Een paar indrukken van de reis naar Stara Planina door reizigers: “Het Stara Planina-gebergte in Centraal-Bulgarije in mei. Koele, zonovergoten ochtenden met gouden licht en weidse vergezichten. In deze tijd van het jaar staan de bergen in bloei. De hellingen boven de boomgrens lichten op in geel, wit en blauw. Soms wandelen we letterlijk door een zee van bloemen. Op geringere hoogte voert het pad regelmatig door de voor dit gebergte zo kenmerkende beukenbossen. Het is als wandelen door een groene kathedraal, waar het zonlicht gefilterd wordt door het frisgroene voorjaarsblad.” “Een frisse, zonnige ochtend in de bergen. Ik heb heerlijk geslapen in de ‘Dermenka’-hut, de eerste berghut op onze tocht door het Stara Planina-gebergte. De rest slaapt nog, maar ik sta buiten in het vroege zonlicht en geniet van het uitzicht en de bloemen in de alpenweide rond de hut. Een kudde bruinrode koeien graast vredig. Hun bellen klinken helder in de ochtendlucht. Ik voel me uitgerust en zie uit naar een nieuwe wandeldag in dit prachtige gebergte. Het wandelen in deze bergen is voor mij een welhaast meditatieve ervaring. Ik hijs mijn rugzak op en begin te lopen. Het pad ontrolt zich voor mijn voeten en ik hoef het slechts te volgen. Het zonlicht, de vergezichten, de blauwe wolkenluchten, het geluid van mijn eigen ademhaling, het ritme van mijn stap. Hier kom ik tot rust.”
Ervaringen met de beheerders van de hutten onderweg: “De beheerder van ‘Dermenka’, een man van middelbare leeftijd met een door weer en wind gelooid gezicht, struint door de alpenwei rond de hut en plukt paddenstoelen. Vanavond staat er een paddenstoelenommelet op het menu. De natuur is een voorraadkast.” “De beheerders van de Kozya Stena-hut, drie jongemannen, leven op een berghelling ver weg van de bewoonde wereld. Ze zijn er al meer dan een jaar. “In de winter zitten we hier compleet ingesneeuwd.” En: “Als het hard heeft geregend kun je alleen al vanaf het terras voor de hut zeker twintig watervallen zien die zich vanaf de hellingen aan de overkant van het dal naar beneden storten.” Ze vinden het er heerlijk: “Hier heerst rust. Beneden in de stad is het zo druk en lawaaiig.” En: “De bergen filteren de mensen. Iedereen die hier komt is ontspannen en vriendelijk. De gestresste, onvriendelijke types komen hier niet.” We eten met hen in de verder lege eetzaal van de hut. Er is tortilla (de kok heeft in Spanje gewerkt) en zelfgestookte raki. De houtkachel verspreidt een aangename warmte. ’s Avonds is het nog venijnig koud zo vroeg in het jaar.”
Het eten: “De onverwachte en heerlijke gerechten met onbekende smaken vond ik een (culinair) avontuur. Heb ik bijzonder van genoten. Zoals de skembechorba (soep van schapenmagen, knoflook en chili), de boza en heel veel witte kaas op de gerechten. En wij hebben vooral hele vriendelijke en gastvrije mensen ontmoet.”
