Een kwestie van durven?

Informatie voor oud-medewerkers van voormalig fortis bank nederland

Jaargang 1 Nummer 4 September 2010

!" #

%$In dit nummer

Alles over vitaminen P.17

Puzzelrubriek P.24

Op reis naar Siberië P.27

NIEUWS ABN-AMRO BANK

Een kwestie van durven ?

Hebben we de ergste economische malaise achter de rug? Han de Jong, chief economist van ABN AMRO, over de stand van de economie. Bedrijven en overheden reageerden ongekend scherp op de kredietcrisis, die in het najaar van 2008 in volle hevigheid losbrak. Han de Jong, chief economist van ABN AMRO: ‘Bedrijven teerden sterk in op voorraden, stelden investeringen uit en sneden in hun personeelsbestand. Dit duwde de mondiale economie in een diepe recessie. Overheden hebben er vervolgens alles aan gedaan om dit tij te keren. Kijkend naar

de statistieken, kun je vaststellen dat deze ingrepen succesvol zijn geweest. De economie trekt sinds de zomer van 2009 namelijk weer aan.’ Door de overheidsmaatregelen bleef de vraag redelijk stabiel en vulden bedrijven hun voorraden weer aan. Daardoor moest de productie wel omhoog. Han: ‘Bedrijven hebben in eerste instantie overgereageerd op de crisis.’

Werkloosheid daalt Dat herstel kan krachtig genoemd worden: sommige landen produceren alweer op een hoger niveau dan voor de crisis. ‘De hoeveelheid vracht die de luchthaven Frankfurt passeert is daarvoor een indicatie’, legt Han uit. ‘Dit cijfer volgt precies dezelfde ontwikkeling als de wereldhandel. “Frankfurt” laat een flinke groei zien: de export trekt duidelijk aan. Ook de werkloosheid daalt wereldwijd. In Nederland gebeurt dit langzamer dan in bijvoorbeeld de VS en Japan, omdat onze arbeidsmarkt minder flexibel is.’ Staat ons nu een flinke inflatie te wachten? Han: ‘Kijkend naar de kerninflatie, de inflatie zonder invloed van bijvoorbeeld de olieprijs, moet je concluderen dat dat voorlopig niet aan de orde is.’ De wereldproductie en -vraag zijn volgens Han redelijk in balans. En er is geen groei van de brede geldhoeveelheid - al het geld in een economie - in bijvoorbeeld Europa. Dus ook vanuit monetair perspectief ligt een sterke inflatie niet voor de hand.

!" #

%$2

ABN AMRO NIEUWS

Probleemlanden Toch is voor duurzaam herstel meer nodig, stelt Han: ‘De huizenmarkt in de VS moet herstellen en de Amerikaanse huishoudens moeten hun financiële situatie op orde krijgen. Dat wil zeggen: meer sparen. Daarnaast moeten de banken weer honderd procent gaan functioneren en moet de economie

weer zelfstandig gaan draaien, zonder de beleidsmakers dus.’ Punt van zorg zijn de overheidstekorten, die door de maatregelen sterk zijn opgelopen. De EU lost nu met ruim zevenhonderd miljard euro het financieringsvraagstuk voor probleemlanden op korte termijn op. Maar voor de lange termijn is het essentieel dat EU-landen zelf hun

begroting op orde krijgen. Al met al zijn de omstandigheden voor herstel volgens Han positief: ‘De wereldeconomie groeit. Het is nu de vraag of overheden en burgers deze uitdaging aandurven. Zo niet, dan moeten we rekening houden met een dubbele dip voor de EU.’ • Hans Valkenburg

Juridische fusie

De integratie gaat nu pas beginnen Met de juridische fusie van 1 juli kan elke medewerker de klant eindelijk aanspreken namens één bank. ‘Een memorabel moment’. zegt bestuursvoorzitter Gerrit Zalm. ‘Het afbreken hebben we nu achter de rug. We gaan nu alleen nog maar bouwen aan de bank die we voor ogen hebben’. • De handtekeningen zijn gezet, de fusie is een feit • 70-80 procent van de medewerkers moet aan het einde van het jaar weten waar ze aan toe zijn De bestuursvoorzitter van ABN AMRO is blij dat de handtekeningen zijn gezet. Eindelijk kunnen we vooruit. Opgelucht? Een moment om te vieren? Natuurlijk, maar voor Gerrit Zalm en de Raad van Bestuur is het ook slechts één van de nog vele te nemen stappen op weg naar het moment dat de bank in 2012 als een volledige eenheid staat. Een champagnemoment dus, maar de vlag gaat nog niet uit. Gerrit: ‘Toch een memorabele gebeurtenis. Want tot nu toe was het bijzonder onhandig als een klant zaken deed met beide banken. Alleen op het niveau van de joint manager mochten tot nu toe gegevens van beide banken samenkomen. Nu kan elke individuele medewerker de klant namens één bank benaderen en aanspreken. Dat is belangrijk. Maar het is ook maar één van de vele

stappen op weg naar een zelfstandige bank in 2012, zoals de planning nu is. Zoals het ook een heel belangrijke stap was dat op 1 april ABN AMRO loskwam van RBS.’ Dat er niets meer in de weg staat van de integratie, betekent dus niet dat er geen belemmeringen meer zijn. De klanten van Fortis Bank Nederland moeten nog in de systemen van ABN AMRO worden gezet. Alle producten die zulke klanten afnemen moeten worden omgezet. ‘Daar zijn we nu volop mee bezig. Wat betreft Particulieren willen we dit jaar één bank zijn en dat onze klanten ons ook als één bank gaan ervaren’, vertelt Gerrit. Erfenissen Hoewel we nu alles mogen, zitten we nog wel met erfenissen uit het verleden, waarschuwt hij. ‘De integratie gaat nu pas echt beginnen. Op het gebied van IT en backoffice moeten we bij Particulieren nog een paar flinke slagen maken. Daarna is de Private Bank aan de beurt. Daarna de andere bedrijfson-

derdelen. Pas in 2012 zullen we naar verwachting echt volledig geïntegreerd zijn. Tot die tijd zullen we nog regelmatig belangrijke hordes moeten nemen.’ De gemiddelde medewerker heeft

3

!" #

%$ABN AMRO NIEUWS

andere zorgen. Steeds meer medewerkers weten, of krijgen op korte termijn te horen, waar ze aan toe zijn of ze nog een baan hebben of niet. Gerrit: ‘Dat geeft inderdaad een dubbel gevoel. We hebben gemerkt dat de behoefte aan zekerheid steeds groter wordt bij medewerkers. Liever weten medewerkers dat het eindig is bij ABN AMRO, dan dat ze nog langer met de onzekerheid moeten worstelen. Daarom hebben we dat proces zo ver mogelijk naar voren gehaald. In eerste instantie gingen we ervan uit dat 50 procent van de medewerkers tegen het einde van het jaar zou weten waar hij aan toe is. Nu gaan we uit van 70 à 80 procent.’ Het gemakkelijk in de lach schietende gezicht van de bestuursvoorzitter wordt ernstiger. ‘Ik heb ontzettend veel waardering voor onze medewerkers. Ik vind het opmerkelijk hoe loyaal en professioneel medewerkers die in onzekerheid VOLGENDE STAPPEN De mijlpaal van de juridische fusie is bereikt. Hoe nu verder? De belangrijkste volgende stap is om de één miljoen klanten van Fortis Bank Nederland te verhuizen naar de ABN AMRO systemen. Dat gaat in zeven klantgroepen. Als dat is gebeurd, is Particulieren echt één bank. Daarna volgt de integratie van Private Banking, Zaken, IT en TOPS. Totdat in 2012 alles in elkaar past. Gerrit Zalm: ‘Regelmatig zullen we de komende jaren nog stappen in het proces kunnen vieren.’ HET GETAL 20.000 Dat is het aantal verhuisbewegingen dat de fusie tussen ABN AMRO en Fortis Bank Nederland op gang brengt. Heel wat medewerkers krijgen of hebben al een nieuwe werkplek. Sommige mensen zullen zelfs meerdere keren verhuizen de komende tijd.

verkeren of misschien al weten dat ze buiten de boot vallen, toch gewoon doorgaan met hun werk. Ik denk dan ook dat de mensen die nu boventallig zijn toch het kwaliteitskeurmerk dragen dat ze bij ABN AMRO of Fortis Bank Nederland hebben gewerkt. Andere bedrijven zullen begrijpen dat dit hooggekwalificeerde medewerkers zijn. Hoger dan gemiddeld.’ NIEUWE E-MAILADRESSEN Op het moment van de juridische fusie die op 1 juli heeft plaatsgevonden, vindt de rebranding plaats van een groot aantal Fortis Bank Nederland e-mailadressen. Het nieuwe e-mail adres wordt: @nl.abnamro.com Dit betekent dat: 1. Alle e-mail verzonden naar het oude e-mail adres komt gewoon aan. Alle verzenders van e-mail naar het oude e-mail adres krijgen vanaf 1 juli tevens een automatische reply met het bericht dat het e-mail adres is gewijzigd. Dit gebeurt tot 1 oktober (3 maanden na de juridische fusie). 2. Vanaf 1 oktober kan men het oude email adres niet meer gebruiken voor het ontvangen van externe e-mail. De inkomende e-mail zal dan niet langer afgeleverd worden en de verzender ontvangt een foutmelding.

Knap Hoger dan gemiddeld, want de afgelopen jaren zijn nogal wat prestaties geleverd, somt de bestuursvoorzitter op: ‘De splitsing van RBS, de complicaties op IT-gebied die zijn overwonnen, het overhevelen van klanten naar RBS, de kapitalisatie, de Remedy, het loskoppelen van Fortis Bank Nederland van Fortis België, de juridische aspecten die daar aan vast zitten, het verdelen van bezittingen, natuurlijk de integratie voorbereiden en ondertussen gewoon klanten blijven bedienen. Ontzettend knap. Een groot compliment hiervoor. Het is wel eens jammer dat we hier in de buitenwereld niet wat meer credits voor krijgen, maar aan de andere kant is het ook maar goed dat klanten weinig merken van de interne beslommeringen.’ • Mike Rietvelt

WELKE NAAM GEBRUIK IK VOOR ABN AMRO? Vanaf 1 juli is de merknaam Fortis Bank Nederland verdwenen. Het is daarom goed te weten welke naam je wanneer gebruikt voor de nieuwe bank. Let op het verschil in gebruik van de merknaam en de juridische naam. De handelsnaam en merknaam van de bank is ABN AMRO. Deze naam gebruik je het meest in de reguliere informatieverstrekking. Let wel, zonder de toevoeging ‘bank’. Echter, de juridische naam van de bank is ABN AMRO Bank N.V. Deze naam gebruik je in officiële documenten, zoals contracten en overeenkomsten met externe partijen. En ook in arbeidsovereenkomsten. Gebruik deze namen altijd voluit. Afkortingen AAB en AA mogen niet gebruikt worden. Mocht je niet zeker zijn welke naam je moet gebruiken, neem dan contact op met Legal Affairs of Communicatie & Branding. (Bron: Communicatie & Branding)

!" #

%$4

ABN AMRO NIEUWS

Naar één seniorenvereniging? Seniorengroeperingen De seniorenorganisatie van onze bank is, zoals u weet, opgedeeld in groepen die hun oorsprong hebben in de bank waaruit ze zijn ontstaan: Mees & Hope, Pierson Heldring & Pierson, MeesPierson, Generale Bank en Verenigde Spaarbank. Naast deze al wat oudere seniorengroeperingen is er sedert enige jaren de SFBS (Stichting Fortis Bank Senioren).

keurig in de pas met de personeelsverenigingen voor werkenden. Door de personele en andere veranderingen bij de bank, zet de SFBN vraagtekens bij de toekomstbestendigheid van de huidige in groepen opgesplitste seniorenorganisatie en wordt een ongedeelde belangenbehartiging noodzakelijk geacht. De bank wenst hier, zoals gezegd, bij voorkeur één vereniging te zien, die wordt gedragen door haar leden.

Opmerkelijke uitspraak De leiding van de bank heeft een jaar of twee geleden een opmerkelijke uitspraak gedaan. De bank gaf te kennen dat zij in het kader van de belangenbehartiging nog slechts wenst te spreken met een orgaan dat de senioren voortdurend en daadwerkelijk vertegenwoordigt en dat zou bij voorkeur één vereniging met leden moeten zijn.

Een vereniging met afdelingen Het SFBN-bestuur is met de vertegenwoordigers van de bank in gesprek gegaan en dat heeft resultaat opgeleverd. De huidige seniorenorganisatie met haar diverse groeperingen wordt vervangen door één vereniging. De groeperingen worden afdelingen van die vereniging. Wie lid is van de vereniging kan tevens lid zijn van een afdeling. De subsidie per lid van de vereniging is tenminste gelijk aan het bedrag dat ABN AMRO voor haar huidige seniorenactiviteiten beschikbaar stelt. Hierdoor kan de subsidie niet dalen onder de bodem die er is ingelegd. De leden van de nieuwe vereniging zullen, na een korte periode van contributievrijstelling, een contributie gaan betalen die toegroeit naar het niveau van de seniorencontributie bij de huidige seniorenvereniging van ABN AMRO. Thans is dat ruim 18 euro per jaar.

Andere verhoudingen De SFBN, het overkoepelend bestuur van de seniorengroeperingen, kon uiteraard niet om deze uitspraak heen. Vooral ook omdat zich inmiddels allerlei veranderingen voltrokken. Zo is het fusieproces tussen Fortis Bank Nederland en ABN AMRO inmiddels in volle gang. Door dit proces vinden er personele veranderingen plaats, die er toe leiden dat de vertegenwoordigers van de bank waarmee de SFBN de contacten onderhoudt, niet meer dezelfde zijn. De verhoudingen, die voorheen voor een deel een ‘ons-kent-ons’-karakter droegen, zijn nu duidelijk meer zakelijk van aard. Bij de beoordeling door de bank van wat de senioren willen, wordt ook gekeken naar wat bij de huidige seniorenorganisatie van ABN AMRO, die aanzienlijk groter is dan de onze, gebruikelijk is. Toekomstbestendigheid Het SFBN-bestuur zag diverse problemen op de seniorengroeperingen af komen. Naast de hiervoor beschreven ontwikkelingen, was er ook sprake van een aanzienlijke subsidievermindering. Wat dat betreft loopt de seniorenorganisatie

Houden wat je hebt Het behoud van de sociale en contactactiviteiten is voor het SFBN-bestuur van groot belang. Maar de nieuwe vereniging zal zich ook, en zeker niet in de laatste plaats, richten op de belangenbehartiging van de senioren. Het gaat daarbij om niet geringe belangen als een goed pensioenniveau, de hypotheekrente, de ziektekostenverzekering en niet te vergeten de subsidie voor de seniorenactiviteiten. Belangenbehartiging betekent ook: het geven van informatie en het raadplegen van deskundigen. Gesprekken met seniorenbesturen Hoewel het in feite zo is, dat de bank haar toezeggingen met betrekking tot de seniorensubsidie koppelt aan de spoedige oprichting van één seniorenvereniging, wil de SFBN de diverse seniorengroeperingen graag in de gelegenheid stellen hun zegje te doen en voorstellen en suggesties aan te dragen. Door de SFBN zullen op korte termijn gesprekken met de afzonderlijke seniorenbesturen worden gestart. Via Op Koers zullen wij u op de hoogte houden van de voortgang van het oprichtingsproces. JK

5

!" #

%$ABN AMRO NIEUWS

De samenvoeging ABN AMRO en Fortis Bank Nederland

Eind 2009 is de houtskoolschets, voor de gecombineerde bank van ABN AMRO en Fortis Bank Nederland, van het Transitieteam van Gerrit Zalm een blauwdruk geworden. Alle bedrijfsonderdelen hebben hun plannen ingeleverd en het document ligt nu bij De Nederlandsche Bank. Ook de Ondernemingsraad heeft de adviesaanvraag ontvangen. Als DNB, het Ministerie van Financiën en de Ondernemingsraad hun zegen over de plannen uitspreken, dan zet de ‘nieuwe’ ABN AMRO een zeer belangrijke stap in de totstandkoming van de nieuwe bank. Nieuwe bank De slogan ‘de nieuwe ABN AMRO: een bank met ambities, zonder pretenties en gericht op een gezond rendement’, zegt het eigenlijk al. Het nieuwe ABN AMRO is een bank die dienstbaar is aan haar klanten en zich focust op activiteiten waarmee ze toegevoegde waarde levert. Vanuit de kernwaarden vertrouwt, deskundig en ambitieus gaat de bank haar kracht aan de markt opnieuw bewijzen en daarmee het

vertrouwen van klanten blijvend verdienen. ABN AMRO wil de meest voor de hand liggende huisbankier zijn voor Nederlandse bedrijven. Met een breed producten- en dienstenpakket willen we een lange termijnrelatie aangaan met klanten. Om deze integraal te kunnen bedienen heeft de bank, naast een uitgebreid landelijk dekkend kantorennetwerk, ook een eigen internationaal netwerk in West-Europa en wereldwijde financiële centra. Daarmee wordt tachtig tot negentig procent van de financiële behoefte van Nederlandse klanten afgedekt. ‘Aanvullend sluit ABN AMRO partnerships om klanten wereldwijd te kunnen bedienen. Met een gematigd risicoprofiel zal ABN AMRO een gerichte Merchant Banking propositie ontwikkelen voor haar belangrijkste klanten’, verklaart Gerrit Zalm. Hollandse waarden De bank is geworteld in de Nederlandse samenleving en vertegenwoordigt: ‘Hollandse’ waarden: nuchter, spaarzaam, dienstbaar, gedreven, ondernemend, informeel en internationaal gericht. ‘ABN AMRO is zich bewust van haar rol in de

