Economische Zaken Innovatie: er is meer kapitaal dan u denkt! Kosten gaan voor de baten uit. Uw businessplan gereed? Net gestart? Hard aan het groeien? In welke levensfase uw bedrijf zich ook bevindt, u hebt behoefte aan kapitaal. Dan is het goed om te weten dat overheden, ook de gemeente ’s-Hertogenbosch, steeds actiever zijn op de kapitaalmarkt. Naast subsidies zijn ook leningen en participaties een optie. In het algemeen geldt: hoe innovatiever uw bedrijf, hoe groter uw ‘track record’, hoe meer mogelijkheden u hebt en hoe hoger het kapitaal waarop u kunt inzetten. In dit artikel een selectie van mogelijkheden, specifiek
Vier nieuwe Brabantse
voor bedrijven met een innovatief karakter.
Investeringsfondsen (bron: provincie Noord-Brabant)
Fiscaal voordeel Om innovaties te bevorderen, gebruikt de rijksoverheid
samenwerken. Jaarlijks kunnen enkele projecten uit dit
fiscale prikkels. Zo kunnen bedrijven dankzij de WBSO-
budget subsidie krijgen. In 2014 wordt aan dit budget
regeling hun loonkosten voor speur- en ontwikkelings-
€ 1 mln toegevoegd, bestemd voor incidentele, grote
werk aanmerkelijk verlagen. Via de nieuwe RDA-regeling
subsidies aan economische projecten.
en de innovatiebox, kunnen bedrijven investeringen in
- Het regionaal samenwerkingsverband AgriFood Capital
nieuwe machines en onderzoek gecompenseerd krijgen.
heeft jaarlijks een subsidiebudget van € 0,5 mln voor
Zie: www.rijksoverheid.nl, zoekwoord ‘innovatiekosten’.
innovatieve projecten die gerelateerd zijn aan de agrifoodketen. Jaarlijks worden circa 15 initiatieven gehonoreerd
Bedrijven in startfase
met bijdragen tot € 50.000,- (www.agrifoodcapital.nl).
Bevindt uw bedrijf zich nog in de idee/planfase, dan hebt
Lees verder op pagina 2
u in onze regio meerdere opties: - Ondernemerlift-Plus: dit regionale initiatief biedt een scala aan coachingsfaciliteiten. Daarnaast biedt Ondernemerslift-Plus leningen, tot een maximum
In deze uitgave o.a.:
van € 25.000,- (www.ondernemerslift.nl). Voor
• AgriFood Capital: impuls voor regionale economie
startende bedrijven die zich nog moeten bewijzen, is
• Herontwikkeling woonboulevard startpunt voor facelift
Ondernemerslift-Plus het eerste loket. - Gemeente ’s-Hertogenbosch heeft een subsidiebudget voor innovatieve projecten, waarin bedrijven onderling
• HockeySociëteit ‘s-Hertogenbosch: Het warme bad onder de businessclubs
- Bij het onafhankelijke landelijke microfinancieringsplatform Qredits kunnen bedrijven een zogeheten MKB-
informatie: www.bom.nl/investeringsplein. Daar kunt u ook de online ‘investeringscheck’ doen.
krediet aanvragen: een lening tot maximaal € 150.000,-, tegen gunstige voorwaarden (www.qredits.nl).
