Eindrapportage actualisatie bcp’s kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Eindrapportage actualisatie beroepscompetentieprofielen kapper en afro-kapper
Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Onderzoek uitgevoerd in opdracht van het Brancheplatform Kappers, Nieuwegein Mede mogelijk gemaakt door het Hoofdbedrijfschap Ambachten (HBA), Zoetermeer
Rapportage RAO-246.09.11
Arbeid Opleidingen Consult B.V. Tilburg, november 2009
Dr. Esther de Ruijter Drs. Dominique Olvers
AO Consult, Tilburg
1
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
AO Consult, Tilburg
2
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Inhoudsopgave
Samenvatting ................................................................................................................... 5 1 Inleiding........................................................................................................................ 7 2 Doelstellingen, onderzoeksvragen en onderzoeksaanpak.............................................. 9 2.1 Doelstelling van het onderzoek .................................................................................... 9 2.2 Onderzoeksvragen ..................................................................................................... 9 2.3 Onderzoeksaanpak ..................................................................................................... 9 2.3.1 Stap 1 Deskresearch ..........................................................................................10 2.3.2 Stap 2 Kwalitatieve fase ......................................................................................10 2.3.3 Stap 3 Kwantitatieve fase en aanpassen van de bcp’s .............................................10 3 Veranderingen, innovaties en ontwikkelingen en de impact op beroepen in de kappersbranche.............................................................................................................. 13 4 Kwantitatieve onderzoeksresultaten ........................................................................... 18 4.1 Resultaten structuuronderzoek ...................................................................................18 4.1.1 Kenmerken respondentgroep ...............................................................................18 4.1.2 Uitbreiding van werkzaamheden in de kappersbranche ............................................20 4.1.3 Scholing en knelpunten met betrekking tot advies- en verkoopvaardigheden .............21 4.1.4 Werkzaamheden van de kapper............................................................................22 4.1.5 Werkzaamheden van de allround kapper ...............................................................23 4.1.6 Behoefte aan een opleiding op mbo-niveau 4 en ondernemerscompetenties...............24 4.2 Resultaten profielonderzoek .......................................................................................26 5 Conclusies ................................................................................................................... 30 5.1 Conclusies met betrekking tot het bijstellen van de bcp’s in de kappersbranche ................30 5.2 Conclusies met betrekking tot ondernemerschap...........................................................35
Bijlage 1 Overzicht gesprekspartners............................................................................. 39 Bijlage 2 Resultaten schriftelijk onderzoek: taakprofielen kapper / allround kapper ..... 41
AO Consult, Tilburg
3
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
AO Consult, Tilburg
4
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Samenvatting
Voor een optimale aansluiting tussen beroepspraktijk en beroepsonderwijs zijn actuele, maar ook toekomstgerichte beroepscompetentieprofielen (bcp’s) onmisbaar. In oktober 2004 zijn de bcp’s van de kappersbranche vastgesteld door het bestuur van het Brancheplatform Kappers. Sinds 2004 is er het nodige in het werkveld veranderd, met consequenties voor de inhoud van de beroepen waarvoor destijds de bcp’s zijn vastgesteld. Daarom heeft het bestuur van het Brancheplatform Kappers door AO Consult een onderzoek laten uitvoeren naar: •
de veranderingen, innovaties en ontwikkelingen in de kappersbranche en de consequenties hiervan voor de beroepsuitoefening, inclusief aanpassing van de bestaande bcp’s;
•
eventuele nieuwe beroepen in de kappersbranche waarvoor, indien relevant, aanvullende bcp’s ontwikkeld dienen te worden;
•
de vraag of en de wijze waarop ondernemerscompetenties in de kappersbranche in een bestaand of apart bcp en in de opleidingsstructuur opgenomen dienen te worden.
In deze samenvatting worden de belangrijkste onderzoeksstappen en conclusies kort toegelicht.
Wat is een beroepscompetentieprofiel? Een beroepscompetentieprofiel (bcp) geeft een beschrijving van goed vakmanschap van een vakvolwassen beroepsbeoefenaar. Een bcp bestaat uit de volgende onderdelen: een beroepsbeschrijving, uitwerking van kerntaken en bijbehorende procesbeschrijvingen en een beschrijving van competenties en beheersingscriteria. Een bcp doet geen uitspraken over op welke wijze de beroepsbeoefenaar dit vakmanschap heeft ontwikkeld of welke beroepsopleidingen zijn gevolgd.
Naamgeving bcp’s Binnen de oorspronkelijke bcp’s ‘kapper’ en ‘afro-kapper’ worden twee niveaus van beroepsuitoefening onderscheiden, namelijk van de (afro-)kapper en senior (afro-)kapper. In de praktijk komen voor deze beroepen andere benamingen voor. Veelal wordt onder de kapper de hairstylist 1,2 verstaan en onder de senior kapper de hairstylist 3 en topstylist. Deze benamingen verwijzen naar de functienamen zoals gehanteerd in de CAO. Met name het begrip ‘senior’ kapper wordt in de praktijk niet herkend of gebruikt. Er is daarom door het Brancheplatform Kappers in overleg met branchepartijen besloten om te spreken van de ‘allround’ in plaats van de ‘senior’ kapper. In dit onderzoeksrapport alsmede de aangepaste bcp’s wordt derhalve gesproken over de ‘allround kapper’.
Onderzoeksstappen Het onderzoek is uitgevoerd op basis van de volgende 4 stappen: Stap 1
Deskresearch;
Stap 2
Kwalitatieve fase;
Stap 3
Kwantitatieve fase en aanpassing van de bestaande bcp’s;
Stap 4
Rapportage.
AO Consult, Tilburg
5
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
In de eerste stap zijn, op basis van bestaand bronmateriaal, de belangrijkste innovaties en ontwikkelingen binnen het werkveld van de (afro-)kapper en allround (afro-)kapper verkend. Vervolgens zijn in de tweede stap 7 diepte-interviews met sleutelinformanten en 6 diepte-interviews met werkgevers en werknemers gevoerd. In deze gesprekken lag de focus op het signaleren van innovaties en ontwikkelingen en de impact hiervan op bestaande en nieuwe beroepen in de branche. Maar ook zijn inhoudelijke wijzigingen m.b.t. het werkveld, de kerntaken, de procesbeschrijvingen en de competenties van de 4 bestaande bcp’s in kaart gebracht. Daarnaast is onderzocht of en hoe de ondernemers-competenties een plek dienen te krijgen binnen de huidige bcp’s. Om deze bevindingen cijfermatig te onderbouwen zijn in stap 3 kwantitatieve gegevens verzameld via een telefonisch en schriftelijk onderzoek onder werkgevers en werknemers.
Conclusies Achtereenvolgend worden de belangrijkste conclusies van het onderzoek en de impact hiervan op de ontwikkelde bcp’s toegelicht. 1) Het onderzoek geeft geen aanleiding voor het ontwikkelen van bcp’s voor nieuwe beroepen in de kappersbranche; 2) De (vaktechnische) kerntaken van de kapper en allround kapper zijn identiek, namelijk: ‘Bereidt de haarbehandeling voor, ‘Voert een haarbehandeling uit’ en ‘Rondt de haarbehandeling af’. De mate van zelfstandigheid waarmee deze werkzaamheden worden uitgevoerd vertonen verschillen tussen de kapper en allround kapper. 3) Voor allround (afro)kappers is het van belang dat zij een bijdrage leveren aan de bedrijfsvoering. Daarom is hiervoor een aparte kerntaak in het bcp opgenomen en zijn er aanvullende competenties ontwikkeld, namelijk: ‘Zorgdragen voor voorraadbeheer’, ‘Bijdrage leveren aan PRactiviteiten’, ‘Begeleidt (nieuwe) medewerkers en leerling-kappers en geeft interne trainingen’. 4) Aanpalende basisberoepsactiviteiten op het gebied van schoonheidsverzorging, visagie, manicure, nagelstyling en cosmetische gezichtsbehandelingen behoren niet tot het directe werkveld van de (allround) kapper. Deze zijn daarom niet opgenomen in het bcp; 5) Ondernemerschap is niet onlosmakelijk verbonden met het beroep van (allround) kapper. Ondernemerschap is een aanvulling voor degenen die kiezen voor een bestaan als zelfstandig ondernemer. De ondernemerstaken en –competenties kunnen een aanvulling vormen op het bcp van de allround kapper. Voor de uitwerking van competenties wordt verwezen naar de ondernemerschap-competenties en succescriteria voor de UV-branches. Er wordt aanbevolen om hiervoor geen apart bcp te ontwikkelen. Wel is (zie punt 3) een aantal competenties met betrekking tot bedrijfsvoering aan het bestaande bcp van de allround (afro-) kapper toegevoegd. 6) Er is een potentiële doelgroep voor opleidingen op het gebied van ondernemerschap en leidinggeven. Het bestaande cursorische aanbod voorziet voor een groot deel in deze behoefte. De noodzaak van een mbo-niveau 4 opleiding voor de kappersbranche is niet aangetoond. Op basis van de onderzoeksresultaten zijn de volgende bcp’s aangepast: -
Beroepscompetentieprofiel Kapper (Brancheplatform Kappers, mei 2009);
-
Beroepscompetentieprofiel Afro-kapper (Brancheplatform Kappers, mei 2009).
AO Consult, Tilburg
6
Eindrapportage actualisatie bcp’s kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
1
Inleiding
In oktober 2004 zijn de beroepscompetentieprofielen (bcp’s) van de kappersbranche door het bestuur van de Vakraad voor het Kappersbedrijf, sinds 2005 onder de naam Brancheplatform Kappers, vastgesteld. De volgende bcp’s zijn door het bestuur vastgesteld: de kapper en senior kapper, de afro-kapper en de senior afro-kapper.1 Deze bcp’s vormen het fundament voor het kwalificatieprofiel kapper, dat in de afgelopen jaren in diverse versies en formats onder regie van het kenniscentrum KOC Nederland is ontwikkeld.
Voor een optimale aansluiting tussen de beroepspraktijk en het beroepsonderwijs zijn actuele, maar ook toekomstgerichte bcp’s onmisbaar. De kappersbranche is een dynamische branche. Sinds 2004 is er het nodige in het werkveld veranderd, met consequenties voor de inhoud van de beroepen waarvoor destijds de bcp’s zijn vastgesteld. Daarom heeft het bestuur van het Brancheplatform Kappers (overlegplatform van werkgeversorganisatie Koninklijke ANKO en werknemersorganisaties FNV MOOI, CNV Kappers en de vakgroep CNV) aan Arbeid Opleidingen Consult gevraagd een onderzoek uit te voeren naar: •
de veranderingen, innovaties en ontwikkelingen (vio’s) in de kappersbranche en de consequenties hiervan voor de beroepsuitoefening (incl. aanpassing van de bestaande bcp’s);
•
eventuele nieuwe beroepen in de kappersbranche waarvoor, indien relevant, aanvullende bcp’s ontwikkeld moeten worden;
•
de wijze waarop ondernemerscompetenties in de kappersbranche in een bestaand of apart bcp (en in de opleidingsstructuur) kunnen worden opgenomen.
De uitvoering van het onderzoek is begeleid door een begeleidingscommissie, bestaande uit: Monique van Vemde (FNV Mooi), Aleida van Roon (CNV bedrijvenbond), Teus Brand (ANKO), Gerben ter Avest (ANKO), Gertjan Deben (ANKO), Hans van den Hoeven (BPK, secretaris) en Max Mulders (MCM Advies, voorzitter).
In deze rapportage worden de onderzoeksresultaten uiteengezet. In hoofdstuk 2 worden de doelstelling, onderzoeksvragen en onderzoeksaanpak toegelicht. Vervolgens worden in hoofdstuk 3 de veranderingen, innovaties en ontwikkelingen en de consequenties voor de beroepsuitoefening in een zogenaamd ‘vio-frame’ weergegeven. In hoofdstuk 4 wordt uitgebreid verslag gedaan van de kwantitatieve onderzoeksresultaten (telefonisch onderzoek onder ondernemers, schriftelijk onderzoek onder werkgevers en werknemers). Hoofdstuk 5, tenslotte, sluit af met conclusies ten aanzien van de aanpassingen van de bestaande beroepscompetentieprofielen, eventuele nieuwe en de wijze waarop ondernemerscompetenties een plaats kunnen krijgen in de bcp’s en in de
1
Bij de aanvang en uitvoering van het onderzoek werd – in afwachting van evt. besluitvorming m.b.t. een nieuwe naamgeving – gesproken over de senior kapper. De definitieve benaming van de aangepaste bcp’s is inmiddels door het Brancheplatform Kappers in overleg met branchepartijen gewijzigd in ‘allround kapper’. Het is van belang hierbij op te merken dat tijdens de gegevensverzameling nog werd gesproken over de senior kapper. Om verwarring te voorkomen wordt in dit onderzoeksrapport vanaf paragraaf 2.3 consequent gesproken over de ‘allround kapper’.
AO Consult, Tilburg
7
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
opleidingsstructuur binnen de kappersbranche. De aangepaste bcp’s zijn opgenomen in de separate rapportages Beroepscompetentieprofiel Kapper en Beroepscompetentieprofiel Afro-kapper.
Opgemerkt dient te worden dat de vertegenwoordiger van FNV MOOI verwonderd is over het feit dat de verbreding van het kappersvak op de gebieden schoonheidsverzorging, nagelverzorging en andere diensten op het gebied van uiterlijke verzorging, niet als zodanig uit dit onderzoek naar voren komt.
AO Consult, Tilburg
8
Eindrapportage actualisatie bcp’s kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
2
Doelstellingen, onderzoeksvragen en onderzoeksaanpak
2.1
Doelstelling van het onderzoek
De doelstelling van het onderzoek is drieledig: •
Het op basis van actuele veranderingen, innovaties en ontwikkelingen actualiseren c.q. aanpassen van de 4 bestaande beroepscompetentieprofielen: kapper, senior kapper, afrokapper en senior afro-kapper binnen de kappersbranche;
•
Het in kaart brengen van (nieuwe) beroepen op basis van veranderingen, innovaties en ontwikkelingen en (arbeidsmarkt)relevantie. En indien voldoende relevantie van nieuwe beroepen is aangetoond, het ontwikkelen van nieuwe bcp’s;
•
Het in kaart brengen of en de wijze waarop de competenties van een ondernemer in de kappersbranche in een bestaand of apart bcp kunnen worden opgenomen.