!" #

%$6

ABN AMRO NIEUWS

samenleving en opereert op maatschappelijke verantwoorde wijze in de landen waarin ze actief is. Duurzaamheid zal structureel worden geïntegreerd in alle strategische beslissingen en kernprocessen van de bank.’ Het streven voor de komende jaren is om de financiële positie van de bank te versterken. Zalm: ‘De focus zal liggen op het behalen van een significante kostenbesparing en het verbeteren van de baten. Dit zal op lange termijn leiden tot een gezond rendement en een gematigd risicoprofiel. En als ik daarbij iedere keer benadruk dat we gericht zijn op de lange termijn, dan kun je ook wel begrijpen dat we genoegen nemen met een gezond gemiddeld rendement.’ TWINnen Maar de ontwikkelingen in 2010 gaan verder. Velen van ons hebben in de maand april correspondentie van Fortis Bank Nederland ontvangen. Daarin werd de verdere samenvoeging met ABN AMRO toegelicht. De eerste kantoren van ABN AMRO en Fortis Bank Nederland zijn inmiddels gaan ‘TWINnen’. Dit woord komt van ‘Two in One’ en staat voor het samenvoegen van kantoren van ABN AMRO en Fortis Bank Nederland - nog vóór de integratie van beide banken. In veel dorps- of stadskernen staat zowel een pand van ABN AMRO als Fortis Bank Nederland. Over het algemeen is het de bedoeling dat de medewerkers van Fortis Bank Nederland gaan verhuizen naar de bankshop van ABN AMRO, soms andersom. Om daar vooralsnog met twee aparte merken -maar wel gezamenlijk- de klanten te bedienen. Er blijven in totaal 500 van 150 Fortis Bank Nederland en 500 ABN AMRO bankkantoren over. Uiteindelijk zullen in het derde kwartaal van dit jaar de klanten van Fortis Bank Nederland in de systemen komen van ABN AMRO. Vóór het einde van het jaar moet deze operatie zijn afgerond. Bij Particulieren is in het algemeen al bekend wie de leidinggevenden worden. De districtdirecteuren Particulieren zijn bekend gemaakt en eind

tweede kwartaal is duidelijk wie de vestigingsmanagers en medewerkers van het Particuliere deel van de nieuwe bank zullen zijn. Internationaal Intussen wordt ook duidelijk dat de internationale tak van de bank stevig aan de weg timmert, mede dankzij het internationale netwerk van Fortis Bank Nederland. Het toekomstige ABN AMRO richt haar buitenlandse zakelijke dienstverlening in op klanten met een duidelijk Nederlandse signatuur. Van starters tot en met het segment dat zich qua grootte net onder multinationale ondernemingen zoals Shell en Unilever bevindt. De voornaamste basisproducten die klanten in het buitenland afnemen liggen op het gebied van betalingsverkeer en cashmanagement. Dat zijn dan ook de diensten die we onze klanten aanbieden in het buitenland. De nieuwe bank gaat dat doen door middel van diverse Corporate Banking Units. Het komende jaar wordt in Engeland, Duitsland, Frankrijk, België, de VS en Singapore een Corporate Banking Unit ingericht. Daarna volgen waarschijnlijk nog Shanghai, Bombay, Hongkong en São Paulo. Begripvol Inmiddels zijn overal in het land bijeenkomsten geweest waarin de medewerkers op de hoogte werden gesteld van de plannen voor hun bedrijfsonderdeel. Over het algemeen werd er vooral begripvol gereageerd, ondanks de boodschap dat ook heel wat medewerkers uiteindelijk de bank moeten verlaten. Die houding biedt perspectief. Nu nog een akkoord van de instanties die het voor het zeggen hebben en dan kunnen we als ‘de nieuwe ABN AMRO’ weer de markten gaan veroveren. Publicatie ‘Grand Cru’, magazine voor postactieven ABN AMRO, bewerkt door HK

7

!" #

%$ERVEN

Tantes testament J.H. Speenhoff (1869-1945)

Lieve nichten, lieve neven Dit is tantes testament Tante kan niet eeuwig leven Ook aan tante komt ‘n end Om het afscheid te verlichten Laat ik, als gedachtenis Aan mijn neven en mijn nichten Alles wat hun dierbaar is Nooit kon mij een man behagen Nooit werd mij wat raars gevraagd Daarom sterf ik, zonder klagen Als een hoogbejaarde maagd Heel mijn leven was ik gierig Dikwijls at ik korstjes brood Zo te leven is plezierig Want dan gaat men schatrijk dood Aan mijn nichtje Mietekeetje Laat ik al mijn valse haar Mijn gescheurde dejeuneetje Want dat kreeg ik zo van haar Verder maak ik aan neef Arie Die zoveel van Mozart houdt Mijn bekroonde kunstkanarie Plus een pakje havermout Voor mijn neef de apotheker Zijn de restjes medicijn Want die drankjes zullen zeker Na mijn dood hem nuttig zijn Laat zijn vrouw er zich aan laven ‘k Gun haar die restantjes graag Want haar tante wordt begraven Met een glad bedorven maag Dominee schenk ik mijn poesjes Met hun mandje en hun bak Voor die twee gestreepte snoesjes Had ie al zo lang een zwak Aan mijn meid met grijze haren Die met mij heeft saamgeleefd Schenk ik wat ze al die jaren Uit mijn huis gestolen heeft Iedereen heeft nu het zijne Iedereen is ruim bedacht Tante kan gerust verdwijnen Tante heeft haar taak volbracht Doch mijn geld heb ik vergeten Och, wat maal ik om dat slijk Mijn familie heeft te eten ‘k Maak er dus de kerk mee rijk... Ingezonden door L. Monster

Erfrecht Wat is het verschil tussen versterferfrecht en testamentair erfrecht? Het erfrecht kent standaardregels over wie de erfgenamen zijn. Dit heet versterferfrecht en geldt als iemand geen testament heeft gemaakt. Als iemand sterft, laat hij bezittingen en misschien ook schulden na, dit heet de nalatenschap. Degene die sterft, wordt erflater genoemd. Het erfrecht regelt de overgang van het vermogen van de erflater op de erfgenamen. Met een testament is het mogelijk af te wijken van de regels die standaard gelden. Dit heet testamentair erfrecht. Iedereen van 16 jaar en ouder kan een testament maken. Versterferfrecht De volgende regels gelden voor het versterferfrecht: • Als u als erflater getrouwd bent en geen kinderen heeft, is uw echtgenoot de enige erfgenaam. • Als u niet getrouwd bent maar heeft wel kinderen heeft, dan zijn uw kinderen de erfgenamen en erven zij ieder een gelijk deel. • Heeft u een echtgenoot en kinderen, dan erft uw echtgenoot samen met de kinderen, ieder een gelijk deel. De wettelijke verdeling is van toepassing. De kinderen krijgen hun erfdeel niet in handen. Hun erfdeel wordt omgerekend in geld. Dit bedrag is pas opeisbaar bij het overlijden van de langstlevende echtgenoot. De kinderen komen pas erfrechtelijk aan bod als u beiden bent overleden. • Heeft u geen echtgenoot en geen kinderen, dan erven uw ouders en uw (half) broers en (half)zusters. Is uw broer of zuster al eerder overleden, dan komen diens kinderen daarvoor in de plaats. • Heeft u geen echtgenoot, geen kinderen, geen ouders en geen broers of zusters, dan erven uw grootouders. Als die al gestorven zijn, komen hun (klein) kinderen daarvoor in de plaats. Zijn ook deze allemaal gestorven, dan komen de overgrootouders met hun afstammelingen aan bod. Huwelijk of geregistreerd partnerschap De positie van gehuwden is in het erfrecht gelijk aan de positie van geregistreerde partners. Ook de positie van een kind uit een huwelijk is in het erfrecht gelijk aan de positie van een kind uit een geregistreerd partnerschap. Wat is de wettelijke verdeling bij erfrecht? Bij de wettelijke verdeling van erfrecht krijgt de langstlevende echtgenoot de erfenis. Het erfdeel van de kinderen wordt omgerekend in geld. Dit bedrag is pas opeisbaar als beide ouders zijn overleden. Verschil oude en nieuwe erfrecht Het nieuwe erfrecht geldt vanaf 2003 en zorgt ervoor dat de langstlevende echtgenoot financieel beter wordt verzorgd en legt de rechten van de kinderen aan banden. In het oude erfrecht hadden de kinderen direct na het overlijden recht op

!" #

%$8

hun erfdeel. Als een kind het erfdeel direct opeiste, kon de langstlevende echtgenoot in de financiële problemen komen. Wilsrecht en vruchtgebruik Door de wettelijke verdeling komen alle goederen van de nalatenschap bij de langstlevende echtgenoot terecht. Pas als deze overlijdt, erven de kinderen. Soms zijn dit kinderen uit een eerder huwelijk. Hierdoor ontstaat het gevaar dat goederen via de stiefouder bij de stieffamilie terechtkomen. Als er sprake is van stieffamilie hebben de kinderen de mogelijkheid hun eigen positie te versterken. Zij kunnen dan een beroep doen op een zogenaamd wilsrecht en krijgen goederen in eigendom ter waarde van de vordering die zij hebben op de langstlevende echtgenoot. Hoewel de kinderen nu eigenaar zijn, mag de echtgenoot tijdens zijn leven wel zelf de goederen blijven gebruiken. Dat heet vruchtgebruik. In een testament kunnen de wilsrechten van de kinderen worden beperkt of juist uitgebreid. Uitsluiten van erfenis In een testament kan een erflater de wettelijke verdeling aanpassen of zelfs helemaal uitsluiten. De echtgenoot en de kinderen kunnen in een testament worden onterfd. Onterfde kinderen hebben wel recht op hun zogeheten legitieme portie. Dit is een bedrag dat overeenkomt met de helft van de waarde van het erfdeel dat het kind zou hebben gekregen wanneer het niet onterfd zou zijn. Passend verzorgingsniveau bij onterving De onterfde echtgenoot kan aanspraak maken op een passend verzorgingsniveau. Bijvoorbeeld door aanspraak te maken op het vruchtgebruik van de echtelijke woning en de inboedel. Ook kan in een testament een stiefkind tot erfgenaam benoemd worden en worden betrokken bij de wettelijke verdeling. Het stiefkind krijgt dan dezelfde positie als het eigen kind van de erflater. Volgens het versterferfrecht erft een stiefkind immers niet van een stiefouder.

Partnertoeslag Wat is de overheid van plan met de AOW-partnertoeslag in 2011? Met ingang van 1 januari 2011 komen personen die op of na die datum 65 jaar worden en van wie de partner nog geen 55 jaar is, niet langer in aanmerking voor de AOW-partnertoeslag. Deze maatregel loopt vooruit op de volledige afschaffing van de toeslag voor nieuwe gevallen vanaf 1 januari 2015. Het kabinet trekt extra geld uit om te voorkomen dat mensen door deze maatregel vanwege de vermogenstoets in de bijstand gedwongen worden hun huis te verkopen. Verlaging AOW-partnertoeslag De partnertoeslag wordt per 1 januari 2011 met zes procent verlaagd. Voorkomen wordt dat mensen als gevolg van deze verlaging in de bijstand terechtkomen. Tijdstraject Het gaat hier om voorgenomen beleid. Deze maatregel is alleen aangekondigd in de rijksbegroting van 2010. Het voornemen staat niet in een wetsvoorstel en er is nog geen akkoord op gegeven vanuit de ministerraad. De streefdatum voor inwerkingtreding is 1 januari 2011. De inwerkingtreding is afhankelijk van goedkeuring door de Tweede en Eerste Kamer en publicatie in het Staatsblad. Bron postbus 51

9

!" #

%$Is de veelgehoorde kritiek dat banken onvoldoende krediet verlenen terecht?

Doen banken hun werk wel? Het volume van kredietverlening is sinds de zomer van 2007 sterk afgenomen. Vaak wordt de beschuldigende vinger uitgestoken naar de banken. Banken zouden toch bereid moeten zijn om veel meer uit te lenen, zeker omdat er miljarden aan belastinggeld in gepompt is. Uit een analyse van het Amerikaanse adviesbureau Oliver Wyman blijkt echter dat de contractie van het volume van bankrekeningen in deze crisis vergelijkbaar is met voorgaande recessies. De beschuldiging dat banken hun kerntaak - het verstrekken van krediet - verzaken, is onterecht. De oorzaak voor de sterke contractie van het totale kredietvolume moet echter niet bij de banken gezocht worden maar veel meer bij zogeheten non-banks. Dit zijn instellingen die -buiten de greep van toezichthouders om- in het recente verleden een enorme positieve impuls aan het uitstaande kredietvolume hebben verstrekt. Voorbeelden zijn hedgefondsen, zakenbanken en geldmarktfondsen. De techniek die zij massaal toepasten was securitisatie: het doorverkopen van leningen in verschillende pakketten (zogeheten franches) als CDO (collateralized debt obligations) op de kapitaalmarkt. De markt voor gesecuritiseerde leningen is ingestort toen duidelijk werd dat hypotheeknemers in de Verenigde Staten steeds vaker niet aan hun betalingsverplichtingen voldeden. Nu de inkomsten op het onderpand terugvielen, kon de rente op de gesecuritiseerde leningen ook niet betaald worden. De markt voor gesecuritiseerde leningen is vrijwel opgedroogd. Er zijn veel minder emissies en er wordt maar mondjesmaat gehandeld. In de afgelopen maanden leek het tij de keren. Steeds vaker komt er handel tot stand en dat tegen oplopende prijzen. Maar de markt is nog altijd maar een fractie van de omvang die zij had voordat de kredietcrisis losbarstte. Voor een duurzaam herstel van het bankensysteem (en het herstel van de kredietverlening) is het van groot belang dat de markt gereanimeerd wordt. Er zijn meerdere obstakels die een opleving in de weg staan. Allereerst zijn veel van de kopers van gesecuritiseerde leningen van weleer kopschuw geworden, omdat zij behoorlijke

kleerscheuren hebben opgelopen met hun beleggingsportefeuille. Verder hebben de instanties die een oordeel afgeven over de kredietwaardigheid van de gesecuritiseerde leningen (credit rating agencies) veel van hun geloofwaardigheid bij beleggers verloren. Vaak blijkt dat de agencies een te optimistische beoordeling hebben afgegeven. Dit heeft tot gevolg dat beleggers zeer terughoudend zullen blijven om gesecuritiseerde leningen in de portefeuille op te nemen. Als zij namelijk niet kunnen vertrouwen op de credit rating moeten zij zelf de specialistische kennis in huis halen om de kredietwaardigheid van de bijzonder complexe leningen te beoordelen. De overheid zou (een deel van) de rol van de credit rating agencies kunnen overnemen. Overheden hebben alle belang bij een gezonde bankensector waar het kredietvolume een herstel laat zien. Zij hebben per slot van rekening al veel geld in het financiële systeem geïnvesteerd. Het afgeven van kredietgaranties op gesecuritiseerde leningen (iets wat overigens in de Verenigde Staten sinds jaar en dag gebeurt) kan een belangrijke katalysator zijn voor een toename van het kredietvolume. Fred Hubers, partner bij het Haags Effektenkantoor

!" #

%$10

Honderdduizenden wanbetalers zorg Het aantal mensen dat de premie voor de zorgverzekering niet betaalt, is sterk toegenomen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) telde op 1 september 2009 304.000 wanbetalers. Dat is een stijging van 60% ten opzichte van de eerste keer dat het Centraal Bureau voor de Statistiek het aantal slechte betalers inventariseerde. In 2006 lag het totaal nog op 190.000. Uit de cijfers van het CBS blijkt verder dat ruim 86.000 verzekerden al vier jaar lang te boek staan als wanbetaler. Alleen al in 2009 kwamen er 47.000 wanbetalers bij. Dit zijn mensen die wel zijn verzekerd tegen ziektekosten, maar minimaal zes maanden geen premie hebben betaald. Allochtonen komen in verhouding drie keer vaker in de statistieken voor. Vooral Antillianen en Arubanen blijken hun rekeningen slecht te voldoen. Vorig jaar stond de teller bij het CBS op 257.000. In politiek Den Haag stonden de wanbetalers meermalen op de agenda. Minister Ab Klink van Volksgezondheid wil mensen die langer dan een halfjaar hun zorgpremie niet hebben betaald strenger aanpakken. Zij moeten straks 30% meer premie gaan betalen tot ze hun schuld aan de zorgverzekeraar hebben voldaan. De wanbetaler die onder dit regime uit wil, moet direct de schuld van een half jaar premie aan de zorgverzekeraar voldoen. Dat is een bedrag van ongeveer euro 1000. De Tweede Kamer steunt de aanpak van minister Klink van Volksgezondheid. (ANP)

10 STEDEN DIE U NOOIT ZAL ZIEN Steden zijn niet alleen plaatsen om te leven, maar tegelijk een uitdrukking van de menselijke fantasie, van zijn gevoel voor kunst en het verlangen een meesterwerk te maken. In veel gevallen is de mens daar met vlag en wimpel in geslaagd. Denk aan steden als Parijs, Tokio, Istanbul en Rome. Maar er werden ook heel wat steden bedacht die nooit van de grond gekomen zijn, die zijn blijven steken bij een ontwerp. Deze tien steden zult u nooit bezoeken omdat ze nooit gebouwd zijn. 1. Booze Town Bedacht door Mel Johnson die ervan droomde in een stad te wonen waar alles draaide om drank: de ene na de andere bar, nachtclub en drankwinkel die 24/7 geopend zijn, een lopende band die de dronkaards veilig terug naar huis brengt, een politiemacht die dronkenlappen helpt bij het drinken, een eigen munt (de BoozeBucks) en verboden toegang voor kinderen. Helaas kreeg hij niet genoeg geld bij elkaar gesprokkeld om zijn droomstad te realiseren. 2. Seward’s Success Deze stad zou gebouwd worden in de buurt van Anchorage in Alaska. De stad voor 400.000 mensen zou overkoepeld worden door een enorm glazen dak, waarbinnen het klimaat volledig gereguleerd zou kunnen worden. Auto’s zouden er niet toegelaten zijn. Seward’s Succes mislukte omdat het ontwerp veel te onpraktisch was. 3. Welthauptstad Germania Adolf Hitler was ervan overtuigd dat hij de Tweede Wereldoorlog zou winnen. Zijn Germania, een heropgebouwd Berlijn, zou dan de hoofdstad van de wereld worden. Samen met zijn architect Albert Speer had hij al een heel ontwerp getekend, een

