Een beroepsziekte Wegwijs
Wat is een beroepsziekte? Sommige ziekten worden veroorzaakt door het werk. Soms merk je de symptomen pas lang na de blootstelling aan het risico. Dergelijke ziekten zijn beroepsziekten. Werkomstandigheden die aanleiding kunnen geven tot een bepaalde ziekte vormen risico’s. Enkele voorbeelden: • onderhoudsproducten kunnen allergische reacties (huiduitslag) veroorzaken bij o.a. poetsvrouwen; • regelmatig contact met asbest kan longproblemen veroorzaken. Het is mogelijk dat de eerste symptomen pas na 20 jaar of nog later optreden; • langdurige blootstelling aan mechanische trillingen (bijvoorbeeld bij een bulldozerchauffeur of een vrachtwagenchauffeur) kan rugklachten opleveren.
Wie komt in aanmerking? • De wetgeving rond beroepsziekten geldt voor loontrekkenden. Werknemers, mijnwerkers, zeelieden, leerjongens, leermeisjes, stagiairs en tijdelijk tewerkgestelden in de openbare sector kunnen recht hebben op een erkenning. • Zelfstandigen kunnen geen recht laten gelden tenzij het gaat om een aandoening opgelopen tijdens een vroegere job in loondienst. • Vast benoemd personeel van de overheidsdiensten en militairen hebben ook recht op een schadeloosstelling maar vallen onder een andere wetgeving. De aanvraag moet gebeuren bij de werkgever.
Voorwaarden voor erkenning De erkenning van een beroepsziekte gebeurt door het Fonds voor de beroepsziekten.
3
• infectieziekten en parasitaire ziekten (tropische ziekten, tetanus, hepatitis, tuberculose …); • allergische ademhalingsstoornissen veroorzaakt door stoffen uit het arbeidsmilieu (houtsoorten, antibiotica …); • fysische oorzaken zoals straling, mechanische trillingen, lawaai … Via het open systeem kunnen ook ziekten erkend worden die niet op de lijst van beroepsziekten voorkomen en waarvan men kan bewijzen dat ze rechtstreeks en zeker het gevolg zijn van de uitoefening van het beroep. De bewijslast ligt daarbij een stuk moeilijker dan voor ziekten of risico’s uit de lijst. Enkele voorbeelden: • artrose van de elleboog door chronische overbelasting; • stembandknobbels bij personen die beroepshalve vaak en luid moeten praten.
Als je een aanvraag indient, moet je twee zaken bewijzen: 1. dat je aan een bepaalde beroepsziekte lijdt (met een medisch attest); 2. dat je blootgesteld bent of was aan het risico van die ziekte (met een lijst van de werkgevers en de uitgeoefende beroepen). De medische en technische adviseurs van het Fonds voor de beroepsziekten beoordelen beide voorwaarden.
Twee systemen Er zijn twee systemen waaronder een beroepsziekte kan vallen: het lijstsysteem en het open systeem. In de lijst zijn aandoeningen en risico’s opgenomen die erkend zijn door het Fonds voor de beroepsziekten: • scheikundige stoffen (ammoniak, arsenicum, kobalt …); • huidaandoeningen veroorzaakt door bepaalde stoffen (roet, teer …); • inademing van stof (silica, asbest, stof van aluminium, stof van harde metalen … ); 4
De aanvraag Jezelf, je behandelende dokter, de bedrijfsarts of de adviserend geneesheer stelt vast dat je ziekte wellicht in aanmerking komt voor een erkenning als beroepsziekte. Je kunt via de adviserend geneesheer van CM, via je behandelende dokter of via de bedrijfsarts een aanvraag indienen op specifieke medische en administratieve formulieren. Treuzel niet want vanaf de datum van de aanvraag gaat je recht in, weliswaar rekening houdend met een wettelijke termijn van terugwerkende kracht als je ziekte of het risico erkend wordt. Je moet niet noodzakelijk gestopt zijn met werken om recht te hebben op een erkenning. Een kleine schade volstaat om een schadeloosstelling aan te vragen. De aanvraag kan zelfs nog gebeuren wanneer je met pensioen bent of wanneer je bij een andere werkgever of in een andere afdeling van dezelfde onderneming werkt (bijvoorbeeld de eerste tekens van stoflong bij een ex-mijnwerker kunnen zich voordoen wanneer hij al lang de mijn verlaten heeft of gepensioneerd is). Als je ziekte verergert, kun je altijd een ‘verergeringsaanvraag’ indienen.
