STAAL EN GLAS
Een uitgesproken karakter Metalen zoals staal of gietijzer maar ook vitrokeramisch glas hebben ruim bijgedragen tot het succes en de verrassende verscheidenheid van de moderne kachels en sierschouwen. Het zijn relatief recente producten die het resultaat zijn van industriële fabricageprocessen en worden dus pas sinds enkele decennia gebruikt voor de vervaardiging van sierschouwen, dit in tegenstelling tot meer traditionele materialen. De architectuur van deze woning en het concept van de sierschouw zorgen voor een absoluut origineel resultaat. De schouw lijkt als het ware de hele constructie te dragen omdat ze centraal in de ruimte staat. Ze bestaat uit een kubusvormige, stalen haard (100 x 100 cm) die op een sokkel is vastgezet. De rookkap is verbonden met een lang rookkanaal (op maat) dat tot in de nok van het dak reikt. Dit kanaal werd op maat gemaakt
met een afdekplaat, eveneens op maat volgens de hellingshoek van het plafond. De rookkap bestaat uit een dubbele wand zodat de haard niet alleen stralingswarmte, maar ook convectiewarmte verspreidt. Een speciale luchtcirculatie die langs de ruiten loopt houdt ze langer proper. Dit model is ook verkrijgbaar in een kleinere versie (80 x 80 cm). Architect: Eric Lefebure. Haard “Gisèle” van Rocal bij FERO. Realisatie: IGNIS
66
67
Terwijl brons, ijzer of koper al verscheidene duizenden jaren lang vertrouwde materialen zijn, werden gietijzer en staal pas tijdens de vorige eeuw ontwikkeld. Dit bracht een wezenlijke revolutie in onze industrie teweeg, aangezien slechts weinig materialen zoveel te bieden hebben op het vlak van industriële vormgeving. Het is dus niet verwonderlijk dat ze in het specifieke domein van kachels en sierschouwen op krachtige wijze hun intrede hebben gemaakt.
Staal: een uitzonderlijk materiaal Staal, net zoals gietijzer waaruit het is ontstaan, is een legering van ijzer en koolstof. Naar gelang van de behandeling die het heeft ondergaan, kan staal heel
uiteenlopende eigenschappen vertonen. Het harden bijvoorbeeld is een thermische behandeling die, dankzij de snelle afkoeling van de staalplaten, het staal heel stevig maakt. Daarnaast is ook het koolstofgehalte van belang voor de kwaliteit van de legering. Hoe hoger dit gehalte, hoe sterker het staal. Zo kan men onder meer verschillende staalkwaliteiten fabriceren. Het is eveneens mogelijk staal met andere metalen te combineren om speciale staalsoorten te verkrijgen. Dit is het geval voor roestvrij staal dat bekomen wordt door het versmelten van staal en chroom. Deze verschillende fabricageprocessen maken staal tot een bijzonder duurzaam materiaal, dat veel robuuster is dan ijzer of andere veel voorkomende metalen. Staal is bijgevolg ideaal voor talrijke industriële toepassingen, in het bijzonder de kachelbouw die zware eisen stelt zoals een uitzonderlijke vuurvastheid en een goede warmtegeleiding.
1
3
2
Diverse afwerkingen
Functioneel en zuinig, maar vooral discreet, is deze kleine houtkachel met een hoog rendement. Ze is ontworpen om een snelle opwarmtijd te realiseren dankzij het grote staaloppervlak, gecombineerd met een langdurige stralingswarmte geproduceerd door twee grote keramische wanden. Het model is verkrijgbaar in twee hoogten (80 en 90 cm), met naar keuze een glas- of een staaldeur. Afmetingen: H 800 x Br 470 x D 550 mm. Maximaal vermogen: 10 kW. Model “Boxer” van HARRIE LEENDERS
Het staal dat bij kachels en sierschouwen wordt gebruikt, heeft doorgaans een matte zwarte afwerking. Door middel van specifieke legeringen of behandelingen kan dit materiaal ook verscheidene andere uitzichten of kleuren aannemen. Het kan gepolijst worden tot het blinkt zoals roestvrij staal, of geborsteld of gehamerd worden om het van reliëf en/of motieven te voorzien. Staal kan ook in alle mogelijke kleuren geëmailleerd of gelakt worden. Deze laatste afwerking komt het meest voor bij de vervaardiging van kachels of moderne sierschouwen en heeft sterk bijgedragen tot het succes van dit materiaal. Voorafgaand aan het lakken, worden verschillende primaire verflagen aangebracht.