11

!" #

%$ontwerp dat andere wereldsteden Londen en Parijs in de schaduw zou stellen. Het spreekt voor zich waarom Germania er niet gekomen is. 4. Minnesota Experimental City Deze stad zou een soort studieobject worden. Het idee kwam van de University of Minnesota en de Federale Amerikaanse regering. Ook over deze stad zou een koepel komen die de bewoners zou beschermen tegen tornado’s en orkanen. Auto’s werden vervangen door magnetische wagentjes zonder bestuurders en het idee van levenslang leren zou scholen overbodig maken. Het ontwerp bleek te duur en te ingewikkeld om uit te voeren. 5. California City California City is tegenwoordig weliswaar een stad met 14.000 inwoners, maar lijkt in niets op de stad die het eigenlijk zou moeten zijn. Nat Mendelsohn wilde midden in de Mojave Desert een stad maken die kon concurreren met Los Angeles. Hij kwam niet verder dan de straten, de huizen zijn er nooit gekomen. 6. Slumless, Smokeless Cities Sir Ebenezer Howard is de bedenker van de ‘garden cities’, zelfstandige voorsteden bij een metropool die een aangename leefomgeving moeten bieden. Zijn ontwerp van de Slumless, Smokeless City ziet eruit als een cirkel met in het midden de Central City. Daaromheen liggen zes kleinere steden die via kanalen met de Central City in verbinding staan. Dit ontwerp moest de overbevolking en getto’s waar grote steden mee kampen tegengaan. Niet iedereen was overtuigd van Howard’s plannen en ze werden dan ook nooit werkelijkheid. 7. Disney pretparken Ondertussen liggen er op heel wat plaatsen in de wereld Disney pretparken, maar er zijn misschien nog wel meer Disneywerelden die nooit van de grond gekomen zijn. Zo waren er plannen voor Mythia, een pretpark rond Romeinse en Griekse mythen en legenden. Voor Disney America, een patriottisch park in Virginia en Dark Kingdom met als thema alle duistere personages uit de Disney verhalen. 8. Broadacre City De bekende architect Frank Lloyd Wright kwam in 1932 met het ontwerp van een stad waarin iedere inwoner zijn eigen stukje grond zou hebben om voedsel te verbouwen. Wright had een hekel aan centralisatie en zijn stad moest dan ook uitgestrekt en vormeloos zijn. Maar op die manier leek zijn ontwerp nog maar weinig op een stad. Broadacre City is er nooit gekomen, maar de huidige voorsteden doen er wel enigszins aan denken. 9. Triton City Triton City was het bedenksel van Buckminster Fuller en moest een drijvende stad worden die bestand zou zijn tegen tsunami’s. Triton is er nooit gekomen, maar het kunstmatige eiland Kansai in Japan komt een beetje in de buurt van het ontwerp. 10.Dongtan Dongtang is het meest recente ontwerp dat niet uitgevoerd wordt. Deze Chinese stad zou de eerste mega ecovriendelijke stad ter wereld worden. Het zou hét voorbeeld van een groene stad voor de rest van de wereld worden. Maar het enthousiasme luwde alsmaar meer en toen de grootste voorstander van de stad - de burgemeester van Shanghai - in 2006 werd gearresteerd voor fraude liepen de plannen helemaal in het honderd. Bron: Listverse

!" #

%$12

COMPUTER

PC Hoekje Last van die vervelende Windows Messenger PopUp? Hebt u last dat ieder keer dat u wat wilt doen op uw pc en vooral bij het opstarten die vervelende boodschap van Windows messenger op uw scherm verschijnt, en u wilt van dit “probleem af”? Voer dan de onderstaande stappen uit. Druk op Ctrl+Alt+Del Kies het tabblad processen Als het bestand msmsgs.exe actief is dit bestand selecteren en kies dan proces beëindigen om dit af te sluiten. Ga vervolgens naar de map C:\Program Files\ Klik op de map messenger met rechtse muisknop en verwijder deze. Wanneer dit niet werkt, PC opnieuw opstarten en net voor het windowslogo op F8 drukken en opstarten in veilige modus. Dan kan gewoon de map Messenger in C:\Program Files\ verwijderd worden. Als u Windows messenger er niet zelf op heeft gezet, spreek dan eens af met uw kleinkinderen dat wanneer zij op uw PC werken, zij geen Windows messenger meer installeren, want meestal zijn zij vaak diegene die Windows messenger er even vlug opzetten. Succes ermee.

Een toolbar verwijderen kan via Software in het Configuratiescherm of in Firefox via de optie Add-ons Veel programma’s installeren als u een vinkje verkeerd zet of niet weghaalt overbodige toolbars in bijvoorbeeld Internet Explorer of Firefox. Deze toolbars zijn gelukkig best eenvoudig te verwijderen, ik kom weleens PC tegen waarvan meer dan de helft van het scherm uit verschillende toolbars bestaat. En dat is gewoon zonde van uw schermruimte tijdens het surfen op Internet. Degene die Internet-Explorer gebruikt kan de toolbars verwijderen door naar Software in het Configuratiescherm te gaan. Kies vervolgens Verwijderen bij de ongewenste toolbar. Mocht niets meer helpen en vertoont uw browser kuren, open dan Internet Explorer en ga naar Extra / Internetopties.

Open het tabblad Geavanceerd en klik op de knop Opnieuw instellen. Let op: deze actie herstelt Internet Explorer en verwijdert alle zelfgemaakte instellingen! Om in Firefox van een ongewenste toolbar af te komen: de meeste toolbars in Firefox worden als add-on geïnstalleerd. Verwijder deze door in Firefox naar Extra / Add-ons te gaan en te kiezen voor De-installeren. Daarna even Firefox herstarten en het probleem is weer over. Th. Mulder

Ingezonden email Vanmorgen zat ik nog eens te kijken in de reeds verschenen “PC Hoekjes”. Ik knip ze n.l. uit en bewaar ze. Ik heb ze ook een nummer gegeven. Misschien is het nuttig dit ook in de rubriek PC Hoekje te doen. Als je op een bepaald artikel wilt terugkomen, behoef je dan alleen het nummer te noemen. Er staat n.l. ook geen datum op. In het eerste nummer onderaan staat de vraag over het geven van een andere naam aan foto’s. Toen heb ik er geen aandacht aan geschonken, omdat het probleem bij mij niet speelde. Nu realiseer ik mij, dat ik een veel eenvoudiger manier gebruik om een naam te wijzigen. Ik klik op de naam, zodat die geselecteerd wordt, daarna klik ik er nog eens op. De naam wordt dan donkerblauw. Je kunt dan de nieuwe naam intoetsen en de oude naam wordt gewist. Als je de foto’s in een bepaalde volgorde wilt zetten, zit je met een probleem. Klik nog een keer op de naam. De donkerblauwe kleur verdwijnt dan. Je kunt dan de naam laten voorafgaan door een volgnummer en het probleem is opgelost. In dat geval verdwijnt de oude naam dus niet. Nu nog een vraagje: Bij XP had ik het pictogram van de Speciale tekens op mijn bureaublad gezet, maar bij Windows 7 kan ik ze niet meer vinden. Weet jij daar wat op? Groetjes van Aad van der Waard Antw: Zo zie je maar er leiden vele wegen naar Rome (ook in de IT) Wat betreft het symbool kan je via Word bij ”invoegen=> symbool“ speciale tekens en symbolen toevoegen. Over het nummeren van artikelen gaan we het er in de redactieraad eens over hebben. Red TM

13

!" #

%$PENSIOENEN

DB or DC, that is the question Nadat het een tijdlang stil is geweest over de hoogte van de dekkingsgraden van de pensioenfondsen, worden de alarmbellen nu weer volop geluid. De bron van het kwaad ligt in feite aan de hoogte van de rente. Een dalende rente doet als wisselwerking de hoogte van de verplichtingen van het pensioenfonds stijgen. Dit wordt veroorzaakt doordat voor de opbouw van het pensioen hiervoor, naast de premie van werkgever en werknemer, er rendement nodig is uit de beleggingen van het fonds. Rente levert van oudsher een goed te voorspellen inkomensstroom op. Dit in tegenstelling tot het rendement uit aandelenbeleggingen, dat veel sterker fluctueert. Ingeval een pensioenfonds veel van zijn beleggingen in rente genererende producten heeft belegd en de rente gaat dalen, dan stijgen de verplichtingen omdat er dan uit dezelfde beleggingshoeveelheid een dalende opbrengst wordt verkregen. Weliswaar worden de bezittingen meer waard omdat de obligaties in koers stijgen, maar dat is verhoudingsgewijze veel te weinig. Kortom er is dan een structureel hoger bedrag aan beleggingen/premies nodig om een zelfde pensioenbedrag op te kunnen bouwen, maar dat is er niet. De pensioenwet eist van een pensioenfonds dat zij de verplichtingen contant maakt tegen de actuele waarde van het huidige moment. De pensioenfondsen gebruiken daarbij als rekenrente de swaprente. Over het algemeen genomen ligt die boven de marktrente van de (langlopende) staatsleningen,

maar al geruime tijd ligt de swaprente hier duidelijk onder. Dat betekent, dat de swaprente nog harder is gedaald dan de rente op de staatsleningen. Ter verduidelijking, op 22 juli lag de rente op 10 jarige staatsleningen op 2,85%. Een jaar geleden was dat nog 3,7%. Een (ruwe) vuistregel is dat 1% rente een verschil van 10% in de dekkingsgraad betekent. De rijpingsgraad van het fonds speelt hierbij wel een rol, omdat een fonds met veel gepensioneerden en nog maar met weinig deelnemers in de opbouwfase, in een beduidend andere positie verkeert dan omgekeerd het geval is. Als er over dekkingsgraden wordt gesproken dan wordt in feite de nominale dekkingsgraad bedoeld. Dat is ingeval van een dekkingsgraad van 100% precies genoeg om het pensioen te kunnen betalen. Maar het gaat in de praktijk in feite om een pensioen op basis van koopkrachtbehoud. Bij een inflatie van 2%, daar zitten we nu dus

ruim onder, is een dekkingsgraad van 150% vereist om de indexatie over de lange termijn te kunnen betalen. Dat wordt de reële dekkingsgraad genoemd. Op dit moment zijn pensioenfondsen met een dergelijk vermogen slechts met een lantaarntje te zoeken. Hoe hebben de grote pensioenfondsen het de afgelopen tijd gedaan? Dat beeld is niet bepaald bemoedigend. Het ABP (het grootste fonds in Nederland met een belegd vermogen van ruim euro 200 miljard) had eind juni een dekkingsgraad van 95%, eind mei was dat nog 96%. Zorg en Welzijn, het op een na grootste fonds met een vermogen van euro 90,5 miljard, stond op 30 juni op 99% (was 100%). PME, het fonds voor de grootmetaal staat nu op 93% (was 94%) en PMT het fonds van de kleinmetaal staat op 91% (was 92%). Als gevolg daarvan dreigt op termijn een grootschalige aantasting van de nominale pensioenen. De vraag is dan ook “gaat de rente weer stijgen?” Im-

!" #

%$14

PENSIOENEN

mers, bij een oplopende rente dalen de verplichtingen en dat gaat dan weer verhoudingsgewijze sneller dan de rentestijging op zich. Veel fondsen komen dan weer, zonder dat er veel bijgestuurd hoeft te worden, vanzelf weer op een acceptabel niveau. Maar is dat scenario op redelijk korte termijn te verwachten? Ik vrees van niet. Als gekeken wordt hoe de lange termijn renteontwikkeling over de afgelopen 5 jaar is geweest, dan blijkt dat van iedere opgaande periode de hoogste punten ten opzichte van elkaar gemeten steeds lager komen te liggen. Met andere woorden de zeer lange rentetermijn is momenteel structureel neerwaarts gericht. Het feit dat het overgrote deel van de pensioenfondsen in Nederland in onderdekking, respectievelijk zich op het randje daarvan bevindt, geeft al aan dat het hele pensioenstelsel met een structureel probleem zit opgezadeld. Dat los je dus niet op met een paar wetswijzigingen. De vraag is dus aan de orde hoe dit probleem voor de lange termijn tot een oplossing te brengen. Er zijn mogelijkheden, zoals het later doen ingaan van de pensioengerechtigde datum, of hogere premie van zowel werkgever als werknemer. Over structurele verlaging van het pensioen, bijvoorbeeld na het 80e of 85e levensjaar wil ik het maar niet hebben, dat gaat namelijk wel erg ver. Een andere en misschien meer voor de hand liggende methode is het overstappen van het “defined benefit” (DB) systeem naar de “defined contribution” (DC) methode. DB houdt in dat een werknemer van zijn werkgever een toezegging krijgt voor een vast pensioen per de datum van pensionering via een eindloon of middelloon regeling. Op basis van een

actuariële berekening wordt de hoogte van de te betalen premie jaarlijks vastgesteld. Dat betekent dat die premie jaarlijks varieert en dat daardoor de regeling voor de werkgever (te) hoog kan oplopen. Momenteel bedraagt de premie al gauw tussen de 20 en 25% van de loonsom voor de werkgever, maar uitschieters naar 30% zijn er ook. Er wordt daarnaast voor gemeenschappelijke rekening belegd. Het risico is daarbij weliswaar voor de deelnemers in gezamenlijkheid, maar door internationale boekhoudmethoden kan een tekort bij het fonds toch risicodragend worden in de jaarrekening van de werkgever. In de DC situatie stort de werkgever per individuele deelnemers jaarlijks een premiebedrag af bij het fonds. Dit bedrag wordt, tezamen met de premie van de werknemer, op individuele basis belegd en aan de hand van het uiteindelijke beleggingsresultaat op de datum van pensionering, wordt hiervan een levenslang pensioen n aangekocht. Dit kan dus zowel voordelig als nadelig voor de deelnemerr uitpakken. In zijn algemeenheid is het in die situatie mogelijk om ook individueel, binnen vidueel, binne nen ne bepaalde door het fond fonds nds gestelde nd grenzen, de beleggingsmix ggingsmix zelf samen te stellen en n tussentijds te wijzigen. De uitkomst wordt echter er door de economische situatie van het moment van pensi-onering sterk beïnvloedbaar. Het voordeel van deze methode is dat, aangezien de hoogte gte van het pensioen op de aanvangsdatum

niet meer gegarandeerd is, bij invoering hiervan de dekkingsgraadberekening sterk aan invloed terug gaat lopen en uiteindelijk in zijn geheel zal verdwijnen. Daarnaast heeft de wijziging voor de werkgever het voordeel dat er geen sprake meer is van onderdekking, zodat de risico’s niet meer in de jaarrekening tot uiting kunnen komen. Wordt voor deze methode gekozen, dan moet er als contraprestatie wel voor worden gezorgd dat de indexatie niet meer vrijblijvend is, maar gegarandeerd wordt. Dat betekent de opbouw van een indexatiereserve bij de fondsen. Tot nu toe hebben de werknemersorganisaties zich sterk tegen de DC methode gekeerd, maar de situatie vraagt om een structurele oplossing. Ook de bonden hebben voor hun personeel een pensioenfonds. Zij kennen dus de problematiek uit de eerste hand. Louis Voorzanger

15

!" #

%$Ingezonden brieven via e-mail. Openingstijden Geachte redactie, Als gepensioneerd medewerker van Mees & Hope ontvang ik mijn pensioen via het pensioenfonds van ABN AMRO. I.v.m. een vraag zocht ik een dezer dagen telefonisch contact met de servicedesk Post-actieven. Qua openingstijd baseerde ik mij op de informatie zoals vermeld op pagina 19 van Op Koers, jaargang 1, nummer 3. Het blijkt dat de vermelde tijden achterhaald zijn. Dit moet zijn; maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 12.00 uur. Kunt u deze mutatie in de volgende uitgave corrigeren? Met dank voor uw interventie, P.A. van Onselder. Rectificatie Mevrouw H.J.Sarink, Amstelveen wordt niet op 20, maar op 30 juli a.s. 90 jaar. Gegroet, B.A.van Zadel

Nieuws van Stichting Pensioenfonds Fortis Bank Nederland Door uitspraken van minister Donner staat de berichtgeving via de diverse media momenteel bol van de negatieve berichten over kortingen die doorgevoerd moeten worden op pensioenen! Gelukkig kunnen wij melden dat de huidige financiële positie van ons Pensioenfonds zodanig is, dat wij de pensioenen kunnen uitbetalen en niet hoeven te korten. Daarmee is niet gezegd dat een toeslag op de pensioenen kan worden toegekend in januari 2011. De dekkingsgraad was eind juli 2010 107,5%. Dit is boven de door DNB gestelde grenzen. Ook ons Pensioenfonds heeft last van de teleurstellende resultaten op de financiële markten. Maar door een zeer voorzichtig beleggingsbeleid, waarbij risico’s zoveel mogelijk zijn ingedekt, is ons Pensioenfonds tot nu toe niet noemenswaardig in de problemen gekomen. Uiteraard kunnen wij geen garanties geven voor de toekomst. De verwachtingen zijn op dit moment niet rooskleurig, vanwege de lager wordende rente en dalende aandelenkoersen. Immers, hoe lager de rente, hoe hoger de voorzieningen moeten zijn. Ook de toenemende levensverwachting leidt tot grotere benodigde kapitalen. En van de koersen van aandelen neemt ons vermogen niet bepaald toe. Over een eventuele aanpassing van de pensioenen per 1 januari 2011, om de prijsstijgingen over het afgelopen jaar te compenseren, beslist het Bestuur in zijn vergadering van december aanstaande.

!" #

%$16

Maagtabletten maken botten broos Protonpompremmers, middelen die ervoor zorgen dat je maag minder maagzuur produceert, behoren in Nederland tot de meest voorgeschreven geneesmiddelen. Pillen met een bescheiden dosis zijn zonder recept te koop en ook die vinden gretig aftrek. Ze verlichten echter niet alleen de effecten van brandend maagzuur. Geregeld gebruik verhoogt het risico op botontkalking en fracturen. Ook hebben veelslikkers 74 procent meer kans op een infectie met de bacterie Clostridium difficile, een van de ziekenhuisbacteriën die toeslaan als de weerstand afneemt. (fit en feiten/runner’s world)

Brain Training Heel wat mensen zien hun cognitieve vermogens al vanaf hun veertigste langzaam maar zeker afnemen. Niet dat ze hard op weg zijn dement te worden, maar ze kunnen vaker dan het hun lief is niet op de juiste woorden komen, hebben meer moeite zich op een taak te concentreren en worden geregeld verrast door al of niet pijnlijke -senior moments- . Artsen noemen het fenomeen Mild Cognitive Impairment (MC). Neuropsychiater Yonas Endale Geda van de Amerikaanse Mayo Clinic heeft sterke aanwijzingen dat twee activiteiten dit vervelende verouderingsverschijnsel op afstand houden: conditietraining en computergebruik. De twee activiteiten worden afzonderlijk geassocieerd met een geringe kans op MCI, maar gecombineerd elimineren ze het risico, aldus Endale Geda. Het is al enige tijd bekend dat stevige lichaamsbeweging de hersenen aanspoort tot de aanmaak van de Brain Derived Nootrophic Factor, een eiwit dat nieuwe hersencellen functioneel maakt. En hoe maken we nieuwe hersencellen? Juist. Door de grijze cellen uit te dagen, naar blijkt bij voorkeur op een computer. (fit en feiten/runner’s world)

Krieken tegen spierpijn Krieken, de zure kersjes waarmee ze in Limburg die heerlijke onweerstaanbaar lekkere vlaaien maken, kunnen het verschil maken tussen half invalide huiswaarts keren na een marathon, bij wijze van spreken, of bij thuiskomst nog even soepel een partijtje paaltjesvoetbal spelen met je kleinkinderen, zo meldden onderzoekers in het Journal of the International Society of Sports Nutrition. Ze gaven 54 gezonde lopers (36 mannen en 18 vrouwen) gedurende zeven dagen voor een wedstrijdloop van 26 kilometer tweemaal daags 335 milliliter kriekensap of een gelijksmakend placebodrankje. Ook de onderzoekers wisten niet wie kriekensap of het nepdrankje kreeg. Na de wedstrijdloop meldden alle deelnemers spierpijn, maar de kriekensapgroep was veel minder kreupel dan de placebogroep. Deze lopers gaven aan minder pijn te hebben en ze waren ook objectief gezien minder stram. Krieken zijn rijk aan krachtige ontstekingsremmende stoffen. Eerder was in de reageerbuis al aangetoond dat die spierschade kunnen beperken. Voor bierliefhebbers die een belletje horen rinkelen: de concentratie krieken in het Belgische bier Kriek Lambic is zo laag dat daarvan weinig of geen effect mag worden verwacht.

