waar
Eindhoven
maatvoering 25 x 30 meter
ontwerp
Stoop Tuinen, Nuenen (Gert-Jan Schouwenaar)
uitvoering
Stoop Tuinen, Nuenen
fotografie
Pascal Verlinden, Helmond
Een heus zwemparadijs aan huis 30
31
Genieten In tegenstelling tot de geordende klassieke, formele tuinen is bij de moderne tuin asymmetrie de sleutel. In deze hedendaagse tuinen worden diverse zichtlijnen gecreëerd, die door iedere tuingebruiker en bezoeker anders te interpreteren zijn. Er is, anders dan in de klassieke tuinen, geen centrale as en geen gedwongen geaccentueerd zichtpunt. Het gebruik van veel krachtige verticale en horizontale lijnen met eenduidige gladde materialen zonder tierelantijnen wordt altijd gecompleteerd met het element water, dat puur als spiegelend vlak wordt gebruikt. Voor een moderne tuin hoeft het perceel overigens helemaal niet groot te zijn. essentieel is wel het gevoel dat er een open, lege ruimte in de tuin aan wezig is. De materialen die gebruikt worden voor de muren of vloeren zijn van beton of hout, maar altijd strak afgewerkt en alle onderdelen dienen met precisie te worden geplaatst. De beplanting wordt gebruikt als architecturaal accent en is daardoor een onmisbaar onderdeel. Hagen of smalle bomen benadrukken de verticale lijnen, een solitaire boom in een pot legt de nadruk op een bepaalde plek. Wanneer er een gazon is, wordt het onderbroken door grote stukken verharding, meestal grof beton of gemodificeerd hout.
32
De moderne tuin gaat in tegen de aloude tuin architectuurtraditie, hij volgt namelijk de behoefte van de mens. De grondlegger van dit soort tuinen is de Amerikaan Thomas Church, hij vond dat de tuin er moest zijn voor de gebruikers. Gemak en genieten stonden voorop. Zijn boek Gardens for People uit 1955 laat bijna semi-industriële ruimtes zien met heldere afbakeningen. Hij gebruikte materialen als staal, hout, beton en glas, er is altijd water als spiegelend vlak, de beplanting bestaat uit weinig soorten en heeft altijd een forse textuur. Het is een compositie van keuzes. De open ruimtes laten door de materiaalkeuze steeds een sterk spel van licht en schaduw zien. De uitstraling is strak en netjes, ook de beplanting is gedirigeerd. Precisie en hoogwaardige afwerking maken van de tuin een elegante ruimte, waar de nadruk ligt op ontspanning en genieten. Church wordt gezien als de eerste tuinarchitect die de tuin transformeerde in een ruimte zonder rommel.
33
‘Opgroeien in een snijbloemenkwekerij geeft dan wel groene vingers, het heeft niets met tuinarchitectuur te maken’, volgens Gert-Jan Schouwenaar.
feiten en cijfers
24 uur ontwerpen 6 uur aanpassingen 6 uur overleg 32 uur technische uitwerking
Natuurlijk heeft hij als kind dikwijls meegeholpen op de kwekerij en is hij opgegroeid met veel buiten spelen en veel buitenruimte. Gert-Jan is zelf geen kweker geworden. Hij is even van plan geweest om de opleiding tot geluidstechnicus aan het conservatorium te gaan volgen, maar het wordt de Agrarische Hogeschool in Boskoop. Tijdens het eerste jaar van die opleiding, waarin juist veel aan het grootschalig ontwerpen van snelwegen en parkeerplaatsen wordt gedaan, realiseert Gert-Jan zich dat hij tuinen wil gaan ontwerpen.
duurzaamheid in stijl. Mooi is een tuin met een sterk karakter. Die tuinen, die maak ik.’ Zijn eigen tuin is wel eens experimenteerruimte voor nieuwe materialen. Stukjes kunstgras worden beproefd, op de erfafscheiding staan Galvaplaten, gegalvaniseerde gelakte metalen profielplaten, en de bestrating wisselt nogal eens. Overigens niet in het tuingedeelte waar de twee fraaie oude platanen en de speeltent van zijn dochter staan, “dat stuk tuin is echt voor onszelf”.
de opdrachtgevers meer dan verwacht, meer dan ze konden bedenken. Heel vaak kiezen ze dan voor het tweede ontwerp. Dat tweede ontwerpidee zouden zijn misgelopen als ik slechts één plan zou hebben laten zien. Ik bied keuzes en dat is altijd positief. Het gekozen ontwerp wordt driedimensionaal uitgewerkt zodat de opdrachtgever virtueel door de toekomstige tuin kan lopen.
