Editie 12: Technologie

Editie 12:

Technologie

Per Jaar Beter Na meer dan 25 jaar onderhandelen en redetwisten over het oplossen van de armoede in de wereld heeft de wereld acht doelstellingen opgesteld die door alle leden van de Verenigde Naties, door de Wereldbank en door de Wereldhandelsorganisatie worden onderschreven: de Millennium Development Goals (de millenniumdoelen). De wereld moet er in 2015 een stuk beter voorstaan dan in het vergelijkingsjaar 1990. Op 8 concreet aangegeven terreinen en met heldere meetpunten. Elk jaar brengen de landen rapport uit over de gemaakte vorderingen. En dan zou het 'per jaar beter' moeten gaan. Met behulp van 'Per Jaar Beter' controleren leerlingen of dat ook zo is,. Zijn we op de goede weg? Gaan we de millenniumdoelen op tijd halen? In de werkbladen en op de bijbehorende webstek vinden ze de opdrachten én de benodigde informatie. * * * *

Wat is het doel? Wat was de situatie in 1990? Hoe is de situatie nu? Gaan we het doel in 2015 halen?

‘Per Jaar Beter’

is een project van:

Centrum voor Mondiaal Onderwijs

Centre for International Development Issues Nijmegen

Per Jaar Beter komt tot stand met financiële ondersteuning van de Nationale Commissie voor Internationale Samenwerking en Duurzame Ontwikkeling

© 2008 – CMO

editie 12

___Technologie_______

werkbladen

De digitale kloof

Als in een land moeders sterven bij de geboorte van hun kind omdat er onvoldoende medische hulp aanwezig is; als in een land kinderen doodgaan aan eenvoudig te genezen ziektes als diarree die ze hebben opgelopen door vervuild drinkwater; als in een land mensen in ongezonde krottenwijken wonen omdat ze een normaal dak boven hun hoofd niet kunnen betalen, dan lijkt toegang tot moderne communicatiemiddelen als mobiele telefoons en internet minder belangrijk. Maar niets is minder waar! Met computers en mobiele telefoons kunnen mensen van elkaars ervaringen leren; ze kunnen voorkomen dat fouten steeds opnieuw gemaakt worden of dat ze belangrijke informatie missen. Het gebruik van moderne communicatiemiddelen houdt mensen op het platteland op de hoogte van prijzen op de wereldmarkt zodat ze hun producten voor een betere prijs kunnen verkopen. Internet kan het onderwijs verbeteren door boeken online beschikbaar te maken voor een grotere groep mensen. Internet kan lokale artsen op de hoogte houden van medische ontwikkelingen. Kortom: moderne communicatiemiddelen dragen bij tot het terugdringen van armoede en achterstanden. Daarom gaat millenniumdoel 8 onder meer over: • Rijke landen zorgen er samen met het bedrijfsleven voor dat meer mensen in ontwikkelingslanden voordeel kunnen hebben van nieuwe technologieën, vooral op het gebied van informatieverwerking en communicatie. De VN willen met dit millenniumdoel bereiken dat rijke landen hun technologische kennis inzetten voor het bereiken van de andere millenniumdoelen, zoals het tegengaan van armoede, meer en beter onderwijs, meer en betere gezondheidszorg.

Gaan de landen de doelstellingen op tijd halen? Dat is wat jullie gaan onderzoeken! Wat is er al bereikt in de landen? Wat moet er nog gedaan worden in de race om de doelstellingen te gaan halen? Je vindt op de volgende werkbladen en de bijbehorende internetpagina’s informatie over Bolivia, Marokko, Oeganda en India, onze PerJaar-Beter-landen. Vier ontwikkelingslanden die overeenkomsten hebben, maar vooral grote verschillen. Ook de rol van Nederland komt aan bod: wat doet Nederland om ontwikkelingslanden te helpen bij het halen van de millenniumdoelen? Lees de werkbladen goed door. Je vindt er telkens stukjes tekst met een verwijzing naar de website voor meer informatie. Elke landenbeschrijving eindigt met de hoofdvraag. Op bladzijde 13 en 14 kun je het onderzoek uitwerken.

_________________________________________________________________________1

editie 12


werkbladen

Bolivia & Technologie • Het gaat goed in Bolivia Bolivia heeft zich aangesloten bij het Global Development Learning Network, een wereldwijd netwerk van particuliere organisaties dat technologische kennis wil delen met ontwikkelingslanden. De eersten in Bolivia die daarvan profiteren zijn de scholen met projecten die draaien om 'leren-op-afstand'. Verder is door Microsoft een versie van Windows ontwikkeld in het Aymara, de taal van anderhalf miljoen Bolivianen. Voor de inheemse bevolking wordt de computer zo ook toegankelijk. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp. Geavanceerde geldautomaten Een groot deel van de arme bevolking van Bolivia is analfabeet, of spreekt alleen Quecha of Aymara. Met steun van de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO) worden geldautomaten geplaatst om analfabete klanten op het platteland te bedienen. Eerst wordt van de klant een vingerscan gemaakt. Daarna wordt de klant te woord gestaan in het Spaans, Quecha of Aymara. Als de klant eenmaal geregistreerd is, kan hij of zij via een vingerscan geld opnemen. Op die manier worden de wachttijden verkort en heeft de bank lagere transactiekosten. Betaling van uitkeringen, pensioenen en kredieten worden zo veel eenvoudiger. Het wordt gemakkelijker voor banken om zaken te doen met hun klanten, en andersom.

