Ecologie tijdens de Gentse Feesten

   

Opleiding Communicatiemanagement      Voetweg 66  9000 Gent 

  Ecologie tijdens de Gentse Feesten  Een evaluatie van de communicatie 

Begeleider:  Paul Waeterschoot      Academiejaar 2011‐2012 

Eindproject voorgedragen door Liesje van Haaster    tot het behalen van het diploma    Bachelor in het    Communicatiemanagement 



Woord Vooraf    Bij aanvang van dit eindwerk wil ik eerst en vooral al de mensen danken die bijgedragen hebben tot  de realisatie van mijn eindwerk.  Met dank aan mijn stagebegeleider Paul Waeterschoot, docent aan de Arteveldehogeschool, om  mijn eindwerk in goede banen te leiden. In het bijzonder dank ik ook graag mijn stagebedrijf  MiramirO: Eva Bosschaert, Fabien Audooren en Celine Verkest voor hun enorme steun en het  bezorgen van informatie.   Verder wil ik ook Koen Van Caimere (IVAGO), Greet Steeman (Milieudienst), Guido De Leeuw  (Trefpunt), Pascale Müller (Fost Plus) en Andy pypaert (De Lijn) niet vergeten voor alle informatie die  ze me hebben geleverd.  Tot slot dank ik mijn ouders, mijn vriend en mijn vrienden voor hun steun en hulp tijdens het maken  van dit eindwerk. 

   

 

Inhoudsopgave    Inleiding ................................................................................................................................................... 1  1. 

Historiek Gentse Feesten ................................................................................................................ 2 

2. 

Huidige ecologische situatie GF....................................................................................................... 3  2.1. 

IVAGO ‐ Intergemeentelijke Vereniging voor Afvalbeheer in Gent en Omstreken ................. 3 

2.1.1. 

Ingezette middelen .......................................................................................................... 3 

Personeel ..................................................................................................................................... 3  Materiaal ..................................................................................................................................... 3  2.1.2. 

Afspraken afvalinzameling .............................................................................................. 4 

Afvalplan ...................................................................................................................................... 4  Afspraken inzameling per afvalsoort ........................................................................................... 4  2.1.3. 

Cijfermateriaal ................................................................................................................. 5 

2.1.4. 

Bekerverhaal .................................................................................................................... 6 

2.1.5. 

Nieuwigheden IVAGO ...................................................................................................... 7 

2.2. 

Milieudienst ............................................................................................................................. 7 

2.2.1. 

Subsidies .......................................................................................................................... 7 

2.2.2. 

Geluidsbeheersing ........................................................................................................... 8 

2.3. 

Organisatoren .......................................................................................................................... 8 

2.3.1. 

MiramirO vzw .................................................................................................................. 8 

2.3.2. 

Trefpunt vzw .................................................................................................................... 9 

2.4. 

Standpunt bezoekers ............................................................................................................. 10 

3. 

Doelstellingen Gentse Feesten ...................................................................................................... 10 

4. 

Trends ............................................................................................................................................ 11 

5. 

4.1. 

Composteerbare bekers .................................................................................................... 11 

4.2. 

Duurzaam voedsel ............................................................................................................. 11 

4.3. 

Zonne‐energie ................................................................................................................... 11 

4.4. 

Cradle to Cradle ................................................................................................................. 12 

Huidige communicatie................................................................................................................... 12  5.1. 

Communicatie IVAGO & Milieudienst ................................................................................... 12 

5.1.1. 

Voorafgaande communicatie ........................................................................................ 12 

5.1.2. 

Afvalcontainers .............................................................................................................. 12 

5.1.3. 

Korenlei: menubord ...................................................................................................... 13 

5.1.4. 

Fost Plus ......................................................................................................................... 13 

6. 

5.1.5. 

Publicaties ..................................................................................................................... 13 

5.1.6. 

Communicatie naar bewoners ...................................................................................... 13 

5.1.7. 

IVAGO ochtendwandeling ............................................................................................. 14 

5.1.8. 

Promotiefilmpje ............................................................................................................. 14 

5.2. 

Communicatie MiramirO ....................................................................................................... 14 

5.3. 

