Een stafylococcen voedselvergiftiging in een scoutskamp veroorzaakt door hamburgers Zomer 2007

Een stafylococcen voedselvergiftiging in een scoutskamp veroorzaakt door hamburgers Zomer 2007 Dr.Katelijne Dierick en Dr. Nadine Botteldoorn NRL Voedselvergiftgingen en anti-microbiële resistentie van zoönotische kiemen WAVFH-Bornem-22 november 2007

FEDERAL PUBLIC SERVICE (FPS) HEALH, FOOD CHAIN SECURITY AND ENVIRONMENT

2

Jaarlijks een 3-tal VTI gerapporteerd in jeugdkampen


Sinds 2005 : Informatiecampagne voor jeugdbewegingen 3


Journaal : zondagavond 5 augustus Scouts kamp: 34 personen blootgesteld, 15 ziek, 1 gehospitaliseerd Symptomen: misselijkheid + braken (diarree)


5

Latinnes : 5 augustus 07 La Libre Belgique, 04/08/2007, page 32 météo AUJOURD'HUI DIMANCHE 15°/29° C'est l'été et le soleil.


6

Enquête FAVV: 05-08 - 19h30 Bemonstering van maaltijdresten uit de koelkast Contrôle van de infrastructuur : niet conform Opslagtemperatuur van voedsel : conform Bereidingsproces : Bakken van de bevroren hamburgers : 12’ (volgens verklaring) Gebakken hamburgers : 30’ bij omgevingstemperatuur


7 FORMULAIRE D’ENQUETE INTOXICATION ALIMENTAIRE 1. Données administratives a) Prise de connaissance de l’information Enregistrement par : (nom) GIET……………………… Communication de la TIAC : Date :05 Août 07 Contrôleur : GIET……………. Inspecteur : MALCHAIR………………..

Heure : 19h30……..

(responsable de la circonscription d’où émane la plainte)

b) Source d’information (Plainte directe, Point de contact, Médecin, Autorités communales…) Plan catastrophe…………………………….………………………………………………………… c) Instances concernées par la TIAC : Services Avertis

Instance

Personne de référence

Collaborants

Heure

de la prise de contact

*

Inspection de l’hygiène communautaire - Française et germanophone - Flamande - Bruxelloise Autorités communales ou provinciales

*

Croix-Rouge

*

Date

DR Renard

M Guillaume Bourmestre


05/08

20h

05/08

20h

8

Verloop 12h00 : middagmaal : Hamburgers-kaas-ketchup-koude pasta(resten van avondmaal 04-08) Hamburgers waren gedurende 12’ gebaken en dan bewaard in een kookpot bij omgevingstemperaruur totdat alle hamburgers gebakken waren (meer dan 30’)

16h30 : eerste symptomen : braken en diarree 20h00 : laatste geval Hospitalisatie van +/- 30 kinderen waarvan 1 overnacht


9

Bemonstering FAVV Zondag 5 augustus: Resten uit de frigo Melk HAMBURGERS Kaas Pastaresten Maandag 6 augustus: Bemonstering van hamburgers van hetzelfde lot bij het warenhuis waar de hamburgers werden aangekocht Verzenden van des de monsters naar het referentielaboratorium


10


11

06-08-07 Belga) Une dizaine de jeunes scouts étaient toujours hospitalisés lundi après qu'une trentaine d'entre-eux eurent été victimes d'une intoxication alimentaire dimanche à Latinnes. Dimanche, en fin d'après-midi, une trentaine de jeunes scouts, une animatrice et une responsable de la cuisine ont été hospitalisés à la suite à une intoxication alimentaire. Originaires de Juslenville, près de Theux (Verviers), les enfants âgés de 5 à 8 ans et leurs accompagnateurs étaient installés à la ferme Tallieu, à Latinne (Braives). L'origine de l'intoxication serait l'ingestion au repas de midi de hamburgers qui avaient été surgelés. Etant donné le nombre de personnes touchées, le plan catastrophe avait dû être déclenché. Les jeunes ont été transportés dans différents hôpitaux de Liège, Namur, Huy ou Waremme, notamment pour éviter l'engorgement des services pédiatriques de la région. Lundi matin, les adultes hospitalisés avaient quitté l'hôpital, ainsi que la plupart des enfants, a expliqué Laurence Royen, l'animatrice responsable du camp. (AdValvas avec Belga)


12

Resultaten Hamburgers uit de frigo op het kamp : TKG : 3.6 108 kve/g CPS : 8.1 107 kve/g SET : aanwezig in 25 g (A+++, D+)