5
De erkenning Het Fonds voor de beroepsziekten onderzoekt je aanvraag. Meestal verneem je na enkele maanden de beslissing. Als het Fonds je ziekte erkent, kan dat tijdelijk of definitief zijn. Veranderen de omstandigheden, dan dien je een nieuwe aanvraag in. Daarop volgt een nieuwe beslissing. Elke beslissing van het Fonds gaat in op de datum van de aanvraag en houdt rekening met een wettelijke termijn van terugwerkende kracht. Zodra het Fonds een beslissing neemt, brengt het jou en de adviserend geneesheer van je CM-ziekenfonds op de hoogte. Met hem of haar kun je altijd contact nemen.
Schadeloosstelling en vergoeding: verschillende soorten Eens je ziekte erkend is, zijn er verschillende mogelijkheden van schadeloosstelling en vergoeding o.a.: • voor arbeidsongeschiktheid; • voor preventieve en volledige werkverwijdering; • voor geneeskundige verzorging; • voor hulp van een ander persoon; • bij overlijden. 1. Arbeidsongeschiktheid
Oproep tot medische controle Het Fonds voor de beroepsziekten zal je oproepen voor medische controle. Je moet je aanbieden ook al heb je geen klachten meer of ben je al genezen, gereclasseerd of heb je zelf geschikter werk gevonden. Dat is erg belangrijk, zeker als je een ziekte-uitkering ontvangt of ontving. Weiger je de medische controle, dan kun je persoonlijk aangesproken worden voor terugbetaling van de ziekte-uitkering die je omwille van je beroepsziekte ontvangt of ontving. Het Fonds vergoedt de verplaatsingskosten voor het controlebezoek. De werkgever mag dat controlebezoek niet weigeren. Hij ontvangt een vergoeding voor het werkverlet. Zelf ondervind je geen enkel financieel nadeel. Als je intussen van werkgever veranderd bent, geldt dezelfde regel.
Niet akkoord met de beslissing? Ga je niet akkoord met de beslissing van het Fonds voor de beroepsziekten? Dan kun je verzet aantekenen bij de arbeidsrechtbank. Dat moet gebeuren met een deurwaardersexploot en binnen twaalf maanden vanaf de datum waarop je van de beslissing op de hoogte gebracht werd. Neem best eerst contact op met je behandelende geneesheer en/of met de adviserend geneesheer van je ziekenfonds. 6
Bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid ben je tijdelijk niet meer in staat je beroep uit te oefenen. In dat geval ontvang je een tijdelijk vervangingsinkomen. Bij blijvende gevolgen kan het Fonds voor de beroepsziekten je een percentage toekennen van blijvende arbeidsongeschiktheid. Dat percentage houdt verband met je verminderde kansen op de arbeidsmarkt. Je ontvangt dan in functie van dat percentage een deel van je basisloon. Dat is het loon dat je verdiende het jaar voorafgaand aan de begindatum van je beroepsziekte (beperkt tot een maximumbedrag). 2. Werkverwijdering Werkverwijdering betekent dat je wegens de beroepsziekte of het beroepsrisico uit het schadelijke milieu verwijderd wordt. Dat kan tijdelijk of definitief zijn. Bij verandering van arbeidspost betaalt het Fonds voor de beroepsziekten je eventueel loonverlies. Volledige en definitieve werkverwijdering is nodig als je gezondheid ernstige schade oploopt door te blijven werken in het schadelijke milieu. Je ontvangt dan een reclasseringspremie die gelijk is aan een vergoeding van 90 dagen volledige arbeidsongeschiktheid. 7
Het Fonds voor de beroepsziekten kan ook een herscholing of een reclassering in een ander beroep betalen. Als je denkt dat je daarvoor in aanmerking komt, kun je een aanvraag indienen bij het Fonds via de adviserend geneesheer van je ziekenfonds of de arbeidsgeneesheer.
Moet je naar het ziekenhuis voor behandeling van je beroepsziekte, dan blijf je die vergoeding ontvangen gedurende maximum 90 dagen. Is een ziekenhuisopname nodig om andere redenen dan de beroepsziekte, dan blijf je onbeperkt recht hebben op de vergoeding.