Communicatie Trefpunt ........................................................................................................ 14 

5.4. 

Conclusie ............................................................................................................................... 15 

Aanbevelingen ............................................................................................................................... 15  6.1. 

Plan ........................................................................................................................................ 15 

6.2. 

Communiceer naar personeel en pleinorganisatoren .......................................................... 16 

6.3. 

Integreer communicatie ........................................................................................................ 17 

6.4. 

Communiceer ........................................................................................................................ 17 

6.5. 

Wees zichtbaar ...................................................................................................................... 18 

6.6. 

Promotiemateriaal ................................................................................................................ 18 

6.7. 

Wees creatief......................................................................................................................... 19 

Besluit .................................................................................................................................................... 20  Bijlagen .................................................................................................................................................. 21  Begrippenlijst ......................................................................................................................................... 33  Bronnenlijst ........................................................................................................................................... 34 

Inleiding    Organisaties, bedrijven, festivals, … één voor één nemen ze het woord duurzaamheid in de mond, toch  blijft het een heikel werkpunt en wordt het nog niet gezien als de prioriteit nummer één. Dagelijks  worden we ermee geconfronteerd, maar goede verkoopsresultaten gaan nog steeds boven een  milieuvriendelijkere wereld.     Na een gesprek met de medewerkers op mijn stage werd me duidelijk dat ze zich graag engageren  voor het milieu en daarom besloten we al vlug om rond het thema ecologie te gaan werken. Om de  link te leggen naar onze richting koos ik dan voor een evaluatie van de communicatie over ecologie  tijdens de Gentse Feesten. Mijn eindwerk zou wel eens een meerwaarde kunnen zijn voor mijn  stagebedrijf, aangezien MiramirO jaarlijks het Internationaal Straattheaterfestival organiseert tijdens  de Gentse Feesten.     Een duurzaam beleid hanteren gaat niet altijd even gemakkelijk, de vertraging van de economische  groei resulteert in veel gevallen tot een verminderde overheidsfinanciering. Zo zijn veel  kunstorganisaties onzeker over de toekomst wat resulteert in kleinere budgetten voor  milieuvriendelijke initiatieven. Bovendien zit het geïntegreerd duurzaam milieu‐denken nog niet in  hun core‐activiteiten ingeburgerd, hiervoor moet ook heel wat geld en tijd vrijgemaakt worden, wat er  vaak niet is. Daarnaast is er nog een tekort aan gezag en leiderschap van de overheden uit.     Dit is voor een festival als de Gentse Feesten niet anders. In mijn eindproject ben ik dan ook benieuwd  naar de ecologische initiatieven die instanties en organisaties nemen, maar vooral ook hoe ze deze  initiatieven communiceren naar de bezoekers toe en hoe ze hen willen sensibiliseren, aanzetten tot  het “duurzaam” feesten. Logischerwijze stel ik mij dan ook de vraag hoe de bevolking hier tegenover  staat?     Ik koos voor de invalshoek milieucommunicatie, de lessen GMC, RMPL, TC, … zal ik dan ook zo goed  mogelijk trachten te verwerken in mijn eindproject. Om een antwoord te vinden op al mijn vragen  maak ik gebruik van heel wat deskresearch. Aan de hand van mijn bevindingen zal ik dan een aantal  aanbevelingen formuleren waar de organisaties en instanties rekening mee moeten houden wanneer  ze willen communiceren over het milieu en duurzaamheid.    Om mijn eigen woorden kracht bij te zetten liet ik dit eindproject dubbelzijdig op gerecycleerd papier  afdrukken. Alle kleine beetjes helpen!     