Investeringsfonds ’s-Hertogenbosch In januari 2014 besloot de gemeenteraad tot oprichting van
Groeikapitaal
het ‘Investeringsfonds ’s-Hertogenbosch’. Dit fonds, met
Naarmate uw bedrijf groeit en meer zekerheden kan
een omvang van € 9 mln, is bestemd voor participaties in
bieden, neemt uw kans op het verkrijgen van een sub-
jonge, innovatieve bedrijven in ‘s-Hertogenbosch. Het gaat
stantiële financiële impuls toe. Brabant loopt in dit
om bedrijven die de startfase voorbij zijn en zich dus in
opzicht momenteel voorop in Nederland. De Brabantse
zekere mate al bewezen hebben. Als er de potentie is om
Ontwikkelingsmaatschappij is beheerder van het
verder te groeien, kan het Investeringsfonds groeikapitaal
Innovatiefonds (€ 125 mln), het Breedbandfonds
leveren, samen met andere investeerders. ’s-Hertogenbosch
(€ 50 mln), het Energiefonds (€ 60 mln) en de al bestaan-
is voor zover bekend de eerste stad in Zuid-Nederland
de fondsen Cleantechfonds (€ 12 mln) en Biobasedfonds
met een dergelijk lokaal investeringsfonds. Het fonds wil
(€ 10 mln). Veel geld, bestemd voor Brabantse bedrijven.
nieuwe werkgelegenheid creëren. Het heeft een eigen
Bedrijven kunnen uit die fondsen participaties krijgen,
beheerorganisatie, die gelieerd zal zijn aan de Brabantse
grofweg tussen € 2 ton en € 2 mln. Het betreffende
Ontwikkelingsmaatschappij, voor een slimme verbinding
fonds krijgt via participatie een minderheidsbelang in
met de Brabantse Investeringfonden. Dit Investeringsfonds
een bedrijf voor een periode van zo’n 8 tot 10 jaar. Meer
‘s-Hertogenbosch is momenteel in oprichting.
Niemand onderneemt alleen Oproep aan startende ZZP’ers (0 á 3 jaar) uit alle branches
Bent u startende ZZP’er?
die (gratis) gecoacht willen worden door een ervaren
U kunt zich voor de coaching opgeven, als u:
ZZP’er voor het vervolg van hun bedrijf! Het gaat om
• graag wilt overleggen met iemand die uw vragen herkent;
ongeveer 10 uur over 9 á 12 maanden.
• graag gebruik wilt maken van de ervaringen van anderen: - uw vragen in vertrouwen wilt bespreken;
PSW heeft van de provincie Noord-Brabant en de FNV de opdracht gekregen een training te ontwikkelen en
- u zich afvraagt op welke wijze u uw bedrijf verder kunt ontwikkelen.
uit te voeren voor ervaren ZZP’ers die hun ‘startende collega’s’ willen coachen in de verdere loopbaan
Praktische informatie
van hun bedrijf, en dus van zichzelf. De opdracht is
• Aanmelden vóór 1 mei 2014 aanstaande.
gebaseerd op een succesvolle landelijke pilot en wordt
• De matching vindt eind mei plaats.
uitgerold Brabant!
• Informatie bij: Ria Hilhorst, e-mail:
[email protected].
2
AgriFood Capital: impuls voor regionale economie
AgriFood Capital is de nieuwe naam voor het
middelen (red.: zie ook het artikel op pag. 8). En logistiek
samenwerkingsverband van ondernemers, onderwijs en
dienstverleners werken met de food-sector aan nieuwe
overheid in de regio Noordoost-Brabant. Eerder stond dit
distributieconcepten.
bekend onder de naam ‘5-Sterrenregio’. Vanaf dit jaar dragen alle inwoners van Noordoost-Brabant € 3,- per
Als het gaat om de verbinding tussen leisure en
jaar bij aan AgriFood Capital. Roel Schutten, de nieuwe
agrifood kan ’s-Hertogenbosch de trend zetten. De stad
directeur, aan het woord.
is een belangrijke plek voor beurzen, congressen en publieksevenementen. Op die manier komt de regio er
Welke ambitie heeft AgriFood Capital?
samen. Zo komt in mei 2014 het evenement Floraliën naar
“Onze regio kan veel banen ontwikkelen als we
de Brabanthallen, een tiendaags internationaal evenement
voeding, gezondheid en duurzaamheid slim omzetten in
van de tuinbouw-sector.”
