Supplement informatiewijzer oncologie
Eierstokkanker- fase van operatie Inhoudsopgave 1. Voorwoord 2. Sneller-herstel programma 3. Wat gebeurt er op de dag van opname? 4. Hoe bereidt u zich voor? 5. Wat gebeurt er tijdens de operatie? 6. Wat is het resultaat van de operatie? 7. Wat gebeurt er na de operatie? 8. Wanneer krijgt u de uitslag? 9. Wat gebeurt er wanneer u met ontslag gaat?
Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. © Jeroen Bosch Ziekenhuis 2011 www.jeroenboschziekenhuis.nl
(ONC-242, uitgave mei 2013)
1. Voorwoord De arts heeft u verteld dat bij u eierstokkanker is vastgesteld. In het supplement Eierstokkanker heeft u hier meer over kunnen lezen. Binnenkort wordt u geopereerd. Dit supplement is bedoeld om u voor te bereiden op de operatie. De informatie die we hier geven is algemeen; voor u persoonlijk kan de situatie anders zijn. Er zijn verschillende operaties mogelijk. De gynaecoloog bespreekt met u de operatie. Welke operatie u krijgt, is afhankelijk van het soort tumor en de uitgebreidheid van de tumor tumoren de plaats van de tumor. Hoe lang de operatie duurt, hangt af van de omstandigheden. Bij iedereen die een operatie krijgt, bekijken we eerst of de operatie geen extra gezondheidsrisico oplevert. Hiervoor verwijst de gynaecoloog u door naar de POS (pre-operatieve-screening).U krijgt hiervoor vanzelf een oproep.
2. Sneller-herstelprogramma Voor grote buikoperaties hebben we het zogenaamd ‘sneller-herstelprogramma’ ontwikkeld. Dit noemen we ook wel fast track. Doel van dit programma is om ervoor te zorgen dat u eerder hersteld bent na de operatie. Ook heeft u minder bijkomende problemen (complicaties) door de operatie. U kunt daardoor eerder het ziekenhuis verlaten. De oncologisch gynaecologie verpleegkundige geeft u uitleg over het programma. U krijgt van haar een folder waarin u alles nog eens na kunt lezen. De middag en avond voor de operatie en de ochtend van de operatie krijgt u drinkvoeding:PreOp (dit geldt niet voor patiënten met diabetes ). PreOP is een helder drankje met citroensmaak dat voornamelijk bestaat uit suikers. Het drinken van PreOp voor de operatie werkt positief op uw herstel na de operatie. Het voorkomt dat u een honger- en dorstgevoel krijgt. Wordt u al vroeg geopereerd, dan is het belangrijk de pakjes vroeg te drinken. Want twee uur voor de operatie mag u niet meer drinken, dus ook geen PreOP.
3. Wat gebeurt er op de dag van opname? U meldt zich aan bij de informatiebalie. Van hieruit gaat u naar de afdeling Gynaecologie (A6 Noord) Daar krijgt u een opnamegesprek met de verpleegkundige. De fysiotherapeut komt bij u langs voor oefeningen en adviezen die belangrijk zijn voor na de operatie. De fysiotherapeut oefent met u hoe u na de operatie zo goed mogelijk kunt doorademen en eventueel slijm op kunt hoesten.
4. Hoe bereidt u zich voor? Nuchter De dag voor de operatie mag u vanaf 24.00 uur u niet meer eten, drinken en roken. Hiermee voorkomt u dat u misselijk wordt of moet braken na de operatie. Pijnstilling De anesthesioloog brengt een katheter in uw rug in voor pijnstilling na de operatie. Vervolgens brengt hij u onder narcose.
5. Wat gebeurt er tijdens de operatie? De hoofdbehandeling bij eierstokkanker is een operatie. De gynaecoloog opent de buik met een snee. De snee loopt van boven de navel tot aan het schaambeen. De gynaecoloog verwijdert meestal de baarmoeder, beide eierstokken en het grote inwendige vetschort. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5
Als u een kinderwens heeft, kijkt de gynaecoloog welke vorm van eierstokkanker u heeft en hoe uitgebreid de ziekte is. De baarmoeder en de andere eierstok kunnen alleen behouden worden als u een minder kwaadaardige vorm van eierstokkanker heeft en als de ziekte nog in vroeg stadium is. Het kan zijn dat de ziekte zich uitbreidt in de hele buikholte. Dan neemt de gynaecoloog zoveel mogelijk tumorweefsel weg. Dit noemen we debulking. Hoe minder tumor weefsel achterblijft, hoe meer kans op succes bij vervolgbehandeling met medicijnen (chemotherapie). Als de tumor doorgroeit is in bijvoorbeeld uw darmen, dan is het soms nodig om ook een deel van de darmen weg te nemen. Soms krijgt u dan een tijdelijke of definitieve stoma. Een stoma is een kunstmatige uitgang: een opening van de darm in de huid van de buik. Soms is de ziekte te uitgebreid en heeft een operatie in eerste instantie geen nut. De specialist kan dan eerst chemotherapie voorstellen. Hierdoor wordt de tumor zoveel mogelijk verkleind en zal de operatie na 3 kuren plaatsvinden. Dit heet interval debulking. Na de operatie zullen dan nog 3 kuren volgen.
