Een brochure voor iedereen: hetero s en holebi s! Het. van de. holebicultuur

Een brochure voor iedereen: hetero’s en holebi’s!

Het

van de

holebicultuur

Voorwoord Beste lezer,

Holebi’s kunnen in België nu alles wat hetero’s kunnen: trouwen, kinderen adopteren,

erven, samen een huis kopen. Maar ondanks deze grote vorderingen van de holebiemancipatie op juridisch gebied, is de integratie van holebi’s in de maatschappij vooralsnog onvoltooid. Onderzoek bewijst dat lang niet alle Belgen achter de recent verworven holebirechten (huwelijk, adoptie en de antidiscriminatiewet) staan. Een deel van de bevolking staat nog steeds afwijzend tegenover holebi’s, op basis van de stereotiepe vooroordelen. Een blijvende sensibilisatie van de hele bevolking en correcte informatie verstrekken zijn dus een noodzaak. Het ‘ABC van de holebicultuur’ wil hieraan tegemoet komen. Deze publicatie is geen wetenschappelijk werk, maar een echt ‘abc’, in de zin van een ‘start’. In dit ABC verduidelijken we een aantal begrippen uit de holebicultuur. Begrippen als ‘uit de kast komen’, Roze Huis, regenboogvlag, de Holebifoon, … die af en toe in de media komen, maar niet altijd gekend zijn. Het ABC van de holebicultuur is een rijke bron van informatie voor de hele bevolking, holebi’s en hetero’s. De brochure is ook beschikbaar voor sociale organisaties, ziekenhuizen, bibliotheken, rust- en verzorgingstehuizen, scholen en verenigingen. Dit ABC kunt u ook downloaden via de website www.polaris-wvl.be en www.west-vlaanderen.be/gelijkekansen. Dit ABC is tot stand gekomen dankzij de samenwerking tussen de Provincie WestVlaanderen en Polaris vzw. De Provincie West-Vlaanderen streeft naar gelijke kansen voor iedereen en wil met deze publicatie alle West-Vlamingen vertrouwd maken met de leefwereld van holebi’s en holebi’s in onze provincie meer zichtbaar maken. Polaris, het pas geopende West-Vlaamse Regenbooghuis in Oostende, is in de eerste plaats een informatiepunt en ontmoetingsplaats voor holebi’s. Het is ook een leuke plek voor iedereen om even langs te gaan, info te vergaren of een gezellig babbeltje te slaan. We zijn ervan overtuigd dat Polaris een grote rol zal spelen in de promotie van betere kansen voor holebi’s in West-Vlaanderen.

Veel leesplezier, Rob Jonckheere voorzitter Polaris vzw West-Vlaams Regenbooghuis

Dirk De fauw gedeputeerde voor jeugd, huisvesting en welzijn



‘Treft u tijdens uw lectuur een asterisk (*) aan in de tekst, dan is dat een verwijzing naar een andere plaats in de tekst waar dit begrip uitgelegd wordt.’



A Aanvaarding.

Ondanks de seksuele liberalisering sinds de jaren 1960 is de taboesfeer rond homoseksualiteit en holebigeaardheid in de samenleving verre van verdwenen. Binnen Europa vindt minder dan de helft (45 procent) van de bevolking homoseksualiteit aanvaardbaar. Ook in Vlaanderen heerst er nog vaak heel wat onwetend­ heid, irrationele angst en soms zelfs bijna instinctieve afkeer van holebiseksualiteit. Aan de andere kant bestaat in Vlaanderen (vooral in de grote steden zoals Antwerpen, Gent, Brussel) een sterke holebibeweging. Veel holebi’s zijn vandaag ook fier om ‘zo’ te zijn en drukken een eigen stempel op onze samenleving.

Adonis. Een ‘adonis’ is een mooie jongen. Het adoniscomplex is het ziekelijk streven van sommige homo’s om een perfect lichaam te krijgen. In de gay scene is de lichaamscultuur populair. Blote, gespierde lijven zijn dominant op feesten en in de disco’s van het homoleven.

Adoptie(recht). Holebiouderschap is een maatschappelijke realiteit en ook

in België groeien meer en meer kinderen op in holebigezinnen. Steeds vaker gaat het om kinderen die geboren werden in een lesbisch gezin, na kunstmatige inseminatie met donorsperma. In 2006 keurde de Senaat het wetsvoorstel goed dat holebikoppels het recht geeft om kinderen te adopteren. Een meemoeder kan dus vanaf nu het kind waarvan haar echtgenote of partner bevallen is, adopteren. Zij moet daartoe een aanvraag tot stiefouderadoptie indienen bij Kind en Gezin. Zie ook: meeouder.

Aids. Afkorting van ‘Acquired Immune Deficiency Syndrome’, de terminale vorm van

de infectie veroorzaakt door het hiv (Human Immunodeficiency Virus). Het virus tast het afweersysteem aan. Iemand die besmet is, noemen we seropositief. Gemiddeld de helft van de seropositieven ontwikkelt aids binnen de tien jaar na de besmetting. Gedurende die periode is de seropositieve niet ziek maar kan ondertussen wel anderen besmetten. Er wordt al lang naar een medicijn gezocht. De huidige hiv-remmers dragen in ieder geval bij tot de levenskwaliteit van seropositieven.



Allochtone holebi ’s. Het westerse emancipatiemodel waarin de nadruk Je kunt hiv krijgen door onveilig te vrijen met iemand die besmet is met hiv (lees: onveilig vrijen, hiv en hiv-preventie). Hiv kan ook via bloedtransfusies of besmette injectienaalden worden doorgegeven. In de dagelijkse omgang met mensen met hiv en aids is er geen risico voor overdracht van het hiv. Het virus kan niet in de buitenlucht blijven leven, dus ook niet op kopjes, bestek, beddengoed enz. Er is geen risico op infectie door huidcontact (een hand geven), niet door (tong)zoenen, niet door gebruiksvoorwerpen (toilet) en etenswaren, niet door adem, hoesten, niezen, niet via zwembad en sauna. Alle vormen van dagelijkse omgang met een hiv-besmet persoon of met een aidspatiënt zijn veilig. Zie ook: hiv.

Aidsdiscriminatie. Wereldwijd worden mensen met hiv of personen van wie

men vermoedt dat ze besmet zijn, weerhouden van gezondheidszorg of huisvesting en verliezen ze hun werk. Ze worden door verzekeringsmaatschappijen uitgesloten, vrienden en collega’s laten het afweten. Ze worden in de steek gelaten door hun partners of echtgenoten. Het bekend maken van de besmetting kan leiden tot psychisch geweld en zelfs moord. Alleen al in België geeft 69 procent van de bevolking aan op één of andere manier een discriminerend vooroordeel te hebben ten aanzien van mensen met hiv en aids.

Aids Memorial Day. De jaarlijkse herdenkingsplechtigheid voor mensen

overleden aan de gevolgen van hiv en aids, met getuigenissen, muziek en dans, georganiseerd door Sensoa (*). In 2007 stierven meer dan twee miljoen mensen aan de gevolgen van aids.

Aidsmoeheid. Term die verwijst naar de ‘vermoeidheid’ die kan ontstaan als je

steeds maar weer over hiv en aids moet horen, vooral in verband met veilig seksgedrag. Aidsmoeheid wordt gezien als belangrijkste oorzaak voor het toenemende onveilige gedrag bij het vrijen.

Aidsreferentiecentrum (ARC). Antwerpen, Gent, Leuven, Luik

en Charleroi hebben elk een ARC. Brussel beschikt over vier erkende centra. Deze centra hebben een overeenkomst met het RIZIV voor revalidatie van aidspatiënten. De meeste mensen worden bij hun huisarts getest en bij een positieve diagnose, verwijst deze hen door naar een ARC. Gemiddeld gaan mensen met hiv om de drie maanden op controle. Momenteel zouden er naar schatting zo’n zesduizend mensen worden opgevolgd; hiervan zijn een goede vierduizend in behandeling met antivirale medicatie. Adressen van ARC vind je onder ‘hulpverlening’ op www.mannenseks.be.

Allesoverseks.be. Website van Sensoa (*) over seks voor jongeren tussen 15 en 25 jaar. Allesoverseks.be biedt onder andere informatie over veilig vrijen, anticonceptie, homoseksualiteit en verliefdheid. Jongeren kunnen anoniem een vraag stellen. De website geeft onmiddellijk antwoord op die vraag. Ga naar www.allesoverseks.be.



wordt gelegd op het ‘uit de kast komen’, biedt voor allochtone holebi’s weinig uit­komst. Daar waar de Vlaamse holebi’s homoseksualiteit doorgaans als een identiteit beschouwen, wordt het in allochtone gemeenschappen eerder als een af te keuren seksuele handeling gezien. Bij Merhaba (*) zoeken allochtone holebi’s samen naar manieren om met seksuele geaardheid om te gaan die beter bij de eigen achtergrond aansluiten.

Amazone. In oude Griekse legendes waren de Amazones hevige strijdsters

die in hun eigen land leefden onder de heerschappij van een koningin. Ze meden mannen, met uitzondering voor paringsrituelen in de lente. Amazones werden in de jaren 1960 door lesbiennes geadopteerd als symbool voor krachtige vrouwen die zonder mannen leven.

Anale seks.

In de anus zitten heel wat zenuweinden en de anus wordt daarom beschouwd als een erogene zone. Anale stimulatie (strelen, penetreren, likken) komt als seksuele techniek voor bij mannen en vrouwen, homo’s en hetero’s. Sommige homo’s vinden het leuk anaal te vrijen, maar anderen vinden dat te pijnlijk of gewoon niet leuk. Er zijn veel homo’s (naar schatting meer dan de helft) die anale seks niet zien zitten en het dus ook nooit of zelden hebben. Voor anale seks geldt hetzelfde als voor genitale seks: correct en consequent gebruik van een anaal condoom beschermt je volledig tegen besmetting met hiv, chlamydia en gonorroe; het biedt onvolledige bescherming tegen andere soa. Je gebruikt het best voldoende glijmiddel. (syn. kontneuken, op z’n Grieks).

Antidiscriminatiewet.

De Belgische wetgeving verbiedt discriminatie op basis van een aantal beschermde kenmerken of criteria: leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof of levensbeschouwing, politieke overtuiging, huidige of toekomstige gezondheidstoestand, handicap, een fysieke of genetische eigenschap, sociale afkomst, nationaliteit, zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming, taal en geslacht. Bijvoorbeeld: iemand weigert om jou een huis te verhuren of een job te geven omdat je holebi bent. Bij een dergelijke overtreding kan je de politie verwittigen of contact opnemen met de lokale Meldpunten voor Discriminatie (*) om een advies in te winnen. Klacht indienen kan ook bij het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding (*).

Asielbeleid.

Asielzoekers zijn vluchtelingen die om uiteenlopende redenen hun land hebben verlaten om in een ander land, bijvoorbeeld België, bescherming te zoeken. Zij vragen dan politiek asiel. De dienst Vreemdelingenzaken onderzoekt of een asielzoeker een vluchteling is volgens het verdrag van Genève en of hij of zij om die reden tot België kan worden toegelaten. De voorwaarde is echter bijzonder streng. De aanvrager moet kunnen bewijzen het slachtoffer geweest te zijn van homofoob geweld of onderdrukking. In de praktijk blijkt dat heel moeilijk.

Aversietherapie.

Een vorm van gedragstherapie waarbij onaangename en soms pijnlijke stimuli worden gebruikt in een poging om het sociaal onaanvaardbaar of schadelijk gedrag van een persoon af te leren. Voor het eerst in 1930 gebruikt bij de behandeling van alcoholisme, maar in de jaren 1950 en 1960 was aversietherapie een veel voorkomende methode om een seksuele afwijking te ‘genezen’, waaronder ook homoseksualiteit en travestie.



' Bare' neuken. ’Bare’ is een Engels woord en staat voor bloot, onverhuld, naakt. Bareneuken is dus neuken zonder condoom. Bare-neuken is een verbreding van het woord ‘barebacking’, oorspronkelijk een cowboyterm dat letterlijk ‘paardrijden zonder zadel’ betekent. Wie aan barebacking doet, kiest vaak bewust voor de risico’s die aan onveilige seks zijn verbonden. Bareneuken kan veilig verlopen: bij twee mensen die strikt monogaam zijn en als niet-besmet zijn getest of nog nooit een onveilig contact hebben gehad. Er blijft echter steeds een risico dat je partner toch al een besmetting met SOA heeft, bijvoorbeeld zonder dat hij of zij het weet en/of dat hij niet monogaam is of blijft.

Beflapje. Een lapje uit fijn rubber (latex) dat je voor het beffen of

likken over de vagina of anus kan leggen, als bescherming tegen hiv en andere infecties; syn. liklapje.

Bend. Gratis magazine voor homomannen van Sensoa. Dit magazine ‘vertaalt’

preventieboodschappen in persoonlijke verhalen, getuigenissen en interviews, geplaatst tussen luchtige artikels over relaties en seksuele gezondheid. Bend is ook online te lezen via www.sensoa.be.

In Nederland heet een soortgelijke manifestatie ‘Roze Zaterdag’ (*). In België lieten de holebi’s zich voor het eerst op straat horen in 1979 in Antwerpen. Vanaf 1996 is het evenement elk jaar in Brussel, de eerste zaterdag van mei, en heet het de Belgian Lesbian and Gay Pride.

Boeken, holebi-. Boeken zijn een interessante bron van informatie voor holebi­ jongeren, voor hun ouders, vrienden en familie, en voor volwassen holebi’s. Veel holebi’s beginnen als jongere voofr de eerste keer na te denken over hun seksuele identiteit door informatie uit films, boeken en tijdschriften. Gewone bibliotheken bieden vaak - maar niet altijd - literatuur over homoseksualiteit aan. Daarom zijn holebiboekhandels en –bibliotheken van belang, zoals ’t Verschil (*) in Antwerpen en Casa Rosa (*) in Gent.

Butch, femme, kiki.

Zgn. lesbiennetypes. De tweedeling butch-femme wordt wel eens gebruikt om aan te geven of een lesbienne een zogenaamd ‘mannelijke’ dan wel ‘vrouwelijke’ uitstraling heeft. De tweedeling butch-femme werd binnen de lesbische gemeenschap als norm beschouwd in de jaren 1950. Vrouwen die niet in één van deze categorieën vielen, werden aangeduid als ‘kiki’ en men noemde ze vaak ‘in de war’.

© Zach Rathore

B

BLGP (Belgian Lesbian & Gay Pride).

Een kleurrijke en feestelijke optocht, annex feest, in Brussel, rond de eisen van de Belgische holebibeweging. Duizenden holebi’s en sympathisanten nemen er ieder jaar aan deel. Die dag toont de beweging dat haar eisenpakket wordt gedragen door een brede achterban. De organiserende holebibeweging is trots op de getoonde diversiteit, de onderlinge tolerantie, samenhorigheid en verdraagzaamheid.

Biseksualiteit. Biseksualiteit is een seksuele voorkeur voor zowel mannen als vrouwen. Wie op mannen én vrouwen valt, mag zich biseksueel noemen. In de volksmond eet hij of zij dan van twee walletjes.

Bifobie. Een groot deel van de bevolking staat afwijzend tegenover biseksualiteit, biseksueel gedrag en de biseksuele leefstijl. Ook homo’s en lesbiennes kijken vaak op bi’s neer, alsof biseksualiteit niet meer dan een ‘overgangsfase’ is. Ten onrechte.





C Camp. ‘Camp’ betekent verwijfd, nichterig, homoseksueel, gemaakt, overdreven

en is overgenomen uit het Amerikaans. Bijvoorbeeld het Eurovisie Songfestival: het is lelijk, dom,… maar mensen houden ervan, meer nog, het geeft hen een enorm gevoel van plezier.

Casa Rosa. Een regionaal, open, laagdrempelig huis voor holebi’s en sympathi-

vermenigvuldiging van hiv tegengaan. De combinatietherapie wordt sinds 1996 succesvol ingezet om de levenskwaliteit van seropositieven te verhogen. Sindsdien is het aantal hospitalisaties en het aantal personen dat sterft aan de gevolgen van aids sterk gedaald. Medicatie nemen vergt een goede organisatie bij het plannen van weekends, vakanties, feestjes, enz. Er zijn ook vaak neveneffecten en door het taboe rond hiv, is het niet vanzelfsprekend om consequent je medicijnen in te nemen bij vrienden, in gezelschap, op openbare plaatsen of op je werk. Syn. antivirale therapie.

Coming-in. Holebi’s doorlopen hun coming-out in verschillende fasen. Iemand in

vertrouwen nemen en over de eigen gevoelens vertellen, kun je de coming-out noemen; daarna volgt een fase waar holebi’s vooral contact maken met de eigen homo- of lesbische subcultuur. Dit contact, deze eerste stapjes in de holebiwereld, het in alle rust andere holebi’s ontmoeten, wordt de coming-in genoemd.

Coming-out. De term ‘coming-out’ komt van ‘coming out of the closet’,

santen, in hartje Gent, op de hoek van de Belfortstraat en de Kammerstraat. Het huisvest de secretariaten van de landelijke, provinciale en stedelijke holebibeweging (onder meer de Holebifederatie en WJNH). Er is een praat- en eetcafé, de ‘Foyer’ en een Infowinkel. T 09/269.28.12; website: www.casarosa.be.

in het Nederlands vertaald als ‘uit de kast springen’. ‘Coming-out’ is het moment waarop holebi’s er zelf voor kiezen om het te vertellen aan anderen (ouders, vrienden,…) dat ze holebi zijn. Het woord ‘coming-out’ doet vermoeden dat het iets éénmaligs is. Dat is niet zo. Holebi’s moeten regelmatig aan mensen in hun omgeving hun coming-out doen. Tips voor je coming-out kun je vinden op de website van Wel Jong Niet Hetero (*). Zie ook: zichtbaarheidsmanagement.

Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding. Een federale overheidsdienst opge-

Condoom. Een beschermingsmiddel bij seks, genoemd naar de zeventiende-

richt in 1993 om elke vorm van discriminatie te bestrijden (met uitzondering van discriminatie op basis van geslacht en taal). Het Centrum helpt slachtoffers van discriminatie, geeft hen raad en registreert de klachten. Het kan bemiddelen en eventueel naar de rechtbank stappen indien het slachtoffer hiermee akkoord is. In 2007 behandelde het 135 dossiers over seksuele geaardheid. Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racisme­ bestrijding, Koningsstraat 138, 1000 Brussel, T 0800/12.800 (groen nummer), website: www.diversiteit.be.

eeuwse Engelse arts Dr. Condom. Homo’s gebruiken het condoom als bescherming voor anale seks. Het voorkomt dat het zaad en voorvocht van de één in het achterste van de ander belandt (anaalcondoom). Bij correct en consequent gebruik beschermt een condoom volledig tegen hiv en de gevaarlijkste soa: chlamydia en gonorroe. Een pijpcondoom (oraalcondoom) is dan weer een speciaal condoom waarmee je veilig kan pijpen. Een goed advies is om enkel goedgekeurde condooms te gebruiken met een CE-label op de verpakking. Je vindt ze bij de apotheek (zonder voorschrift), in de supermarkt, aan de condoomautomaat. Via www.condoshop.be kan je ook goedkoop aan condooms geraken.

Chlamydia. Een besmetting door een bacterie, de chlamydia trachomatis,

Cruisen. Cruisen of ‘de baan op gaan’ betekent op zoek gaan naar losse seksuele

die infecties veroorzaakt. Deze soa (*) is besmettelijker dan gonorroe en syfilis. Je kunt besmettingen oplopen door vaginaal, oraal en anaal seksueel contact maar niet door tongzoenen of elkaar masturberen. De besmetting komt voor bij mannen en vrouwen, maar bij de helft tot driekwart van de vrouwen blijven de symptomen/klachten van de besmetting achterwege, waardoor ze geen behandeling zoeken. Deze vrouwen geven zo ongewild de infectie door aan anderen.



Combinatietherapie. Samenstelling van verschillende hiv-remmers die de

contacten. Homo’s maken meer en meer gebruik van het internet om met elkaar af te spreken voor seks. Men spreekt dan van ‘online cruisen’. Meestal wordt er meteen thuis afgesproken. Omdat je bij cruisen je sekspartner niet kent, is het belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan veilig vrijen.



D Dancing, holebi-. Onschuldige ontspanning als dansen, is in onze samen-

leving nog vaak exclusief volgens de man-vrouw norm georganiseerd. Maar in de meeste grote steden zijn er tegenwoordig ook dansgelegenheden voor holebi’s. In Oostende kunnen holebi’s terecht in de Bad Boys (Ooststraat 55), de Men4Men (Sint-Franciscus­ straat 22), de Rapsody (Sint-Franciscusstraat 29), de Valentino (Kaaistraat 21) en The Queens (Sint-Paulusstraat 60).

Darkroom. Van het Engelse ‘dark room’, een donkere ruimte in een homobar, een sauna of op een party, bedoeld voor anonieme seks. In een groot aantal steden (en dus ook in West-Vlaanderen) zijn er een aantal homosauna’s en plaatsen met een darkroom.

Depressie. Lichte vrees en angst (dikwijls als ‘stress’ benoemd) tot chronische, ernstige depressie, uitgelokt door specifieke gebeurtenissen, komen vaak voor in het leven van holebi’s. De voornaamste oorzaak is geconfronteerd worden met discriminatie, met als gevolg isolatie en eenzaamheid, verlies van zelfvertrouwen en eigenwaarde, stuklopen van relaties, problemen met tewerkstelling, enz.