bedrijvigheid. Zo is in de regio rondom de veehouderij een complete toelever- en verwerkingseconomie ontstaan,
Meer informatie: www.agrifoodcapital.nl
waar we decennialang van hebben geprofiteerd. De AgriFood Capital werkt aan nieuwe economische concepten, bijvoorbeeld op het snijvlak van voeding en gezondheid, voeding en logistiek, bouw, technologie.” Wat levert dit ’s-Hertogenbosch op? “Je zou het niet denken, maar in ’s-Hertogenbosch zijn 10.000 banen verbonden aan de agrifoodketen. ’s-Hertogenbosch scoort als kennis- en ontmoetingscentrum voor agrifood. De faciliteiten bij de HAS Hogeschool en ZLTO hebben een aanzuigende werking op nieuwe, jonge bedrijven in de agrifood; ze vinden er onder meer de beste vakkennis, proeffabrieken en startersfondsen. ’s-Hertogenbosch krijgt binnenkort de meest innovatieve versmarkt van de wijde regio (EETNL), het onderzoekscentrum van PlantLab en een insecten-kweeklaboratorium. Je kunt wel zeggen dat het gebied rond HAS en ZLTO zich aan het ontwikkelen is tot ‘Agrifood Campus’. Kunnen ook andere sectoren meedoen? “Zeker, en dat doen ze al! ’s-Hertogenbosch is sterk in kruisbestuiving tussen voeding en andere sectoren. Zo biedt het Jeroen Bosch Ziekenhuis testfaciliteiten aan bedrijven op het terrein van ‘gezonde levensstijl’ en investeert een aantal Bossche ICT-bedrijven in het concept ‘De Jamfabriek’, waar onderzoek plaatsvindt
Roel Schutten (links) werd tijdens de Regiotop van AgriFood
naar bijvoorbeeld e-commerce-kansen voor voedings
Capital voorgesteld als nieuwe directeur van AgriFood Capital.
3
Column
De Herven: een terrein voor de toekomst Er wordt daarbij bijvoorbeeld gekeken naar veiligheid, groenvoorziening en toegankelijkheid, op diverse schaalniveaus. Ook het profiel en de marketing van het Bedrijventerrein De Herven is al meer dan 30 jaar een
terrein zal worden herzien.
belangrijke motor van de werkgelegenheid in de stad. Door de centrale ligging aan de A2 spelen de gebouwen daarnaast
Het vormen van een visie, het ontwerp en de uitvoering
een belangrijke rol in de beeldvorming van ‘s-Hertogenbosch.
is een traject voor de komende jaren. Gezamenlijk zoeken
Net als veel oudere bedrijventerreinen in Nederland heeft
wij naar ‘motoren’ die er voor zorgen dat de aandacht en
ook De Herven te maken met leegstand en achterstand op
investeringen vanuit gemeente en bedrijven gericht zullen
gebieden als onderhoud, uitstraling en veiligheid.
blijven op De Herven. Nieuwe gebiedsontwikkelingen, vernieuwde groenstructuren en verbeterde toegan
Als ondernemersvereniging De Herven bundelen wij onze
kelijkheid zijn zulke motoren die een impuls zullen geven
krachten met onder meer gemeente, gebouweigenaren,
aan gebouwen en hun omgeving.
bedrijven en scholen voor een hernieuwd toekomst
Gebouwd op het verleden en heden wordt De Herven
perspectief. Om dit te realiseren werken wij aan
weer een terrein voor de toekomst.
verschillende projecten die tot doel hebben om De Herven weer tot een goede en aantrekkelijke voedingsbodem
Bart Bulter (bulter architecten),
te maken voor bedrijven, medewerkers en bezoekers.
voorzitter ondernemersvereniging De Herven
Evaluatie Nieuwsbrief EZ Bij de vorige editie van deze Nieuwsbrief Economische Zaken zat een evaluatieformulier. 58 mensen hebben gereageerd. • 64% van de lezers wil de nieuwsbrief het liefst als papieren versie blijven ontvangen. 35% zou de voorkeur geven aan een digitale versie. • Van diegenen die een papieren versie wil blijven ontvangen, leest 70 % de Nieuwsbrief altijd, tegenover 45% van de mensen die de voorkeur geven aan een digitale versie. • De nieuwsbrief werd 1 keer als zeer goed beoordeeld, 47 keer als goed, 2 keer als goed/matig en 8 keer als matig. Voorlopig blijft de Nieuwsbrief Economische Zaken onveranderd op papier verschijnen.