2.2
Onderzoeksvragen
De volgende onderzoeksvragen zijn vastgesteld: 1
Welke veranderingen, innovaties en ontwikkelingen hebben zich in de afgelopen 4 jaar voorgedaan in de beroepen kapper, senior kapper, afro-kapper en senior afro-kapper? Welke veranderingen, innovaties en ontwikkelingen worden voor de komende 5 jaar voor deze beroepen verwacht?
2
Wat zijn de consequenties van de veranderingen, innovaties en ontwikkelingen in het werkveld voor de (kern)taken, werkprocessen en competenties van deze 4 beroepen? Bestaat er behoefte aan een nieuwe naamgeving van de bcp’s?
3
Op welke wijze kunnen de competenties van een ondernemer in een bestaand of apart bcp worden opgenomen?
4
Leiden de gesignaleerde veranderingen, innovaties en ontwikkelingen tot het ontstaan van nieuwe functies/beroepen?
5
Voor welke nieuwe beroepen dienen - op basis van gesignaleerde trends, ontwikkelingen en (arbeidsmarkt)relevantie – nieuwe bcp’s te worden ontwikkeld?
6
Indien het onderzoek uitwijst dat andere beroepen binnen de kappersbranche in een bcp opgenomen dienen te worden: Wat zijn de kerntaken, werkprocessen en beheersingscriteria van de beroepsbeoefena(a)r(en)?
2.3
Onderzoeksaanpak
Het onderzoek is uitgevoerd aan de hand van de volgende stappen: Stap 1
Deskresearch;
Stap 2
Kwalitatieve fase;
AO Consult, Tilburg
9
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Stap 3
Kwantitatieve fase en aanpassing van de bcp’s;
Stap 4
Rapportage.
2.3.1
Stap 1 Deskresearch
In de eerste stap zijn de belangrijkste veranderingen, innovaties en ontwikkelingen binnen het werkveld van de kapper, allround kapper, afro-kapper en de allround afro-kapper verkend en is informatie verzameld en geanalyseerd m.b.t. eventuele nieuwe beroepen of verschuivingen tussen beroepen. Daarnaast is de vraag verkend hoe ondernemerscompetenties een plek kunnen krijgen binnen de huidige bcp’s. In deze stap is gebruik gemaakt van bestaand materiaal (via internetresearch en het bestuderen van broninformatie die is aangeleverd door de opdrachtgever). Het overzicht van de belangrijkste bevindingen uit het deskresearch is verwerkt in het vio-frame en opgenomen in hoofdstuk 3.
2.3.2
Stap 2 Kwalitatieve fase
In deze kwalitatieve fase zijn de volgende activiteiten ondernomen: a) Diepte-interviews met 7 sleutelinformanten, waarbij de focus lag op het signaleren van veranderingen, innovaties en ontwikkelingen en de impact hiervan op (de inhoud, beroepsuitoefening en vereisten van) bestaande en nieuwe beroepen in de branche. Deze gesprekken hebben zowel input geleverd voor de actualisatie van de bestaande 4 bcp’s als voor de verkenning van eventuele nieuwe beroepen. b) Diepte-interviews met in totaal 6 werkgevers en werknemers, waarbij de focus lag op het meer gedetailleerd in kaart brengen van de inhoudelijke wijzigingen m.b.t. het werkveld, de taken, de werkprocessen en de competenties van de 4 bestaande bcp’s. Deze gesprekken waren nodig om de bcp’s op voldoende detailniveau inhoudelijk te actualiseren. Daarnaast is onderzocht of en hoe de ondernemerscompetenties een plek kunnen krijgen binnen de huidige bcp’s. De 6 interviews zijn als volgt ingevuld: •
3 interviews ten behoeve van de (allround) kapper, waarvan 1 interview met een ondernemer/bedrijfsleider of franchisenemer, 1 interview met een allround kapper en 1 interview met een kapper;
•
3 interviews ten behoeve van de (allround) afro-kapper met eenzelfde verdeling.
In bijlage 1 is een overzicht van gesprekspartners opgenomen.
2.3.3
Stap 3 Kwantitatieve fase en aanpassen van de bcp’s
In de kwantitatieve fase zijn gegevens verzameld door middel van twee deelonderzoeken: 1. Structuuronderzoek: telefonisch onderzoek onder 200 werkgevers met personeel in de branche (geen zzp-ers). In dit onderzoek zijn de bevindingen uit de kwalitatieve fase kwantitatief onderbouwd. De veranderingen, innovaties en ontwikkelingen (vio’s) en de impact hiervan op de beroepspraktijk en eventuele nieuwe beroepen zijn via een telefonisch onderzoek onder werkgevers in de branche getoetst. Op basis hiervan heeft een eerste bijstelling plaatsgevonden van de vier bcp’s in de kappersbranche. 2. Profielonderzoek: schriftelijk onderzoek onder in totaal 22 werknemers en werkgevers in de branche. In dit onderzoek zijn de taken uit de vier aangepaste bcp’s getoetst onder
AO Consult, Tilburg
10
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
werknemers en werkgevers in de branche. Op basis hiervan zijn de vier bcp’s waar nodig aangepast. Alle vragenlijsten zijn opgenomen in de separate bijlage ‘Vragenlijsten onderzoek actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche.’
Valideringscommissie Gezien de lage respons van werkgevers en werknemers met betrekking tot het profielonderzoek (2) zijn de concept bcp’s in de laatste fase van het onderzoek voorgelegd aan een valideringscommissie. Deze commissie bestond uit de leden van de begeleidingscommissie aangevuld met één inhoudsdeskundige uit de branche. Het beroepscompetentieprofiel afro-kapper is op een later tijdstip nog door 3 inhoudelijk deskundigen beoordeeld en van commentaar voorzien.
De respons van het structuur- en profielonderzoek wordt hieronder beschreven.
Respons structuuronderzoek (telefonisch onderzoek werkgevers) Aan het telefonische onderzoek hebben netto 200 werkgevers meegewerkt, hetgeen betrouwbare cijfers oplevert. In onderstaande tabel is de respons (deelname aan het onderzoek) weergegeven.
Tabel 1 Respons telefonisch onderzoek Aantal Gekozen telefoonnummer Neemt niet op
462
Geen tijd binnen veldwerkperiode
232
Onjuist telefoonnummer Geen kapper
In %
1.103
53 4
Geen personeel
20
Bruto steekproef
331
100%
Geen medewerking
131
40%
Netto steekproef
200
60%
De respondenten zijn onder te verdelen in de volgende functiegroepen:
Tabel 2 Functiegroepen respondenten(n=200) Absolute aantallen
In %
Ondernemer
98
49
Directeur
58
29
Bedrijfsleider
24
12
3
1,5
Salonmanager
4
2
Mede-eigenaar
12
6
1
0,5
200
100
Vestigingsmanager
assistent bedrijfsleider Totaal
AO Consult, Tilburg
11
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Respons profielonderzoek (schriftelijk onderzoek werkgevers en werknemers) In totaal zijn 372 vragenlijsten verzonden naar werkgevers en werknemers. Hiervan zijn 22 vragenlijsten retour verzonden. De respons is derhalve 5,6%.
De bruto steekproef zag er als volgt uit:
Tabel 3 Bruto steekproef schriftelijk onderzoek werknemers en werkgevers (aantal verzonden vragenlijsten) Werkgevers
Werknemers
Totaal
18
18
36
Afro-kapper Allround afro-kapper
18
18
36
Kapper
75
75
150
Allround kapper
75
75
150
De respons van het schriftelijk profielonderzoek bleek erg laag (in totaal 15 geretourneerde vragenlijsten, 4%). Om de respons te verhogen, is een aanvullende belronde uitgevoerd. Helaas heeft dit niet geresulteerd in de gewenste respons. Vanwege de achterblijvende respons is door het Brancheplatform Kappers via de ANKO en werknemersvereniging CNV een aanvullende mailing verzonden. Dit heeft geresulteerd in een zeer lichte verhoging van de respons (22 netto vragenlijsten). De definitieve respons is weergegeven in onderstaande tabel.
Tabel 4 Steekproef schriftelijk onderzoek werknemers en werkgevers Netto respons
Netto steekproef
Netto respons
Netto steekproef
werkgevers in
werkgevers in %
werknemers in
werknemers in %
absolute aantallen
absolute aantallen
Afro-kapper
0
0%
0
0%
Allround afro-kapper
0
0%
0
0%
Kapper
9
12%
5
6,7%
Allround kapper
5
6,7%
3
4%
De gegevens die voortkomen uit het onderzoek zijn ingevoerd en geanalyseerd met behulp van SPSS 15.0 en Excel.
Stap 4 Rapportage De resultaten van voorgaande stappen worden beschreven in dit rapport.
AO Consult, Tilburg
12
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
3
Veranderingen, innovaties en ontwikkelingen en de impact op beroepen in de kappersbranche
Beroepscompetentieprofielen dienen toekomstgericht te zijn. Het is immers niet de bedoeling dat een profiel op korte termijn alweer verouderd is. Om die reden is in dit onderzoek ingegaan op de doorwerking van veranderingen, innovaties en ontwikkelingen (vio’s) in de (toekomstige) beroepspraktijk. Het resultaat is een zogenaamd ‘vio-frame’, waarin alle ontwikkelingen en de globale consequenties voor de beroepsuitoefening zijn geordend.
De input voor dit vio-frame is verkregen via deskresearch (stap 1) en diepte-interviews met sleutelinformanten en ondernemers in de branche (stap 2). Vervolgens zijn de bevindingen kwantitatief gestaafd in het structuuronderzoek (stap 3, zie hoofdstuk 4). De vio’s en de consequenties voor de beroepsuitoefening zijn verwerkt in de bijgestelde beroepscompetentieprofielen in de kappersbranche. De bijgestelde bcp’s zijn opgenomen in Beroepscompetentieprofiel Kapper en Beroepscompetentieprofiel Afro-kapper.
In het navolgende overzicht is het vio-frame weergegeven. Achtereenvolgend komen aan bod: •
Marktontwikkelingen;
•
Bedrijfsorganisatorische ontwikkelingen;
•
Technologische ontwikkelingen;
•
Wetgeving / overheidsregulering;
•
Internationale ontwikkelingen.
Tabel 5 Vio-frame Kappersbranche Veranderingen, innovaties en
Consequenties voor de (allround)
Consequenties voor de (allround)
relevante ontwikkelingen
kapper
afro-kapper
De klant is steeds kritischer
Hospitality (gastheerschap, aandacht
Hospitality (gastheerschap, aandacht
geworden en verwacht ontspanning,
voor de klant, advies) en sociale
voor de klant, advies) en sociale
aandacht en advies bij een
vaardigheden worden steeds
vaardigheden worden steeds
kappersbezoek. Dit geldt met name
belangrijker voor de kapper om
belangrijker voor de afro-kapper om
voor de groeiende doelgroepen
klanten te binden (op alle niveaus,
klanten te binden (op alle niveaus,
tweeverdieners en 55-plussers.
maar in verschillende gradaties).
maar in verschillende gradaties).
Marktontwikkelingen 1.
2.
Specifiek voor de afrokapper geldt
Idem
dat ontspanning, aandacht en advies steeds belangrijker worden i.v.m. de langdurende behandelingen.
AO Consult, Tilburg
13
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Veranderingen, innovaties en
Consequenties voor de (allround)
Consequenties voor de (allround)
relevante ontwikkelingen
kapper
afro-kapper
3.
Klanten hebben steeds vaker
Verdere verbreding van de werk-
Verdere verbreding van de werk-
behoefte aan kappers die een
zaamheden in de salon: het bieden
zaamheden in de salon: het bieden
totaalpakket van diensten bieden
van een totaalpakket (bijv. visagie,
van een totaalpakket (bijv. visagie,
(bijv. visagie, cosmetische hand- en
cosmetische hand- en voetverzorging, cosmetische hand- en voetverzorging,
voetverzorging, massage).
massage). Deze werkzaamheden
massage). Deze werkzaamheden
behoren echter niet tot het beroep
behoren echter niet tot het beroep van
van de kapper, maar zijn aanvullende
de afro-kapper, maar zijn aanvullende
disciplines en vaardigheden.
disciplines en vaardigheden.
4.
De kappersbranche wordt geken-
Van de kapper (op alle niveaus) wordt Van de afro-kapper (op alle niveaus)
merkt door continue ontwikkelingen
verwacht dat hij ontwikkelingen volgt
wordt verwacht dat hij ontwikkelingen
op het gebied van modische trends.
en basistechnieken en nieuwe
volgt en basistechnieken en nieuwe
Al enige tijd neemt bijv. de vraag
technieken (bijv. kleurbehandelingen,
technieken (bijv. hairweaving,
naar kleurbehandelingen, hair-
hairweaving, hairextensions)
haarstukken) beheerst.
weaving en hairextensions toe,
beheerst.
terwijl er nauwelijks meer vraag is naar permanent. Overigens blijven de basistechnieken hetzelfde. 5.
6.
Vanwege de 24-uurs economie
Kapsalons zullen steeds langer en op
neemt de vraag naar kapsalons met
meer dagen open zijn om klanten te
langere openingstijden toe.
binden.
a. Schaalvergroting neemt toe: er
Er ontstaan meer doorgroeimogelijk-
ontstaan steeds meer/grotere
heden naar de functie van salon-
ketenbedrijven.
manager. Er ontstaat een duidelijkere scheiding tussen de commerciële, (creatieve) ondernemer en de zakelijke bedrijfsleiding (geeft dagelijks leiding).
b. Het aantal zzp-ers in de
Ondernemersvaardigheden worden
kappersbranche is toegenomen.
steeds belangrijker voor de kapper, zoals: het maken van kostprijsberekeningen, een commercieel bedrijfsplan, een concurrentieanalyse en het kiezen van de juiste vestigingsplaats.
7.
De vraag naar kapsalons die
Er is steeds meer werk voor de afro-
specialistische haarbehandelingen
kapper.
aanbieden op het gebied van black hair, Noord-Afrikaans haar en Aziatisch haar neemt toe. Dit geldt met name voor de grote steden. 8.