Hamburgers bij supermarkt (zelfde lot): TKG : 7.1 104 kve/g CPS : 6.5 104 kve/g SET : afwezig in 25 g SET op de stam : toxine A ++++, PCR: aanwezigheid van sea, seh


13 Time :

13:51:04

Date :

10 August 2007

Sender Name: FAVV-AFSCA Voedselvergiftiging in Latinnes : eerste analyseresultaten De voedselvergiftiging van het voorbije weekend bij de groep “kabouters” in Latinnes werd hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door stafylokokken in het voedsel van de kinderen. De eerste analyseresultaten van de monsters van het federale Voedselagentschap (FAVV) bevestigen de aanwezigheid van grote aantallen stafylokokken in de hamburgers die zondag 5 augustus in het jeugdkamp werden klaargemaakt. Analyse van de monsters en de toxine die door de stafylokokken bacterie worden aangemaakt, tonen aan dat de microbiële groei zich voordeed tussen het ontdooien en het opeten van het vlees. De toxine is hittebestendig en wordt dus niet vernietigd wanneer het vlees op gewone wijze wordt gebakken. De aanvankelijke bacteriebelasting in het diepgevroren vlees wijst echter ook op een enigszins gebrekkige hygiëne bij de fabricatie van het product. Een voedselvergiftiging met een stafylokoktoxine uit zich als een snel optredende aandoening met braken, misselijkheid, diarree, soms zelfs zenuwstoornissen. Het onderbreken van de koudeketen is een van de meest frequente oorzaken van deze vergiftiging. De eindresultaten van bijkomende analyses worden begin volgende FEDERAL PUBLIC week SERVICE (FPS) HEALH, FOOD CHAIN SECURITY AND ENVIRONMENT verwacht.

HALLE 10/08 (BELGA) = Suite aux résultats des analyses demandées par l'Agence fédérale pour la sécurité de la chaîne alimentaire (Afsca), les hamburgers surgelés de marque Autofrit, conditionnés en paquets de 20 pièces, seront remboursés aux clients, a annoncé vendredi après-midi le groupe Colruy

14

HALLE 10/08 (BELGA) = Suite aux résultats des analyses demandées par l'Agence fédérale pour la sécurité de la chaîne alimentaire (Afsca), les hamburgers surgelés de marque Autofrit, conditionnés en paquets de 20 pièces, seront remboursés aux clients, a annoncé vendredi après-midi le groupe Colruyt Vendredi après-midi, l'Afsca a communiqué les résultats des analyses des hamburgers responsables de l'intoxication alimentaire d'une trentaine de jeunes scouts, le week-end dernier à Latinne (Braives), en province de Liège. Selon ces analyses bactériologiques, la présence d'une toxine thermorésistante a été décelée dans les échantillons étudiés. Celle-ci a pu se développer au cours du processus inadéquat de décongélation, affirme-t-on du côté de l'agence fédérale alimentaire. Par ailleurs, un problème d'hygiène au moment de la fabrication du produit a aussi été révélé. Par conséquent, le groupe Colruyt a annoncé le rappel du produit incriminé. Les clients ayant acheté des hamburgers surgelés de marque Autofrit (boîtes de 20 pièces) et de fabrication néerlandaise peuvent dès à présent rapporter le produit dans leur magasin Colruyt, ils seront remboursés. Chez Colruyt, des analyses complémentaires ont été demandées à un laboratoire agréé. "Selon une première analyse que nous avons commandée, le produit est conforme, affirme Philippe Toussaint, directeur du marketing chez Colruyt. L'analyse demandée par l'Afsca dit le contraire. Nous demandons donc une autre contre analyse. Pour éviter tout problème à nos clients, nous avons toutefois décidé de rappeler le produit et de rembourser ceux qui l'on acheté." Le responsable marketing du groupe Colruyt estime par ailleurs qu'il est impossible que la chaîne du froid ait été perturbée au sein de ses magasins. "Nos produits surgelés sont transportés dans des caddies de surgélation, depuis notre centrale vers les différents points de vente. La température des produits est mesurée à chaque moment du processus de transport. Nous vérifions également que ces contrôles soient effectivement effectués par les membres de notre personnel", précise à ce propos Philippe Toussaint./.OTS/CYA /.


