eindrapportage kwaliteitseisen overheidsorganisaties onderdeel van het verbeterprogramma uitvoering BRZO 1999 augustus 2006 concept

P ROE F P E I LI NG M AATLAT K RI TI EK E MAS S A eindrapportage kwaliteitseisen overheidsorganisaties onderdeel van het verbeterprogramma uitvoering BRZO 1999 augustus 2006

concept

proefpeiling maatlat kritieke massa

1

I N HOU D S OP G AV E Inleiding

3

Projectteam

4

Betrokken organisaties

5

Waarom en hoe een maatlat kritieke massa ?

5

Dimensie 1: Deskundigheid

8

Dimensie 2 : Externe factoren

10

Dimensie 3 : Organisatorische borging

11

De proefpeiling

13

Totaalscore

17

Toelichting

17

Score naar dimensie

19

Navolgbaar en adequaat

22

RIVM lijst

23

Vragenlijst

25

Nadere informatie

28


2

Inleiding In het kader van het verbeterprogramma uitvoering Brzo ’99 (BeteRZO) is een zogenoemde maatlat ‘kritieke massa’ voor overheidsorganisaties - die verantwoordelijk zijn bij de uitvoering van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999 (Brzo ’99) - ontwikkeld. Onder kritieke massa wordt verstaan de minimaal benodigde deskundigheid van medewerkers en de borging daarvan binnen de organisatie (uitgedrukt in deskundigheid, aantallen specialisten en aantal bedrijven in portefeuille). Het is dus geen maat voor een efficiënt ingerichte organisatie.

De maatlat en toelichting daarop zijn ontwikkeld door projectgroep 5, die bestaat uit vertegenwoordigers van de betrokken organisaties en extern deskundigen. De maatlat is vastgesteld in regiegroep van 30 september en vervolgens op 8 december 2005 bestuurlijk vastgesteld in het DUIV (DGM, UvW, IPO, VNG). De kwaliteit van de uitvoering enerzijds en het toepassen en voldoen aan de maatlat anderzijds is de verantwoordelijkheid is van het betreffende bevoegd gezag. De regiegroep BeteRZO heeft verzocht een landelijke proefpeiling uit te voeren. Enerzijds om bestuurders een beeld te geven wat te verwachten is wanneer zij de maatlat toepassen op hun uitvoeringsorganisatie, anderzijds om draagvlak voor de maatlat te creëren en te bepalen in hoeverre de maatlat bijstelling behoeft. Deze rapportage omvat de samenstelling van het projectteam, de betrokken overheidsorganisaties, de opzet en inhoud van de maatlat en tenslotte de resultaten van de proefpeiling


3

Projectteam Hans Goslinga (projectleider) Rob Geerts (Aviv bv, deskundige) Wim Klijn (Ministerie BZK) Andre van Loon (VROM-Inspectie) Bert Lastdrager (Arbeidsinspectie/ Directie MHC) Lilian Weeda (Regionale Milieudienst Noord-Brabant) Ries Zweistra (Provincie Zeeland)

Jan van Dixhoorn (Brandweer Zeeland) Henk van der Veen (VROM-Inspectie)

Opdrachtgever: Ministerie van VROM, directie Externe Veiligheid


4

Waarom en hoe een maatlat kritieke massa ? De uitvoering van het Brzo vereist de nodige kennis en ervaring. Dit geldt voor de medewerkers, maar ook voor organisaties. Op de conferentie Keizerskroon I is geconstateerd dat in de breedte onvoldoende kennis een probleem is. Oorzaak hiervan is gebrek aan kritische massa van uitvoerende organisaties: te weinig gelegenheid om ervaring en expertise op te doen en te behouden als gevolg van de omstandigheid dat er te weinig Brzo-bedrijven in het eigen ambtsgebied zijn. Een inhoudelijk criterium voor de benodigde ‘kritieke massa’ van een organisatie ontbrak tot nu toe. Het project kwaliteitseisen overheidsorganisaties (project 5) heeft als opdracht gekregen een meetcriterium (maatlat) te ontwikkelen voor de mate van kwaliteit van medewerkers en van organisaties, met focus op kritieke massa. Dit meetcriterium zou gebruikt moeten kunnen worden als minimum te stellen eis aan overheidsorganisaties bij de uitvoering van de Brzo-taken. Deze maatlat doet nadrukkelijk geen uitspraak over de efficiëntie van een organisatie, maar is een hulpmiddel voor een overheidsorganisatie om zelf te kunnen meten of zij over de benodigde ‘kritieke massa’ beschikt en daarmee in staat is om het Brzo goed te kunnen uitvoeren. Het gaat hier om minimum-eisen die aan een overheidsorganisatie gesteld worden, niet om een modale of ideaal gewenste situatie. Het project heeft zich beperkt tot de primaire taken van de Brzo-uitvoering: inspecties, beoordelingen en handhaving. Centrale vragen zijn steeds geweest: welke deskundigheid moet een organisatie in huis hebben en welke omvang van een organisatie is nodig (gerelateerd aan aantallen bedrijven en uit te voeren inspecties) om het Brzo goed en conform de bedoelingen van de wetgever uit te voeren? Bij de beoordeling van de benodigde deskundigheid is zoveel mogelijk aangesloten op de bestaande praktijk. Het ontwikkelen van een geheel nieuw (theoretisch) pakket van eisen in kwantitatieve en kwalitatieve zin is onverstandig geoordeeld, ook gezien de wens om draagvlak in het gehele veld te ontwikkelen. De maatlat omvat criteria voor de kwaliteit van medewerkers en van organisaties waaraan tenminste voldaan moet zijn om de Brzo-taken adequaat te kunnen uitvoeren. De focus van deze maatlat ligt op de kritieke massa. Onder kritieke massa wordt verstaan de minimaal benodigde deskundigheid van medewerkers en de borging daarvan door de organisatie.