Deskundigheid, holebispecifieke -. De hulpverlening aan

holebi’s is pas bruikbaar wanneer er rekening wordt gehouden met de specifieke noden van deze doelgroep en wanneer men kennis heeft van specifieke aspecten van hulpverlening aan deze doelgroep. Bij holebi’s moet de hulpverlener zich dus informeren over de betekenis van het leven als homo of lesbienne in deze samenleving. Zoeken naar informatie over de verschillen tussen een holebi- en een heterobestaan en over de stress van coming-out, homorelaties, sociale netwerken van holebi’s, homoseksualiteit en lesbisch moederschap. De hulpverlener moet kunnen verwijzen naar relevante boeken en tijdschriften, organisaties, activiteiten, ontmoetingsplaatsen, vormingswerk en culturele evenementen.

10

11

al deze dieren bleken homo

Dieren, homoseksualiteit bij.

De westerse cultuur hield lang vast aan de idee 1500 diersoorten waar men dat homoseksualiteit onnatuurlijk was. Maar nu is homoseksualiteit heeft ontdekt. homoseksualiteit bij de meeste diersoorten vastgesteld: bij de meeste gewervelde diersoorten, maar ook bij spinnen, insecten, octopussen, parasitaire wormen en kreeftachtigen. Bij 1.500 soorten zijn gevallen van homoseksualiteit wetenschappelijk bevestigd. Homoleeuwen en lesbische bonobo’s zijn geen uitzonderingen. Er bestaan zelfs heuse lesbische dierengemeenschappen, onder meer bij de vrouwelijke Japanse makaken. Bij sommige apensoorten, zoals de bonobo’s, komt meer homoseks voor dan onder mensen.Het Natuurhistorisch Museum van de universiteit van Oslo organiseerde in 2006 een eerste tentoonstelling over dierlijke homoseksualiteit.

Drag queen.

Engelse term voor een mannelijke showtravestiet. Een jongen of een man die zich kleedt en voordoet als een vrouw, die opvalt door schmink en kledij en die meestal de rol van een ‘bitch’ aanneemt. Drag queens zijn het best gekend van de gay prides of optochten voor holebi’s die elk jaar worden georganiseerd. Zij treden ook op in holebibars en geven er heuse shows met zang en dans. Bekende showtravestieten zijn: Tante Rosa (alter ego van Walter Baelen), Germaine de CoeurBrisé (David Davidse), Sally Bowles (van de legendarische Berlijnse nachtclub de Kit Kat Klub; Liza Minnelli in Bob Fosse’s film Cabaret uit 1972), Dame Edna (Barry Humphries)h

Drugs. Middelen die de opwinding en de potentie beïnvloeden, zowel in positieve

Drugs kunnen dus voor problemen zorgen. Voor informatie en hulp over drugs-, dranken pillengebruik kan je bellen naar de Druglijn: 078/15.10.20 van maandag tot vrijdag van 10.00 u tot 20.00 uur, of via www.druglijn.be. Ook CAW’s (Centra voor algemeen welzijnswerk), JAC’s (Jongerenadviescentra), de AA (Anonieme alcoholisten) kunnen hulp bieden. In noodgevallen kun je naar de 100 of 112 bellen.

12

© Philippe Leroyer

als in negatieve zin. Uitgaansdrugs of ‘party drugs’ zijn drugs die tijdens het uitgaan worden gebruikt (XTC, speed, coke). In de Verenigde Staten en in Australië wordt de gay scene gekenmerkt door overmatig druggebruik. Onder invloed van drugs wordt er vaker onveiliger gevreeën. Meer info op www.partyandplay.nl.

13

E

EuroGames. De EuroGames zijn het kleine broertje van de Gay Games op wereldniveau. Op de EuroGames komen holebi’s van heel Europa samen om sporten in verschillende disciplines te beoefenen. In 2007 werden de EuroGames gehouden in Antwerpen. Het gaat om een groots sportevenement waar ruim drieduizend atleten aan meedoen in een tiental disciplines, zoals badminton, voetbal, volleybal, zwemmen, worstelen, golf, bowling en ballroom dancing. Hetero’s zijn ook welkom om deel te nemen. (www.eurogames.info)

Europride, Gay. Het grootste culturele homo- en lesbiennefestival in Europa, met films, theater, sport en muziek, meer dan een miljoen bezoekers, langer dan drie weken, in 2005 in Oslo, in 2006 in Londen, in 2007 in Madrid, in 2008 in Stockholm.

F

Filmfestival, holebi-.

Op lokaal niveau worden in Vlaanderen diverse holebifilmfestivals georganiseerd. Naar aanleiding van de Regenboogweek brachten Ciné Rialto Oostende en de filmdistributeur van holebifilms ABC Distribution in 2005 de Gay Movie Tour naar Oostende. In 2008 vertoonde Kinepolis Oostende in samenwerking met het West-Vlaamse Regenbooghuis Polaris een aantal holebifilms, gekoppeld aan een holebibeurs en een receptie, onder de naam ‘Gay Nights’

Flikker. Een scheldwoord dat strijdbare homo’s in Nederland ook aan zichzelf geven. De woorden flikker, nicht, homo, pot, lesbo of poot worden daar ook frequent als scheldwoord (*) gebruikt.

Folia. Afkorting van ‘Focus op lesbisch in alles’. Een vereniging voor en door les-

bische en biseksuele vrouwen en meisjes uit Vlaanderen en Brussel. Folia organiseert jaarlijks de L-week en de L-day (*) samen met de Holebifederatie.

Fonds Suzan Daniel. Een homo- en lesbisch archief en documentatie-

centrum genaamd naar Suzanne De Pues, die in 1953 de eerste Belgische homo- en lesbiennegroepering oprichtte. Het Fonds Suzan Daniël richt onder meer tentoonstellingen en studie- en vormingscycli in, publiceert studies en documenten. Het verzorgt ook jaarlijks een infostand op de BLGP (*) en op de L-day (*). Een groot deel van het materiaal kan ter plaatse worden geraadpleegd. Adres: postbus 569 te 9000 Gent 1, T. 09/223.63.74 en 09/223.58.79, e-mail [email protected], www.fondssuzandaniel.be.

Eurovisie Songfestival.

Het Eurovisie Songfestival is niet weg te denken uit de holebicultuur. Het is voor de holebigemeenschap wat het wereldkampioenschap voetbal voor veel heteroseksuele mannen is. Het festival bestaat sinds 1956 en is een wedstrijd vol kitsch en glamour. De deelnemers groeien veelal uit tot holebi-iconen. In 1998 won de transseksuele (*) Dana International voor Israël en zij droeg haar overwinning op aan de holebigemeenschap.

14

15

Gay  scene.

G

Engelse benaming voor de sociale wereld van holebi’s die elkaar genegen zijn door hun seksualiteit, taal, waarden en gemeenschappelijke instellingen zoals bars en media (lifestyle-tijdschriften,…). Syn.: holebicultuur, het homowereldje, het commerciële circuit met homobars, discofuiven, holebicafés, enz. De meningen over de gay scene zijn verdeeld. De wereld van het holebi-uitgaansleven wordt soms omschreven als koud, hard en onpersoonlijk, vooral gericht op seks en moeilijk te verenigen met een vaste relatie. Anderen ervaren het als een omgeving waar mensen gemakkelijk contacten en relaties met elkaar kunnen aangaan.

Gay. Engels voor een expliciet open homo of lesbienne. ‘Gay’ betekent letterlijk vrolijk, blij en uitgelaten. Vandaag staat gay vaak voor jong, mannelijk, welgesteld, mooi, modieus en klaar voor seks.

Gaydar. Van het Engelse gay en radar. Een goed ontwikkelde sensitiviteit of intuïtie bij homo’s en lesbiennes, waarmee ze snel kunnen vaststellen of een ander ook homo of lesbienne is. Sommige holebi’s beweren dat hoe langer ze out zijn en hoe meer ze accepteren dat ze homo of lesbienne zijn, hoe beter hun gaydar werkt. Volgens anderen is de zogenaamde gaydar één van de vele mythes over holebi’s.

zender Out TV van start gegaan. De zender bestond al in Nederland. Out TV richt zich op homomannen. De zender biedt lifestyle en entertainment, internationale programma’s, films, documentaires, talkshows en het laatste gaynieuws. Out TV is overal in België en Nederland te ontvangen via digitale televisie en zendt dagelijks uit. Meer info over programma’s en uitzendtijden op www.out.tv.

Gay Games. Hoewel sport vaak wordt gezien als het laatste machobastion waar

Gehuwde holebi ’s. Er zijn veel holebi’s die

Gay Pride. Het fenomeen van de Gay Pride is onde­r­

Homo’s en lesbiennes die met een heteropartner gehuwd waren, waren er op het moment van het huwelijk vaak van overtuigd hetero te zijn. Holebi’s die in deze situaties zitten, hebben meestal specifieke hulpvragen met betrekking tot de (ex)-heteropartner en/of eventuele kinderen. Lesbiennes die getrouwd zijn/waren met een man, kunnen terecht bij Stukje Anders. Dit is een praatgroep voor lesbische vrouwen uit Brugge en omstreken. Meer info via het web op http://users.poink.be/stukje_anders. Contact via stukje [email protected] of via gsm 0478/21.35.04. Je kunt ook eens surfen naar de website van een andere groep voor holebi’s en hun heteropartner: www.geta.be.

men weinig van holebi’s moet hebben, geniet ze een toenemende populariteit onder homo’s en lesbiennes. Sinds het begin van de Gay Games, een soort Olympische Spelen, voor het eerst georganiseerd in San Francisco in 1982, hebben holebi’s hun eigen vierjaarlijkse internationale spelen. In 2006 vonden de Gay Games in Montreal (Canada) plaats onder de naam 1st World Outgames. Antwerpen wordt de gaststad van de World Outgames in 2013. EuroGames is dan weer de Europese equivalent van de Gay Games.

tussen wereldwijd bekend. Meestal gaat het om een groots opgezet festival met optochten en muziek, die de holebibeweging jaarlijks in veel grote steden (Brussel, Parijs, Amsterdam…) organiseert. Om de diversiteit en de kleurrijkheid uit te drukken, gebruikt de holebibeweging de Regenboogvlag als symbool.

16

Gay tv. In 2008 is in België de digitale gay lifestyle-

© Philippe Leroyer

gehuwd zijn met een heteropartner en die een dubbelleven aannemen omdat ze niemand willen kwetsen. Ze zijn bang hun plaats in de maatschappij te verliezen, hun vrienden te verliezen, hun familie, hun gezin,… Ondanks de nieuwe huwelijkswet voor holebi’s, blijft het aantal holebi’s dat met een heteropartner huwt en daarmee zichzelf en zijn heteropartner tekort doet, groot.

17

Glijmiddel. Hulpmiddel om (anale) penetratie te vergemakkelijken. Er zijn in

principe twee soorten: het ene type glijmiddel is op water-of siliconenbasis gemaakt, het andere heeft een vettige, olie-achtige structuur. De traditionele latex condooms verdragen alleen maar op waterbasis vervaardigde glijmiddelen, anders bestaat de kans dat ze scheuren.

Gonorroe. Soa waarbij de urinebuis ontstoken is. Dit is nog steeds één van de

meest voorkomende soa bij homo’s. Voel je soms pijn of branderig gevoel bij het plassen? Of komt er vreemd vocht uit je penis, vagina of anus? Dan kan de dokter door middel van een urinestaal onderzoeken of je besmet bent met gonorroe of chlamydia. Gonorroe en chlamydia kunnen gemakkelijk worden behandeld met een antibiotica­ kuur. Als je je niet laat behandelen, heb je kans op ontsteking van bijbal, buikholte, de aars of prostaat met soms onvruchtbaarheid tot gevolg. Syn. druiper.

Griekse liefde of eros.

Het verlangen van mannen naar andere mannen. Het leven in het Oude Griekenland was doordrongen van homoseksualiteit en homo-erotiek. De Oude Grieken beschouwden de liefde van een man voor een meisje of vrouw niet als iets heel anders dan die voor een jongen of een man. Er was geen sprake van discriminatie, van een subcultuur, en er werd niet gesproken over een ‘coming-out’. Ook trad de vraag naar de seksuele identiteit niet op de voorgrond.

Sekse verwijst naar de biologische verschillen tussen vrouwen en mannen zoals bijvoorbeeld spierkracht, lichamelijke geslachtskenmerken, chromosomen. Gender verwijst naar sociale en culturele verschillen, de maatschappelijke opvattingen over vrouwelijkheid en mannelijkheid en de daarmee geassocieerde taken, rollen en eigenschappen. Ze betreffen zowel kleding, haarstijl, houding, interesses, vaardigheden, waarden als overtuigingen en variëren naargelang de cultuur en doorheen de geschiedenis. Het gevoel man of vrouw te zijn in al deze aspecten heet ‘genderidentiteit’. Iedere beleving van genderidentiteit is heel individueel. Genderklachten zijn klachten in de genderbeleving, zoals bijvoorbeeld transseksualiteit (*).

© Philippe Leroyer

Gender. Gender wordt gebruikt als tegenhanger van het woord sekse (geslacht).

Genderdysforie. Een gevoel van onbehagen (meer of minder sterk) met je gender (of je mentale geslacht: of je je man, dan wel vrouw, of zelfs een mengeling van beide voelt). Een verschil tussen je gender en je geslacht.

GLB (Gay Lesbian & Bisexual). Engelse term om holebi’s aan

te duiden. Soms wordt een T toegevoegd van ‘Transsexual’: GLBT. Je vindt de letters soms ook in een andere volgorde: LGTB, LGBT, BLGT, of BGLT.

18

Groepsseks. Seks met meerdere mannen en/of vrouwen. De meest over-

zichtelijke versie is een trio (een drietal). Als er meer mensen meedoen, spreken we van een orgie. Sekssauna’s, darkrooms en seksparty’s lenen zich vaak voor dit soort groepsgebeuren.

19

H

Heteroseksisme. De overtuiging dat de heteroseksuele identiteit en gedrag

normaal en legitiem zijn, terwijl andere vormen van seksuele oriëntatie afwijkend, abnormaal, pervers zijn. Het heteroseksisme gaat er vanuit dat alle mensen hetero zijn, of zouden moeten zijn. Het ontkent of bagatelliseert de veelheid aan verschillen in en mengvormen van seksuele voorkeur en dito levensstijlen. Homoseksisme (‘iedereen is een beetje gay’) en biseksisme (‘iedereen is biseksueel’) bestaan ook.  

Handicap, holebi ’s met een. Uit onderzoek blijkt dat holebi’s met

Heteroseksualiteit, normatieve. Seksualiteit tussen mannen en

een handicap meer respect en begrip vragen voor hun positie. De samenleving moet gaan beseffen dat gehandicapten niet aseksueel zijn. Daarom moet er meer aandacht komen voor handicaps bij seksuele voorlichting en veilig vrijen. Er is bij holebi’s met een handicap ook een grote behoefte om contact te leggen en vriendschappen te sluiten. Luisteren naar positieve ervaringen van anderen kan de eigen positie versterken en de moed geven om uit de kast te komen.

vrouwen als norm. Ondanks de successen van de holebibeweging is het heteronormatieve karakter van de samenleving nooit doorbroken, ook niet in België. Holebigeaardheid is gewoon, maar holebi’s worden toch anders behandeld en gediscrimineerd ten opzichte van hetero’s. In sommige landen is homoseksualiteit niet enkel onbespreekbaar, maar ook ondenkbaar: men gaat er dan van uit dat homoseksualiteit niet bestaat in de eigen gemeenschap. In sommige landen is het nog altijd illegaal en worden holebi’s wettelijk vervolgd.

Hepatitis B. Eén van de ernstigste soa. Infectie waarbij de lever wordt aange-

Afkorting van ‘Human Immunodeficiency Virus’, het virus dat aids veroorzaakt. Heb je onveilige seks gehad? Dit wil zeggen orale, vaginale of anale geslachtsgemeenschap zonder condoom? De dokter kan door middel van een bloedonderzoek nagaan of je besmet bent met het hiv-virus. Je moet voor deze test wel drie maanden wachten nadat je onveilige seks hebt gehad. Pas dan kan men met zekerheid in je bloed zien of je het hiv-virus hebt. Eenmaal je besmet bent met hiv, raak je het virus nooit meer kwijt. Het virus is gemiddeld tien jaar aanwezig in je lichaam zonder dat je er last van hebt. Als je je niet laat behandelen, kunnen er infecties optreden en krijg je aids.

tast, waardoor gifstoffen minder goed worden afgebroken. Bij zeventig procent van besmette personen zijn er geen klachten. Slechts één op drie wordt echt ziek, met koorts, misselijkheid en braken, soms ook een gele huid, geel oogwit, donkere urine of lichte ontlasting. Medicatie is niet altijd succesvol en kan zware bijwerkingen hebben. Volledig herstel van hepatitis B kan maanden duren. Als je hiv hebt, is behandeling nog moeilijker. Besmetting gebeurt meestal via bloed, maar ook via sperma, voorvocht en speeksel (door pijpen, neuken en direct contact met lichaamsvloeistoffen). Hepatitis B is de enige soa waartegen je je kunt laten inenten.

Hetero. Grieks voor ‘ander’ of ‘het andere’: hetero’s onderhouden (seksuele) rela-

ties met mensen van de andere sekse. Omdat wij meestal opgegroeid zijn met christelijke waarden en normen gaan we er van uit dat iedereen hetero is. We spreken dan van ‘heteronormativiteit’ (*) of van ‘normatieve heteroseksualiteit’.

Heteronorm. Heteronormativiteit is de aanname van de stelling dat heterosek-

sualiteit ‘normaal’ is, en dat alle andere vormen van seksualiteit er alleen maar zwakke afspiegelingen van zijn. De onzichtbaarheid van homoseksualiteit past in een cultuur van heteronormativiteit. Individuen en instellingen veronderstellen dat iedereen heteroseksueel is. Het publieke leven is heteroseksueel georganiseerd zodat alle mensen die niet hetero zijn als tweederangsburgers gelden wier belangen er in het openbaar niet toedoen. Heteronormen doorbreken op school, op de werkplaats,… is een belangrijke doelstelling

20

van de holebibeweging, maar blijkt in de praktijk zeer moeilijk. Deze doelstelling wordt in organisaties en instellingen niet altijd ‘top down’ gedragen.

Hiv.

Het hiv-virus wordt niet enkel overgedragen via seksueel contact. Het kan ook via bloedtransfusies of besmette injectienaalden worden doorgegeven. Zwangere vrouwen die seropositief zijn, hebben ook de kans dat hun kind besmet is. Het virus wordt enkel overgedragen als bloed, sperma of vaginaal vocht van een besmette persoon in de bloedbaan van een ander terechtkomt. Doordat het virus sterker verspreid is onder homo’s, denken sommigen dat het een ‘homoziekte’ is. Maar iedereen, - dus ook hetero’s, - kan met het virus besmet raken. Zie ook: aids.

Hiv-cafe. Ontmoetingsplek voor mensen (homo’s en hetero’s) met hiv; de be-

doeling is mensen met hiv samenbrengen in een ongedwongen sfeer, te praten bij een kop koffie over die zaken die mensen bezighouden; in Antwerpen, Brussel, Gent. Adressen kun je vinden op de website www.sensoa.be.

21

Hiv-discriminatie. Mensen met hiv worden nog vaak geconfronteerd met stigmatisering en discriminatie. Zolang de samenleving mensen met hiv niet aanvaardt, zullen weinigen bekend willen maken dat ze hiv-positief zijn. Hierdoor blijft hiv in België een ‘onzichtbare’ ziekte waarop nog steeds een taboe rust. Meer openheid zou mensen met hiv in staat stellen om bijvoorbeeld hun therapieschema’s beter te volgen, maar ook om betere keuzes te maken inzake seksualiteit en veilig vrijen (*).

Hiv-preventie (voor homo’s). Het voorkomen van de overdracht

van het hiv-virus. Deze preventie richt zich op kennisoverdracht en op gedragsverandering bij homomannen. Alle (volwassen) homo’s zijn er tegenwoordig van doordrongen dat onbeschermde anale seks de belangrijkste overdrachtswijze is voor hiv, en negen op tien geven aan dat de verbeterde medicatie (die de evolutie van hiv kan afremmen) geen reden is om zelf minder veilig te vrijen. Toch is er effectief een dalende trend rond condoomgebruik. Vooral in vaste relaties worden condooms (*) vaak weggelaten, zonder dat er daarbij de nodige afspraken worden gemaakt of gerespecteerd. Homojongeren vormen een bijzondere aandachtsgroep. Een laag zelfbeeld en gebrek aan (schoolse) informatie over homoseksualiteit en de risico’s op besmetting met hiv en andere soa bij homoseksuele contacten maakt hen extra kwetsbaar bij hun (eerste) contacten in de holebisubcultuur. Zij koesteren vaak hoge verwachtingen omtrent romantische, monogame relaties, waardoor zij relatief snel bereid zijn om zonder condoom te vrijen.

Hiv-test. Een test om antistoffen tegen hiv aan te tonen. De laatste jaren zijn er

steeds meer soa in omloop in de gay scene. Je kan besmet zijn met een soa zonder daar veel van te merken, wat op termijn ernstige gevolgen kan hebben. Bovendien word je ook sneller besmet met hiv wanneer je een soa hebt. Na besmetting met het hiv-virus reageert het lichaam met de vorming van antistoffen (syn. antilichamen). Als de hoeveelheid antistoffen in het bloed groot genoeg is, kan een test in een laboratorium deze stoffen opsporen. Zijn er antistoffen aanwezig dan is de test positief. De onderzochte persoon is dan ‘seropositief’. Pas na drie maanden na het laatste risicocontact kan de antistoffentest met voldoende zekerheid aantonen of je al dan niet werd besmet. Als je een groot risico gelopen hebt, laat je je best na zes maanden hertesten. Vrij veilig tot de testresultaten definitief zijn. Als je veel losse seksuele contacten hebt, doe je er goed aan om je halfjaarlijks ook op soa te laten testen. Een hiv-test maakt geen onderdeel uit van een standaard soa-onderzoek; men moet daar bij de arts zelf expliciet om vragen. Gratis (anoniem) testen op hiv en soa kan in twee aidsreferentiecentra (Antwerpen en Brussel, adressen vind je op www.mannenseks.be onder ‘hulpverlening’). Je betaalt enkel het remgeld en je doktersbezoek.

