Editie 6: Krottenwijkbewoners

Editie 6:

Krottenwijkbewoners

Per Jaar Beter Na meer dan 25 jaar onderhandelen en redetwisten over het oplossen van de armoede in de wereld heeft de wereld acht doelstellingen opgesteld die door alle leden van de Verenigde Naties, door de Wereldbank en door de Wereldhandelsorganisatie worden onderschreven: de Millennium Development Goals (de millenniumdoelen). De wereld moet er in 2015 een stuk beter voorstaan dan in het vergelijkingsjaar 1990. Op 8 concreet aangegeven terreinen en met heldere meetpunten. Elk jaar brengen de landen rapport uit over de gemaakte vorderingen. En dan zou het 'per jaar beter' moeten gaan. Met behulp van 'Per Jaar Beter' controleren leerlingen of dat ook zo is,. Zijn we op de goede weg? Gaan we de millenniumdoelen op tijd halen? In de werkbladen en op de bijbehorende webstek vinden ze de opdrachten én de benodigde informatie. * * * *

Wat is het doel? Wat was de situatie in 1990? Hoe is de situatie nu? Gaan we het doel in 2015 halen?

‘Per Jaar Beter’

is een project van:

Centrum voor Mondiaal Onderwijs

Centre for International Development Issues Nijmegen

Per Jaar Beter komt tot stand met financiële ondersteuning van de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling

© 2007 – CMO

editie 6

___Krottenwijkbewoners_

werkbladen

Krottenwijkbewoners

Steeds meer mensen trekken van het platteland naar de stad. Er komen iedere dag 170.000 stedelingen in de wereld bij. Zoveel werk is er voor al die nieuwkomers niet. De nieuwelingen komen bijna vanzelf in zelfgemaakte krotten in de buitenwijken van de stad terecht (immers: geen werk is geen inkomen). Een normale woning kunnen ze zich niet veroorloven en dan bouwen ze hun eigen huis van alles wat ze kunnen vinden: bouwafval, sloopmateriaal, rondslingerend plastic, karton, golf- of asbestplaten. Wereldwijd wonen ongeveer 900 miljoen mensen in sloppenwijken, waarvan 250 miljoen in Zuid-Azië. In Afrika ten zuiden van de Sahara leeft naar schatting 70% van de stedelijke bevolking in krottenwijken. In Latijns Amerika is dat 30%. Armoede en werkloosheid kenmerken het leven in een krottenwijk. En daar waar veel mensen dicht op elkaar wonen, ontstaan vanzelf de problemen: geen toegang tot veilig drinkwater, ziekten, wanhoop, drugs, alcohol en een vlucht in criminaliteit of prostitutie. In een krottenwijk stapelen alle problemen zich op waar de millenniumdoelen over gaan. Een belangrijke doelstelling uit de Millenniumverklaring is dan ook:

• Voor 2020 moeten de leefomstandigheden van tenminste 100 miljoen bewoners van krottenwijken aanzienlijk zijn verbeterd.

De VN zijn bij dit onderdeel van millenniumdoel 7 heel bescheiden: voor verbetering van het leven van krottenwijkbewoners trekken ze 5 jaar extra uit (einddoel is niet 2015, maar 2020) én ze beperken zich tot het verbeteren van het leven van zo'n 11% van alle krottenwijkbewoners (100 van de 900 miljoen).

Gaan de landen de doelstellingen op tijd halen? Dat is wat jullie gaan onderzoeken! Wat is er al bereikt in de landen? Wat moet er nog gedaan worden in de race om de doelstellingen te gaan halen? Je vindt op de volgende werkbladen en de bijbehorende internetpagina’s informatie over Bolivia, Marokko, Oeganda en India, onze PerJaar-Beter-landen. Vier ontwikkelingslanden die overeenkomsten hebben, maar vooral grote verschillen. Ook de rol van Nederland komt aan bod: wat doet Nederland om ontwikkelingslanden te helpen bij het halen van de millenniumdoelen? Lees de werkbladen goed door. Je vindt er telkens stukjes tekst met een verwijzing naar de website voor meer informatie. Elke landenbeschrijving eindigt met de hoofdvraag. Op bladzijde 13 en 14 kun je het onderzoek uitwerken.

_________________________________________________________________________1

editie 6


werkbladen

Bolivia & Thema • Het gaat goed in Bolivia Om het oprukken van de krottenwijken tegen te gaan, moet er vast werk voor de armen zijn. Het gaat nu beter met de economie, dus misschien komen er banen bij. In 2007 presenteerde de regering een plan om voor de armen in de krottenwijken tienduizenden woningen te bouwen. Dat levert woningen én banen op. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Krotten naast een gebouw

Arme mensen in krottnwijken en op het platteland bouwen vaak huizen van adobeklei, vermengd met stro, met daarop een dak van golfplaat of palmbladeren. Dit zijn broedplaatsen voor de vinchuca*, een bloedzuigend insect, dat de ´ziekte van Chagas´ overbrengt. Meer dan een kwart van de volwassenen is besmet. Zij krijgen ernstige problemen met de spijsvertering en het hart, waaraan zij tenslotte vaak overlijden. Kinderen kunnen zelfs al voor de geboorte besmet raken, via de moeder. Soms worden baby´s daardoor dood geboren. Één op de acht volwassenen overlijdt aan de gevolgen van Chagas. Bestrijding van deze ziekte valt onder millenniumdoel 6. * De vinchuca leeft in kieren van zelfgemaakte huizen. Hij is iets groter dan onze mug en zuigt bloed van dieren, waarvan sommige besmet zijn met een parasiet. Hij steekt ook mensen, die zo besmet worden. In heel Zuid-Amerika is de ziekte van Chagas, een plaag, vooral voor de armen in de krottenwijken, door de omstandigheden waaronder zij moeten wonen.

