Eindejaarspremie
Definitie
Een eindejaarspremie of dertiende maand is een vergoeding voor een jaar prestaties, die meestal rond de jaarwisseling uitbetaald wordt. De eindejaarspremie wordt niet bij het normale loon gevoegd voor de berekening van gewaarborgd loon bij ziekte, loon voor feestdagen, ... De eindejaarspremie wordt bij bedienden wel bij het loon gevoegd voor de berekening van vakantiegeld bij uit dienst en van de verbrekingsvergoeding bij contractbreuk.
Verplichting tot betalen van een eindejaarspremie Rechtsbronnen Er zijn 5 rechtsbronnen waarin de verplichting tot betalen van een pro rata-eindejaarspremie kan opgenomen zijn: 1.
CAO afgesloten in het paritair comité
Het hoogste regelgevend niveau dat de werkgever kan verplichten een eindejaarspremie te betalen, is de sector. Heel wat paritaire comités hebben CAO's afgesloten die de werkgever verplichten om ook bij de uitdiensttreding een eindejaarspremie uit te betalen. 2.
CAO afgesloten in de onderneming
Het is ook mogelijk dat er op ondernemingsvlak een CAO bestaat die de betaling van een eindejaarspremie regelt. Deze ondernemings-CAO moet minstens even gunstig zijn als de sectorale CAO indien deze bestaat. 3.
Arbeidsreglement van de onderneming
Indien er een CAO op sectoraal niveau of op ondernemingsniveau bestaat, moeten de bepalingen in het arbeidsreglement minstens even gunstig zijn. 4.
Individuele arbeidsovereenkomst
Indien er een CAO op sectoraal niveau of op ondernemingsniveau of indien er een arbeidsreglement bestaat, moeten de bepalingen in de individuele arbeidsovereenkomst minstens even gunstig zijn. 5.
Gewoonte in de onderneming
Wanneer er op sectoraal, op ondernemingsniveau of op niveau van de werknemer geen eindejaarspremie voorzien is, kan het in de firma nochtans de gewoonte zijn om een eindejaarspremie uit te betalen. De eindejaarspremie is in dat geval een verworven recht geworden. Hiervoor moeten echter drie voorwaarden vervuld zijn. De eindejaarspremie bij uit dienst moet: o
reeds meer dan éénmaal toegekend zijn;
o
volgens dezelfde berekeningswijze;
o moet toegekend zijn aan alle werknemers, van een bepaalde herkenbare groep. Als deze drie voorwaarden voldaan zijn, is er sprake van een gewoonte en is de werkgever verplicht de eindejaarspremie in de toekomst te blijven uitbetalen. Vrijgevigheid Indien de werkgever niet gebonden is door een verplichting om een eindejaarspremie te betalen, mag hij een vrijgevigheid uitbetalen. Of de werkgever kan ook naast de verplichte eindejaarspremie een bijkomende vrijgevigheid betalen. 1.
Pas op! Om te vermijden dat een gewoonte gecreëerd wordt, is het aan te raden de werknemers een document te laten tekenen waarin duidelijk blijkt dat het een vrijgevigheid is en geen verworven recht. Hiërarchie Deze rechtsbronnen zijn hiërarchisch gerangschikt. Een lagere rechtsbron kan wel een hogere eindejaarspremie geven, maar geen lagere.
Wie betaalt de eindejaarspremie ?
Betaler
In de CAO, het arbeidsreglement of het individueel akkoord wordt bepaald wie de eindejaarspremie betaalt. De betaling gebeurt meestal rechtstreeks door de werkgever, maar in sommige gevallen put het Fonds voor Bestaanszekerheid uit de bijdragen die de werkgever met dat doel heeft betaald.