22

Holebi. Een samentrekking van de termen homo, lesbienne en biseksueel. Een verza-

melnaam voor mensen met homoseksuele, lesbische of biseksuele gevoelens. Als seksuele oriëntatie verkiezen holebi’s homoseksualiteit of, in het geval van biseksuele mensen, beschouwen ze het als een mogelijkheid. De term deed zijn intrede in Vlaanderen in de jaren negentig, en is intussen al in de van Dale, Groot woordenboek der Nederlandse Taal, terug te vinden. Het woord ‘holebi’ wordt enkel in Vlaanderen gebruikt. In Nederland zijn homoseksuelen vrouwen én mannen, in Frankrijk is ‘lesbigay’ de verzamelterm. In Engelstalige landen worden de termen ‘gay’ of ‘GLB’ of ‘GLTB’ gebruikt (gay, lesbian, bisexual, transgender). ‘Holebi’ is een inclusieve term: d.w.z. met één woord kunnen de drie groepen niet-heteroseksuelen evenwaardig worden aangeduid. Sommigen vinden de term nog discriminerend omdat hij de transseksuelen en ‘zij die het nog niet of niet meer weten’ (QQ, questioning or queer) negeert.

Holebibeleid. Gewesten, provincies, steden en gemeenten streven er naar

al hun inwoners gelijke kansen te geven. Discriminaties op basis van geslacht, seksuele geaardheid of van welke aard ook vereisen een actieve aanpak van de besturen. Meer informatie over het gelijkekansenbeleid van de Provincie West-Vlaanderen kun je krijgen bij de dienst Welzijn, Provinciebestuur West-Vlaanderen, Boeverbos, Koning Leopold IIIlaan 41, 8200 Sint-Andries, T. 050/40.35.46.

Holebibeleidsambtenaar. Sommige gemeenten, provincies en mini­

steries hebben beleidsambtenaren die zich met holebibeleid bezighouden. Zij voeren regelmatig overleg met de holebibeweging (*) in het kader van de voorbereiding van nieuwe beleidsnota’s. In Oostende is de holebibeleidsambtenaar te bereiken in het Regenbooghuis Polaris (*) en in de dienst Samenleven in het stadhuis van Oostende. De provinciale holebibeleidsambtenaar is bereikbaar in de dienst Welzijn van het Provinciebestuur West-Vlaanderen.

Holebibeleidsnota. Landelijke, provinciale en gemeentelijke overheden

schrijven een nota of een plan, waarin ze hun ideeën en concrete plannen over het gelijkekansenbeleid voor holebi’s uit de doeken doen. Ze werken daarvoor dikwijls samen met adviesraden waarin vertegenwoordigers van de holebibeweging en van andere betrokken actoren zitting hebben. De belangrijkste onderwerpen uit deze beleidsplannen zijn onderwijs, gezondheidszorg, welzijn, sport, recreatie, ouderen, jongeren, allochtonen en inpassing in het diversiteitsbeleid (=het eigen personeelsbeleid). Zie holebibeleid (*).

Holebibeweging. In alle westerse landen bestaat er een actieve holebibe-

weging en in Vlaanderen wordt die vertegenwoordigd door de koepelorganisatie Holebifederatie (*). De onderwerpen die de holebibeweging in het verleden op de been brachten, waren gelijkberechtiging in het strafrecht en in het burgerrecht, seksuele opvoeding en holebi-emancipatie. Nu is de holebibeweging officieel erkend door de overheid, en werkt men op verschillende niveaus met de overheid samen; er is sprake van een gelij-

23

Holebicultuur. In de meeste grote steden van Europa, Amerika en Australië

en Azië - van San Francisco tot Parijs, van Buenos Aires tot Sydney - is een levendige, positieve en openbare homoseksuele en lesbische cultuur te vinden rond bars, cafés en andere commerciële gelegenheden, en die soms in bepaalde wijken is geconcentreerd. Vrijwilligersorganisaties verenigen diegenen die willen omgaan met mensen met een vergelijkbare seksuele oriëntatie tijdens het sporten, in culturele uitingen, kerk of politiek.

Holebi-emancipatie. De ontwikkeling naar tolerantie, acceptatie en in-

tegratie van holebi’s in de samenleving. In België is de juridische gelijkheid tussen holebi’s en hetero’s bereikt, wat niet wegneemt dat de sociale discriminatie van holebi’s nog steeds voorkomt. De doelen van de holebibeweging uit het verleden - vooral het beëindigen van de wettelijke discriminatie - zijn bereikt. Concreet werden huwelijk, adoptie en de antidiscriminatiewet in België goedgekeurd tussen 2003 en 2006. Je hoort soms zeggen dat de holebi-emancipatie in België, begonnen rond de jaren 1950, voltooid is, maar dat is niet zo. Een greep uit de knelpunten waarmee holebi’s vandaag de dag nog te maken krijgen: integratie van holebi’s in de maatschappij, het holebithema op school, holebi’s in de media, holebirechten in andere landen en holebi’s met een handicap.

Holebifederatie. Vlaamse koepelvereniging voor holebi’s en transgenderperso-

nen. In Vlaanderen en Brussel zijn er meer dan honderd holebi-initiatieven en holebigroepen. De meesten zijn aangesloten bij de Holebifederatie. Zij ondersteunt de aangesloten verenigingen en komt op voor gelijke kansen en rechten voor homo’s, biseksuelen en lesbiennes. Individuen en professionelen kunnen er terecht voor alle informatie over holebiseksualiteit. De Holebifederatie werkt ook mee aan het gelijkekansenbeleid van de Vlaamse overheid. De kantoren bevinden zich in Casa Rosa, Kammerstraat 22, 9000 Gent, [email protected] en www.holebifederatie.be, T 09/223.58.21.

Holebifoon. Je twijfelt of je homo, lesbisch of biseksueel bent. Je wil andere

homo’s en lesbiennes leren kennen. Je wil je ouders vertellen dat je homo of lesbisch bent. Je wil weten of er dit weekend ergens een fuif voor homo’s en lesbiennes is. Je hebt een dochter of zoon die lesbisch of homoseksueel is en je maakt je zorgen over hem/haar. Je hebt vragen over veilig vrijen. De Holebifoon is elke maandag en donderdag van 18.00 tot 22.00 uur en elke woensdag van 14.00 tot 22.00 uur bereikbaar op het nummer 0800/99.533 (gratis, niet op feestdagen). Je kan mailen naar [email protected] en een kijkje nemen op de website www.holebifoon.be.

24

Holebifuif. Holebifuiven vinden

plaats in feestzalen of jeugdhuizen en zijn open van karakter: zowel jongens als meisjes en ook hetero’s zijn er welkom. Een fuif in een holebidiscotheek is meestal enkel voor holebi’s. In West-Vlaanderen vinden geregeld holebifuiven plaats, net zoals in de andere Vlaamse provincies.

Holebigemeenschap.

Holebi’s vormen op sommige plaatsen een aparte gemeenschap, in denigrerende zin betiteld als getto. In de Verenigde Staten hebben holebigemeenschappen zich ontwikkeld tot buurten met bars, boekwinkels, kruideniers, advocaten,… Op psychisch niveau verwijst het begrip holebigemeenschap naar het gevoel van verbondenheid tussen alle holebi’s op lokaal, nationaal en globaal niveau. In Vlaanderen bestaat het gevoel van een holebigemeenschap in sommige steden een klein beetje maar van gettovorming is er nergens sprake.

© Zach Rathore

kekansenbeleid voor holebi’s, met extra middelen voor wetenschappelijk onderzoek en projecten van sociale integratie. Wie meer wil weten over de geschiedenis van de holebibeweging in Vlaanderen, kan de brochure van Bart Hellinck raadplegen (www.holebifederatie.be).

Holebigeweld. Geweld tegen holebi’s (men spreekt soms ook van ‘homo-

foob geweld’), holebi’s in elkaar slaan en/of beroven omdat ze holebi zijn. Dat gebeurt bijvoorbeeld in parken en op andere trefpunten voor holebi’s. Tot nu toe wordt holebi­ geweld niet als dusdanig geregistreerd in België. Daarom is het zinvol bij homofoob geweld klacht in te dienen bij de Meldpunten voor discriminatie of rechtstreeks bij het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (*). Aangifte bij de politie is ook noodzakelijk voor de verzekering, mochten zich later gezondheidsproblemen voordoen. In het Engels: gay bashing.

Holebi-jongerenkamp. Het zomerkamp dat jaarlijks georganiseerd

wordt door Wel Jong Niet Hetero en waar een honderdtal jongeren naartoe gaan. Het kamp biedt een brede mix van activiteiten die jongeren de kans geven om iets met hun holebi zijn te doen. Ze ontmoeten er andere holebi’s, krijgen de mogelijkheid om na te denken over toekomst en relaties, krijgen rolmodellen aangeboden, enz. De vriendschappen die op een kamp ontstaan zorgen ervoor dat de jongeren beter kunnen omgaan met stresserende omstandigheden zoals een onbegrijpende omgeving, eventuele discriminatie, enz. Meer info vind je op www.holebikamp.be.

25

Holebirechten, in de Europese Unie. Ondanks het recht op vrij

verkeer in de EU, ondervinden gehuwde homoparen vandaag de dag nog veel problemen als zij naar een andere EU-lidstaat zoals Spanje, Portugal of Frankrijk, vertrekken. Zo kunnen ze sociale zekerheidsrechten, pensioenrechten en eigendomsrechten verliezen, maar ook voogdij over kinderen of recht op familiehereniging lopen gevaar. Het Europees parlement heeft ingestemd met een oproep aan de Europese Commissie om met voorstellen te komen voor de erkenning van gehuwde holebikoppels in de Europese Unie.

Holebitext. Holebinieuws en actuele activiteiten- en fuifkalender via de twee

teletekstpagina’s van tv-zender Eén. Je vindt Holebitext op de pagina’s 738 en 739. De Holebifederatie verzorgt deze pagina’s. De redactie is elke dag te bereiken op 09/223.69.29 of via [email protected].

Holebitijdschrift. Er zijn in Vlaanderen een aantal holebitijdschriften op de

markt: ZiZo, Gus, Expreszo (NL, voor jongeren), Zij aan Zij (NL, voor lesbiennes) en Winq (NL). Deze bladen mikken op holebi’s die geïnteresseerd zijn in mode, lifestyle en relaties, en bieden ook reportages en fuifkalenders aan. Het tijdschrift ZiZo heeft ook aandacht voor politieke, maatschappelijke en culturele kwesties. Je kan het inkijken in tal van bibliotheken, de Roze Huizen en bij veel holebi-organisaties. ZiZo is een uitgave van de Holebifederatie.

Holebitoerisme. Sommige touroperators hebben een speciaal reisaanbod voor holebi’s. De klassieke holebibestemmingen Mykonos, Sitges en Ibiza in Europa, en Fire Island, Provincetown, Miami, Palm Springs in de Verenigde Staten, met een ruim aanbod van holebihotels, restaurants, bars en discotheken stralen wel een beetje een gettosfeer uit. Anderzijds kun je er als holebi helemaal jezelf zijn. Alle grote westerse steden (‘gay capitals’) bieden een bloeiend holebileven, maar Amsterdam en San Francisco zijn en blijven toppers. Ook de plaatsen waar grote holebi-evenementen plaatsvinden, zijn erg populair. In de niet-westerse landen kennen steden als Marrakech, Caïro, Kaapstad, Bangkok en Manila een levendige lokale homoscene. Meer info op www.gayplanetholidays.com.

Holebivereniging.

Er zijn in Vlaanderen heel wat groepen voor holebi’s, met als voornaamste doelstellingen de zichtbaarheid van holebi’s te verhogen, een spreekbuis en een drukkingsgroep te zijn. De verenigingen zorgen er onder meer voor dat men wéét dat er in de samenleving lesbische, homoseksuele en biseksuele mensen zijn. Ze maken de overheid en de verschillende maatschappelijke sectoren (jeugdwerk, zorgsector, welzijnswerk enz.) er bewust van dat holebi’s gelijke rechten hebben. Ze maken de wensen van holebi’s kenbaar en hun noden zichtbaar, en verdedigen hun belangen. Holebi’s sluiten zich voornamelijk bij holebiverenigingen aan omdat ze zich door holebi’s beter begrepen voelen en om een partner te vinden. Veel holebi’s zoeken er steun bij om hun leven als holebi uit te bouwen. Er zijn verenigingen voor oudere holebi’s en er zijn jongerengroepen; er zijn praatgroepen, oudergroepen, verenigingen voor gehuwde holebi’s, voor gelovige holebi’s, sportverenigingen en actiegroepen. Holebiverenigingen informeren holebi’s heel goed over aids, veilig vrijen, wetgeving en tal van andere thema’s. Daarnaast bieden ze hun leden via recrea­ tieve en culturele uitstappen een venster op de wereld. Aan de hand van groepsuitstappen en bezoeken aan steden en musea komt men in contact met holebicafés, de vele facetten van de holebicultuur, met kunst, literatuur, films, enz. Ze houden regelmatig een rustig praatcafé open, organiseren onthaalgesprekken, geven een nieuwsbrief uit, enz. West-Vlaanderen heeft vier jongerengroepen, verenigd in de koepel Wel Jong Niet Hetero: Dubbelpunt, Liever Gelijk, Onder Andere(n) en Jong & HiB. Andere WestVlaamse groepen voor holebi’s zijn: Goudou, Liever Gelijk, Quies, Think Different en de Moïra-lesbiennewerking. Er zijn ook twee transgendergroepen in West-Vlaanderen: vzw Tweestrijd en Genderness. Adressen kun je vinden achteraan in de brochure of op www.holebifederatie.be.

Holebivriendelijke horeca.

Veel holebi’s verlangen ernaar om in hun vrije tijd andere holebi’s te ontmoeten, te gaan dansen of iets te gaan drinken. De verschillende regenbooghuizen, Holebifoon en de holebiverenigingen hebben adressenlijsten van alle holebivriendelijke horecazaken in de grote steden.

26

27

Homo.

Afkorting van homoseksueel, maar hoofdzakelijk gebruikt voor mannen. Een homo is een man die valt op andere mannen. Homo is ook Grieks voor ‘gelijk’ of ‘hetzelfde’.

Homodiscriminatie. Achterstelling van homo’s, lesbiennes en biseksuelen.

Holebi’s die voor hun geaardheid uitkomen, worden soms achtergesteld door werkgevers, ouders, huisbazen, opvoeders, collega’s, ordehandhavers, enz. Hun bezittingen worden beschadigd, ze worden aangevallen of beledigd, krijgen met pesterijen af te rekenen enz. Huiseigenaars weigeren soms te verhuren aan homo’s of holebikoppels, ouders erkennen de partner van hun holebikind niet of zetten hun zoon of dochter zelfs uit huis. Soms weigeren rusthuizen holebikoppels op te nemen. De overheid behandelt een koppel van verschillend of van gelijk geslacht anders in de sociale wetgeving, ouderschapsregelingen. Holebi’s worden op het werk geconfronteerd met discriminaties en pesterijen, zowel bij werving en selectie, doorstroom als bij ontslag. De positie van holebi-leerkrachten is bijzonder moeilijk; zij ervaren sterker de druk om niet open te zijn over hun seksuele oriëntatie. Directie, collega’s en ouders zijn immers vaak van oordeel dat beroepen waarin een zekere morele superioriteit is vereist, zoals leerkracht, niet geschikt zijn voor holebi’s. Er zijn verschillende strategieën om met discriminatie en discriminerende situaties om te gaan: je kan de discriminerende situaties proberen te vermijden of je kan ze ondergaan, je kan over zijn of haar discriminatie-ervaring met bepaalde personen praten of je kan de discriminatie bij de daders en/of oversten aankaarten. Zelfs als je niet persoonlijk benadeeld bent, kan je geconfronteerd worden met discriminatie. Je kan er immers getuige van zijn. Melding maken van discriminatie kan ervoor zorgen dat andere toekomstige discriminaties voorkomen worden.

Homo- erotische literatuur. In alle culturen is er lyrische liefdespoëzie

geschreven en homo-erotische verzen nemen er een ruime plaats in. Ook holebitijdschriften en nieuwsbrieven van holebi-organisaties publiceren soms gedichten van zowel amateurdichters en -dichteressen als van de oude Grieken Plato, Sappho, en de Romeinen Vergilius, Catullus en Ovidius, vertalingen van Rimbaud, W.H. Auden, … of dichter bij huis Hans Lodeizen, Tom Lanoye of Floortje Zwigtman.

Homofobie. Houdingen tegenover holebi’s en holebiseksualiteit kunnen ver-

28

© Zach Rathore

schillende vormen aannemen. Van zeer positief tot zeer negatief. Voor het laatste bestaan allerlei termen: homofobie, homohaat, homonegativiteit (*), homodiscriminatie (*) Met homofobie worden alle negatieve attitudes en denkbeelden samen bedoeld. Homofobie kan ervoor zorgen dat holebi’s hun gevoelens verbergen en hun ware identiteit niet tonen, om maar niet afgewezen te worden.

29

Homohuwelijk. Benaming voor het huwelijk tussen twee mannen of twee

Homoseksualiteit. Homoseksualiteit is de algemene term voor homo-

Omdat de rooms-katholieke kerk het homohuwelijk niet aanvaardt kunnen homo’s en lesbiennes niet in de kerk trouwen. De Centra Morele Dienstverlening in West-Vlaanderen organiseren vrijzinnige huwelijksplechtigheden als alternatief voor het conventionele huwelijksritueel. Er zijn centra in Brugge, Ieper, Kortrijk en Roeselare. Meer info op de webstek www.uvv.be of bij het Provinciaal Centrum Morele Dienstverlening, T 050/33.59.75.

Homoseks. Seks met iemand van hetzelfde geslacht. Sinds 2006 heeft ook van

vrouwen. Feitelijk een foutieve benaming. De wet kent namelijk alleen de term ‘burgerlijk huwelijk’, een wettelijke verbintenis tussen twee mensen (v/m, v/v of m/m). In 2001 was Nederland het eerste land dat het burgerlijk huwelijk volledig openstelde voor lesbische en homoseksuele koppels, gevolgd door België in 2003, Spanje en Canada in 2005, Zuid-Afrika in 2006, Noorwegen en Ecuador in 2008 en de Amerikaanse staat Massachusetts in 2004. Bij sommige mensen roept het homohuwelijk veel weerstand op, omdat ze dat woord liever blijven voorbehouden aan het ideaalbeeld van man en vrouw.

Homonegativiteit. De negatieve denkbeelden over holebi’s en holebisek-

sualiteit in de samenleving. Traditionele homonegativiteit is gebaseerd op ouderwetse moralistische en religieuse ideeën en misvattingen over homoseksualiteit, is expliciet en extreem (‘Homoseksualiteit is een ziekte, een modegril, onnatuurlijk,…’). Deze vorm komt steeds minder voor in de westerse wereld. Moderne homonegativiteit daarentegen is een meer abstracte, subtielere en meer impliciete vorm van homonegativiteit die wel steeds vaker lijkt voor te komen. Men weet dat het niet hoort om holebi’s te discrimineren, maar men heeft desondanks een negatief gevoel ten aanzien van homoseksuelen als groep (Ik heb geen problemen met homo’s, maar waarom moeten ze het altijd zo laten zien?’).

Homopuberteit. Na de coming-out kan het zijn dat een holebi door een

fase van over-beklemtoning gaat. Hij of zij wil als holebi worden gezien en soms ook de hetero­wereld waarin hij of zij opgroeide, dan zelfs als negatief beschouwen. Hij of zij maakt een duidelijke splitsing tussen hetero- en homowereld. Het hoeft niet zo te zijn, maar het kan wel. Het lijkt alsof hij/zij dan door een soort tweede puberteit gaat. Hij of zij kan op zo’n moment erg extreem reageren. Het kan ook zijn dat de holebi zich gewoon meteen integreert in de samenleving. Hij of zij ziet zijn geaardheid dan niet meer als het centrale thema waar alles rond draait.

Homosauna. Sinds de jaren 1960 en 1970 vormen sekssauna’s en darkrooms (*)

een belangrijke aanvulling op het uitgaansaanbod voor homo’s in de grote steden. Net zoals dat voor hetero’s bestaat, zijn er voor holebi’s plaatsen louter en alleen voor seks. Je vindt ze vooral in een homobar of een homosauna. Jongens en mannen die hier vertoeven, zijn op zoek naar seks. Niets meer.

30

seksueel en lesbisch gedrag en homoseksuelen zijn mensen die seksueel gericht zijn op mensen van hetzelfde geslacht. Het woord homoseksualiteit is pas in 1869 voor het eerst gebruikt, maar homoseksueel gedrag bestond natuurlijk al lang voordien. In 1973 schrapte de Amerikaanse vereniging voor Psychiatrie het woord uit het handboek van psychische ziektebeelden. Homoseksualiteit werd een variante op seksualiteit zoals heteroseksualiteit er één is. Nu spreekt men veeleer van een seksuele oriëntatie, bestaande uit seksueel gedrag, emotionele voorkeur, seksuele fantasieën, aangemeten leefstijl en de sociale omgeving. Het is lang niet zo dat alle holebi’s voor al deze componenten voor de eigen sekse kiezen.

Dale, Groot woordenboek der Nederlandse Taal, het woord ‘homoseks’ opgenomen.

Huisarts, holebivriendelijke.

Een huisarts die kennis heeft van de holebileefstijl en zonder waardeoordeel zijn of haar holebipatiënten behandelt. Soms is hij of zij ook holebi. De term ‘holebivriendelijk’ kan ook betrekking hebben op andere aanbieders van zorg en dienstverleners. Holebifoon en Sensoa hebben een lijst van holebi­vriendelijke (huis)artsen met specifieke deskundigheid op het gebied van holebi’s.