5

Maatlat gebaseerd op primaire taken Brzo Tot de primaire taken zijn gerekend: beoordelingen, inspecties en handhaving in de zin van het toezicht op de naleving van de Brzo-eisen. Buiten beschouwing blijven de secundaire taken die voortvloeien uit de beleidsvorming en het zijn van coördinerend bevoegd gezag, evenals taken voortvloeiend uit andere weten regelgeving. Het gaat immers om het bepalen van een minimumniveau. De coördinatietaak die het Brzo verlangt is niet meegenomen bij de bepaling van de kritieke massa. Coördinatie blijkt in de praktijk veel tijd te vergen en doet dus een capaciteitsberoep op de organisatie, maar is niet bepalend voor de kritieke massa. Brzo en gerelateerde wetgeving Het Brzo heeft relaties met andere besluiten en wetten. De uitvoering van de Brzo-taken wordt in de praktijk gecombineerd met de uitvoering van taken gebaseerd op andere besluiten/wetten. In de praktijk is de uitvoering van de Brzo-taken ingebed in uitvoering van de taken voortvloeiend uit de Wet milieubeheer, Arbeidsomstandighedenwet, Brandweerwet en Wet rampen en zware ongevallen. Deze maatlat beperkt zich tot de uitvoering van de Brzo-taken. De plaats van Arbeidsinspectie, milieudiensten en brandweerdiensten in de uitvoering van het Brzo verschillen van elkaar. De Arbeidsinspectie heeft een specifieke organisatie (MHC) die gericht is op de uitvoering van de Brzo-taken. Voor het bevoegd gezag Wm en de brandweer geldt dit niet. Zo zijn de Brandweerwet en de Wet rampen en zware ongevallen voor de brandweer de kaders van waaruit hun betrokkenheid bij de uitvoering van de Brzo-taken plaatsvindt. Hoewel bij de uitvoering van Brzo-taken, door de Brandweer andere regelgevingstaken worden meegenomen, is de maatlat gebaseerd op de artikelen van het Besluit risico’s zware ongevallen 1999. Het voordeel van deze afbakening is overzichtelijkheid en eenduidigheid. Het nadeel is dat de taakuitvoering en rolopvatting van de brandweer binnen de maatlat niet volledig is gedekt, hetgeen tot uiting komt in de beschrijving van de vereiste deskundigheid voor de Brzo-taken. Het effect op de bepaling van de kritieke massa is evenwel gering. De taakuitvoering en rolopvatting van de brandweer leidt niet tot een andere kritieke massa.


6

De maatlat berust op drie dimensies:  deskundigheid  externe factoren  organisatorische borging

BEPALING KRITIEKE MASSA

1 1 deskundigheid

2 2

externe factoren

3 3organisatorische borging

aantal bedrijven, complexiteit, dynamiek, aangetroffen

2 taakopvatting

NIM-eisen vereiste deskundigheid

11

categorisering borging kennis, opleiding, continuïteit, coördinatie e.d.

dienstspecifieke deskundigheid

kritieke massa obv deskundigheid

ISO 9001 ISO 19011 kwaliteitscriteria, professionalisering, milieuhandhaving, kennis, eisen opleidingen/ervaring

2

2

kritieke massa obv externe factoren

3 kritieke massa obv borging

KRITIEKE MASSA ORGANISATIE

Bepaling kritieke massa organisatie op drie dimensies Als niet wordt voldaan aan één van de criteria van de maatlat, zal adequate uitvoering van Brzo-taken niet mogelijk zijn.