De concurrentie in de afrokappers-
Het wordt steeds belangrijker voor de
branche neemt toe, met name
afro-kapper om zich te onder-
vanwege het groeiende aantal
scheiden, bijv. door zich te
thuiskappers en goedkope
specialiseren in bepaalde behande-
afrosalons.
lingen of door extra hoge kwaliteit en service te bieden. Ook PR-activiteiten en een eigen website zijn in dit kader van belang.
AO Consult, Tilburg
14
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Veranderingen, innovaties en
Consequenties voor de (allround)
Consequenties voor de (allround)
relevante ontwikkelingen
kapper
afro-kapper
9.
Het vinden van goed gekwalificeerd personeel (stylisten) is moeilijk, en dit zal in de komende jaren zo blijven. De behoefte aan met name allround kappers is het grootst.
10. Er is een stijgende lijn te zien van
Van kappers wordt steeds vaker
openstaande vacatures tussen 2005
gevraagd dat zij de opleiding op mbo-
en 2008, met name voor de allround
niveau 3 volgen en behalen om als
kapper (mbo-niveau 3).
allround kapper in de kapsalons te kunnen functioneren.
11. Specialisatie van kapsalons in een
Kapper-ondernemers zullen bij het
bepaald marktsegment wordt steeds
starten van een eigen bedrijf een
belangrijker om te overleven (bijv.
keuze moeten maken voor een
budgetkapsalon, luxe segment).
bepaald marktsegment.
Bedrijfsorganisatorische ontwikkelingen 12. Het aantal zzp-ers in de kappersbranche is toegenomen.
Ondernemersvaardigheden worden steeds belangrijker voor de kapper, zoals: het maken van kostprijsberekeningen, een commercieel bedrijfsplan, een concurrentieanalyse en het kiezen van de juiste vestigingsplaats.
13. In de afro-kappersbranche is het
Ondernemerschap wordt steeds
aantal thuiskappers (zzp-ers)
belangrijker voor de afro-kapper,
toegenomen. Dit betreft met name
evenals vaardigheden op het gebied
afro-kappers die op mbo-niveau 2
van het omgaan met chemische
zijn opgeleid of in het buitenland een
producten.
opleiding hebben gevolgd. 14. Een ontwikkeling in de kappers-
Indien (allround) kappers besluiten
Indien (allround) kappers besluiten
branche is 'stoelenhuur'. Dit zijn
als zelfstandig ondernemer via het
als zelfstandig ondernemer via het
zelfstandig ondernemers die een
principe van stoelenhuur te gaan
principe van stoelenhuur te gaan
werkplek in een bestaande kapsalon
werken zijn rechts- en wetskennis en
werken zijn rechts- en wetskennis en
'huren' (bedrijfsruimteverhuur).
ondernemerscompetenties erg
ondernemerscompetenties erg
In Engeland is 'chairrenting' een
belangrijk.
belangrijk.
veelvoorkomende bedrijfsvorm. Naar verwachting zal dit ook in Nederland de komende jaren verder toenemen. 15. De payroll constructie zal naar verwachting de komende jaren toenemen. Bij ‘payrolling’ neemt een externe organisatie de werkgeverslasten en bijbehorende risico's uit handen en verzorgt het volledige administratieve proces van kapsalonmedewerkers.
AO Consult, Tilburg
15
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Veranderingen, innovaties en
Consequenties voor de (allround)
Consequenties voor de (allround)
relevante ontwikkelingen
kapper
afro-kapper
16. De marges voor de haarbehandelingen Van (allround) kappers wordt
Van (allround) afro-kappers wordt
zijn zeer scherp en worden scherper
gevraagd dat zij over goede advies-
gevraagd dat zij over goede advies-
door prijsvechters in de markt. Een
en verkoopvaardigheden beschikken.
en verkoopvaardigheden beschikken.
Van de (allround) kapper kan
Van de (allround) afro-kapper kan
klantenbenadering worden steeds
gevraagd worden dat hij meer
gevraagd worden dat hij meer
belangrijker in een groeiende
bijdraagt en meedenkt over PR en
bijdraagt en meedenkt over PR en
concurrerende markt. Dit vraagt om
marketingacties, alsook het verhogen
marketingacties, alsook het verhogen
verdere professionalisering.
van de klantgerichtheid. Deze
van de klantgerichtheid. Deze
werkzaamheden zullen met name
werkzaamheden zullen met name
spelen bij de allround kapper.
spelen bij de allround afro-kapper.
toenemend deel van het rendement van de onderneming wordt gevormd door verkoop van producten. Uiteraard blijven haarbehandelingen van zeer groot belang voor het rendement. 17. PR, marketing en een proactieve
18. Met de invoering van competentie-
(Allround) kappers moeten studenten
(Allround) afro-kappers moeten
gericht onderwijs (cgo) is de
en personeel kunnen begeleiden,
studenten en personeel kunnen
verwachting gewekt dat tijdens de
coachen en beoordelen. Zij dienen
begeleiden, coachen en beoordelen.
opleiding van de leerling meer van
steeds vaker interne trainingen voor
Zij dienen steeds vaker interne
ondernemers wordt verwacht met
het personeel te kunnen verzorgen.
trainingen voor het personeel te
betrekking tot het begeleiden en
Dit geldt met name voor de allround
kunnen verzorgen. Dit geldt met
beoordelen van leerlingen.
kapper.
name voor de allround afro-kapper.
Van de (allround) kapper wordt
Van de (allround) afro-kapper wordt
verwacht dat hij ontwikkelingen volgt
verwacht dat hij ontwikkelingen volgt
Technologische ontwikkelingen 19. De kappersbranche wordt gekenmerkt door ontwikkelingen op
het gebied van nieuwe technieken en op het gebied van (nieuwe)
op het gebied van (nieuwe)
producten. De basistechnieken
technieken en producten.
technieken en producten.
blijven hetzelfde. 20. Kapsalons maken tegenwoordig
(Allround) kappers moeten over
(Allround) afro-kappers moeten over
steeds meer gebruik van ICT, bijv.
basisvaardigheden beschikken die
basisvaardigheden beschikken die
een eigen website, digitale
nodig zijn om gebruik te maken van
nodig zijn om gebruik te maken van
administratie, klantenkaarten, etc.
deze ICT-toepassingen.
deze ICT-toepassingen. Afro-kappers
Echter, de mate waarin hiervan
maken doorgaans minder gebruik van
gebruik wordt gemaakt is divers.
deze toepassingen dan overige kappers. In de toekomst is het wel belangrijk dat zij over deze basisvaardigheden beschikken.
21. De vraag naar meer
Van de (allround) kapper wordt
Van de (allround) afro- kapper wordt
milieuvriendelijke producten in de
verwacht dat hij ontwikkelingen volgt
verwacht dat hij ontwikkelingen volgt
kappersbranche neemt toe. Bij deze
op het gebied van (nieuwe)
op het gebied van (nieuwe)
producten zijn bijvoorbeeld
producten.
producten.
chemische ingrediënten vervangen door natuurlijke ingrediënten.
AO Consult, Tilburg
16
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Veranderingen, innovaties en
Consequenties voor de (allround)
Consequenties voor de (allround)
relevante ontwikkelingen
kapper
afro-kapper
22. Het wordt steeds belangrijker om
Van de (allround) kapper wordt
Van de (allround) afro-kapper wordt
snel in te spelen op modetrends en
verwacht dat hij modetrends volgt.
verwacht dat hij modetrends volgt.
deze te vertalen naar behandelingen
Het vertalen van modetrends naar
Het vertalen van mode-trends naar
in de kapsalons.
kapsels is vooral een taak van de
kapsels is vooral een taak van de
allround kapper.
allround afro-kapper.
Wetgeving/Overheidsregulering 23. Wet- en regelgeving op het gebied
Ontwikkelingen volgen op het gebied
Ontwikkelingen volgen op het gebied
van arbo, veiligheid en milieu
van wet- en regelgeving op het
van wet- en regelgeving op het
verandert voortdurend.
gebied van arbo, veiligheid en milieu.
gebied van arbo, veiligheid en milieu.
Internationale ontwikkelingen 24. Een beperkt deel van de kappers
Engels spreken, lezen en schrijven is
gaat (in toenemende mate) naar
van belang voor een kleine groep
(internationale) trainingen en
(allround) kappers.
beurzen, neemt deel aan internationale evenementen, wedstrijden, uitwisseling van studenten etc. 25. Beurzen op het gebied van black
Engels spreken, lezen en schrijven is
hair vinden plaats in het buitenland.
van belang voor een kleine groep
Een beperkt deel van de afro-
(allround) afro-kappers.
kappers bezoekt deze beurzen.
AO Consult, Tilburg
17
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
4
Kwantitatieve onderzoeksresultaten
In dit hoofdstuk wordt verslag gedaan van de onderzoeksresultaten van: 1.
Het structuuronderzoek (zie paragraaf 4.1). Ten behoeve van het telefonisch onderzoek is een vragenlijst ontwikkeld die telefonisch is afgenomen bij 200 ondernemers in de kappersbranche. De vragenlijst is opgenomen in de separate bijlage ‘Vragenlijsten actualisatie bcp’s kappersbranche. Deze vragenlijst bestaat uit vragen over veranderingen, innovaties en ontwikkelingen en de impact hiervan op de beroepsuitoefening van kappers en allround kappers t.b.v. de bijstelling van de bcp’s. In deze vragenlijst is tevens aandacht geschonken aan ondernemerschapscompetenties en de behoefte aan een ondernemersopleiding binnen de kappersbranche.
2.
Het profielonderzoek (zie paragraaf 4.2). Er zijn schriftelijke vragenlijsten ontwikkeld waarin de taken uit de vier aangepaste bcp’s zijn voorgelegd aan werknemers en werkgevers in de branche. De vragenlijsten zijn opgenomen in de separate bijlage ‘Vragenlijsten onderzoek actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche’.
4.1
Resultaten structuuronderzoek
In deze paragraaf worden de resultaten van het telefonische onderzoek onder kappersondernemers toegelicht. Aan de orde komen: •
Kenmerken respondentgroep (doelgroep, marksegment, opbouw personeelsbestand);
•
Uitbreiding van werkzaamheden in de kappersbranche;
•
Scholing en knelpunten met betrekking tot advies- en verkoopvaardigheden;
•
Werkzaamheden van de kapper;
•
Werkzaamheden van de allround kapper;
•
Behoefte aan een (middenkader)opleiding op mbo-niveau 4 en ondernemerscompetenties.
4.1.1
Kenmerken respondentgroep
Aan het onderzoek hebben 200 ondernemers met personeel meegewerkt. Hiervan is 12,5% aangesloten bij een franchiseformule of ketenbedrijf. De overige 87,5% is zelfstandig ondernemer (geen onderdeel van franchiseformule of ketenbedrijf).
Focus op doelgroepen/marksegment 20,5% van de ondervraagde kappers richt zich op een specifieke doelgroep of marktsegment, bij 79,5% is dit niet het geval. De meeste genoemde antwoorden hierbij zijn het ‘midden segment’, ‘kinderen’ en het ‘luxe segment’ (zie tabel 6).
AO Consult, Tilburg
18
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Tabel 6 Type doelgroep of marktsegment, in aantallen en procenten (n=41) (meerdere antwoorden mogelijk) In absolute aantallen
In %
Midden segment
18
44
Kinderen
11
27
Luxe segment/hoger segment
10
24
Heren
3
7
Jong en trendy
3
7
Ouderen
2
5
Zakelijk
1
2
Gezinnen
1
2
Opbouw personeelsbestand kappersbranche Aan werkgevers is gevraagd hoe hun personeelsbestand eruit ziet, met andere woorden: welke functies komen voor binnen het kappersbedrijf? In tabel 7 worden alle functies aan de hand van percentages toegelicht. Hierbij zijn de antwoorden gerangschikt van meest voorkomend naar minst voorkomend.
Tabel 7 Aanwezige functies in het kappersbedrijf, in procenten (n=200) (meerdere antwoorden mogelijk) Functies komen voor in % Salonmanager/bedrijfsleider/vestigingsmanager
59
Topstylist
56
Haarstylist 3
43
Haarstylist 1
41,5
Haarstylist 2
37,5
Junior stylist A
35
Junior stylist B
32,5
Knipspecialist
29,5
Kleurenspecialist
28,5
Receptionist
4
Nieuwe functies Slechts een gering aantal ondernemers (12%) geeft aan dat er de afgelopen 4 jaar binnen de organisatie nieuwe functies zijn ontstaan of dat deze de komende 5 jaar verwacht worden (zie figuur 1).
Figuur 1 Ontstaan nieuwe functies in procenten(n=200) Zijn er de afgelopen 4 jaar nieuw e functies ontstaan of verw acht u nieuw e functies binnen 4 jaar? 2%
12%
ja nee weet niet / geen antwoord 86% AO Consult, Tilburg
19
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
De genoemde functies zijn:
Administratief medewerker;
Assistent bedrijfsleider;
Bedrijfsleider;
Creatieve stylist;
Kwaliteitsmanager;
Leerling-kappers;
Specialist ontharen;
Specialist permanenten;
Specialist in haaronderzoek;
Trainer.
4.1.2
Uitbreiding van werkzaamheden in de kappersbranche
Aan ondernemers is gevraagd of zij recentelijk nieuwe activiteiten uitvoeren in de kapsalon en/of welke werkzaamheden de ondernemers verwachten de komende 5 jaar uit te gaan voeren. Het gaat hierbij specifiek om de volgende activiteiten:
Hoofdhuidmassage;
Styling advies (kleding, make-up, haar);
Visagie/make-up;
Ontspanningsmassage;
Schoonheidsverzorging;
Nagelstyling.
In de navolgende tabel zijn de antwoorden weergegeven. Hierbij zijn de antwoorden gerangschikt van meest voorkomend naar minst voorkomend. De meest genoemde activiteiten zijn: hoofdhuidmassage, stylingadvies en visagie/make-up.