Hulpverlening. Ben je vastgelopen op je werk, wil je jezelf beter leren ken-

nen of meer inzicht krijgen in je relatie? Heb je steeds minder energie en ben je eigenlijk erg eenzaam? Ben je al een aantal jaren aan het worstelen met je lesbische of homoseksuele gevoelens? Dan kan het tijd worden om professionele begeleiding of therapie te zoeken. Verschillende instanties staan klaar om je te helpen. Je kunt je wenden tot de holebiverenigingen in je regio, buurt of stad om contactavonden te bezoeken (zie onthaalwerking). Het is ook altijd mogelijk de Holebifoon te bellen om te overleggen over de beste manier om met je hulpvraag om te gaan. In de verschillende CAW’s staan hulpverleners klaar om je bij te staan. Een goede hulpverlener zal holebigeaardheid niet problematiseren, maar er wel altijd een vraag over stellen. In elke levensfase, in elke situatie speelt een holebileefstijl immers een belangrijke rol. Bij een hulpverlener die zelf homoseksueel, lesbisch of biseksueel is, kan het thema ongecompliceerd aan de orde komen, maar het is geen vereiste voor een goede homo- en lesbisch-specifieke hulpverlening. Belangrijk is dat de hulpverlener holebigeaardheid positief waardeert en voldoende kennis en affiniteit heeft met betrekking tot homo/lesbisch-specifieke hulpverlening Er zijn ook hulpverleningsdiensten die zich vooral richten naar mensen met hiv. Naast de reguliere hulpverlening (huisarts, ziekenhuis, therapeut) kunnen holebi’s met hiv terecht in de Aidsreferentiecentra (*) en bij Sensoa (*).

© Zach Rathore

31

© Philippe Leroyer

I Iconen, homo-. We kennen tegenwoordig heel wat homo-iconen uit de cultuur, van wetenschap tot komedie: Oscar Wilde, Marcel Proust, Rock Hudson, Pier Paolo Pasolini, Pedro Almodovar, Alan Mathison Turing, Michel Foucault, Andy Warhol, David Bowie, Freddie Mercury en nog veel meer toneelschrijvers, acteurs en mode-ontwerpers. Hun leven, werk en status droegen in belangrijke mate bij aan de zichtbaarheid van homoseksualiteit in al zijn schakeringen.

IDAHO. Afkorting van International Day Against Homophobia. De Franse aca-

demicus Louis-Georges Tin, uitgever van de ‘Dictionnaire de l’homophobie’, nam het initiatief voor de organisatie van een internationale dag in het teken van de strijd tegen homofobie op 17 mei. Inmiddels wordt zijn initiatief gesteund door meer dan dertig landen en door tal van internationale organisaties, waaronder ook de Intergroup on Gay &

32

Lesbian Rights uit het Europees Parlement. In 2005 aanvaardde het Belgische Parlement een resolutie om van 17 mei de nationale dag ter bestrijding van homofobie te maken. In Oostende hijst men op deze dag de Regenboogvlag op het dak van het stadhuis.

ILGA (International Lesbian and Gay Assosiation).

De wereldkoepelorganisatie en de Europese koepelvereniging die zich bezighoudt met holebi’s in internationale context en de politieke ontwikkelingen in internationale organisaties zoals de Raad van Europa en de Europese Gemeenschap volgt. Adres: Tervurenlaan 94, 1000 Brussel, T 02/609.54.10. (www.ilga.org en www.ilga-europe. org). ILGA-Europe heeft in 2006 de status van waarnemer binnen de Verenigde Naties gekregen. Deze status laat toe dat ILGA op vergaderingen van de Raad kan spreken en ter voorbereiding van bijeenkomsten haar standpunten rondsturen.

Integratie.

Integratie slaat op de wens om een volledig erkend onderdeel van de samenleving te worden. Integreren is in een groter geheel opnemen waardoor er geen achterstandspositie meer bestaat, maar waarbij wel de eigen cultuur wordt behouden. Rond integratie speelt steeds de vraag in hoeverre een samenleving waarin heteroseksualiteit het uitgangspunt is, veranderd moet worden om homoseksuele belangen en verlangens een volwaardige plaats te geven. Ondanks de grote vorderingen van de holebi-emancipatie op juridisch gebied is de samenleving tegenwoordig weinig minder heteroseksueel dan dertig jaar geleden en is de sociale integratie van holebi’s vooralsnog onvoltooid.

33

© Philippe Leroyer

Internet.

Het internet is een uniek kennis- en communicatiemedium. Via het internet kan men surfen op honderden holebiwebsites. Op deze sites kunnen jongeren allerhande informatie opzoeken over homo of lesbisch zijn: coming-out verhalen van andere jongeren, film- en boekbesprekingen, evenementen en activiteiten van tientallen holebigroepen, contactadvertenties, informatie over veilig vrijen en soa, interviews met bekende holebi’s, nieuwsberichten die betrekking hebben op de holebigemeenschap, ho­le­bi­lifestyle nieuws (mode, muziek, shopping), enzovoort. Op de meeste websites worden ook tips gegeven in verband met de coming-out en sommige internetsites zijn volledig gericht op de ouders van holebikinderen.

Interseksualiteit. Niet alle baby’s worden als man of vrouw geboren. Door een stoornis in de prenatale ontwikkeling worden baby’s soms geboren met kenmerken van beide geslachten (aanwezigheid van zowel eierstokken en zaadballen en uiterlijke voortplantingsorganen van beide seksen). De aandoening komt bij één op 4.500 geborenen in mindere of meerdere mate voor. Men noemt deze mensen ook ‘hermafrodiet’. Interseksualiteit heeft niets met holebigeaarheid te maken, en staat ook los van genderklachten. Meer info op www.aisnederland.nl en www.isna.org

Islam. Leer van de profeet Mohammed (570-632 na Chr.). De opkomst van de

islam leidde tot een verbod op homoseksualiteit, een praktijk die vrij algemeen was in de toenmalige samenlevingen van het Arabische schiereiland. Nu nog is homoseksualiteit in (bijna) alle landen van de islamitische wereld wettelijk verboden. Enkele islamitische landen hebben al stappen gezet voor betere rechten van holebi’s. Marokko bijvoorbeeld maakt werk van een antidiscriminatiewet en in de Marokkaanse grootsteden vind je al cafés waar de Regenboogvlag uithangt. Zie ook: Merhaba.

34

J Jeanet of Janet. Een Vlaamse benaming voor een ‘verwijfde’ homoseksueel; een bepaald type homo met de ‘jeanetten’ leefstijl.

Jeugdboeken. In België en Nederland verschijnen vanaf de jaren 1970 jeugd-

boeken met een holebithema. In boeken voor kinderen onder de twaalf jaar komt holebiseksualiteit voor als iets vanzelfsprekends, niet als iets moeilijks of vreemds. Jeugdboeken voor boven de twaalf zijn anders: ze gaan over de worsteling met homo- of lesbische gevoelens, de coming-out, de reacties van de omgeving. ‘Nooit gaat dit over’ van André Sollie (Querido, 2005), ‘Wij, twee jongens’ van Aline Sax (Clavis, 2006), ‘Bitterkoekjes’ van Claire Mazard (De Eenhoorn, 2005) of de trilogie ‘een groene bloem’ van Floortje Zwigtman (De Fontein) zijn goede voorbeelden.

Jonge holebi ’s. Ondanks een voortschrijdende emancipatie is het voor jon-

geren nog steeds moeilijk om zich als holebi te outen. Onder pubers bestaat er een sterke heteronorm die weinig ruimte laat voor seksuele variatie. Het besef holebi te zijn, ontstaat echter op jonge leeftijd. Voor driekwart van de holebi’s gebeurt dit vóór de leeftijd van negentien. Concreet betekent dit dat de meeste holebi’s hun coming-out proces doorlopen terwijl ze school lopen en aangesloten zijn bij een jeugdvereniging of sportclub, enz. Adolescentie wordt door holebi’s als een extra moeilijke periode ervaren.

Jongerenvereniging. In holebijongerenverenigingen ontmoeten holebi-

jongeren leeftijdsgenoten die niet hetero zijn. Het zijn verenigingen voor en door holebi’s jonger dan zesentwintig, soms ook tot dertig jaar. Groepen die jongeren opvangen, hen advies geven met hun coming-out, vakantie-activiteiten organiseren en fuiven of bijeenkomsten waar gepraat kan worden. Waar er bv. ook informatie gegeven wordt over veilig vrijen en aids. Het is voor jongeren erg belangrijk een plaats te vinden waar ze terecht kunnen, waar ze ‘gelijken’ vinden, waar ze zichzelf kunnen zijn. Als jonge holebi’s alleen komen te staan, het gevoel hebben niet meer te passen in een ‘gemeenschap’, kunnen de gevolgen soms rampzalig zijn. Contactgegevens van jongerenverenigingen kun je vinden op de website van de Holebifederatie www.holebifederatie.be en van Wel Jong Niet Hetero www.weljongniethetero.be.

35

Verzamelnaam voor superspannende maar minder gangbare seksuele uitingen en omgangsvormen. In de regel worden SM en bondage als kinky beschouwd. Er zijn homo’s die graag rubber, leer of uniformen dragen en dan op bepaalde plaatsen en tijdstippen samenkomen voor seks en/of om te feesten. Dit heet dan de ‘kinky sex scene’ binnen de subcultuur van de holebi’s. Het zijn geen plaatsen waar je zomaar eventjes binnenwandelt. De toegang is verboden voor minderjarigen.

© Zach Rathore

K

Kinky sex. Engelse term voor ‘opwindende, ondeugende seks’.

Kleur bekennen.

Tot 1970 kwam vrijwel geen enkele Vlaamse homo of lesbiënne uit voor zijn of haar seksuele voorkeur vanwege de problemen die dat kon opleveren. Sindsdien is het bijna een vereiste geworden om ‘openlijk’ als homo of lesbiënne te leven. Dit proces heet ‘uit de kast komen’ of ‘kleur bekennen’. De psychologie onderscheidt verschillende stadia in dit proces zoals de opeenvolgende stappen van ontkenning, acceptatie, naar buiten treden en trots.

Kast, uit de - komen.

‘Uit de kast komen’ betekent het aan de buitenwereld bekend maken dat je holebi bent. Meer en meer holebi’s komen er voor uit holebi te zijn. Enkel wanneer er een voldoende sterke groep is, kunnen holebi’s respect afdwingen en een gelijke behandeling bekomen. ‘Coming out of the closet’, letterlijk vertaald ‘uit de kast komen’, is dan ook de basis van de holebi-emancipatie.

Kontneuken. Anale seks is naast masturberen en pijpen één van de hoofdge-

rechten op het seksuele repertoire van homo’s, waarmee niet gezegd is dat het steevast op het menu staat. Naar schatting maakt anale seks tien procent van alle seksuele handelingen tussen homo’s uit.

Kast, in de - blijven. Sommige holebi’s kiezen er voor om zich in de buiten­

wereld niet als dusdanig bekend te maken. Men spreekt dan van ‘in de kast blijven’ of ‘closet queenery’. Holebi’s verzwijgen hun geaardheid omdat ze zich niet veilig voelen (op school, op het werk of in het gezin), omdat ze vrezen voor hun baan of omdat ze hun carrière niet willen hypothekeren.

Kunst en mode. Er zijn beroepssectoren waarin

van holebidiscriminatie nauwelijks sprake is, zoals de wereld van kunst en mode. Omdat kunstenaars zo al ‘anders’ zijn en vaak in minder conformistische milieus vertoeven, kunnen ze gemakkelijker voor hun geaardheid uitkomen. Er is echter geen reden om aan te nemen dat het percentage holebi’s onder de bankbedienden beduidend minder zou zijn, al komen misschien minder van hen ervoor uit. De waarheid is dat holebi’s overal zijn, bij zangers en acteurs in opera’s en theaters, maar ook bij para’s in het leger, bij boeren in landbouwbedrijven, bij de getuigen van Jehovah, … zelfs bij de leden van rechtse politieke partijen. Voorbeelden van bekende holebikunstenaars zijn: Robert Long, Ramses Shaffy, Walter Van Beirendonck, Samantha Fox, Keith Haring, Andy Warhol, Giorgio Armani, Pedro Almodovar enz.

Kastkindje. Een jongere die nog niet aan anderen verteld heeft dat hij of zij holebi

is. Voordat ze er mee naar buiten komen, weten de meeste homo’s of lesbiennes het al heel lang dat ze holebi zijn, maar ze verzwijgen het voor iedereen. Veel homo’s hebben als jongere nooit een vriendinnetje gehad en ook geen vriendje (want dat gaat niet als je je voordoet als hetero en ook geen homo’s kent). Zolang ze het aan niemand vertellen, blijven ze een ‘kastkindje’.

Of anders geformuleerd: inseminatie met sperma van de spermabank. De techniek wordt gebruikt voor heterokoppels met vruchtbaarheidsproblemen en voor lesbische koppels met een kinderwens. Er is in België geen algemene wetgeving rond KID bij lesbiennes. De medische wereld bepaalt de regels. Dat betekent dat elke gynaecoloog individueel of elk vruchtbaarheidscentrum apart beslist of ze lesbiennes insemineren of niet, en zo ja, onder welke voorwaarden. Adressen kun je krijgen bij de Holebifoon.

36

© Zach Rathore

KID (Kunstmatige Inseminatie met Donorsperma).

37

L Labrys. De dubbele bijl, die vaak door lesbiennes als symbool of als juweel wordt gedragen. De Labrys, die de oorsprong vindt bij de Amazones, is het symbool van de kracht van lesbiennes. De labrys is te vergelijken met de Roze Driehoek (*) voor de homo’s en de Regenboogvlag (*) voor de hele beweging.

L-day. De L-day stond vroeger bekend als de Lesbiennedag, een landelijk ini-

tiatief in het najaar waarmee lesbiennes hun zichtbaarheid willen verhogen. Aan de L-day gaat een feestelijke L-week vooraf. Tijdens deze week worden in het hele land activiteiten met een lesbisch of bi-thema georganiseerd. L-day is een dag vol lezingen, workshops, theater, poëzie en proza, dans en muziek. ’s Avonds is er een grote vrouwenfuif als afsluiter. L-week en L-day zijn een gezamenlijke organisatie van Folia (*) en de Holebifederatie. Ga naar www.L-week.be voor meer info. Groepen die willen meedoen of zelf iets organiseren, kunnen iets laten weten aan [email protected].

Leefstijl, holebi-. Van het Engelse ‘gay lifestyle’: mode, muziek, shop-

ping, relaties zijn onderwerpen waar ook holebi’s in hun vrije tijd graag mee bezig zijn; holebi’s hebben een leefstijl die past bij hun persoonlijkheid en bij hun geaardheid. Zo kopen sommige holebi’s graag dure merkkledij en houden ze ervan om in mooie outfits gezien te worden. Er goed uitzien, goed gekleed gaan, een mooi kapsel, een mooi gelaat/lichaam hebben,… het heeft allemaal te maken met het verlangen om aantrekkelijk gevonden te worden door anderen.

Leeftijdsgrens. Seksueel contact tussen een volwassene en een kind is

in België bij wet verboden. De beschermende leeftijdsgrens is gesteld op zestien jaar. M.a.w. seks met een jongere die nog geen zestien is, is strafbaar; de partner die ouder is kan worden bestraft. De min zestienjarige kan volgens het wetboek geen toestemming geven voor seks en wordt altijd als ‘slachtoffer’ gezien. Elke seksuele handeling is strafbaar en wordt als ‘aanranding’ of als ‘verkrachting’ gezien. Onder de veertien jaar wordt elke handeling als ‘verkrachting’ beschouwd. Dit geldt zowel voor holebi’s als voor hetero’s.

38

Lesbienne. Een vrouw die lesbisch is, en dus houdt van andere vrouwen. Het begrip lesbienne is verbonden met het Griekse eiland Lesbos, waar de Griekse dichteres Sappho leefde in de zevende eeuw voor Christus. Op Lesbos hebben jaarlijks grote bijeenkomsten plaats van lesbische vrouwen.

Lesbiennes, bekende. Er zijn heel wat bekende lesbiennes: popsterren (Sarah

Bettens, Yasmine, Tracy Chapman), sportsters (Ann Wauters, Daniella Somers, Martina Navratilova), actrices (Truus Druyts, Jodie Foster, Portia de Rossi), presentatrices (Alexandra Potvin, Ellen DeGeneres), schrijfsters (Anaïs Nin, Sarah Waters), zelfs figuren uit tv-reeksen (dokter Ann uit ‘Thuis’, de dames uit ‘The L Word’). Hun verhalen zijn herkenbaar en kunnen andere lesbiennes moed geven. Voor hen die hun coming-out nog niet achter de rug hebben, vormen ze het bewijs dat toch niet alle lesbiennes mannelijk zijn. Meer info op: www.womensfestival.eu.

Lesbisch. Letterlijk ‘afkomstig van het eiland Lesbos’. Emotioneel en seksueel gericht

op vrouwen. Een lesbienne kan verliefd worden op, een relatie hebben en/of seks hebben met een andere vrouw. De term ‘lesbische liefde’ komt voort uit de hartstochtelijke toon die de Griekse dichteres Sappho (630 vóór Chr.) uit Lesbos aansloeg in de gedichten aan haar gezellinnen.

Lesbo. Spreektaal voor lesbienne. Het vrouwelijk woord voor ‘homo’, genoemd naar

het Griekse eiland Lesbos. Daar schreef de dichteres Sappho over vrouwenliefde. ‘Lesbo’, ‘lesbisch’ en ‘lesbienne’ zijn daarvan afgeleid.

Lgbt. Afk. van ’Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender’. Engelse term voor holebi’s

en transseksuelen. LGBT is in de Engelstalige wereld een gebruikelijke afkorting geworden voor de verschillende variaties van niet-normatieve sekse- en seksuele voorkeuren. Soms wordt de term aangevuld met Q, queer, of QQ, questioning or queer (zij die het nog niet of niet meer weten) of I (interseksueel). In Vlaanderen zijn deze afkortingen niet erg bekend.

Lipstick lesbian. Engelse term voor een vrouw die houdt van andere vrouwen

maar ook van kledij, make-up, schoenen,… Ze kleedt zich dus eerder ‘vrouwelijk’. In het Neder­lands: een lipstick lesbo. Syn.: een ‘femme’.

39

st range ed t a h t t o n Gaylove is s always exist

it ha

© Zach Rathore

m m m m m m m m mmmm m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m mmmmm m m m m m m m m m m m m m m m m m m m mmmmm m m m m m mm

M

Maatschappij. De wereld is op enkele jaren tijd enorm veranderd, maar de

stokoude heteronormatieve ideologie van onze samenleving nauwelijks. Een belangrijk probleem voor homo’s en lesbiennes, transmannen en transvrouwen blijft dat de samenleving overal heteroseksueel gekleurd is en andere keuzes marginaliseert of uitsluit. Tegelijkertijd ervaren ze dat hetero’s onophoudelijk openlijk spreken over hun heteroseksuele privézaken. De heteronorm geeft aan dat discriminatie van homoseksualiteit niet is verdwenen. Het laat zien dat na de strijd tegen juridische achterstand nog een strijd voor sociale emancipatie moet volgen.

Mannenseks.be. Website van Sensoa over seks en relaties bij homoman-

nen. Het doel van de gay site is preventie van hiv en soa. Het taalgebruik is informeel en toegankelijk. Actualiteitsrubrieken en lezersbrieven zorgen voor afwisseling. Ga naar www.mannenseks.be.

Masseren. Door handmatige aanraking sensuele gevoelens oproepen en zodoende de gemasseerde genot bezorgen. Erotische massage maakt dikwijls deel uit van het voorspel. Alle handelingen waar geen lichaamsvochten aan te pas komen zoals knuffelen en masseren, zijn volledig veilig voor alle soa. Schaamluizen en schurft kunnen wel worden overgedragen bij langdurig contact.

Masturberen. Alleen of wederzijds masturberen is het stimuleren van je eigen

of elkaars geslachtsdelen. Meest voorkomende handeling in het repertoire van de modale homo. Veilig voor alle soa, zolang er geen contact is tussen sperma, vaginaal vocht en slijmvliezen. Syn. onaneren.

Media. Veel mensen kennen het fenomeen homoseksualiteit enkel via de media. Maar de manier waarop holebi’s worden voorgesteld in reclame, film, pers en televisie is meestal erg eenzijdig. Het meest sprekend hier is de verslaggeving rond de Gay Pride (*), waarbij meestal bijzonder opzichtige holebi’s in beeld worden gebracht. De gewone homo, lesbienne of biseksueel die een gelukkige levensweg bewandelt en volledig geïntegreerd is in de heterowereld, krijgt men nauwelijks te zien, want dit is niet spraakmakend genoeg voor de kijkcijfers. Het is eigen aan de logica van de media dat ze op zoek gaan naar extremen.

40

41

© Philippe Leroyer

N Navigaytion. Dit internationaal evenement wordt jaarlijks in Antwerpen geor-

ganiseerd. Het is een grandioze party waarop homo’s en hun vrienden op partyboten en op de kade feesten. Het feest staat in het teken van de Navy (de marine). Iedereen loopt verkleed als kapitein of matroos. Naar schatting gaan er jaarlijks zo’n tienduizend feestvierders uit heel Europa naar de Scheldestad.

Meeouder. Homo- en lesbiennekoppels kunnen samen geen kinderen heb-

ben, maar één van hen of allebei apart kunnen ze dat wel. Twee vrouwen die samen een lesbisch koppel vormen, zijn in de praktijk allebei moeder van het kind dat één van hen baart of gebaard heeft. Maar de meemoeder wordt door de wet pas erkend nadat ze het kind adopteert. Hetzelfde geldt voor de meevader. Barbara Claeys schreef een zwangerschapsgids voor lesbiennes. Het boek ‘Samen mama’ (uitgegeven bij Lannoo) bevat veel juridische en practische informatie voor lesbiennes met een kinderwens. Er zijn tevens ontroerende getuigenissen van mama’s en meemama’s in opgenomen.