7

D I M E N S I E 1 : D ESKUNDIGHEID Uitgangspunten bij de dimensie 1 zijn: • Gelet op de aard en de mate van voorkomen is inspectie –conform artikel 24 Brzo- de maatgevende Brzo-taak in relatie tot de kritieke massa • Kennis van de weten regelgeving, vergunningverlening wordt in de organisatie aanwezig verondersteld • Voor de uitvoering van de inspectietaken is voornamelijk specialistische kennis nodig Er zijn drie deskundigheidsgebieden gedefinieerd, die binnen een organisatie aanwezig moeten zijn, en de daarbij vereisten aan opleiding. De maatlat doet geen uitspraak of de benodigde deskundigheden al dan niet in één persoon verenigd kunnen zijn.

Drie deskundigheidsgebieden Er zijn tenminste drie deskundigheidsgebieden te onderscheiden, wat betreft benodigde specialistische kennis en praktijkervaring: 1. procesvoering (productie, overslag, opslag) en procesbeveiliging (preventief en effectbeheersing) 2. VBS, kennis van risicomanagement en risicomanagement-instrumenten binnen VBS 3. auditkennis en auditervaring met VBS Deskundigheid op deze drie gebieden dient in ieder geval binnen de organisatie aanwezig te zijn. Aanwezige dienstspecifieke deskundigheid kan selectief ingezet worden waar nodig (bijvoorbeeld deskundigheid brand- en incidentenbestrijding).

De vereiste minimale vooropleiding van de specialisten is: 1. Technisch georiënteerde opleiding (hbo of universitair); bijvoorbeeld chemische technologie of werktuigbouwkunde of een gelijkwaardige opleiding of aantoonbare ervaring teneinde de technische procesvoering rond gevaarlijke stoffen te kunnen begrijpen 2. Hbo-opleiding technische bedrijfskunde of opleiding/training in managementsystemen en organisatiekunde teneinde organisatorische bedrijfsprocessen gericht op VBS te kunnen begrijpen of met voorgaande gelijkwaardige bedrijfskundige ervaring 3. Opleiding tot auditor


8

Dit minimale vooropleidingsniveau is een voorwaarde voor de specifieke kennis- en vaardigheidseisen die binnen de eerste twee deskundigheidsgebieden worden verlangd. Auditkennis en -ervaring (derde deskundigheidsgebied) vereist aanvullende specifieke opleiding en training. De Brzo-auditkennis en –ervaring is dus een aanvullend specialisme op de twee andere deskundigheden.


9

D I M E N S I E 2 : E XTERNE FACTOREN Naast de minimaal benodigde deskundigheid zijn externe factoren aanwezig die mede de kritieke massa bepalen. De externe factor “aard Brzo-bedrijf ” bepaalt in welke mate aanvullende kennis en ervaring nodig is naast de standaard vooropleidingseis. Aard Brzo-bedrijf en aanvullende eisen benodigde kennis en ervaring MINST COMPLEXE TECHNISCHE PROCESSEN EN ORGANISATIE

Voorbeelden: distributiebedrijf: opslag consumentproducten, opslag kleinverpakking chemicaliën, opslagdepot LPG, vuurwerkopslag.

o Geen aanvullende kennis en ervaring ten opzichte van minimum opleidingseis

MEER COMPLEXERE TECHNISCHE PROCESSEN EN ORGANISATIE.

o Specifieke kennis in begrijpen van technische processchema’s.

Voorbeelden: Suikerraffinage, formu- o Specifieke kennis in onderkennen van karakteristieke gevaarsaslering gewasbeschermingsmiddelen, pecten en in beveiligingsprincipes. mengen van stoffen. Sommige afval- o Praktijkervaring min. 1 jaar. verwerkende bedrijven

MEEST COMPLEXE TECHNISCHE

o Kennis van karakteristieken van productieprocessen (chemische reactieprocessen, unitoperations, enz.). o Begrijpen van technische processchema’s. Voorbeelden: Petrochemie, farmaceuo Begrijpen en onderkennen van karakteristieke gevaarsaspecten tische -, kunstmestfabrieken, kunstveen beveiligingsprincipes. zels en plastics o Praktijkervaring min. 2 jaar

PROCESSEN EN ORGANISATIES

De invloed van de dimensie ‘externe factoren’ op de kritieke massa is overigens minder groot gebleken dan aanvankelijk is verondersteld. Dimensie 3 is van meer doorslaggevende betekenis.