Tabel 8 Extra/nieuwe werkzaamheden in procenten (n=200) (meerdere antwoorden mogelijk) ja, komt op dit moment voor Hoofdhuidmassage
ja, naar verwachting in de komende 5 jaar
nee, komt nu en de komende 5 jaar niet voor
weet niet/ geen antwoord
totaal
66
4
30
100
39,5
3,5
57
100
Visagie/make-up
33,5
8
58
0,5
100
Ontspanningsmassage
26,5
5
68
0,5
100
14
5,5
80,5
100
10,5
9
80,5
100
Styling advies (kleding, make-up, haar)
Schoonheidsverzorging Nagelstyling
Naast bovengenoemde werkzaamheden, verwacht 6,5% van de ondernemers dat zij binnen 5 jaar ook nog andere activiteiten gaan uitvoeren, 93% verwacht dit niet. De genoemde activiteiten zijn:
Classic shaving;
Epileren;
Haarwerk/pruiken;
Pr-werkzaamheden;
AO Consult, Tilburg
20
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Verkoop van parfum;
Zonnestudio;
Kleuranalyse;
Webshop.
4.1.3
Scholing en knelpunten met betrekking tot advies- en verkoopvaardigheden
Uit de interviews met ondernemers (hoofdstuk 3) kwam naar voren dat advies- en verkoopvaardigheden vaak een knelpunt vormen, met name bij jonge kappers. Daarom is aan ondernemers gevraagd of zij bij hun personeel sturen op advies- en verkoopvaardigheden en op welke wijze zij dit doen. ‘Het geven van trainingen’ en ‘het volgen van externe cursussen’ zijn de meeste genoemde methoden om personeel op het gebied van advies en verkoop bij te scholen. In figuur 2 wordt dit weergegeven.
Figuur 2 Bijscholing personeel m.b.t. advies en verkoopvaardigheden, in procenten (n=200) (meerdere antwoorden mogelijk) Stuurt u bij uw personeel op de verkoop van diensten en producten?
nee
16
ja, door personeel externe trainingen of cursussen te laten volgen
48,5
ja, door middel van het geven van trainingen
48,5
ja, door middel van het instrueren en coachen van het personeel
31 0
10
20
30
40
50
60
Opvallend is dat naar verhouding meer franchise-ondernemers aangeven dat zij hun personeel binnen de organisatie trainen, namelijk 72%, versus 45% bij niet-franchisers. Echter, het aantal franchisers dat heeft meegewerkt aan dit onderzoek is te laag om gefundeerde uitspraken te doen. Het dient beschouwd te worden als een indicatie.
Knelpunten advies- en verkoopvaardigheden Ruim een kwart van de ondernemers ervaart knelpunten met betrekking tot de advies- en verkoopvaardigheden van hun personeel (zie figuur 3).
Figuur 3 Knelpunten bij advies- en verkoopvaardigheden in procenten (n=200) De m ate w aarin onde rne m e rs k ne lpunte n e rvare n m e t be tre k k ing tot advie s - e n ve rk oopvaardighe de n van pe rs one e l 1% 26%
ja nee weet niet 73%
AO Consult, Tilburg
21
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
De genoemde knelpunten zijn:
Het voeren van een adviesgesprek;
Het beginnen van een verkoopgesprek;
Communicatie met de klant, niet de juiste toon;
Angst, geen advies durven geven;
Niet durven vertrouwen op de eigen kennis;
Niet willen;
Te weinig productkennis;
Te weinig adviesgericht;
De eigen normen over duur/goedkoop laten meespelen in het verkoopgesprek.
4.1.4
Werkzaamheden van de kapper
Om erachter te komen in welke mate de kapper zelfstandig bepaalde vaktechnische werkzaamheden uitvoert is een reeks activiteiten aan ondernemers voorgelegd waarvan zij konden aangeven of de kapper deze zelfstandig, onder begeleiding of in het geheel niet uitvoert. Het beroep van kapper is hierbij gedefinieerd als een gediplomeerde beroepsbeoefenaar op mbo-niveau 2 met enkele jaren werkervaring (vakvolwassen). Het betreft de volgende werkzaamheden: Adviseren over kappersproducten; Verkopen van kappersproducten; Omvormen van het haar; Kleuren van het haar; Behandelplan opstellen; Adviseren over de behandeling; Kappen van lang haar; Haar- en hoofdhuiddiagnose uitvoeren.
Uit de reacties van de ondernemers blijkt dat de genoemde werkzaamheden bij meer dan helft van de ondernemers zelfstandig worden uitgevoerd door de kapper. Bij gemiddeld een kwart van de ondernemers worden de werkzaamheden onder begeleiding uitgevoerd door de kapper. In de navolgende tabel worden de resultaten weergegeven. Hierbij zijn de antwoorden gerangschikt in de mate waarin de taken zelfstandig worden uitgevoerd.
Tabel 9 Taken van de kapper en de mate van zelfstandigheid in procenten (n=200) Ja,
Ja, onder
zelfstandig
begeleiding
Adviseren over kappersproducten
64
24
5,5
6,5
100
Verkopen van kappersproducten
63,5
23
7
6,5
100
Omvormen van het haar
63
23
7
7
100
Kleuren van het haar
62
25
6,5
6,5
100
Behandelplan opstellen
60
26
7,5
6,5
100
Adviseren over de behandeling
59,5
27,5
6,5
6,5
100
Kappen van lang haar
59,5
25,5
8,5
6,5
100
Haar- en hoofdhuiddiagnose uitvoeren
58,5
27,5
7,5
6,5
100
AO Consult, Tilburg
Nee
Weet niet /
Totaal
geen antwoord
22
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Deze resultaten hebben effect op de bcp’s die ontwikkeld zijn. Aangezien de meerderheid aangeeft dat deze taken worden uitgevoerd, vallen zij - op basis van deze peiling - binnen het profiel van de kapper. Deze werkzaamheden komen in paragraaf 4.2 ook aan de orde, waar de taken zijn onderverdeeld naar deeltaken en de mate van zelfstandigheid verder in kaart is gebracht.
4.1.5
Werkzaamheden van de allround kapper
Op eenzelfde werkwijze als beschreven in paragraaf 4.1.4, zijn aan de ondernemers een aantal taken voorgelegd van de allround kapper en is hen gevraagd in welke mate de allround kapper deze zelfstandig uitvoert of onder begeleiding. Het beroep van allround kapper is hierbij gedefinieerd als een gediplomeerde beroepsbeoefenaar op mbo-niveau 3 met enkele jaren werkervaring (vakvolwassen). In het onderzoek is de focus gelegd op aanvullende specialistische vaktechnische werkzaamheden. Op die manier kan achterhaald worden of het beroep van kapper zich de afgelopen jaren heeft verbreed of gaat verbreden. Het betreft de volgende werkzaamheden: Begeleiden van medewerkers; Geven van (interne) trainingen; Hoofdhuidmassage; Styling advies (kleding , make-up, haar); Basis-visagie/make-up; Ontspanningsmassage; Nagelstyling/manicure; Cosmetische gezichtsbehandelingen.
Op basis van de reacties van ondernemers kan geconcludeerd worden dat allround kappers regelmatig aanvullende specialistische activiteiten uitvoeren, echter dit wordt door minder dan de helft van de ondernemers aangeven. Deze resultaten hebben in die zin weinig impact op de ontwikkeling van de bcp’s. Het begeleiden van medewerkers en het verzorgen van interne trainingen behoort wel tot het domein van de allround kapper. In tabel 10 worden de resultaten weergegeven. Hierbij zijn de antwoorden gerangschikt in de mate waarin de taken zelfstandig worden uitgevoerd.
Tabel 10 Taken van de allround kapper en de mate van zelfstandigheid in procenten (n=200) Ja, zelfstandig
Ja, onder
Nee
Weet
Totaal
70,5
begeleiding 3
26
niet 0,5
100
Geven van (interne) trainingen
56
6,5
37
0,5
100
Hoofdhuidmassage
66
2
30
2
100
Styling advies (kleding , make-up, haar)
33
2
62
3
100
Basis-visagie/make-up
30,5
2
63
4,5
100
Ontspanningsmassage
29,5
1,5
64,5
4,5
100
Nagelstyling/manicure
14
0,5
81
4,5
100
Cosmetische gezichtsbehandelingen
14
0,5
81
4,5
100
Begeleiden van medewerkers
AO Consult, Tilburg
23
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
4.1.6
Behoefte aan een opleiding op mbo-niveau 4 en ondernemerscompetenties
In het onderzoek is tevens onderzocht in hoeverre er behoefte en bestaansrecht is voor een mogelijk niveau 4-opleiding m.b.t. ondernemersvaardigheden en leidinggeven. Allereerst is aan bedrijven gevraagd of de functie van bedrijfsleider/salonmanager in het bedrijf een fulltime of een parttime functie (gecombineerd met kapperswerkzaamheden) is. In de meeste kappersbedrijven is het een gecombineerde functie, waarin de allround kapper als meewerkend voorman enkele management- of ondernemerstaken uitvoert. Bij de meerderheid van de bevraagde ondernemers is dit een combinatiefunctie (79%), bij 21% is dit een fulltime functie (zie figuur 4).
Figuur 4 Invulling functie bedrijfsleider in procenten (n=200) Is de functie van be drijfs le ide r / s alonm anage r in uw be drijf e e n fulltim e of com bifunctie ? 21%
fulltim e functie com binatiefunctie 79%
De meeste ondernemers (90%) zijn niet van plan om in de toekomst een bedrijfsleider in dienst te nemen, 9% is dit wel van plan (zie figuur 5). Bij de interpretatie van deze percentages kunnen deze - om een scherper beter beeld te verkrijgen van de omvang - vertaald (geëxtrapoleerd) worden naar absolute aantallen. Er zijn circa 7.000 kappersbedrijven met personeel2, dit is de onderzoekspopulatie, de overige kappersbedrijven zijn zzp-ers en zijn als respondentgroep niet in dit onderzoek meegenomen. Indien 9% van de ondernemers van plan is om in de toekomst een bedrijfsleider in dienst te nemen, gaat het hier om circa 630 ondernemers (9% van 7.000).
Figuur 5 Potentiële behoefte aan bedrijfsleider/salonmanager in procenten (n=200) Ve rw acht u in de toe k om s t e e n be drijfs le ide r / s alonm anage r aan te s te lle n of in die ns t te ne m e n?
1%
2% 7% Ja, zeker Ja, misschien Nee, zeker niet Weet niet
90%
2
EIM, Arbeidsmarktmonitor kappersbranche, 2009.
AO Consult, Tilburg
24
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Scholing van bedrijfsleiders/salonmanagers In de meeste gevallen hebben bedrijfsleiders of salonmanagers een opleiding gevolgd voor hun werkzaamheden (66,4%), bij ruim een derde (33,6%) van de bedrijven is dit niet het geval. Aan ondernemers is gevraagd of zij het van belang vinden dat er een opleiding komt op het hoogste mbo-niveau (ook wel middenkaderopleiding genoemd) voor bijvoorbeeld de functie van vestigingsmanager of franchisenemer. Ruim een derde van de ondernemers vindt dit enigszins tot zeer belangrijk, 63,5% vindt dit niet belangrijk (zie figuur 6). Indien 34,5% van de ondernemers de komst van een niveau 4 opleiding enigszins tot heel belangrijk vindt, gaat het hier om circa 2.415 ondernemers (met personeel); circa 4.585 ondernemers (met personeel) vinden het niet belangrijk dat er een niveau 4 opleiding komt.
Figuur 6 Belang van een mbo-niveau 4 opleiding in procenten (n=200) Belang niveau 4 opleiding 70 60 50 40 30 20 10 0
63,5
15,5
19 2
Ja, heel belangrijk
Ja, enigs zins belangrijk
Nee, niet belangrijk
weet niet, geen antwoord
Volgens de bevraagde ondernemers kan het gewenste mbo-niveau ook zonder reguliere opleiding maar via cursussen en trainingen worden gehaald. In de navolgende figuur wordt dit weergegeven. Dit geldt overigens ook voor de meerderheid van ondernemers (ca. 80%) die het enigszins tot zeer belangrijk vinden dat er een niveau 4 opleiding komt. Indien de percentages uit onderstaande figuur worden geëxtrapoleerd naar absolute aantallen, vinden ruim 5.215 ondernemers met personeel dat het gewenste niveau ook via cursussen en trainingen behaald kan worden, circa 1.330 ondernemers met personeel vinden van niet.
Figuur 7 Mbo-niveau 4 via cursorisch aanbod in procenten (n=200) Kan het gew enste niveau op het gebied van ondernemerschap en leidinggeven ook via cursussen en trainingen w orden behaald? 80
74,5
70 60 50 40 30
19 6,5
20 10 0
ja
AO Consult, Tilburg
nee
weet niet / geen antwoord
25
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
4.2
Resultaten profielonderzoek
Werknemers en werkgevers zijn via schriftelijke vragenlijsten bevraagd naar de werkzaamheden die de kapper en allround kapper uitvoeren. De vragenlijsten zijn gebaseerd op de concept-bcp’s die op basis van het telefonisch onderzoek en de diepte-interviews zijn ontwikkeld. In de separate bijlage zijn alle vragenlijsten opgenomen, zie ‘Vragenlijsten actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche’. Op deze manier is meer inzicht verkregen in de werkzaamheden van de kapper en allround kapper, op basis waarvan het profiel, in combinatie met de resultaten van het telefonisch onderzoek en de diepte-interviews, zijn bijgesteld.
In bijlage 2 zijn alle antwoorden aan de hand van percentages weergegeven met een onderscheid in de mate van belang en de mate van zelfstandigheid. Met name de mate van zelfstandigheid is verwerkt in de beroepscompetentieprofielen en leidt tot een verschil in de profielen van de kapper en allround kapper. Gezien de lage respons en de geringe verschillen tussen de scores van werkgevers en werknemers zijn de scores in totalen (som van werknemers en werkgevers) weergegeven.
Op basis van de scores zijn conclusies getrokken m,b.t. de vraag of de genoemde werkzaamheden al dan niet tot het profiel van de kapper behoren. Deze resultaten zijn vergeleken met de informatie uit de telefonische interviews en de diepte-interviews. Op basis hiervan is bepaald of de werkzaamheden in het profiel zijn opgenomen. Bij een aantal werkzaamheden was het in eerste instantie niet goed mogelijk om op grond van de onderzoeksresultaten een definitieve beslissing te nemen. Deze punten zijn op 23 april 2009 voorgelegd aan de valideringscommissie. Op basis van de besluitvorming door de valideringscommissie is besloten dat de werkzaamheden konden worden opgenomen in de beschrijving van de taakprofielen en daarmee in de bcp’s zijn opgenomen.