Meerderjarigheid. Tot je achttiende hebben je ouders het recht om

te bepalen met wie je omgaat. Ze kunnen je dus verbieden om je vriendje te zien, eventueel met gerechtelijke stappen. Als je iemand van min achttien in huis neemt, of zelfs een keer laat overnachten zonder toestemming van de ouders, kunnen ze een klacht neerleggen wegens ‘ontvoering van een minderjarige’.

Merhaba. Merhaba is een organisatie van en voor allochtone vrouwen en

mannen met roots in de Maghreblanden, het Midden Oosten en Turkije, die tegelijkertijd holebi zijn. De vereniging staat op de bres voor de zichtbaarheid van en de verdraagzaamheid tegenover de allochtone holebi’s, en dit in de eerste plaats binnen de allochtone gemeenschap zelf. Adres van Merhaba: Kolenmarkt 42, 1000 Brussel; e-mail is [email protected] en website is www.merhaba.be.

42

Nicht. Van oorsprong een scheldwoord voor homo’s, bedoeld om het vrouwelijke

of het onmannelijke van homo’s te benadrukken (vaak volgens de vooroordelen die er in de maatschappij over homoseksuelen heersen), maar inmiddels een geuzennaam. Een ‘relnicht’ is iemand met zwaar ‘nichterig’ gedrag.

43

O Onderwijs.

Op school uitkomen voor je geaardheid is voor de meeste jongeren allesbehalve eenvoudig. In onze samenleving wordt namelijk iedereen meestal bekeken vanuit een heterostandpunt. Ook op school gebeurt dat. Onderwijsinstellingen moeten wel werken aan een onderwijs zonder discriminatie en/of uitsluiting van holebi’s. De middelbare scholen zijn in Vlaanderen door de wet (o.m. eindtermen, ontwikkelingsdoelen en basiscompetenties) verplicht in hun onderwijsvisie, in hun beleid, in hun organisatie en in de concretisering van hun onderwijsvisie rekening te houden met de diversiteit in seksuele geaardheid van de leerlingen. Holebi-organisaties kunnen hen hierbij bijstaan als de scholen dat willen.

Onthaal. Term die bij holebiverenigingen gebruikt wordt als iemand, die meestal nog

in de kast zit, eens wilt praten met een andere holebi over onderwerpen die gerelateerd zijn aan zijn of haar seksuele geaardheid. Omdat jongeren zich vaak onzeker en afgewezen voelen, hebben ze weerbaarheid nodig, die ze het beste onder gelijkgezinden kunnen vinden. Daar zijn de holebi-jongerenorganisaties en -verenigingen voor. Nieuwkomers worden er opgevangen zodat de drempel om met anderen kennis te maken, verkleint. Indien men dat zelf ook wil, wordt het coming-outproces besproken. De vrijwilligers, die de gesprekken voeren, ontvingen hiertoe een basisopleiding bij de Holebifederatie.

Onthaal voor holebivluchtelingen. Ben je lesbisch, homo, biseksueel

en vluchteling of ‘zonder papieren’ of ben je net geïmmigreerd naar België? Dan ben je welkom bij Onthaal holebi-vluchtelingen in de Kluizenaarstraat 25 te Gent, bij Marc of Johan: gsm 0474-77 61 13, [email protected].

Ontmoetingsplaatsen.

44

© Philippe Leroyer

Er bestaat een hele waaier aan ontmoetingsgelegenheden voor holebi’s, soms exclusief voor vrouwen of voor mannen. Naast het commerciële circuit met bars, discotheken en dancings en sauna’s, zijn er tal van plaatselijke verenigingen, die vrijwel uitsluitend door vrijwilligers worden gerund. Holebi’s kunnen er elkaar ontmoeten tijdens discussie-avonden of activiteiten allerhande, gaande van sport tot zingen. Er bestaan ook jongerengroepen. Zij hanteren meestal een leeftijdsgrens van 26 jaar, waardoor leeftijdsgenoten elkaar makkelijk kunnen treffen. Als effect hebben

45

deze groepen dat jongeren elkaar steunen bij hun coming-out (*). Naast verenigingen en groeperingen zijn er verschillende tijdschriften en stadsplannen met activiteiten en initiatieven. Ook het internet biedt veel mogelijkheden om gelijkgezinden te ontmoeten via ‘chatrooms’. Er bestaan ook plaatsen die gericht zijn op het verkrijgen van seksuele contacten, ‘cruisingplaatsen’ (*) genoemd; vaak zijn het de openbare parken waar homo’s elkaar ontmoeten. Deze plaatsen zijn er alleen voor mannen.

Onveilig vrijen. Seks waarbij er kans bestaat op hiv-overdracht of over-

dracht van andere soa, zowel bij holebi’s als bij hetero’s. Onveilig is vaginale seks zonder condoom, anale seks zonder condoom, orale seks zonder condoom of liklapje, onderling gebruik van seksattributen (dildo, vibrator e.a. seksspeeltjes) zonder deze schoon te maken. Een aantal soa is ook overdraagbaar via bloed. Hiv, hepatitis B en syfilis kun je oplopen als gevolg van een onhygiënische tatoeage of piercing, of als je bij druggebruik naalden, spuiten of andere attributen van een ander gebruikt. Soa krijg je niet door uit het kopje van een ander te drinken. Je krijgt het ook niet via een hoestbui, insectenbeten of een vieze wc-bril. Ook in het zwembad loop je geen risico.

Onzichtbaarheid, maatschappelijke. Je kunt niet aan iemand

zien wat zijn of haar seksuele oriëntatie is. Het hoofdkenmerk van holebi’s is dan ook hun grote onzichtbaarheid. Homo’s zijn het meest zichtbaar aanwezig in de samen­leving. Voor lesbiennes, allochtone holebi’s en oudere holebi’s is dat al heel wat minder het geval. Een maatschappelijk klimaat creëren waarin men kan uitkomen voor de eigen seksuele oriëntatie (op het werk, op school, in de familie, …) is dan ook een belangrijke taak voor het gelijkekansenbeleid.

Oorzaak van homoseksualiteit. Over de oorzaak van homosek-

sualiteit is bijna niets met wetenschappelijke zekerheid te zeggen. Er is veel onderzoek gedaan en er zijn een reeks hypothesen opgesteld. De geaardheid zou genetisch bepaald kunnen zijn en dus erfelijk (het zogenaamde ‘homogen’). Deze visie is de laatste tijd nogal populair. Het zou ook kunnen liggen aan een bijzondere hormonenproductie of een speciale hersenstructuur. Naast deze verschillende biologische verklaringen zijn er ook nog psychosociale theorieën.

Openbare ruimte.

Publieke uitingen van holebiseksualiteit als parades, feesten, horeca en winkels, sporten en cruisen, zijn in onze samenleving nog steeds omstreden. De grote vraag voor de toekomst is in hoeverre holebiseksualiteit net als heteroseksualiteit in het openbaar de ruimte krijgt. Belangrijke thema’s in het debat over de openbare ruimte zijn: seksuele opvoeding, publieke ontmoetingsplaatsen en feesten, aanwezigheid van holebi’s in de media en in de politiek. Zie ook: seksueel burgerschap.

46

Orale seks. Het bevredigen van de partner door middel van de mond, lippen en

tong. Orale seks bij de man noemt men pijpen; bij de vrouw, beffen. Zowel bij hetero- als bij holebikoppels is orale seks een gangbare praktijk. Orale seks zonder condoom is niet veilig. Het ligt meer en meer aan de bron voor de overdracht van soa. Het is veilig voor wat hiv betreft, zolang er geen zaad of menstruatiebloed in de mond komt, en zolang er geen wondjes, zweertjes of blaasjes rond de mond of de geslachtsorganen zijn. Er bestaan speciale oraalcondooms/beflapjes waarmee je wel veilig oraal kunt vrijen. Als je vermoedt dat je een soa hebt opgelopen, aarzel dan niet en ga meteen naar je huisarts.

Oudere holebi ’s. In de grote steden wonen er veel oudere holebi’s, maar

weinigen maken zich als dusdanig bekend. Deze geringe zichtbaarheid doet de mensen vermoeden dat er weinig of geen problemen zijn met homoseksueel zijn als je ouder bent. Maar veel oudere holebi’s en holebibejaarden leven vaak eenzaam en sociaal geïsoleerd, bijvoorbeeld nadat hun partner overleden is. Holebiverenigingen kunnen voor hen belangrijk zijn om steun te vinden in crisismomenten en om een sociaal netwerk uit te bouwen. Oudere holebi’s kunnen bijvoorbeeld ook in Roze Huizen samenkomen om van gedachten te wisselen.

Ouders van holebikinderen. Minstens één op twintig ouders heeft

een homoseksueel, lesbisch of biseksueel kind. En toch staan veel ouders niet meteen stil bij het feit dat ook hun kind misschien op iemand van dezelfde sekse verliefd zal worden. Voor veel jonge holebi’s vormt de coming-out naar ouders en familie de grootste moeilijkheid van hun zoektocht naar hun seksuele voorkeur. Vaak vermoeden ouders al een tijdje dat hun kind homo- of biseksueel is maar weten zij niet hoe ze hun kind kunnen steunen tijdens hun moeilijke periode vóór de coming-out. Het onderwerp wordt dus vaak uit de weg gegaan. Daarom is het belangrijk dat de ouders goede voorlichting krijgen. Bijvoorbeeld, de brochure ‘Graag zien’, te bestellen via de website www2.vlaanderen.be/holebi. Of, voor jonge kinderen, in de educatieve map ‘Jonas en Jasper’, ontwikkeld door Jong & HiB en het CGSO-team van CAW de Poort vzw in Brugge.

Out. Engels voor ‘uit de kast’. De mate waarin een holebi aan leeftijdsgenoten, familie­ leden, vrienden, collega’s, klasgenoten,… bekend maakt dat hij of zij homo, lesbisch of bi is. Iemand kan ‘out’ zijn bij andere holebi’s en een paar goede heterovrienden en ‘closeted’ bij collega’s op het werk of klasgenoten op school. Zie ook: coming-out.

Outen. Uit de Engels-Amerikaanse wereld overgewaaid. Jezelf outen, is vertellen

aan anderen dat je holebi bent. Je outen is geen eenmalige zaak. Je outing is een oneindig proces van zelfaanvaarding en … jezelf outen. Het betekent dat je de wil hebt om jezelf te aanvaarden zoals je bent, wat de gevolgen daarvan ook zijn. Soms gebeurt het dat een persoon, al dan niet met toestemming, aan anderen vertelt dat iemand holebi is. Ook dat is ‘outen’.

47

P

Polaris vzw. Polaris vzw - West-Vlaams Regenbooghuis werd opgericht in

Partnergeweld. Net

© Philippe Leroyer

zoals bij heterokoppels is bij holebikoppels niet altijd alles rozegeur en maneschijn. Mishandeling en geweld in holebirelaties kent veel overeenkomsten met de heteroseksuele tegenhanger. Geweld tussen partners is onaanvaardbaar. Bedreigingen, slagen en verwondingen, stalking en seksueel geweld zijn strafbare feiten. Slachtoffers van partnergeweld (en hun kinderen) kunnen voor verzorging en hulp terecht bij hulpverleners van CAW’s, artsen en therapeuten. Ook juridische bijstand kan nuttig zijn bij het neerleggen van een klacht en bij het verlaten van het echtelijk dak. Centra voor Slachtofferhulp West-Vlaanderen, www.caw.be

Pedofilie. Pedofilie is een seksuele geaardheid die inhoudt dat een volwassen per-

soon zich (ook seksueel) aangetrokken voelt tot kinderen die nog niet in de puberteit zijn (dus tot gemiddeld 12-13 jaar). Veel pedofielen hebben een exclusieve voorkeur voor kinderen en gaan daarom geen liefdesrelaties aan met andere volwassenen. Mensen verwarren soms de begrippen pedofilie en homofilie. Voor de duidelijkheid: een pedofiel valt op kinderen, een homofiel op leeftijdsgenoten van hetzelfde geslacht. De media doen het vandaag de dag ook soms voorkomen alsof pedoseksualiteit een subcategorie van homoseksualiteit is, terwijl heteroseks met kinderen in en rond het gezin veel vaker voorkomt. De uitspraak dat ‘bij homoseksualiteit pedofilie nooit ver weg is’ en dat ‘homo’s niet van kinderen kunnen blijven’, of nog dat ‘homo’s toch liever niet als leraar in het onderwijs moeten werken’, is dan ook volledig onwaar en discriminerend. Ze dient meestal om holebi’s in diskrediet te brengen.

Pijpen. Pijpen is het in de mond nemen van een penis, het likken langs de penis en het

zuigen wanneer hij in de mond zit (vandaar komt ook het synoniem ‘afzuigen’). Er is kans op overdracht van een aantal soa. Er is een risico bij syfilis, herpes genitalis, genitale wratten, chlamydia en gonorroe (de druiper). Voor hiv is pijpen onveilig voor degene die pijpt als de mannelijke partner klaarkomt in de mond. Bij onveilige contacten kun je een condoom gebruiken om het risico te verkleinen.

48

2006 met als belangrijkste doelstellingen de vereniging en de organisatie van holebi’s in West-Vlaanderen te ondersteunen, hen te stimuleren om hun stem te laten horen en zich te engageren. Polaris vzw wil in West-Vlaanderen alvast hét aanspreekpunt zijn voor iedereen die meer wil weten over holebigeaardheid en homoseksualiteit. Daarnaast staat het in voor de organisatie van tal van leuke activiteiten zoals de Regenbooghappening (*), Gay Nights (dit zijn filmavonden in samenwerking met Kinepolis), groepsuitstappen en bezoeken aan steden en musea. Polaris heeft ook expertise op het gebied van ontwikkelen van een holebibeleid (*) en geeft hierover aanbevelingen en advies aan de overheid. Meer info vind je op www.polaris-wvl.be. Geïnteresseerd om lid te worden van vzw Polaris? Mail dan naar [email protected].

Politiebeleid. De politie heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld van be-

dreiging voor tot bescherming van holebi’s. Geweldpleging op holebi’s is de dag van vandaag een ernstig misdrijf en de aangifte door de slachtoffers ervan wordt door de politie ernstig genomen. Het personeelsbeleid van de politie is tevens geëvolueerd en er werken nu ook holebi’s bij de politie. Het werkklimaat voor holebipolitiepersoneel is wel niet altijd en overal even optimaal. In het machoklimaat van de politie is het voor velen nog steeds moeilijk om voor zijn of haar holebigeaardheid uit te komen.

Positieve Lijn. Hulplijn voor mensen met hiv. Wie graag eens wil praten

met een lotgenoot over zijn/haar gevoelens rond hiv, vragen over medicatie, arbeid, verzekeringen, kinderwens die hem/haar bezighouden, zijn/haar angsten … kan terecht op de Positieve Lijn 078/15.11.00 of een mail sturen naar [email protected].

Praatcafe. Het praatcafé is eigenlijk een methode uit het groepswerk, een cre-

atief proces dat de dialoog en de uitwisseling van kennis en ideeën wil bevorderen rond kwesties en vragen uit het echte leven. Maar het betekent ook een bijeenkomst van holebi’s en sympathisanten in een gezellige horecazaak, een vormingscentrum, een Roze Huis, om met elkaar te praten en een goed glas te drinken.

Preventie van soa en hiv. Veilig vrijen is voor hetero’s én holebi’s een

must. Goede preventie vraagt evenwel een breed volgehouden inspanning van verschillende actoren. Sensoa lanceert regelmatig multimediale campagnes, die specifiek de noodzaak aan goede communicatie tussen (seksuele) partners onderstrepen, en de verantwoordelijkheid voor het eigen welzijn én dat van de ander op de voorgrond plaatsen. Ook het onderwijs kan ondersteuning geven door een goede relationele en seksuele vorming, inclusief voldoende aandacht voor homoseksualiteit en relationele vaardigheden. Scholen, de holebigemeenschap, de homohoreca, huisartsen, enz. kunnen een belangrijke rol spelen bij de sensibilisatie van de verschillende doelgroepen.

49

© Zach Rathore

Q

Queen. Engels woord voor ‘koningin’, als

benaming voor een ‘verwijfde homo’ of ‘een nicht’. Een klein percentage mannen die zich aangetrokken voelen tot andere mannen (homo’s dus), vallen terug op ‘vrouwelijke’ gedragsschema’s om aandacht te trekken, om te verleiden, om te communiceren.

Queer. Engelse term voor een bepaalde groep mensen in onze maatschappij, die zich

willen afzetten tegen de standaard heteronorm, en tegelijkertijd alle mogelijke hokjes in vraag stellen. De term ‘queer’ is lange tijd gebruikt als scheldwoord voor ‘nichten’ of homoseksuele mannen, maar is de laatste jaren omhelst als geuzennaam voor iedereen die min of meer niet binnen de lijntjes kleurt of wil kleuren wat seksualiteit en relaties betreft. ‘Queer’ is dus iets anders dan ‘holebi’.

50

Queer theory. Een benadering van homoseksualiteit, die de veranderlijkheid van begrippen als ‘identiteit’ en ‘gemeenschap’ benadrukt. De centrale stelling van queer theory is dat holebi’s geen homogene groep vormen. Holebi’s kenmerken zich door een verscheidenheid die voortvloeit uit etnische verschillen, religieuze verschillen en sociaal-economische verschillen.

Queer as folk. Oorspronkelijk Britse tv-reeks, beter gekend in de Amerikaanse ver-

sie. De serie vertelt de belevenissen van vier homoseksuele boezemvrienden. Op een realistische manier komen relaties, carrières, liefdes en ambities aan bod. Er bestaat ook een lesbische tegenhanger ‘The L Word’.

Quilt, aids-. Als reactie op de crisis rond aids zijn veel kunstvormen ingezet om

een bijdrage te leveren aan de rouwverwerking. De quilt is een van oudsher Amerikaanse vorm van toegepaste volkskunst: kleine stukjes resttextiel werden gebruikt om grote lappen stof te maken, die weer verder verwerkt konden worden tot bruikbaar beddengoed. De moderne aidsquilts bestaan ook uit stukken resttextiel, die door nabestaanden van aidsslachtoffers worden verwerkt tot een grote lap om een laatste groet te brengen. Naam, geboorte- en sterfjaar van de overledene staan erop vermeld, en in veel gevallen wordt de quilt gesierd door verwijzingen naar zijn persoonlijke interesses of karakter­ eigenschappen.

51

R Regenbooghappening. Elk jaar wordt in Oostende in de Regenboogweek een

Regenbooghappening georganiseerd. Op die dag kan de West-Vlaamse bevolking kennismaken met Polaris vzw en met allerlei West-Vlaamse holebiverenigingen die met informatiestands op de Groentemarkt staan. Het is een feestelijk gebeuren met optredens, muziek en dans, en de Regenboogvlag (*) wordt gehesen in aanwezigheid van de lokale politici. De bedoeling van de Regenbooghappening is aan de West-Vlaamse bevolking te tonen dat holebi’s ‘gewone’ mensen zijn die recht hebben op een gelijke behandeling.

Regenbooghuis Polaris. Ontmoetingscentrum voor holebi’s in het hartje van

Oostende, ingebouwd in een ‘gewoon’ hotel (lees ‘een hotel waar iedereen welkom is’). Het hotel herbergt onder meer de vzw Polaris - West-Vlaams Regenbooghuis. Het is een leuke plek voor iedereen - niet enkel holebi’s - om even langs te gaan, info te vergaren of een gezellig babbeltje te slaan. Het Regenbooghuis Polaris bevindt zich op de Groentemarkt 19a. Het gebouw is door alle Oostendenaars gekend. Meer info vind je op www.polaris-wvl.be.

Regenboogvlag.

Het bekendste symbool van ‘gay pride’ (*) is de Regenboogvlag. Deze vlag bestaat uit zes kleuren: rood, oranje, geel, groen, blauw en paars. Het rood staat voor leven, oranje betekent genezing, geel is de warmte van de zon, groen staat voor de kracht van de natuur, blauw is de eensgezindheid en paars de levenslust. Ze is ontworpen in 1978 voor de San Francisco Gay and Lesbian Freedom Day Parade. De Regenboogvlag is het symbool geworden van het zelfbewustzijn, de fierheid van holebi’s. Ze staat ook symbool voor de verscheidenheid en voor het multiculturalisme binnen de internationale holebigemeenschap.

52

Reis, seks op .

De laatste jaren is het internationaal reizen enorm toegenomen. Een kwart tot de helft van de vakantiegangers heeft op vakantie seks met een nieuwe partner. Een heel groot deel neemt geen voorzorgsmaatregelen om veilig te vrijen. Dat betekent eigenlijk dat één op de twee niet beschermd is tegen soa. Condooms meenemen zorgt voor veiliger vrijen. Condooms (en glijmiddel) zijn in sommige landen moeilijk verkrijgbaar of van slechte kwaliteit. In sommige landen is seks tussen mannen verboden, of de lokale wetten verschillen van de onze, zoals de leeftijd waarop je seks met een andere man mag hebben. Je kan je vooraf informeren door een kijkje te nemen in de World Legal Survey op www.ilga.info.

Relaties, persoonlijke.

Dat een holebirelatie meer op seks en niet op liefde gebaseerd is, is een cliché dat vaak over homo- en lesbische relaties wordt gezegd. Maar holebi’s hebben net zoals hetero’s stabiele relaties die gebaseerd zijn op intimiteit, vertrouwen en liefde. En hetero’s kunnen evengoed enkel een seksrelatie hebben. Geen vaste relatie hebben is voor holebi’s vaak een belangrijke stressfactor. Een partner vinden is voor holebi’s inderdaad niet vanzelfsprekend. Zo denken sommigen bij hun eerste ontdekkingstochten dat de partnerkeuze zo beperkt is dat ze niet ‘te kieskeurig’ kunnen zijn. In het begin weet men immers niet dat er veel mensen zijn met dezelfde seksuele geaardheid en fixeert men zich op de enkelen die men kent.