10

D IMENSIE 3 : O RGANISATORISCHE

BORGING

Bij de vorige dimensies is vastgesteld dat voor de uitvoering van Brzo specialisten nodig zijn. De uitvoering van de Brzo-taken dient organisatorisch te zijn geborgd. Dit houdt in dat de vereiste kennis en ervaring aanwezig is, op peil blijft en inzetbaarheid is geborgd. De factoren die voor de kritieke massa van belang zijn betreffen: Continuïteit beschikbare kennis en ervaring Minimumeis aantal specialisten: • 2 specialisten, die voldoen aan: de deskundigheids- en opleidingseis, tenminste 2 jaar ervaring hebben in uitvoering Brzo-taken, met kennis van de AWB. • 1 auditor, die voldoet aan: algemene ervaring van 4 jaar met bedrijven met gevaarlijke stoffen, 2 jaar ervaring op gebied van safety-, milieu- of kwaliteitsmanagement • (kan verenigd zijn in specialist.) • 1 medewerker als specialist/auditor in opleiding Minimum aantal uit te voeren audits: • voor op peil houden auditervaring zijn tenminste 2 á 3 volledige audits per jaar vereist; een volledige audit omvat minimaal 2 dagen on site inspectie bij Brzo-bedrijf Borging opleiding • auditoropleiding: 40 uur auditortraining, opleidingsprogramma NIM • opleidingseis tot auditor 10 volledige audits binnen een periode van 3 jaar Benodigd aantal Brzo-bedrijven in portefeuille • voor op peil houden kennis en ervaring 2 á 3 Brzo-bedrijven die jaarlijks worden geaudit • voor op peil houden opleidingsmogelijkheid 4 Brzo-bedrijven die jaarlijks worden geaudit

De organisatie moet derhalve beschikken over minimaal twee specialisten waarvan één auditteamleider is. Daarnaast is het raadzaam een specialist in opleiding te hebben. Om als specialist of professional te kunnen werken op een voldoende niveau is het noodzakelijk dat binnen de organisatie een klankbord aanwezig is. Er is dan sprake van een interne kenniskring van professionals die onderling als klankbord kunnen functioneren. Bedrijfszekerheid is het waarborgen van continuïteit van de uit te voeren Brzo-taken. Om deze reden kan niet volstaan worden met één specialist tevens ervaren auditor/auditteamleider. Tenminste twee ervaren specialisten zijn nodig. Om de kennis en ervaring binnen de organisatie voldoende bedrijfszeker te houden is het raadzaam één medewerker als specialist in opleiding te hebben. Voor het op peil houden van de audit-deskundigheid is het nodig jaarlijks minimaal twee á drie audits uit te voeren.


11

De vereiste auditorervaring is gebaseerd op de eisen die in NEN-EN ISO 19011 zijn beschreven. Er is van uitgegaan dat de NIM hierop aansluit. De opleiding tot auditor omvat vier volledige audits gedurende in totaal tenminste 20 dagen, onder aansturing en begeleiding van een auditor die bevoegd is als auditteamleider; de audits moeten binnen drie opeenvolgende jaren zijn uitgevoerd en de werkervaring moet tenminste vier jaar zijn, waarvan minmaal twee op het gebied van kwaliteits- of milieumanagement (aspect veiligheid). Continuïteit van de uitvoering van de Brzo-taken houdt in dat de opleiding tot auditor moet zijn geborgd en de werkervaring. Het aantal uit te voeren audits bij de Brzo-inspecties hangt af van de externe factor inspectiefrequentie. Een audit bij een Brzo-inspectie duurt gemiddeld tenminste twee werkdagen; uitgevoerd door tenminste twee personen (veelal drie). De eis van minimaal 20 dagen voor de auditor in opleiding houdt in dat minimaal 10 audits als onderdeel van de Brzo-inspectietaak uitgevoerd moeten worden door de organisatie in drie opeenvolgende jaren. Bij een minimum inspectiefrequentie van 1 x per jaar van een Brzo-bedrijf zijn voor de borging van de opleidings-/ervaringseis tot auditor tenminste 4 bedrijven in de portefeuille vereist. De inspectie dient wel een audit te omvatten!


12

De proefpeiling De landelijke proefpeiling is in de maanden november 2005 tot en met mei 2006 uitgevoerd door de projectleider en de extern deskundige van project 5. Bij de interviews met regionale brandweren is in de meeste gevallen de projectgroepvertegenwoordiger van BZK aanwezig geweest. De proefpeiling is gehouden bij de door de regiegroep verstrekte contactpersonen van 89 overheidsorganisaties. Het merendeel van de geïnterviewden zijn uitvoerders of coördinatoren. Slechts in een enkel geval is een leidinggevende geïnterviewd. Meer dan de helft is persoonlijk bezocht, anderen zijn telefonisch geïnterviewd. In dertien gevallen heeft geen interview plaatsgevonden omdat er geen contactpersoon aanwezig was dan wel niet is gereageerd op een verzoek. Alle overige geïnterviewde organisaties hebben vrijwillig en constructief meegewerkt aan de proefpeiling. De geïnterviewden is een lijst voorgelegd, met vragen over de drie dimensies van de maatlat: deskundigheid, externe factoren en organisatorische borging. Deze lijst is in deze rapportage opgenomen. Een tweetal vragen is gedurende proefpeiling toegevoegd aan de lijst. Dit betrof de vragen of de maatlat navolgbaar is opgezet en adequaat is voor de uitvoering van BRZO. De antwoorden van geïnterviewden zijn niet gevalideerd. Wel is de vraagstelling eenduidig geweest, zodat eventuele verschillen van interpretatie zo klein mogelijk zijn. De resultaten van de proefpeiling zijn niet tot de afzonderlijke organisatie herleidbaar, maar geordend naar de bestuurlijke vorm, te weten: Arbeidsinspectie MHC, Provincie, Gemeente en Regionale Brandweer. Een aantal gemeenten heeft milieutaken ondergebracht bij een Regionale Milieudienst. In die gevallen zijn medewerkers van deze milieudiensten geïnterviewd. Naast de proefpeiling is op basis van de zogenoemde RIVM lijst 2004 gekeken naar het aantal bedrijven in portefeuille van bevoegde gezagen Wet milieubeheer. De resultaten zijn meegenomen in de scores op het onderdeel aantal bedrijven in portefeuille (dimensie 3).