Taakprofielen van de kapper en allround kapper Op basis van de besluitvorming door de valideringscommissie zijn de taakprofielen vastgesteld. Deze taakprofielen geven beter inzicht in de werkzaamheden van de kapper en vormen belangrijke input voor de bcp’s.3
Hoewel er wordt gesproken van ‘taakprofielen’ is een aantal van de genoemde punten geen taken maar eerder ‘werkzaamheden’. Er is echter besloten dat het begrip ‘taakprofiel’ een goede omschrijving is voor de bundeling van taken en werkzaamheden.
In de navolgende tabel worden de taakprofielen van de kapper en allround kapper weergegeven. In de kolom is steeds aangegeven of de betreffende taak binnen het profiel van de kapper of allround kapper valt.
Dit is als volgt weergegeven: +
De genoemde taak is in het profiel opgenomen.
-
De genoemde taak is niet in het profiel opgenomen
AO Consult, Tilburg
26
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Tabel 11 Taakprofiel van de kapper / allround kapper Omschrijving
Kapper
Allround kapper
1 Bereidt de haarbehandeling voor a
Staat klanten te woord aan telefoon of receptie
+
+
b
Plant afspraken efficiënt in
+
+
c
Ontvangt klanten gastvrij bij binnenkomst
+
+
d
Houdt de salon netjes en opgeruimd
+
+
e
Telt de kassa en zorgt voor voldoende wisselgeld
+
+
f
Signaleert of er voldoende materialen voor de behandeling op voorraad zijn
+
+
g
Onderzoekt het haar en de hoofdhuid van de klant
+
+
h
Stelt gerichte vragen aan de klant om relevante informatie te verzamelen (bijv.
+
+
m.b.t. ziekte, zwangerschap e.d.) i
Signaleert risicovolle / onzekere situaties (bijv. afwijkingen of contra-indicaties)
+
+
j
Interpreteert de resultaten van de haar- en hoofdhuidanalyse
+
+
k
Informeert de klant over de resultaten van de haar- en hoofdhuidanalyse
+
+
l
Inventariseert de wensen van de klant
+
+
Bepaalt of de wensen van de klant haalbaar zijn
+
+
n
Geeft pro-actief kapseladvies aan de klant
+
+
o
Stelt een behandelplan op in overleg met de klant en op basis van de analyse
+
+
Geeft de klant uitleg over de behandeling en controleert of de informatie
+
+
m
p
begrepen is q
Verzamelt de juiste materialen voor de behandeling
+
+
r
Bepaalt de werkvolgorde, plant de werkzaamheden efficiënt in
+
+
2 Voert een haarbehandeling uit a
Wast het haar
+
+
b
Masseert haar en hoofdhuid
+
+
c
Brengt verzorgende producten op
+
+
d
Geeft advies over haarverzorging
+
+
e
Stelt de groeirichting van het haar vast t.b.v. de behandeling
+
+
f
Stelt de natuurlijke beweging en valling van het haar vast t.b.v. de behandeling
+
+
g
Geeft advies aan de klant over knippen en snijden
+
+
h
Kiest de kniptechniek
+
+
i
Knipt het haar
+
+
j
Kiest de snijdtechniek
+
+
k
Snijdt het haar
+
+
l
Geeft kleuradvies aan de klant
+
+
m
Stelt de kleur in samenspraak met de klant vast
+
+
n
Kiest methoden en technieken voor (ont)kleuren
+
+
o
Kiest (ont)kleuringsproducten
+
+
p
Bepaalt de hoeveelheden en mengt de kleur(en)
+
+
q
Neemt maatregelen om irritaties of complicaties te voorkomen
+
+
r
Kleurt het haar (1 kleur)
+
+
s
Kleurt het haar (meerdere kleuren)
+
+
t
Ontkleurt het haar
+
+
u
Bepaalt de benodigde inwerktijd voor (ont)kleuringsproducten
+
+
v
Controleert regelmatig het kleuringsproces
+
+
w
Geeft advies aan de klant m.b.t. omvorming (permanent / watergolf)
+
+
AO Consult, Tilburg
27
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Omschrijving
Kapper
Allround kapper
x
Kiest methoden en technieken voor omvorming
+
+
y
Kiest omvormingsproducten
+
+
z
Bepaalt de benodigde hoeveelheid producten t.b.v. omvormen
+
+
Neemt maatregelen om irritaties of complicaties te voorkomen (bijv.
+
+
aa
contourlijnen afdekken) bb
Wikkelt het haar
+
+
cc
Bepaalt de benodigde inwerktijd voor omvormingsproducten
+
+
dd
Controleert regelmatig de wikkels
+
+
ee
Föhnt het haar droog
+
+
ff
Föhnt het haar volledig in model
+
+
gg
Stylt het haar
+
+
hh
Geeft de klant stylingadvies
+
+
ii
Kapt lang haar
+
+
jj
Kapt lang haar voor bijzondere gelegenheden zoals feesten en bruiloften
+
+
kk
Geeft advies over hairextensions
+
+
Brengt hairextensions in
+
+
ll
3 Rondt de haarbehandeling af a
Toont het resultaat van de behandeling aan de klant en vraagt of deze tevreden is
+
+
b
Komt terug op eerder gegeven advies en achterhaalt interesse in kappersproducten
+
+
c
Verkoopt pro-actief kappersproducten en -diensten
+
+
d
Rekent af
+
+
e
Maakt een vervolgafspraak
+
+
f
Laat de klant op gastvrije wijze uit
+
+
g
Werkt de klantenkaart bij
+
+
h
Werkt het digitale klantenbeheersysteem bij
+
+
Ruimt de werkplek op en reinigt gebruikte materialen
+
+
i
4 Ondersteunt de bedrijfsvoering a
Controleert de voorraad van producten in de salon
+
+
b
Bestelt tijdig nieuwe producten
+
+
c
Signaleert kansen voor omzetverhoging
+
+
d
Ontwikkelt nieuwe haarmodellen passend bij de bedrijfsvisie
+
+
e
Organiseert pr-activiteiten (acties)
-
+
f
Begeleidt nieuwe medewerkers en leerling-kappers
+
+
g
Geeft medewerkers feedback
+
+
h
Voert de dagelijkse leiding bij afwezigheid van de leidinggevende /
-
+
salonmanager / ondernemer i
Maakt de dagomzet op
-
+
j
Ontwikkelt interne producttrainingen / scholingsavonden
-
+
k
Geeft interne producttrainingen / scholingsavonden
-
+
5 Overige taken a
Handelt klantvriendelijk, stelt de klant op zijn gemak
+
+
b
Luistert goed naar de klant
+
+
c
Bouwt klantrelaties op
+
+
d
Werkt volgens kwaliteit-, veiligheid-, arbo- en milieubeleid
+
+
e
Houdt rekening met collega’s en stemt werkzaamheden af
+
+
f
Werkt op verschillende locaties
+
+
AO Consult, Tilburg
28
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Omschrijving
Kapper
Allround kapper
g h
Volgt ontwikkelingen in mode via diverse media
+
+
Neemt deel aan trainingen en cursussen, maakt zich nieuwe technieken eigen
+
+
-
-
etc. i
Voert basis-visagie/make-up werkzaamheden uit
j
Voert basis-nagelstyling/manicure werkzaamheden uit
-
-
k
Geeft totaal-stylingadvies (kleding, make-up, haar)
-
-
l
Voert cosmetische gezichtsbehandelingen uit
-
-
Geeft ontspanningsmassages (niet zijnde hoofdhuidmassage)
-
-
m
AO Consult, Tilburg
29
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
5
Conclusies
In dit hoofdstuk worden in paragraaf 5.1 de aanpassingen geschetst van de bestaande vier bcp’s. Ook komt in deze paragraaf de behoefte aan eventuele nieuwe bcp’s op basis van de onderzoeksresultaten aan bod. Vervolgens komt in paragraaf 5.2 de behoefte aan ondernemerschap aan de orde evenals de vraag of en hoe ondernemerschapscompetenties een plaats dienen te krijgen in de opleidingstructuur van de kappersbranche en of hiervoor een apart bcp ontwikkeld dient te worden.
In het separate onderzoeksrapport Beroepscompetentieprofiel kapper zijn de bijstelde profielen opgenomen.
5.1
Conclusies met betrekking tot het bijstellen van de bcp’s in de kappersbranche
1
Algemeen: omzetting naar een nieuw format voor bcp’s
De beroepscompetentieprofielen zijn omgezet naar een nieuw format, gebaseerd op het advies dat door de gezamenlijke kenniscentra in Colo-verband is opgesteld (versie mei 2008). Om het proces van de omzetting van een beroepscompetentieprofiel (gaat uit van een vakvolwassen beroepsbeoefenaar) naar een kwalificatiedossier (omschrijft over welke competenties een beginnend beroepsbeoefenaar na afronding van de opleiding moet beschikken) goed te laten verlopen is dit adviesformat opgesteld voor de afzonderlijke branches. Dit adviesformat is in grote lijnen gehanteerd en afgestemd op de wensen van het Brancheplatform Kappers. Dit heeft geresulteerd in een andere ordening van de beroepscompetentieprofielen, waarin 3 kerntaken worden onderscheiden voor de (afro-)kapper en 4 kerntaken voor de allround (afro)kapper. Aanvullend op het nieuwe format is een competentiematrix opgenomen in hoofdstuk 4 van het bcp, waarin de kerntaken en competenties schematisch aan elkaar worden gekoppeld. Deze matrices zijn opgenomen in conclusie 5 van deze paragraaf.
2
Actualisering van de bcp’s
De beroepscompetentieprofielen zijn geactualiseerd op basis van de onderzoeksresultaten met betrekking tot de veranderingen, innovaties en ontwikkelingen (zie hoofdstuk 3 en 4). De meest belangrijke aanpassingen zijn:
Alle beroepscompetentieprofielen in de kappersbranche
Het uitbreiden van de competenties (toevoegen en aanpassen van beheersingscriteria) ‘Klantcontact’ en ‘Verkopen van en adviseren over kappersproducten- en diensten’;
Het werken volgens kwaliteit-, veiligheid-, arbo- en milieubeleid is nadrukkelijker en op meerdere plaatsen in de beroepscompetentieprofielen benoemd;
De competentie ‘Competenties ontwikkelen’ is uitgebreid met het volgen van ontwikkelingen (‘Ontwikkelingen volgen en competenties op peil houden’).
AO Consult, Tilburg
30
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Kapper en afro-kapper
Het toevoegen van de procesbeschrijvingen en competenties ‘Analyse uitvoeren van haar en hoofdhuid’ en ‘Een behandelplan op- of bijstellen in overleg met de klant’.
Kapper en allround kapper
Ten opzichte van de oude beroepscompetentieprofielen is er een verschuiving in de werkzaamheden van de kapper en allround kapper. Dit houdt in dat een aantal werkzaamheden die voorheen tot het werkveld van de allround kapper behoorden, in de nieuwe profielen ook zijn opgenomen in de profielen van de kapper. De onderbouwing hiervoor is geleverd door de input vanuit de diepte-interviews, het telefonische onderzoek onder ondernemers en de schriftelijke vragenlijsten onder werknemers en werkgevers. Het gaat hierbij niet om een verschuiving van kerntaken, maar om specifieke werkzaamheden binnen een kerntaak, beheersingscriteria en de mate van zelfstandigheid. Dit wordt beschreven in de nieuwe beroepscompetentieprofielen (zie: Beroepscompetentieprofiel kapper). In conclusie 5 zijn de kerntaken, procesbeschrijvingen en de competentiematrices weergegeven.
Afro-kapper en allround afro-kapper: •
Het toevoegen van de procesbeschrijving en competentie ‘Weaven’. Gezien de nonrespons in het profielonderzoek is aanbevolen om het opnemen van ‘weaven’ als procesbeschrijving en competentie te laten toetsen door het raadplegen van aanvullende inhoudsdeskundigen.
Afro-kapper en allround afro-kapper •
Ten opzichte van de oude beroepscompetentieprofielen is er een verschuiving in de werkzaamheden van de afro-kapper en allround afro-kapper. Dit houdt in dat een aantal werkzaamheden, dat voorheen tot het werkveld van de allround afro-kapper behoorden, in de nieuwe profielen ook zijn opgenomen in de profielen van de afro-kapper. De onderbouwing hiervoor is geleverd door de input vanuit de diepte-interviews, het telefonische onderzoek onder ondernemers en de schriftelijke vragenlijsten onder werknemers en werkgevers. Het gaat hierbij niet om een verschuiving van kerntaken, maar om specifieke werkzaamheden binnen een kerntaak, beheersingscriteria en de mate van zelfstandigheid. Dit wordt beschreven in de nieuwe beroepscompetentieprofielen (zie: Beroepscompetentieprofiel afro-kapper’). In conclusie 5 zijn de kerntaken, procesbeschrijvingen en de competentiematrices weergegeven.
Allround kapper en allround afro-kapper
Het toevoegen van de kerntaak ‘Ondersteunt de bedrijfsvoering’ en bijbehorende procesbeschrijvingen en competenties (‘Zorgdragen voor voorraadbeheer’, ‘Bijdrage leveren aan PRactiviteiten’, ‘Begeleidt (nieuwe) medewerkers en leerling-kappers en geeft interne trainingen’).
AO Consult, Tilburg
31
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
3
Verbetering van de bcp’s
De bcp’s zijn op de volgende wijze verbeterd:
Het toevoegen van de competentie en procesbeschrijving ‘Voorbereiden van afspraken en klanten ontvangen’;
Het toevoegen van de competentie en procesbeschrijving ‘Afronden van afspraken en bijwerken van klantenadministratie’;
Bij de profielen voor de (allround) afro-kapper is kleuren vervangen door (ont)kleuren en wordt aangegeven dat het snijden van haar alleen het snijden van Europees haar betreft;
4
De beheersingscriteria zijn – waar nodig – meer op gedragsniveau geformuleerd.