17

!" #

%$Vitaminderen! Je zou het niet zeggen, na een blik op de schappen. Zelfs bij de HEMA… Als je om je heen kijkt…. Elke drogisterijketen heeft wel zijn eigen vitaminepillenlijn. Consumenten letten steeds meer op hun gezondheid. Op Koerslezers dus ook. Vandaar aandacht voor uw vitamine-inname. Fabrikanten haken in op die aandacht. Ze stoppen in hun producten extra vitaminen, mineralen, vezels of andere stoffen met een mogelijk gezondheidseffect, zoals foliumzuur en ijzer. Volgens voedseldeskundigen zijn klanten in een supermarkt zich er echter niet van bewust in welke mate levensmiddelen zijn verrijkt. Ook weten ze niet dat er sprake kan zijn van overdosering, met alle gevaren van dien. De opslag van overdosering is voorgeprogrammeerd. Terwijl het lichaam bepaalde stoffen, zoals vitamine C, niet meer opneemt zodra in de behoefte is voorzien, worden andere in het celweefsel opgeslagen. De gevolgen hiervan kunnen variëren van hoofdpijn tot verhoogd risico op kanker. Conclusie: uitgerekend mensen die bewust omgaan met hun gezondheid, en die zich geheel te goeder trouw tegoed doen aan multivitaminedrankjes, verrijkte muesli, yoghurt met toegevoegde mineralen en prestatiebevorderende energierepen, lopen een groot risico. Op dit moment bereidt de Europese Commissie wet- en regelgeving voor om bindende maximale hoeveelheden vast te stellen voor de verrijking van levensmiddelen. Dat levert een interessant dilemma op. Een deel van de bevolking

voedt zich per definitie ongezond. Voor deze groep voorzien kant-en-klare producten met toegevoegde vitaminen in een behoefte. Tot een verbod zal het daarom niet komen. De verantwoordelijkheid ligt dus bij jezelf. Door een uitgebalanceerde voeding krijgt je lichaam alles binnen wat het nodig heeft, zonder kunstmatige vitaminen en mineraalstoffen. Vitamine A Ons lichaam heeft vitamine A -ook wel retinol genaamd- nodig voor een gezonde huid, het gezichtsvermogen en het immuunsysteem. Wanneer je echter langdurig dagelijks meer dan 3 milligram consumeert, kan dit leiden tot duizeligheid en hoofdpijn. Op de lange duur kan zelfs een teruglopende dichtheid van het botweefsel het gevolg zijn. Je bereikt deze hoeveelheid al met een liter multivitaminesap dat extra veel vitamine A bevat. Natuurlijke bronnen zijn: dierlijke levensmiddelen, melkproducten, eieren, vis en zowel gele als groene groenten evenals wortelen. Voor de als gezond aangemerkte dagelijkse dosis van 0,8 tot 1 milligram is bijvoorbeeld 150 gram veldsla voldoende.

IJzer Per dag zouden we 10 tot 15 milligram ijzer moeten binnenkrijgen om de zuurstofvoorziening van het lichaam goed te laten functioneren. Een overschot aan ijzer kunnen we echter niet goed uitscheiden. Dit leidt vaak tot spijsverteringsproblemen en vergroot mogelijk het risico op kanker en hartkwalen. Tot op heden is echter nog niet uitgezocht vanaf welke dagelijkse hoeveelheid het de gezondheid schaadt. Zo bevat 300 gram met ijzer verrijkt muesli het dubbele van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid. Natuurlijke bronnen zijn: brood, vlees, gevogelte, volkoren producten, kool, spinazie, courgette, erwten en bonen. De dagelijkse behoefte kan worden gedekt door bijvoorbeeld 200 gram kippenvlees te eten. Magnesium Heeft een gunstige uitwerking op onze energiestofwisseling en de spierarbeid. Een overdosering kan tot darmklachten leiden. Magnesium en calcium worden op dezelfde manier vanuit de darmen in het bloed getransporteerd, en dat kan tot problemen leiden. Beter gezegd: wanneer je met magnesium overdrijft,

!" #

%$18

moet je rekening houden met een calciumgebrek. De verhouding van calcium tot magnesium zou bij verrijkt mineraalwater, ijsthee of energierepen bij voorkeur twee tot één mogen bedragen. Natuurlijke bronnen: volkoren producten, groene groenten, noten, bonen en erwten. Een verdeling van 400 milligram magnesium en 800 milligram calcium per dag zou ideaal zijn. Dat lukt al met 100 gram zonnebloempitten.

zuur misselijkheid of in het ergste geval een leverbeschadiging veroorzaken. Al 300 gram met niacine aangevulde muesli overschrijdt de maximaal aanbevolen hoeveelheid.

Niacine Onder de noemer niacine vallen nicotinezuur en nicotinamide. Beide spelen een rol bij de stofwisseling, de energiehuishouding en het herstel van spieren. Pas op, bij meer dan 30 milligram per dag heeft nicotinezuur een vaatverwijderende werking. Wanneer over een langere periode nog hogere hoeveelheden worden ingenomen, kan nicotine-

Bètacaroteen Ook provitamine A wordt in onze dunne darm gedeeltelijk omgezet in vitamine A. De rest wordt in het celweefsel opgeslagen, waar bètacaroteen onder andere de celmembranen beschermt. Wetenschappelijke studies komen tot de conclusie dat kunstmatig toegevoegd bètacaroteen bij rokers het risico op longkanker vergroot.

Natuurlijke bronnen: niacine komt in bijna alle levensmiddelen voor. Met 100 gram pinda’s bereik je de ideale hoeveelheid van 13 tot 17 gram probleemloos.

Voedingsdeskundigen adviseren op de lange duur niet meer dan 10 milligram kunstmatige bètacaroteen per dag in te nemen. Niettemin voegen veel producten hoeveelheden tot 20 milligram bètacaroteen per liter toe aan hun wortelsap. Als gevolg daarvan is de grens van overdosering al bereikt na het drinken van een half litertje. Natuurlijke bronnen: gele en groene bladgroente, gele vruchten, wortelen, spinazie, pompoen, broccoli, grapefruits, mango’s, perziken en tomaten. Aanbevolen wordt 2 tot 4 milligram per dag, ofwel 70 gram broccoli. Zo bij elkaar geschreven zijn er veel natuurlijke bronnen. Vitaminderen. Doe er je voordeel mee! J.M.

WAARSCHUWING VOOR “CLICK AND BUY” Een van onze senioren liet ons weten dat hij onlangs op zijn rekening één Eurocent kreeg bijgeschreven afkomstig van Click and Buy, Im Mediapark 5, Köln. Bij navraag bij de bank bleek dat crediteringen niet kunnen worden tegengehouden. Men adviseerde hem zijn dagafschriften goed in de gaten te houden en ja hoor, een paar weken later schreef diezelfde Click and Buy 354,45 Euro van mijn rekening af. Het kantoor heeft dat onmiddellijk gestorneerd en de mogelijkheid geblokkeerd dat dit Keulse gespuis zo’n kunstje nog eens zou proberen. Dus: Wees niet blij met een dooie mus van één cent, maar neem actie!

19

NUMMERS EN ADRESSEN

Nummers en adressen Pensioenfonds Fortis Bank Nederland Voor vragen of opmerkingen over pensioenopgaven kunt u zich – bij voorkeur schriftelijk- wenden tot: Pensioenhelpdesk Fortis Bank Nederland (U 02.B4.59) Postbus 2082, 3500 GB Utrecht, 030 - 278 35 55 E-mail: [email protected] website: www.spfbn.nl Pensioenfonds ABN AMRO Doorgeven van alle mutaties in persoonlijke gegevens (adreswijzigingen/overlijden): Pensioenfonds ABN AMRO PAC code AF 1440 Postbus 283, 1000 EA Amsterdam Met vragen kunt u terecht bij de Servicedesk Postactieven 020 - 629 88 11 maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 12.00 uur. Pensioenopgaven Delta Lloyd Delta Lloyd Levensverzekeringen Werknemersdesk Postbus 1000, 1000 BA Amsterdam, 020-594 39 49 Overlijdensberichten Schriftelijke mededeling (bijv. de overlijdenskaart) zenden naar: ABN AMRO Secretariaat Human Resources (U 01.05.02) Postbus 2751, 3500 GT Utrecht Adreswijzigingen Wanneer u in Nederland woont is het niet nodig dat u een adreswijziging stuurt. Deze ontvangen wij langs een andere weg. Wanneer het echter een verhuizing naar of in het buitenland, dan wel een verhuizing van het buitenland naar Nederland betreft, verzoeken wij u ons hiervan wel op de hoogte stellen. INFORMATIE VOOR HEN DIE NOG GEEN PENSIOEN ONTVANGEN MAAR EEN VUT-, WW- , SOCIAAL PLAN OF WAO- AANVULLINGSREGELING HEBBEN Doorgeven van alle mutaties in persoonlijke gegevens (Adreswijzigingen etc.) ABN AMRO HR Service Center (U01.04.01) Postbus 2551, 3500 GN Utrecht Bij overlijden moet ABN AMRO zo spoedig mogelijk op de hoogte worden gesteld. Schriftelijke mededeling (bijv. de overlijdenskaart) zenden naar: ABN AMRO Secretariaat Human Resources (U 01.05.02) Postbus 2751, 3500 GT Utrecht

!" #

%$ !" #

%$20

NUMMERS EN ADRESSEN

Personeels- en salarisadministratie Vragen over de salaristechnische kant van uitkeringen i.v.m. WAO, VUT, Sociaal Plan, Leeftijdsverlof: HR Service Center E-mail: [email protected] of bij het niet ter beschikking hebben van een eigen e-mailadres, telefoonnr. 030 - 226 56 56. Collectieve ziektekostenverzekering Voor vragen over de collectieve ziektekostenverzekering en melden van wijzigingen in de verzekeringen (ook adreswijzigingen of overlijden): De Amersfoortse Verzekeringen Afdeling Personeelscollectiviteiten Antwoordnummer 128, 3800 VB Amersfoort E-mail: [email protected] Vragen over de polis te stellen aan de afdeling Acceptatie Personeelscollectiviteiten Telefoonnummer: 0900 999 6653 (lokaal tarief) Fax: 0514 59 20 40 Vragen over declaraties stellen aan de afdeling Claimbehandeling Personeelscollectiviteiten Telefoonnummer: 0900 999 6654 (lokaal tarief) Fax: 0514 59 21 13 Overige informatie over de verzekering en de werkgeversbijdrage L.A.M. van Galen Telefoonnummer: 030 - 226 40 55 e-mail: [email protected] Stichting Sociaal Fonds Fortis Bank Nederland Mw. Marja Wondergem-Heinerman Secretaris (U01.05.03) Postbus 2751, 3500 GT Utrecht Telefoonnummer: 030 – 226 40 53 e-mail: [email protected] PERSONEELSKANTOREN ABN AMRO Kantoren alleen op afspraak te bezoeken Centraal Personeelskantoor Postbus 293, 1000 AG Amsterdam Telefoonnummer: 020 – 527 57 57 Faxnummer: 020 – 527 49 30 Telefonisch bereikbaar: maandag 13.00 – 17.00 uur; dinsdag t/m vrijdag 09.30 – 17.00 uur E-mail: [email protected]

Personeelskantoor Amsterdam Prins Bernhardplein 200, 1097 JB Amsterdam Postadres: Personeelskantoor (A16.5B.04) Postbus 293, 1000 AG Amsterdam, telefoon: 020 - 527 4779 Faxnummer: 020 - 527 49 30 E-mail adres: [email protected] Personeelskantoor Rotterdam Blaak 555, 3011 GB Rotterdam Postadres: Personeelskantoor, Postbus 1045, 3000 BA Rotterdam, telefoon: 010 - 401 4227 Faxnummer: 010-401 89 97 E-mail: [email protected] Personeelskantoor Utrecht Archimedeslaan 6, 3584 BA Utrecht, telefoon: 030 - 226 39 70 Faxnummer: 030 - 226 98 10 E-mail: [email protected] Personeelskantoor ’s-Hertogenbosch Nieuwstraat 79, 2e etage, 5211 NL ‘s-Hertogenbosch Afspraken via Rotterdam, telefoon: 010 - 401 42 27 Openingstijden: elke maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag Effectenorders doorgeven • standaardorders: Effectendesk van Fortis Bank Personeelsleden: telefoonnummer: 0900 81 73 • voor grote portefeuilles vanaf euro 100.000; Beleggingsteam personeel: telefoon: 020 - 527 57 60; e-mail: [email protected] ASR Verzekeringen/Schade (PrivéZekerPakket en service-assortiment): interne huispost U 02.R2.26 Postbus 2072, 3500 HB Utrecht • Acceptatie en poliswijzigingen via het Centraal Personeelskantoor • Schadeafhandeling, rechtstreeks meldingsnummer voor klanten: 030 - 215 57 25 • Schademelding buiten kantoortijden (alarmcentrale), vanuit binnen- of buitenland: +31 (0)20 - 65 15 880 Laatst gewijzigd 18 januari 2010

21

!" #

%$Door Theo Mulder

Van de redactie Als u dit leest is het alweer september, ik weet niet hoe het u vergaat, maar mijn zomer is omgevlogen. Het was lekker rustig de laatste twee maanden. Het leek wel of heel veel mensen het land uit waren. Hoewel als je toevallig toch nog hier in Nederland naar iets toeristisch ging was het ook allemaal heel druk. Wat jullie vast niet is ontgaan dat de Bank wel is blijven doorgaan met alle veranderingen en in mijn beleving gaat alles echt in een sneltreinvaart. De fusie is rond, de naam Fortis is bijna overal verdwenen, een hele rits kantoren zijn weer gesloten, het “twinnen” is vrijwel zonder moeilijkheden verlopen en de naam ABN AMRO wordt ook steeds gewoner. Verder gaan er onderhand toch wel wat personeelsleden weg om hun heil ergens anders te zoeken. Ik was laatst in Utrecht in het “Fortis”gebouw en was verbaasd hoe makkelijk het was om een parkeerplekje te krijgen. Het gebouw wordt stelselmatig leeg gemaakt, de geruchten vertellen dat 1 november a.s. een ieder weg moet zijn en dat er nog maar een paar mensen met een link naar de oude bank blijven zitten. Ook ons pensioenfonds blijft voorlopig in het “oude” gebouw zitten. U kunt ook nog lezen dat alle e-mailadressen inmiddels zijn aangepast, de naam Fortis wordt vakkundig overal weggestuft en misschien is dat maar goed ook. Ik denk dat er beter direct door de zure appel van een naamsverandering kan worden gebeten, dan alles angstvallig bij het oude te houden. Het verandert toch en dan maar gelijk doen anders blijft men de oude geschiedenis constant meeslepen.

Verder was het opvallend dat er ook weer werklui aan de gang zijn met het veranderen van diverse kamers en zalen. Maar dat bleek alweer voor de volgende bewoner: “Het provinciehuis” van Utrecht. Uiteraard lijkt het wel allemaal zonder slag of stoot te gaan, maar het blijkt natuurlijk wel dat nog steeds mensen hun werkgever moeten verlaten en/ of moeten verkassen van Utrecht en Rotterdam naar bijv. Amsterdam. ABN AMRO doet weer heel wat om de files te versterken. Ook bij onze eigen “stichtingen“ komt wat op ons af. Zoals jullie in een artikel in dit blad kunnen lezen wordt er hard aan gewerkt om alle Fortis senioren onder één vlag te krijgen en men wil dit graag doen in de vorm van een vereniging. Dit is denk ik een goede zaak, in mijn ogen lopen we al veel te lang vast te houden aan de oude groepen. En als we echt blijven vasthouden aan deze nostalgische namen, wordt onze wereld wel heel erg eenzaam en klein. Ook de nieuwe gepensioneerden weten soms niet eens dat de oude namen nog steeds bestaan. Zij zijn er ook niet zo in geïnteresseerd, wat meer bij hun speelt is dat zij zo dicht mogelijk bij hun woonplaats ingeschreven willen staan.

Wat betreft het oprichten van een vereniging ben ik het in principe mee eens, omdat we dan een eenheid gaan vormen en onze stem ook met een beetje meer kracht kunnen laten horen. Er wordt in het hele land al teveel en te vaak gezegd dat de vergrijzing toeneemt, vooral in negatieve zin, terwijl men vergeet dat er door de vergrijzing ook kansen liggen om een en ander voor elkaar te krijgen zeker ook maatschappelijk. Het voert te ver om hier hele verhandelingen over te houden, maar laten we ook maatschappelijk de positieve kansen die de vergrijzing biedt benadrukken en dat negatieve wat naar de achtergrond dringen. Een op te richten vereniging is een van deze kansen, zelfs als we contributie zouden moeten gaan betalen, maar dat lukt alleen als er een actieve vereniging opgericht wordt, met wellicht een evenementen sector, maar zeker ook een belangenbehartigingssector, maar wel een die heel actief daarmee bezig is en wat voor ons kan bereiken. En als men dan toch aan het oprichten is, dan ook maar gelijk een communicatiesector zodat we met zijn allen goed in- en voorgelicht worden over wat er speelt, wat er afgesproken wordt en wat men wil bereiken. Als dit goed opgezet wordt kan in mijn beleving de op te richten vereniging uitbloeien tot een waar bruisend seniorenplatform die zijn bestaansvorm zelfs met contributiebijdrage dik verdient. Genoeg daarover en laten we ook genieten met het lezen van dit blad.