15

Enquête Controle importeur: Resultaten autocontrôle op produkten : geïnterpreteerd als veilig (<105kve/g) Resultaten FAVV op produkten: niet ok Goede beheersing van voedselveiligheid in het algemeen

Recall Enquête bij de fabrikant : niet ok, economisch aspect belangrijker dan veiligheid

RASSF


16

RASFF

recall van de Hamburgers


17

From: [email protected] To: BELGASELECT Sent: Wed Aug 22 18:11:37 2007 Subject: Colruyt roept frikandellen en minisnacks terug BIN088 3 ECO 0246 N BELGA-1499 LIM HANDEL/BEDRIJVEN/GEZONDHEID/ Colruyt roept frikandellen en minisnacks terug BRUSSEL 22/08 (BELGA) = Colruyt vraagt zijn klanten om de frikandellen van de merken Resto en Autofrit en de minisnacks van Habek terug te brengen naar de winkel. De producten voldoen niet aan de door Colruyt geëiste kwaliteitsnormen. De terugroeping gebeurt in de nasleep van de voedselvergiftiging bij scouts eerder deze maand. De frikandellen en minisnacks zijn afkomstig van dezelfde leverancier die de hamburgers van Autofrit leverde aan Colruyt, en het waren die hamburgers die verantwoordelijk waren voor de voedselvergiftiging van scouts in Lantinne. Volgens een onderzoek van het Federaal Voedselagentschap zaten er te veel stafylokokken in de hamburgers, wat intussen bevestigd is door het tegenonderzoek van Colruyt. De bewuste producten zijn al sinds 10 augustus uit de handel gehaald. Nu vraagt Colruyt zijn klanten die de producten al gekocht hadden om ze terug te brengen naar de winkel. De producten in kwestie worden terugbetaald. Klanten die onlangs al een van de betrokken producten opgegeten hebben, worden gerustgesteld door Colruyt: als de producten op de juiste manier ontdooid werden en goed gebakken werden, dan werden de stafylokokken tijdens de bereiding gedood. Klanten die meer informatie willen, kunnen contact opnemen met de klantendienst op 02-360.10.40./.LIM/FUL /.


18

31/8/2007 BRUSSEL 31/08 (BELGA) = De snackproductenfabrikant Leverdo Produkten B.V. roept een reeks frikadellen, gehaktballen, minisnacks en hamburgers terug nadat te hoge concentraties van de huidbacterie Staphylococcus aureus in de producten zijn teruggevonden. Dat gebeurde door een defect in de productieinstallatie. In overleg met het federaal voedselagentschap (FAVV) heeft Leverdo Produkten de diepvriessnacks bij nagenoeg alle supermarktketens teruggeroepen. De betrokken producten zijn te herkennen aan het EG-nummer NL 594 op de verpakking en hebben een houdbaarheidsdatum tot en met 23 augustus 2008. De consumenten worden via de pers op de hoogte gebracht. Ze krijgen de raad de snacks niet te gebruiken en ze weg te gooien. Ze kunnen hun geld terugvorderen door de streepjescode en houdbaarheidsdatum uit te knippen en samen met hun adresgegevens en bankrekeningnummer naar Leverdo Produkten op te sturen (Leverdo Produkten B.V., Postbus 2648, 1414 Waterloo). Te hoge concentraties van Staphylococcus aureus kunnen leiden tot braken, misselijkheid en diarree binnen vier à vijf uur na consumptie.


19

Verdere analyses -Overleg met Voedsel en Waren autoriteit (VWA): In Nederland stafylococcen geïsoleerd uit de productieomgeving: 2 van de 5 koellijnen hoog besmet - Uitwisseling van Nederlandse en Belgische isolaten - Verdere moleculaire typering en vergelijking van profielen


Bepaling van de toxine genen via PCR methode Tiac 117 Referentie stammen van het Tiac 118 CRL Staphylococcus Tiac 119 Tiac 120 Tiac 124 Tiac 136 Rundsvlees (Toxine B) Tiac 162 Hamburger sea (Toxine A) en voor seh Blanco

sea positief PCR ontwikkeld voor de detectie van de toxine genen sea, seb, sec en sed (toxines A-BC-D-E detecteerbaar via Vidas SET 2 –Oxoid SET-RPLA) en de genen seg, seh, sei, sej, sek, sel, sem, seo en sen


21

Variatie van de besmetting binnen één verpakking Résultats N°

Staphylo (CFU/g)

1477 A

1900

1477 B

Toxine (VIDAS)