Naamgeving van de bcp’s
Bij de ontwikkeling van de bcp’s is gekozen voor een onderscheid in het beroepscompetentieprofiel van de kapper en de afro-kapper. Binnen het beroepscompetentieprofiel kapper en afrokapper worden twee niveaus van beroepsuitoefening onderscheiden, namelijk van de kapper en allround kapper en van de afro-kapper en allround afro-kapper. Gezien de samenhang en overlap tussen de beroepscompetentieprofielen zijn deze, op wens van de opdrachtgever, samengebracht in twee overzichtsdocumenten (beroepscompetentieprofiel kapper en beroepscompetentieprofiel afro-kapper). In de praktijk komen voor de beroepen van kapper en allround kapper andere benamingen voor. Veelal wordt onder de kapper de hairstylist 1,2 verstaan en onder de allround kapper de hairstylist 3 en topstylist. Deze benamingen verwijzen naar de functienamen zoals gehanteerd in de CAO. De definitieve benaming van de aangepaste bcp’s is inmiddels door het Brancheplatform Kappers in overleg met branchepartijen afgestemd. Er is besloten om te spreken van de ‘allround’ in plaats van de ‘senior’ kapper.
5
Nieuwe beroepscompetentieprofielen
Het onderzoek geeft geen aanleiding voor het ontwikkelen van bcp’s voor nieuwe beroepen in de kappersbranche, omdat slechts een zeer klein deel van de werkgevers in de branche nieuwe functies signaleert.
Overzicht van de aangepaste beroepscompetentieprofielen Navolgend worden via overzichten van kerntaken en procesbeschrijvingen en de competentie- en kerntakenmatrix de bcp’s van de kapper en afro-kapper op hoofdlijnen weergegeven
Voor de volledige bcp’s verwijzen we naar de separate eindrapportages: Beroepscompetentieprofiel kapper en Beroepscompetentieprofiel afro-kapper.
AO Consult, Tilburg
32
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
A
BCP KAPPER
-
Overzicht kerntaken en procesbeschrijvingen van de kapper en allround kapper
-
Competentie- en kerntakenmatrix
Overzicht kerntaken en procesbeschrijvingen Kerntaken
Procesbeschrijvingen
Kapper
Allround
1. Bereidt de
Voorbereiden van afspraken en klanten ontvangen
x
x
haarbehandeling voor
Analyse uitvoeren van haar en hoofdhuid
x
x
Een behandelplan op- of bijstellen in overleg met de klant
x
x
kapper
Organiseren en plannen van de haarbehandeling
x
x
2. Voert een
Verzorgen van haar en hoofdhuid
x
x
haarbehandeling uit
Knippen en snijden van haar
x
x
(Ont)kleuren van haar
x
x
Omvormen van haar
x
x
Föhnen en stylen van haar
x
x
Kappen van lang haar
x
x
3. Rondt de
Verkopen van en adviseren over kappersproducten en- diensten
x
x
haarbehandeling af
Afronden van afspraken en bijwerken van klantenadministratie
x
x
4. Ondersteunt de
Zorgdragen voor voorraadbeheer
x
bedrijfsvoering
Bijdrage leveren aan PR-activiteiten
x
Begeleidt (nieuwe) medewerkers en leerling-kappers en geeft
x
interne trainingen
In het navolgende overzicht is een matrix weergegeven van kerntaken en bijbehorende competenties. K / AK = competentie van de kapper en allround kapper AK
= competentie van de allround kapper
Competentie- en kerntakenmatrix Kerntaken Competenties
1
2
1.
Voorbereiden van afspraken en klanten ontvangen
K / AK
2.
Analyse uitvoeren van haar en hoofdhuid
K / AK
3.
Een behandelplan op- of bijstellen in overleg met de klant
K / AK
4.
Organiseren en plannen van de haarbehandeling
K / AK
5.
Verzorgen van haar en hoofdhuid
K / AK
6.
Knippen en snijden van haar
K / AK
7.
(Ont)kleuren van haar
K / AK
8.
Omvormen van haar
K / AK
9.
Föhnen en stylen van haar
K / AK
10. Kappen van lang haar
K / AK
11. Apparatuur gebruiken
K / AK
12. Verkopen van en adviseren over kappersproducten en –diensten
AO Consult, Tilburg
3
4
K / AK K / AK K / AK
33
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Kerntaken Competenties
1
2
13. Afronden van afspraken en bijwerken van klantenadministratie
3
4
K / AK
14. Zorgdragen voor voorraadbeheer
AK
15. Bijdrage leveren aan PR-activiteiten
AK
16. Begeleiden van (nieuwe) medewerkers en leerling-kappers en interne
AK
trainingen geven 17. Klantcontact
K / AK K / AK K / AK K / AK
18. Werken volgens kwaliteit-, veiligheid-, arbo- en milieubeleid
K / AK K / AK K / AK K / AK
19. Functioneren in een team
K / AK K / AK K / AK K / AK
20. Werken op verschillende locaties
K / AK K / AK K / AK K / AK
21. Ontwikkelingen volgen en competenties op peil houden
K / AK K / AK K / AK K / AK
B
BCP AFRO-KAPPER
-
Overzicht kerntaken en procesbeschrijvingen van de afro-kapper en allround afro-kapper
-
Competentie- en kerntakenmatrix
Overzicht kerntaken en procesbeschrijvingen Kerntaken
Procesbeschrijvingen
Kapper
Allround kapper
1. Bereidt de
Voorbereiden van afspraken en klanten ontvangen
haarbehandeling voor
Analyse uitvoeren van haar en hoofdhuid
x
x
Een behandelplan op- of bijstellen in overleg met de klant
x
x
Organiseren en plannen van de haarbehandeling
x
x
2. Voert een
Verzorgen van haar en hoofdhuid
x
x
haarbehandeling uit
Knippen van haar
x
x
(Ont)kleuren van haar
x
x
Ontkroezen van haar
x
x
Curlingbehandeling uitvoeren
x
x
Weaven
x
x
Föhnen en stylen van haar
x
x
Kappen van lang haar
x
x
Vormen van model afrohaar
x
Knippen van Virgin afrohaar
x
Verkopen van en adviseren over kappersproducten en -
3. Rondt de haarbehandeling af
x
x
x
x
x
x
diensten
Afronden van afspraken en bijwerken van klantenadministratie
4. Ondersteunt de
Zorgdragen voor voorraadbeheer
x
bedrijfsvoering
Bijdrage leveren aan PR-activiteiten
x
Begeleidt (nieuwe) medewerkers en leerling-kappers en
x
geeft interne trainingen
AO Consult, Tilburg
34
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
In onderstaand overzicht is een matrix weergegeven van kerntaken en bijbehorende competenties. AK / AAK
= competentie van de afro-kapper en allround afro-kapper
AAK
= competentie van de allround afro-kapper
Competentie- en kerntakenmatrix Kerntaken Competenties
1
2
1.
Voorbereiden van afspraken en klanten ontvangen
AK / AAK
2.
Analyse uitvoeren van haar en hoofdhuid
AK / AAK
3.
Een behandelplan op- of bijstellen in overleg met de klant
AK / AAK
4.
Organiseren en plannen van de haarbehandeling
AK / AAK
5.
Verzorgen van haar en hoofdhuid
AK / AAK
6.
Knippen van haar
AK / AAK
7.
(Ont)kleuren van haar
AK / AAK
8.
Ontkroezen van haar
AK / AAK
9.
Curlingbehandeling uitvoeren
AK / AAK
10. Weaven
AK / AAK
11. Föhnen en stylen van haar
AK / AAK
12. Kappen van lang haar
AK / AAK
13. Vormen van model afrohaar
AAK
14. Knippen van Virgin afrohaar
AAK
15. Apparatuur gebruiken 16. Verkopen van en adviseren over kappersproducten en –diensten
3
4
AK / AAK AK / AAK
AK / AAK
17. Afronden van afspraken en bijwerken van klantenadministratie
AK / AAK AK / AAK
18. Zorgdragen voor voorraadbeheer
AAK
19. Bijdrage leveren aan PR-activiteiten
AAK
20. Begeleiden van (nieuwe) medewerkers en leerling-kappers en
AAK
interne trainingen geven 21. Klantcontact
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
22. Werken volgens kwaliteit-, veiligheid-, arbo- en milieubeleid
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
23. Functioneren in een team
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
24. Werken op verschillende locaties
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
25. Ontwikkelingen volgen en competenties op peil houden
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
AK / AAK
5.2
Conclusies met betrekking tot ondernemerschap
In deze paragraaf staan de conclusies met betrekking tot het ondernemerschap centraal. Achtereenvolgens komen de volgende punten aan de orde: •
conclusies met betrekking tot de benodigde ondernemerschapscompetenties in de kappersbranche;
•
conclusies met betrekking tot de behoefte aan een gericht opleidingsaanbod;
•
aanbevelingen voor gerichte scholing voor ondernemerschap.
AO Consult, Tilburg
35
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
1
Conclusies met betrekking tot de benodigde ondernemerscompetenties
In de diepte-interviews is uitvoerig gesproken over de benodigde ondernemerschapcompetenties en leidinggevende vaardigheden van bedrijfsleiders/salonmanagers. De genoemde, relevante ondernemerschapscompetenties voor de kappersbranche komen grotendeels overeen met de competenties uit het ondernemersprofiel dat enkele jaren geleden voor de uiterlijke verzorging (kappers, schoonheidsverzorging, pedicures) is ontwikkeld4. In de volgende opsomming wordt weergegeven om welke inhoudelijke taken en werkzaamheden het hierbij gaat (gekoppeld aan de taken uit het ondernemersprofiel UV): 1. Starten van een onderneming: ondernemersplan opstellen, keuze voor locatie, marktsegment etc.; 2. Bedrijf profileren op de markt: visie lange termijn, creatieve visie (beroepsspecifiek), PRactiviteiten, acties ontwikkelen, klantenrelaties; 3. Ontwikkelen en uitvoeren van inkoop- en voorraadbeleid; 4. Prijs bepalen van een product/dienst: opbouw van de kostprijs (materiaal kosten, loonkosten, huisvestingskosten etc.); 5. Opstellen en voeren van een financiële administratie: in- en uitgaven beheersen, financiële administratie etc.; 6. Hanteren van ICT ten behoeve van de bedrijfsvoering van de onderneming; 7. Ontwikkelen en uitvoeren personeelsbeleid5: leidinggeven aan en coachen van personeel, trainen van personeel etc.; 8. Ontwikkelen, richting geven aan en borgen van kwaliteit-, veiligheid-, arbo- en milieubeleid.
In aanvulling op bovengenoemde taken wordt specifiek voor de kappersbranche het ontwikkelen en uitvoeren van verkoopbeleid genoemd. Het ‘effectief’ verkopen van producten is van belang voor de kapsalons.
Ondernemerschap/bedrijfsvoering in bestaande bcp’s kappersbranche Voor allround (afro)kappers is het van belang dat zij een bijdrage leveren aan de bedrijfsvoering, maar ondernemerstaken en –competenties behoren in principe niet tot het takenpakket van deze functionarissen. Daarom is ervoor gekozen om de kerntaak ‘Ondersteunt de bedrijfsvoering’ en de bijbehorende procesbeschrijvingen en competenties (‘Zorgdragen voor voorraadbeheer’, ‘Bijdrage leveren aan PR-activiteiten’, ‘Begeleidt (nieuwe) medewerkers en leerling-kappers en geeft interne trainingen’) toe te voegen aan het bcp van de allround (afro)kapper.
Ondernemerschap/bedrijfsvoering in eventueel nieuw te ontwikkelen bcp Ondernemerschap is niet onlosmakelijk verbonden met het beroep van de kapper. Een redelijk groot deel van de kappers werkt in loondienst bij een kapsalon, waarvan een beperkt deel – naast het vakmanschap als kapper – ook ondernemers-/leidinggevende taken uitvoert (bijv. in de functie 4
AO Consult (2005). Ondernemerschap centraal. Ondernemerscompetenties en succescriteria voor de UVbranches op grond van een vergelijkend onderzoek. Onderzoek in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Ambachten. 5 Onder de competentie ‘ontwikkelen en uitvoeren personeelsbeleid’ hoort bij de UV-branches ook het aansturen/leidinggeven aan personeel.
AO Consult, Tilburg
36
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
van salonmanager of bedrijfsleider). Ondernemerschap is een aanvulling voor degenen die kiezen voor een bestaan als zelfstandig ondernemer. De ondernemerstaken en –competenties kunnen een aanvulling vormen op het beroepscompetentieprofiel van de allround kapper (in een mogelijk bcp voor de ‘kapper-ondernemer’), maar zijn niet onlosmakelijk met het bcp van de allround kapper verbonden.
Voor de uitwerking van competenties wordt verwezen naar de ondernemerschapcompetenties en succescriteria voor de UV-branches.6 Aanbevolen wordt om hiervoor geen apart bcp te ontwikkelen voor de kappersbranche.
2
Conclusies met betrekking tot de behoefte aan een gericht opleidingsaanbod
In de meeste kappersbedrijven is de functie van bedrijfsleider/salonmanager een gecombineerde functie, waarin de allround kapper als meewerkend voorman enkele management of ondernemerstaken uitvoert. De verwachting is dat een gering percentage ondernemers op termijn een bedrijfsleider in dienst neemt. In veel gevallen is het een doorgroeifunctie, of een functie waarin de ondernemer een aantal werkzaamheden delegeert aan de allround kapper/bedrijfsleider.
Vaak hebben bedrijfsleiders of salonmanagers een opleiding gevolgd voor hun werkzaamheden. Dit geeft aan dat er behoefte bestaat aan scholing op het gebied van ondernemerschap en leidinggeven, waar op dit moment reeds in wordt voorzien door het bestaande aanbod opleidingen op het gebied van ondernemerschap. Hoewel de meerderheid van de ondernemers weinig belang aangeeft voor een opleiding op mbo-niveau 4, is de groep die het wel belangrijk vindt branchebreed een potentiële groep waarvoor voorzieningen getroffen kunnen worden. Volgens een meerderheid van de bevraagde ondernemers kan het gewenste mbo-niveau echter ook zonder reguliere opleiding maar via cursussen en trainingen worden gehaald. Recent onderzoek in de ambachtelijke branches heeft reeds aangetoond dat er een zeer groot aanbod van informatie en ondersteuning (waaronder cursussen, trainingen en opleidingen) bestaat op het gebied van ondernemerschap, waar gebruik van wordt gemaakt door ondernemers in de ambachten (waaronder kappers)7.