6. Wat is het resultaat van de operatie? Een operatie kan drie verschillende resultaten opleveren: • De tumor is in zijn geheel verwijderd. • Er is zoveel mogelijk tumorweefsel verwijderd (slechts een klein deel restant is achter gebleven). • Het tumorweefsel was te uitgebreid om er voldoende te verwijderen. Het verwijderen van eierstokken leidt tot overgang met mogelijk de daarbij horende klachten, zoals opvliegers. Door het verlies van de baarmoeder en eierstokken kunt u zich anders gaan voelen. Bij ongewenste kinderloosheid kan dit voor veel verdriet zorgen. Daarnaast kan de seksuele beleving (tijdelijk) veranderd zijn omdat de vagina droger is na het verwijderen van de eierstokken. Bespreek dit met de huisarts, gynaecoloog of verpleegkundige. Bent u voor de operatie niet ouder bent dan 43 jaar? Dan bespreekt de gynaecoloog met u de verhoogde kans op botontkalking.
7. Wat gebeurt er na de operatie? U wordt wakker op de uitslaapkamer. Hierna beslist de anesthesioloog of u naar uw eigen afdeling of naar de intensive care afdeling gaat. Dit hangt af van de duur van de operatie en of het een ingewikkelde operatie was. Na de operatie heeft u een blaaskatheter. Van deze katheter heeft u over het algemeen weinig last. Via de epiduraal katheter (slangetje in de rug) krijgt u de eerste dagen na de operatie continue pijnstilling toegediend. Na een paar dagen verwijderen we het katheter. Op de afdeling komt een verpleegkundige kijken hoe het met u gaat. Zij vraagt u naar uw pijnscore.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5
De dag na de operatie prikken we bloed om te kijken of u niet teveel bloed verloren heeft. Afhankelijk hoe u zich voelt mag u even uit bed op de stoel zitten. Meestal is dat de dag na de operatie. U mag langzaam aan steeds meer doen. Voeding Na de operatie mag u beginnen met wat water te drinken. Als dit goed gaat, mag u uw normale dieet weer op gaan bouwen. Bent u misselijk of braakt u? Dan is het belangrijk om hierna al snel weer te proberen te eten of te drinken. Dit gebeurt dan in overleg met de arts of verpleegkundige. U moet voldoende van alle voedingsstoffen binnenkrijgen. Het is meestal niet nodig om extra voedingsproducten te gebruiken, tenzij u veel bent afgevallen. In dat geval bespreekt de diëtist met u wat u moet doen.
8. Wanneer krijgt u de uitslag? Na ongeveer tien dagen is de definitieve uitslag van het weefselonderzoek bekend. We begrijpen dat dit een spannende tijd voor u is. U krijgt de uitslag van de gynaecoloog. Hij/zij bespreekt met u wat uw vooruitzichten zijn. Ook hoort u of u een vervolgbehandeling nodig heeft. De oncologisch gynaecologie verpleegkundige is ook aanwezig bij dit gesprek. Na afloop kunt u met haar napraten en eventuele vragen te stellen.
9. Wat gebeurt er wanneer u met ontslag gaat? Op de dag van ontslag krijgt u afspraken mee voor het eerstvolgende bezoek aan de gynaecoloog en eventueel bij de internist-oncoloog.
10. Waar moet u op letten na de operatie? Herstellen van een buikoperatie duurt meestal zes to acht weken. We raden u af om tijdens deze periode uw normale werkzaamheden op te pakken. Na deze periode kunt u, als u zich goed voelt, langzamerhand proberen om de draad weer op te pakken. Uw lichaam geeft zelf aan wat u aankunt. Het is belangrijk naar uw lichaam te luisteren. • Ons advies is om ongeveer drie a vier weken niet zelf auto te rijden. Dit om te voorkomen dat u onverwachte bewegingen maakt. • De eerste zes weken na de operatie mag u niet fietsen en sporten. • Ook mag u de eerste zes weken geen zwaar huishoudelijk werk verrichten. • U mag geen geslachtsgemeenschap hebben de eerste zes weken. Het herstellen van een operatie kan soms langer duren dan u misschien zelf had verwacht. Ook kan het zijn dat u langdurig vermoeid bent. Sommige mensen zijn sneller emotioneel of geïrriteerd dan voorheen. Vanuit de omgeving kunt u soms onbegrip ervaren. Als er niets aan u te zien is, verwacht men dat u weer gewoon mee kunt doen. U kunt echter last hebben van de gevolgen die niet direct zichtbaar zijn. Hierover praten met uw naasten, uw huisarts, een andere hulpverlener of een lotgenoot kan u hierbij ondersteunen.
10. Continuiteitshuisbezoek Als u dit prettig vindt, kunt u een afspraak maken met de wijk-oncologieverpleegkundige. Zij kan u helpen met vragen over uw ziekte en of behandeling. Samen kunt u bespreken wat het betekent voor uw dagelijks leven. In het supplement Continuïteitshuisbezoek kunt u meer lezen over deze ondersteuning. Ook andere hulpverleners kunnen u bij de verwerking ondersteunen.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5
11. Wanneer moet u contact opnemen? Neemt u contact op wanneer een of meer van de volgende klachten optreden: • Koorts (hoger dan 38,5 graden) • Ernstige/toenemende pijn in de buik • Aanhoudende misselijkheid/braken waardoor u niet of nauwelijks kunt eten of drinken • U mag altijd contact opnemen wanneer u behoefte heeft om met iemand te praten over uw ziekte?
12. Heeft u nog vragen? Mocht u thuis problemen ervaren of vragen hebben? Dan kunt u contact opnemen met de oncologisch gynaecologie verpleegkundige. Telefoonnummer (073) 553 3872.
Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5