4
Herontwikkeling woonboulevard startpunt voor facelift
Flinke oppepper voor De Herven Bedrijventerrein De Herven ondergaat de komende
beschikt straks over 1.500 gratis plaatsen - én in een visu-
jaren een flinke facelift. Belangrijke motor achter
eel aantrekkelijk terrein. Met veel groen en hoge, glazen
deze ontwikkeling is de herontwikkeling van de
puien.”
woonboulevard. Een betere ontsluiting richting stad en A2, meer parkeermogelijkheden, een nieuwe, aantrekkelijke groenvoorziening: voor de upgrading van bedrijventerrein De Herven staan allerlei plannen op stapel. Dit jaar en ook daarna investeert de gemeente, in samenwerking met onder meer de eigenaar van de woonboulevard, in een grootschalige opwaardering van het bedrijventerrein aan de noordkant van ’s-Hertogenbosch. Gratis parkeren Misschien wel de meest opzichtige verandering is de uitbreiding van de woonboulevard, waarbij het vloeroppervlak uiteindelijk groeit van 40.000 naar 60.000 vierkante meter. Investeringsmaatschappij PanEuropean Property
Groter bereik
De Bossche Boulevard, een fonds van Rockspring PIM
De werkzaamheden rond de uitbreiding van de woon-
(sinds eind 2010 eigenaar van de woonboulevard) juicht
boulevard starten dit voorjaar en zijn volgens planning
de plannen van gemeente ’s-Hertogenbosch uiteraard
begin 2015 afgerond. Met de herontwikkeling mikt de
toe, zegt branchemanager Laurien van Wieringen. “De
eigenaar nadrukkelijk op een groter bereik, benadrukt
woonboulevard is nu al heel sterk. Die sterke positie gaan
Van Wieringen. “Meer dan nu willen we ook bezoekers
we de komende jaren - parallel aan de herontwikkeling
trekken uit het stadsgewest ’s-Hertogenbosch. Het is dan
van het héle terrein - verder uitbouwen. De afgelopen
ook mooi dat de gemeente tegelijkertijd investeert in de
jaren vervingen we de verouderde, leegstaande kantoren
opwaardering van het héle bedrijventerrein. Als eigenaar
en winkelpanden aan de achterkant van de boulevard al
van de woonboulevard zijn we daar uiteraard content
door nieuwe, moderne ruimtes. Daarnaast haalden we
mee. Samen met de gemeente blijven we de komende
met MediaMarkt een publiekstrekker van jewelste binnen.
jaren graag werken aan een aantrekkelijk, goed ontsloten
En tot slot investeren we in parkeerruimte - de boulevard
winkelgebied.”
5
Vreemde eend in de bijt?
Club Actief vestigt zich op bedrijventerrein bedrijventerrein gebonden - functies zich hier konden vestigen. Vergunningen Govers greep deze mogelijkheid aan. Hoewel het nog wel wat voeten in de aarde had. “Omdat je afwijkt van het bestemmingsplan, moet je aan aardig wat voorwaarden voldoen, bijvoorbeeld voor parkeren, milieu, geluid, isolatie, enzovoorts. Binnen de Wabo-vergunning moest ik veel verschillende aspecten regelen.” Trots Sinds begin dit jaar is Club Actief gevestigd aan de Koenendelseweg aan de rand van bedrijventerrein De Rietvelden. Het was een grote, lege loods die een Cor Govers, Club Actief.
volledige transformatie heeft ondergaan; een ruime, centrale ontvangstruimte, waar de verschillende sportzalen aan liggen. Sfeervol, met veel licht en veel glas.