Toxine (SET-RPLA) à partir de la souche

3,278753601

A/25 g

P : toxine A

10000

4

A/25 g

P : toxine A

1477 C

3500

3,544068044

A/25 g

P : toxine A

1477 D

2600

3,414973348

A/25 g

P : toxine A

1477 E

4500

3,653212514

A/25 g

P : toxine A

1477 F

1700

3,230448921

A/25 g

P : toxine A

1477 G

5400

3,73239376

A/25 g

P : toxine A

1477 H

18000

4,255272505

A/25 g

P : toxine A

1477 I

100

2

A/25 g

P : toxine A

1477 J

700

2,84509804

A/25 g

P : toxine A

4840

3,684845362

5427,952346

3,734636026


22

Naar de toekomst toe Verdere karakterisatie van de stammen -Uit hamburgers vti -Uit produktieomgeving -Door fenotypische kenmerken -Door verdere moleculaire typering MLST: sequeneren van 7 huishoudgenen en vergelijken met bestaande databank


Hoe is dit kunnen gebeuren? Eigenschappen en groei-vereistenvan stafylococcen!


24

Staphylococcen Staphylococcus aureus : 4 biotypes Biotype A : voornamelijk voor bij de mens Oorsprong van de contaminatie Zeer resistent, erg verspreid in natuur, water, lucht, aarde Voornaamste reservoir : mens en dier • Gezonde dragers (keel, neusholte, huid : handen) • Mensen met Staphylococcen verkoudheid • Huidletsels: puisten, acné


25

Groeiomstandigheden van Staphylococcus aureus Minimum Optimum

Intrinsiek

Extrinsiek

pH groei PH prod toxine Aw groei Aw prod toxine Temperatuur Zuurstofbehoefte Omgevingsfactoren

Impliciete

Competitieve flora

4,0

6,5-7,5 4-5,3

0,86

Maximum 9,8-10

0,98-0,99 0,83 à 0,9 7°C 37-40°C 48°C Facultatief anaeroob Max 10 % NaCl voor de toxineproductie melkzuurbacteriën


26

Voedselintoxicatie door Coagulase positieve Staphylococcen (CPS) -Toxines worden gevormd in het voedingsmiddel -Productie van een thermostabiel enterotoxine gedurende de exponentiële fase van de groei -≠ toxines (A-O) gaan voornamelijk braken bij de patiënt veroorzaken -Symptomen : 2 tot 6 h na opname misselijkheid, braken, hoofdpijn, buikpijn Symptomen meestal kort maar hevig Weinig gerapporteerd Genezing meestal binnen de 24 h


27

Besmettingsbronnen -Gebruik van gecontamineerde rauwe melk -meestal besmetting met stafylococcen door een na-besmetting: –Gebrek aan persoonlijke hygiëne bij de bereiding –Uit de omgeving Uitgroei van de kiem door het niet respecteren van de warmte of koude keten


28

Typische voedingsmiddelen voor stafylococcenintoxicatie Gekookte producten die besmet worden na de bereiding Vlees, vis, bereide schotels, vol au vent, ..

Banketbakkersroom, roomijs, gebak Producten met lage aw waarde : gedroogde vleeswaren, geconcentreerde melk, melkpoeder


29

Productie hamburger -Samenstelling hamburgers: pluimvee-separatorvlees met kruiden, -sterk gecontamineerde grondstof: pasteurisatiestap noodzakelijk


30

- Continue besmetting van de hamburgers tijdens het productieproces tijdens de afkoelingsfase na de pasteurisatie stap - Gepasteuriseerde hamburgers goede voedingsbodem voor uitgroei (pH, Aw, zoutgehalte)


31

Verschil in groei tussen B en NL isolaten


32

Besmetting door aanwezige biofilm


33

Biofilm in toestel voor afkoeling


34

Samenvatting: oorzaak van de voedselvergiftiging - Hamburgers: pluimveeseparatorvlees met kruiden, sterk gecontamineerde grondstof: pasteurisatiestap noodzakelijk - Continue besmetting van de hamburgers tijdens het productieproces tijdens de afkoelingsfase (aanwezigheid biofilm)na de pasteurisatie stap - Gepasteuriseerde hamburgers goede voedingsbodem voor uitgroei (eiwitrijk, pH, Aw, zoutgehalte) - Aankoop van de besmette diepvrieshamburgers -Op het kamp ontdooien bij kamertemperatuur heeft aantal CPS sterk doen toenemen en toxine werd vrijgesteld in het voedingsmidde - Inname van toxine : braken!


35

Dank aan •FAVV-DG Laboratoria, DG contrôle en DG controlebeleid •De equipe van het NRL-VTI


Een stafylococcen voedselvergiftiging in een scoutskamp veroorzaakt door hamburgers Zomer 2007

Recommend Documents