Voorwaarden voor uitbetaling van de eindejaarspremie Principe In de CAO, het arbeidsreglement of het individueel akkoord worden de toekenningsvoorwaarden opgelegd. Mogelijke voorwaarden zijn de anciënniteit en het aantal gewerkte en/of gelijkgestelde dagen. Dagen zijn altijd kalenderdagen. Als het om arbeidsdagen gaat, wordt het uitdrukkelijk vermeld in de CAO. Anciënniteit: dit is de periode van ononderbroken dienst bij dezelfde werkgever. Anciënniteit In vele gevallen is er een anciënniteitsvoorwaarde of moet de werknemer binnen een bepaalde referteperiode een aantal dagen gepresteerd hebben. Geen volledig jaar Bovendien wordt aangegeven wat er gebeurt wanneer een werknemer geen volledig jaar in dienst is geweest, namelijk als: •
de werknemer later in dienst is gekomen;
•
de werknemer ontslagen wordt;
•
de werknemer zelf ontslag neemt;
• de arbeidsovereenkomst om een andere reden eindigt. In veel CAO's moet de werkgever een pro rata betalen.
Bedrag van de eindejaarspremie Principe In de CAO, het arbeidsreglement of het individueel akkoord moet het bedrag bepaald worden van de eindejaarspremie uit dienst. Het bedrag van de premie is meestal: •
een vast bedrag;
•
of een percentage van een bepaald loon;
• of een aantal uren vermenigvuldigd met een uurloon. Het resultaat zal nog geproratiseerd worden in functie van prestaties en gelijkstellingen. Opmerking: Meestal zal het maandloon of het uurloon dat in aanmerking moet genomen worden, het loon van de maand van uitbetaling of van de maand uit dienst zijn.
2.
Hoe de eindejaarspremie berekenen ?
Principe
Wat de werkgever aan de werknemer verschuldigd is, wordt bepaald op vlak van de sector of de onderneming. Hierbij is van belang te weten of het gaat om een begonnen maand of een volledige maand. Procedure De berekening bestaat in dat geval uit volgende stappen: 1.
Bepaal de referteperiode.
Voorbeeld van referteperiode: van 1 januari tot 31 december. Geen enkele werknemer presteert 12 maanden op een jaar. Vandaar worden er meestal een aantal gelijkstellingen bepaald. Voorbeeld van gelijkgestelde periodes: vakantie, feestdagen, bevallingsrust, ... In een bepaalde sector kan de gelijkstelling wegens bijvoorbeeld ziekte worden berekend per jaar en per ziekte. Stel : een sector voorziet een gelijkstelling van zes maanden voor ziekte o Voorbeeld 1: de werknemer is 5 jaar ziek (dezelfde ziekte) vanaf 1 oktober 2005. Gelijkstelling in 2005: 3 maanden Gelijkstelling in 2006: 3 maanden (dezelfde ziekte is maximaal 6 maanden gelijkgesteld). Gelijkstelling in 2007: 0 maanden - er is geen gelijkstelling meer want de ziekte werd al volledig gelijkgesteld. o Voorbeeld 2: de werknemer is ziek (dezelfde ziekte) vanaf 1 juli 2005 tot 31 maart 2006. Gelijkstelling in 2005: 6 maanden Gelijkstelling in 2006: 0 maanden (dezelfde ziekte is al 6 maanden gelijkgesteld). o Voorbeeld 3: de werknemer is ziek van 1 maart 2005 tot 31 mei 2005 (roodvonk); en van 1 oktober 2005 tot 31 mei 2006 (geelzucht). Gelijkstelling in 2005: 6 maanden (1 maart - 31 mei en 1 oktober - 31 december: maximum 6 maanden per jaar. Gelijkstelling in 2006 : 3 maanden (dezelfde ziekte is maximaal 6 maanden gelijkgesteld). 2.
Bepaal de pro rata of verhouding.
Bij de berekening van de eindejaarspremie bij uit dienst wordt in het algemeen de verhouding tussen de periode in dienst ten opzichte van de normale referteperiode uitgedrukt.
Betalingstijdstip van de eindejaarspremie volgens de CAO Tijdstip Ook de datum of periode van betaling van de eindejaarspremie wordt sectoraal vastgelegd.
Inhoudingen op de eindejaarspremies RSZ-bijdragen Omdat de eindejaarspremie het karakter heeft van loon, is ze ook aan RSZ onderworpen, zowel voor werkgever als voor werknemer. Deze RSZ-bijdrage voor de werknemer is 13,07% van het brutoloon, voor een bediende het brutoloon aan 100%, voor een arbeider aan 108%.