Cor Govers is een man met een visie. Het fitness
Govers is trots: “Transparant, precies zoals we wilden. We
centrum dat hij samen met partner Petra Gelens
hebben aardig moeten doorbijten om het voor elkaar te
runt, was gevestigd aan de Eendenkooi in
krijgen, maar voor ons was het vanaf het begin duidelijk:
‘s-Hertogenbosch West. Maar na vijf jaar sloot het
we gaan naar een ander pand in West óf we stoppen er
pand niet meer aan bij hun toekomstplannen.
helemaal mee. We doen geen concessies aan onze visie. En dat is gelukt!”
Govers: “Onze naam is ‘Club Actief, healthy fitness for people’. Hierin is ‘people’ het belangrijkste woord: iedereen die hier komt sporten, moet zich hier veilig en op zijn gemak voelen. Bij die visie hoort een transparant gebouw.” Bestemmingsplan Club Actief wilde graag aan de westkant van ‘s-Hertogenbosch blijven. “Onze leden komen hier vandaan: Schutskamp, Kruiskamp, Engelen, Boschveld, Paleiskwartier en Vlijmen”, somt Govers op. “Maar door de bestemmingsplannen was de keuze beperkt. Als fitnesscentrum was ik immers gebonden aan een pand met de bestemming ‘recreatie’.” Halverwege 2013 hoorde Govers dat er nieuw beleid bij de gemeente in de maak was. Hierdoor werd het op een aantal bedrijventerreinen (of delen daarvan) mogelijk dat ook andere - niet
6
Meer informatie: www.club-actief.nl
Het warme bad onder de businessclubs Geen kwaad woord bij de bestuurders van HockeySociëteit over andere businessclubs. Integendeel, ze werken er zo nu en dan mee samen en doen dat met plezier. Maar de HockeySociëteit ‘s-Hertogenbosch is toch wel heel bijzonder. “We zijn het warme bad onder de businessclubs.”
Gerard Booij (links) en Pieter Bak, actief voor HockeySociëteit Den Bosch.
Gerard Booij (inderdaad, de vader van) en Pieter Bak
topsprekers, het samen bijwonen van wedstrijden,
hebben er moeite mee om het gesprek niet steeds op “de
brunches en bedrijfsbezoeken.
mooiste hockeyclub ter wereld” te brengen. Want hoe enthousiast ze ook zijn over hun hockeysociëteit, over
“Dit is geen businessclub waar mensen driftig met
de hockeyclub zelf zijn ze zo mogelijk nóg enthousiaster.
visitekaartjes wapperen”, vindt Bak. “Natuurlijk worden
“De meeste leden van de sociëteit hebben daar last
hier zaken gedaan, maar daar is het niet om begonnen.
van”, weet Bak. “Ze zijn vaak lid van de hockeyclub of in
Mensen leren elkaar kennen en willen als vanzelf wat voor
ieder geval dol op de sport. Maar dat is geen must. Zelfs
elkaar betekenen. Ook leuk: we merken dat veel leden
voor wie niks met de sport heeft, is het hier bijzonder
bijna automatisch meer voor de hockeyclub willen doen.
aangenaam.”
Dan begint Bob Hutten van Hutten Catering over het thema gezonde voeding en sport. En voor we het weten
Informeel
zitten we midden in een boeiend project op dat gebied.”
Dat zit hem volgens Booij vooral in de informele, vriendschappelijke sfeer die er heerst. “Mensen voelen
Goed besteed
zich hier snel thuis. We zijn met ongeveer honderd
Het lidmaatschap bedraagt € 1.800 per jaar. Daar komen
leden niet al te groot. En die leden zijn als persoon lid,
geen kosten bij, of het zou eens een buitenlandse reis
ze sturen geen afgevaardigde naar onze bijeenkomsten.
moeten zijn. “Maar leden mogen bij al onze activiteiten
Daar hechten we aan, want we moeten het hebben van
hun portemonnee thuis laten”, aldus Bak. Het geld wordt
de plezierige ontmoetingen. Die ontstaan vooral doordat
goed besteed. Twee-derde gaat naar de hockeyclub en de
deelnemers vaak dezelfde mensen tegenkomen.” Dat
rest is voor de sociëteit zelf.
gebeurt tijdens een reeks van activiteiten. Populair zijn het carnavalsfeest, het aspergediner en het golftoernooi.