Relatievormen. Net zoals bij de hetero’s bestaat er bij de holebi’s een heel

scala aan relatievormen: samenwonen, lat-relaties, éénoudergezinnen, nieuw-samengestelde gezinnen, enz. Verder is er een toename van het aantal lesbische koppels dat kiest voor kinderen. Daarnaast zijn er ook holebi’s die samenleven met hun kinderen uit een vorig huwelijk. Gehuwden kunnen ervoor kiezen nog andere relaties te onderhouden met seksegenoten.

Religie. De meeste religies staan afwijzend tegenover homoseksualiteit en dat is

in Vlaanderen niet anders. In onze samenleving werkt vooral een christelijke moraal door. Sinds de jaren 1980 beschouwt de rooms-katholieke leer homoseksualiteit niet meer als iets dat zondig of strafbaar is, maar nog wel als een afwijking of misvorming waarmee men moet leren leven. Men erkent dat homoseksuelen bestaan, maar ze mogen hun homoseksualiteit niet beleven. Geloof en gelovig zijn kunnen dus een belemmering zijn voor de acceptatie van het ‘anders’ zijn en voor de ontwikkeling van de (seksuele) identiteit als holebi, maar dit hoeft niet zo te zijn, zeker in onze tijd, gezien de dalende invloed van het geloof in Vlaanderen gedurende de laatste decennia. Zie ook: homonegativiteit.

53

Roze Huis. Trefplaats van de (plaatselijke) holebigemeenschap. Een roze huis be-

vat doorgaans een winkel, een café, vergaderruimten en kantoren. Er worden onder meer cursussen gegeven, er worden tentoonstellingen georganiseerd, er is een holebibibliotheek en er komen holebiverenigingen samen. Wie voor de eerste keer over zijn/haar geaardheid wil praten of wie de stap wil zetten om zich thuis of op het werk als holebi te outen kan in een roze huis praten met iemand die hij/zij kan vertrouwen en die hem/haar begrijpt. Verder kunnen ouders die vernemen dat hun kind holebi is en daar meer over willen weten er ook terecht. In 2000 openden de eerste roze huizen hun deuren in Vlaanderen: Casa Rosa in Gent en Het roze huis in Antwerpen. Later kregen ook Brussel en Hasselt een roze huis. Polaris vzw ijvert sinds 2006 voor een roze huis in Oostende. Begin 2009 opende het regenbooghuis Polaris de deuren in Oostende. Zie ook: regenbooghuis.

Risicogedrag, seksueel. Voor alle vormen van seksueel contact geldt als © Philippe Leroyer

algemene regel dat ze een risico inhouden voor soa, inclusief hiv-infectie, als sperma, vaginaal vocht of bloed van de ene partner in aanraking komt met slijmvlies van de andere partner. Veilig vrijen en de nodige voorzorgen nemen, is een gedrag dat men telkens opnieuw moet stellen en dat afhankelijk is van een aantal factoren: de persoon zelf, de partner, de situatie en de subjectieve beleving van dit alles. Dat maakt dat mensen in risicosituaties kunnen terechtkomen. Mensen kunnen dus veilig vrijen in de ene situatie en onveilig in de andere. Situaties als verliefdheid, relatiebreuken, nieuwe relatie, op reis gaan, maar ook ‘vaste’ relaties kunnen risicosituaties zijn.

Rode lintjes. Een vrij recent symbool voor solidariteit en engagement in de strijd

tegen aids (in het Engels ‘Aids Awareness Ribbon’ of gewoon ‘Red Ribbon’). Het idee is ontstaan in 1991 in New York waar een groep kunstenaars op deze wijze hulde wilde brengen aan collega’s die gestorven waren aan de gevolgen van aids. Het rode lintje wordt niet alleen door holebi’s gedragen. Want aids treft iedereen: holebi’s en hetero’s. Sensoa verspreidde in 2007 100.000 rode lintjes, als uitdrukking van solidariteit met mensen met hiv.

RoSa. Afkorting van Rol en Samenleving vzw. Sinds 1978 verzamelt RoSa, het Docu­

mentatiecentrum en Archief voor Gelijke Kansen, Feminisme en Vrouwenstudies, systematisch boeken en tijdschriften over lesbische vrouwen, lesbische cultuur en holebi’s in het algemeen. Deze omvangrijke verzameling kan door iedereen gratis worden geraadpleegd. Adres: Koningstraat 136, 1000 Brussel, T 02/209.34.10. Meer info op www.rosadoc.be.

Roze Driehoek. Merkteken dat de nazi’s in de Tweede Wereldoorlog voor homo­

seksuele mannen in de concentratiekampen gebruikten, zoals er voor politieke gevangenen en zigeuners rode en zwarte driehoeken waren en voor Joden gele sterren. De roze kleur onderstreepte de vermeende vrouwelijkheid van homo’s. In de jaren 1970 en 1980 werd de roze driehoek een teken van zichtbaarheid, dat trots werd gedragen. Door vandaag de roze driehoek als symbool te kiezen, maken homo’s duidelijk dat zij nog altijd onderdrukt en in sommige landen vervolgd worden.

54

Roze plafond. Steeds meer hoor je de term

‘roze plafond’, analoog met het ‘glazen plafond’ voor vrouwen. Bedoeld wordt de onzichtbare barrière, die holebi’s en vrouwen systematisch belet om carrière te maken en topfuncties in te nemen. Niet zozeer omdat ze niet competent genoeg zouden zijn voor de job, maar omdat hun persoonlijke interesses vaak onvoldoende aansluiten bij de leefwereld van de heteromannen.

Roze Zaterdag. Een holebimanifestatie die

jaarlijks in Nederland wordt gehouden, zoals in Brussel de Belgian Lesbian and Gay Pride. Roze Zaterdag wordt in Nederland op de laatste zaterdag van juni gehouden. Op die dag braken in 1969 in New York rellen uit, nadat de politie de homo- en travestiebar ‘Stonewall Inn’ in Christopher Street was binnengevallen. De rellen leidden tot de georganiseerde strijd voor de rechten voor holebi’s. Syn. Gay Pride.

Rusthuis. Homo’s en lesbiennes in rusthuizen en dienstencentra: ze zijn er wel maar

voorlopig nog niet of nauwelijks zichtbaar. Uit een onderzoek aan de Universiteit Antwerpen blijkt dat holebi’s bang zijn om naar een rusthuis te gaan omdat ze vrezen raar bekeken te worden en geen respect van de medebewoners te krijgen. Te weinig rusthuizen zien de noodzaak in van meer informatie over holebi’s, zowel voor het personeel als voor de bewoners. Nochtans kunnen Roze Huizen gemakkelijk een vormingsproject over holebibejaarden uitwerken voor het personeel van rusthuizen, om uit te leggen hoe je best nieuwe bewoners benadert: dat je er niet moet van uitgaan dat iemand hetero is bijvoorbeeld. Of voor de bewoners zelf, om te vertellen wat wel en niet besmettelijk is en waar je moet op letten bij iemand die hiv positief is. Want met de nieuwe aidsremmers is het in de toekomst goed mogelijk dat men in het rusthuis met een seropositieve verblijft.

55

S

res Sappho (630-580 voor Chr.) van het eiland Lesbos groeide uit tot het symbool van de lesbische liefde. Ze had een school voor meisjes en bezong haar liefde voor haar vriendinnen in romantische bewoordingen. Het grootste deel van haar werk werd jammer genoeg vernietigd.

Scheldwoord of spotnaam. Holebi’s zijn wellicht de meest uitgeschol-

den en verwenste groep in de samenleving. Vaak worden obscene en vulgaire scheldwoorden gebruikt zoals bijvoorbeeld chocoprins, trut, manwijf, mietje, … Ook in andere talen is dat zo: een homo is een pédé in het Frans (van pédéraste), Schwul in het Duits, frocio in het Italiaans, maricón in het Spaans. Wanneer mensen deze scheldwoorden gebruiken om iemand te benoemen, wordt dit veel sterker opgemerkt door holebi’s.

Schijntolerantie.

De meeste Vlamingen vinden dat holebi’s gelijke rechten moeten krijgen, maar concrete initiatieven en wetgeving om dit te verwezenlijken (huwelijk, adoptie, antidiscriminatiewet) worden nog steeds door een minderheid van de Vlamingen gedragen. Het huidig klimaat in Vlaanderen ten opzichte van holebi’s kunnen we om die redenen als schijntolerant omschrijven.

Segregatie. Afzondering, sociale scheiding van bevolkingsgroepen. In de jaren

1990 ontstaan er steeds meer holebigroepen die zich onderscheiden van heteroseksuele organisaties en zich organiseren op terreinen als sport, cultuur en recreatie. Over de pro’s en contra’s van deze afscheiding vindt een voortdurend debat plaats.

56

© Sean Limbert

Sappho. De Griekse dichte-

Seks, seksualiteit. Mensen zijn seksuele wezens en seks is een onmis­

ken­baar gegeven in de zelfontplooiing van iedere persoon. Iedereen toont op een persoonlijke manier zijn of haar seksuele voorkeur of omgang met (zichzelf en) de andere. De beleving van relaties en seksualiteit door holebi’s verschilt niet van de beleving door hetero’s; holebi’s hebben lichamelijk, intiem en persoonlijk contact zoals hetero’s, alleen doet een lesbienne dat met een vrouw en een homo met een man. Seksualiteit blijft altijd een bijzonder divers, complex en individueel verschillend gebeuren.

Seksdate. Een seksdate is een afspraakje of een ‘date’ waarin seksueel contact het hoofddoel is. Voor de komst van het internet gebeurde dit vooral via contactadvertenties in tijdschriften. Tegenwoordig is het internet een heel populair medium, waarbij op chatboxen, via MSN- en andere ‘messengers’ en ‘datingsites’ seksueel getinte afspraakjes worden gemaakt.

Seksueel burgerschap. Voor veel mensen is je seksuele geaardheid nog

altijd iets wat tot de privésfeer behoort. Een belangrijke misvatting. Seks is niet enkel een privézaak, maar heeft ook een publiek belang. M.a.w. seks hoort een vaste plaats te krijgen in de politiek, op scholen, in het straatleven. Voor muziek en sport bestaat er een infrastructuur (cultureel burgerschap,…), maar niet voor het seksuele leven. Homo­studies leren ons dat we een seksuele kennisinfrastructuur nodig hebben met leergangen, boeken, bibliotheken, een museum. Het gaat ook om het doorbreken van de heteronorm (*) in onze samenleving. Zie ook: openbare ruimte.

57

Seksueel misbruik of geweld.

Zowel minderjarige jongens en meisjes als volwassen vrouwen en mannen, holebi’s en hetero’s krijgen met seksueel geweld te maken. Dit gaat van geslachtsdelen laten zien, kijken naar masturbatie, naakt moeten poseren, over jou strelen, aanraken, zoenen op intieme plaatsen, tot met jou vrijen of andere seksuele handelingen stellen zonder dat jij dat wil. Geconfronteerd worden met seksueel geweld is een traumatische ervaring met verstrekkende lichamelijke en psychologische gevolgen (angsten, depressie, nachtmerries, psychosomatische klachten) en kan een impact hebben op de seksualiteit (afkeer van het vrijen, geen gevoel bij het vrijen). Seksueel misbruik komt voor in alle situaties waar mensen met elkaar omgaan: thuis, op het werk, in een partnerrelatie, het openbaar leven, de hulpverleningssituatie, de residentiële voorziening. Hoewel het slachtoffer er dikwijls niet durft over praten, is het van het grootste belang om zo snel mogelijk de juiste hulp te zoeken, bijvoorbeeld medische hulp bij de huisarts, bellen naar teleonthaal, gespecialiseerde diensten zoals vertrouwenscentra kindermishandeling, vluchthuizen, CAW’s of een andere vertrouwenspersoon (een vriend, vriendin, een leraar of lerares, je huisarts). Seksueel geweld is strafbaar; men kan dus een klacht neerleggen bij de politie en hulp vragen bij de diensten voor slachtofferonthaal. Meer info op www.seksueelgeweld.be.

Seksuele diversiteit. Niet iedereen is heteroseksueel. Als jongen/man kan je homo zijn, als meisje/vrouw lesbisch, en je kan ook biseksueel zijn.

Seksuele geaardheid.

Er bestaan drie vormen van seksuele geaardheid: heteroseksualiteit, homoseksualiteit en biseksualiteit. Je seksuele geaardheid kan je niet zomaar kiezen, maar wordt bepaald door het geslacht van degene(n) waartoe je je aangetrokken voelt en waarvoor je affectie ontwikkelt, zowel emotioneel als lichamelijk.

Seksuele identiteit.

Verwijst naar het gevoel te behoren tot de ene of de andere sekse, man of vrouw (syn. sekse-identiteit) en naar de seksuele oriëntatie. Over sommige mensen kan je niet spreken met de woorden ‘hij’ of ‘zij’, ‘man’ of ‘vrouw’. Iedereen heeft zijn eigen sekse-identiteit (man of vrouw, inter- of transseksueel), gender-identiteit (jezelf benoemen als man of vrouw) en seksuele identiteit (homo, lesbienne, biseksueel, hetero). Alle combinaties van deze drie dingen zijn mogelijk. Mensen kunnen in de loop van hun leven ook van sekse wisselen.

Seksuele rechten. Op ieders seksualiteitsbeleving zijn er rechten van toepas-

sing. Hieronder vallen onder andere het verbod op discriminatie, het recht op privacy, het recht op informatie en onderwijs, het recht op gezinsleven, het zelfbeschikkingsrecht.

58

Seksuele vorming van jongeren. Seksuele vorming is breder

dan seksuele voorlichting, dat enkel verwijst naar overdracht van kennis over relaties, de puberteit, seks en aanverwante thema’s. Seksuele vorming is zowel het geven van informatie als het bespreekbaar maken en het verhelderen van waarden en normen. Daarnaast omvat seksuele vorming het aanleren van vaardigheden om over seks te kunnen communiceren, rekening houdend met de eigen grenzen, gevoelens, opvattingen, normen en waarden en die van anderen. Verschillende actoren spelen een rol bij de begeleiding van de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren: ouders, leeftijdgenoten, de school, de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s), artsen, de preventie- en vormingswerkers, de media,... Zij brengen de jongeren waarden en normen bij en wijzen hen ook de weg naar een gelukkige en gezonde beleving van relaties en seksualiteit. Heel belangrijk is dat de homoseksuele levenswijze altijd verschillend van, maar gelijkwaardig aan de heteroseksuele levenswijze wordt voorgesteld.

Sensoa.

Vlaams diensten- en expertisecentrum rond de promotie van veilig seksueel genieten en het bevorderen van de levenskwaliteit van mensen met hiv. Sensoa ontwikkelt activiteiten, producten, materialen en campagnes met betrekking tot seksuele gezondheid en leven met hiv. Sensoa is een holebispecifieke dienst, d.w.z. een dienst die aandacht besteed aan specifieke gezondheidsproblemen van holebi’s. Zo informeert en sensibiliseert Sensoa homo’s rond risicogedrag en veilig vrijen, onder meer met preventieve campagnes ter bestrijding van soa en aids. Sensoa organiseert ook de Veilig Vrijenlijn: T 078/15.15.15 en beschikt over een website met interessante informatie voor holebi’s. E [email protected] en www.sensoa.be. Sensoa heeft ook een site over seks en relaties bij homomannen: www.mannenseks.be.

59

© Zach Rathore

Sensoa Positief. Dienst van Sensoa voor mensen met hiv en dienstverle-

ners. Biedt ondersteuning, zowel aan mensen die pas de diagnose hiv-positief kregen, als aan mensen die al langer seropositief zijn. De dienstverlening werkt aanvullend op andere dienstverlening (van de Aidsreferentiecentra (ARC) en de Centra voor Algemeen Welzijnswerk), maar ook complementair aan en ondersteunend voor de reguliere zorg. Bel naar 078/151.100. Meer info op www.sensoa.be/positief.

Seropositief. Iemand die drager van het hiv-virus is; ook hiv-positief genoemd. Of iemand seropositief is wordt aangetoond door een hiv-test.

Situationele homoseksualiteit. Een homoseksuele activiteit niet als deel van een homoseksuele levensstijl, maar omdat de partners zich langere tijd in een omgeving bevinden met enkel mensen van hetzelfde geslacht, zoals bijvoorbeeld: gevangenissen, militaire kampen, schepen, kloosters, sportkampen, kostscholen en colleges. Situationele homoseksualiteit bestaat in veel vormen, van verkrachtingen in de gevangenis tot lesbische experimenten in het meisjesinternaat.

SM. Afkorting van sadomasochisme. Dit is een sek-

suele voorkeur voor verbale en/of fysieke vernedering. In de homowereld kan SM op algemene acceptatie rekenen. Vooral in de leder-cultuur geniet SM een zekere populariteit. Een SM’er is een type homo (zoals een trut, een janet, een leerman,…) die houdt van ruige seks. Elk type staat voor een bepaalde levensstijl. Uiteraard bestaan er ook hetero SM’ers.

SOA. Soa staat voor Seksueel Overdraagbare Aandoening. Bijna alle soa worden

veroorzaakt door virussen of bacteriën. Deze leven in bloed, sperma en vaginaal vocht of achter de voorhuid. Je kunt soa krijgen door te vrijen, m.a.w. door intiem seksueel contact met iemand die besmet is (gewoonlijk geslachtsgemeenschap, orale seks of anale seks). Er zijn ongeveer tien verschillende soa, waaronder gonorroe, syfilis, chlamydia, herpes genitalis en schaamluis. Hiv valt hier ook onder. Bij symptomen in, op en rond je geslachtsdelen, neem je best contact op met je huisdokter. Belangrijk om te weten is dat je niet altijd klachten hebt bij een soa.

60

Voor de meeste soa geldt dat knuffelen, (tong)zoenen, strelen, tegen elkaar aan liggen of elkaar met de hand bevredigen veilig is. Het is niet veilig om elkaar met de mond te bevredigen. Je moet dan voorkomen dat je sperma of (menstruatie)bloed binnenkrijgt. Bij vormen van vrijen waarbij de penis in aanraking komt met de mond, vagina of anus, moet altijd een condoom worden gebruikt. Condooms geven bescherming omdat virussen en bacteriën er niet doorheen kunnen. Het is een misverstand dat soa alleen maar via seksueel contact kunnen overgedragen worden. Veel soa zijn ook wel op andere wijze overdraagbaar, bijvoorbeeld door intraveneus druggebruik, gemeenschappelijk gebruik van kleding of slaapzakken of door bloedtransfusies (schaamluizen kunnen zich al verspreiden als mensen bloot tegen elkaar liggen, via het beddengoed). Hierdoor kan het gebeuren dat je een soa krijgt, ook al gebruik je een condoom. De meeste soa zijn te genezen. Toch zijn er ongeneeslijke soa: de bekendste is aids maar ook hepatitis B, genitale wratten en herpes genitalis zijn virussen die in het lichaam aanwezig blijven.

Soa-test. Een soa-onderzoek begint met een gesprek over je klachten, als je

die al hebt, en over het risico dat je hebt gelopen. Een goed soa-onderzoek bestaat uit bloedonderzoek, urineonderzoek, een uitstrijkje uit je urinebuis en eventueel uit je anus of je keel. Als je ook op hiv getest wil worden, moet je daar zelf om vragen; het maakt geen onderdeel uit van een standaard soa-onderzoek. Van sommige onderzoeken zijn de uitslagen heel snel bekend, andere uitslagen kunnen enkele weken op zich laten wachten.  In afwachting van het resultaat van een onderzoek of als je weet dat je een soa hebt, kun je niet zomaar doorgaan met vrijen. Het is je plicht om andere partners die je eventueel ook besmet zou kunnen hebben op de hoogte te brengen. Ook de partner van wie je meent dat je de soa hebt opgelopen, licht je best even in. De onzekerheid die gepaard gaat met het ondergaan van een soa- en een aidstest hebben veel homo’s reeds doorstaan. Bij lesbiennes leeft het probleem van soa weinig of niet. Meer info op de gay website van Sensoa: www.mannenseks.be.

61

© Philippe Leroyer

Sodomie. In de middeleeuwen stond sodomie voor alles wat op seksueel gebied afweek

van het kerkelijk geoorloofd heteroseksuele verkeer. Homoseksualiteit werd als een doodzonde beschouwd en in verband gebracht met hekserij, ketterij en verkeer met de duivel. De term sodomie komt van het verhaal uit het Oude Testament over de steden Sodom en Gomorra. Die steden zouden door God met de grond gelijk gemaakt zijn wegens de zondigheid van hun inwoners, nl. de homoseksuele interesses van de mannelijke bevolking. De term werd (en wordt nog steeds) gebruikt als beschrijving van anale seks tussen mannen. ‘Sodomieter’, inwoner van Sodom, is daarom ‘homo’ gaan betekenen (ook ‘sodomiet’ of afgekort ‘mietje’).

Sportbeleid. Topsporters kunnen moeilijk voor hun holebigeaardheid uitkomen.

Ook binnen de amateursport blijkt dit moeilijk. Homo’s die open zijn over hun geaardheid krijgen vaak met negatieve reacties te maken. Ze worden uitgescholden, getreiterd, vermeden in douche en/of kleedruimtes. Ze worden geïntimideerd of zelfs openlijk gediscrimineerd. Subsidiëring van sportclubs voor holebi’s en bij uitbreiding van de Gay Games leidt vaak tot debatten over de vraag of hiermee niet ongewenste segregatie (*) wordt gesteund.