• Het gaat slecht in Bolivia In Bolivia leven veel mensen onder primitieve omstandigheden. Ook veel scholen, zeker in afgelegen streken, ontbreekt het aan de eenvoudigste middelen. Toch is het een doelstelling van de regering om ook de armen bij moderne ontwikkelingen te betrekken. De computer is daarvoor het aangewezen middel. Maar de obstakels daarvoor zijn enorm: in grote delen van het land ontbreken elektriciteit en telefoonverbindingen. Bovendien kunnen arme mensen met een maandinkomen van zestien dollar(!) zich geen internetaansluiting veroorloDoor het Wereld Natuurfonds geschonken ven van $2.50 per uur, de prijs die computer en printer. Door gebrek aan in sommige afgelegen gebieden elektriciteit kunnen zij vaak niet worden gebruikt. geldt. In de hoofdstad La Paz kost een aansluiting veel minder: maar 25 dollarcent per uur. Maar ook dat is voor arme Bolivianen nog steeds een enorm bedrag. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

_________________________________________________________________________2

editie 12


werkbladen

• Bolivia - Technologie Inheemse vrouwen die telefooncellen gebruiken en jongeren die computerspelletjes spelen zie je veel in de steden van Bolivia. De jeugd houdt, net als hier, van games en eigenaars van cafés en dergelijke kunnen daar wat mee bijverdienen. Mobieltjes zijn natuurlijk handig, maar duur, dus veel mensen in Bolivia blijven aangewezen op telefooncellen. Op het platteland ziet het er anders uit, daar is de situatie nog net als vroeger: weinig internetaansluitingen en weinig mobiele telefoons. Veranderingen daar kosten veel tijd. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Een laptop voor elk kind In 2008 sloot president Morales zich aan bij het project ‘One Laptop per Child’ (OLPC). De bedoeling is om alle schoolkinderen in Bolivia van een laptop te voorzien. De laptops zijn naar verhouding goedkoop. De computer verbruikt weinig stroom (een stopcontact is niet nodig). De verbinding kan draadloos zijn, of de laptop kan verbonden zijn met andere pc’’s. In afgelegen gebieden kan een signaal per satelliet worden doorgegeven. Bolivia was niet het eerste land dat deelnam aan het OLPC-project. In 2007 gingen diverse landen Bolivia voor. Toch is er ook kritiek: de kosten voor de aanschaf van de laptops bijvoorbeeld, terwijl veel schoolgebouwen op instorten staan. De vraag is: moet je eerst de armoede aanpakken en daarna kinderen leren met de computer om te gaan, of juist andersom? Het is duidelijk waarvoor de huidige regering kiest. Of dat de juist aanpak is, zal pas over enkele jaren blijken.

De OLPC-laptops zien eruit als kinderspeelgoed, maar zijn het niet. Één van de bezwaren is dat de laptops niet bestand zouden zijn tegen ruw gebruik of barre weersomstandigheden. Volgens de fabrikant is dat onzin.

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 8 onder meer over toegang tot nieuwe technologieën, vooral op het terrein van informatieverwerking (pc’s) en communicatie (vaste en mobiele telefonie en internet). 8. Kunnen in Bolivia in 2015 de meeste mensen gebruik maken van moderne communicatiemiddelen? Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________3

editie 12


werkbladen

Marokko & Technologie • Het gaat goed in Marokko Door zijn ligging is Marokko makkelijk te verbinden met Europa via onderzeese (telefoon)kabels. Nadat de Marokkaanse regering de binnenlandse markt voor telefonie vrijer heeft gemaakt, is bellen goedkoper geworden en voor meer mensen betaalbaar. Naarmate het aantal kleine bedrijven en ook het aantal middenstanders groeit, vinden telefoons, computers en internet steeds meer Telefooncellen in Marrakech aftrek. Ten slotte maakt de Marokkaanse regering het voor Marokkanen in het buitenland aantrekkelijk om een bedrijf te beginnen en voor buitenlandse bedrijven om er zaken te doen. Daardoor groeit in Marokko het aantal bedrijven dat software maakt of telefoons, hardware en software verkoopt flink. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp. Computers van Bip Bip in Essaouira Bip Bip is een Spaanse particuliere organisatie. Aanvankelijk beijverde de organisatie zich in Spanje zelf voor het gebruik van computers en digitaal lesmateriaal in de klas. Vanaf 2006 doet Bip Bip dat ook in Afrika. Zo voert de organisatie een project uit om het analfabetisme in de Marokkaanse stad Essaouira aan te pakken. Iedereen in de stad kan daaraan meedoen. Niet alleen leer je (beter) lezen en schrijven, ook wordt je wegwijs gemaakt in de wereld van computers en internet. Tussen 2006 en 2011 wil Bip Bip tienduizend computers naar Essaouira sturen om de stad over de digitale kloof te loodsen.