• Het gaat slecht in Bolivia De krottenwijken zullen de komende tijd blijven groeien. President Morales heeft wel plannen om veel huizen te bouwen, maar het zal lang duren voor de krottenwijkbewoners daar resultaten van zien. Zij willen snel veranderingen, maar dat zal niet gebeuren. Morales moet op twee fronten strijd leveren: tegen degenen die vinden dat zijn hervormingen te snel en te ver gaan en tegen zijn eigen achterban in de krottenwijken, die deels vindt dat zij te traag en niet ver genoeg gaan. Zolang Morales van twee kanten onder vuur ligt, blijft onzeker hoe zijn plannen voor het dagelijks leven van krottenwijkbewoners uitpakken. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

_________________________________________________________________________2

editie 6


werkbladen

• Bolivia - Krottenwijken Eind vorige eeuw werden veel mijnen gesloten, omdat zij te weinig opbrachten. Ambtenaren en arbeiders raakten werkloos door economische hervormingen. Oogsten mislukten nu eens door droogte, dan weer door extreme regenval. Overal heerste grote armoede. Armen trekken vaak naar de stad, om een levensonderhoud bij elkaar te scharrelen. Uit geldgebrek bouwden zij hun eigen huis. Maar ook andere mensen trekken naar de stad. Niet alleen de krottenwijken groeien. Er wonen nu meer Bolivianen in de stad dan op het platteland. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Straatverkoopster in Cochabamba

Bolivia is katholiek, maar vaak is dat vermengd met oude tradities en magie. Veel mensen geloven bijvoorbeeld dat de vinchuca geluk brengt, ongeacht wat een dokter zegt. De oude ideeën zijn hardnekkig. In La Paz kun je magische spullen kopen in winkeltjes op La Mercada de las Brujas, de heksenmarkt. Er zijn lamafoetussen van klein tot groot. Die heb je onder andere nodig als je een huis bouwt: daaronder moet je een foetus begraven als bescherming tegen boze geesten. Vleugels van een condor, opgezette kikkers besprenkeld met glitters, afgodsbeelden, de huid van een gordeldier of een opgezette kat met knikkers in plaats van ogen…. Je kunt het hier vinden en de mensen geloven in de kracht ervan. Zij hebben meer vertrouwen in een tovenaar dan in de wetenschap. Het is alsof er een andere wereld is, die in vele eeuwen alle veranderingen heeft weten te weerstaan. Verering van Pachamama (Moeder Aarde) en van de maagd Maria gaan naadloos samen. In magie zien de armen vaak de enige uitweg uit hun dagelijkse problemen in de krottenwijk: wetenschap en techniek passen niet in hun wereld, dat is voor de rijken.

Een lamafoetus als koopwaar

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 7 over krottenwijkbewoners. 7.

Is het leven van veel krottenwijkbewoners in Bolivia in 2020 aanzienlijk verbeterd of niet?

Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________3

editie 6


werkbladen

Marokko & Thema • Het gaat goed in Marokko De Marokkaanse regering heeft een ambitieus plan opgesteld om Marokko in enkele jaren tijd ‘krottenvrij’ te krijgen. Daarvoor kunnen krottenwijkbewoners in nieuwe wijken goedkoop een huis kopen. Degenen die de nieuwe huizen niet kunnen betalen helpt de Marokkaanse overheid met de verbetering van de zelfgebouwde huizen, bij voorbeeld door waterleidingen aan te leggen en goedkope bouwmaterialen beschikbaar te stellen. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

In Douar El Kora bij Rabat wordt de oudste krottenwijk (bidonville) van Marokko gesloopt. De wijk, die al vanaf 1901 bestaat, telt ongeveer 1.750 barakken, die zo’n 12.000 personen herbergen. De eerste inwoners verhuizen een paar honderd meter verderop naar duurzame huizen, die toch snel in enkele maanden zijn opgetrokken. De rest moet nog gebouwd worden. In juli 2004 heeft koning Mohammed VI een nationaal verbeterprogramma voor 2004-2008 aangekondigd voor de regio Rabat, Salé en Témara. De kosten hiervan -waar 550.000 bewoners van profiteren- bedragen ongeveer 5 miljard dirham (450 miljoen euro). De bedoeling is om alle krottenwijken van Rabat op te ruimen. ‘Mijn familie woont hier al 50 jaar’, zegt taxichauffeur Said Eddfouf in zijn uitgewoonde huis. ‘Ik vind het prima om hier weg te gaan, maar de nieuwe huizen zijn wel erg duur’, verzekert hij. Said, die met een gezin zeven personen van 2.000 dirham (185 euro) per maand moet leven, zegt dat een appartement met twee kamers wel 70.000 dirham kost. ‘Om de lening af te lossen moet ik nu wel jaren achtereen per maand 800 dirham terug betalen’, klaagt hij een beetje.