3. Geneeskundige verzorging
5. Overlijden
Je ondergaat een behandeling of verzorging voor je beroepsziekte. De verplichte ziekteverzekering neemt een deel van de kosten op zich. Je persoonlijk aandeel is ten laste van het Fonds voor de beroepsziekten. Het remgeld voor geneesmiddelen, het remgeld voor de behandelende arts, het remgeld voor paramedische verzorging (bv. kinesitherapie), je persoonlijk aandeel in de ziekenhuisopname, met uitzondering van honorariumsupplementen en dergelijke, krijg je terug van het Fonds. Daarvoor gebruik je een specifiek formulier. Bij een ziekenhuisopname moet je wel de verpleegnota voorleggen.
Overlijdt een persoon aan een beroepsziekte of de beroepsziekte heeft het overlijden beïnvloed, dan betaalt het Fonds de begrafeniskosten en ook een rente voor de overlevende echtgeno(o)t(e) en een wezenrente. Na het overlijden betaalt het Fonds de beroepsziektevergoeding niet langer uit.
Enkele kosten die je niet terugkrijgt van de verplichte ziekteverzekering neemt het Fonds voor de beroepsziekten toch ten laste. Dat kan gaan om de aankoop van specifieke geneesmiddelen (bv. benodigdheden voor zuurstoftherapie), huurkosten voor sanitair materiaal (bv. beschermende handschoenen), individuele, preventieve beschermingsmiddelen en preventieve verzorging (bv. vaccin tegen hepatitis B voor bepaalde personen). De medisch adviseur van het Fonds moet dat wel goedkeuren. 4. Hulp van een ander persoon Als je door je beroepsziekte hulp van anderen nodig hebt om je te verplaatsen, te eten, te kleden, te wassen enz. dan kun je een bijkomende vergoeding ontvangen. Die is afhankelijk van de noodzaak van de hulp. Je moet daarvoor een aanvraag indienen. Gaat het Fonds akkoord, dan ontvang je de vergoeding vanaf de datum van de aanvraag. Ze is vrij van sociale bijdragen en belastingen.
8
9
Vergoedingen voor beroepsziekte en rente Eens je situatie erkend is door het Fonds, ontvang je een beroepsziektevergoeding. Die hangt af van een zeker percentage op het begrensd basisloon. Dat kan tijdelijk of blijvend zijn. Soms ontvang je nog een andere uitkering die geen verband houdt met de erkende beroepsziekte. Dan spreekt men van cumulatie. Ziekteverzekering en beroepsziektevergoeding Als je van de ziekteverzekering al een uitkering ontvangt voor de erkende beroepsziekte, dan vermindert je ziekteuitkering met het bedrag van de beroepsziektevergoeding. Je kunt voor één ziekte slechts eenmaal vergoed worden, maar in geen geval lijd je financieel verlies. Als het om verschillende ziekten gaat, word je ziekteuitkering niet verminderd en mag je ze gecumuleerd genieten. Pensioen en beroepsziektevergoeding Het rustpensioen (eventueel vervroegd) mag gecumuleerd worden met de vergoeding voor beroepsziekte. Aan de beroepsziektevergoeding wordt wel een maximumgrens gesteld.
Wat doet CM? De adviserend geneesheer helpt je: • als je denkt dat je aan een beroepsziekte lijdt of als je gezondheidsproblemen ervaart door je werksituatie of vroeger werk. In dat geval zal de adviserend geneesheer (of adviserend verpleegkundige) een aanvraag indienen bij het Fonds voor de beroepsziekten; • bij het indienen van een ‘verergeringsaanvraag’; • als je door je erkende beroepsziekte naar het ziekenhuis moet; • eens de beslissingen van het Fonds voor de beroepsziekten genomen zijn en je verdere stappen wilt zetten zoals beroep aantekenen bij de arbeidsrechtbank; • je dossier zowel medisch als administratief op te volgen. De dienst Maatschappelijk Werk: • • • •
helpt je om wegwijs te raken in de formulieren; gaat na of je datgene krijgt waar je recht op hebt; geeft inlichtingen over de aanvraagprocedure; kan je helpen bij de aanvraag van hulp van derden, overlijdensvergoeding …; • kan je inlichtingen geven over andere sociale voorzieningen. De dienst Uitkeringen:
Werkloosheid en beroepsziektevergoeding
• geeft antwoord op alle vragen over ziekte-uitkering, vergoedingen, rente beroepsziekten en cumulatieregels;
De werkloosheidsvergoeding en de vergoeding voor beroepsziekten kun je tegelijkertijd ontvangen.