13

Betrokken organisaties In de database van de proefpeiling zijn de volgende organisaties opgenomen. Weststellingwerf

gemeente

Tilburg

gemeente

Katwijk

gemeente

Zaanstad

gemeente

Almere

gemeente

Overbetuwe

gemeente

Nijmegen

gemeente

Maastricht

gemeente

Sittard-Geleen

gemeente

Roermond

gemeente

Roerdalen

gemeente

Venray

gemeente

Meerlo-Wanssum

gemeente

Heusden

gemeente

Oosterhout

gemeente

Delfzijl

gemeente

Enschede

gemeente

Hengelo

gemeente

Apeldoorn

gemeente

Deventer

gemeente

Almelo

gemeente

Barneveld

gemeente

Nijkerk

gemeente

Utrecht

gemeente

Arnhem

gemeente

Ede

gemeente

Wageningen

gemeente

Veenendaal

gemeente

Zutphen

gemeente

Terneuzen

gemeente


14

Vlissingen

gemeente

Emmen

gemeente

Achtkarspelen

gemeente

Zwolle

gemeente

Texel

gemeente

Zijpe

gemeente

Amsterdam

gemeente

Gemeenschappelijk Brandweerbureau Westelijke Mijnstreek

gemeente brandweer

Fryslan

provincie

Provincie Utrecht

provincie

Overijssel

provincie

Gelderland

provincie

Provincie Groningen

provincie

Zuid-Holland

provincie

Noord-Brabant

provincie

Zeeland

provincie

Limburg

provincie

Drenthe

provincie

Noord-Holland

provincie

Flevoland

provincie

Friesland

regionale brandweer

Brandweer Regio Utrechts Land

regionale brandweer

Hulpverleningsdienst regio Twente

regionale brandweer

Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland

regionale brandweer

Midden en West Brabant

regionale brandweer

Noord en Midden-Limburg

regionale brandweer

Hulpverleningsdienst Groningen

regionale brandweer

Regionale Brandweer Zeeland

regionale brandweer

Rotterdam-Rijnmond

regionale brandweer

Amsterdam en Omstreken

regionale brandweer

Veiligheidsregio Noord-Holland Noord

regionale brandweer


15

Regionale Brandweer Drenthe

regionale brandweer

IJssel-Vecht

regionale brandweer

Hulpverleningsregio Gelderland Midden

regionale brandweer

Regionale Brandweer Gelderland-Zuid

regionale brandweer

Regionale brandweer Zaanstreek-Waterland

regionale brandweer

Hulpverleningsdienst Kennemerland

regionale brandweer

Gooi- en Vechtstreek

regionale brandweer

Regionale Brandweer Hollands Midden

regionale brandweer

Regionale Brandweer Zuid-Holland Zuid

regionale brandweer

Hulpverleningsdienst Brabant-Noord

regionale brandweer

Regionale Brandweer Zuidoost Brabant

regionale brandweer

Regionale Brandweer Zuid-Limburg

regionale brandweer

Regionale Brandweer Flevoland

regionale brandweer

Hulpverleningsregio Haaglanden

regionale brandweer

Zuid-Holland Zuid

regionale milieudienst

Milieudienst Noord West Utrecht


Intergemeentelijk samenwerkingsverband Midden-Holland


RMB


Regio Rivierenland


Milieuadviesdienst Noord-Friesland


SRE


Gewest Eemland


Streekraad Oost Groningen


Regionale Milieudienst Groningen


Intergemeentelijk Samenwerkverband Noord-West Veluwe


RMD West-Brabant


Dienst Centraal Milieubeheer Rijnmond



16

Totaalscore

47

1

Arbeidsinspectie

15 Gemeente

8 3

Provincie

21 4 Regionale Brandweer

scoort boven maatlat scoort onder maatlat