• Het gaat slecht in Marokko In Marokko kunnen veel mensen moeilijk met een computer of mobieltje overweg omdat ze niet kunnen lezen en schrijven. Ook kunnen veel mensen een aansluiting op het stroomnet en de elektriciteit niet betalen. Het nationale stroomnet dekt vooral delen van het platteland nog niet. Zonder aansluiting op het stroomnet zijn alleen computers en vaste telefoons die op batterijen lopen te gebruiken (en dat zijn er niet zoveel). Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Elektriciteitsnet op het platteland

_________________________________________________________________________4

editie 12


werkbladen

• Marokko - Technologie Ondanks wijdverspreide armoede en analfabetisme in Marokko is het land in snel tempo bezig om de digitale kloof met rijke landen te dichten. Daar speelt de Marokkaanse regering een belangrijke rol in. Ook groeit de binnenlandse markt voor telefonie, computers en internet, omdat de middenklasse steeds groter wordt. Middenstanders hebben die apparatuur voor hun werk nodig. Ten slotte is het voor buitenlandse telefonie- en computerbedrijven aantrekkelijk om zaken te doen in Marokko vanwege lage belastingen én lage lonen. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Satellietschotel van Maroc Télécom

Meer ADSL-verbindingen tussen Marokko en Frankrijk Het Marokkaanse telecombedrijf Maroc Télécom heeft samen met het Franse bedrijf Alcatel-Lucent een onderzeese glasvezelkabel aangelegd. De verbinding wordt de Atlas Offshore genoemd en verbindt de Franse havenstad Marseille met Asila, een stad in Noordwest-Marokko. Maroc Télécom betaalde de kosten van de aanleg van de kabel. De kabel onderhoudt onder meer breedbandverbindingen tussen de twee landen. Per seconde kunnen er 40 Gigabits aan gegevens door de kabel. Dat kan zo nodig worden opgevoerd tot 320 Gigabit per seconde. Ter vergelijking: een doorsneeADSL-verbinding in Nederland kan 20 Megabit (of 2,5 Megabyte) per seconde aan gegevens aan en 1 Gigabit is 1024 Megabit. Je kunt dus stellen dat internetten in Marokko dankzij de nieuwe glasvezelkabel een stuk makkelijker én een stuk sneller is geworden.

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 8 onder meer over toegang tot nieuwe technologieën, vooral op het terrein van informatieverwerking (pc’s) en communicatie (vaste en mobiele telefonie en internet). 8. Kunnen in Marokko in 2015 de meeste mensen gebruik maken van moderne communicatiemiddelen? Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________5

editie 12

werkbladen


Oeganda & Technologie • Het gaat goed in Oeganda SMS tot je er bij neervalt kopt de advertentie op het gele bestelautootje. Dat hoef je de mensen in Oeganda niet twee keer te zeggen! Het gebruik van de mobiele telefoon is vanaf 1997 explosief gestegen. Iedereen die het zich maar even kan permitteren, heeft een mobieltje. Er wordt wat afgebeld! Voor vermaak, zaken doen en om informatie in te winnen Ook het gebruik van PC’s zit in de lift. Er zijn diverse Oegandese en buitenlandse projecten die draadloos internetsystemen in de dorpen en op de scholen aanleggen. Er zijn ICT-cursussen voor leerkrachten en er wordt betaalbare software ontwikkeld. Zo krijgen steeds meer mensen de kans om via het internet kennis op te doen of informatie uit te wisselen. Voor arme mensen kan ICT een extra bron van inkomsten zijn. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Supermobiel! We hoeven jou niet uit te leggen wat een mobieltje is. Maar wist je dat mobiel letterlijk betekent dat iets kan bewegen of verplaatsbaar is? In Oeganda is er een heel bijzondere mobiele telefoon. Eentje op vier wielen. Net een rijdende telefooncel. Ze zijn door het telefoniebedrijf MTN ontwikkeld. Voor de klant is het heel handig. Net als bij een taxi kun je de mobiele telefoon aanhouden en je telefoontje plegen. De mobiele telefooncel wordt meestal door jongere mannen beheerd. Want aan fietsende vrouwen zijn de meest Oegandezen nog niet gewend! Ook voor oudere mannen is het niet sjiek om te fietsen.

• Het gaat slecht in Oeganda In grote delen van Oeganda hebben de mensen geen elektriciteit. Er is ook lang niet overal een kabelnetwerk voor de telefoon en internet. Voor leerlingen op plattelandsscholen is het gebruik van internet voorlopig nog een droom. En er zijn nog veel mensen die te arm zijn om een mobieltje te kunnen kopen. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

Een klaslokaal zonder elektriciteit

_________________________________________________________________________6

editie 12


werkbladen

• Oeganda - Technologie Met een mobieltje ben je niet afhankelijk van elektriciteit. En internetten kun je dank zij een satellietschotel. Hiernaast zie je een schotel bij een kantoortje in Kayuga. Nu kunnen de boeren bijvoorbeeld prijzen voor hun producten vergelijken. Of uitzoeken waar ze hun producten het beste kunnen verkopen. En welke gewassen het meeste opbrengen. Die kunnen ze dan gaan verbouwen en er geld mee verdienen. Maar wat doe je als je je mobieltje wilt opladen? Want daar is immers wel elektriciteit voor nodig. Daar hebben de mensen allerlei slimme oplossingen voor bedacht. Op de afbeelding hiernaast zie je er één. Iemand heeft van een autoaccu een oplader gemaakt. Je kunt je mobieltje bij hem (of haar) afleveren en tegen betaling laten opladen. Handig, en zo heeft iemand er weer een bron van inkomen bij! Er zijn ook ‘oplaadwinkeltjes’ die een aansluiting hebben gemaakt op het elektriciteitsnet. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp. Wijze lessen per mobiel: het Text To Change-project Er zijn in Oeganda bijna 5 miljoen mobiele bellers en dit worden er met de dag meer. Tegelijkertijd weten veel jonge mensen nog te weinig van aids af en maakt de ziekte veel dodelijke slachtoffers. Deze twee gegevens brachten de Nederlander Bas Hoefman op het idee om voorlichting te geven door middel van een aidsquiz per SMS. In 2008 gaat in Mbarara het Text to Change-project (= Teksten om veranderingen tot stand te brengen) van start. Deelnemers die de juiste antwoorden op vragen over aids terugsturen, kunnen een mobiele telefoon of beltegoed winnen. Ze kunnen zich ook gratis op aids laten testen.