Stereotypering. Stereotyperingen zijn categorieën of schema’s die mensen ma-

ken om de complexiteit van de sociale omgeving beter te begrijpen en hanteerbaar te maken. Enkele voorbeelden: homo’s zijn vrouwelijk, verwijfd en gevoeliger dan heteromannen. Of nog: lesbiennes zijn feministes en mannenhaatsters; in elk lesbisch koppel is één partner het mannetje en een ander het vrouwtje; homo’s zijn promiscue en biseksuelen eten van twee walletjes, enz. Enkele stereotyperingen over holebi’s zijn juist, maar de meeste zijn dat niet.

© Philippe Leroyer

Stonewall Inn. In de zomer van 1969,

62

op 27 juni, viel de politie in de New Yorkse gaybar ‘Stonewall Inn’ binnen. Na jaren van getreiter en geweld door de politie besloten holebi’s en travestieten terug te vechten. Veel holebi’s kwamen gedurende verschillende dagen op straat om te protesteren tegen homofobie en voor meer homoaanvaarding. De radicale ‘gay movement’ was geboren. In 1970 werden de gebeurtenissen herdacht en dat kreeg een jaar later navolging in Europese steden als Londen en Kopenhagen. Wereldwijd zijn de rellen in New York een voorbeeld geworden voor holebidemonstraties en Gay Prides.

Subcultuur.

Sociologische term voor élke cultuur in een samenleving die in één of ander opzicht afwijkt van het heersende cultuurpatroon van die samenleving. Het begrip is vooral gebruikt bij jeugd en popmuziek: bijvoorbeeld voor punkers en skinheads. De term is ook algemeen gebruikt voor de homowereld en had in dat verband vooral betrekking op de uitgaanswereld. Vandaag spreekt men eerder van een holebigemeenschap en van ontmoetingsgelegenheden voor holebi’s dan van holebi’s die zich bewegen in een subcultuur.

Syfilis. Ernstige soa waarbij een bacterie zich nestelt in de penis, de vagina, de anus of de mond. Je krijgt koorts, hoofdpijn, spierpijn en soms huiduitslag. Zonder behandeling kan na veel jaren een ernstige aantasting van hersenen, ruggemerg, hart en zenuwstelsel optreden. Zestig procent van de syfilisgevallen zijn homomannen. Orale seks ligt vaak aan de bron voor de overdracht.

Symbool. In de jaren 1970 en 1980 van de twintigste eeuw was het dragen van

een roze speld in de vorm van een driehoek op de kleding een politiek statement. Je gaf ermee aan dat je een trotse homo was. Naast de Roze Driehoek was ook de ‘lambda’, de elfde letter van het Griekse alfabet, een bekend homoteken. Ook de Regenboogvlag werd een bekend symbool voor holebigeaardheid. Na 2000 werden ook rode strikjes gedragen als teken voor de strijd tegen aids.

63

T

Tongzoenen. Absoluut veilig voor hiv, helaas niet voor andere soa. Herpes en

uitzonderlijk ook Hepatitis B en gonorroe kunnen op deze manier worden overgedragen, zowel bij homo’s als hetero’s.

© Sean Limbert

Transgender.

Een algemene term voor alle personen die niet passen in de traditionele geslachtsverdeling man-vrouw. Het kan gaan om inter- en transseksuelen, travestieten, drag queens en kings, jongensmeisjes,… Mensen die zich niet thuisvoelen in de rol die bij hun biologische sekse hoort, kiezen er soms voor om via een operatie en een hormonen­behandeling van geslacht te veranderen. Transgender personen maken die keuze niet, maar overschrijden wel de grenzen tussen ‘mannelijk’ en ‘vrouwelijk’. Meestal nemen ze dan de andere geslachts­ rol aan via kledij en make-up. Transgender personen willen ook worden aangesproken als iemand van het andere geslacht. De transgenderbeweging in Vlaanderen staat nog in de kinderschoenen en is relatief klein.

Transseksueel.

Het begrip transseksueel verwijst naar mensen die via chirurgische ingrepen van geslacht willen veranderen, en daarna verder willen leven als man of als vrouw. De reden hiervoor is dat iemand het gevoel heeft dat hij of zij in een lichaam van het verkeerde geslacht zit, en daarom verlangt om het lichaam van het andere geslacht te hebben. Transseksualiteit heeft niets te maken met het geslacht van de mensen tot wie men zich aangetrokken voelt, maar alles met de eigen geslachtsidentiteit. Homo’s zijn geen transseksuelen en transseksuelen geen homo’s. Transseksuele en transgender personen die geconfronteerd worden met discriminatie op de arbeidsmarkt of enig ander domein kunnen met hun klacht terecht bij het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen in Brussel, T 02/233 40 27. Meer info op de website www.igvm.fgov.be.

64

Travestie. Travestie of transvestisme verwijst naar mannen die zich graag kleden

in de kledij van de andere sekse, vaak voor een korte periode. Iemand die aan travestie doet, heet een travestiet. Een travestiet kan zich perfect als man in de maatschappij handhaven, maar heeft de dwingende behoefte om af en toe een vrouwenrol te vertolken. Dikwijls is hier ook een seksuele dimensie aan: er is dan sprake van seksuele opwinding bij het zich verkleden als vrouw. De meeste travestieten zijn heteroseksueel gericht, en velen hebben een relatie en/of kinderen, maar ook sommige homo’s tooien zich graag in vrouwenkleren. Aangezien travestie zich nog veelal in de taboesfeer bevindt, komen de meeste travestieten hier dan ook niet openlijk voor uit.

Trut.

Vrouwelijk type homo. Les Truttes is een bekende Vlaamse band met als drummer het tv-gezicht Gerrit De Cock. In 2006 stond Les Truttes op de Regenbooghappening in Oostende op het podium.

Type. Er zijn veel types holebi’s: nichten, relnichten, leernichten, beren, daddy’s, Vlaamse zangers, lipstick lesbians, butches, enz… en ze hebben elk hun eigen lifestyle. De termen worden door holebi’s zelf onder elkaar ook spottend gebruikt. Zie ook: zelfuitsluiting.

65

© sean limbert

© Zach Rathore

V Vanilleseks. Tedere, lieflijke seks. Ook wel gebruikt voor rechttoe rechtaanseks, zoals masturberen en neuken.

U Uitgaan. Veel Vlaamse steden bieden verschillende uitgaansmogelijkheden voor holebi’s: cafés en restaurants, homobars, discotheken. Holebifuiven en -feesten worden op de kalender van de Holebifederatie bijgehouden. Ga naar de website www.holebifederatie.be.

In Oostende kunnen binnen- en buitenlandse toeristen terecht op de website van Toerisme Oostende. De website heeft een gay rubriek om holebi’s wegwijs te maken in het aanbod van wellness, handels- en horecazaken, kunst en cultuur. Wil je weten welke evenementen op de kalender staan? Of plan je een overnachting in één van de vele hotels in de Stad aan Zee? Voor specifieke holebi-adresjes en andere informatie surf je naar www.toerisme-oostende.be. De website www.gaybruges.be bevat dan weer alle gekende holebiplaatsen in Brugge. De Brugse holebi-jongerengroep Jong & HiB, die deze site beheert, heeft op deze site heel wat interessante informatie voor holebi’s verzameld. Er zijn links met informatie over uitgaan, vrije tijd, verenigingen, cultuur. Er is zelfs een heuse ‘holebikaart’. Deze kaart toont waar er in de streek van Brugge holebi’s wonen die openlijk uitkomen voor wie ze zijn.

66

Veilig vrijen. Kort omschreven betekent veilig vrijen seks die overdracht van

hiv voorkomt (‘safe sex’ in het Engels). Je vrijt veilig als je bij seksueel contact de volgende basisregels respecteert: gebruik een goed condoom en voldoende glijmiddel op water- of siliconenbasis; zorg ervoor dat je geen sperma, bloed of voorvocht in de anus krijgt; zorg ervoor dat er bij het pijpen geen sperma in de mond komt. Als je veilig vrijt, is ook de kans om een soa op te lopen klein.

Veilig Vrijenlijn. Op het nummer 078/15.15.15 kan je anoniem per-

soonlijke vragen stellen over hiv/aids, soa en anticonceptie. Een team van deskundige vrijwilligers van Sensoa luistert en geeft informatie en ondersteuning op maat. Zij beschikken over een uitgebreid adressenbestand om - indien nodig - door te verwijzen naar een gespecialiseerde dienst of organisatie. De Veilig Vrijenlijn is elke maandag, dinsdag en woensdag te bereiken van 14.00 uur tot 20.00 uur en elke donderdag, vrijdag en zaterdag van 14.00 uur tot 17.00 uur. In 2007 voerden de medewerkers in totaal 14.237 gesprekken aan de telefoon. Meer informatie over Sensoa en de Veilig Vrijenlijn vind je op www.sensoa.be.

Verinnerlijkte homofobie. Op de school horen holebi’s het scheld-

woord ‘mietje’; bepaalde landen stemmen wetten tegen holebi’s; mensen verwensen holebi’s naar de hel in de naam van hun god; enz. De homofobie in de samenleving kan de zelfaanvaarding van holebi’s in de weg staan. Ontkenning en afwijzing van de eigen geaardheid uit angst voor de negatieve reacties van de omgeving, met een geleerd woord aangeduid als ‘geïnternaliseerde homofobie’, komt zelfs veel voor. Veel holebi’s komen daarom niet met hun geaardheid naar buiten; zij blijven ‘in de kast’ (*). Vaak is er professionele hulp nodig om te leren zich goed in zijn vel te voelen, minder in conflict met de waarden en normen van anderen uit de sociale omgeving of van de samenleving.

67

literatuur, boeken rond homoseksualiteit, coming-out, biseksualiteit en transseksualiteit. Ook een brede waaier aan informatie, tijdschriften, folders en info van de verschillende holebiverenigingen beschikbaar. Tegelijkertijd kun je er ook terecht voor koffie met gebak en een rustige babbel. ([email protected] en www.verschil.be, T 03/226.08.04), adres: Minderbroedersrui 42, 2000 Antwerpen)

Vertrouwenspersoon. Bv. in de scholen, op de werkvloer. De meeste

holebi’s die met klachten omtrent discriminatie naar een bedrijfshulpverlener (bedrijfsarts, personeelsfunctionaris, maatschappelijk werker) toestappen, stellen dat dit contact meestal tot een onbevredigende oplossing leidde. De meeste vertrouwenspersonen zijn van oordeel dat holebi’s tegenwoordig geen problemen meer ondervinden omtrent hun werksituatie, terwijl toch bijna de helft onder hen zich herinnert de laatste jaren toch bezocht te zijn door holebi’s met klachten. Zie ook: homodiscriminatie.

Viagra. Erectiepil, ontwikkeld voor mannen met erectieproblemen. Homo’s schijnen

de pil ook te gebruiken als extra stimulans bij seks, vaak in combinatie met XTC, een bewustzijnsveranderende drug.

Vriend /vriendin. Mijn ‘vriend’ of ‘vriendin’ is onder holebi’s mijn ‘partner voor het leven’. Sommige holebi’s gebruiken liever de algemene term ‘partner’, omdat die ingaat tegen de heteronorm (*).

Vrouwencondoom.

Het vrouwencondoom is een voorbehoedsmiddel ontwikkeld om in de vagina in te brengen. Het beschermt vrouwen tegen aids en de meeste andere soa. Ook populair bij homo’s die het in de anus inbrengen.

W

Wel jong, niet hetero (WJNH).

© Philippe Leroyer

’t Verschil. Boekhandel te Antwerpen met een uitgebreid aanbod aan holebi-

Wel Jong Niet Hetero is een landelijke jeugdorganisatie zoals de Chiro en de Scouts, erkend door de Vlaamse Gemeenschap. Ze groepeert veertien lokale homo-, lesbische en bijongeren­groepen in heel Vlaanderen en Brussel. Samen met de aangesloten groepen creëert WJNH een ontmoetingsplaats voor jonge holebi’s en maakt zij holebigeaardheid bespreekbaar. WJNH organiseert onder meer twee holebikampen en verschillende trefdagen per jaar voor holebi-jongeren, de min 19 scholierenwerking, fuiven, enz. De organisatie is gehuisvest in Casa Rosa, het Roze Huis te Gent, Kammerstraat 22. Meer informatie en een overzicht van de holebi-jongerengroepen vind je op de website www.weljongniethetero.be.

Wereldaidsdag.

1 december, een dag van wereldwijde aandacht voor de aidsproblematiek en solidariteit met mensen met hiv of aids. Al jaren grijpt Sensoa Wereldaidsdag aan om tal van activiteiten te organiseren die het thema ‘stigma en discriminatie’ aankaarten. (Slechts drie procent van de mensen met hiv of aids durft het iedereen te vertellen.) In 2004 verspreidde Sensoa 30.000 rode lintjes (*) naar aanleiding van Wereldaidsdag.

© Durex

Werkgroep Internationale Solidariteit met Holebi ’s (WISH). Een groep die zich engageert rond holebi’s en

68

mensenrechten. Een samenwerkingsverband van een aantal organisaties, waaronder het Roze Huis in Antwerpen, de Antwerpse Regenboogkoepel, de Holebifederatie en Amnesty International. WISH concentreert zich op het lot van holebi’s in andere delen van de wereld. Ze organiseren briefschrijfacties, debatten rond internationale solidariteit en andere

69

World Outgames. Een sportief massa-

evenement van de wereldholebibeweging; de eerste World Outgames vonden plaats in Montréal, Canada, in 2006. Meer dan vijftienduizend homo’s, lesbo’s, bi’s, travestieten, transseksuelen én hetero’s uit heel de wereld kwamen er samen om te sporten. Op het programma stonden drieëndertig sportdisciplines, vier grote culturele activiteiten en ook een internationale conferentie van de mensenrechten met het thema ‘Right to be Different’. Er waren tweehondervijftigduizend bezoekers. De verenigde holebisportclubs van België trokken in 2006 met een delegatie van honderd tot honderdvijftig sporters naar de Outgames in het Canadese Montréal. In 2009 worden de Outgames georganiseerd in het Deense Kopenhagen. Dat heeft de Gay and Lesbian International Sport Association (GLISA) nu reeds bekendgemaakt.

X Xenofobie.

Dit is angst voor het onbekende. Een speciale vorm van xenofobie is homofobie (*).

70

© Philippe Leroyer

sensibiliseringsacties binnen de holebibewegingen (o.m. deelname BLGP). Wie interesse heeft om lid te worden van WISH of vragen heeft, kan e-mailen naar [email protected] of bellen naar GSM 0475/77.12.08.

Z

Zelfdoding.

Holebi-jongeren hebben vaak geen rolmodel in de eigen omgeving. Dit gegeven, samen met de maatschappelijke onzichtbaarheid van holebi’s kan tot erge gevoelens van isolement leiden. Isolement, depressiviteit, hopeloosheid, gebrek aan zelfvertrouwen kunnen leiden tot zelfdoding(sgedachten). Zie ook: depressie.

Zelfhulp.

Het is niet altijd nodig om professionele hulp te zoeken voor een klacht of probleem. Een holebi-organisatie of -vereniging kan ook een oplossing bieden. Veel organisaties kennen praatgroepen, contactmiddagen, een eetgroep, een maandelijkse fuif, noem maar op. De ervaring leert dat velen baat hebben bij de uitwisseling van ervaringen en informatie onder lotgenoten. Er zijn groepen voor homoseksuele en lesbische gelovigen, leerkrachten, gehuwden en senioren, holebi’s met een drankprobleem, …

Zelfmoordlijn. De Zelfmoordlijn is de anonieme en gratis telefonische hulplijn van

het Centrum ter Preventie van Zelfdoding in Brussel. Denk je zelf aan zelfdoding of ken je iemand die zelfdoding overweegt, dan is het belangrijk dat je snel hulp zoekt en krijgt. Je kan hiervoor misschien terecht bij familie en vrienden, je huisarts, iemand op school,... Ook hulpverleners staan klaar om je te helpen. De Zelfmoordlijn kan je bellen op 02/649 95 55. Deze lijn is dag en nacht bereikbaar. Via www.preventiezelfdoding.be kan je elke avond behalve op woensdag en zaterdag van 19.00 uur tot 21.30 uur ook online chatten met de Zelfmoordlijn. Ben je zelf in crisis of denk je aan zelfdoding, dan vind je op deze site ook tips en doorverwijzingen die jou kunnen helpen. Zoek je meer informatie over zelfdoding en de preventie ervan? Ook daarvoor kan je bij het Centrum ter Preventie van zelfdoding terecht.

71

Zelfuitsluiting.

Veel mensen distantiëren zich uitdrukkelijk van het ‘demonstratieve’, ‘rellerige’, ‘provocerende’, ‘stereotiepe’, ‘potteuze’ of ‘nichterige’ gedrag van sommige soortgenoten. Dezen zouden zo namelijk niet alleen problemen over zichzelf afroepen, maar àlle homo’s en lesbo’s een slechte naam bezorgen.

Zichtbaarheid, maatschappelijke. Sinds de jaren 1970 zijn

kranten, radio en televisie meer aandacht gaan besteden aan thema’s als emancipatie, het homogen en het homohuwelijk. Veel mensen in de kunstwereld en in de politiek zijn openlijk homo, lesbisch of biseksueel. In soaps, sitcoms en praatprogramma’s treden steeds meer holebi’s op. Hollywood produceerde homofilms zoals ‘Philadelphia’ en ‘Brokeback Mountain’. En de serie ‘Queer as Folk’ en zijn lesbische tegenhanger ‘The L Word’ zijn een wereldwijd succes. De zichtbaarheid van de holebi’s is in de loop der jaren erg vergroot en heeft ertoe bijgedragen dat de samenleving kon evolueren. Maar niet alle holebi’s zijn even zichtbaar in de samenleving: jonge holebi’s, holebisenioren, bi’s, lesbiennes en holebi’s met een handicap, holebi’s met een andere etniciteit zijn veel minder zichtbaar dan Vlaamse volwassen homomannen.

Ziekenhuis. Holebi’s die in het ziekenhuis opgenomen zijn, kiezen er vaak

voor niet tegen het ziekenhuispersoneel te zeggen wie hun partner is, uit vrees voor onbegrip, afkerige houding, terughoudendheid, schertsende of smalende opmerkingen. Dit is opnieuw een reden om ziekenhuizen aan te moedigen om een holebivriendelijk beleid te voeren (met onder meer sensibilisatie van de zorgverleners).

ZiZo. Een magazine voor holebi’s. Bericht in een vlotte stijl over de politiek, de

holebicultuur en de holebibeweging. ZiZo is een weerspiegeling van de roze leefstijl, niet zonder humor en erotiek. Met een uitgebreide fuifkalender, adressen van holebiverenigingen en contactadvertenties. Verschijnt om de twee maanden. (www.zizo-magazine.be)

Zorg. Oudere holebi’s ervaren vaak dat de hulpverlening in de welzijns- en zorg-

72

© Zach Rathore

sector erg heteronormatief (*) is gekleurd. Hulpverleners en verzorgers zijn vaak niet vertrouwd met het onderwerp ‘seksuele geaardheid’. Ook is het binnen de meeste rusthuizen geen goede zaak om te praten over zaken die afwijken van algemeen aanvaarde waarden als trouw, kinderen, gezinsleven, heteronormatieve waarden dus. De homo of lesbienne die er toch zijn of haar coming-out doet, verliest zijn of haar ‘geloofwaardigheid’, wat soms tot een echte stigmatisering kan leiden.

73

0123 © Philippe Leroyer

Aantal holebi ’s.

Niemand weet hoeveel holebi’s er zijn of – en dat is een andere vraag – hoe vaak homoseksualiteit voorkomt. Je kan nooit met zekerheid aan iemand zien of hij of zij een holebi is of homoseksuele ervaringen heeft gehad. Als je het rechtstreeks vraagt, is er een grote kans dat je geen eerlijk antwoord krijgt. Wél zeker is dat iedereen vroeg of laat eens met een holebi te maken krijgt (zonder het misschien te weten), want holebi’s vormen wel een minderheid, maar zijn niet uitzonderlijk.

s

us concerne pa

Le SIDA ne vo

Op basis van cijfers uit internationaal onderzoek kunnen we bij benadering stellen dat holebi’s vijf tot tien procent van de bevolking uitmaken. Omgerekend voor ons land zijn dat tussen de 500.000 en de 1.000.000 homoseksuele, lesbische of biseksuele mannen en vrouwen.

Le SIDA ne vous concer

ne pas

Aanvaarding. We staan met ons land niet aan de top van de meest tolerante

landen van Europa. Verschillende recente studies wijzen sterk in de richting van een schijntolerant klimaat in onze samenleving en negatieve attitudes ten aanzien van holebi’s. En verbazend genoeg misschien, ook bij de jongeren. 43 Procent van de Vlaamse jongens heeft een negatieve houding ten opzichte van holebi’s, tegenover 23 procent van de meisjes. Het opleidingsniveau van de ouders speelt geen rol in de houding ten opzichte van holebi’s.

74

Aids.

Op 30 juni 2004 waren in België 3.261 personen als aidspatiënten gediagnosticeerd. Vanaf 1997 zien we een significante daling van het aantal nieuwe aidspatiënten dankzij de komst van de antivirale therapieën. Het aantal nieuwe aidsgevallen schommelt tussen de 116 en 134 gevallen per jaar.

75

Arbeid. Holebi’s die uit de kast zijn en die zich

Gezondheid en welzijn.

Ongeveer één vijfde van de holebicliënten is niet tevreden van de geboden hulp van artsen, psychiaters, psychotherapeuten en maatschappelijk werkers. Dit staat in contrast met de openheid ten aanzien van holebigeaardheid die hulpverleners bij zichzelf waarnemen. 70 Procent van de holebi’s verkiezen een hulpverlener die zelf ook homo of lesbisch is.

gerespecteerd en gesteund voelen door hun collega’s en oversten, zijn 20 tot 30 procent productiever. Ze netwerken meer en treden meer op de voorgrond, waardoor hun kwaliteiten sneller zichtbaar worden en ze zich verder kunnen ontwikkelen.