De dienst Operations van het Juridisch Departement: • behartigt je dossier samen met de adviserend geneesheer bij het Fonds voor de beroepsziekten.
10
11
Ziekenhuisopname en beroepsziektevergoeding Moet je door je beroepsziekte naar het ziekenhuis, dan kan de behandelende arts bij de ziekenhuisopname de terugbetaling van de geneeskundige verzorging aanvragen. Het Fonds voor de beroepsziekten zal je dan voor de hele duur van je ziekenhuisverblijf een vergoeding van 100 % van het begrensd loon uitbetalen. Na hospitalisatie zijn er twee mogelijkheden: ofwel is je toestand als voorheen en ontvang je het vroegere percentage, ofwel is je toestand verergerd en moet je zo snel mogelijk een ‘verergeringsaanvraag’ indienen. De behandelende geneesheer of de adviserend geneesheer van CM kan je daarbij helpen.
Wat doet het Fonds voor de beroepsziekten? Het Fonds voor de beroepsziekten is een openbare instelling die instaat voor de schadeloosstelling van beroepsziekten. Het erkent en betaalt de rente of de vergoedingen uit waarop je recht hebt. Elke verandering die zich voordoet in je situatie als persoon met een erkende beroepsziekte moet je meedelen aan het Fonds voor de beroepsziekten, Sterrenkundelaan 1, 1210 Brussel, tel 02 22 66 211, www.fbz.fgov.be
Afhoudingen en index Van de rente en vergoedingen voor beroepsziekte zijn de bijdragen voor de sociale zekerheid al afgehouden. Wel zijn ze nog onderworpen aan de bedrijfsvoorheffing. Je moet ze dus aangeven aan de belastingen, met uitzondering van de uitkering voor hulp van derden. De rente en de beroepsziektevergoedingen worden aangepast aan de schommelingen van de index.
Wat moet je doen? • Als je vermoedt dat je in aanmerking komt voor een erkenning door het Fonds voor de beroepsziekten, neem dan zo snel mogelijk contact op met de adviserend geneesheer van je CM-ziekenfonds. • Verandert je situatie? Dan dien je een nieuwe aanvraag in bij het Fonds. Neem bij voorkeur contact op met de adviserend geneesheer van je CM-ziekenfonds die je verder wegwijs maakt. • Eens je dossier bij het Fonds voor de beroepsziekten geopend wordt, is het belangrijk dat je het volledig laat afhandelen tot het Fonds voor de beroepsziekten een beslissing genomen heeft. 12
Preventieprogramma voor lage rugpijn Het fonds voor de beroepsziekten biedt een preventieprogramma voor lage rugpijn aan. Het is gericht op personen die rugbelastend werk doen en die minstens vier weken en maximaal drie maanden arbeidsongeschikt zijn wegens lage rugpijn. Via dit programma kun je kosteloos tot 36 sessies volgen bij een revalidatiecentrum (gratis kinesitherapie, ergotherapie, fysiotherapie ...). Meer info vind je op de website van het Fonds: www.fbz.fgov.be.
13
Het Asbestfonds Sinds 1 april 2007 hebben alle mensen (werknemers, ambtenaren, werklozen, zelfstandigen, alsook niet-actieven) die het slachtoffer zijn geworden van mesothelioom of asbestose in België recht op een vergoeding ten laste van het Asbestfonds. Ook bij overlijden van het slachtoffer zal het Asbestfonds een vergoeding uitbetalen aan eventuele rechthebbenden. Aanvragen moeten gebeuren met officiële administratieve en medische formulieren en opgestuurd worden aan Het Asbestfonds, Sterrenkundelaan 1, 1210 Brussel. Meer info op www.afa.fgov.be.
LCM Juridisch Departement - Support Team in samenwerking met de medische directie Haachtsesteenweg 579 Postbus 40 1031 Brussel 14
15
PR FOL 001 14
VU: Marc Justaert, Haachtsesteenweg 579, postbus 40, 1031 Brussel © CM - februari 2014
Ben je al CM-lid, dan weet je dat je op CM kunt rekenen. Ben je nog geen lid, dan nodigen wij je uit om onze troeven te leren kennen. Ga langs in het CM-kantoor in je buurt of surf naar www.cm.be.