Veelzijdige toepassingen In de wereld van kachels en sierschouwen, neemt staal tegenwoordig een voorrangspositie in. Men vindt dit materiaal terug in de bekleding van talrijke kachels, in de meest uiteenlopende vormen. Het wordt tevens gebruikt bij de fabricatie van inzethaarden en andere gesloten haarden. Maar het is vooral bij de uitvoering van schouwmantels, rookkappen en moderne rookkanalen dat het creatief potentieel van staal volledig tot zijn recht komt. Dit 68
bewijzen de talrijke voorgestelde modellen. Het is een duurzaam én soepel materiaal dat de ontwerpers toelaat met alle vormen te experimenteren, gaande van braaf tot excentriek. Ook roestvrij staal levert sierlijke resultaten op het vlak van design, zoals de lange glazende rookkanalen die niet meer worden weggestopt, maar integraal deel uitmaken van de architectuur van de sierschouw, en die mogen gezien worden.
1.
Een mooi voorbeeld van Scandinavische traditie is deze houtkachel. Ze staat centraal in de living, en is op een draaiplateau gemonteerd, zodat de eigenaars zowel vanuit de keuken als de zithoek van het gezellig houtvuur kunnen genieten. Zoals alle kachels van dit gamma, is dit model uitgerust met een automatische regeling van de verbrandingslucht en met nog enkele troeven op het gebied van veiligheid: een dubbel sluitende deur bedoeld als veiligheidslot voor kinderen en gezandstraalde handgrepen in messing voor een betere
design. Hier koos men voor een inox bekleding, maar ze is ook verkrijgbaar in antracietkleurig staal of met een keramische bekleding (verschillende tinten mogelijk). De liftdeur is voorzien van een handgreep in titaan. Dit model bestaat ook in andere formaten. Afmetingen: H 1610 x Br 870 x D 750 mm. Maximaal vermogen: 9 kW. Model “Irony L inox” van Austroflamm bij FERO. Realisatie: Cheminées & Feux
afkoeling. Hier staat de kachel afgebeeld in een zwarte stalen bekleding en met een keramiek bodemplaat in het warmhoudvak. De kachel is ook verkrijgbaar in gekleurd staal of met een inox-, keramische of speksteenafwerking. Bestaat als volledig rond model of als halfrond model voor plaatsing tegen een muur. Afmetingen: H 1120 x Ø 620 mm. Vermogen: 8-9 kW. Model “Rondo” van Dan-Skan. Realisatie: ROISEUX
3.
Het was een gewaagd idee, maar het geslaagde resultaat is dan ook ronduit uniek. Door deze driehoekige haard met een
2.
Deze indrukwekkende houtkachel valt op door de omvang en het resoluut modern 69
lang rookkanaal (6 meter) voor een enorm rond raam te plaatsen, zijn de ontwerpers van dit interieur er in geslaagd om totaal verschillende vormen tot een mooi geheel te combineren. De haard is vastgehecht aan de muur en verbonden met een rookkanaal dat voor het raam doorloopt tot aan het plafond. De haard brandt op hout. Hij is gemaakt van staal, heeft een glazen deur en kan ook geleverd worden als open haard (met vonkenscherm). Deze laatste versie is ook verkrijgbaar op gas. Haard: model 4110 van DON-BAR.
1.