Andere herinneringen: “De eerste dag in Bulgarije. Met de trein reizen we van Sofia naar Sopot, een pittoresk dorp aan de voet van het Stara Planina-gebergte van waaruit onze trektocht zal beginnen. Onderweg passeert de trein verschillende kleine stations. Bij elk station hoort hier nog een echte stationschef in uniform. Met een rode pet en veelal een snor staat hij voor zijn stationsgebouw onze trein op te wachten.” “De eerste avond in Sopot. Uitrusten van de lange reis vanuit Nederland op het terras van ons hotel. Met Bulgaars bier en een stevige Bulgaarse maaltijd. Met kaas gevulde paprika in een krokant deegkorstje. Heerlijk! Beneden wordt feest gevierd. Jong en oud danst samen op traditionele muziek. Wanneer zie je zoiets nu nog in Nederland?” “Onweer in de bergen. Dat is een beangstigende ervaring. Het is onze laatste dag. We moeten terug naar beneden. Het is bewolkt en regenachtig. We vertrekken vroeg in een poging om het slechte weer voor te zijn. Ondanks de miezerregen geniet ik van de tocht. De lucht is fris en prikkelend. De nevelsluiers en de laaghangende bewolking geven de kale rotshellingen waarlangs we lopen een sprookjesachtig uiterlijk. Soms trekken de mistflarden uiteen en is er een kortstondig uitzicht op het dal beneden ons. Helaas wordt de bewolking snel dichter. Het zicht wordt steeds beperkter. De wandeling steeds minder aangenaam. En dan begint het te rommelen terwijl we voor mijn gevoel nog steeds hoog in de bergen zijn. We kunnen niets anders dan stug doorlopen terwijl de regen harder wordt en het onweer dichterbij lijkt te komen. En net als we dan eindelijk dat laatste stuk van het pad in zicht hebben, dat de beschutting van het dal invoert, breekt het onweer rondom ons los. Beneden ons zien we een grazende kudde paarden, een riviertje en een herdershut, maar het laatste stuk pad daarheen voert opnieuw langs een open en onbeschutte helling. Terwijl de donderslagen elkaar snel opvolgen, bliksemschichten inslaan op de hellingen rondom ons en hagel op ons neertrommelt, maken we ons klein in de beschutting van een paar grote rotsblokken en hopen dat het snel over is. Dit is een beangstigende ervaring. Opeens is de natuur om ons heen groot en vijandig en voel ik me erg klein. Gelukkig duurt het niet lang. Het onweer trekt weg. Beneden bij de herdershut worden we opgewacht door een oude man. Hij nodigt ons bij de kachel om te drogen en verwarmt ons met koffie gelardeerd met zelfgestookte raki. Het onbehaaglijke gevoel is al snel weer weg.” “In de landelijke gebieden leeft men in Bulgarije nog helemaal met en van de natuur, in het ritme van de seizoenen. Bulgarije heeft die ruimte ook. Dat zijn wij in Nederland helemaal kwijtgeraakt. Het is bij ons te vol en druk, en we leven van de supermarkt en onze bankrekening. Ook is alles niet goed aangegeven, niet zoals bij ons. En als jij dan de weg vraagt, heb je meteen een heel gesprek. De mensen zijn over het algemeen heel vriendelijk, behulpzaam en gastvrij.
Favoriete foto’s van de reizigers volgen:
Favoriete foto’s van de reizigers
Een paar indrukken van de reis op maat, 3 weken in de bergen en aan de zee
1. Wat zal je nooit vergeten van jou reis naar Bulgarije (iets grappigs, moois, lekkers of moeilijk te handel)? De mooie strandjes aan de zwarte zee kust. De oliebollen die je voor je ontbijt kunt eten. Bachkovo monastry en omgeving (eco trail). Het wonderlijke van de taal. Je denkt dat je het goed uitspreekt, de toehoorder kijkt niet begrijpend en na aanwijzen op de kaart herhaalt de toehoorder het woord exact zoals jij het gezegd hebt.
2. Wat is daar anders dan hier in Nederlands? Kloof tussen arm en rijk. Geen middenklasse (wat ik hoorde). Mooie natuur. Pure dorpjes waar de tijd heeft stil gestaan.
3. Wat heb je geleerd over jezelf of over het land tijdens de reis? Er is nog veel moois te ontdekken.
4. Welke gevoel/emoties oproept de reis naar Bulgarije in jou? Op avontuur in Europa.
‘Dat mensen zichzelf altijd als heel anders zien dan een ander. Als Nederlander zie ik vooral overeenkomsten tussen de Bulgaarse en de Turkse en Griekse cultuur. Eten, geschiedenis, etc. Maar een Bulgaar ziet zichzelf juist als totaal verschillend van een Turk. De Bulgaren zijn ook nog steeds erg bezig met hun (verre) geschiedenis. Zo waren er verscheidene Bulgaren die me vertelden dat "ze slaaf waren geweest van de Turken". Die overheersing is echter al ruim 100 jaar geleden. In Nederland zal je een Nederlander niet gauw horen zeggen "dat ze slaaf van de Duitsers waren". Ook viel mij op dat alle Bulgaren die ik er over sprak, erg negatief over Roma waren. Zij vinden ook dat de Roma geen Bulgaren zijn, maar een soort indringers. Als je je zo uitdrukt in NL dan wordt je voor racist uitgemaakt. Andersom denk ik dat een Bulgaar geen verschil ziet tussen een Nederlander/Duitser/Belg, terwijl een Nederlander juist die verschillen zal benadrukken.’ ‘Ik heb bijzonder veel gezien en meegemaakt tijdens de 3-weekse reis en heel veel verschillende indrukken opgedaan.’
Favoriete foto’s van de reizigers volgen:
Favoriete foto’s van de reizigers