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 8 onder meer over toegang tot nieuwe technologieën, vooral op het terrein van informatieverwerking (pc’s) en communicatie (vaste en mobiele telefonie en internet). 8. Kunnen in Oeganda in 2015 de meeste mensen gebruik maken van moderne communicatiemiddelen? Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________7

editie 12


werkbladen

India & Technologie • Het gaat goed in India Indiase ondernemingen zijn wereldwijd actief om bedrijven over te nemen, zowel in de industrie als in de ict-sector. Deze groei heeft als bijkomstigheid dat ingenieurs van Indiase massaal afkomst besluiten om uit het buitenland terug te keren naar India. Hun komst versterkt de Indiase economie. Ook arme boeren profiteren van de technologische ontwikkelingen. Met behulp van computers krijgen zij toegang tot verbeterde landbouwtechnieken waardoor zij op de markten betere prijzen krijgen voor hun producten. Een kleine boer belt met zijn mobiel Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp. Telefoneren in India gaat niet altijd van een leien dakje “Als ik in Ranchi kom, 1800 km ten noorden van de Indiase ict-hoofdstad Bangalore, voor een afspraak met Alex Rakka krijg ik een e-mail van hem met excuses dat hij er niet zal zijn. Omdat ik nu toch even niets te doen heb besluit ik om een telefoonkaart voor mijn GSM te kopen. Maar alleen simpel kopen en betalen is er niet bij in deze deelstaat Jharkhand. Ik moet twee kopieën van mijn paspoort laten maken, wat ik in de plaatselijke kopieershop drie keer moet uitleggen. Als ik uiteindelijk bij het loket kom van Airtel zegt de verkoopster dat de naam van mijn vader er niet op staat. Misschien staat het wel in de chip van mijn paspoort, maar daar heeft zij nog nooit van gehoord. Voor alle zekerheid belt zij naar het hoofdkantoor en die zeggen dat het misschien wel kan. Maar dan ben ik er nog niet. Ik moet ook een bewijs geven van mijn tijdelijke verblijfplaats, met handtekening én stempel er op; en weer met twee kopieën, denk ik dan. Nu is dat nog niet voldoende. Ik moet het origineel tonen. Gelukkig had ik die nog in mijn achterzak zitten. Volgende bedrijf: er moeten ook nog twee pasfoto’s komen. En het is al zaterdagavond half zes. Weer op en neer terug. Meer dan één pasfoto kon ik in mijn bagage niet vinden. Na enig aandringen durft de verkoopster het wel aan en zegt dat het misschien nog een half uur gaat duren. Na bevestiging andere kant van de lijn heb ik om half zeven mijn kaart. De teleurstelling is groot. Met mijn mobiele telefoon krijg ik telkens geen verbinding. Wel zegt een vriendelijke stem continu: Het netwerk is overbelast. Belt u later nog eens terug.”

bron: http://www.mo.be

• Het gaat slecht in India De Indiase middenklasse is nu al groter dan de gehele bevolking van de Verenigde Staten. Er worden in India 75 miljoen mobiele telefoons per jaar verkocht. Toch leeft hier 40 procent van de armen van de wereld, en dat in een land dat trots is op zijn pioniersrol in de informatietechnologie. Hoewel deze sector al miljoenen directe en indirecte banen heeft opgeleverd, is dit onvoldoende om de behoeften van de sterk groeiende bevolking op te vangen. Slechts een klein deel van de bevolking heeft baat bij de economische vooruitgang. Veel plaatsen op het platteland zijn nog steeds moeilijk bereikbaar of hebben nog steeds geen niet goed werkend elektriciteitsnet. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp.

_________________________________________________________________________8

editie 12


werkbladen

• India - Technologie Mobieltjes zijn in India in opkomst. Voor Indiërs is het meest handig is om prepaid te bellen. In plaats van opwaardeerkaartjes uit te geven met 10 of 20 dollar groeiden belbedrijven juist veel harder door kaartjes te verkopen met maar 4 dollar, die dan ook overal verkrijgbaar zijn. Dat maakt de mobiele telefoon bereikbaar voor alle lagen van de bevolking. Opmerkelijk is ook dat door de grote afstanden de oude vorm van vaste telefonie (van kabels in de grond) meteen overgeslagen is. Het Indiase internetbedrijf n-Logue merkte dat haar klanten bijna geen gebruik maakten van gewone e-mail (omdat de meesten niet kunnen schrijven) maar dat juist e-mail-foto’s en in toenemende mate ook video gebruikt worden. Ziek vee van boeren kan dan op afstand door een dierenarts verderop beoordeeld worden. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies land en onderwerp. Computerkiosken Wie de smalle steegjes van Madangir binnenloopt, verwacht geen geavanceerde computertechnologie. Toch verbergt een kleine, roodgeschilderde kiosk precies dat. De kiosk bevat een computer die te bedienen is via een smalle gleuf waar alleen kinderhanden doorheen kunnen. Zoals altijd staan er verschillende kinderen rond de kiosk. Een jongen van zes laat met razendsnelle klikken zien hoe de muis werkt. Een meisje van twaalf legt uit dat ze het liefst het tekenprogramma MS Paint gebruikt en dat ze nu het Engelse alfabet leert via een abc-spelletje. De ouders van deze kinderen kunnen niet lezen en schrijven en de kinderen zelf gaan nauwelijks naar school. De onbemande kiosk biedt kinderen uit de wijk gelegenheid om kennis te maken met internet, MP3bestanden en computerspelletjes, een wereld waar zij nauwelijks nog deel van uitmaken. De kiosk laat zien dat kinderen in staat zijn om zonder hulp van buitenaf te leren hoe een computer en internet werken. Een 14-jarig meisje uit de krottenwijk gaat al vijf jaar lang elke dag naar de kiosk. Door op knoppen te drukken en te kijken wat er gebeurt, leert zij al doende. Zo kan ze voor zichzelf een opleiding regelen, die ze op een andere manier niet kan krijgen. Heel bijzonder is ook dat de kinderen zichzelf organiseren. Een ouder kind neemt de leiding op zich en regelt dat iedereen aan de beurt komt. Er zijn in heel India al honderden computerkiosken en hun aantal groeit nog steeds.