Mensen blij maken, dat vind ik wel een fijn onder deel van mijn werk. Ook met lagere budgetten dan deze zwembadtuin ga ik met heel veel plezier aan de slag. Zo heb ik eens een tuin ontworpen die grotendeels uit gazon bestond, maar waar een enorme, speciaal overgeplante, volwassen boom de tuin zo’n kracht gaf, dat ik er stil van werd. En de opdrachtgeefster er ontzettend gelukkig van werd. Ik heb een geweldig beroep.’
Als de tuin is aangelegd, groeit hij nog door. Ik noem het de vierde dimensie. De opleiding verschaft hem alle input op het praktische en technische vlak, het talent voor vormgeving blijkt al lang aanwezig. Gert-Jan heeft gewerkt bij de inspirerende tuinarchitect Jacques van Leuken, vervolgens heeft hij een aantal jaren zijn eigen tuinarchitectenbureau, werkt daarna bij het onderscheidende bureau Puur en is nu leidinggevend tuin-en landschapsarchitect bij het dynamische bedrijf Stoop Tuinen. ‘Ik hou van mooie dingen maken,’ vertelt Gert-Jan wanneer hij over zijn vak en zijn werk bij Stoop Tuinen praat, ‘de tuinen die ik ontwerp hebben alle elementen van wat een functionele ruimte nodig heeft, in zich. Zo zorg ik ervoor dat je ruim kunt uitstappen uit je auto wanneer deze op de oprit staat, dat de loopverlichting juist op dat moment aanspringt en dat je daarna even tot rust kunt komen en kunt gaan zitten met een wijntje op je terras dat over je tuin uitkijkt.’ Hij vervolgt: ‘En nu over “mooi”, een moeilijk woord, maar bij mij gaat mooi over dromen, over emotie, over beleving en sfeer. Mooi is ongrijpbaar, subjectief, maar wat mij betreft is het herkenbaar door een sterk basisontwerp, een tijdloosheid en een 34
‘In mijn tuinontwerpen creëer ik ruimtes met een persoonlijkheid, een karakter. Het kenmerkende dat daar voor nodig is, distilleer ik uit de intensieve gesprekken die ik met de opdrachtgever voer. Het kan zijn dat ik in het sterke basisontwerp een kunstwerk laat plaatsen, een sfeerbepalend element uit de woning terug laat komen of een specifiek groeiende boom voorstel. Als er maar iets inzit dat voor de tuineigenaar kenmerkend is. Een ander heel belangrijk principe vind ik de beleving. Als je de tuin inloopt moet je verrast worden, op de weg terug moet je zeker iets zien en beleven waarvan je opkijkt, waarvan je nieuwsgierig wordt. Wat komt hierna nog meer?’ Gert-Jan presenteert de opdrachtgevers nooit één ontwerp: er komen er twee op tafel. ‘Deze manier van presenteren helpt de tuineigenaren om een afgewogen keuze te maken. Vaak komt iemand met een vastomlijnd idee bij ons binnen. Dat kan iets zijn wat in de glossy bladen heeft gestaan of op de televisie is gezien. Als blijkt dat de opdrachtegevers moeite hebben om deze ideeën los te laten, maak ik één ontwerp op basis van deze vastomlijnde vraag. In het tweede ontwerp neem ik de vrijheid en bied ik 35
Stoop Tuinen legt tuinen aan. Met aandacht, met plezier, met perfectie. En af en toe met prosecco!
Dit bedrijf heeft een binnendienst met tuin architecten en een calculator/werkvoorbereider en buiten zijn er meerdere aanleg- en onderhouds ploegen aan het werk. Ze bieden hun opdrachtgevers dus een totaalconcept aan. Dikwijls blijven ze, door het onderhoud dat ze aanbieden, de aangelegde tuinen nog jarenlang volgen en begeleiden.