22

!" #

%$Personalia Op verzoek van H.R.M. vermelden wij hieronder de namen van de personen, die in deze periode hun actieve leven bij Fortis beëindigd hebben met vermelding van de ‘bloedgroep’. GBN GBN GBN GBN GBN GBN GBN GBN GBN GBN MP MP VSB VSB VSB VSB VSB FBN FBN

Mw E.G.E. Anten, DEVENTER J.A.van den Berg, PIJNACKER A. Hansen, VORDEN H.W. Huisden, ’S GRAVENHAGE Mw E.M.E. Ivens, AMSTERDAM P.J.T.C.M. Kleijn, ’S HERTOGENBOSCH W.M.J. Meurs, VOERENDAAL L.M. van der Moer, ROTTERDAM H.O.G. Peltzer, LEIDSCHENDAM P. Stoof, ABCOUDE J.H.R. Fillié, OEGSTGEEST C.M. Friderichs, CAPELLE A/D IJSSEL G. Bouma, WOERDEN L.A. Hadders, WOERDEN Mw J. Hendriks-van Nerijnen, DEN HELDER J.W. Paul, PAPENDRECHT H. Post, ZAANDAM M.G.J. van Empel, IJSSELSTEIN F.W. Wolf, BLARICUM

In OP KOERS no. 3 stond bij J.W.G. Engels uit Merselo, dat hij afkomstig was van MP, echter hij stamt af van GBN/NCB. Onze excuses voor deze foutieve vermelding! IN MEMORIAM Wij ontvingen het droeve bericht dat de navolgende oudcollega´s zijn overleden. GBN GBN GBN GBN GBN GBN GBN

09-04-2010 18-04-2010 25-04-2010 01-05-2010 03-05-2010 19-05-2010 22-05-2010

G.J.van Beek (12-06-1923), HILLEGOM P.H.M. Hakkaart (03-11-1935), DELFT Mw G. de Kok-Breen (09-09-1919), GOES A. Hoogendoorn (05-04-1923), ZAANDAM H. Visser (23-04-1930), DIEMEN Mw A.C.A.Notenboom-Jongmans (06-11-1925), ROOSENDAAL Mw M. Toepoel-Joore (29-12-1917), AMSTERDAM

GBN

22-05-2010

GBN

26-05-2010

GBN

06-06-2010

GBN

10-06-2010

GBN

25-06-2010

GBN

04-07-2010

GBN

06-07-2010

GBN

08-07-2010

GBN

16-07-2010

GBN

25-07-2010

GBN

26-07-2010

MP

06-04-2010

MP

07-04-2010

MP

15-04-2010

MP

18-04-2010

MP

27-04-2010

MP

30-04-2010

MP

06-05-2010

MP

09-05-2010

MP

14-05-2010

MP

14-05-2010

MP

15-05-2010

MP

20-05-2010

MP

01-06-2010

W. Robertus (20-07-1935), CAPELLE A/D IJSSEL F.M. Lamers (28-07-1925), UDEN F. Bruhl (17-05-1925), HILVERSUM M.F.G. van Kalmthout (21-06-1926), ’S HERTOGENBOSCH Mw E.F.Ebbers-Dijkman (25-01-1918), BADHOEVEDORP Mw F.A.M.Verlaan-Krieken (09-05-1918), AMSTELVEEN C.J.van Bourgondiën (03-03-1927), HILLEGOM Mw D.A.M.v/d Heijden-Kuijpers (19-10-1909), ROOSENDAAL J.J.W.Hendriksz (22-10-1924), HILVERSUM Mw H.B.Schuurhannes-Beumer (17-01-1939), DEVENTER F.P.J.de Natris (08-02-1915), ALMERE J.A. Engberts (21-03-1920), ROTTERDAM Mw M.A.de Koning-van Lochem (25-06-1923), CAPELE A/D IJSSEL Mw A. Draaisma (03-04-1926), BURGUM A.J. de Boer (06-05-1919), ROTTERDAM Mw A.M.C.van Beek-Ebrecht (09-06-1921), HILVERSUM Mw S.L.Jurgens-Versnel (29-01-1918), ROTTERDAM Mw W.H.Gosman-Dijkman (14-09-1915), NIJMEGEN F.H.M.Grapperhaus (26-12-1927), AMERONGEN T.J. Broere (16-02-1929), ROTTERDAM H. Voortman (06-04-1944), IJHORST Mw G.van Oosten-Keijzer (19-06-1926), YERSEKE G. Oudejans (17-03-1926), WORMERVEER A. IJsselstein (11-07-1932), AMSTERDAM

23

MP

05-06-2010

MP

06-06-2010

MP

14-06-2010

MP

29-06-2010

MP

01-07-2010

MP

03-07-2010

MP

04-07-2010

MP

06-07-2010

MP

06-07-2010

MP

12-07-2010

MP

20-07-2010

MP

23-07-2010

MP

24-07-2010

PHP

16-04-2010

PHP

18-04-2010

PHP

02-05-2010

PHP

29-05-2010

Mw B.N. van Zwienen (01-07-1917), GEERTRUIDENBERG Mw E.H.Gerritsen-Schmitt (13-02-1911, AMSTERDAM P. de Jong (10-12-1922), LEEUWARDEN Mw J.M. Kunst-Weeting (25-02-1915), ’S GRAVENHAGE H.C.van Kleffens (15-02-1936), ’S GRAVENHAGE H.C. de Vos (14-11-1921), SASSENHEIM Mw W.H.Manni-Blonk (11-10-1911), HOOFDDORP Mw H.F. Dom-Brugman (18-05-1923), ROTTERDAM Mw A.D.v/d Nadort-v/d Laan (10-12-1922), ROTTERDAM S. Sandbergen (29-11-1927), HOORN Mw A.A.van der Stolpe-Koper (01-05-1926), AMSTERDAM Mw H.E.Grimijser-Duijm (13-01-1931), BEVERWIJK Mw M.H. Meijer (21-04-1926), AMSTERDAM F.A.H.van der Kroon (16-06-1932), HILLEGOM T.L. Fonteijn (09-08-1916), ROZENDAAL (Gld) C.J. de Bel (14-01-1951), AERDENOUT Mw J.Ditmeijer-Zoll (14-06-1924), AMSTERDAM

!" #

%$PHP

18-06-2010

VSB

03-04-2010

VSB

23-04-2010

VSB

23-04-2010

VSB

27-04-2010

VSB

12-05-2010

VSB

12-06-2010

VSB

29-06-2010

VSB

24-07-2010

Mw M.A.Hamming-Visser (17-11-1922), BENNEBROEK C.C. Hoogendijk (18-05-1936), WOERDEN M.W. Knoll (15-12-1926), CULEMBORG G.P. van Straaten (18-07-1934), ‘S GRAVENHAGE Mw L.Pattipeilohy (27-08-1931), AMSTERDAM Mw G.Buitenhuuis-Quaadgras (11-01-1932), AMERSFOORT Mw A.Volp-Amerlan (25-10-1911), EERBEEK Mw A.P.E.de Bruijn-Flinterman (22-07-2010), CAPELLE A/D IJSSEL Mw A. Penning-Verhage (20-02-1918), BOXTEL

Inlichtingen Voor inlichtingen m.b.t. personalia van de seniorenverenigingen kunt u terecht bij • GBN/NCB Cees Free, tel.073-5031801, e-mail [email protected] • MH/MP Bureau Administratieve Verwerking, tel. 010-4809337 e-mail [email protected] • PHP Ben Wijnvoord, tel. 070-3633620, e-mail [email protected] • VSB Joop Bosch, tel. 050-5011425, e-mail [email protected] • SFBS Hans Tromp, tel. 0320-212185, e-mail [email protected]

24

!" #

%$Puzzelrubriek Na het vorige zomerpuzzelfestival, dit keer om bij te komen wat rustiger opgaven. Ik heb wederom vele reacties gehad op de opgave van vorige keer, vooral de breinbreker van Henny Ditzel heeft aardig wat hersenen gekraakt. Maar toch waren er nog 16 goede inzenders en zij werden verrast met tien punten. Uiteraard waren er ook gelukkigen die door louter toeval een bonus van 5 extra punten tegemoet konden zien. Ik denk ook dat de puzzelkanjerlijst toch een redelijke verschuiving laat zien en zo wordt het toch wat spannender. De reacties van de puzzelaars zijn ook heel leuk en alsnog dank daarvoor. Welnu, eerst de oplossingen van de puzzels uit Op Koers NR 3 en daarna aandacht voor de puzzelkanjer van deze keer. (Even ter zijde: onze puzzelkanjer van de vorige keer Nan Ladiges heeft de puzzelkanjer onderscheiding in het ziekenhuis in ontvangst mogen nemen.) Gelukkig is door deze erkenning de kwaal ook wat vlugger genezen en is zij inmiddels weer thuis en wellicht heeft ze nu tijd en zin om van het gewonnen bedrag leuke dingen te gaan doen. De oplossingen Oplossing 3a: was door iedere inzender goed ingevuld: Niemand luistert, tot je een fout maakt. Oplossing 3B: 25 kubussen Oplossing 3C Henny heeft heel wat losgemaakt met zijn puzzel. Velen konden hem niet

oplossen en ikzelf had er ook moeite mee. Wellicht kan Henny eens wat tips geven hoe je begint met een dergelijke puzzel?

Puzzelkanjer De Puzzelkanjer van september is geworden:

Hieronder komen twee van de meerdere oplossingen. a)

b)

9305 SENI 6730 OREN 280 ZYN 64 OP -------------16379 KOERS

9503 SENI 8750 OREN 240 ZYN 86 OP --------------18579 KOERS

Zoals aangegeven bij de opgave: In beide oplossingen kunnen de I en de P onderling verwisseld worden zonder dat (de) KOERS verandert. Van de 54 inzenders hadden maar 15 mensen de opgave kunnen oplossen. Verder waren er ook nog bonuspunten te verdienen, dat was vrij gemakkelijk bij te houden en deze methodiek zal in de toekomst nog wel meer worden gebruikt. Er is in totaal 11 keer een bonus van 5 punten uitgereikt. Ik denk toch dat er weer aardige verschuivingen in de standen zijn gerealiseerd. Met de Kerst of Nieuwjaar zal er weer een puzzelfestival worden gepubliceerd.

Ook gij Willem hebt het hoogste doel wat je kan halen in je leven bereikt: De Puzzelkanjer van september 2010. Van harte gefeliciteerd met dit resultaat. Op de Zandweg is het dus feest, jaloerse blikken van de buren zullen je ten deel vallen. Maar je hebt het gewoon keihard verdiend. Wil je alleen nog heel even je rekeningnummer naar de puzzelredactie zenden, zodat we dit fortuin van 5 hele echte keiharde euro’s op je rekening over kunnen maken. Nogmaals een driewerf hoera, een diepe buiging en geniet ervan.

Stuur uw oplossingen voor 2 oktober a.s. naar de puzzelredactie van dit blad per e-mail puzzel.opkoers@gmail. com of per post naar Puzzelredactie Op Koers p/a Pr. Hendrikstraat 85, 2291 EP Wateringen. Veel puzzelplezier en tot de volgende keer.

25

Puzzel 4a

!" #

%$Puzzel 4b Welk getal moet logischerwijs op de vraagtekens staan 9546 - 8405 - 7284 - 6183 - ????

Standenlijst september 2010

HORIZONTAAL 1. Belasting voor het gebruik van een weg; 4. verbinding; 10. kloosterlinge; 13. bloem; 15. zwerver; 16. muziekteken; 17. met een eg bewerken; 19. grondsoort; 20. schande; 21. eens; 23. toegehaalde lus; 25. landbouwwerktuig; 27. Europeaan; 29. roem; 30. vogelproduct; 31. bergplaats; 33. onbepaald vnw.; 34. grap; 36. muzieknoot; 37. keur¬merk; 38. vanaf; 39. familielid; 40. duivels; 42. muziekstuk; 43. deel van een kledingstuk; 45. voegwoord; 46. Trans-Europa-express; 48. machinepistool; 50. bevel; 51. behendig¬heid; 53. godsdienstig lied; 55. fortuin; 57. tennisterm; 59. buidelbeer; 61. onbeweeglijk; 62. greppel; 64. boordsel; 65. gedwee; 66. fatale klap; 67. kolenemmer. VERTICAAL 1. Molentrechter; 2. gezichtsorgaan; 3. gast; 5. compact disc; 6. heuplaars; 7. Engels bier; 8. bedehuis; 9. bijwoord; 10. kneep; 11. Spaanse uitroep; 12. bolgewas; 14. reeks; 16. lekkernij; 18. ontkenning; 20. gehoororgaan; 22. Aziaat; 24. zenuwachtig; 26. draad; 28. geur; 30. hafachtig zoutmeer; 32. duinvallei; 35. familielid; 40. mannelijk paard; 41. deel van een auto; 43. proefaflevering van een serie; 44. soort stof; 47. bouwland; 49. buidel; 51. vochtig koud; 52. huidsmeer; 53. doosvrucht; 54. oude Duitse munt; 56. Griekse letter; 58. verlaagde toon; 60. steensoort; 62. persoonlijk vnw.; 63. muzieknoot.

63.28.13.46.27.4 1.9.13 *.60.28.29.27.52

19.43

49.27.47.3.9 7.*.66

57.54.36.28

Vul de letters in op de cijfer balk, voor een * zelf een relevante letter invullen

Wim van Oostveen Govert Zwart Frans de Haan Joop Brockhoff K. van Elferen – Bruins Gert Capel Koos Busser J.M. Kruidhof F. Meijerse Huub van der Zalm Frans Meijer R. Bakker Henny Ditzel Theo Kin Arie Ritmeester E. Rombouts - Krul Roelof Scheeringa Kees Grimbergen Corrie de Jong - Mos Kitty Tolsma Bert Gort Herman de Bruijn Mieke Hagendijk Arnold Huig A.J. Sips Rutger Sypkens W. de Wit Hetty Huisman F.W. van Houten E. de Jong - Geluk Henk van der Laan Jaap van der Linden Cor Brouwer Wim Loendersloot A.C. Redelaar Thea Neuteboom Tonnie Verberne K. Brouwer Fred Flapper A.G. Kal-Blok H. Koenrades Aad & Trees Zaat T.C. Zwarthoed Antoine Knockaert M. Bekker - Verdonk M. van Dun - Dekkers

70 66 65 63 63 62 61 60 60 60 59 55 55 55 55 55 55 53 53 53 51 50 50 50 50 50 49 46 45 45 45 45 44 43 43 42 41 40 40 40 40 40 40 36 35 35

26

!" #

%$Standenlijst vervolg Gon Harman

35

Peter van Ineveld

35

Piet Romijn

35

Harry van Doornik

30

Niek Huisman

30

Dave Joseph

30

Jaap van Oort

30

Ina Tilgenkamp - Booi

30

Dick Vrolijk

30

Y.Yntema

26

Rudolf de Boer

25

M. Degeling

25

An van Es

25

Marinus van Gils

25

Feikje Kuijpers

25

Frico Marechal

25

Leo Naaborg

25

R. van Oostveen

25

Frits Vleesenbeek

25

C. Berkemeijer - Veraa

20

Jan van Noort

20

Jaques van Pelt

20

Rick Ronosetiko

20

Wilma van Rooyen

20

M. de Valk - Pelgrom

20

Kitty Waaijer

20

Harry Witteveen

20

Mart Brouwer

15

Hans Wellin

15

Henk Wiersma

15

G. Colijn - Bouwens

12

W. Baaijens - Meyer

10

Leo van Bennekom

10

Jan Gerritsen

10

Th. F.A. Kool

10

Jan van de Water

10

Wim Post

8

R.J. Haanstra

5

Nan Ladiges

5

A. Peters - Mol

5

Cees Kroon

3

Joop Wegman

3

Vertel uw partner altijd alles Te veel weduwen verdwalen in het financiële bos dat hun man na zijn overlijden achterliet. Vermogensbeheerder Hans Tielkemeijer ziet regelmatig dat echtgenotes bij het overlijden van hun man niets weten van hun financiële positie. Hij komt met een aantal eenvoudige tips. Het bijhouden van administratie behoort voor veel mensen niet tot het spannendste tijdverdrijf. Dat is de ervaring van Hans Tielkemeijer, directeur van Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer BV in Capelle aan den IJssel. Tielkemeijer: “In veel huishoudens zijn polissen, bankzaken en hypotheekstukken op verschillende plaatsen opgeborgen. Bovendien is het vaak vooral de heer des huizes die weet waar alles ligt. Overigens valt zelfs dat te betwijfelen, want niet iedere man is een geboren boekhouder. Hoe dan ook, in de praktijk moet ik nogal eens bijspringen om een verdrietige, niet-wetende weduwe wegwijs te maken in het financiële bos, dat wijlen haar man heeft achtergelaten. Het is zeer aan te bevelen om uw financiën ook voor buitenstaanders inzichtelijk te maken, voor in geval van nood. De voorbereiding hoeft geen grote klus te zijn, mits systematisch aangepakt. Een A4-tje is voldoende om houvast aan te hebben.” De volgende zaken zijn volgens Tielkemeijer van belang: • Uw bankrekeningen, hypotheek en beleggingen: noteer de bank, kantoor en het rekeningnummer. Waar ligt uw bankpasje? Een uitdraai van de hypotheek en de beleggingen erbij is erg handig.

• Verzekeringen: soort verzekering, de maatschappij, polisnummer en tussenpersoon. Waar liggen ze? • Begrafenispolis: regelt die alles? Dan is er vaak een centraal nummer om als eerste te bellen. Noteren! • Uw testament: wie is uw notaris? Hebt u op voorhand een executeur testamentair (degene die de afwikkeling regelt) aangesteld? Dan zijn contactgegevens vermelden. • Uw autopapieren en paspoort: waar liggen die? • Hebt u een vertrouwenspersoon, die eventueel uw zakelijke belangen kan behartigen? Noteer dan ook zijn naam en telefoonnummer. De naam en contactgegevens van eventueel uw accountant, fiscalist en vermogensbeheerder horen ook op het overzicht thuis. Tielkemeijer: “Dit lijstje is niet compleet. Ieder huishouden heeft zo zijn eigen gewoonten. Maar als bovenstaande zaken staan vermeld, neemt dat enorm veel druk weg in een situatie die toch al erg emotioneel is. Een kleine moeite nu scheelt ellende later.” Het is natuurlijk handig als u uw paperassen bij elkaar bewaart, in ordners. Noteer in ieder geval op bovengenoemd overzicht waar uw administratie is opgeborgen. Het kan anders gebeuren, dat in tijden van stress niemand meer weet waar überhaupt moet worden gezocht! Waar het overzicht zelf ligt moet natuurlijk in ieder geval bekend zijn. P. Hovius

27

!" #

%$Reistip…..Siberië Meer dan veertig jaar geleden heb ik met een vriend afgesproken dat we in het jaar van onze vijftigste verjaardag met de Transsiberië Express naar Vladivostok zouden reizen en vandaar over te steken naar Japan. Om allerlei redenen is het er toen niet van gekomen, maar we hebben het uitgesteld tot onze vijfenzestigste verjaardag.