Opdracht: het onderzoek In de Millenniumverklaring gaat millenniumdoel 8 onder meer over toegang tot nieuwe technologieën, vooral op het terrein van informatieverwerking (pc’s) en communicatie (vaste en mobiele telefonie en internet). 8. Kunnen in India in 2015 de meeste mensen gebruik maken van moderne communicatiemiddelen? Zie voor uitleg en deelvragen pagina 11 en 12 van deze werkbladen.

_________________________________________________________________________9

editie 12


werkbladen

Wat doet Nederland? Als iemand honger heeft, kun je hem een vis geven. Dan is zijn honger over. Maar morgen heeft hij weer honger. Geef je hem dan weer een vis? En overmorgen weer? Je kunt de hongerige ook leren vissen, zodat hij voortaan geen honger meer zal hebben. Dit simpele voorbeeld wordt vaak aangehaald als het om ontwikkelingssamenwerking gaat. Technologische of technische hulp of steun wordt vaak als dé beste manier van ontwikkelingssamenwerking gezien en wordt ook niet voor niets genoemd in de millenniumdoelen. De Nederlandse regering heeft een regeling voor technische hulp die IBTA-OL heet: IBTA-OL staat voor Investeringsbevordering en Technische Assistentie Ontwikkelingslanden. Doel van deze regeling is het stimuleren van de ontwikkeling van het bedrijfsleven in ontwikkelingslanden. Het gaat hierbij altijd om samenwerking tussen een Nederlands bedrijf en een bedrijf in een ontwikkelingsland, waarbij de bedrijven hun gezamenlijke kennis delen. Aan de Nederlandse kant krijgen kleine en middelgrote bedrijven voorrang. Onder de ontwikkelingslanden die in aanmerking komen voor IBTA-steun zijn ook de vier PerJaarBeter-landen Bolivia, India, Marokko en Oeganda. De IBTA-regeling wordt uitgevoerd door de Nederlandse Financierings Maatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO). Soms sluit Nederland ook een rechtstreeks overeenkomst met de regering van een ontwikkelingsland voor technische steun. Op 28 maart 2008 bijvoorbeeld heeft minister Maria Verhoeven van Economische Zaken een samenwerkingsovereenkomst getekend met de Indiase minister voor Wetenschap en Technologie Kapil Sibal. Beide ministers hebben namens hun regering afgesproken om technologische en wetenschappelijke kennis te delen. In alle PerJaarBeter-landen zijn er grote en kleinschalige ontwikkelingsprojecten die lokale bewoners technische steun verlenen. Je kunt daarbij denken aan het slaan van waterputten tot het bouwen en inrichten van scholen. Stichting East Africa Support bijvoorbeeld verleent (onder andere in PJB-land Oeganda) technische steun aan projecten van lokale partners die mensen in staat stellen om economisch onafhankelijk te worden. De projecten zijn gericht op inkomensgenererende activiteiten. Daar kan het opzetten van een internetcafé bijvoorbeeld onder vallen. Daarbij is geleerd van fouten uit het verleden. Toen kwam het nog wel eens voor dat er een waterput werd gebouwd met een pomp om water naar boven te halen zonder daarbij de kennis om de pomp te onderhouden over te dragen. Dan is er een grote kans dat de lokale bewoners weer water uit een (vervuilde) rivier gaan halen als de pomp kapot gaat. Heden te dage proberen Nederlandse ontwikkelingsorganisaties dergelijke ‘witte olifanten’ (zoals projecten worden genoemd die op de lange termijn niets opleveren) te vermijden. Lees meer, ga naar www.cmo.nl/pjb. Kies Nederland.

________________________________________________________________________10

editie 12


werkbladen

Opdracht: het onderzoek De overdracht van technologieën is een van de onderwerpen van millenniumdoel 8: 8.

We zorgen dat ontwikkelingslanden kunnen beschikken over nieuwe technologieën.