Meer informatie:
Maar de club organiseert ook ledenavonden met
www.hcdenbosch.nl, e-mail:
[email protected].
7
Ontmoeten, werken, leren én innoveren in de Jamfabriek De ambitie van de Jamfabriek - onderdeel van de Gruyter Fabriek - is om uit te groeien tot het meest innovatieve werk- en kenniscentrum van Brabant. Ze wil als vliegwiel fungeren voor activiteiten van professionals in de ICT, new media en tech, met cross-overs naar sectoren als agrifood, health, bouw en logistiek.
De Jamfabriek biedt een inspirerende omgeving waar
mers en partners nodig, maar hoeveel dat er precies moeten
ondernemers, starters, freelance professionals, studen-
worden, weet ik niet. Dat zal de praktijk leren. We zijn zelf
ten, docenten en vertegenwoordigers van overheden en
immers ook een start-up en nog volop in ontwikkeling.”
(netwerk)organisaties elkaar ontmoeten, werken, leren en innoveren. Op deze manier ontwikkelen zij samen ver-
Meer informatie
nieuwende concepten en business- en verdienmodellen.
Volg de Jamfabriek op Facebook: www.facebook.com/dejamfabriek, kijk op
3 O’s
www.jamfabriek.nl of mail Benjo van den Boogaard:
De Jamfabriekbewoners en -bezoekers
[email protected].
worden door de 3 O’s - onderwijs, overheid en ondernemers - geholpen bij het oriënteren, opstarten en het doorontwikkelen van hun eigen
Informatie
organisatie; wat houdt innoveren en ondernemerschap in, waar loop je
Gemeente ‘s-Hertogenbosch
tegenaan, welke kansen liggen er?
Afdeling Economische Zaken
Partners van de Jamfabriek zijn Avans
Postbus 12345, 5200 GZ ‘s-Hertogenbosch
Hogeschool, Koning Willem I College, BIM, Ondernemerslift+ en gemeente
Tel. (073) 615 56 03, Fax (073) 615 51 78
‘s-Hertogenbosch.
E-mail:
[email protected] Website: www.s-hertogenbosch.nl/ondernemer
Impuls De Jamfabriek
Uniek is dat er bedrijfsgerichte onderwijsactiviteiten worden georganiseerd.
Colofon
Dit geeft studenten een goed beeld van hun toekomstige
Deze nieuwsbrief is een uitgave van de gemeente
werkomgeving. De structurele contacten van docenten en
‘s-Hertogenbosch. Niets uit deze uitgave mag
studenten met bedrijven, geven een impuls aan de rele-
worden overgenomen zonder toestemming van de
vantie en kwaliteit van het onderwijs. Een goede aanslui-
gemeente.
ting tussen overheid, onderwijs en bedrijfsleven wordt zo op een praktische manier mogelijk gemaakt.
Teksten: Gemeente ‘s-Hertogenbosch, Sprinkels hq, Textuur
Kennisprogramma
Fotografie: AgriFood Capital, De Jamfabriek,
Van de Jamfabriekbewoners wordt een actieve deelname
Jan Zandee.
aan het interactieve kennisprogramma verwacht. Dit bestaat onder meer uit minors, workshops, inloopspreekuren en pitch-, thema- en co-creatie sessies die op structurele basis worden gehouden.
Disclaimer De gemeente ‘s-Hertogenbosch aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de juistheid van de in deze
Programmamanager Benjo van den Boogaard streeft ernaar
nieuwsbrief verstrekte gegevens.
om uiteindelijk jaarlijks minimaal tien nieuwe concepten te helpen lanceren. “Daarvoor heb je meer dan tien deelne-
8
Uitgave: april 2014