Bestaande huizen worden opgeknapt

Officiële oplevering van de nieuwe huizen in Douar el Kora door de koning

• Het gaat slecht in Marokko Vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw is er in de Marokkaanse steden een ware strijd om een woonplek aan de gang. Veel mensen trekken op zoek naar werk naar de stad, niet alleen vanaf kleine boerenbedrijfjes, maar ook uit gemoderniseerde landbouwgebieden waar door mechanisatie gebrek is aan werk en bestaansmogelijkheden. Aan de kust is er nu een grote stedelijke zone waar diverse krottenwijken zijn ontstaan. In die wijken ontbreekt het vaak aan basisvoorzieningen, zoals riolering en elektriciteit. Ondanks dat de regering Marokko wil ‘bevrijden’ van krottenwijken, blijft de toekomst voor deze stadsbewoners moeilijk als de werkloosheid en armoede niet opgelost worden. Deze werkloosheid en armoede zijn al een voedingsbodem aan het worden voor criminele activiteiten. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp. Bedelaar in de grote stad

_________________________________________________________________________4

editie 6


werkbladen

• Marokko - Thema In Marokko bestaan er geen traditionele sloppenwijken zoals wij die bijvoorbeeld kennen in Bolivia of in India. Toch zijn die er wel, zij het dan in andere vorm. Ze ontstonden doordat de bevolking sterk bleef groeien en de mensen massaal van het platteland naar de stad trokken. Daardoor raakten de oude centra van de steden (de medina’s) overvol en kwamen er steeds meer bouwvallige onderkomens. Toen de binnensteden vol waren, ontstonden er krottenwijken in de buitenwijken (in Marokko aangeduid met het Franse woord bidonville). Essaouira Marokko staat nu voor de uitdaging om te investeren in de steden om verdere groei van de verkrotting in de medina’s en de bidonvilles tegen te gaan. Daarbij krijgt het hulp uit het buitenland. Met hulp van UN Habitat –de VN-organisatie voor huisvesting- wordt bijvoorbeeld een kleinere stad als Essaouira (die tot nu toe juist geen krottenwijken kent) gemoderniseerd, om te voorkomen dat er nieuwe krottenwijken ontstaan. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp. Al enkele jaren achtereen heeft Hakim fietsen gekocht van arbeidsmigranten die ze meenamen uit Europa. Hij verkocht ze weer door in de zomer, echter vaak niet meer dan een stuk of zeven, acht. Nu werkt hij als taxichauffeur in Rabat. Voor de benodigde vergunning moest hij wel fors betalen. Hakims ouders trokken van het platteland naar Salé. Daar is hij is opgegroeid in de bidonville, de krottenwijk. Zijn moeder werkt als hulp in de huishouding. Sinds zijn vader is gestorven, voelt hij zich verantwoordelijk voor zijn moeder en zijn zussen en is hij gestopt met zijn universitaire studie. De overheid ging in de jaren tachtig de strijd aan tegen de bidonvilles. Hakim moest daarom zijn golfplaten huisje verlaten en een kavel kopen in een nabijgelegen wijk waar al wat voorzieningen waren. Geleidelijk aan voltooit hij nu zijn woning. Als hij wat geld over heeft, kan er weer wat aan het huis worden gedaan, zoals het plaatsen van een kozijn in het daarvoor gereserveerde gat in de muur of nieuwe waterkranen aansluiten. Voor Hakim is dit de enige manier waarop hij in de stad kan wonen. Met een onzeker inkomen moet hij zich tevreden stellen met deze oplossing. Hakim is niet de enige.

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 7 over krottenwijkbewoners. 7. Is het leven van veel krottenwijkbewoners in Marokko in 2020 aanzienlijk verbeterd of niet? Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________5

editie 6


werkbladen

Oeganda & Krottenwijken • Het gaat goed in Oeganda Kampala met zijn meer dan twee miljoen inwoners is veruit de grootste stad van Oeganda. Het grootste deel van de stadsbevolking mag dan in een krottenwijk wonen en arm zijn, de bewoners dragen wel bij aan de bloeiende economie van de stad. Overal langs de weg staan kraampjes, er zijn winkelstraten in de krottenwijken en markten, zoals de Owino-markt. Om de levensomstandigheden van krottenwijkbewoners te verbeteren heeft de overheid het Krottenwijk Opknap Plan (Slums Aid Project) opgesteld. Oeganda doet ook mee aan ‘Steden Zonder Krottenwijken’-programma.

Owino-markt

Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

De trek naar de stad

Er trekken veel jonge mensen naar de stad. Ze hopen er werk te vinden en het leven is er spannender. Op de foto hiernaast zie je de zogenaamde boda boda boys*. Voor zo’n 1000 Oegandese shilling (een halve euro) vervoeren ze passagiers kris kras door Kampala. Ze laveren behendig door het verkeer en hebben geen last van opstoppingen. Voor hen is het trottoir net zo goed een gedeelte van de weg en er is geen politie die ze terugfluit. Nog niet zo lang geleden vervoerden ze de hun passagiers op een fiets. Maar die zijn nu vervangen door blitse brommers. De zaken gaan goed, de meeste Boda Boda boys –het zijn er duizenden- verdienen een eenvoudige boterham en voldoende om een kamertje te huren in een van de krottenwijken. * Tussen de grens van Oeganda en Kenia ligt een stukje niemandsland van twee kilometer. Buspassagiers moeten uitstappen, en dat stuk lopen. Maar ze kunnen ook achterop de fiets van de ‘boda boda jongens’. Die roepen “border! border!" (Engels voor ‘grens’) om hun klanten te werven. Daar komt hun naam vandaan. Tegenwoordig zijn er overal in Oeganda boda boda jongens, op de fiets en op de brommer.