 

1 

1. Historiek Gentse Feesten     De Gentse Feesten kennen wij als een van de grootste Europese buitenfestivals. De GF ontstonden in  1843. Toen besloot het stadsbestuur om alle buurtfeesten samen te voegen tot de Algemene Kermis  in Juli. Deze beslissing was een gezamenlijke actie met de industriëlen om dronkenschap en  absenteïsme op maandagmorgen in de fabrieken tegen te gaan. De feesten waren toen tweedelig.  Voor de bourgeoisie en de aristocratie waren er paardenrennen op de Hippodroom in Sint‐Denijs‐ Westrem. Voor de arbeiders werden er concerten, theater en volksspelen georganiseerd in de  binnenstad. Deze activiteiten moesten gratis zijn, zodat iedereen er kon aan deelnemen. Dit standpunt  wordt tot op vandaag nog altijd toegepast. De meeste concerten en straatvoorstellingen zijn nog  steeds gratis.   (Gentse Feesten, Internet, 2012)  (Audooren, persoonlijke communicatie, 11/05/2012) 

In het begin van de 20e eeuw verhuisde het feest naar het stadscentrum. De aristocratie vierde feest  op de mooi geplaveide kant van het plein, het gewone volk moest het stellen met een stoffig stuk  grond. Na verloop van tijd groeide het feest uit tot één groot volksfeest dat stil viel tijdens de tweede  wereldoorlog. Na WO II begon Gent leeg te lopen tijdens haar eigen Feesten. Het programma werd  niet vernieuwd. Door de economische relance konden zich meer en meer Gentenaars wat luxe  veroorloven. Ze kochten een auto en trokken ermee naar de zee, de Ardennen of het platteland. Ook  de Spaanse stranden waren erg in trek.  (Ibid) 

In ‘69 speelde Walter De Buck met enkele kompanen zoals Wannes Van de Velde en Roland Van  Campenhout op straat in de binnenstad. Er was nogal wat spanning ontstaan tussen de overheid en de  ‘alternatieven’. Deze straatmuzikanten werden voortdurend door de politie gecontroleerd wegens  klachten van handelaren en marktkramers. De oplossing was een aanvraag om het jaar nadien een  klein ‘festival’ te organiseren op het Sint‐Jacobsplein vlak voor het macrobiotisch restaurant van  Walter. Pas één maand voor het begin van het festival, gaf de stad zijn toestemming. Zo waren de  hippies en de alternatieven gemakkelijk te controleren, want ze bevonden zich allemaal op dezelfde  plaats. De stad was zelfs ‘gul’ en gaf 20.000 frank (€ 500) voor de organisatie van deze ‘10 daagse  Gentse Fieste gelijk in den tijd’. De Gentse Feesten waren herboren, al besefte niemand dat op dat  ogenblik.   (Ibid) 

De feesten groeiden jaar na jaar en samen met het publiek groeide ook de reputatie. Jammer genoeg  kregen de Feesten de stempel van “bier‐ en pensenkermis”. In 1989 kwam er een nieuw stadsbestuur  dat beloofde om de Gentse Feesten vanaf 1990 een nieuw elan te geven. Ze wilden meer aandacht  besteden aan het culturele niveau van de Feesten. De financiële koek werd herverdeeld en naast de  pleinorganisatoren kregen nu ook culturele initiatieven subsidies. Zo ontstonden het International  Puppetbuskersfestival en het Europees  Straattheaterfestival, nu MiramirO. Later ontstonden nog het  Blue Note Jazz Festival, de Bijlokeconcerten, enz.  (Ibid) 

Een paar jaar geleden deed de universiteit in opdracht van de stad Gent een onderzoek naar de  economische return van de Gentse Feesten. Deze haalde net geen € 50 miljoen euro. Iets waar  niemand ooit had van durven dromen. Tegenwoordig tellen de Feesten één tot soms bijna twee  miljoen bezoekers. Meer dan ooit is de stad zich bewust dat er op een zeer zorgzame manier moet  worden omgegaan met dit mooie stukje immaterieel erfgoed. De bezoekers zelf liggen daar niet  wakker van.  (Ibid) 

 

2 

2. Huidige ecologische situatie GF  2.1.

IVAGO ‐ Intergemeentelijke Vereniging voor Afvalbeheer in Gent en Omstreken 

IVAGO houdt zich bezig met: huis‐aan‐huisinzameling van afval, inzameling bedrijfsafval, openbare  reiniging, afvoer selectieve fracties, klantenservice, milieuveilige verbranding restafval met  energierecuperatie, sensibilisatie en communicatie, … Zo is tijdens de Gentse Feesten ook IVAGO druk  in de weer. Samen met De Milieudienst van Gent slaan ze de handen in elkaar om te voorzien in  propere Gentse Feesten. IVAGO beschikt over zo’n 400 medewerkers met een werkgebied van  225.000 inwoners. Jaarlijks zet ze ongeveer 191 voertuigen ingezet die samen goed zijn voor een  ophaling van 152.110 ton afval. (zie bijlage II, p. 21)  (Ochtendwandeling, 2011, p. 3‐4)   (e‐mail van Koen Van Caimere, 24/04/2012) 