Bovengenoemde resultaten duiden op een potentiële doelgroep voor opleidingen of trainingen op het gebied van ondernemerschapcompetenties en leidinggevende vaardigheden. De resultaten geven ook aan dat dit via een cursorisch aanbod ingespeeld kan worden op de bestaande opleidingsbehoefte van ondernemerschapcompetenties/leidinggevende vaardigheden. De noodzaak van een mbo-niveau 4 opleiding is hiermee niet aangetoond.
6
AO Consult (2005). Ondernemerschap centraal. Ondernemerscompetenties en succescriteria voor de UV-
branches op grond van een vergelijkend onderzoek. Onderzoek in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Ambachten. 7
AO Consult (2008). Rapportage Onderzoek Vakmanschap en Ondernemerschap in Detailhandel en Ambacht.
Onderzoek in opdracht van het Hoofdbedrijfschap Ambachten en het Hoofdbedrijfschap Detailhandel.
AO Consult, Tilburg
37
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
3
Aanbevelingen voor gerichte scholing voor ondernemerscompetenties
Er wordt specifiek aandacht gevraagd om bij het omzetten van het bcp naar het kwalificatiedossier bij de allround kapper de kerntaak ‘ondersteunt de bedrijfsvoering’ en bijbehorende procesbeschrijvingen op te nemen.
Er bestaat een kleine doelgroep voor beroepsopleidingen op niveau 4 (kapper / ondernemer). Momenteel wordt met betrekking tot deze groep voorzien in bestaand aanbod van trainingen en cursussen op het gebied van management en ondernemerschap. Overwogen kan worden in hoeverre een niveau 4 uitstroomrichting opgenomen dient te worden binnen het kwalificatiedossier van de kappersbranche. Hierbij dient goed de doelgroep voor ogen gehouden te worden. De doelgroep die deze opleiding gaat volgen is meestal enkele jaren werkzaam als kapper / allround kapper en wil doorgroeien naar de functie van bedrijfsleider. Of het zijn startende zelfstandige ondernemers. Het is ook mogelijk om een gericht scholingsaanbod te creëren voor deze doelgroep zonder hiervoor een nieuwe uitstroomrichting op niveau 4 te ontwikkelen.
AO Consult, Tilburg
38
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Bijlage 1
Overzicht gesprekspartners
Bedrijf
Naam
L’Oréal
Mw. Elise Schoon
Nederlandse Kappersacademie
Dhr. Fred Abers Dhr. Martijn Abers
Zadkine College
Mw. Ellen Mizee
Rob Peetoom
Dhr. Rob Peetoom
Schwarzkopf/Henkel
Dhr. Arco van Dijken
Da Vinci College
Mw. Anne Vogelaar
Graafschap College
Mw. José Wopereis
Rombout Kappers Hizi Hair Haarmode 2000 BV Hairfriends Hair & Visagie
Mw. Monique Haverkamp-van de Bor Mw. Brenda Pothoven Dhr. Dimitri Last Dhr. Jos Oortwijn Mw. Gertrude van Dalen
Hair & Beauty Design Florangel
Mw. Maritza Russel
Hair & Beauty Design Florangel
Mw. Lydia Montero Mw. Peggy-Ann Sam-sin
AO Consult, Tilburg
39
Eindrapport actualisatie beroepscompetentieprofielen kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
AO Consult, Tilburg
40
Eindrapportage actualisatie bcp’s kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
Bijlage 2
Resultaten schriftelijk onderzoek: taakprofielen kapper / allround kapper
In deze bijlage zijn de resultaten van het schriftelijk onderzoek onder werknemers en werkgevers opgenomen. Op deze manier is meer inzicht verkregen in de werkzaamheden van de kapper, op basis waarvan het profiel, in combinatie met de resultaten van het telefonisch onderzoek en de diepte-interviews is ontwikkeld.
De respons van het schriftelijk onderzoek was laag. Dit heeft effect op de verkregen onderzoeksresultaten. Daarom is per vraag steeds de N (aantal respondenten) weergegeven. Gezien de lage respons en geringe verschillen tussen de scores van werkgevers en werknemers zijn de scores als totaal weergegeven per taak.
Op basis van de scores zijn conclusies getrokken of de genoemde werkzaamheden tot het profiel van de (allround) kapper behoren. Deze resultaten zijn vergeleken met de informatie uit de telefonische interviews en de diepte-interviews. Op basis hiervan is bepaald of de werkzaamheden in het profiel zijn opgenomen. Bij een aantal werkzaamheden was het in eerste instantie niet goed mogelijk om op grond van de onderzoeksresultaten een definitieve beslissing te nemen. Deze punten zijn op 23 april 2009 voorgelegd aan de valideringscommissie. Op basis van de besluitvorming door de valideringscommissie is vastgesteld of de werkzaamheden zijn opgenomen in de beschrijving van de bcp’s.
Via onderstaande markering is steeds weergegeven of de beschreven activiteit een discussiepunt is geweest (en voorgelegd aan de valideringscommissie) of buiten het profiel van de kapper of allround kapper valt. Indien de beschreven activiteiten niet zijn gemarkeerd zijn deze in het profiel van de (allround) kapper opgenomen.
Discussiepunt (vet gedrukt) Valt buiten het profiel van de (allround) kapper (cursief gedrukt) Achtereenvolgend worden de taakprofielen8 van de kapper en allround kapper weergegeven. In de navolgende tabellen zijn de resultaten in percentages weergegeven. Er is zowel gevraagd naar het belang van de werkzaamheden (niet, weinig, geen) alsook naar de mate van zelfstandigheid waarin de kapper deze werkzaamheden uitvoert. ZST
= zelfstandig
OBEG
= onder begeleiding
NAFS
= na afstemming
8 Hoewel er wordt gesproken van ‘taakprofielen’ zijn een aantal van de genoemde punten geen taken maar eerder ‘werkzaamheden’. Er is echter besloten dat het begrip ‘taakprofiel’ een goede omschrijving is voor de bundeling van taken en werkzaamheden.
AO Consult, Tilburg
41
Eindrapportage actualisatie bcp’s kappersbranche: Onderzoeksverantwoording & onderzoeksresultaten
RESULTATEN KAPPER
Bereidt de haarbehandeling voor
Belang in % N
a
Staat klanten te woord aan telefoon of receptie
13
b
Plant afspraken efficiënt in
13
niet
weinig 15,00
Mate van zelfstandigheid in % zeer
N
100,00
12
100,00
ZST
85,00
12
83,00
OBEG
NAFS
17,00
c
Ontvangt klanten gastvrij bij binnenkomst
13
100,00
12
100,00
d
Houdt de salon netjes en opgeruimd
13
100,00
12
100,00
e
Telt de kassa en zorgt voor voldoende wisselgeld
13
23,00
62,00
10
50,00
50,00
f
Signaleert of er voldoende materialen voor de behandeling op voorraad zijn
13
15,00
15,00
70,00
11
36,00
55,00
9,00
g
Onderzoekt het haar en de hoofdhuid van de klant
13
15,00
85,00
12
75,00
17,00
8,00
Stelt gerichte vragen aan de klant om relevante informatie te verzamelen
13
15,00
85,00
12
75,00
17,00
8,00
11
18,00
82,00
10
40,00
20,00
40,00 9,00
h
15,00
(bijv. m.b.t. ziekte, zwangerschap e.d.) i
Signaleert risicovolle / onzekere situaties (bijv. afwijkingen of contraindicaties)
j
Interpreteert de resultaten van de haar- en hoofdhuidanalyse
13
15,00
15,00
70,00
11
45,50
45,50
k
Informeert de klant over de resultaten van de haar- en hoofdhuidanalyse
13
15,00
23,00
62,00
11
82,00
18,00
l
Inventariseert de wensen van de klant
13
15,00
85,00
12
75,00
17,00
8,00
Bepaalt of de wensen van de klant haalbaar zijn
13
15,00
85,00
12
75,00
17,00
8,00
Geeft pro-actief kapseladvies aan de klant
13
31,00
69,00
12
67,00
25,00
8,00
m o
Stelt een behandelplan op in overleg met de klant en op basis van de analyse
13
31,00
69,00
12
75,00
25,00
p
Geeft de klant uitleg over de behandeling en controleert of de informatie
13
38,50
61,50
12
83,00
17,00
15,00
begrepen is q
Verzamelt de juiste materialen voor de behandeling
13
r
Bepaalt de werkvolgorde, plant de werkzaamheden efficiënt in
13
Voert een haarbehandeling uit
12
100,00
12
83,00
zeer
N
Belang in % N
a
Wast het haar
13
b
Masseert haar en hoofdhuid
12
c
Brengt verzorgende producten op
13
AO Consult, Tilburg
85,00 100,00
niet
weinig 8,00 8,00
17,00
Mate van zelfstandigheid in % ZST
92,00
11
100,00
12
100,00
92,00
11
100,00
OBEG
NAFS
100,00
42
Rapportage onderzoek beroepscompetentieprofielen kappersbranche
Voert een haarbehandeling uit
Belang in % N
niet
weinig
Mate van zelfstandigheid in % zeer
N
ZST
OBEG
d
Geeft advies over haarverzorging
13
100,00
12
92,00
8,00
e
Stelt de groeirichting van het haar vast t.b.v. de behandeling
13
23,00
77,00
12
84,00
8,00
f
Stelt de natuurlijke beweging en valling van het haar vast t.b.v. de
13
8,00
92,00
11
91,00
NAFS 8,00 9,00
behandeling g
Geeft advies aan de klant over knippen en snijden
13
100,00
12
83,00
8,00
8,00
h
Kiest de kniptechniek
13
100,00
12
84,00
8,00
8,00
i
Knipt het haar
13
100,00
12
83,00
17,00
j
Kiest de snijdtechniek
13
8,00
92,00
12
83,00
8,00
17,00
k
Snijdt het haar
13
92,00
12
83,00
l
Geeft kleuradvies aan de klant
13
8,00
92,00
12
75,00
8,00
17,00
Stelt de kleur in samenspraak met de klant vast
13
8,00
92,00
10
70,00
20,00
10,00 9,00
m
17,00
n
Kiest methoden en technieken voor (ont)kleuren
13
8,00
92,00
11
64,00
27,00
o
Kiest (ont)kleuringsproducten
12
8,00
92,00
10
70,00
30,00
p
Bepaalt de hoeveelheden en mengt de kleur(en)
13
15,00
85,00
12
92,00
8,00
q
Neemt maatregelen om irritaties of complicaties te voorkomen
13
8,00
92,00
12
84,00
8,00
8,00
r
Kleurt het haar (1 kleur)
13
8,00
92,00
12
100,00
18,00
18,00
s
Kleurt het haar (meerdere kleuren)
12
8,00
92,00
12
100,00
t
Ontkleurt het haar
13
8,00
92,00
12
100,00
u
Bepaalt de benodigde inwerktijd voor (ont)kleuringsproducten
13
8,00
92,00
11
64,00
v
Controleert regelmatig het kleuringsproces
13
100,00
12
92,00
8,00
w
Geeft advies aan de klant m.b.t. omvorming (permanent / watergolf)
13
8,00
15,00
77,00
12
84,00
8,00
8,00
x
Kiest methoden en technieken voor omvorming
13
8,00
15,00
77,00
11
82,00
9,00
9,00
15,00
85,00
12
75,00
8,00
17,00
23,00
69,00
12
84,00
8,00
8,00
15,00
85,00
11
82,00
9,00
9,00
8,00
77,00
12
83,00
y
Kiest omvormingsproducten
13
z
Bepaalt de benodigde hoeveelheid producten t.b.v. omvormen
13
Neemt maatregelen om irritaties of complicaties te voorkomen (bijv.