• Het gaat slecht in Oeganda Volgens millenniumdoel 7 moeten de levensomstandigheden van een groot gedeelte van de krottenwijkbewoners drastisch verbeteren. Maar het lijkt een ondoenlijke taak…… De bevolking groeit snel, vooral in de stad. En er trekken nog steeds mensen van het platteland naar de stad. Ze komen allemaal in de krottenwijken terecht waar ze zo goed en kwaad als het gaat een eigen onderkomen bouwen. Of ze trekken bij familie in. Veel comfort hebben ze niet. Er is geen waterleiding en geen wc. Je moet naar buiten om een plas te doen. Kinderen doen hun grote boodschap gewoon naast de deur of in een steegje. Volwassenen die een beetje privacy willen hebben, kunnen gebruik maken van een openbaar toilet. Daar moeten ze dan geld voor betalen. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

_________________________________________________________________________6

editie 6


werkbladen

• Oeganda - Krottenwijken Tussen het stadcentrum en de Makerere Universiteit ligt Katanga. Deze krottenwijk is exemplarisch voor alle krottenwijken in Oeganda. In deze krottenwijk wonen volgens de lokale burgemeester Hassan Wasswa ruim 16.000 mensen. Midden in Katanga is een studentenflat gebouwd. Daar zitten voor– en nadelen aan. De studenten maken gebruikt van de goedkope eethuisjes en winkeltjes in de krottenwijk. Dat betekent inkomsten voor de bewoners. Maar de flat neemt ook ruimte in. De huisjes op die plek moesten elders in de krottenwijk weer worden opgebouwd. De flat werd gebouwd door een projectDe studentenflat in Katanga ontwikkelaar die daarvoor toestemming kreeg van de regering. De krottenwijkbewoners zijn bang dat er nog meer studentenflats gebouwd gaan worden. Waar moeten zij dan heen? Want voor hen wordt geen vervangende woonruimte gebouwd. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Geboren in een krottenwijk ‘Ik ben in een slum geboren en in een slum opgegroeid. Ik zal wel in een

slum doodgaan en als er een slum in de hemel is, zal ik daar wel terecht komen’. Zo verwoordde een deelnemer aan een conferentie over krottenwijkbewoners zijn toekomstbeeld. Het ging in de conferentie over hoe de bewoners van krottenwijken hun levensomstandigheden konden verbeteren. ‘Toegang tot informatie’ kwamen de deelnemers tot conclusie en ze pleitten voor de aanleg van ICT-faciliteiten in de krottenwijken. Het lijkt gek, een goede waterleiding en riolering zijn toch veel belangrijker? Maar neem nu het voorbeeld van de studentenflat. Als de bewoners een goed communicatiemiddel zoals internet hebben, kunnen ze de ontwikkelingen en plannen voor hun wijk volgen. Ze kunnen dan beter actie ondernemen of inspraak eisen. Ze kunnen zich informeren over hun rechten, van welke diensten ze gebruik kunnen maken en hoe ze technische problemen kunnen oplossen. Uit studies blijkt dat mensen die regelmatig kranten lezen of andere informatiebronnen tot hun beschikking hebben, sneller oplossingen vinden voor problemen in hun wijk. Meer kennis is meer macht.

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 7 over krottenwijkbewoners. 7. Is het leven van veel krottenwijkbewoners in Oeganda in 2020 aanzienlijk verbeterd of niet? Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________7

editie 6


werkbladen

India & krottenwijken • Het gaat goed in India Vanaf 1991 neemt de bevolkingsgroei in India af. Ook groeit de economie van India sterk, vooral vanaf 1996. Toch neemt het aantal krottenwijkbewoners in India vanaf 1991 toe want arme plattelandsbewoners trekken naar steden en komen vaak in krottenwijken te wonen. Vanaf 2004 pakt de regering van India de belangrijkste oorzaken van de groei van het aantal krottenwijkbewoners, armoede en werkloosheid op het platteland, krachtiger aan. Zo krijgen plattelandsbewoners in sommige streken de kans om een deel van het jaar te werken aan bouwprojecten van de overheid. Ook wil de regering meer werk maken van het verbeteren van woonomstandigheden van krottenwijkbewoners. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Moeder Theresa

In krottenwijken in Calcutta leven talloze mensen in grote armoede. Slechts weinigen bekommeren zich om hen. Één van hen is Agnes Gonxha Bojaxhiu uit Macedonië, beter bekend als Moeder Teresa (1910-1997). Nadat ze is toegetreden tot de kloosterorde van de Zusters van Loreto, gaat ze in India werken. In 1931 wordt ze onderwijzeres in Calcutta. Daar ziet ze hoe krottenwijkbewoners leven. In 1948 begint ze hen te helpen. Samen met vrijwilligers geeft les aan kinderen uit krottenwijken en geeft ze onderdak aan zieken die zomaar op straat liggen en aan kinderen die in de steek zijn gelaten. In 1950 richt ze hiervoor haar eigen kloosterorde op. In 1979 krijgt ze voor haar werk in Calcutta de Nobelprijs voor de Vrede.

• Het gaat slecht in India In het oosten en noorden van India groeit de economie minder hard dan in het zuiden en westen. Ook groeit de economie op het platteland nauwelijks. Daardoor hebben veel mensen op het platteland geen werk en leven ze in armoede. Sommigen trekken naar steden op zoek naar werk zodat die veel inwoners erbij krijgen. Die kunnen de nieuwe bewoners vaak niet allemaal aan waterleiding, riolering en andere voorzieningen helpen. Terwijl het aantal krottenwijkbewoners groeit, wil de Indiase overheid krottenwijken juist kwijt. India wil af van het imago dat daar bijna iedereen in (grote) armoede leeft. Het land wil als rijk en modern bekend raken, te meer omdat het in snel tempo bezig is een economische grootmacht te worden. Krottenwijken verstoren dit gewenste beeld. Stadsbestuurders willen nieuwe wijken, bedrijfsparken en dergelijke bouwen op plekken waar krottenwijken zijn. Als dat werkelijk gebeurt, worden talloze krottenwijkbewoners gedwongen te verhuizen. Soms staan Indiase politici bewoners van een krottenwijk toe te blijven als die hen beloven bij verkiezingen op hun politieke partij te stemmen.