Het ontwerp van deze sierschouw geeft minstens blijk van durf en originaliteit. De inbouwhaard is geïntegreerd in een schouwwand, in grijs geschilderd ruw staal in de vorm van een koeienhuid. Het staal is ambachtelijk gesneden met een lasbrander en in een metalen kader opgespannen. Zo lijkt het alsof de haard in de kamer is opgehangen. Omdat de haard brandt op hout en voorzien is van een liftdeur, kan hij evengoed als een open of een gesloten haard worden gebruikt. Bovendien is hij uitgerust met een warmterecuperatiesysteem. Hier doet hij dienst als bijverwarming. Inzethaard 20/85 van STÛV. Realisatie: DENOËL
Aanzienlijke voordelen De meeste stalen sierschouwen zijn tegenwoordig geprefabriceerd en zorgvuldig getest in de fabriek. Dit verhoogt hun betrouwbaarheid en vergemakkelijkt hun installatie omdat er weinig metswerk bij komt kijken. Hun onderhoud is ook heel beperkt. Bovendien kan zo'n sierschouw nagenoeg overal geplaatst worden, zonder dat men rekening moet houden met een hele resem beperkingen.
De andere metalen Tegenwoordig heeft het staal de andere metalen naar de achtergrond verdrongen, waar ze een heel specifieke of louter decoratieve functie toegewezen krijgen. Gietijzer bijvoorbeeld die de basis vormt voor het vervaardigen van staal, wordt nog gebruikt voor de constructie van haarden en bepaalde kachels. Andere metalen zoals koper, messing of chroom hebben enkel een decoratieve functie, in het bijzonder om het kader van een inzethaard te sieren of als metalen toebehoren.
2.
De krachtige houtkachel in dit interieur heeft een hoog warmterendement en is dus zeer geschikt voor grote ruimtes. Hier
Glas: een kostbare bondgenoot Vandaag kan men zich geen kachel of sierschouw meer voorstellen die het vlammenschouwspel niet zou laten zien. Dit is de reden waarom glas de noodzakelijke bondgenoot van staal is geworden in bijna alle kachels, inzethaarden en sierhaarden. Maar deze feitelijke associatie is slechts mogelijk geworden dankzij recente technologische evolutie. Het traditionele glas was immers niet bestand tegen grote hitte en de nabijheid van de vlammen. De ontwikkeling van grote glazen deuren is pas mogelijk geworden dankzij de relatief recente uitvinding van het vitrokeramisch glas. Dit hoogtechnologisch materiaal dat het midden houdt tussen glas en keramiek heeft op
toepassingen die het vuur in het zicht plaatsen: enkelvoudig, in prismavorm, bol, rond glas, volledige glazen kap...
zijn beurt een kleine revolutie ontketent binnen de wereld van de sierschouwen. Deze glassoort is vandaag te verkrijgen in verschillende kleuren en vormen, wat resulteert in een rijke verscheidenheid van 70
heeft men er een lang zichtbaar rookkanaal op aangesloten. De stookkamer heeft een brede deur en is ruim genoeg om plaats te bieden voor blokken die tot 50 cm lang zijn: heel uitzonderlijk voor dit toesteltype. De lange zijpanelen zijn ook verkrijgbaar in andere afwerkingen en in speksteen (in dit laatste geval geniet men tevens van het accumulatievermogen en de stralingswarmte van speksteen). Model “Scan-Line 16 XL” van HETA. Realisatie: IGNIS
3.
Deze “kachelhaard” verbergt een heel origineel concept. In een handomdraai tovert men hem namelijk van open haard om in een houtkachel en omgekeerd. In gesloten stand werkt hij zoals een krachtige houtkachel en recupereert hij een maximum aan energie. Wanneer hij wordt geopend -dankzij het tegengewicht- kunnen de bewoners genieten van de sfeer van een open haard. Met de luchttoevoerschuif kan men het verwarmingsvermogen regelen volgens de omstandigheden. De warme lucht circuleert in een dubbele wand en wordt zo opgewarmd; het grote oppervlak verspreidt de warmte maar wordt nooit gloeiend heet. Afmetingen: H 1210 x Br 800 x D 950 mm. Maximaal vermogen: 14 kW. Model STÛV 60. Realisatie: DOSSIN
4.
is de strakke en harmonieuze vormgeving van dit model. De drie grote ruiten geven een mooi zicht op het houtvuur. Haard DON-BAR 9300. Realisatie: DOSSIN
In dit ruime interieur met hoge plafonds heeft men gekozen voor een modern ogende wandhaard in staal, die men van overal in de woonruimte goed kan zien. Wat meteen opvalt 71
3
1 2
4
Staal en glas 1.