3.
Voorbeeld Een bediende met een bruto-eindejaarspremie van 1.500 EUR betaalt 196,05 EUR als RSZbijdrage. Een arbeider betaalt op hetzelfde brutobedrag 211,73 EUR aan de RSZ. Bedrijfsvoorheffing Omdat de eindejaarspremie het karakter heeft van loon, is ze ook aan bedrijfsvoorheffing onderworpen, namelijk aan exceptionele voorheffing (zie uitgebreid: hieronder).
Wat bij loonbeslag en loonoverdracht?
Principe Om het bedrag van loonbeslag en loonoverdracht te bepalen, geldt het volledige nettoloon van de betrokken maand. Wanneer loon en eindejaarspremie samen voorkomen, worden de wettelijke percentages toegepast op het totale nettoloon.
Berekening van BV op eindejaarspremies (= regime exceptionele BV) Stap 1 : bepaal het jaarbelastbaar
Berekening De exceptionele bedrijfsvoorheffing die op eindejaarspremies verschuldigd is, wordt berekend aan de hand van het jaarbedrag van de normale brutobezoldigingen van de verkrijger van de inkomsten. De eindejaarspremie wordt niet bij de berekening van de normale bedrijfsvoorheffing geteld. Begrip Het jaarbelastbaar bestaat uit 3 componenten : •
Het normaal jaarbelastbaar op basis van het brutoloon
•
Periodieke premies en gratificaties op jaarbasis
• Het belastbaar gedeelte van het sociaal abonnement Het jaarbelastbaar is het brutoloon na RSZ-afhoudingen.
Stap 2 : bereken de bedrijfsvoorheffing 1. Basistarief Percentages bedrijfsvoorheffing
Percentages Uitgaande van het jaarbelastbaar, wordt de eindejaarspremie belast aan volgende percentages:
4.
Voorbeeld Loonbrief A : berekening bedrijfsvoorheffing eindejaarspremie
Berekening bedrijfsvoorheffing op eindejaarspremie Loonbrief A Firma Fiktief Piet Pienter Van: 01/12/2006 Brouwersvliet 5 Bosweg 12 Tot: 31/12/2006 2000 Antwerpen 2000 Antwerpen Persoonlijke gegevens:
Loongegevens:
•
Ongehuwd
•
Onderworpen aan RSZ
•
Personen ten laste : kind andere
•
Onderworpen aan Bedrijfsvoorheffing
•
Bediende
o o
Valide Mindervalide
Brutoloon: 2.300,00 EUR Looncodes
Bedrag in EUR
1980
2.300,00
2500 3510
326,75
Omschrijving Eindejaarspremie Bijdrage voor de sociale zekerheid
2.173,25
Belastbaar
1009,26
Exceptionele voorheffing op eindejaarspremies
3650
22,01
4990
1.141,98
Bijzondere bijdrage sociale zekerheid Nettoloon
Uitleg Gegevens Stel een ongehuwde bediende, zonder gezinslasten, met een maandelijks brutoloon van 2.300,00 EUR, ontvangt een eindejaarspremie van 2.500,00 EUR. De bruto-netto berekening van deze eindejaarspremie wordt besproken in loonbrief A. Stap 1: Loon van deze bediende Het loon van deze bediende is: Maandelijks brutoloon
2.300,00
Sociale -zekerheidsinhouding (300,61) Belastbaar bedrag
1.999,39
5.