Ze maken hier geen tuin met een zwembad, ze maken een zwembadtuin. Directeur Christian Stoop vertelt met trots over zijn Nuenense hoveniersbedrijf en tuinontwerp bureau. Zakelijk gezien blinken ze vooral uit in professionaliteit: ‘In alles ondersteunen we onze opdrachtgevers bij het maken van de juiste keuze voor de allermooiste tuin. Degelijke plan voorbereiding is daarbij belangrijk. Korte tijd heb ik dat zelf op me genomen, maar al snel kwam ik in contact met een extern architectenbureau dat mijn plannen ging maken. Weer enkele jaren later heb ik zelf architecten in dienst genomen en inmiddels werken er zelfs drie tuinarchitecten bij ons.’ Christian is goed in de omgang met mensen. ‘Als je voor een opdrachtgever iets heel moois wilt maken, dan doe je dat samen. En dan moet je elkaar volledig kunnen vertrouwen. Daarmee hebben we gedurende de loop der tijd een goede naam opgebouwd. We bestaan inmiddels al meer dan twintig jaar. De kennismakingsgesprekken met nieuwe opdrachtgevers voer ik altijd zelf. Dan merk ik al snel of de tuineigenaren open staan voor goede ideeën. Een goed en origineel idee is belangrijk in onze filosofie, het is erg fijn als je de ruimte krijgt om een heel mooi idee te presenteren en uit te mogen werken. Dat lukt bijna altijd en dat geeft een heel fijn gevoel. Met sommige opdrachtgevers 36
bouwen we daardoor zelfs zo’n mooie band op dat we daar jaren later nog steeds over de vloer komen. En dan wordt er niet alleen een kop koffie gezet, maar gaat ook de prosecco open!’ ‘Ontwerpen is voor ons het zoeken naar een evenwicht tussen het huis, de omgeving en de beschikbare ruimte’, gaat Christian verder. ‘Dat evenwicht wordt bepaald door de omgevings factoren, de wensen van de opdrachtgever en de kunde van de tuinarchitect. Met de juiste materialen geven we het ontwerp gestalte en de beplanting zorgt voor sfeer, structuur en dynamiek in alle seizoenen. De aandacht die het plan krijgt wordt in de aanleg doorgezet. Een mooie tuin is ook een optelsom van doordachte details. Onze hoveniers worden door de binnendienst uitvoerig bijgepraat over het idee achter het plan en de uitwerking van de details. Vervolgens is het hun ambitie om de tuin tot op de laatste steen perfect aan te leggen.’
feiten
uitvoering inclusief zwembad en poolhouse: 7 maanden
vind ik dat. Een dag zonder open haardvuur is een dag niet geleefd’, glimlacht hij.
‘Alles, buiten de gevel om, is door ons ontworpen’, vertelt Christian.
Een tuin met een bijzonder zwembad. Of verhuizen naar Spanje. Dat was de wens van de opdrachtgever van deze tuin. Stoop Tuinen legt een ware zwembad tuin aan, zwemparadijs zou een zelfs een beter woord zijn voor deze tuin. Het bad is op maat gemaakt, heeft een inlooptrap en verschillende niveaus. Rondom het bad is voldoende ruimte om te zonnebaden, te relaxen op een luie bank of om iets te drinken aan de bar. Alle bouwkundige elementen, zoals het poolhouse, de sauna en het overdekte terras zijn door Stoop vormgegeven. De uitvoering daarvan is bij een bouwkundig aannemer neergelegd.
Het eindresultaat is een zeer luxe tuin met heel veel comfort, gemaakt voor “family quallity time”. Vrije tijd is tegenwoordig een schaars goed, en zo kunnen de opdrachtgevers ultiem genieten in hun eigen achtertuin. In de zomer hebben ze de volledige beschikking over een eigen fantastisch zwembad voor het hele gezin.