Een inwoonster van een krottenwijk in Mumbai zit bovenop de restanten van haar huis dat door het stadsbestuur vernield is

Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

_________________________________________________________________________8

editie 6


werkbladen

• India - Krottenwijken India staat voor de uitdaging om voor meer krottenwijkbewoners betere woningen, sanitaire en andere voorzieningen en middelen van bestaan te scheppen, om maar niet te spreken van álle krottenwijkbewoners. Die uitdaging wordt groter omdat het aantal krottenwijkbewoners nog steeds groeit. Alleen als de overheid meewerkt, kan India deze uitdaging aan want alleen de overheid heeft voldoende middelen om de problemen aan te pakken die wonen in een krottenwijk met zich meebrengt: vuil water, gebrek aan sanitaire voorzieningen, het ontbreken van riolering en slechte huisvesting. Krottenwijkbewoners proberen dan ook de overheid zover te krijgen om wat te doen, terwijl de overheid nu vaak juist probeert om van krottenwijken af te komen en krottenwijkbewoners de overheid daarom niet vertrouwen. Toch is er al sprake van samenwerking tussen krottenwijkbewoners, particuliere organisaties en overheid. Daar speelt de organisatie Society for Promotion of Area Resource Centres (SPARC) een belangrijke rol in. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Investeren in sanitair

Dharavi is een krottenwijk in Mumbai, een stad aan de westkust van India. De wijk beslaat 2½ km2 en er woont één miljoen mensen. Professor Marika Vicziany van de universiteit van Mumbai doet in 1997 onderzoek naar toiletvoorzieningen in Dharavi. Dat wijst uit dat er veel te weinig toiletten zijn, slechts één op elke 1480 inwoners. Van de openbare toiletten die er zijn, is 80% verstopt, smerig of kapot. Vicziany doet een dringend beroep op de overheid om betere sanitaire voorzieningen aan te leggen in Dharavi want: “Betere sanitatie betekent betere gezondheid en minder kosten voor medicijnen en ziekenhuisbezoek.” Daar maakt de overheid werk van. In 2001 krijgt de hele stad Mumbai 208 nieuwe toiletblokken met 20 toiletten elk. Van ieder toiletblok maken 1000 stadsbewoners gebruik.

Openbaar toilet voor 40 personen in Dharavi

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 7 over krottenwijkbewoners. 7. Is het leven van veel krottenwijkbewoners in India in 2020 aanzienlijk verbeterd of niet? Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________9

editie 6


werkbladen

Wat doet Nederland?

Millenniumdoel 7 is een uitvoerige doelstelling die ingaat op het verkrijgen van een goed en duurzaam milieu, het tegengaan van het verlies van natuurlijke hulpbronnen, zorgen voor veilig drinkwater en het verbeteren van leefomstandigheden van krottenwijkbewoners. Twee van de vier onderdelen hebben prioriteit gekregen in het Nederlandse ontwikkelingsbeleid: drinkwater en milieu. Dat betekent dat er geen speciale aandacht vanuit de Nederlandse regering is voor het verbeteren van leefomstandigheden in krottenwijken. Wel zet het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zich binnen de koepelorganisatie City Alliance — Cities Without Slums (Alliantie van Steden zonder krottenwijken) in voor verbetering van de leefomstandigheden van krottenwijkbewoners. Van deze alliantie zijn, naast een groot aantal gemeentebesturen vooral regeringen lid (waaronder dus Nederland, maar ook Oeganda), diverse VN-organisaties (waaronder UNEP, het VN-milieubureau, UN-Habitat, VN-bureau voor stedelijke ontwikkeling, en UNDP, het VN-bevolkingsbureau) en enkele internationale organisaties als de Europese Commissie (het dagelijks bestuur van de Europese Unie).

De City Alliance helpt gemeentebesturen bij het uitwerken van kortdurende en langlopende plannen voor het verbeteren van leefomstandigheden van krottenwijkbewoners de hoogste prioriteit hebben. Nederland heeft ook rechtstreeks bijgedragen aan UN-Habitat. Vanaf 2003 heeft Nederland haar contributie verdubbeld tot 1,3 miljoen euro. Daarmee is Nederland nu een van de belangrijkste donoren van UN-Habitat. Met dit geld kan UN-Habitat haar programma voor het behalen van millenniumdoel 7 in 2020 intensiveVertegenwoordigers van UN-Habitat en ren. Nederland ondertekenen hun nieuw afspraak

Er zijn ook diverse Nederlandse particuliere ontwikkelingsorganisaties die aandacht hebben voor verbetering van leefomstandigheden van krottenwijkbewoners. Zo is de Nederlandse tak van Unicef (het kinderfonds van de Verenigde Naties) actief in de krottenwijken van Kampala in Oeganda. ICCO is betrokken bij ontwikkelingsprojecten in krottenwijken in Bolivia. ICCO, Oxfam Novib en Cordaid zijn via partnerorganisaties betrokken bij projecten in krottenwijken in India. ICCO’s partner Asha heeft een succesvolle methode bedacht om de leefomstandigheden in krottenwijken van Delhi (India) te verbeteren. Die methode is zo succesvol dat Asha op verzoek van ICCO er een handleiding van heeft gemaakt voor andere organisaties die elders in India actief zijn in krottenwijken. Cordaid’s partner NSDF (Indiase Federatie van Krottenwijkbewoners) heeft in 2007 zelfs een prestigieuze prijs gewonnen (de Magsasay Award, naar de vroegere president van de Filippijnen Ramon Magsasay) voor haar werk in de Indiase krottenwijken. Via het ontwikkelingsfonds van de Europese Unie heeft Nederland meebetaald aan het verbeteren van leefomstandigheden in de stad Tanger in Marokko. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies Nederland.