De gebouwen op het Kremlin zijn nog onveranderd en de rijkdommen van de tsaar staan nog altijd in het Arsenaal. Alleen het adres van de SSSR is er niet meer. De metro is nog altijd even mooi als altijd met zijn stations in artdeco-stijl uit de jaren dertig. En dan is het 30 april en begint onze reis. In de avond stappen wij in de trein die ons met een tussenstop in Irkoetsk naar het meer dan negenduizend kilometer naar het oosten gelegen Vladivostok zal brengen. Het is donker als we vertrekken, dus de eerste beelden van het land zien we pas de volgende ochtend: veel berkenboompjes, af en toe een dennenboom of een dorp met houten huisjes en dat gaat zo door. Dag in, dag uit. Drie dagen lang zien we niet anders en we genieten volop. Na de vierde nacht komen we in de ochtend aan in Irkoetsk, midden in Siberië. Het is een prachtige stad al zijn veel gebouwen vervallen, maar er wordt hard gewerkt aan de restauratie ervan. De kerken die in gebruik waren als museum of kantoor zijn weer aan de kerkelijke overheid overgedragen en ze worden in hoog tempo hersteld en van nieuwe fresco’s voorzien.

En zo vertrekken we op 28 april met onze echtgenotes naar Moskou. Ruud en ik zijn allebei al eerder in Rusland geweest, maar dat was in de tijd van de Sovjet Unie. Er is sindsdien heel wat veranderd nog goed wat onze gids in 1991 vertelde toen we bij een openluchtzwembad langs de rivier de Moskou stonden. Hier stond een mooie kathedraal die in de negentiende eeuw was gebouwd als herinnering aan de overwinning op Napoleon. Maar het prachtige bouwwerk werd in 1931 in opdracht van Stalin opgeblazen om plaats te maken voor een prestigeobject, een wolkenkrabber die de hoogste ter wereld moest zijn. Dat gebouw is er nooit gekomen, want de grond bleek te drassig om hoogbouw op neer te zetten. Nu in 2010 staat de kathedraal er. Het is een prachtig gebouw met fresco’s, iconen, beelden en natuurlijk een gouden koepel.

De volgende ochtend gaan we naar het Baikalmeer, het grootste zoetwatermeer ter wereld. Er staat een boottocht op het programma, maar het meer is nog niet helemaal bevroren. Dat is voor een Rus geen probleem want er ligt een bootje op luchtkussens klaar voor vijf personen en zo maken

!" #

%$we onze tocht op het meer. Dat het water erg helder is moeten we maar aannemen, het ijs is prachtig, dat kunnen we zien. Af en toe zien we vissers die een gat in het ijs hebben gezaagd om te vissen. Halverwege Irkoetsk en het Baikalmeer is een openluchtmuseum waar we op de terugweg naar binnen gaan. Hier staan houten huizen en kerken van eeuwen terug en wordt getoond hoe hier vroeger werd geleefd. Hier woonden de Boerjaten die hun huizen bouwden in de vorm van een joert, een Mongoolse nomadentent. Het is allemaal heel interessant. De volgende ochtend staan we vroeg op want de trein gaat weer verder voor het laatste stuk naar Vladivostok, nog drie dagen en nachten. De trein rijdt nog honderd kilometer langs het Baikalmeer en we genieten volop. Langs het meer staan besneeuwde bergen en bossen en met op de voorgrond het bevroren meer is het een prachtig gezicht. Dit blijft ook het

28

landschap waar we door reizen: bevroren rivieren en besneeuwde bossen, alsof je door een kerstkaart reist. Na drie dagen zijn we in Vladiwostok, de stad die tot 1992 verboden was voor buitenlanders vanwege de aanwezigheid van de Russische vloot. Het is 9 mei, Bevrijdingsdag voor de Russen. ‘Vijfenzestig jaar zonder oorlog’ staat er op grote spandoeken die overal in de stad hangen. We komen ’s middags in de drukte terecht van de militaire parade die om vijf uur begint, gelijk met de parade in Moskou om tien uur in de ochtend. We zijn met de trein door zeven tijdzones gereisd en misschien lijkt het daarom wel alsof de tijd is omgevlogen. We zitten nu in Seoul als tussenstop naar Japan. En voor wie ons achterna wil reizen: Tozai is het reisbureau dat alles voor ons heeft geregeld en tot nu toe is dat uitstekend. (wordt vervolgd) Arnold Huig

Nederlands is een moeilijke taal Dat een buitenlander het moeilijk kan hebben met het leren vervoegen van Nederlandse werkwoorden moge onderstaand staaltje duidelijk maken. Wie gisteren ging vliegen, zegt heden ik vloog Dus zegt u misschien ook van wiegen ik woog? Natuurlijk niet, want woog is afkomstig van wegen. Maar is nu ik voog een vervoeging van vegen? De verleden tijd van zoeken is foutloos ik zocht. En hoort nu bij vloeken misschien ook ik vlocht ? Alweer mis, want dit is afkomstig van vlechten. Maar hocht heeft helemaal niets te maken met hechten. Bij roepen hoort riepen, maar bij snoepen niet sniep. Bij lopen hoort liep, maar bij kopen niet kiep. En evenmin hoort er bij slopen, ik sliep. Want dat is afkomstig van het schone woord slapen. Maar zet nu niet weer riep bij het woord rapen, want dat komt van roepen en u ziet terstond, zo draaien we vrolijk in een cirkeltje rond.

Van raden komt ried, maar van baden geen bied. Dit komt van bieden -ik hoop dat u ’t ziet. Ook komt hier voor bood, maar van wieden geen wood. U ziet de verwarring is akelig groot. Nog talloos veel voorbeelden kan ik u geven. Want gaf hoort bij geven. Maar laf niet bij leven. Men spreekt van wij drinken, wij hebben gedronken, maar Niet van: wij hinken en hebben gehonken. Het is makkelijk doorgaan tot volgende week, maar veel geplaagde lezer, ik maak u van streek. Met al die onzin, die toch gewis, van onvervalst Nederlandse oorsprong is.

29

!" #

%$Seniorencommissie MH/MP

NIEUWJAARSRECEPTIE 2011 Hoewel velen van U nog niet aan het nieuwe jaar denken, maar nog napraten over de afgelopen vakantieperiode, is de Evenementencommissie weer druk doende om de nieuwjaarsreceptie in januari voor te bereiden. Gezien de verschijningsfrequentie van Op Koers zijn we er dit jaar wat vroeger bij dan anders. De nieuwjaarsreceptie wordt - onder voorbehoud - gehouden op zaterdag 8 januari 2011. De locatie voor deze bijeenkomst is wederom het zalen- en partycentrum Engels in het Groothandelsgebouw, Stationsplein 45 te Rotterdam. “Engels” is gemakkelijk te bereiken. Vanaf het Centraal Station en het eindpunt van veel tram- en busverbindingen loopt u binnen twee minuten naar Engels. Indien u met de auto komt, kunt u (voor eigen rekening, 2,50 euro per uur) parkeren in de parkeergarage P1 onder het Groothandelsgebouw. Naast het Groothandelsgebouw is er ook nog de parkeergarage P2, waar u voor 2 euro per uur uw bolide kunt stallen. Zoals u gewend bent is de ontvangst vanaf 10.15 uur met koffie/thee en een gebakje. Tijdens de toespraken, o.a. van onze voorzitter, gaat de champagne rond om na de laatste spreker een toost op het nieuwe jaar uit te kunnen brengen. Vervolgens is er dan nog ruim gelegenheid om onder het genot van een drankje, vergezeld van koude en warme hapjes, met elkaar te kunnen praten. Omstreeks 12.15 uur zal de receptie worden afgesloten, waarna de mogelijkheid bestaat om een lunch te gebruiken. Deze lunch bestaat uit een uitgebreid buffet en zal om circa 14.15 uur worden beëindigd. Gezien onze financiële situatie - de subsidie voor 2011 is nog niet bekend en wellicht krijgen we geen subsidie meer - zijn wij helaas genoodzaakt dit jaar voor iedereen die aan de lunch wenst deel te nemen een eigen bijdrage te vragen van 7.50 euro. Voor onze Amsterdamse collega’s kunnen wij wederom een busje inzetten voor maximaal 25 personen. Deze bus zal alleen rijden indien er minimaal 18 aanmeldingen voorr zijn. Dit jaar moeten wij U hiervoor een eigen bijdrage van 7.50 euro per persoon vragen, dus in totaal 15.00 euro voor de lunch met busvervoer. Deze bus staat vanaf 08.45 uur gereed op de busparking van het NS-station Amsterdam Amstel en vertrekt uiterlijk om 09.00 uur. Omstreeks 16.00 uur zal de bus u weer op het opstappunt terugbrengen.

Belangrijk Als u wilt deelnemen aan de lunch of mee wilt reizen met de bus vanuit Amsterdam dient u zich hiervoor uitsluitend schriftelijk aan te melden door middel van het volledig invullen van het aanmeldingsformulier dat U eind oktober toegezonden zult krijgen. In verband met het maximum aantal zitplaatsen in de lunchzaal is aanmelding van introducés niet mogelijk, met uitzondering van begeleid(st)ers van mindervaliden. Alleen deelnemers die regelmatig de laatste jaren aan een evenement (Nieuwjaarslunch en/of reünie) hebben deelgenomen en nieuwe inschrijvingen krijgen de uitnodiging toegezonden. Hebt U half november nog geen gerichte uitnodiging ontvangen en wilt U toch deelnemen dan kunt U zich alsnog schriftelijk opgeven. Een briefje met vermelding van naam en adresgegevens, één of twee personen en wel of niet met de bus. Na ontvangst van Uw aanmelding en van de kosten van de eigen bijdrage(n) volgt medio december de bevestiging. Bij de ingang van de lunchzaal zal hierop worden gecontroleerd. Aanmelding voor de bus houdt tevens deelname aan de lunch in, want de bus vertrekt pas weer naar Amsterdam na afloop van de lunch. Reserveringen voor de bus geschieden op volgorde van aanmelding. Wilt u alleen aanwezig zijn op de receptie en niet deelnemen aan de lunch, dan behoeft u het aanmeldingsformulier niet in te zenden. Met vriendelijke groeten en hopelijk tot ziens op 8 januari 2011. evenementencommissie De evenementencommissi

!" #

%$30

Seniorencommissie MH/MP

Donderdag 20 mei 2010 in het Van der Valk hotel te Vianen

Reünie Het was een zeer gezellige dag. Bij binnenkomst in het Van der Valk hotel werden we, haast traditioneel, begroet door vrolijke klanken, dit keer voortgebracht door de Goldies. Ook werden wij begroet door twee prachtige dames op stelten (Femke en Chaja). Dit keer hoefden wij niet naar boven. Koffie met gebak, drankjes en hapjes werden geserveerd in de Montreal-zaal op de begane grond. Om de dag te openen sprak de heer Velders, voorzitter van de evenementencommissie, een kort welkomstwoord uit. Na de gebruikelijke begroetingen over en weer en na te hebben bijgekletst verhuisden wij naar de New York-zaal, waar de tafels al feestelijk stonden gedekt. Sylvia Schuyer was onze gastvrouw die middag, ook al een vertrouwde verschijning voor ons. Zij opende de middag met een kleine goocheltruc. Een gesprekje met de heer Velders volgde, die op zijn beurt Leo Naaborg bedankte voor zijn jarenlange werkzaamheden voor de Evenementencommissie. Tijdens het voorgerecht zorgden de Goldies voor de muziek.

was heel gracieus en teer. Zij werden direct gevolgd door een dansact van een Duits danseresje uitgevoerd in een doorzichtige ballon (Spheric E-Motion). De ballon bevatte slechts voor vijf minuten zuurstof. Het was een bijzonder nummer. De opening van het zeer uitgebreide warme en koude buffet volgde. Om kwart over twee begon het optreden van De Stalen Band. Deze speelde de muziek van de Ramblers. Zij deden dat erg leuk. Maakten van bepaalde liedjes een kleine act, zoals bij het liedje: “Mijnheer de Baron is niet thuis”, uitgebeeld en gezongen door vier heren van het orkest. Na een half uur had het orkest pauze en volgde het tweede optreden van het danseresje in de doorzichtige ballon. Sylvia Schuyer deed een tweede goocheltoer, dit keer met behulp van twee heren uit de zaal. Het showgedeelte werd besloten met het tweede optreden van De Stalen Band. Geheel volgens de tradities werd de dag besloten met koffie en een bonbon. Alle organisatoren van deze dag bedankt voor deze geslaagde dag!

Na het voorgerecht voerden de twee steltloopsters een dansje uit. Zij waren helemaal in het wit gekleed. Het geheel

Activiteitenkalender Seniorencommissie MH/MP 7 september 2010 Soosbijeenkomst regio Amsterdam Toegang vanaf 14.00 uur tot 16.30 uur Restaurant “Frankendael”, Middenweg 116, Amsterdam (tussen H. de Vrieslaan en Kruislaan) 14 september 2010 Soosbijeenkomst regio Den Haag Toegang vanaf 14.00 uur tot 16.30 uur Café-Restaurant “Corona”, Buitenhof 39-42,’s-Gravenhage LET OP GEWIJZIGDE DATUM I.V.M. PRINSJESDAG (derde dinsdag in september) 28 september 2010 Soosbijeenkomst regio Rotterdam Toegang vanaf 14.00 uur tot 16.30 uur Restaurant “Engels”, Stationsplein 45, Rotterdam (Ingang Weena/Stationsplein, Lippizanerzaal via entresol 1e etage)

Lenie Freeling

31

!" #

%$Seniorencommissie MH/MP

Verjaardagen

Welkom bij de Seniorencommissie MH/MP

Het bestuur van de Seniorencommissie MH/MP en alle overige leden willen alle jarigen van de vermelde maanden van harte feliciteren. (In de kalender worden alleen de “kroonjaren” -meervouden van 5 jaar- vermeld.) De kroonjarigen in september 2010 3 De heer A. de Wit, Capelle aan den IJssel 7 De heer S.W. Delissen, Barendrecht 8 De heer J.H. Brinkman, Amsterdam 8 De heer B.H. van der Putten, ’s-Gravenhage 9 Mevrouw A. Willard – Hagen, Huizen 9 Mevrouw M. Taale – van der Kreeke, Purmerend 10 Mevrouw G.H.E. Witt – Fried, Rotterdam 10 Mevrouw F.M.O. Eversmann – Luns, Amsterdam 11 De heer G. Terpstra, Eelde 13 Mevrouw L. Lammerts – de Leijer, Purmerend 17 De heer A. Rienks, Zeist 18 Mevrouw G.A. Visser – Groustra, Rotterdam 20 De heer H. Klaverkamp, Rotterdam 21 Mevrouw A.W. de Goede – de Graaf, Purmerend 21 De heer N. Helmstrijd, Capelle aan den IJssel 22 Mevrouw J.L. Beertsen – Hannessen, Santpoort-Zuid 24 De heer G.M.C. van Nieuwstadt, Bilthoven

70 jaar 80 jaar 75 jaar 60 jaar 90 jaar 85 jaar 85 jaar 80 jaar 80 jaar 75 jaar 95 jaar 90 jaar 75 jaar 80 jaar 75 jaar 85 jaar 75 jaar

De kroonjarigen in oktober 2010: 1 Mevrouw L.H.S. Briaire – de Vries, Voorhout 2 De heer D.E. Pols, Wassenaar 3 Mevrouw Jkvr. A.R.F. van der Wijk, ’s-Gravenhage 5 Mevrouw W.T. van Eijk, ’s-Gravenhage 5 Mevrouw H. Jansen – Spetter, Zoetermeer 5 De heer J. van der Gaag, Alblasserdam 8 Mevrouw L. Polak, Amsterdam 14 De heer J. van Vliet, Schiedam 15 Mevrouw J. de Groot – de Zeeuw, Zevenbergen 18 De heer A. Oliemans, Ulvenhout 20 Mevrouw J. Broekhals, Groningen 21 De heer J. Hofman, Rotterdam 22 De heer A. Noordermeer, Rhoon 22 Mevrouw G. Rouwhorst, Schoorl 26 De heer D. van der Ent, Rotterdam 27 De heer F.G. Maas, Vlaardingen 29 Mevrouw N.J. Pasma – Nap, Rotterdam 31 Mevrouw P. Buizert, Rotterdam

75 jaar 85 jaar 75 jaar 85 jaar 70 jaar 70 jaar 70 jaar 80 jaar 80 jaar 90 jaar 85 jaar 75 jaar 85 jaar 75 jaar 85 jaar 70 jaar 85 jaar 85 jaar

Mocht u een jarige uw gelukwensen willen overbrengen dan kunt u nadere adresgegevens opvragen bij het Bureau Administratieve Verwerking, telefoon 0104809337 (met voicemail) of via e-mail [email protected]

Mevrouw C.M. Stoutjesdijk – Friderichs, Capelle aan den IJssel De heer J.A. van Berkum, Gouda De heer J. van Beveren, Apeldoorn De heer A.J. Jansen, Schiedam De heer R. Meijer, Capelle aan den IJssel De heer W.J. Monster, Rotterdam De heer A. Schouten, Alblasserdam De heer H.A. Veringmeijer, Numansdorp De heer J.H.R. Fillié, Oegstgeest

32

!" #

%$Afscheid Ton van Eekelen Een paar maanden geleden heeft Ton ons laten weten, dat hij noodgedwongen zijn bestuursfunctie moest opgeven, omdat de verzorging van zijn echtgenote, die na een revalidatie van ruim een half jaar weer thuisgekomen is, hem nog weinig gelegenheid biedt zich voor SGBN in te zetten. Aangezien er geen goed moment gevonden kon worden om van hem afscheid te nemen tijdens onze vergaderingen en de reünie in april, heeft een bestuursdelegatie Ton thuis bezocht en hem met cadeaubonnen en een mooie wijn zeer bedankt voor zijn collegiale inzet in de afgelopen 10 jaar. Zijn echtgenote hebben wij bloemen overhandigd en wij hebben hen bij het verder revalideren, verzorging en hun plannen het allerbeste toegewenst.