13
aa
8,00
contourlijnen afdekken) bb
Wikkelt het haar
13
15,00
17,00
cc
Bepaalt de benodigde inwerktijd voor omvormingsproducten
13
15,00
15,00
70,00
12
75,00
8,00
dd
Controleert regelmatig de wikkels
13
8,00
15,00
77,00
12
83,00
17,00
ee
Föhnt het haar droog
13
8,00
92,00
12
100,00
ff
Föhnt het haar volledig in model
13
100,00
12
92,00
AO Consult, Tilburg
43
8,00
17,00
Rapportage onderzoek beroepscompetentieprofielen kappersbranche
Voert een haarbehandeling uit
Belang in % N
niet
weinig
Mate van zelfstandigheid in % zeer
N
ZST
OBEG
NAFS
gg
Stylt het haar
13
8,00
92,00
12
hh
Geeft de klant stylingadvies
13
8,00
92,00
12
100,00
ii
Kapt lang haar
12
17,00
83,00
12
100,00
Kapt lang haar voor bijzondere gelegenheden zoals feesten en
13
8,00
38,00
54,00
12
75,00
17,00
8,00
69,00
9
56,00
33,00
11,00
54,00
9
78,00
22,00
zeer
N
13
100,00
12
100,00
13
100,00
12
100,00
jj
100,00
bruiloften kk
Geeft advies over hairextensions
13
31,00
ll
Brengt hairextensions in
13
38,00
N
niet
Rondt de haarbehandeling af a
8,00
Belang in %
Toont het resultaat van de behandeling aan de klant en vraagt of deze
weinig
Mate van zelfstandigheid in % ZST
OBEG
NAFS
9,00
9,00
tevreden is b
Komt terug op eerder gegeven advies en achterhaalt interesse in kappersproducten
c
Verkoopt pro-actief kappersproducten en -diensten
13
23,00
77,00
11
82,00
d
Rekent af
13
15,00
85,00
12
100,00
e
Maakt een vervolgafspraak
13
15,00
85,00
12
100,00
f
Laat de klant op gastvrije wijze uit
13
100,00
12
100,00
g
Werkt de klantenkaart bij
13
92,00
12
100,00
Werkt het digitale klantenbeheersysteem bij
13
100,00
12
100,00
Ruimt de werkplek op en reinigt gebruikte materialen
13
85,00
12
100,00
zeer
N
ZST
OBEG
NAFS
46,00
9
33,00
33,00
34,00
h i
8,00 15,00
Ondersteunt de bedrijfsvoering
Belang in % N
niet
13
23,00
weinig
a
Controleert de voorraad van producten in de salon
b
Bestelt tijdig nieuwe producten
13
23,00
31,00
46,00
10
40,00
30,00
30,00
c
Signaleert kansen voor omzetverhoging
13
15,00
15,00
70,00
9
56,00
11,00
33,00
d
Ontwikkelt nieuwe haarmodellen passend bij de bedrijfsvisie
13
15,00
23,00
62,00
8
50,00
13,00
37,00
e
Organiseert pr-activiteiten (acties)
12
17,00
50,00
33,00
6
66,00
17,00
17,00
AO Consult, Tilburg
44
31,00
Mate van zelfstandigheid in %
Rapportage onderzoek beroepscompetentieprofielen kappersbranche
Ondersteunt de bedrijfsvoering f h
Belang in %
Mate van zelfstandigheid in %
N
niet
weinig
zeer
N
ZST
Begeleidt nieuwe medewerkers en leerling-kappers
13
23,00
15,00
62,00
8
50,00
Geeft medewerkers feedback
13
15,00
23,00
62,00
8
63,00
Voert de dagelijkse leiding bij afwezigheid van de leidinggevende /
13
23,00
15,00
62,00
8
63,00
OBEG
NAFS 50,00
13,00
24,00 37,00
salonmanager / ondernemer j
Maakt de dagomzet op
13
15,00
46,00
39,00
9
56,00
44,00
Ontwikkelt interne producttrainingen / scholingsavonden
13
15,00
31,00
54,00
6
66,00
17,00
Geeft interne producttrainingen / scholingsavonden
13
23,00
23,00
54,00
5
80,00
20,00
N
niet
zeer
N
100,00
12
100,00 100,00
Overige taken
Belang in % weinig
13
17,00
Mate van zelfstandigheid in % ZST
a
Handelt klantvriendelijk, stelt de klant op zijn gemak
b
Luistert goed naar de klant
13
100,00
12
c
Bouwt klantrelaties op
13
100,00
12
92,00
d
Werkt volgens kwaliteit-, veiligheid-, Arbo- en milieubeleid
13
100,00
11
100,00
e
Houdt rekening met collega’s en stemt werkzaamheden af
13
100,00
11
91,00
f
Werkt op verschillende locaties
12
50,00
25,00
25,00
8
100,00
g
Volgt ontwikkelingen in mode via diverse media
13
8,00
15,00
h
Neemt deel aan trainingen en cursussen, maakt zich nieuwe technieken eigen
13
OBEG
NAFS
8,00 9,00
77,00
10
90,00
10,00
100,00
11
64,00
36,00
etc. i
Voert basis-visagie/make-up werkzaamheden uit
11
45,50
45,50
9,00
10
67,00
j
Voert basis-nagelstyling/manicure werkzaamheden uit
11
55,00
36,00
9,00
10
67,00
33,00
k
Geeft totaal-stylingadvies (kleding, make-up, haar)
12
42,00
50,00
8,00
9
75,00
25,00
l
Voert cosmetische gezichtsbehandelingen uit
12
58,00
42,00
Geeft ontspanningsmassages
12
33,00
17,00
50,00
4
m
AO Consult, Tilburg
45
4 100,00
33,00
Rapportage onderzoek beroepscompetentieprofielen kappersbranche
RESULTATEN ALLROUND KAPPER
Bereidt de haarbehandeling voor
Belang in %
a
Staat klanten te woord aan telefoon of receptie
b
Plant afspraken efficiënt in
8
25,00
75,00
4
50,00
c
Ontvangt klanten gastvrij bij binnenkomst
8
12,50
87,50
5
100,00
d
Houdt de salon netjes en opgeruimd
8
12,50
87,50
6
100,00
e
Telt de kassa en zorgt voor voldoende wisselgeld
8
37,50
50,00
3
100,00
Signaleert of er voldoende materialen voor de behandeling op voorraad zijn
8
100,00
7
71,40
14,30
g
Onderzoekt het haar en de hoofdhuid van de klant
8
100,00
6
83,30
16,70
h
Stelt gerichte vragen aan de klant om relevante informatie te verzamelen
8
100,00
6
100,00
i
Signaleert risicovolle / onzekere situaties (bijv. afwijkingen of contra-
f
niet 12,50
weinig 12,50
Mate van zelfstandigheid in %
N 8
12,50
zeer 75,00
N 5
ZST 80,00
OBEG 20,00 50,00
NAFS
14,30
(bijv. m.b.t. ziekte, zwangerschap e.d.) 8
12,50
87,50
6
50,00
33,30
Interpreteert de resultaten van de haar- en hoofdhuidanalyse
8
25,00
75,00
6
83,30
16,70
k
Informeert de klant over de resultaten van de haar- en hoofdhuidanalyse
8
25,00
75,00
6
50,00
33,30
l
Inventariseert de wensen van de klant
8
12,50
87,50
6
83,30
16,70
Bepaalt of de wensen van de klant haalbaar zijn
8
100,00
5
60,00
20,00
Geeft pro-actief kapseladvies aan de klant
8
100,00
6
83,30
16,70 16,65
16,70
indicaties) j
m o p
Stelt een behandelplan op in overleg met de klant en op basis van de analyse
8
12,50
87,50
6
66,70
Geeft de klant uitleg over de behandeling en controleert of de informatie
8
12,50
87,50
6
100,00
16,70 20,00 16,65
begrepen is q r
Verzamelt de juiste materialen voor de behandeling
8
12,50
87,50
5
100,00
Bepaalt de werkvolgorde, plant de werkzaamheden efficiënt in
8
12,50
87,50
5
60,00
N 8
niet
zeer 50,00
N 6
Voert een haarbehandeling uit
Belang in % weinig 50,00
Mate van zelfstandigheid in % ZST 100,00
a
Wast het haar
b
Masseert haar en hoofdhuid
8
12,50
87,50
6
100,00
Brengt verzorgende producten op
8
12,50
87,50
6
100,00
c
AO Consult, Tilburg
46
40,00
OBEG
NAFS
Rapportage onderzoek beroepscompetentieprofielen kappersbranche
Voert een haarbehandeling uit
Belang in % niet
weinig
Mate van zelfstandigheid in % zeer 100,00
N 6
ZST 83,30
d
Geeft advies over haarverzorging
N 8
e
Stelt de groeirichting van het haar vast t.b.v. de behandeling
8
100,00
6
100,00
f
Stelt de natuurlijke beweging en valling van het haar vast t.b.v. de
7
100,00
5
100,00 100,00
OBEG 16,70
NAFS
behandeling g
Geeft advies aan de klant over knippen en snijden
8
87,50
6
h
Kiest de kniptechniek
8
12,50
100,00
6
83,30
i
Knipt het haar
8
100,00
6
100,00
j
Kiest de snijdtechniek
8
100,00
6
83,30
k
Snijdt het haar
8
100,00
6
100,00
l
Geeft kleuradvies aan de klant
8
100,00
5
60,00
16,70 16,70 20,00
20,00
Stelt de kleur in samenspraak met de klant vast
8
12,50
87,50
5
60,00
20,00
20,00
n
Kiest methoden en technieken voor (ont)kleuren
8
12,50
87,50
5
60,00
20,00
20,00
o
Kiest (ont)kleuringsproducten
8
12,50
87,50
5
60,00
20,00
20,00
p
Bepaalt de hoeveelheden en mengt de kleur(en)
8
12,50
87,50
5
80,00
20,00
q
Neemt maatregelen om irritaties of complicaties te voorkomen
8
12,50
87,50
5
100,00
r
Kleurt het haar (1 kleur)
8
s
Kleurt het haar (meerdere kleuren)
8
12,50
t
Ontkleurt het haar
8
12,50
u
Bepaalt de benodigde inwerktijd voor (ont)kleuringsproducten
8
12,50
8
m
37,50
62,50
5
80,00
20,00
87,50
5
80,00
20,00
12,50
75,00
5
80,00
20,00
87,50
5
60,00
40,00
12,50
87,50
5
60,00
40,00
v
Controleert regelmatig het kleuringsproces
w
Geeft advies aan de klant m.b.t. omvorming (permanent / watergolf)
8
12,50
87,50
6
66,70
16,65
16,65
x
Kiest methoden en technieken voor omvorming
8
12,50
87,50
5
60,00
20,00
20,00
y
Kiest omvormingsproducten
8
12,50
87,50
5
80,00
20,00
z
Bepaalt de benodigde hoeveelheid producten t.b.v. omvormen
8
12,50
87,50
5
60,00
40,00
Neemt maatregelen om irritaties of complicaties te voorkomen (bijv.
8
87,50
5
100,00
aa
12,50
contourlijnen afdekken) Wikkelt het haar
8
12,50
75,00
5
100,00
Bepaalt de benodigde inwerktijd voor omvormingsproducten
8
12,50
87,50
5
60,00
20,00
dd
Controleert regelmatig de wikkels
8
12,50
87,50
5
80,00
20,00
ee
Föhnt het haar droog
8
Föhnt het haar volledig in model
8
bb cc
ff
AO Consult, Tilburg
47
12,50
12,50
87,50
6
100,00
100,00
6
100,00
20,00
Rapportage onderzoek beroepscompetentieprofielen kappersbranche
Voert een haarbehandeling uit
Belang in % niet
weinig
Mate van zelfstandigheid in % zeer 100,00
N 6
100,00
5
ZST 100,00
OBEG
gg
Stylt het haar
N 8
hh
Geeft de klant stylingadvies
7
Kapt lang haar
7
28,60
71,40
6
66,70
33,30
Kapt lang haar voor bijzondere gelegenheden zoals feesten en bruiloften
7
57,10
42,90
6
66,70
33,30
50,00
50,00
ii jj kk ll
Geeft advies over hairextensions
6
50,00
16,70
33,30
6
Brengt hairextensions in
6
50,00
33,30
16,70
6
Rondt de haarbehandeling af
Belang in % N 7
niet
N 5
ZST 100,00
7
14,30
85,70
4
100,00
Verkoopt pro-actief kappersproducten en -diensten
7
14,30
85,70
4
100,00
Rekent af
7
14,30
85,70
4
d
100,00
e
Maakt een vervolgafspraak
6
33,30
66,70
3
100,00
f
Laat de klant op gastvrije wijze uit
7
14,30
85,70
3
100,00
g
Werkt de klantenkaart bij
7
28,60
57,10
3
100,00
h
Werkt het digitale klantenbeheersysteem bij
7
57,10
42,90
3
100,00
Ruimt de werkplek op en reinigt gebruikte materialen
7
14,30
85,70
4
100,00
Toont het resultaat van de behandeling aan de klant en vraagt of deze
50,00
Mate van zelfstandigheid in % zeer 100,00
a
weinig
50,00
NAFS
OBEG
NAFS
tevreden is b
Komt terug op eerder gegeven advies en achterhaalt interesse in kappersproducten
c
i
Ondersteunt de bedrijfsvoering
14,30
Belang in %
Mate van zelfstandigheid in %
a
Controleert de voorraad van producten in de salon
N 7
niet 14,30
weinig 28,60
zeer 57,10
N 3
b
Bestelt tijdig nieuwe producten *
7
14,30
42,90
42,90
c
Signaleert kansen voor omzetverhoging
7
14,30
28,60
57,10
d
Ontwikkelt nieuwe haarmodellen passend bij de bedrijfsvisie *
6
33,33
33,33
33,33
e
Organiseert pr-activiteiten (acties) *
5
40,00
40,00
20,00
f
Begeleidt nieuwe medewerkers en leerling-kappers
7
42,90
14,30
42,90
3
33,30
AO Consult, Tilburg
48
ZST
OBEG 33,30
NAFS 66,70
4
50,00
50,00
3
33,30
66,70
2
50,00
50,00
1
100,00 66,70
Rapportage onderzoek beroepscompetentieprofielen kappersbranche
Ondersteunt de bedrijfsvoering
Belang in %
Mate van zelfstandigheid in %
niet 28,60
weinig
zeer 71,40
N 4
ZST 25,00
OBEG 25,00
16,70
50,00
3
66,70
33,30
66,70
2
50,00
50,00
16,70
2
50,00
33,30
1
100,00
zeer 100,00
N 4
g
Geeft medewerkers feedback
N 7
h
Voert de dagelijkse leiding bij afwezigheid van de leidinggevende /
6
33,30
6
33,30
NAFS 50,00
salonmanager / ondernemer i
Maakt de dagomzet op
j
Ontwikkelt interne producttrainingen / scholingsavonden
6
50,00
k
Geeft interne producttrainingen / scholingsavonden
6
66,70
N 7
niet
*
33,30
50,00
Hier is met name de mate van zelfstandigheid een discussiepunt
Overige taken
Belang in % weinig
Mate van zelfstandigheid in % ZST 100,00
OBEG
a
Handelt klantvriendelijk, stelt de klant op zijn gemak
b
Luistert goed naar de klant
7
100,00
4
100,00
100,00
3
100,00
100,00
4
75,00
25,00
100,00
4
75,00
25,00
85,70
3
66,70
33,30
c
Bouwt klantrelaties op
7
d
Werkt volgens kwaliteit-, veiligheid-, Arbo- en milieubeleid
7
e
Werkt volgens het Arboconvenant/-beleidsregels voor kappers
7
f
Houdt rekening met collega’s en stemt werkzaamheden af
7
14,30
g
Werkt op verschillende locaties
7
42,80
28,60
28,60
2
100,00
h
Volgt ontwikkelingen in mode via diverse media
6
16,70
83,30
4
75,00
Neemt deel aan trainingen en cursussen, maakt zich nieuwe technieken eigen
7
14,30
85,70
4
75,00
42,90
3
100,00
i
25,00 25,00
etc. Voert basis-visagie/make-up werkzaamheden uit
7
14,20
42,90
k
Voert basis-nagelstyling/manicure werkzaamheden uit
7
85,70
14,30
0
l
Geeft totaal-stylingadvies (kleding, make-up, haar)
7
71,40
28,60
0
Voert cosmetische gezichtsbehandelingen uit
7
71,40
28,60
Geeft ontspanningsmassages
7
57,10
14,30
j
m n
AO Consult, Tilburg
49
1 28,60
1
100,00 100,00
NAFS