Naast de overdracht van technologieën vallen ook eerlijke handel (PJB 5) en de schuldenproblematiek (PJB 11) onder millenniumdoel 8. Ofschoon overdracht van kennis en technologie zich ook kan richten op landbouwtechnieken en het ter beschikking stellen van betaalbare geneesmiddelen, kijken we in dit millenniumdoel toch vooral naar moderne communicatiemiddelen zoals internet en mobiele telefonie. Hoewel internet en de mobiele telefoon in opmars zijn in arme landen, is de digitale kloof tussen rijke en arme landen nog steeds erg groot. Dat zegt Unctad, de organisatie van de Verenigde Naties die zich bezighoudt met handel en ontwikkeling. Een van de belangrijkste obstakels voor het dichten van de digitale kloof is het gebrek aan breedbandverbindingen in veel ontwikkelingslanden. “Vanwege de snelle veranderingen op het gebied van ict is het heel belangrijk voor ontwikkelingslanden om niet te ver achterop te raken bij het Westen. Ict is een belangrijke voorwaarde voor economische groei geworden. Voor bredere toepassingen van ict in het bedrijfsleven is breedbandinternet onmisbaar”, aldus de Unctad. Nog maar enkele bedrijven in ontwikkelingslanden hebben een intranet (= eigen netwerk) of toegang tot internet. Dat is doorgaans de eerste stap naar verdere automatisering. Uit onderzoek naar het gebruik van ict door Thaise bedrijven blijkt dat de arbeidsproductiviteit enorm toeneemt als werknemers een computer en toegang tot internet hebben. De Unctad roept het rijke westen op om concrete maatregelen te nemen om de digitale kloof stukje bij beetje te dichten. Dat kan bijvoorbeeld als bedrijven uit het westen met bedrijven uit ontwikkelingslanden samenwerken, bijvoorbeeld door gezamenlijk breedbandverbindingen aan te leggen en gezamenlijk onderzoek te doen naar nieuwe technieken. Op de website http://www.cmo.nl/pjb/ vind je de millenniumdoelstellingen, de meetpunten (met een duur woord: de prestatie-indicatoren), achtergrondinformatie en verhalen van mensen over wat zij in hun dagelijks leven merken van moderne technologieën. Niet van alle landen in de wereld, maar van de vier landen die jullie gaan onderzoeken: Bolivia, India, Marokko en Oeganda. Vragen bij doelstelling 8 over de overdracht van technologieën: • • •

Hoeveel procent van de bevolking heeft een telefoonaansluiting of belt mobiel? Hoeveel procent van de bevolking gebruikt een personal computer? Hoeveel procent van de bevolking heeft een internetaansluiting?

Eigenlijk zijn er vier prestatie-indicatoren (naast de drie hierboven: beschikking over een vaste of mobiele telefoon, een pc en internetaansluiting), maar van één indicator zijn er geen gegevens voorhanden: hoeveel procent van de mensen kan beschikken over een betaalbaar geneesmiddel? Omdat we daar ook al iets over hebben gezegd bij PJB 7 over aids laten we dat aspect hier verder buiten beschouwing.

________________________________________________________________________11

editie 12

werkbladen


De antwoorden op de deelvragen geven een goed beeld van de vorderingen in de afgelopen jaren. Trek de lijn door naar 2015 en dan kun je waarschijnlijk wel voorspellen of de millenniumdoelen wel of niet gehaald gaan worden. Vergeet niet je conclusie met goede argumenten te ondersteunen! Antwoorden op de deelvragen: . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

Conclusies hoofdvragen (met argumenten). De kans is groot/klein dat in 2015 de meesten mensen in Bolivia/Marokko/Oeganda/ India kunnen beschikken over moderne communicatiemiddelen. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

Presentatie Zoek een goede vorm om de resultaten van het onderzoek aan anderen te presenteren. Je kunt ervoor kiezen er een spreekbeurt van te maken, of een powerpointpresentatie. Het zou in de vorm van een artikel (voor bijvoorbeeld de schoolkrant) kunnen, of een pagina voor een (school)website. Misschien kun je iets met affiches of met een fototentoonstelling? Zie voor meer suggesties de bijlage op pag. 13-14.

________________________________________________________________________12

editie 12


werkbladen

BIJLAGE Suggesties voor presentaties De vorm waarin jullie de resultaten van jullie onderzoek kunt presenteren, is geheel vrij. We geven hieronder een overzicht van mogelijke presentatievormen, zoveel mogelijk toegespitst op het thema ‘technologie. Je kunt natuurlijk ook combinaties van verschillende vormen gebruiken. Aan jullie de keus. Hoorspel, rollenspel of drama Dankzij technologische hoogstandjes hebben verschillende ontwikkelingslanden zich om weten te vormen tot een modern ontwikkeld land. Zuid-Korea is daar een goed voorbeeld van. Dertig jaar geleden was Zuid-Korea nog een ontwikkelingsland, nu hoort het economisch gezien tot de top 10 van de wereld. Ook in Nederland rijden auto’s uit Zuid-Korea (Hyundai, Daewoo, Kia) rond. Maak een hoorspel of dramavoorstelling over het door jou onderzochte land, waarin je de situatie beschrijft hoe dit land zich in 2015 van ontwikkelingsland tot ontwikkeld land heeft kunnen ontwikkelen dankzij technische steun uit bijvoorbeeld Nederland (zie ook de IBTA-OL-regeling van werkblad 13). Je kunt bijvoorbeeld een overlegsituatie tussen een Nederlandse ondernemer en een lokale ondernemen naspelen. Schrijf van tevoren alle rollen uit en oefen een keer voordat jullie het resultaat aan anderen presenteren.

