Effectiviteit van beweegprogramma’s bij werknemers en in de open populatie Mireille van Poppel, Willem van Mechelen Afdeling Sociale Geneeskunde, Instituut voor Extramuraal Geneeskundig Onderzoek (EMGO), VU medisch centrum, Amsterdam Body@Work, Onderzoekscentrum Bewegen, Arbeid en Gezondheid, TNO-VU
Inhoud voordracht • Wat is het probleem voor de volksgezondheid? • Hoe komt het? • Wat kunnen we er aan doen?
Inhoud voordracht • Wat is het probleem voor de volksgezondheid? • Hoe komt het? • Wat kunnen we er aan doen?
VTV, 1997
Obesity* Trends Among U.S. Adults BRFSS, 1985 (*BMI ≥ 30, or ~ 30 lbs overweight for 5’4” person)
No Data ≥20% Source: BRFSS, CDC.
<10%
10%-14%
15-19%
Obesity* Trends Among U.S. Adults BRFSS, 1990 (*BMI ≥ 30, or ~ 30 lbs overweight for 5’4” person)
No Data ≥20% Source: BRFSS, CDC.
<10%
10%-14%
15-19%
Obesity* Trends Among U.S. Adults BRFSS, 1995 (*BMI ≥ 30, or ~ 30 lbs overweight for 5’4” person)
No Data ≥20% Source: BRFSS, CDC.
<10%
10%-14%
15-19%
Obesity* Trends Among U.S. Adults BRFSS, 2000 (*BMI ≥ 30, or ~ 30 lbs overweight for 5’4” person)
No Data ≥20% Source: BRFSS, CDC.
<10%
10%-14%
15-19%
longitudinale ontwikkeling overgewicht mannen a) men
M ean B M I (kg/m 2 ) w ith 95% C L
28 27 26
Age of cohort at baseline
25
20-29 y 30-39 y
24
40-49 y 50-59 y
23 22 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 Average age of cohort during measurement (y)
longitudinale ontwikkeling overgewicht vrouwen b) women
M ean B M I (kg/m 2 ) w ith 95% C L
28 27 26
Age of cohort at baseline
25
20-29 y 30-39 y
24
40-49 y 50-59 y
23 22 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 Average age of cohort during measurement (y)
Medical Complications of Obesity Pulmonary disease abnormal function obstructive sleep apnea hypoventilation syndrome
Nonalcoholic fatty liver disease
Idiopathic intracranial hypertension Stroke Cataracts
steatosis steatohepatitis cirrhosis
Coronary heart disease Diabetes Dyslipidemia Hypertension
Gall bladder disease
Severe pancreatitis
Gynecologic abnormalities
Cancer
abnormal menses infertility polycystic ovarian syndrome
breast, uterus, cervix colon, esophagus, pancreas kidney, prostate
Osteoarthritis Skin Gout
Phlebitis venous stasis
Diabetes Trends* Among Adults in the U.S., (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 1990
No Data
<4%
4%-6%
6%-8%
8%-10%
>10%
Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.
http://www.cdc.gov/diabetes/statistics/maps/index.htm
Diabetes Trends* Among Adults in the U.S., (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 1995
No Data
<4%
4%-6%
6%-8%
8%-10%
>10%
Source: Mokdad et al., Diabetes Care 2000;23:1278-83.
http://www.cdc.gov/diabetes/statistics/maps/index.htm
Diabetes Trends* Among Adults in the U.S., (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 2000
No Data
<4%
4%-6%
6%-8%
Source: Mokdad et al., J Am
8%-10%
>10%
Med Assoc 2001;286:10. http://www.cdc.gov/diabetes/statistics/maps/index.htm
Diabetes Trends* Among Adults in the U.S., (Includes Gestational Diabetes) BRFSS 2001
No Data
<4%
4%-6%
6%-8%
Source: Mokdad et al., J Am
8%-10%
>10%
Med Assoc 2001;286:10. http://www.cdc.gov/diabetes/statistics/maps/index.htm
Inhoud voordracht • Wat is het probleem voor de volksgezondheid? • Hoe komt het? • Wat kunnen we er aan doen?
Energiebalans
Inname
Gebruik
Energie-inname van 140 kcal/week
Een glas bier
Een croissant
Handje pinda’s
Een chocolade koekje Dia geleend van Seidell
Energieverbruik van 140 kcal/week
= 21 min = 14 min
= 19 min
= 35 min
Dia geleend van Seidell
Trends in energie-inname in NL
Dutch Health Council, Trends in Nutrition, report 2002/12
Inhoud voordracht • Wat is het probleem voor de volksgezondheid? • Hoe komt het? • Wat kunnen we er aan doen?
Lichamelijke inactiviteit abnormale reactie op een normale omgeving?
Abnormale reactie op normale omgeving
stimuleren van lichamelijke activiteit = individu veranderen
sexe
attitude
leeftijd sociale invloed
gedrag
SES etc.
persoonlijke effectiviteit barrières De Vries, OU, 1993
Lichamelijke inactiviteit abnormale reactie op een normale omgeving?
normale reactie op een abnormale omgeving?