Bedrijfsvoorheffing
(553,37)
BBSZ
19,81
Netto bezoldiging
1.426,21
Stap 2: Belastbaar jaarbedrag van de normale brutobezoldigingen Het belastbaar jaarbedrag van de normale brutobezoldigingen (na RSZ) en herleiding van het belastbaar bedrag naar jaarbelastbaar wordt als volgt bepaald: 1.999,34 x 12 = 23.992,68 Stap 3: Toepasselijk percentage bedrijfsvoorheffing op eindejaarspremie Op deze brutojaarbezoldiging is een percentage van 46,44 % verschuldigd als bedrijfsvoorheffing op eindejaarspremies. Stap 4: Berekening bedrijfsvoorheffing op eindejaarspremie De eindejaarspremie wordt als volgt belast: Eindejaarspremie
2.500,00
Sociale- zekerheidsinhouding (326,75) Belastbaar bedrag
2.173,25
Bedrijfsvoorheffing (46,44 %) (1.009,26) Bijzondere bijdrage Soc. Zek. (22,01) Netto uitbetaalde premie
1.141,98
Opmerking Kleine wijzigingen in het brutoloon (bv. door indexering) kunnen ervoor zorgen dat het jaarbelastbaar in een hogere schijf terechtkomt, waardoor de eindejaarspremie aan een (veel) hoger percentage bedrijfsvoorheffing wordt onderworpen.
2. Vrijstelling wegens kinderlast Tarieven
Grensbedragen Voor de toepassing van de vrijstelling wegens kinderen ten laste gelden volgende grensbedragen:
6.
Plafond vrijstelling Indien het jaarbedrag van de normale brutobezoldiging niet meer bedraagt dan het grensbedrag dat volgens het aantal kinderen ten laste wordt bepaald, wordt de exceptionele vergoeding vrijgesteld ten belope van het verschil tussen dit grensbedrag en het jaarbedrag van de normale brutobezoldiging.
Voorbeeld Loonbrief B : berekening bedrijfsvoorheffing eindejaarspremie vrijstelling kinderlast
Berekening bedrijfsvoorheffing eindejaarspremie: vrijstelling kinderlast Loonbrief B Firma Fiktief Piet Pienter Van: 01/12/2006 Brouwersvliet 5 Bosweg 12 Tot: 31/12/2006 2000 Antwerpen 2000 Antwerpen Persoonlijke gegevens:
Loongegevens:
•
Ongehuwd
•
Onderworpen aan RSZ
•
Personen ten laste : kind andere
•
Onderworpen aan Bedrijfsvoorheffing
•
Bediende
o o
Valide 6 Mindervalide
Brutoloon: 2.396,56 Looncodes
Bedrag
1980
2.500,00
2500
326,75 2.173,25
3510
0
3650
22,01
4990
2.151,24
Omschrijving Eindejaarspremie Bijdrage voor de sociale zekerheid Belastbaar Exceptionele voorheffing op eindejaarspremies Bijzondere bijdrage sociale zekerheid Nettoloon
Uitleg Gegevens Een bediende, ongehuwd, met een brutoloon (vóór RSZ) van 2.396,56 EUR heeft 6 kinderen, en krijgt een eindejaarspremie van 2.500,00 EUR. Bedrijfsvoorheffing op eindejaarspremie Percentage BV bedraagt 46,44 %: Eindejaarspremie:
2.500,00
Sociale zekerheidsbijdrage: (326,75) Belastbare basis:
2.173,25
Voorheffing (basistarief)
0
Netto eindejaarspremie
2.151,24
Vrijstelling wegens kinderlast Gezien de werknemer 6 kinderen ten laste heeft, en het jaarbedrag lager is dan het grensbedrag, moet de vrijstelling wegens kinderen ten laste toegepast worden (kolom 2).
7.
Berekening bedrijfsvoorheffing De bedrijfsvoorheffing wordt als volgt berekend: • De belastbare basis (2.173,25 EUR) moet eerst worden verminderd met het verschil tussen het grensbedrag (i.e. 27.393 EUR, zie kolom 2) en het jaarbelastbaar (i.e. 25.000,00 EUR: dit bedrag bekom je door het brutoloon na RSZ te vermenigvuldigen met 12: concreet: 2.396,58 - 13,07 % = 2083,32 EUR * 12 ), • Dit verschil bedraagt 2.393 EUR, af te trekken van de eindejaarspremie na RSZ (2.173,25 EUR). •
Dat geeft een belastbare basis voor de eindejaarspremie van 0 EUR.
•
De bedrijfsvoorheffing op het belastbaar bedrag bedraagt 0 EUR.