BESTUUR S.G.B.N. Voorzitter Leo Th.A. van der Velde Tel. 073-551 4790 [email protected]

Penningmeester Bea P.H. van der Linden Tel. 0492-533 156 [email protected]

Secretaris Cees C.M. Free Tel. 073-503 1801 [email protected]

Plv.voorzitter/secretaris Louis G.Voorzanger Tel. 020-642 6213 [email protected]

Verjaardagen De namen van degenen die in juni hun kroonjaar zullen vieren stonden al vermeld in OP KOERS no.3. Daarom hieronder de namen van degenen, die in september en oktober een kroonjaar vieren. Wilt u iemand een kaartje sturen, maar heeft u geen adres, neem dan contact op met het secretariaat van S.G.B.N. tel. 073-5031801 of per email [email protected] 70 jaar 02-09-2010 04-09-2010 06-09-2010 08-09-2010 14-09-2010 21-09-2010 26-09-2010

E. de Jong, 1802 JT AMSTERDAM J.M. Hoekstra, 1422 VA UITHOORN D. Schaap, 8226 JK LELYSTAD Mw C.F.Graafmans-Regtien, 2132 NZ HOOFDDORP Mw J.Huberets-Knipping, 6687 AC ANGEREN M.J.M. Volwerk, 3941 RB DOORN J.C. Hart, 1443 WT PURMEREND

Overige bestuursleden Jan Oomes Tel. 076-565 4917 [email protected] Leen J. Stout Tel. 0481-376 266 [email protected] Jan L. van de Wijgaart Tel. 010-591 6033 [email protected]

33

27-09-2010 29-09-2010 06-10-2010 09-10-2010 14-10-2010 17-10-2010 25-10-2010 30-10-2010

W.F. Weers, 2925 VH KRIMPEN A/D IJSSEL C.T.J. Verhoeven, 6902 BA ZEVENAAR H.J. Detiger, 3032 HC ROTTERDAM H.A. van Battenburg, 4051 BJ OCHTEN J.W. Crombach, 5237 SW ’S HERTOGENBOSCH F.L. Peters, 4851 SJ ULVENHOUT Mw J. Vredenduin, 2804 KX GOUDA Mw C.Krippendorf-Brandsma, 1326 ED ALMERE

80 jaar 06-09-2010 06-09-2010 12-09-2010 14-09-2010 14-09-2010 20-09-2010 08-10-2010 14-10-2010 17-10-2010 19-10-2010 22-10-2010 25-10-2010 29-10-2010

Mw H.Helmos-Leeuwen, 3318 AE DORDRECHT Mr J.C.M. Velthuijse, 5268 CA HELVOIRT H.G. van Gemert, 5122 HX RIJEN E. Bongers, 1399 GD MUIDERBERG Mw E.M.Linssen-op de Kamp, 6063 BV VLODROP Mw M.J.Spiekerman-Landsbergen, 3871 HA HOEVELAKEN Mw W.M.M.Rutteman-Wouters, 3335 DB ZWIJNDRECHT W.F.L. de Barsé, 6526 JR NIJMEGEN Mw C.F.Usmany-Takarbessy, 3067 TT ROTTERDAM Q. Halbertsma, 1013 EE AMSTERDAM Mw J.A.Raafs-Peters, 5431 EL CUYK G.W. Huisman, 5861 CC WANSSUM Mw J.G. Nollen-ten Tuijnte, 1326 AE ALMERE

90 jaar 22-10-2010 26-10-2010

H.C. van Straaten, 1081 HN AMSTERDAM Mw D.A.E.Wolswijk-Voorbij, 2411 GX BODEGRAVEN

!" #

%$65-jarig huwelijk Het Secretariaat ontving een mailtje over een 65-jarig huwelijksjubileum op 12 juli jl. van de heer F.J. Barleeus (89 jr) en Mw C.C. Barleeus-van Bergen (88 jr). Zij zijn dus in 1945 kort na de oorlog in het huwelijk getreden en al zijn zij niet meer zo vlot ter been, zij zijn nog zeer helder van geest en belangstellend in alles wat in de wereld omgaat en zij gaan voor de 70 jaar!

OUD NIEUWS UIT COLLEGIAAL Dit is dan het laatste uit Collegiaal, daar er nog maar enkele exemplaren in mijn bezit zijn. In de volgende OP KOERS zal er oud nieuws uit de GENERALE SPIEGEL gepubliceerd worden. Collegiaal 1991/5 doet verslag van de eerste Seniorendag voor actieve gepensioneerden op zaterdag 14 september, gehouden in Utrecht. Men werd met (gratis) busjes opgehaald en ontving bij de entree een lijst van deelnemers. Ceremoniemeester voor deze gelegenheid was de heer L. Pieren, die iedereen

welkom heette en in het bijzonder de heer Van Driel, die toen het woord nam en liet weten dat de senioren de komende jaren steeds belangrijker worden in de samenleving; zowel in verband met de groei van de groep, als met betrekking tot hun ‘spending power’. Het is nu, in 1991, al zo dat 1/3 van het Nederlandse totale netto privé vermogen aan de bevolkingsgroep van 55 jaar en ouder toebehoort. Vervolgens ging hij nog kort in de affaire Paretti. Hij liet weten dat de problemen t.a.v. de solvabiliteit, de liquiditeit en De Nederlandsche Bank volledig waren opgelost en er is geen enkel risico

meer in de boeken aanwezig. Vervolgens sprak de heer J. Verzijden over het Pensioenfonds CLBN. Hij beëindigde zijn verhaal met het onderwerp vrijetijdsbesteding en dirigeerde – ter illustratie van zijn eigen hobby – enthousiast de Radetszky mars, waar bij het hele publiek fanatiek meeklapte, zodat de voordracht op een bijzondere wijze werd beëindigd. Tijdens het aperitief en de lunch had iedereen uitgebreid de tijd om met elkaar te praten, waarna nog wat artiesten optraden. Iedereen was vol lof over deze eerste Seniorendag en uitte de hoop dat er nog vele zouden volgen.

34

!" #

%$Collegiaal 1992/5 een artikel over de tweede seniorendag, die op 26 september werd gehouden in de Nachtwachtlaan. De heer L. Pieren was wederom de ceremoniemeester, die iedereen welkom heette, waarna het woord was aan de heer Van Driel, die enthousiast praatte over de financiële situatie van de bank en het nog te bouwen nieuwe hoofdkantoor in Rotterdam. De heer Mooiman, secretaris van de Stichting Pensioenfonds CLBN, gaf een duidelijke

uiteenzetting over het pensioenfonds, een onderwerp dat de aanwezigen zeer aansprak, waarna het tijd was voor het nuttigen van de drankjes en het zeer verzorgde lunchbuffet. Het was wederom een geslaagde seniorendag! In Collegiaal 1993/7 (het allerlaatste exemplaar) kon men lezen, hoe Mieke Boersma, hoofd Juridische Zaken, zich uit een Russisch vliegtuig stort om enige tijd later, met behulp van een parachute, te landen op de Noordpool,

waar ze de CL-vlag laat wapperen. Daan Hendriksz, Hoofddirectie Binnenlandse kantoren. Laat de CL-vlag ook wapperen, echter op een bijzonder punt: de Kilimanjaro. In plaats van uit de lucht op deze berg neer te dalen, bereikte hij de top echter door deze te beklimmen, waarna hij de vlag hier de ruimte gaf.

Door Hommo Hof

Oud nieuws uit de SCHIJNWERPER Schijnwerper 1987-7/8 begint met presentaties in een aantal steden waarbij het nieuwe marketingbeleid voor Particulieren wordt geïntroduceerd. Er is een OVA project, een onderzoek naar de vraag wat efficiënter kan. Een interview met Erik Vonk, Chief Administrative Officer, en dat is geen boekhouder, maar de supercommerciële baas van de Commerciële Bank. En een interview met een vrouwelijke manager, Regina Bos, manager Buitenlands Betalingsverkeer, onze vroegere BBV. Meldingen aan de Ombudsman, van postverzorging tot beveiliging. De Schijnwerper gaat naar de kantoren en praat met drs. E.J.U. Hesp, regio directeur Maastricht, Marcel Marell, chef Buitenlandkantoor Heerlen, Marita Frijns, medewerker grenskantoren in Maastricht, Karel Hoogerwerf, directeur kantoor Heerlen, Marij Philipen, baliemedewerkster kantoor Heerlen, Margo Evers, medewerkster AZ en Jos Starmans, eveneens kantoor Heerlen. NCB is bij een cardiologen congres in Maastricht. En de Schijnwerper gaat ook nog naar klanten, naar Medtronic, waar pacemakers worden gemaakt, en Norton in Hoensbroek, schuur- en slijpmiddelen. Bijbank Amsterdam is verbouwd. Mevrouw Hoogstrate van kantoor Den Haag noteert het stomste pleonasme van de hele jaargang ‘86 van de Schijnwerper : á la minute on line. In memoriam J. Kooyman van Effecten administratie.

Schijnwerper 1987/9 begint met een nieuwe methode inzake het beoordelen van medewerkers. Hielkema spreekt de Direktbank toe over kostenbeheersing. Na 41 jaar dienstverband wordt Alsemgeest onderscheiden met een vererend getuigschrift met gouden dasspeld en zilveren penning van de Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel. Bij Bureau Gezondheidszorg wordt Piet Kuijken als baas opgevolgd door Dick de Ronde. Het Medisch Centrum Alkmaar, klant van kantoor Alkmaar, vroeg of wij een bijdrage voor hun personeelsblad wilden leveren inzake de fiscus en uw rente. Kantoor Doetinchem is gehuisvest in een beeldbepalend bouwwerk, een interview met directeur G. Bouwknegt. En wederom is Schijnwerper op bezoek bij klanten, machinefabriek J. de Jonge B.V. en J.A. van Belzen B.V., in garnalen, beiden klant van kantoor Middelburg. Een interview met Linda Evers, die kantoor Roosendaal met een gehalveerde bezetting geholpen heeft draaiende te houden. Anneke Talhout is de nieuwe beheerder van de Ideeënbus. In memoriam: H.A.Geurtsen, cliëntenadviseur kantoor Utrecht, Nico Drost van het BZA en Peter Ingelse van Informatiecentrum.

35

Soosmiddagen PHP ‘s-Gravenhage 14 september 2010 (ivm Prinsjesdag een week eerder) 19 oktober 2010 16 november 2010 Plaats: Corona Hotel, Buitenhof 39 -42 te ’s-Gravenhage 14:00 – 16:30 uur

Rectificatie Door nog onbekende oorzaak is het overlijden van de heer C.A. Klaver twee maal opgenomen in Op Koers nr 3, Het juiste bericht moet zijn Overleden PHP C.A. Klaver, overleden Purmerend 25 februari 2010

Verjaardagen September 1 3 8 17

De heer B van Klaveren, Leiderdorp De heer A. Molenaar, Baarn De heer W. Bal, ’s-Gravenhage De heer P.P.A. Herman, Weesp

Oktober 4 Mevrouw M. Klaver – van Vliet, Bergen 5 De heer M.W. Has, Bennebroek 15 De heer G.J. Bergman, Laren 21 Mevrouw E.H.E. Rock, Almere 23 Mevrouw J.F. van Pelt, Almere 24 Mevrouw E.H. den Heijer, ’s-Gravenhage 24 De heer J.C. van der Holst, Lisse 27 Mevrouw C. Borst Laanen, Amsterdam 28 Mevrouw P.C. Schuller, ‘s_Gravenhage 28 De Heer N.J.F. Post, Laren

80 jaar 85 jaar 85 jaar 70 jaar

70 jaar 75 jaar 80 jaar 70 jaar 75 jaar 75 jaar 85 jaar 80 jaar 80 jaar 65 jaar

!" #

%$ !" #

%$36

Nummers en adressen Regio besturen SVSB !"#$%&'()!*+,'%-.&%!/%012% 3$$*4#))!*5%+6*7%8797%:!#;%% 9!//#/"'!!()!*%'!C*7%&787:7%DE!/)#/"?C,/%DE(!FG% J!F*!),*#(5%+6*7%K787%C,/%LEM;!/%% J!F*!),*#,,)%J3JD%&'()!*+,'%N1$$*+!/ O*7%&;P7%JF6Q!#)4!*;,,/%..HR%.BB>%S %%9E*'!*!/+%?%"74EM;!/HTEUF',#;7/; !"#$%V)*!F6)%-=V2% 3$$*4#))!*%+6*7%W7:787%&*)(%% 9!//#/"'!!()!*%+6*7%97&7% $'#X/%% J!F*!),*#(%'!C*7%Y7%D;$!'#/G%% J!F*!),*#,,)%J3JD%V)*!F6) Z6$*P!FG!;,,/%=<%>A<.%DY%Y,,*((!/%?%"P;$!'#/GTF(7F$' !"#$%:,,*;!'%->:2% 3$$*4#))!*5%+6*7%[787\7%],;^%%% J!F*!),*#(5%+6*7%S7%+!%:!!*%%% 9!//#/"'!!()!*5%+6*7%]7%D#!*()!G!*%%% J!F*!),*#,,)%J3JD%:,,*;!' &//#!%YK%JF6'#+)()*,,)%>@%.I==%YD%&;G',,*%?%Q7+!76!!*T6!)/!)7/; !"#$% $))!*+,'%-B 2% 3$$*4#))!*N(!F*!),*#(%+6*7%97K7%W!C!*#/"%% 9!//#/"'!!()!*5%+6*7%[7K7&7% $PP!/%% J!F*!),*#(5%C,F,)E*! J!F*!),*#,,)%J3JD% $))!*+,' D,F6U;!#/%=@B%>.==%8D%JF6#!+,'%%?%U";TF,#Q,M7/; !"#$%L!!;,/+%-@L2% 3$$*4#))!*N(!F*!),*#(5%+6*7%]7%K*#!U%% 9!//#/"'!!()!*5%'!C*7%Y7:717%Y!M*!*?Y!#X!*(%% J!F*!),*#(5%C,F,)E*!% J!F*!),*#,,)%J3JD%L!!;,/+ &'/!()M;,,/%.@%B>>A%W&%Y#++!;PE*"%?%F"T4!!;,/+/!)7/; !"#$%D*,P,/)%-AD2% 3$$*4#))!*NU!//#/"'!!()!*5%+6*7%[7%J'#)(%% J!F*!),*#(5%+6*7%87:7%+!/%V#X;%% J!F*!),*#,,)%J3JD%D*,P,/) O!%J#))!*;,,/%>.%@@<@%&D%3!;+6$C!/%?%6,/(+!/E#X;TC!*(,)!;7/;

<=>%?%@AB>BA= <=<%?%A.H%=.%I= <=HH%?%B=0B.0

<>BI%?%B.AA@I <><%?%AH.A0.I <>BA%?%@0=>BA%

<0=%?%@>>>A.= <0=%?%@A=0@A@ <=@.%?%A@0@==

<.<%?%[email protected] <.I.%?%>=@H@0%

<..I%?%A.@<00% <..I%?%BA0@H>

@A>A
!"#$%1$$*+?1!+!*;,/+%-012% L#!%$/+!*%*!"#$%&'()!*+,'% !"#$%O!/%:,,"%-IO2% 3$$*4#))!*NJ!F*!),*#(5%+6*7%87:7%C,/%O!E*(!% 3$$*4#))!*5%C,F,)E*! 9!//#/"'!!()!*5%+6*7%Z6787:7%YE;+!*%% J!F*!),*#,,)%J3JD DE*"7%\;(!/;,,/%=A> ==I=%1K% #X(Q#XG% 87C,/+!E*(!TU;,/!)7/;

<.0B%?%=HI0=0%

<0<%?%>H<@=>>

37

!" #

%$Personalia

REGIO ROT TERDAM

Soosmiddag Op 10 juni 2010 heeft de Regio Rotterdam een soosbijeenkomst georganiseerd in zalencentrum Rustburcht te Rotterdam. Tijdens de door veel oud collega’s bezochte soos, ondanks de kort daarvoor geslaagde uitgaansdag op 20 mei, was er weer genoeg stof om over te praten. Er werd tijdens deze soos veel gesproken over de in alle opzichte geslaagde uitgaansdag. Ik heb als voorzitter nog even gememoreerd dat wij in de toekomst wellicht een eigen bijdrage moeten vragen. Daar heeft een ieder begrip voor. Eigen bijdrage is geen probleem. Men wil gewoon deze uitstapjes blijven beleven. Het bestuur Regio Rotterdam

Jubilarissen 4e kwartaal 2010 70 jaar 10-10 mevr W.J.M.Timmer te Reewijk 21-12 mevr P. Dool-van Vliet te Rotterdam 80 jaar 19-11 de heer B.Gravendeel te Rotterdam 90 jaar 10-10 de heer W.J.Coolen te Dordrecht 50 jaar gehuwd 5-10 de heer D.Mak en mevr M.J.MakDekker te Krimpen a/d Ijssel 7-12 de heer C.J.Mingaars en mevr R.Mingaars-Peeman te Rotterdam

Uitgaansdag Op 20 mei zijn wij met liefst 97 deelnemers op weg gegaan richting Zeeland. Aangemoedigd door een aangename temperatuur hadden wij er allemaal wel zin in. Onze eerste pleisterplaats was het vissersdorp Stellendam, waar wij koffie dronken met een Zeeuwse Bolus. Een goed geïnformeerde chauffeur vertelde ons heel wat overal die kleine schilderachtige plaatsen zoals Goedereede en Ouddorp. Daarna reden wij richting Walcheren, dit was een zeer fraaie rit, met

immense waterpartijen, de Grevelingen en de Oosterschelde, een fascinerend land- en waterschap. Wat mij opviel was het onderhoud van al die dijken en waterkeringen. Wanneer wij dit niveau van onderhoud handhaven, dan krijgen wij in de toekomst geen natte voeten. Eenmaal op Walcheren aangekomen, kregen wij nog een stukje sightseeing van Middelburg. Daarna naar Oostkapelle waar de

lunch gebruikt werd. Na de lunch gingen wij richting Grijpskerke voor een bezoek aan Imkerij “Poppendamme“ Een van de medewerkers gaf een goed gedocumenteerde uitleg over het leven van de bijen, het was zeer interessant. Bij het verlaten van de imkerij kon men volop honing en kaarsen kopen. Na nog wat bijzonderheden van Walcheren bekeken te hebben, gingen wij richting Ridderkerk naar restaurant Van der Valk. Daar werd ons een warm/koud buffet aangeboden, waar stevig gebruik van werd gemaakt. De gepensioneerden kunnen nog behoorlijk eten, daar hebben zij geen moeite mee. Wij kunnen deze zeer interessante dag, die in het teken stond van “water”, misschien het best samenvatten met een couplet uit het gedicht van Johan van Meurs (1888-1945). Hierin verwoordt deze dichter, dat men Holland veel af kan nemen, maar men moet niet aan zijn wateren komen. Het couplet gaat als volgt: Maar neem je Holland zijn water weg, zijn plassen en zijn vaarten, dan is dit land geen Holland meer, al staat het op de kaarten. Tot slot veel dank aan het Bestuur van Regio Rotterdam en Fortis Bank Rotterdam, 2 juni 2010, B.Jansen