Deze moderne kachel, geplaatst tegen een bakstenen schouw, brandt op hout (en/of briketten) en is een echte “ hoog rendementkachel ” (80-85%). Dat betekent dat ze borg staat voor een zuinig verbruik en een milieuvriendelijke uitstoot dankzij het filteren en het zuiveren van de verbrandingsgassen. Het glas van de deur blijft zo ook lang schoner. De luchttoevoer kan heel nauwkeurig worden geregeld en de kachel doet evengoed dienst in kleine als in grotere ruimten zoals hier. Met zijpanelen in geborsteld roestvrij staal (ook verkrijgbaar met donkergrijze zijpanelen) staat deze kachel heel mooi in moderne interieurs. Aansluiting mogelijk aan de achterkant en de bovenkant. Glazen beschermplaat op de vloer. Model “Scan-Line 25” de HETA. Realisatie: IGNIS 2.
Deze houtkachel werkt volgens het principe van de natuurlijke convectie, met dubbele verbranding en levert een rendement hoger dan 75%. De toevoer van secundaire lucht houdt de ruit schoon. Tot de uitrusting behoren een schudrooster, een aslade, een luchttoevoerregeling en een universele verticale of horizontale aansluiting op een rookkanaal. Dit model combineert een dubbelwandige structuur in plaatstaal met een stookkamer in vuurvaste chamottesteen, plus een bovenplaat en een schotelwarmer in speksteen (in optie kunnen ook de zijwanden een speksteenbekleding krijgen). Hier staat de kachel op een plaat in blauwe steen die in de tegelvloer is verwerkt. Afmetingen: H 1085 x Br 555 x D 475 mm. Normaal vermogen: 9 kW. Model “Colorado” van Olympia bij FERO. Realisatie: Cheminées & Feux
1 2 3
72
4
3.
In deze rustieke sierschouw heeft men een compacte en toch elegante voorzetkachel gezet. De voorzijde van deze kachel is licht gebogen. De hoge stookkamer is ontworpen voor alle vaste brandstoffen. De multiturbo technologie waarmee de kachel is uitgerust, is gebaseerd op een optimale verbranding, beantwoordt aan de strengste normen en biedt toch een hoog rendement. Bovendien is de kachel voorzien van ingebouwde ventilators die met afstandbediening (in optie) kunnen worden geregeld. Deze kachel is ook verkrijgbaar in gasversie, in twee uitvoeringen (plat of licht gebogen), in vier hoogten, en in vijf afwerkingen: antraciet, grijsbruin, gietijzer grijs, groen en blauw. De gietijzeren boven- en onderpanelen kunnen worden vervangen door verschillende soorten natuursteen. Model “Eleganza” 44/100 van FLAM 4.
Deze volledig gietijzeren sierschouw “Tulip” is gemaakt volgens een oude Ierse ambachtelijke traditie en is geïnspireerd op een model uit de 19de eeuw. Het vloeibaar ijzer wordt gegoten in een gietvorm, gemaakt van fijn zand en harsen. Na het afkoelen en het ontvormen bekomt men een geheel uit één stuk, in dik gietijzer. Gietijzer geeft heel wat stralingswarmte en om die werking nog te versterken, zijn de binnenwanden van de vuurhaard bekleed met vuurvaste steen. De schouwmantel met ingegoten bloemmotieven is hier nog bijkomend versierd met twee panelen in keramische tegels in Art Deco stijl. Deze laatste zijn ook verkrijgbaar met andere motieven of in gietijzer. Realisatie: CONNEMARA INTERIORS
73
1
4
2 3
1.