________________________________________________________________________10

editie 6


werkbladen

Opdracht: het onderzoek Het verbeteren van het leven van krottenwijkbewoners is onderdeel van het zevende millenniumdoel: 7.

Het leven van 100 miljoen inwoners van krottenwijken is in 2020 aanzienlijk verbeterd.

Vreemd genoeg hebben de VN niet aangegeven wat elk land moet doen om dit millenniumdoel te halen. Bij andere millenniumdoelen is gekeken naar de situatie in 1990 en wordt in procenten aangegeven wat landen moeten doen om de millenniumdoelen te halen. Extreme armoede moet in 2015 per land met 50% zijn teruggedrongen ten opzichte van 1990; kindersterfte met 66% en moedersterfte zelfs met 75%. Voor het verbeteren van leefomstandigheden in krottenwijken is geen percentage opgenomen. Als je zelf gaat rekenen (verbetering van de leefomstandigheden van 100 van de 900 miljoen krottenwijkbewoners), kom je uit op verbeteren van de leefomstandigheden voor 11,1% van deze groep mensen. Een zeer bescheiden doel waarover ook nog eens vijf jaar langer mag worden gedaan (2020 in plaats van 2015). Op de website http://www.cmo.nl/pjb/ vind je de millenniumdoelstellingen, de meetpunten (met een duur woord prestatie-indicatoren genoemd), achtergrondinformatie en verhalen van mensen in krottenwijken. Niet van alle landen in de wereld, maar van de vier landen die jullie gaan onderzoeken: Bolivia, India, Marokko en Oeganda. Deelvragen bij doelstelling 7: •

Hoeveel procent van de stedelijke bevolking woonde in 1990 in een krottenwijk en hoeveel is dat percentage nu*?

•

Hoe groot is het inwoneraantal van krottenwijken in absolute cijfers (dus niet in percentages)? Daalt dat, blijf het gelijk of stijgt het?

* met ‘nu’ bedoelen we het meest recente jaar waar cijfers over te vinden zijn.

Met alleen de antwoorden op de deelvragen hierboven kom je er echter niet. Immers: • Nergens staat omschreven wat ‘aanzienlijke verbeteringen’ zijn. Is dat een stenen huis in plaats van een huis van afval? Is dat de aanleg van riolering in de wijk? Spreken we van aanzienlijke verbeteringen als het huisvuil voortaan wordt opgehaald? • Het millenniumdoel houdt geen rekening met de groei van het aantal krottenwijkbewoners (door de algemene bevolkingsgroei en de trek van platteland naar stad). Vinden we het belangrijk dat het percentage krottenwijkbewoners van de stadsbevolking daalt of de absolute aantallen? Je hebt dus ook de achtergrondinformatie en de verhalen nodig om de cijfers goed te kunnen interpreteren en zo antwoord te kunnen geven op de vraag: zal er in 2020 een aanzienlijke verbetering van de leefomstandigheden van krottenwijkbewoners zijn of niet?

________________________________________________________________________11

editie 6

werkbladen


De antwoorden op de deelvragen én je conclusies op grond van de achtergrondinformatie en de verhalen geven een goed beeld van de vorderingen in de afgelopen jaren. Trek de lijn door naar 2020 en dan kun je waarschijnlijk wel voorspellen of het millenniumdoel wel of niet gehaald gaat worden. Vergeet niet je conclusie met goede argumenten te ondersteunen! Antwoorden op de deelvragen: . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

Conclusies hoofdvragen (met argumenten). De kans is groot/klein dat in 2020 de leefomstandigheden van krottenwijkbewoners in Bolivia/Marokko/Oeganda/India aanzienlijk verbeterd zullen zijn, ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. ............................................................. .............................................................

Presentatie Zoek een goede vorm om de resultaten van het onderzoek aan anderen te presenteren. Je kunt ervoor kiezen er een spreekbeurt van te maken, of een powerpointpresentatie. Het zou in de vorm van een artikel (voor bijvoorbeeld de schoolkrant) kunnen, of een pagina voor een (school)website. Misschien kun je iets met affiches of met een fototentoonstelling? Zie voor meer suggesties de bijlage op pag. 13-14.

________________________________________________________________________12

editie 6


werkbladen

BIJLAGE Suggesties voor presentaties De vorm waarin jullie de resultaten van jullie onderzoek kunt presenteren, is geheel vrij. We geven hieronder een overzicht van mogelijke presentatievormen, zoveel mogelijk toegespitst op het thema ‘Het leven in krottenwijken’. Je kunt natuurlijk ook combinaties van verschillende vormen gebruiken. Aan jullie de keus. Hoorspel, rollenspel of drama Het leven in een krottenwijk is een dagelijkse strijd om het bestaan. Armoede, honger, werkloosheid, ziektes, criminaliteit, verveling, je kunt geen probleem bedenken of je hebt er als krottenwijkbewoner wel mee te maken. Maar er zijn ook momenten van hoop, geluk en voorspoed. Kortom: alle ingrediënten om er een spannend rollenspel, hoorspel of drama van te maken! Schrijf van tevoren alle rollen zoveel mogelijk uit en oefen een keer voordat jullie het resultaat gaan opvoeren. Fotopresentatie of fotoverslag Een foto zegt vaak meer dan duizend woorden. Pas als je ziet onder welke erbarmelijke omstandigheden mensen vaak moeten wonen, kun je invoelen hoe het moet zijn om als krottenwijkbewoner je leven te moeten slijten. Je kunt niet zomaar even naar de Derde Wereld om foto's te gaan maken, maar er zijn diverse plekken op internet waar je gratis foto's vandaan kunt halen, bijvoorbeeld op www.flickr.com. Een search op ‘slum’ (Engels voor krottenwijk) levert duizenden hits op, waaronder de foto hiernaast.