•
De eindejaarspremie bedraagt netto 2.151,24 EUR.
3. Vermindering wegens kinderlast Begrip Berekening vermindering "Wanneer de werknemer niet meer dan vijf kinderen ten laste heeft en het jaarbedrag van zijn normale brutobezoldiging niet hoger is dan het bedrag dat - volgens het aantal kinderen ten laste in kolom 3 (bovengrens jaarbelastbaar zonder vermindering) vermeld is, wordt een vermindering toegekend op de bedrijfsvoorheffing die volgens het basistarief BV op eindejaarspremie (kolom 3) en het tarief BV vrijstelling wegens kinderlast (kolom 2) op de exceptionele vergoeding is verschuldigd. Die vermindering wordt volgens het aantal kinderen ten laste berekend met het percent vermeld in kolom 2"
Tarieven Verminderingspercentage Vermindering wegens kinderlast
Voorbeeld Loonbrief C : berekening bedrijfsvoorheffing op eindejaarspremie vermindering kinderlast
Berekening bedrijfsvoorheffing op eindejaarspremie: vermindering kinderlast Loonbrief C Van: 01/01/2006 Piet Pienter Tot: 31/01/2006 Bosweg 12
Firma Fiktief Brouwersvliet 5 8.
2000 Antwerpen 2000 Antwerpen Persoonlijke gegevens:
Loongegevens:
•
Ongehuwd
•
Onderworpen aan RSZ
•
Personen ten laste : kind andere
•
Onderworpen aan bedrijfsvoorheffing
•
Bediende
Valide 4
o o
Mindervalide
Brutoloon: 2.300 EUR Looncodes
Bedrag in EUR
1980
2.500,00
2500
326,75
Omschrijving Eindejaarspremie Bijdrage voor de sociale zekerheid
2.173,25
Belastbaar
3500
1.009,26
Exceptionele voorheffing op eindejaarspremies
3650
22,01
4990
1.141,98
Bijzondere bijdrage sociale zekerheid Netto
Uitleg Gegevens Een bediende heeft een brutomaandloon (vóór RSZ) van 2.300 EUR, Dit is een jaarbelastbaar van 23.922,68 EUR. Hij heeft 4 kinderen ten laste, waardoor hij in aanmerking komt voor een vermindering. Jaarbelastbaar De bediende beschikt over een jaarbelastbaar van 23.922,68 EUR. Voor 4 kinderen ten laste geldt een vrijstelling wegens kinderlast van 18.923 EUR. Het verschil tussen deze bedragen geeft recht op een vrijstelling van de bedrijfsvoorheffing wegens kinderlast van 5.069,68 EUR. Berekening eindejaarspremie Eindejaarspremie
2.500 EUR
RSZ (13.07 %)
326,75
Belastbaar
2.173,25
Verschuldigde BV
1.009,26
4. Uitzonderingen Uitzonderingen In afwijking van bovenvermelde berekeningswijze: 4.1. Afwijkend tarief • Wordt de bedrijfsvoorheffing éénvormig op 16,15 % (zonder vrijstelling) vastgesteld voor de eindejaarspremies die in één keer worden uitbetaald en afhankelijk zijn van prestaties die per stuk of taak worden bezoldigd. 4.2. Geen bedrijfsvoorheffing • Wanneer het twaalfde van het totaal van het jaarbedrag van de normale brutobezoldiging en de exceptionele vergoedingen en toelagen geen aanleiding geeft tot bedrijfsvoorheffing, is geen bedrijfsvoorheffing verschuldigd op de eindejaarspremie.
9.
Op die manier wordt een werknemer die in de loop van de maand december in dienst treedt, en een eindejaarspremie uitbetaald krijgt, niet noodzakelijk onderworpen aan hoge percentages bedrijfsvoorheffing. Ann Veys - SD WORX Juridisch adviseur Kenniscentrum - Juridisch Brouwersvliet 5B/1 2000 Antwerpen
03 - 220.28.74 | 0474 - 65.79.82 03 - 212.40.47 http://www.sd.be
10.