Met deze centrale haard staat het vuur in het middelpunt van de living. De haard is gemonteerd op een sokkel (in optie) met een tablet in natuursteen. De verse luchttoevoer in het haardbekken wordt gewoon met de hand geregeld. De bovenkap (Ø 95 cm) in staal is mat zwart gelakt met hittebestendige verf. Van de vijf gebogen glaspanelen, waarvan drie vaste en twee mobiele kan men er drie ver-
naverbrandingslucht (die zorgt voor de volledige verbranding van de gassen) automatisch geregeld dankzij een systeem dat de temperatuur van de rookgassen registreert. Op die manier werkt het stookproces zelfregelend. Dit systeem biedt een driedubbel voordeel: voor het milieu (een minimum aan giftige uitstoot), voor het rendement (een betere verbranding) en voor de gebruiker (vereenvoudigde bediening). Een
schuiven. Model “Meijifocus” van Focus. Realisatie: STANDARD AHZ 2.
Kenmerkend voor deze kachel in plaatstaal is de sterk gebogen glazen deur en de speksteenbekleding. Naast de unieke troeven van deze natuursteen (zacht aanvoelen, accumuleren en uitstralen van de warmte) bezit deze kachel ook een intelligent naverbrandingssysteem. Zo wordt de 74
verticale verluchtingsspleet voorkomt de snelle vorming van roetaanslag op de ruit. Vermogen: 7 kW. Model “Topo” van DanSkan. Realisatie: DUTRY&CO 3.
Inbouwhaarden met glazen deuren kunnen ’s nachts niet continu (op een laag pitje) branden zonder te doven en zonder dat de ruit vuil wordt (wegens de vermindering van de luchttoevoer). Deze houtkachel
biedt echter een originele oplossing. Concreet betekent dit dat men rond een cilindervormige verbrandingskamer een trommel met drie deuren heeft geplaatst. Voor een normale werking wordt de opening van de haard afgesloten door een glazen deur. Om een open vuur te stoken, geeft men een draai van 120° aan de trommel en schuift er een deur met een bovengedeelte in glas naar voren (het glaspaneel dient
4.
Deze bijzondere open haard met tijdloze vormgeving heeft heel wat troeven. Hij is makkelijk te plaatsen dankzij een aanpasbaar rookkanaal, het plaatstaal heeft goede thermische kwaliteiten en de haard kan helemaal (360°) rond zijn as draaien. Dankzij een systeem op kogellagers kan men moeiteloos het vuur naar alle kanten richten. Zo kan men in deze woning het vuur zelfs van op het terras
om te voorkomen dat de rook in de huiskamer slaat). Voor de nacht geeft men opnieuw een draai van 120° aan de trommel en wordt de haard afgesloten met een gesloten, volle deur om de haard te laten doorbranden. Alleen het klein rechthoekig kijkglaasje in de deur laat de gezellige gloed van de as doorschijnen! Afmetingen: H 1112 x Br 575 x D 575 mm. Maximaal vermogen: 10 kW. Model STÛV 30 75
bewonderen. En de ontwerpers hebben ook aan het gebruiksgemak gedacht: onderaan de brede haard (125 cm diameter) is een aslade voorzien. Model “Gyrofocus” van Focus. Realisatie: JOS DE BACKER
Staal en glas
1.
Deze haard heeft wel een heel bijzondere vorm maar het meest opvallend is wel het ontbreken van een zichtbaar schouwlichaam of rookkanaal. In feite zitten achter de stalen steunen van de rookkap (die kan openkantelen) buizen verborgen die, aangedreven door een trekzuiger, de rook wegzuigen naar een horizontaal rookkanaal onder de vloer of in de kelder en verder naar een verticale schouw. Dit type haard kan dus overal vrij geplaatst worden, zoals hier in het midden van de living. Zo kunnen de bewoners vanuit alle hoeken van het vuur genieten. Deze stalen haard met vitrokeramisch glas ontwikkelt een vermogen van 12 kW/u voor een verwarmingsvolume van 250 m3.
Hij is ook in gasversie verkrijgbaar. Haard “Kephren” van Arkiane. Realisatie: CHANTIER DE WATERLOO 2.
Deze houtkachel (ook op briketten) verenigt design en prestaties in een resoluut hedendaags ontwerp. Het hol gebogen front is tevens de deur, voorzien van een groot glasraam. Het geheel steunt op een speciale sokkel (in optie) waarop de kachel 45 graden naar links en naar rechts kan draaien. De verbrandingskamer in gewapende vuurstenen zorgt voor een accumulerend vermogen en zo voor een hoog rendement, terwijl de convectiesleuven en warmteribben bestemd zijn om de warmte optimaal te verspreiden.