Hiv. Het aantal besmettingen met hiv en soa bij homomannen is in Vlaanderen, net

Biseksueel. 9 Procent van de holebi’s tussen

zoals in andere westerse landen, de laatste jaren toegenomen. Meer dan de helft van de geregistreerde soa bij mannen wordt in België vastgesteld bij homomannen. Daarnaast doet driekwart van de besmettingen met hiv bij Belgische mannen zich voor bij mannen met homoseksuele contacten. Wellicht is minstens één op dertig Belgische homo­mannen tussen 25 en 45 seropositief. Wereldwijd leven er ongeveer 40 miljoen mensen met hiv, terwijl er al 25 miljoen aan de gevolgen van deze ziekte zijn overleden.

17 en 30 jaar noemt zichzelf biseksueel.

Chatten. Meer dan de helft van de homo’s komt

een paar keer per week op gay sites om te chatten. Eens aan de praat blijkt een afspraak snel gemaakt. Van de mannen die al eens een afspraak via het net hebben gemaakt, heeft 81 procent ook seks met zijn date. Driekwart van de chatters spreekt meteen thuis af.

Hiv bij jongeren. Met betrekking tot besmetting met hiv is er reden tot

ongerustheid bij jongeren. Sinds het begin van de aidsepidemie (1982) zijn er in België 961 jongeren jonger dan 20 besmet met het hiv-virus. Nog steeds 20 procent van de jongeren denkt dat een besmetting met soa of hiv hen niet zal overkomen. Goede voorlichting is dan ook erg belangrijk. Als hij of zij veilig vrijt, verkleint het risico.

Discriminatie. Onrustbarend zijn de cijfers

waaruit blijkt dat 40 procent van de holebi’s op basis van hun seksuele voorkeur wordt gediscrimineerd. Op het werk, op school en soms ook binnen het gezin. Op school krijgen holebikinderen in 20 procent van de gevallen te maken met verbaal geweld, 6,6 procent wordt gepest, 2,6 procent wordt fysiek bedreigd. Op het werk krijgt één op vier holebi’s te maken met een vijandige houding van collega’s. 17,4 Procent van de mannen en 16 procent van de vrouwen ondergaat fysiek of verbaal geweld. Slechts 60 procent van de werkgevers die op de hoogte is van de geaardheid, reageert aanvaardend. 6 Procent van de holebi’s werd ooit door zijn of haar geaardheid ontslagen. 9,4 Procent van de mannen en 5,6 procent van de vrouwen werd niet aangenomen door de seksuele voorkeur.

Holebibewustzijn. De meeste holebi’s ontdek-

ken hun gevoelens op jonge leeftijd. Eén op vier jonge homo’s wist het vóór zijn veertiende, tegenover één op acht lesbische meisjes. Driekwart van de holebi’s wist het voor hun negentiende. Gemiddeld ligt er vijf jaar tussen het eerste vermoeden holebi te zijn en het moment waarop men er voor het eerst met een ander over praat.

Holebijongeren. De Universiteiten van Antwerpen,

Gehuwde holebi ’s.

76

© Zach Rathore

Ten minste 10 procent van de mannelijke holebi’s is ooit getrouwd geweest. Bij de vrouwen is dat meer dan 16 procent.

Hasselt en Gent hebben in 2008 onderzocht welk effect de kwetsbaarheid van holebi-jongeren heeft op hun schoolloopbaan. Hieruit blijkt dat holebi-jongeren zijn open over hun seksualiteit tegenover vrienden. Zo’n 85 procent praat erover. Ze ervaren hun omgeving (de school, de ouders, het jeugdhuis, de jeugdvereniging, de samenleving, de meeste mensen,…) als relatief holebivriendelijk. Wel worden holebi-jongeren (11 procent) vaker uitgescholden of belachelijk gemaakt dan heterojongeren (5 procent). Lesbische en biseksuele meisjes zijn het meest kwetsbaar. Zij halen meer B- en C-attesten. Biseksuele jongeren ervaren het meest depressieve gevoelens. Zij zijn minder open over hun seksuele voorkeur, identificeren zich minder met holebi’s als groep in de samenleving en scoren hoger op verinnerlijkte homofobie (*).

77

Homohuwelijk. In 2007 werden in België 2.300 huwelijken gesloten tussen

mensen van hetzelfde geslacht. Dat zijn er meer dan in 2005 (2.054 holebihuwelijken) en in 2006 (2.248 holebihuwelijken). Van de 2.300 huwelijken in 2007 werden er 1.189 voltrokken tussen mannen en 1.111 tussen vrouwen. De meeste holebihuwelijken vonden plaats in Vlaanderen (1.542). In de eerste zes maanden van 2008 werden er 936 holebihuwelijken gesloten. Holebikoppels kunnen in ons land trouwen sinds 1 juni 2003. In dat jaar trouwden 1.554 koppels van gelijk geslacht.

Hulpverlening. Er zijn geen cijfers bekend over het aantal holebi’s dat een

beroep doet op het hulpverleningsnetwerk in Vlaanderen. Holebi’s worden immers niet als dusdanig apart door de welzijnscentra geregistreerd. Wel vinden er jaarlijks zo’n 4.000 onthaal- en crisisgesprekken plaats met vrijwilligers bij Holebifoon of met medewerkers van onthaalwerkingen van holebiverenigingen. De thema’s die het vaakst aan bod komen zijn zelfaanvaarding, coming-out, ouder/kind relatie en hoe contact te zoeken met andere holebi’s. 95 procent van de hulpvragen zijn concrete informatieve vragen over adressen van verenigingen, uitgaansgelegenheden, lectuur,…

Kast, in de. Tachtig procent van de holebi’s verbergt soms/vaak/meestal het

holebi zijn. De redenen hiertoe zijn talrijk. Men kan bevreesd zijn voor discriminatie of negatieve reacties of van oordeel zijn dat de seksuele oriëntatie niet ter zake doet in de interactie, anderzijds kan het zijn dat de persoon nog worstelt met zijn/haar identiteitsontwikkeling.

78

Kinderen. 9 Procent van de holebi’s heeft kinderen uit een vorige heteroseksuele relatie en 3 procent uit een homoseksuele of lesbische relatie. 70 procent van de lesbiennes en 46 procent van de homo’s onder de 26 jaar wil kinderen!

Ongewenste intimiteiten. 35 % van de jonge homo’s blijkt bij hun

eerste stappen in de gay scene te maken te hebben met ongewenste seks. 20 % zegt hierbij zelfs gedwongen te zijn tot seks die ze eigenlijk niet wilden. 37 % voelde zich sterk onder druk gezet.

Open /gesloten relaties. In een onderzoek van 109 homokoppels noemt

49 procent hun relatie gesloten, 38 procent heeft een open relatie met goede afspraken over seks met anderen, terwijl 13 procent eveneens een open relatie heeft zonder afspraken over seks met anderen. Seks buiten de relatie komt bij alle types voor, uiteraard wel meer bij de koppels die dat zo hebben afgesproken (86 procent) dan bij de gesloten koppels (22 procent). Gezonde en evenwichtige relaties komen bij alle types voor. De tevredenheid over de relatie varieert naarmate de partners met elkaar communiceren. Homo’s blijken minder depressief, angstig en jaloers te zijn als er in de relatie goed wordt gecommuniceerd.

Onveilig vrijen. Uit onderzoek blijkt dat 80 procent van de Nederlandse

homo’s en bimannen die hiv-positief zijn, regelmatig zonder condoom vrijen. Internetdates, darkrooms en drugs blijken een grote invloed te hebben op het onveilige vrijgedrag.

79

Ouders. Elke ouder reageert op zijn manier op de coming-out van zijn of haar kind

en heeft méér of minder tijd nodig om zijn/haar gevoelens hieromtrent te verwerken. Sommige ouders komen nooit tot aanvaarding van de geaardheid van hun kind. Uit Vlaams onderzoek blijkt dat bij homo’s 10 procent van de moeders en 22 % van de vaders de homoseksualiteit van hun zoon niet aanvaardt. Voor lesbische vrouwen liggen de scores op 16 procent van de moeders en 19 procent van de vaders. Ongeveer één op tien holebi’s heeft de ouders (nog) niet op de hoogte gebracht. Ouderverenigingen voor holebikinderen schatten dat één op tien ouders nog steeds hun kind het huis uitzetten wanneer het zijn of haar coming-out doet.

Seksuele gezondheid. Iedere dag worden in België drie mensen met hiv

besmet. Een veelvoud daarvan met een soa. Ieder jaar wordt één Belgisch tienermeisje op zestig ongepland zwanger. Dat zijn maar enkele zorgwekkende cijfers met één duidelijke conclusie: de algemene kennis van seksuele gezondheid laat te wensen over. We moeten blijven inspanningen leveren om de stilte en de schaamte rond seksualiteit en seksuele gezondheid te doorbreken. Mensen de noodzakelijke informatie geven (aangepast aan de behoeften en voorkeuren van de verschillende doelgroepen) en hen leren hoe ze over seks kunnen praten is nodig om Vlaanderen seksueel gezond te maken.

Sportvereniging. In het algemeen hebben sportverenigingen, -bonden en

-federaties de opvatting dat iedereen die bij hen wil sporten welkom is. Met de stelling dat de seksuele voorkeur er niet toe doet, is en blijft holebigeaardheid vaak onbespreekbaar. Vaak realiseert men zich onvoldoende dat de heersende cultuur binnen een vereniging een belemmering kan betekenen voor de toetreding van holebi’s. De behoefte van holebi’s aan holebiverenigingen waar men zichzelf kan zijn wordt door heteroseksuele sporters vaak niet begrepen. De eerste Belgische holebisportvereniging werd in 1991 opgericht. De laatste jaren is het aantal holebisportverenigingen sterk toegenomen. In 1994 waren er drie, in 2000 minstens twaalf. Sommige verenigingen tellen meer dan 250 leden.

80

Tolerantie. Algemeen wordt gedacht dat jongeren een meer tolerante houding

tegenover holebi’s hebben dan ouderen. Maar uit een studie van prof. Marc Hooghe aan de KUL blijkt dat jongeren heel wat negatiever tegenover holebi’s staan dan algemeen wordt aangenomen. Bij jongens is de afwijzing groter dan bij meisjes, en bij jonge moslims is de negatieve houding veel scherper dan bij anderen. Dat blijkt uit onderzoek van 6.285 zestienjarigen uit zowel Vlaanderen als Wallonië en Brussel (Marc Hooghe, KUL, 2006). Gevraagd naar hun steun voor holebirechten op een schaal van 0 tot 10 scoren de jongeren gemiddeld net iets boven de helft (5,25). Opvallend is dat meisjes (6,5) toleranter zijn dan jongens (4,09). 43 procent van de jongens is uitgesproken negatief ten opzichte van holebirechten (homohuwelijk, homoadoptie, enz.), tegenover “slechts” 14 procent van de meisjes. Nog een opvallend verschil is dat tussen gelovige en niet-gelovige jongeren: niet-gelovigen scoren 5,77, katholieken: 5,39, orthodoxen: 4,61, protestanten: 4,06 en islamieten: 2,51. Moslimjongeren zijn dus een stuk intoleranter dan niet-moslims. Liefst 64 procent van de leerlingen met een moslimachtergrond staat uitgesproken afkeurend tegenover holebirechten als adoptie, huwelijk en standpunten verkondigen op televisie. Van de moslimjongens zijn 8 op de 10 zelfs helemaal tegen. Van de meisjes met een islamitische achtergrond is dat ook nog altijd de helft. Conclusie: er is de laatste jaren hard gewerkt aan een beter juridisch kader voor holebi’s en er is veel vooruitgang geboekt. Juridisch is er op vlak van adoptie, huwelijk, non-discriminatie veel bereikt. Maar niet in de acceptatie bij het brede publiek. Uit deze cijfers blijkt nog een grote afwijzing van een andere seksuele oriëntatie, zelfs bij de jongere generatie.

81

© Philippe Leroyer

Bronnen GERAADPLEEGDE WERKEN • Het ABC van de holebicultuur. Dienst Sociale Zaken, stad Oostende, Oostende 2005. • Homo-encyclopedie van Nederland. Thijs Bartels & Jos Versteegen. Anthos - Amsterdam, 2005. • Van alle tijden, in alle culturen. Wereldgeschiedenis van de homoseksualiteit. Redactie: Robert Aldricht. Standaard Uitgeverij, 2006. • Zzzip-onderzoek in opdracht van de Vlaamse minister voor Gelijkekansenbeleid. Prof. dr. John Vincke, Universiteit Gent 2006. • Onderzoek van Prof. dr. Marc Hooghe naar tolerantie van jongeren ten opzichte van holebi’s. KULeuven 2006. • Alles wat je altijd al wilde weten over holebi’s. Holebifederatie in opdracht van Gelijke Kansen in Vlaanderen, Brussel 2007. •

Sensoa 360°. Jaarrapport 2007.

• Uit de kast, werkt beter. Hoe holebivriendelijk is jouw bedrijf? Holebifederatie in opdracht van Gelijke Kansen in Vlaanderen, Brussel 2008.

Zelfdoding. Eén op de vier jonge lesbiennes ondernam ooit een poging tot zelfdoding; bij homojongens is dit één op acht. Het percentage bij heterojongeren ligt aanzienlijk lager, namelijk 5% of één op twintig jongeren. Meisjes ondernemen meer pogingen, jongens plegen meer ‘geslaagde’ zelfdodingen. De oorzaken zijn maatschappelijke discriminatie en onbegrip. (Van Heeringen en Vincke, UG 2000). Zie ook: zelfmoordlijn.

82

• Vreemde eend in de bijt? Voor het jeugdwerk: educatieve map over holebi’s. Wel Jong Niet Hetero, 2008. • De schoolloopbaan van holebi- en heterojongeren. Onderzoek van Dr. Alexis Dewaele (Steunpunt Gelijkekansenbeleid, UAntwerpen) i.s.m. Prof. dr. John Vincke, Universiteit Gent 2008.

83

GERAADPLEEGDE WEBSITES www.sensoa.be www.mannenseks.be www.allesoverseks.be www.weljongniethetero.be www.holebifederatie.be www.ilga.org www.holebi.info www.rosadoc.be www.fondssuzandaniel.be www.gelijkekansen.be

NUTTIGE ADRESSEN WEBSITES TELEFOONNUMMERS Polaris West-Vlaams Regenbooghuis

Groentemarkt 19a, 8400 Oostende. [email protected] en www.polaris-wvl.be. T 059/43.96.17 Wat? Informatiepunt en ontmoetingsplaats voor holebi’s. Taak? Info- en onthaalgesprekken. Valentijnsdiner, Regenbooghappening, Gay Nights (filmavonden) voor holebi’s. Vormingen, informatiesessies over holebigeaardheid voor iedereen.

84

Holebifederatie, p/a Casa Rosa

Kammerstraat 22, 9000 Gent. [email protected] en www.holebifederatie.be. T 09/223.58.21 Wat? Koepel van de Vlaamse en Brusselse holebigroepen. Taak? Holebigroepen ondersteunen. Holebifoon, Holebitext en ZiZo. BLGP en L-day ondersteunen.

Holebifoon: 0800/99.533 [email protected] en www.holebifoon.be. elke ma en do van 18.00 uur tot 22.00 uur en wo van 14.00 uur tot 22.00 uur. website + chat: wo van 18.00 uur tot 22.00 uur. Onthaal- en infolijn voor vragen over holebiseksualiteit. Ook voor ouders, leerkrachten, opvoeders, hulpverleners.

Wel Jong Niet Hetero, p/a Casa Rosa

Kammerstraat 22, 9000 Gent.

[email protected] en www.weljongniethetero.be. T 09/269.28.17 Wat? Landelijke jeugdkoepel van de Vlaamse en Brusselse holebijongerengroepen. Taak? Lokale holebi-jongerengroepen ondersteunen. Holebiseksualiteit bespreekbaar maken.

Provincie West-Vlaanderen Leopold III-laan 41, 8200 Brugge.

[email protected] en www.west-vlaanderen.be/gelijkekansen T 050/40.35.46 Wat? Provinciaal gelijkekansenbeleid Taak? Informeren en sensibiliseren, kennnispartner zijn, vorming aanbieden, netwerk uitbouwen

Gelijke Kansen in Vlaanderen Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel.

[email protected], www.gelijkekansen.be. T 02/553.58.46 Wat? Administratieve cel binnen de Vlaamse overheid. Taak? Het Vlaamse Gelijkekansenbeleid voorbereiden, uitvoeren, evalueren en coördineren. Verspreiden allerlei gratis brochures over holebi’s en homoseksualiteit.

Holebiboekhandel ’t Verschil

Minderbroedersrui 33, 2000 Antwerpen. [email protected] en www.verschil.be. T 03/226.08.04 Elke dag van 11.00 uur tot 18.00 uur. Boeken, dvd’s, gadgets,… zelfs een kopje koffie met taart!

Sensoa E-mail via [email protected]; websites www.sensoa.be en www.allesoverseks.be. T 03/238.68.68 Wat? Vlaams service- en expertisecentrum voor seksuele gezondheid en hiv. Taak? Preventiecampagnes tegen soa en aids. Organiseren Veilig Vrijenlijn en Positieve Lijn. Gratis brochures over homoseksualiteit.

www.mannenseks.be

Positieve Lijn: 078/15.11.00

Voor mensen die leven met hiv en mensen die werken met mensen met hiv. Van ma tot do van 13.00 tot 16.00 uur.

Zelfmoordlijn: 02/649.95.55

Voor mensen die zelfdoding overwegen en voor nabestaanden. Ook voor informatievragen. Via het Internet: www.preventiezelfdoding.be. 24 uur/24 uur

Druglijn: 078/15.10.20

Voor informatievragen en hulpvragen over drank, drugs en pillen. Via het Internet: www.druglijn.be. Van ma tot vr van 10.00 u tot 20.00 uur.

Tele-Onthaal: 106

Voor anonieme hulpverlening bij levensproblemen.

Centrum voor algemeen welzijnswerk (CAW)

Hulpverleningscentrum voor ambulante en residentiële hulp. Ga naar www.caw.be voor het adres van een CAW in je buurt.

Jongerenadviescentrum (JAC)

Hulp, informatie, advies aan jongeren van 12 tot 25. Ga naar www.jac.be voor het adres van een JAC in je buurt.

Wat? Website over seks en relaties bij homomannen. Taak? Info over seks, relaties, hiv/aids, soa en veilig vrijen.

Veilig Vrijenlijn: 078/15.15.15

Voor vragen over hiv/aids, soa en anticonceptie. Van ma tot wo van 14.00 uur tot 20.00 uur en van do tot za van 14.00 uur tot 17.00 uur.

85

HOLEBIGROEPEN  IN WEST-VLAANDEREN (gegevens op 1 januari 2009)

Dubbelpunt Holebi-jongeren tot 26 jaar uit regio Kortrijk Wandelingstraat 31, 8500 Kortrijk

Liever Gelijk

VenuZ

Holebi’s (mannen en vrouwen) uit Kortrijk en omgeving Eikenstraat 19 8530 Harelbeke

Lesbische en bi-vrouwen uit West-Vlaanderen

[email protected] www.lievergelijk.be

Quies

[email protected] www.dubbelpunt.com

Holebi’s (mannen en vrouwen) uit West-Vlaanderen

Moeder Queer

quies-online.spaces.live.com/

Holebi-studenten uit West-Vlaanderen (Oostende)

Goudou

[email protected]

[email protected] www.moeder-queer.be

Lesbische en bi-vrouwen uit Brugge Postbus 92, 8200 Brugge 1

Onder Andere(n)

[email protected] www.goudou.be

Holebi-jongeren tot 26 jaar uit de Westhoek (Ieper) Neermarkt 9, 8900 Ieper

[email protected] www.onderanderen.be

Jong & HiB Holebi-jongeren uit Brugge Koningin Elisabethlaan 92, 8000 Brugge

[email protected] www.j-h.be

gsm 0478/21.35.04

Moïra Lesbische en bi-vrouwen uit Roeselare en uit regio Midden West-Vlaanderen Koornstraat 4, 8800 Roeselare

[email protected] www.venuz.org gsm 0474/58.54.46

Stukje Anders

Vrouwen in een heterohuwelijk uit Brugge

[email protected] users.poink.be/stukje_anders gsm 0478/21.35.04

Tweestrijd

Transgenderpersonen uit Roeselare en omgeving

[email protected] www.tweestrijd.be gsm 0474/66.83.29

Genderness

Transgenderpersonen uit Brugge: [email protected], gsm 0495/48.87.92 en uit Kortrijk: [email protected], gsm 0496/54.78.71

[email protected] www.moira.be gsm 0486/63.43.33

Think Different Homomannen uit Roeselare en omgeving Roeselarestraat 116 8840 Oostnieuwkerke

[email protected] www.think.diff.be T 051/24.81.98

86

87

Colofon Het ‘ABC van de holebicultuur’ is een uitgave van Provincie West-Vlaanderen en Polaris. De brochure wordt gratis aangeboden aan de West-Vlaamse bevolking en mag, mits bronvermelding, door sociale organisaties, scholen en verenigingen worden gebruikt Het ‘ABC van de holebicultuur’ vind je bovendien ook op www.polaris-wvl.be en

www.west-vlaanderen.be/gelijkekansen Redactieadres: Polaris - West-Vlaams Regenbooghuis vzw, Groentemarkt 19a, 8400 Oostende. T 059/43.96.17 [email protected] en

www.polaris-wvl.be Lay-out/Grafische vormgeving: Vertikaal Illustraties: Philippe Leroyer, Sean Limbert & Zach Rathore Cover foto: Sean Limbert Druk: Goekint Graphics - [email protected] - www.goekint.be Verantwoordelijke uitgever: Patrick Delanoeye, Koning Leopold III laan 41, 8200 Brugge Uitgave: D/2009/0248/04.

88

West-Vlaams Regenbooghuis