niet, Maud Montijn, Ward De Graeve
3
Uitgeverij Milamant, 3e Helmersstraat 82hs, 1054 BM Amsterdam, tel: 020-412 15 64
[email protected], www.milamant.com
een nachtdier. Hij krijgt ongeveer 3 tot 6 jongen per keer. Egels zijn nuttige dieren. Ze eten insecten, slakken, regenwormen en afval (heel af en toe misschien een kleine kikker). Geef egels nooit melk, dit is niet goed voor ze. Kattenvoer, yoghurt of fruit mag wel. Egels kunnen heel hard snuiven, blazen en smakken bij het eten. Heb je dit wel eens gehoord? Bij gevaar kunnen ze ook knorren. De egel houdt een winterslaap. Kun je andere dieren noemen die een winterslaap houden? (een beer, een eekhoorn, een kikker). De egel verstopt zich in zijn nest van gras en bladeren onder een heg en zijn lichaamstemperatuur daalt dan tot onder de 10 °C. Als je meer over egels wilt we ten is er vast wel een egelvereniging bij jou in de buurt. •
Benoem de anderen dieren in de fabel. Wat weten jullie van deze dieren? Hoe en waar leven ze, wat eten ze, hoe zien ze eruit? (Bijvoorbeeld: Een muis, een nachtdier dat in het bos leeft van zaden en insecten. Hij heeft vaak een nest in een ondergronds zelfgegraven gangenstelsel.)
3. Handenarbeid (idem lesbrief ‘Ekki en de baron van Otterdam) • • •
• • •
Een egeltje van klei kan worden gemaakt, waarin cocktailprikkers of luciferstokjes als stekels worden geprikt. een egeltje als pennenhouder. Een egeltje van klei met gaten, groot genoeg voor pennen, erin. Beschilderen, op laten drogen en de pennen erin. Een mier van een toiletrolletje met rood papier eromheen. Een prop rood papier of een beschilderd pingpong balletje als zijn hoofd erop geplakt. En zes buigbare rietjes of pijpenragers als poten. Eekhoorn opstaand van klei met een pijpenrager en kerstboomslinger als staart eromheen. Een eikeltje tegen zijn buik aan de voorkant. Beukennootjes als ogen. Muis van papiermâché met een veter als staart en beukennootjes als ogen. Vogel van een plastic bekertje en geel papier eromheen. Op de onderkant (nu bovenkant) een prop papier of beschilderd pingpongballetje als hoofd. Twee papieren vleugels. (Of veren die in het bos zijn gevonden).
Ook kunnen materialen uit het bos zoals eikels, dennenappels, beukennootjes, kastanjes en veren worden gebruikt als details, zoals ogen, oren, vleugels of staart.
Lesbrief , sociaal emotioneel, bij Ekki pikt het niet, Maud Montijn, Ward De Graeve
4
Uitgeverij Milamant, 3e Helmersstraat 82hs, 1054 BM Amsterdam, tel: 020-412 15 64
[email protected], www.milamant.com
(De mooiste exemplaren kunnen voor een poppenkastvoorstelling worden gebruikt!!)
4. Kleurplaten. Er zijn drie kleurplaten, ook te downloaden van de website www.milamant.com die ingekleurd kunnen worden. Lukt het downloaden niet, stuur dan een mail naar
[email protected] en u ontvangt de kleurplaten per mail. 5. Toneelstukje In kleinere groepjes van vijf kan Ekki worden bewerkt tot een toneelstukje, een rollenspel. Deze oefening stimuleert de sociaalemotionele ontwikkeling. Het leert kinderen omgaan met dergelijke situaties in hun dagelijkse omgeving en versterkt hun zelfvertrouwen. Met wat kleine details kan ieder kind of iedere leraar de rol spelen van een van de dieren, bijvoorbeeld; •
Ekki met een rode clownsneus en een blauwe boa achter, vanaf zijn hoofd over zijn rug. Een indrukwekkend verband om zijn voet met een rode vlek erop (kinderen associeren een verband met pijn).
•
Karel met een bruine boa als staart.
•
Mies met een haarband in. Op de haarband twee pijpenragers en rode proppen papier of rode pingpong ballen.
•
Bianca met een gele boa.
•
Dokter Top met twee grote muizenoren en een brilletje.
Lesbrief , sociaal emotioneel, bij Ekki pikt het niet, Maud Montijn, Ward De Graeve
5
Uitgeverij Milamant, 3e Helmersstraat 82hs, 1054 BM Amsterdam, tel: 020-412 15 64
[email protected], www.milamant.com
Activiteiten voor iets oudere kinderen: 6. De dierenfabel ‘Ekki pikt het niet is een dierenfabel’. Dierenfabels bestaan al heel lang. Al meer dan 2000 jaar. In de dierenfabel krijgen dieren de eigenschappen en gewoontes van mensen toebedeeld. Ze kunnen praten, ze hebben vaak kleren aan, lopen op twee poten. Ze eten soms aan tafel, wonen in een huis enz.. Zo ook bijvoorbeeld in ‘Ekki pikt het niet: ‘Heeft iemand ooit een muis met een bril op gezien? Of met een roze trainingspak aan? Of etend aan tafel? Etc.. De dieren krijgen ook karaktereigenschappen van mensen toebedeeld zoals lief, zenuwachtig, eigenwijs, driftig, wijs. En ze beleven emoties zoals boos, geërgerd, blij, schaamte, verdriet. Zo ook in Ekki. (Heeft iemand ooit een muis met een bril op gezien? Etc) Vraag: Kun je beschrijven wat voor een karaktereigenschappen de dieren in ‘Ekki pikt het niet’ hebben gekregen? Antwoord: Ekki: eigenwijs, driftig, vrolijk en goedgeefs Mies: lief, ijverig Karel: Aardig Dokter Top: wijs, rustig
7. Taaloefening met uitdrukkingen Het omgekeerde gebeurt ook, dat mensen eigenschappen van dieren krijgen toebedeeld. Kinderen kunnen uitdrukkingen bedenken of anders kennismaken met uitdrukkingen; -
honger als een wolf sterk als een leeuw werken als een paard trots als een pauw ijverig als een mier sluw als een vos trouw als een hond wijs als een uil lomp als een olifant bang als een wezel
Lesbrief , sociaal emotioneel, bij Ekki pikt het niet, Maud Montijn, Ward De Graeve
6
Uitgeverij Milamant, 3e Helmersstraat 82hs, 1054 BM Amsterdam, tel: 020-412 15 64
[email protected], www.milamant.com
8. Fabeldieren Naast dierenfabels bestaan er ook fabeldieren. Dieren die waarschijnlijk nooit echt hebben bestaan, maar alleen in fabels voorkwamen, zoals bijvoorbeeld de eenhoorn, de draak, de zeemeermin, de centaur, feniks en de weerwolf. Er zijn ook dieren waarvan men dacht dat het fabeldieren waren, maar die waarschijnlijk toch echt hebben bestaan of nog bestaan. Voorbeelden zijn het vogelbekdier en de okapi en wie weet ook wel het monster van Loch Ness...
9. Taaloefening voor kinderen met een anderstalige achtergrond Vanwege de heldere, bondige zinnen is het verhaal zeer geschikt voor taalonderwijs aan kinderen met een anderstalige achtergrond.
Lesbrief , sociaal emotioneel, bij Ekki pikt het niet, Maud Montijn, Ward De Graeve
7