Normale reactie op abnormale omgeving
stimuleren van lichamelijke activiteit = omgeving veranderen
De omgeving
Individueel gedrag
….verschillende invloeden
Individueel gedrag
fysieke omgeving Macro omgeving Micro omgeving
Economische omgeving
Socio-culturele omgeving
BMJ, Egger& Swinburn, 1997
Inhoud voordracht • Wat is het probleem voor de volksgezondheid? • Hoe komt het? • Wat kunnen we er aan doen?
• literatuur overzicht
26 studies
Effecten van beweegprogramma’s • met name bij werknemerspopulaties positief effect op gezondheids-gerelateerde variabelen: ¾ mate van lichamelijke activiteit ¾ aëroob uithoudingsvermogen ¾ percentage lichaamsvet ¾ vermindering klachten bewegingsapparaat • werkgerelateerde variabelen (ziekteverzuim) ¾ bewijs ontbreekt, mede vanwege gebrek aan onderzoek met goed onderzoeksopzet
Proper et al. 2006
JAMA 2008
• 2246
27
• observationele studies • (R)CT’s • gemiddelde interventieduur: 18 weken • m.n. vrouwen
Stappen doelstelling
Inhoud voordracht • Wat is het probleem voor de volksgezondheid? • Hoe komt het? • Wat kunnen we er aan doen?
• literatuur overzicht • 2 eigen studies
ALIFE@Work Amsterdam Lifestyle Intervention on Food and Exercise at Work Marieke van Wier, Caroline Dekkers, Geertje Ariëns, Tjabe Smid, Ingrid Hendriksen, Nico Pronk & Willem van Mechelen
Doel Evaluatie van het effect van een werkplek leefstijlinterventie (bewegen en voeding) op lichaamsgewicht bij werknemers met BMI>25 Vergelijken van twee verschillende aanbiedingmethoden: internet en telefoon Evaluatie van de kosten-effectiveiteit
Design • gerandomiseerd onderzoek (indeling door toeval) • individuele interventie van max. 6 maanden • metingen bij baseline en na 6, 12, 18 en 24 mnd
Opzet ALIFE@Work 1500 werknemers met: • BMI ≥ 25 kg/m2 • leeftijd ≥ 18 jaar • voldoende kennis van de Nederlandse taal • toegang tot internet • geen lichamelijke beperkingen Onderzoeksgroepen: • Internet (464) • telefoon (462) • controle (460)
Interventie: leef je fit •10 modules: lichamelijke activiteit en voeding •veranderen gedrag en behalen persoonlijke doelen (doelen formuleren, zelfcontrole, stimulus controle, substitutie, versterken/belonen, sociale steun, cognitieve herstructurering)
Interventie: leef je fit •programma aangeboden via telefoon en Internet; begeleiding op afstand •contact met persoonlijke counselor na afronding van iedere module •eigen tempo, maar maximaal 6 maanden
Lichaamsgewicht t.o.v de controlegroep, gecorrigeerd voor de waarde op T0 weight difference (kg) against control group and baseline values 0 6 mnd
24 mnd
-0,5 -1
Telefoon
Kg
Internet
-1,5 -2 -2,5
time of measurement
BMI t.o.v de controlegroep, gecorrigeerd voor de waarde op T0 BMI difference against control group and baseline values 0 6 mnd
24 mnd
-0,1 -0,2 -0,3 Telefoon
Kg/m 2 -0,4
Internet
-0,5 -0,6 -0,7 -0,8
time of measurement
FoodSteps Effecten van omgevingsveranderingen op lichamelijke activiteit en eetgewoonten bij kantoorpersoneel Luuk Engbers, Mireille van Poppel, Marijke Chin A Paw, Bregje van de Wal, Willem van Mechelen
Doel FoodSteps Veranderingen in de werkomgeving: • Food: in het bedrijfsrestaurant • Steps: in het gebouw (met name trappenhuizen)
Design • quasi-experimenteel (geen indeling door toeval) • duur interventie: 12 maanden • metingen bij baseline en na 3 & 12 maanden gedurende de interventie
Interventiebedrijf Provinciehuis Zuid-Holland (PZH)
Controlebedrijf Stadhuis Den Haag
Populatie Ruim 600 deelnemers (> 300 per bedrijf): • beeldschermwerkers (kantoorpersoneel) • BMI > 23 • in staat om trap te lopen • min. 16 uur en 3 dagen per week werken
Food • plaatsing van voedsel • energiewaarden koppelen aan activiteit (bijv: saucijzenbrood = 310KJ = 72 minuten wandelen) • ‘point-of-decision’ signs (posters, labelling, cartoons)
Steps • ‘point-of-decision’ signs (cartoons met humor) • (bege)leiden van mensen naar de trap • aantrekkelijker maken van de trappenhuizen
Uitkomstmaten •
lichamelijke activiteit, o.a. trapgebruik
•
eetgewoonten
•
BMI
•
bloeddruk, cholesterol
•
determinanten van gedrag
Resultaten trapgebruik median number stairs / week
self reported stair use 25 20 15 intervention control
10 5 0 baseline
3 months
12 months
Inhoud voordracht • Wat is het probleem voor de volksgezondheid? • Hoe komt het? • Wat kunnen we er aan doen?
We kunnen er wat aan doen, maar er moet nog veel gebeuren!!