TOELICHTING Van één provincie is de score onbekend en is niet opgenomen in dit overzicht. Er zijn 62 gemeenten betrokken bij de uitvoering van het Brzo. Daarvan zijn er 25 die voor de uitvoering van het Brzo bij een regionale milieudienst zijn aangesloten. De score van die gemeenten wordt dan bepaald door de score van de betreffende regionale milieudienst. Alle vijftien gemeenten, die scoren boven de maatlat, nemen deel aan een regionale milieudienst. Alle gemeenten, die zelfstandig de BRZO taken uitvoeren, scoren onder de maatlat. Van de dertien geïnterviewde regionale milieudiensten, voldoen er vier aan de maatlat. Gevolg daarvan is dat 10 aangesloten gemeenten onder en 15 aangesloten gemeenten boven de maatlat scoren. Deze organisaties zijn overigens in verdere overzichten niet afzonderlijk beschouwd (anders dan de regionale milieudienst) In de proefpeiling zijn 89 organisaties beschouwd. Dat de totaalscore hoger uitvalt wordt verklaard door het feit dat gemeenten, die deel uitmaken van een regionale milieudienst, niet afzonderlijk zijn beschouwd. Om tot uitdrukking te brengen dat een aantal van deze proefpeiling maatlat kritieke massa

17

gemeenten wel boven de maatlat scoren, zijn deze gemeenten in de totaalscore zichtbaar gemaakt. In de overige weergaven van de resultaten van de proefpeiling uitwerking is dit onderscheid niet gemaakt en heeft de score uitsluitend betrekking op de gepeilde organisaties. De totaalscore is opgebouwd uit 17 onderliggende vragen, conform de opbouw van de maatlat. Onderstaand het overzicht van de score op alle onderliggende onderdelen van de maatlat. Gemeenten die aan een regionale milieudienst deelnemen zijn niet in deze score terug te vinden. De score van de betreffende regionale milieudienst is in deze tabel opgenomen. Voor de dimensie externe factoren zijn de onderdelen niet altijd relevant. Indien bijvoorbeeld de “meest complexe” situatie niet voorkwam bij een organisatie, is op dat onderdeel geen score gemaakt.

90

13 13 13 14 13 13

14 14 14 14 14 14 68

8

9

13

24 23

11

36 41

7

55

57 48 47

9

66 51 52

23

36

38 39 13

67

1

41

13

45

2

52 48

39 34

29

39

36 36 20

46 31

28 29

4 bedrijven jaarlijks geaudit

2-3 bedrijven jaarlijks geaudit

10 volledige audits in 3 jaar

40 uur audittraining

2 -3 volledige audits per jaar

1 in opleiding

1 auditor

2 specialisten

meest complex

meer complex

minst complex

audit opleiding

bedrijfskundige HBO opleiding

technische HBO opleiding

audit

risicomanagement

technische processen

0

voldoet aan onderdeel voldoet niet aan onderdeel onbekend


18

Score naar dimensie Dimensie 1: deskundigheid Gevraagd is of betreffende deskundigheid en vereiste vooropleiding in huis is bij de uitvoerende organisatie. Bij deze dimensie is niet gekeken naar het aantal personen die hieraan voldoen. Deze vraag komt bij de organisatorische borging aan de orde.

68

14

14

24

23

8

14

14

14

36

41

39

34

audit opleiding

14

bedrijfskundige HBO opleiding

90

9

45

67

66 52

51

23

technische HBO opleiding

audit

risicomanagement

technische processen

0

voldoet aan onderdeel voldoet niet aan onderdeel onbekend

De deskundigheid op het gebied van technische processen en procesbeveiliging is in veel organisaties aanwezig. De kennis van en ervaring met risicomanagement is in mindere mate aanwezig. Hetzelfde geldt voor de audit kennis en opleiding.


19

Dimensie 2:

Externe factoren De externe factor “aard Brzo-bedrijf ” bepaalt in welke mate aanvullende kennis en ervaring nodig is naast de vooropleidingseis. Aard Brzo-bedrijf betreft complexiteit van technische processen en organisatie. 80

13 60

11

13 7 13

40

9 52 20

48 29

meest complex

meer complex

minst complex

0

voldoet aan onderdeel voldoet niet aan onderdeel onbekend Deze dimensie blijkt voor de maatlat geen maatgevend criterium te zijn. De aanvullende eisen ten aanzien van kennis en ervaring lijken geen dominante rol te spelen t.o.v. andere eisen.