Powerpointpresentatie Niets lijkt zo gemakkelijk als het maken van een powerpointpresentatie. Het thema ‘krottenwijken’ leent zich daar ook goed voor. Zorg er wel voor dat je een goed afwisseling van beelden en teksten hebt om je verhaal duidelijk te maken.

Maquette Met name een thema als ‘Leven in krottenwijken’ is heel geschikt om een maquette van te maken. Zo zou je bijvoorbeeld een maquette van een krottenwijk kunnen maken waarin je bijvoorbeeld laat zien hoe riolering en een waterleiding wordt aangelegd om het leven van de bewoners aangenamer te maken. Maquette van een nieuwbouwwijk die een krottenwijk in India moet gaan vervangen

________________________________________________________________________13

editie 6


werkbladen

Reeks stellingen Je kunt je mening over 'dagelijkse problemen in krottenwijken' ook toelichten aan de hand van een reeks stellingen. Met stellingen voor een levendige discussie zorgen. Een voorbeeld van een stelling is: 'Het ontstaan van krottenwijken is niet tegen te houden'. Gastles Je kunt de stellingen van hierboven ook verwerken in een gastles die jij aan je medeleerlingen geeft. Maak een lesopzet voor 50 minuten en zet je klasgenoten aan het werk. Geef hen informatie (teksten, foto's), laat hen antwoord geven op jouw vragen en opdrachten en bediscussieer met hen eventueel de stellingen die je bedacht hebt.

Website Op Kennisnet vinden jullie een handig hulpmiddel om een website te maken: de Websitemaker. Hiermee kunnen jullie al snel een website in elkaar zetten. Kijk op: http://wesitemaker.scholier.kennisnet.nl/. Denk van tevoren goed na over wat jullie kwijt willen op de website. En over de vormgeving. Op beeldscherm lezen is lastig dus maak de teksten niet te lang en hou de zinnen kort. Jullie kunnen links aanbrengen naar websites die meer informatie geven. En misschien kunnen jullie er animaties of filmpjes aan toevoegen?

Rap of lied Verwoord je mening over het leven in krottenwijken in een rap of lied met een meeslepende deun eronder en succes lijkt verzekerd! Zorg ervoor dat je kort en krachtig je standpunten uiteenzet. Collage + mondelinge toelichting Een collage lijkt makkelijk, maar is het niet altijd. Je moet maar net de teksten en foto's vinden die precies aansluiten bij wat je wilt overbrengen. Als het om het 'krottenwijken' gaat zul je op zoek moeten naar krantenartikelen en webteksten die als ondersteuning van je mondelinge toelichting dienen. Bedenk van tevoren wat de boodschap is die je kwijt wilt en ga dan zoeken. Wat je niet kunt vinden voor je collage kun je verwerken in je mondelinge toelichting.

Dit zijn enkele voorbeelden van mogelijke presentatievormen. Misschien bedenken jullie zelf een hele andere. Een spreekbeurt of een verzonnen verhaal over iemand in een krottenwijk waarin jullie de conclusies verwerken. Aan jullie de keus om en een spannende presentatie te bedenken waarin jullie conclusies goed naar voren komen. Succes!

________________________________________________________________________14

editie 6


handleiding

VOOR LEERKRACHTEN Projectopzet Per Jaar Beter bestaat uit twee onderdelen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: 1.

de werkbladen (op papier) met informatie over het betreffende millenniumdoel, de situatie in de vier landen en de activiteiten van Nederland op dit vlak. In de werkbladen staan de onderzoeksopdrachten geformuleerd, die leerlingen groepsgewijs moeten uitvoeren, één land per groep.

2.

de website (http://www.cmo.nl/pjb/) met: a. b. c. d. e. f. g. h. i. j.

aanvullende informatie over millenniumdoelen, aanvullende informatie over prestatie-indicatoren, de positieve ontwikkelingen per land, de te nemen hindernissen per land, concrete verhalen van mensen in het zuiden, de gegevens per land op elk van de relevante prestatie-indicatoren, algemene en specifieke landeninformatie, interactieve elementen als ‘vraag het de deskundige’ en e-mailformulieren, verwijzingen, de downloadpagina.

Verschenen en nog te verschijnen edities 1. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Onderwijs. Armoede. Toegang tot veilig drinkwater. Kindersterfte. Eerlijk handel. Leefomstandigheden van krottenwijkbewoners. Hiv/aids. Duurzame ontwikkeling en natuurlijke hulpbronnen. Moederzorg. Schuldenvraagstuk. Malaria en andere ziekten. Overdracht van nieuwe technologieën.

Doelgroep Leerlingen van de basisvorming in het voortgezet onderwijs (12-15 jaar) en hun Leerkrachten. De verschillende edities sluiten aan bij de vakken biologie (domein ‘mensen in hun omgeving’), aardrijkskunde (domein ‘De wereld’) en economie (domein ‘de leerling als burger’). Daarbij sluit Per Jaar Beter goed aan bij het TVS-model (toepassing, vaardigheden en samenhang), gezien het feit dat leerlingen zelfstandig onderzoek moeten doen en eigen conclusies moeten trekken.