Fotopresentatie of fotoverslag Foto’s zeggen vaak meer dan duizend woorden. Je kunt onder meer bij Flickr prachtige foto’s vinden die de stand van zaken rondom technologie in de Derde Wereld laten zien. Daarbij kan het gaat om gebrek aan technische hulpmiddelen of juist de inzet van technische middelen die je niet in een ontwikkelingland zou verwachten. Je kunt ook verschillende voorbeelden vinden van de inventiviteit van mensen om met de weinige middelen die ter beschikking staan toch technologische hoogstandjes te maken. Zie bijvoorbeeld de foto hiernaast van een man met een handgemaakte satellietontvanger. En het werkt! Powerpointpresentatie Een veelgekozen vorm is een Powerpointpresentatie. Daar is niets mis mee, je kunt er uitstekend tekst en beeld mee combineren. Met een Powerpointpresentatie kun je heel goed laten zien hoe het met de technische kennis in het land dat jullie onderzocht hebben is gesteld. Reclamespot In PJB-land India kunnen veel mensen niet (goed) lezen of schrijven; zij sturen daarom geen gewone e-mails maar e-mails met foto’s of zelfs video. Jij bent vertegenwoordiger van een internetbedrijf dat een gat in de markt ziet: ook aan analfabeten en mensen die maar een beetje kunnen lezen en schrijven kun je een internetaansluiting slijten. Alleen, hoe maak je dat duidelijk? Ontwerp een affiche of bedenk een andere reclamevorm waarbij je je richt op deze nieuwe doelgroep en probeer hen de voordelen van internet voor hun dagelijks leven duidelijk te maken.

________________________________________________________________________13

editie 12


werkbladen

Reeks stellingen Jullie kunnen de resultaten van jullie onderzoek ook presenteren in de vorm van een reeks stellingen die discussies op gang brengen. Een stelling hebben we elders in deze lesbrief al genoemd: ‘Je kunt iemand beter leren vissen dan hem een vis te geven.’ Een stelling die ook tot flinke discussie kan leiden is bijvoorbeeld: ‘De miljoenen dollars of euro’s die in moderne communicatietechnologieën in ontwikkelingslanden worden gestoken, zouden beter besteed kunnen worden aan de bestrijding van honger en armoede.’

Website Op Kennisnet vinden jullie een handig hulpmiddel om een website te maken: de Websitemaker. Hiermee kunnen jullie al snel een website in elkaar zetten. Kijk op: http://wesitemaker.scholier.kennisnet.nl/. Denk van tevoren goed na over wat jullie kwijt willen op de website. En over de vormgeving. Op beeldscherm lezen is lastig dus maak de teksten niet te lang en hou de zinnen kort. Jullie kunnen links aanbrengen naar websites die meer informatie geven. En misschien kunnen jullie er animaties of filmpjes aan toevoegen?

Rap of lied Mensen informeren over de nieuwste technieken kan goed via een rap of lied. Prijs de voordelen van bijvoorbeeld een mobiele telefoon aan met een pakkende tekst of melodie. Straatverkoper met mobiele telefoon in India

Collage + mondelinge toelichting Een collage is niet makkelijk te maken. Ga niet lukraak maar wat foto’s en teksten opplakken, maar maak een schema van wat je vertellen wilt. Ga dan pas op zoek naar foto’s en maak je eigen teksten erbij. Wat je niet kwijt kunt, kun je verwerken in een mondelinge toelichting. Dit zijn enkele voorbeelden van mogelijke presentatievormen. Misschien bedenken jullie zelf een hele andere. Een spreekbeurt of een verzonnen verhaal over technische steun waarin jullie de conclusies verwerken! Aan jullie de keus om en een spannende presentatie te bedenken waarin jullie conclusies goed naar voren komen. Succes!

________________________________________________________________________14

editie 12


handleiding

VOOR LEERKRACHTEN Projectopzet Per Jaar Beter bestaat uit twee onderdelen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn: 1.

de werkbladen (op papier) met informatie over het betreffende millenniumdoel, de situatie in de vier landen en de activiteiten van Nederland op dit vlak. In de werkbladen staan de onderzoeksopdrachten geformuleerd, die leerlingen groepsgewijs moeten uitvoeren, één land per groep.

2.

de website (http://www.cmo.nl/pjb/) met: a. b. c. d. e. f. g. h. i. j.

aanvullende informatie over millenniumdoelen, aanvullende informatie over prestatie-indicatoren, de positieve ontwikkelingen per land, de te nemen hindernissen per land, concrete verhalen van mensen in het zuiden, de gegevens per land op elk van de relevante prestatie-indicatoren, algemene en specifieke landeninformatie, interactieve elementen als ‘vraag het de deskundige’ en e-mailformulieren, verwijzingen, de downloadpagina.

Verschenen en nog te verschijnen edities 1. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Onderwijs. Armoede. Toegang tot veilig drinkwater. Kindersterfte. Eerlijk handel. Leefomstandigheden van krottenwijkbewoners. Hiv/aids. Duurzame ontwikkeling en natuurlijke hulpbronnen. Moederzorg. Schuldenvraagstuk. Malaria en andere ziekten. Overdracht van nieuwe technologieën.

Doelgroep Leerlingen van de basisvorming in het voortgezet onderwijs (12-15 jaar) en hun Leerkrachten. De verschillende edities sluiten aan bij de vakken biologie (domein ‘mensen in hun omgeving’), aardrijkskunde (domein ‘De wereld’) en economie (domein ‘de leerling als burger’). Daarbij sluit Per Jaar Beter goed aan bij het TVS-model (toepassing, vaardigheden en samenhang), gezien het feit dat leerlingen zelfstandig onderzoek moeten doen en eigen conclusies moeten trekken.