20

Dimensie 3: Organisatorische borging De uitvoering van de Brzo-taken dient organisatorisch te zijn geborgd. Dit houdt in dat de vereiste kennis en ervaring aanwezig is, op peil blijft en inzetbaarheid is geborgd. De factoren die voor de kritieke massa van belang zijn betreffen:

90

13

13

13

14

13

13

68

2

1

41 55

45

23

36

39

36 20

57 48

47

46 28

29 10 volledige audits in 3 jaar

36

39

40 uur audittraining

38

31

4 bedrijven jaarlijks geaudit

2-3 bedrijven jaarlijks geaudit

2 -3 volledige audits per jaar

1 in opleiding

1 auditor

2 specialisten

0

voldoet aan onderdeel voldoet niet aan onderdeel onbekend Van alle dimensies blijkt deze het slechts te scoren. Veel organisaties hebben niet het voldoende aantal specialisten in huis. De eis om tenminste 4 bedrijven in portefeuille te hebben om zowel de ervaring op te doen als op peil te houden blijkt één van de meest maatgevende criteria voor de maatlat te zijn. De meeste organisaties hebben op dit punt onvoldoende kritieke massa.


21

Navolgbaar en adequaat Aan geïnterviewden is gevraagd of zij van oordeel waren dat de maatlat navolgbaar is opgebouwd en dat de maatlat adequaat is voor de beoordeling van organisaties. Deze vraag is niet vanaf de start van de interviews gesteld. Vandaar dat het totaal aantal antwoorden lager dan ligt dan het aantal in de database opgenomen organisaties.

40 30 20 10 0

navolgbaar adequaat

ja nee


22

RIVM lijst Geheel losstaand van de proefpeiling is op basis van de zogenoemde RIVM lijst 2004 een bureaustudie gedaan naar het aantal bedrijven in portefeuille van bevoegde gezagen Wet milieubeheer. De RIVM lijst vermeldt het aantal bedrijven per organisatie. Op grond van dimensie 3 van de maatlat, namelijk 4 of meer bedrijven in portefeuille, kan geconcludeerd worden dat 15 van de 65 beschouwde organisaties positief scoort op dimensie 3, en daarmee op de maatlat.

bg Wm

bedrijven

Opvallend is echter dat deze 15 organisaties circa tweederde van het aantal bedrijven in portefeuille heeft. Anders gezegd: tweederde van het aantal bedrijven valt onder een organisatie dat op het onderdeel aantal bedrijven in portefeuille boven de maatlat scoort.

ca. 1/3

100

gemeenten

37

96

ca. 2/3 milieudiensten

12

1 4

10

109 207

or ga ni sa be 4 ties po dr of m m rt ijve e et ef n e eu i r ill n e

provincies

16


23

Slotopmerkingen Het doel van de proefpeiling was inzicht te verkrijgen omtrent het landelijk beeld en inzicht op te doen of de maatlat bijstelling behoeft. Met deze rapportage wordt naar het oordeel van de onderzoekers voldoende inzicht gegeven naar de de landelijke situatie in het voorjaar van 2006. De onderzoekers adviseren op grond van dit onderzoek dat de maatlat, gegeven de vigerende wetgeving en rolopvatting, geen bijstelling behoeft. Het eindresultaat van de peiling is dat 23 van de 89 onderzochte organisaties scoren boven de maatlat. Dat betekent dat het een goot aantal organisaties onder de maatlat scoort. De oorzaak daarvan moet in de eerste plaats worden gezocht in het geringe aantal bedrijven binnen het ambtsgebied, waardoor de betrokken organisaties eenvoudigweg niet kúnnen voldoen aan de maatlat. Deze conclusie blijkt tevens uit de bureaustudie. Er zijn van veel kanten suggesties gedaan om te kunnen voldoen aan de maatlat. Het doen van uitspraken hieromtrent valt echter buiten de scope van dit project. De bevoegdheid en daarmee de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de Brzo-taken ligt immers bij het bevoegd gezag. Met het instrument van de maatlat worden betrokken bestuurders in staat geteld te beoordelen of hun organisatie in staat is voor uitvoering van Brzo-taken. Er is opdruk voor dit project geweest om oplossingen voor te schrijven voor die situaties, waarin organisaties onder de maatlat scoren. De maatlat is echter ontwikkeld als instrument om te bepalen wat organisaties tenminste in huis moeten hebben om tot uitvoering van het Brzo te kunnen komen. Aangezien de proefpeiling slechts is bedoeld om inzicht te verkrijgen omtrent het landelijk beeld en inzicht op te doen of de maatlat bijstelling behoeft zijn of worden geen gegevens van individuele organisaties verstrekt. De individuele resultaten van de proefpeiling zijn bij de geïnterviewden bekend.