________________________________________________________________________15

editie 6


handleiding

Doelstellingen •

Leerlingen verdiepen zich in één of meer millenniumdoelstellingen. Aan de hand van concrete casestudies bekijken leerlingen de situatie in een land in Noord-Afrika, een land in Zuidelijk Afrika, een land in Azië of een land in Latijns-Amerika.

•

Daarnaast leerlingen wat Nederland aan het bereiken van de millenniumdoelstelling bijdraagt.

•

Leerlingen onderzoeken zelfstandig de indicatoren die bij de betreffende millennium-doelstelling horen.

•

Leerlingen trekken zelf hun conclusies of de millenniumdoelstelling(en), op onderdelen en in zijn totaliteit, gehaald gaan worden.

Werkwijze Verdeel de klas in vier groepen, naar analogie van de vier landen. Als de groepen te groot worden, kunt u twee groepen ook onafhankelijk van elkaar aan hetzelfde land laten werken. Laat elke groep aan de slag gaan met inleidend werkblad 1. Vervolgens gaat de groep die zich bezig gaat met Bolivia aan de slag met de werkbladen 2 en 3, de groep voor Marokko met de werkbladen 4 en 5, de groep voor Oeganda met de werkbladen 6 en 7 en de groep voor India met de werkbladen 8 en 9. De teksten op de werkbladen vormen slechts een inleiding op het thema. Meer informatie kunnen de groepen vinden op de internetsite van het project: http://www.cmo.nl/pjb/ Daar vinden de leerlingen achtergrondinformatie over het land dat ze gaan onderzoeken, de successen en de hindernissen die het land ondervindt bij zijn streven om het betreffende millenniumdoel te gaan halen en verhalen die weergeven welke uitwerking dat streven heeft op het dagelijkse leven van de mensen in dat land. Alle groepen lezen ter vergelijking met hun eigen land werkblad 10 over wat Nederland op het terrein van millenniumdoelen doet. Het onderzoek doen de groepen allemaal aan de hand van werkblad 11. Het verslag en de presentatie aan de hand van werkblad 12. Werkbladen 13 en 14 dienen als bijlage en geven de leerlingen suggesties voor mogelijke presentatievormen. De al genoemde website geeft ook achtergrondinformatie en nieuws rondom de millenniumdoelen en bruikbare externe links.

________________________________________________________________________16

editie 6


handleiding

Deel van de openingspagina van de Per jaar Beter-website: http://www.cmo.nl/pjb/

E-mail-attendering

Het Centrum voor Mondiaal Onderwijs biedt u de mogelijkheid om geïnformeerd te worden over het verschijnen van nieuwe edities van Per Jaar Beter. Het enige dat u daarvoor hoeft te doen is een e-mail te sturen naar [email protected] met als onderwerp ‘Houd mij op de hoogte van het verschijnen van nieuwe edities van Per Jaar Beter’.

________________________________________________________________________17

editie 6


handleiding

Evaluatieformulier 1. Het gebruik van een editie van Per Jaar Beter • Hoe vaak gebruikt u Per Jaar Beter? • Hoe gebruikt u Per Jaar Beter? Als onderdeel van een reguliere les Als een speciale les geheel gewijd aan het onderwerp van PJB Anders: • Gebruikt u de aangereikte lessuggesties of ontwikkelt u (ook) eigen lessuggesties? Ik gebruik de aangereikte lessuggesties (onderzoeksopdracht) Ik gebruik ook eigen lessuggesties Ik gebruik alleen eigen lessuggesties 2. Redenen om Per Jaar Beter te gebruiken • Graag aanvinken wat voor u van toepassing is: Aandacht in de media Actualiteit van het onderwerp Sluit aan bij het niveau van mijn leerlingen Sluit aan bij de thema’s waarmee ik in de klas bezig ben Sluit aan bij het curriculum Anders: 3. Impact op de leerlingen • Vinden leerlingen het leuk om met PJB te werken? • Zo ja, waarom? • Bieden de PJB’s leerlingen de gelegenheid om een link te leggen tussen hun eigen leven en dat van mensen in het Zuiden? Hoe? • In welke mate kunnen leerlingen de denkbeelden en vaardigheden die ze ontwikkelen door te werken met PJB ook toepassen op andere verhalen/lessen over het Zuiden? • In welke mate verandert het werken met PJB de beeldvorming over het Zuiden? • Denkt u dat uw leerlingen meer geïnteresseerd zijn in het zoeken van aanvullende informatie over het Zuiden? • Zijn er enige tastbare resultaten die het resultaat zijn van het werken met PJB? 4. Enkele andere kwesties • Laat u exemplaren van PJB aan andere docenten zien? Gebruiken zij die ook? • Gebruikt u de informatie van de bijbehorende website? • Wijst u leerlingen op het bestaan van de website? 5. Enkele stellingen • Welke van de volgende stellingen kunt u onderschrijven? Werken met PJB heeft me meer vertrouwd gemaakt met derdewereldzaken Werken met PJB heeft mijn kennis van derdewereldzaken vergroot Werken met PJB heeft me aangezet tot het zoeken van aanvullende informatie/lesmateriaal over het Zuiden Werkende met PJB heb ik kennis kunnen nemen van verschillende standpunten en getuigenissen uit het Zuiden Geen van bovenstaande, aangezien ik al goed op de hoogte was van derdewereldzaken

Dit evaluatieformulier is ook als Word-document te downloaden vanaf de website: http://www.cmo.nl/pjb/

________________________________________________________________________18

Editie 6: Krottenwijkbewoners

Recommend Documents