De twee regelsleutels dienen om apart en nauwkeurig de toevoer van de primaire lucht onderaan en van de secundaire lucht bovenaan, te regelen. De secundaire lucht houdt het glas langer schoon. Afmetingen: H 1040 x Br 680 x D 460 mm. Maximaal vermogen: 8 kW. Model “Signa”, concept Jos Muller, van HARRIE LEENDERS
heeft een doeltreffende luchtregeling. De regelfuncties en de aslade zitten verborgen achter het deurtje onder aan de stookkamer. Wanneer de kachel niet brandt, dan kunnen de twee gebogen inox zijdeuren gesloten worden en wordt de kachel omgetoverd in een design object. Model “Odeon” van Hase bij COLEMONTT
3.
4.
“ Odeon ” heet deze grote kachel met een statige, hedendaagse vormgeving. Het stookgedeelte in grijs gelakt staal heeft een zeer hoge en gebogen ruit. Het is een dubbelwandige kachel met een bijzonder hoge capaciteit van meer dan 10 kW. Daarom is ze bijzonder geschikt voor grote ruimten. Deze kachel 76
Deze futuristische houtkachel heeft een opvallende innovatie: de panoramische, dubbel gebogen ruit gemonteerd in een aluminiumdeur. In deze opstelling lijkt het wel of het vuur naar voren wordt geprojecteerd. Maar deze kachel levert nog andere prestaties: een systeem voor dubbele verbranding, een
hoog rendement (+ dan 80 %), een kleine uitstoot van niet verbrande gassen en het schoonvegen van het glas aan de binnenkant. De sokkel en het HMS systeem (Heat Memory System: voor een verhoging van het warmterendement) zijn in optie verkrijgbaar. Afmetingen: H 1055 x Br 726 x D 728,5 mm. Model “Vogue” van Austroflamm bij FERO
convectiewarmte (30%). Hij brandt evengoed op hout, bruinkoolbriketten of turf. Kan in twee kleuren geleverd worden: antraciet of gietijzergrijs. Ook leverbaar met een voet. Een gasversie en open haard versie zijn ook verkrijgbaar. Afmetingen: H 690 x Br 730 x D 510 mm. Maximaal vermogen: 10 kW. Model “Trias” van HARRIE LEENDERS
branden. Bovendien is deze kachel uitgerust met een systeem om het glas roetvrij te houden. Het dubbele verbrandingsysteem zorgt voor een optimaal rendement en een kleine uitstoot van CO-gassen. Afmetingen : H 715 x Br 430 x D 475 mm. Nominaal vermogen: 8 kW. Model “350 CB/Scandic” met bekleding in speksteen van DOVRE
transparant glas. Het geheel wordt gesteund door twee pijlers in bepleisterd metselwerk. De aangename bijverwarming die deze haard geeft, is mooi meegenomen, want eigenlijk is hij vooral bedoeld als sfeermaker in deze gezellige leefruimte. Bij dit model van BOLEY (71-T) kan u kiezen tussen een gasunit of een houthaard.
6. 5.
Deze compacte kachel van Noorse makelij combineert perfect de thermische kwaliteiten van gietijzer en speksteen (ideale thermische geleiding). De stookkamer is uitgerust met een vuurvaste bodem en een asrooster. Men kan er niet alleen hout, maar ook bruinkoolbriketten in
Ontwerpster Judith Van Brunschot heeft deze hanghaard gecreëerd. Dit toestel in gelakt staal is vooral origineel door de asymmetrie in het ontwerp (de grootste inkijk naar wens links of rechts) en het driehoekig rookkanaal. Deze haardkachel produceert tegelijk stralingswarmte (70%) en
7.
Door hier voor een doorkijkhaard te kiezen, kunnen de bewoners van dit huis zowel in het salon als in de veranda van hun open haard genieten. Deze realisatie op maat bestaat uit een haard ingebed in een sokkel in gelakt staal, met daarboven een schouwkap in 77
1
2 4 5 3 6
7