‘Alhoewel ik zelf niet meer fysiek in een tuin sta beleef ik nog iedere dag veel plezier aan de tuin mensen om me heen. Ik geniet van de mooie dingen die we mogen maken. Mijn tuinarchitecten houden me op de hoogte van nieuwe materialen en de toepassing daarvan. Regelmatig weten ze me nog te verrassen met nieuwe en creatieve oplossingen. Om op de hoogte te blijven maken we minimaal ééns per jaar een studiereis met het hele bedrijf. Ook bezoeken we beurzen in Nederland en België en natuurlijk lezen we de bladen zoals Chic, Tuin & Landschap en Terra Architectura.’ En wat doet de directeur van zo’n groot hoveniers bedrijf nu in zijn vrije tijd? Is dat vlinders tellen, wandelen in het bos of fietsen wellicht? ‘Af en toe een vuurtje stoken is mijn grootste hobby’, vertelt Christian. ‘Sinds kort wonen mijn vrouw en ik in een huis waar in wel drie kamers een open haard te vinden is. Aan het eind van de middag brand er al minstens één knapperig vuurtje, heerlijk 37
‘We verhuizen naar Spanje’, zei de familie Maas. ‘Tenzij we iemand vinden die hier in de tuin een heus zwemparadijs voor ons kan maken.’ Stoop Tuinen nam deze uitdaging aan met als resultaat een zeer luxe tuin met een heel bijzonder zwembad.
Tijdens het bezoek van Stoop Tuinen aan het echt paar nodigt de heer des huizes de mannen uit om de tuin van bovenaf te komen bekijken. Vanaf de eerste verdieping zijn over de diverse schuttingen heen tal van blauwe bakken te zien, het zijn kleine en grotere rechthoekige zwembaden. Zoiets wil de heer Maas ook, maar dan anders.
Als je deze tuin ziet dan zou hij zo bij een luxe hotel aan de Mediterranee kunnen liggen. En dat was precies de bedoeling van de familie Maas. En natuurlijk kan dat. Dat er een aantal maanden van bouwtechnische voorbereiding nodig is, dat deert het echtpaar niet. In de tuin moeten veel technische voorzieningen aangelegd worden. Er komt een poolhouse met daarin een sauna en de technische ruimte vindt hier een plek. Er worden overkappingen gebouwd voor de buiten keuken en de zithoek. Alles heeft eenzelfde hoog afwerkingniveau. Comfort en luxe straalt ook de riante whirlpool uit. Die is half verdiept geïnstalleerd en daar stap je dus gemakkelijk in. Onder de ene overkapping is het lekker loungen, onder de andere is er een meer actieve zit, aan de bar. Onder die bar is de koelkast weggewerkt en natuurlijk kun je op de designbuitenkeuken prima koken, barcecueën en grillen.
38
Er is veel water in deze tuin. De grote, maar smalle vijver loopt over bijna de gehele breedte door de tuin. Je moet er zelfs overheen stappen om vanaf het woonhuis naar de rest van de tuin te komen. De staptegels lijken op het water te drijven en aan het begin van deze smalle watergoot is ook nog eens een klein zitje om even snel een kopje koffie te drinken. Van daaruit kijk je over het water heen naar het fraai waterspel dat de tuinarchitect in een laag muurtje heeft verwerkt. Het zwembad is de blikvanger van de tuin. Het heeft een bijzondere vorm en is helemaal op maat gemaakt. De ronde inlooptrap is heerlijk om op te zitten. Vanaf de trap komt je in het ondiepe deel van het bad. En van daaruit is er zelfs nog een extra verdiept gedeelte zodat je zelfs het bad in kunt duiken! ‘Het is een fantastische tuin geworden’, zegt Hennie Maas, de vrouw des huizes. ‘We kunnen er met de hele familie en vrienden de hele dag in genieten. We hebben allerlei soorten zitplekjes, in de zon of de schaduw. Er is voor ieder wat wils. We hebben een thuistap achter de bar staan, dus dan wil het nog wel eens gezellig laat worden. In de wintermaanden verschuift de aandacht van het zwembad naar de whirlpool en de sauna. We kunnen overigens vanuit de sauna zo de tuin in kijken, heerlijk vinden we dat! De tuin is voor ons echt een onderdeel van het leven geworden.’ Zelfs het meubilair in deze tuin is maatwerk en speciaal voor de familie uit het buitenland gehaald. Het is weersbestendig en staat het hele jaar buiten. Het doet dus echt mee in de totale beeldvorming. En zodra in het voorjaar het eerste zonnetje te zien is gaan de kussens weer naar buiten en begint een nieuw seizoen met veel tuin- en waterplezier.
39
40
41