________________________________________________________________________15

editie 12


handleiding

Doelstellingen •

Leerlingen verdiepen zich in één of meer millenniumdoelstellingen. Aan de hand van concrete casestudies bekijken leerlingen de situatie in een land in Noord-Afrika, een land in Zuidelijk Afrika, een land in Azië of een land in Latijns-Amerika.

•

Daarnaast leerlingen wat Nederland aan het bereiken van de millenniumdoelstelling bijdraagt.

•

Leerlingen onderzoeken zelfstandig de indicatoren die bij de betreffende millennium-doelstelling horen.

•

Leerlingen trekken zelf hun conclusies of de millenniumdoelstelling(en), op onderdelen en in zijn totaliteit, gehaald gaan worden.

Werkwijze Verdeel de klas in vier groepen, naar analogie van de vier landen. Als de groepen te groot worden, kunt u twee groepen ook onafhankelijk van elkaar aan hetzelfde land laten werken. Laat elke groep aan de slag gaan met inleidend werkblad 1. Vervolgens gaat de groep die zich bezig gaat met Bolivia aan de slag met de werkbladen 2 en 3, de groep voor Marokko met de werkbladen 4 en 5, de groep voor Oeganda met de werkbladen 6 en 7 en de groep voor India met de werkbladen 8 en 9. De teksten op de werkbladen vormen slechts een inleiding op het thema. Meer informatie kunnen de groepen vinden op de internetsite van het project: http://www.cmo.nl/pjb/ Daar vinden de leerlingen achtergrondinformatie over het land dat ze gaan onderzoeken, de successen en de hindernissen die het land ondervindt bij zijn streven om het betreffende millenniumdoel te gaan halen en verhalen die weergeven welke uitwerking dat streven heeft op het dagelijkse leven van de mensen in dat land. Alle groepen lezen ter vergelijking met hun eigen land werkblad 10 over wat Nederland op het terrein van millenniumdoelen doet. Het onderzoek doen de groepen allemaal aan de hand van werkblad 11. Het verslag en de presentatie aan de hand van werkblad 12. Werkbladen 13 en 14 dienen als bijlage en geven de leerlingen suggesties voor mogelijke presentatievormen. De al genoemde website geeft ook achtergrondinformatie en nieuws rondom de millenniumdoelen en bruikbare externe links.

________________________________________________________________________16

editie 12


handleiding

Deel van de openingspagina van de Per jaar Beter-website: http://www.cmo.nl/pjb/

E-mail-attendering

Het Centrum voor Mondiaal Onderwijs biedt u de mogelijkheid om geïnformeerd te worden over het verschijnen van nieuwe edities van Per Jaar Beter. Het enige dat u daarvoor hoeft te doen is een e-mail te sturen naar [email protected] met als onderwerp ‘Houd mij op de hoogte van het verschijnen van nieuwe edities van Per Jaar Beter’.

________________________________________________________________________17

editie 12


handleiding

Evaluatieformulier 1. Het gebruik van een editie van Per Jaar Beter • Hoe vaak gebruikt u Per Jaar Beter? • Hoe gebruikt u Per Jaar Beter? Als onderdeel van een reguliere les Als een speciale les geheel gewijd aan het onderwerp van PJB Anders: • Gebruikt u de aangereikte lessuggesties of ontwikkelt u (ook) eigen lessuggesties? Ik gebruik de aangereikte lessuggesties (onderzoeksopdracht) Ik gebruik ook eigen lessuggesties Ik gebruik alleen eigen lessuggesties 2. Redenen om Per Jaar Beter te gebruiken • Graag aanvinken wat voor u van toepassing is: Aandacht in de media Actualiteit van het onderwerp Sluit aan bij het niveau van mijn leerlingen Sluit aan bij de thema’s waarmee ik in de klas bezig ben Sluit aan bij het curriculum Anders: 3. Impact op de leerlingen • Vinden leerlingen het leuk om met PJB te werken? • Zo ja, waarom? • Bieden de PJB’s leerlingen de gelegenheid om een link te leggen tussen hun eigen leven en dat van mensen in het Zuiden? Hoe? • In welke mate kunnen leerlingen de denkbeelden en vaardigheden die ze ontwikkelen door te werken met PJB ook toepassen op andere verhalen/lessen over het Zuiden? • In welke mate verandert het werken met PJB de beeldvorming over het Zuiden? • Denkt u dat uw leerlingen meer geïnteresseerd zijn in het zoeken van aanvullende informatie over het Zuiden? • Zijn er enige tastbare resultaten die het resultaat zijn van het werken met PJB? 4. Enkele andere kwesties • Laat u exemplaren van PJB aan andere docenten zien? Gebruiken zij die ook? • Gebruikt u de informatie van de bijbehorende website? • Wijst u leerlingen op het bestaan van de website? 5. Enkele stellingen • Welke van de volgende stellingen kunt u onderschrijven? Werken met PJB heeft me meer vertrouwd gemaakt met derdewereldzaken Werken met PJB heeft mijn kennis van derdewereldzaken vergroot Werken met PJB heeft me aangezet tot het zoeken van aanvullende informatie/lesmateriaal over het Zuiden Werkende met PJB heb ik kennis kunnen nemen van verschillende standpunten en getuigenissen uit het Zuiden Geen van bovenstaande, aangezien ik al goed op de hoogte was van derdewereldzaken

Dit evaluatieformulier is ook als Word-document te downloaden vanaf de website: http://www.cmo.nl/pjb/

________________________________________________________________________18

Editie 12: Technologie

Recommend Documents