!" #

%$38

REGIO HA ARLEM

FORTIS DAGTOCHT 2010

Met een bus vol deelnemers vertrokken we om negen uur uit Haarlem richting Hilversum. Daarvoor waren de senioren van boven het Noordzeekanaal al in Alkmaar en Akersloot ingestapt. In Haarlem voegden de deelnemers uit Haarlem en omgeving zich erbij, zodat we compleet konden vertrekken. Het was woensdag 28 mei. Gelukkig aardig weer: beetje zon, droog en een redelijke temperatuur. De jaarlijkse dagtocht van S.V.S.B. regio Haarlem was begonnen. De bestemming in Hilversum was het gebouw van Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid, kortweg Beeld en Geluid. Om tien uur arriveerden we bij het Mediapark. Dat de architectuur van het

nieuwe gebouw van Beeld en Geluid bijzonder is, blijkt al na een blik op de unieke glasgevel en een blik op de binnenzijde van het gebouw. Sinds de oplevering worden afbeeldingen van het spectaculaire gebouw in vele publicaties gebruikt, waaronder de New York Times en het Architectuur Jaarboek 2006. Bij die laatste siert het gebouw van Beeld en Geluid het omslag. We werden ontvangen in het publieksrestaurant met koffie en gebak. Dit restaurant, met uitzicht op de vijver met fonteinen, is in de hal van het gebouw; het imposante Atrium. Deze hal bevindt zich op het dak van de ondergrondse archiefruimten en met het kantorengebouw aan de ene en de publieksruim-

ten aan de andere kant. Het is prachtig te zien hoe het licht van buiten door de talloze glazen gevelplaten binnenkomt. Het gebouw is een ontwerp van Neutelings Riedijk Architecten en wordt in de volksmond al vertederend ‘kleurplaat’, ‘snoepdoos’ en ‘glasbak’ genoemd. Het is, na een voorbereidingsperiode van tien jaar, geopend in 2006. Na de koffie werden we in drie groepen gedeeld en vertelde de gids ons wetenswaardigheden betreffende Beeld en Geluid. Het is een cultuurhistorische instelling die het audiovisuele erfgoed verzamelt, conserveert en toegankelijk maakt voor gebruikers. Die gebruikers zijn onder meer: mediaprofessionals, mensen uit het onderwijs en de weten-

39

schap en het algemene publiek zoals wij. Het erfgoed moet wel cultuurhistorisch van nationaal belang zijn. De collecties omvatten meer dan 700.000 uur radio, film en muziek. Daarmee is Beeld en Geluid een van de grootste audiovisuele archieven van Europa. Het instituut beheert onder meer het radio- en televisiearchief van de publieke omroep, een omvangrijke collectie documentaire films met werk van beroemde cineasten als Haanstra en Van der Horst, het Nationaal Muziekdepot, reclame, animatiefilm, amateurfilm, collecties van bedrijven en maatschappelijke organisaties, en een collectie wetenschappelijke- en onderwijsfilms. Ook beheert het instituut een omvangrijke foto- en voorwerpencollectie die de geschiedenis van de omroep in Nederland illustreert. De collecties geven een uniek beeld van de geschiedenis van Nederland van de afgelopen honderd jaar en van de geschiedenis van de audiovisuele media. In 1996 is het instituut opgericht met een fusie van het bedrijfsarchief van de Publieke Omroep, het filmarchief van de RVD, Stichting Film en Wetenschap en het Omroepmuseum. Het oudste materiaal stamt uit het eind van de negentiende eeuw, het nieuwste wordt op dit moment opgenomen van radio of televisie of aangekocht op cd. Dag in dag uit nemen recorders en computers een grote selectie op van wat er op

radio en televisie te horen en te zien is: op video, op cd-rom of rechtstreeks op de harde schijf van een computer. Al dat opgenomen materiaal komt terecht in de collecties van Beeld en Geluid. Behalve film-, video- en audiomateriaal bewaart Beeld en Geluid ook de apparatuur die gebruikt is om het materiaal te produceren, uit te zenden en af te spelen, zoals oude televisiecamera’s, wasrollen, zendinstallaties en videorecorders. Beeld en Geluid spant zich in om het gebruik van archiefmateriaal zo veel mogelijk te bevorderen en zo goed mogelijk te faciliteren. De dienstverlening kent een drietal klantgroepen: professionele klanten, het onderwijs en de particulieren. Na het bezoek aan Beeld en Geluid hadden we wel trek. Het was tijd voor de lunch. In het restaurant van vliegveld Hilversum waren de tafels voor ons gedekt en lagen de boterhammen en uiteraard het beleg op ons te wachten. Vanuit het restaurant hadden we uitzicht op het vliegveld. Leuk te zien hoe de kleine éénmotorige vliegtuigen landen, taxiën en opstijgen. Daarna een tocht door het Gooi. Heel mooi gebied. De natuur is in deze tijd van het jaar het meest mooi. Prachtig groen. Ook vele mooie panden gezien. Werkelijk een goed idee om rustig langs

Personalia Kroonjarigen 70 jaar 7 september 12 oktober 15 oktober 7 november

de heer N.A.M. Groot te Alkmaar de heer R.A. Schot te Alkmaar mevrouw A. Blom-van de Loo te Schagen de heer H.C.M. Schilder te Heiloo

80 jaar 6 november

mevrouw G.A. v.d. Linde-Lansheer te Haarlem

!" #

%$onbekende wegen in het Gooi te rijden. Na de rit was het tijd voor een drankje. We stopten in Bilthoven bij een leuke uitspanning: De Mauritshoeve. Weer tijd om gezellig bij te praten onder het genot van een drankje. Na deze pauze de bus weer in voor een tocht langs de Vecht. Ook weer mooie natuur en prachtige buitenplaatsen. De meesten van ons kenden natuurlijk deze omgeving wel, maar het is toch altijd weer zeer de moeite waard hier te rijden en te kijken. Om zes uur arriveerden we in HaarlemZuid bij het restaurant van Van der Valk voor het diner. De tafels waren net als vorig jaar weer mooi gedekt en het voorgerecht stond klaar. Daarna genoten van het koude- en warme dinerbuffet. Als nagerecht werd een ijsbuffet gepresenteerd. Al met al lekker en voldoende eten, een drankje om de tongen los te maken en onderling weer gezellig bijgepraat. Het was een mooie, plezierige en leerzame dag. Heel fijn dat we als senioren van Fortis dit mee mochten maken. We weten niet hoe dit in de toekomst zal zijn, maar voor deze tocht: Fortis bedankt.

!" #

%$40

REGIO UTRECHT

Activiteiten De vakantie zit er weer op, dus het bestuur is alweer druk aan het brainstormen voor de najaars-soosdag. Meestal komen we er wel uit, ook dit keer kunnen we melden, dat we op woensdag 6 oktober weer een gezellige soosdag voor de leden van de regio Utrecht in petto hebben. Natuurlijk verklappen we nog niet alles, maar we gaan het dorp Haarzuilens, dat helemaal onder monumentenzorg staat, bezoeken. Noteer vast deze datum in uw agenda, want het wordt helemaal leuk die dag. Contact staat bij ons hoog in het vaandel, en er zullen heel wat vakantieverhalen worden uitgewisseld. Natuurlijk krijgt iedereen persoonlijk bericht. Namens het bestuur van Regio Utrecht Gree Bloemink

Kritische Noot Als reactie op een artikel over de landelijke dag van regio Utrecht, zou ik het op prijs stellen, dit stukje in uw volgend blad op te nemen. Ik hoop, dat u het niet te kwetsend vindt voor de schrijver van ons verslag, maar ik denk, dat een reactie wel op zijn plaats is, zeker naar de vele deelnemers aan de dag toe. Bij voorbaat mijn dank Piet Romijn, penningmeester.

Heerlijk Diner Aan welke eisen moet een heerlijk diner voldoen? We “genoten” van een 3 keuze 3 gangen menu. Men kon dus uit 3 verschillende soepen, 3 vleesgerechten en 3 desserts kiezen. Het vooraf raf drankje laten we even buiten beschouwing, want voor het opnemen daarvan zijn ze altijd supersnel. Alle keuzen waren vooraf bekendgemaakt. Aan tafel werd er per tafel gevraagd en genoteerd welke soep, welk vleesgerecht en welk dessert per persoon gekozen was. Daar ging al geruime tijd meeheen. Toen na ong. 1 uur de soep werd opgediend, was dat bij velen al niet heet meer: blazen was overbodig. Soep op, dan het hoofdgerecht: visfilet, kipfilet en schnitzel. Over de vis weet ik niets, maar de zelf bestelde kipfilet was gaar, maar op een koud bord opgediend, dus ook van een middelmatige temperatuur. De schnitzels waren bij velen erbarmelijk, te taai, te hard of niet gaar. Geleverde aardappelen en groenten waren zeker niet op alle tafels volledig opgediend. De toetjes: ijs en puddinkjes waren wel goed. Alles werd met grote tussenpozen aangeboden. De algemene conclusie luidde: men wil wel een groot aantal personen binnenhalen, maar de keukencapaciteit was naar onze mening te gering om de groep soepel te bedienen. De penningmeester heeft na het ontvangen van de rekening gereclameerd en na het toegeven door de beheerder, dat er fouten waren gemaakt, gevraagd om 5% korting op het bedrag er toch 4% gekregen. Dus al met al “Heerlijk Diner”. De penningmeester.

41

!" #

%$REGIO DEN HA AG

19 mei 2010

Uitgaansdag 2010 plaats nemen in het restaurant deel en werd tafel voor tafel genoten van het uitgebreide buffet. Ondertussen werden we voorzien van drankjes, zodat we niet droog kwamen te staan. Tijdens het diner, nadat ieder ongeveer een eerste gang had gemaakt, kwam het duo Rob en Emiel aan de diverse tafeltjes vlak onder het oog van de toeschouwers weer een demonstratie geven. Kunstjes met kaarten, lepels, dobbelstenen enz. werden vertoond. Kortom te veel om op te noemen. De behendigheid die getoond werd vergt een behoorlijke training en concentratie. Later dit jaar is het duo Rob en Emiel in een

Rond 11.00 uur verzamelden de deelnemers zich in het Chinees-Indisch restaurant Fong Shou waar dit jaar de festiviteiten plaats vonden. Na de charmante begroeting op traditionele wijze door het bedienend personeel konden we plaats nemen in een gereserveerd deel van het restaurant. In een ander deel werden de laatste voorbereidingen getroffen door het duo Rob en Emiel. In afwachting daarvan kregen we koffie en Indisch gebak geoffreerd. Door de voorzitter werden we welkom geheten en werd kort uiteengezet hoe de dag ongeveer zou lopen. Hierna werden we door het duo verzocht plaats te nemen in het hiervoor ingerichte deel van het restaurant. In een flitsende show werd ons verschillende staaltjes getoond van hun veelzijdigheid. Uit een harde koffer werd een veel grotere echte bowlingbal getoverd en uit een andere koffer een compleet aquarium met levende vissen. Daarna werd geblinddoekt allerlei bijzonderheden over kleine spullen die de deelnemers uit hun handtas of binnenzak konden kiezen verteld. Eerst in een kalm tempo later in een razend tempo. Bewonderenswaardig en niet te snappen hoe. Na de indrukwekkende show, werden we weer uitgenodigd

Fietsdag De aangekondigde fietsdag heeft helaas geen doorgang gevonden. Er waren te veel mensen op vakantie of anderszins niet in de gelegenheid. We proberen het een andere keer weer.

internationale wedstrijd in China uitgeroepen tot de beste mentalisten. Laatst nog afgekondigd ter gelegenheid van het uitreiken van de Edisons waar zij een deel van de presentatie deden. We hebben dus echt kunststukjes van de bovenste plank gezien. Dit alles, vergezeld van de heerlijke gerechten, maakte de dag tot een groot succes. Benieuwd wat door het bestuur volgend jaar weer wordt bedacht voor de uitgaansdag. Een deelnemer.

!" #

%$42

Volgende activiteit Donderdag 14 oktober is een spelletjesdag gepland. We komen bijeen om te sjoelen, klaverjassen, bridgen en rummikuppen. Tijd 12.00 uur, plaats van samenkomst: de kantine van voetbalvereniging Laakkwartier. De spelletjes worden voorafgegaan door het bekende koud buffet, weer verzorgd door de dames Dutscher en Van Deurse. Geeft u tijdig op door middel van een briefje of e-mail met vermelding of u met introducé komt en aan welke spelsoort u wilt deelnemen. We rekenen weer op een groot aantal deelnemers. Bericht sturen aan de voorzitter/secretaris J. van Deurse, Burg. Elsenlaan 263, 2282 NG Rijswijk.

Jubilea: 65 Jaar. 10 september, de heer W. Manbodh te Den Haag. 80 Jaar. 21 september, de heer P.J. Laterveer te Leiden. 90 jaar. 24 september, de heer J.C. Brosius te Leidschendam. Gehuwd: Op 25 september is het 40 jaar geleden dat de heer W.H. Dopmeijer en mevrouw V.J. Siemer in de echt zijn verbonden. Alle jubilarissen en andere jarigen die geen “kroonjaar” vieren ook van harte gefeliciteerd.

Landelijke Fortisdag Regio Zuid

Verrassend dagje Dordrecht Op 27 mei jl. hebben we met een volle bus ( 55 personen) een bezoek gebracht aan de oudste stad van “Holland”, Dordrecht. Natuurlijk werd dit bezoek eerst voorafgegaan door een “koffie met gebak” moment in restaurant de Gouden Leeuw in Terheijden. Om 11.00 uur stonden 3 gidsen in Dordrecht klaar om ons in groepen, d.m.v. een stadswandeling, uitgebreid te verhalen over de historie van deze prachtige stad. Vele monumentale panden, gelegen zowel in de stad zelf als langs de diverse grachten en binnenhavens lieten ons teruggaan in de geschiedenis. Na een prima verzorgde gezamenlijke lunch

in de Reiziger, werd de dag vervolgd met een rondvaart in fluisterboten zigzag door de grachten en over de Merwede. Ook hierbij werden we onderweg van veel informatie voorzien. Er was ook nog ruimte voor vrije tijd. De bus vertrok om 17.15 uur naar ons dineradres in de 7 Bergsche Hoeve in Zevenbergen. Met een borreluurtje vooraf en een goed diner aansluitend, kreeg iedereen weer volop de gelegenheid om lekker bij te praten. We kunnen weer terugkijken op een fijne en leerzame dag waarop ook de weergoden ons bij de vele buitenactiviteiten goed gezind waren. Peter van Ineveld

43

REGIO ZUID

(BR ABANT/LIMBURG)

Kroonjarigen 65 jaar De heer H. Vermeulen te Rosmalen op 24 augustus 70 jaar De heer C.J.L. Geelen te Zevenbergen op 14 augustus 80 jaar De heer J.J.M. Zetz te ’s-Hertogenbosch op 6 september Mevrouw J.J.P. Widdershoven-Nijst te Maastricht op 31 oktober 90 jaar De heer N.J. Bartels te Maastricht op 9 november.

Computer Helpdesk Vorige keer is er een oproep gedaan op u (onze collega’s) voor mensen die iets van de PC afweten om een soort helpdesk op te starten. Ik kan u vertellen dat we geen enkele reactie daarop hebben ontvangen. Maar volhouders als we zijn, proberen we het nog een keer: Zijn er mensen die eenvoudige vragen over het gebruik van de PC willen beantwoorden? Het betreft vragen die onze lezers tijdens het gebruik van de bekende programma’s hebben en die zij dan per e-mail aan deze helpers kunnen stellen. Mocht een van u aarzelen, laat u dan niet weerhouden om even contact

op te nemen met de redactie, via [email protected], zodat een en ander eens verder doorgenomen kan worden. Wie weet welke mogelijkheden en ontwikkelingen daar nog uit voort kunnen vloeien. Ik kan alleen maar zeggen dat er toch veel behoefte bestaat om een dergelijke helpdesk te kunnen benaderen. Geloof me er is veel digitaal onwetendheid in onze gelederen. Kinderen hebben niet zoveel zin meer om de ouderen in deze materie wat wijzer te maken. (te ongeduldig). Let wel: de invulling en het opzetten van zo’n helpdesk valt geheel buiten de scope van dit Seniorenblad.

!" #

%$ 44

!" #

%$Leden dagelijks bestuur SVSB Voorzitter

Secretaris

Penningmeester

Jhr. Mr H.A.R. Röell

Aad van Leeuwen

Dhr. J. Bosch

070 - 3856490

[email protected]

050 - 5011425

[email protected]

[email protected]

Redactie Senioren Pierson Bestuur Pierson

Vertegenwoordiger in be-

Vertegenwoordiger in

Voorzitter

stuur SFBN

bestuur SFBN

G.A. Hollinga

Evenementen

035 – 525 28 93

Penningmeester

B.L. van der Zijden

[email protected]

B.F.D. Wijnvoord

070 -366 34 07

070 – 363 36 20

[email protected]

Secretaris

[email protected]

R.J. Versteeg

Redactie

023 – 528 23 02

070 – 363 36 20

[email protected]

[email protected]

Dagelijks bestuur Seniorencommissie MH/MP Voorzitter

Adviseurs:

H. Belou

Drs. A. Huig

C. Bloot

Tel. 036 - 534 58 95

Tel. 024 - 356 13 21

Tel. 0180 - 31 48 81

[email protected]

[email protected]

[email protected]

A.C.J. Bastiaenen

Vice-voorzitter:

Bureau Administratieve

Tel. 020 - 618 62 63

G.J.L.M. Velders

Verwerking

[email protected]

Tel. 070 - 368 33 02

p.a. Heyenkamp 2

Contactpersonen regio

[email protected]

3085 SN Rotterdam

Rotterdam:

Secretaris:

Tel. 010 - 480 93 37

G.J.L.M. Velders

C. Zoutewelle

[email protected]

Tel. 070 - 368 33 02

Tel. 0180 - 42 59 22

Rekeningnummer:

[email protected]

[email protected]

25.32.45.249

R.J. Haanstra

Penningmeester:

Evenementencommissie

Tel. 010 - 458 41 27

J.H.G. Meijer

MH/MP

[email protected]

Tel. 070 - 347 43 16

Voorzitter:

Contactpersoon regio

[email protected]

G.J.L.M. Velders

Den Haag:

Bestandsbeheerder:

Tel. 070 - 368 33 02

J.H.G. Meijer

A.A.M. van Grol

[email protected]

Tel. 070 - 347 43 16

Tel. 010 - 480 93 37

Vice-voorzitter:

[email protected]

[email protected]

A.C.J. Bastiaenen

Adviseur Evenementen

Lid:

Tel. 020 - 618 62 63

commissie

Mr. J.M. de Jonge

[email protected] L. Naaborg

Tel. 070 - 32 42 546

Contactpersonen regio

Tel. 0348 - 41 54 57

[email protected]

Amsterdam:

[email protected]

Colofon Jaargang 1 nummer 4 Redactieleden Jeroen Mayer Els Smith-Leeflang Kees Zoutewelle Henk Kutterink Mart Brouwer Theo Mulder Corrector Leo Naaborg Correspondentieadres Redactie Op Koers p/a Pr. Hendrikstraat 85 2291 EP Wateringen E-mail: [email protected] Ontwerp FBN Text en Design Utrecht Druk Drukkerij van Amerongen Verspreiding Mailservices Rotterdam Oplage 5000 exemplaren Verschijnings- en inleverdata Kopij* Nr. Kopij Uitgave inleveren voor 5 6-10-2010 23-10-2010 6 6-12-2010 24-12-2010 *Data onder voorbehoud Kopij inleveren vóór bovenstaande data op: [email protected]