24

inliggende gemeenten

Vragenlijst Bij de interviews is gebruikt van de volgende vragenlijst:

Dimensie 1: Benodigde deskundigheid

Drie deskundigheidsgebieden zijn noodzakelijk. Specialisten met kennis van en praktijkervaring met … ja nee deskundigheid 1

technische processen (productie en opslag) en procesbeveiliging (preventie en effectbeheersing).

ja nee deskundigheid 2

risicomanagement, risicomanagement-instrumenten en veiligheidsbeheerssystemen (VBS-en).

ja nee deskundigheid 3

auditten van: veiligheidsrapport, VBS, preventiebeleid zware ongevallen.

opmerkingen deskundigheid

Eis vooropleiding vanuit diversiteit van Brzo-bedrijven gezien, als basis voor specialistische kennis/praktijkervaring en vaardigheden. ja

nee

vooropleiding 1 ja

nee

vooropleiding 2

ja nee vooropleiding 3

technisch georiënteerde HBO opleiding (bijv. chemische technologie of werktuigbouwkunde) teneinde de technische procesvoering met gevaarlijke stoffen (productie e/o opslag) te kunnen begrijpen. HBO opleiding technische bedrijfskunde of opleiding/training in managementsystemen en organisatiekunde ten einde organisatorische bedrijfsproces¬sen gericht op VBS te kunnen begrijpen of met voorgaande gelijkwaardige bedrijfskundige ervaring.

opleiding tot auditor

opmerkingen vooropleiding

Dimensie 2: externe factoren

categorie 1 aantal VR bedrijven aantal PBZO bedrijven

ja

nee

waarvan in:

categorie 2 categorie 3

aanwezige categorie 1 2 3

Minst complexe technische processen en organisatie

externe factoren 1

proefpeilingja maatlat kritieke massa

Meer complexere technische processen en organisatie nee externe factoren 2

o o o

Specifieke kennis in begrijpen van technische processchema's. Specifieke kennis in onderkennen van karakteristieke gevaarsaspecten en in beveiligingsprincipes. Praktijkervaring min. 1 jaar.

25

Dimensie 2: externe factoren

categorie 1 aantal VR bedrijven

waarvan in:

aantal PBZO bedrijven

ja

categorie 2 categorie 3

aanwezige categorie 1 2 3

Minst complexe technische processen en organisatie

nee

externe factoren 1 ja

Meer complexere technische processen en organisatie o Specifieke kennis in begrijpen van technische processchema's. o Specifieke kennis in onderkennen van karakteristieke gevaarsaspecten en in beveiligingsprincipes. o Praktijkervaring min. 1 jaar.

nee

externe factoren 2

ja

Meest complexere technische processen en organisatie o Kennis van karakteristieken van productieprocessen (chemische reactieprocessen, unitoperations, enz.). o Begrijpen van technische processchema's. o Begrijpen en onderkennen van karakteristieke gevaarsaspecten en beveiligingsprincipes. o Praktijkervaring min. 2 jaar

nee

externe factoren 3

opmerkingen externe factoren

Dimensie 3: organisatorische borging aantal ja

2 specialisten, die voldoen aan: de deskundigheids- en opleidingseis, tenminste 2 jaar ervaring hebben in uitvoering Brzo-taken, met kennis van de AWB

nee

specialisten ja

nee

1 auditor, die voldoet aan: algemene ervaring van 4 jaar met bedrijven met gevaarlijke stoffen, 2 jaar ervaring op gebied van safety-, milieu- of kwaliteitsmanagement

nee

1 medewerker als specialist/auditor in opleiding

auditor ja

specialist in opleiding opmerkingen specialisten


aantal

26

Dimensie 3: organisatorische borging aantal ja

nee

specialisten ja

nee

1 auditor, die voldoet aan: algemene ervaring van 4 jaar met bedrijven met gevaarlijke stoffen, 2 jaar ervaring op gebied van safety-, milieu- of kwaliteitsmanagement

nee

1 medewerker als specialist/auditor in opleiding

auditor ja

2 specialisten, die voldoen aan: de deskundigheids- en opleidingseis, tenminste 2 jaar ervaring hebben in uitvoering Brzo-taken, met kennis van de AWB

specialist in opleiding opmerkingen specialisten

aantal Minimum aantal uit te voeren audits: tenminste 2 á 3 volledige audits per jaar vereist; ja nee (een volledige audit omvat minimaal 2 dagen on site inspectie) audits

Borging opleiding ja nee

40 uur auditortraining of opleidingsprogramma NIM

auditortraining ja

nee

10 volledige audits binnen een periode van 3 jaar

aantal audits

Benodigd aantal Brzo-bedrijven in portefeuille ja

nee

bedrijven voor audit ja

nee

bedrijven voor opleiding

2 á 3 Brzo-bedrijven die jaarlijks worden geaudit (voor op peil houden kennis en ervaring ) 4 Brzo-bedrijven die jaarlijks worden geaudit (voor op peil houden opleidingsmogelijkheid )

opmerkingen continuiteit

Overige vragen

inspectieprogramma

mandaatregeling

DCMR opdracht


andere organisaties

27

Nadere informatie website:

LAT


28

eindrapportage kwaliteitseisen overheidsorganisaties onderdeel van het verbeterprogramma uitvoering BRZO 1999 augustus 2006 concept

Recommend Documents