2.1.1. Ingezette middelen   Personeel  Om er elke dag voor te zorgen dat de feesten weer proper van start kunnen stuurt IVAGO elke dag 69  medewerkers op pad, voornamelijk chauffeurs en milieuwerkers. Daarnaast stelt ze 28 jobstudenten  te werk die worden ingezet in afvalteams. Hun taak bestaat erin de volle afvalrecipiënten op en rond  de pleinen, achter de bars tijdig te legen. Het gesorteerde afval wordt per plein verzameld in een  afvalcluster, later komt IVAGO deze ophalen.   (Ochtendwandeling, 2011, p. 1)   

Er zijn ook tal van planner‐opvolgers die de werkzaamheden overdag ter plaatsen opvolgen, daarnaast  is er voor de 3de keer op rij een nachtcoördinator. Vanaf 18u tot 2u is hij aanwezig in de feestzone en  doet hij een nachtronde samen met een medewerker van de milieudienst en/of iemand van IVAGO. Zij  controleren samen of de gemaakte afspraken met de pleinen nageleefd worden. Hij maakt een  rapport op van zijn bevinden en draagt deze over aan de ochtendploegen, zodat ook zij geïnformeerd  aan hun taken kunnen beginnen. De nachtcoördinator is ook het aanspreekpunt voor de  pleinorganisatoren, eetkramen, jobstudenten, verkoopkramen, … voor vragen of problemen zoals bv  levering van extra zakken.  (Ochtendwandeling, 2011, p. 1) 

Materiaal  Hieronder som ik in het kort op welke middelen er tijdens de Gentse Feesten gebruikt worden om het  afval aan te pakken.  De spuitwagen vermijdt geurhinder door de portalen en andere ‘sluiktoiletten’ en  ‘plasstraatjes’ te reinigen met water en ontgeurende vloerreiniging (Pro – Bio Floor 8).   De bladzuiger wordt ingezet om grote hopen bekers op te zuigen en dit sinds 2010.   De grote veegmachine is een vrachtwagen uitgerust met een veeginstallatie die voornamelijk  ingezet wordt om de greppels te ontzanden.   De middelgrote veegmachine is uiterst wendbaar, het opwaaien van stof wordt beperkt door  het gebruik van water tijdens het vegen.  De kleine veegmachine beschikt over dezelfde eigenschappen als de middelgrote  veegmachine.   De borstels veegmachine is uitgerust met kunststof borstels in plaats van stalen borstels. Dit  om de slijtage van het wegdek en het beschadigen van de voegen te beperken.  

 

3 

De bladblazers worden gebruikt als veegborstel, het zwerfvuil kan gemakkelijk  weggeblazen worden.   (Zie bijlage III, p. 22)     (Ochtendwandeling, 2011, p. 4‐6) 

  2.1.2. Afspraken afvalinzameling  Zorgen voor propere Gentse Feesten is niet alleen de verantwoordelijkheid van IVAGO. Ook de  organisatoren op de Gentse Feesten moeten hun afval recycleren en voorzien hun sites van voldoende  vuilbakken. Het is dan ook van groot belang dat er duidelijke afspraken worden gemaakt tussen de  instanties en de organisatoren. Ieder plein krijgt een bepaald aantal afvalrecipiënten toegewezen  (glascontainers, restafval containers, bekerbakken, containertafels, glasbollen). Al het afval wordt  verzameld per plein in de afvalclusters. Alle containers worden voorzien van communicatiemateriaal,  om de bezoeker van de Gentse Feesten tot beter sorteren aan te sporen (stickers, pancards), hierover  later meer.   (Ochtendwandeling, 2011, p. 3) 

Afvalplan  Er wordt jaarlijks een afvalplan opgesteld per plein voor de organisatoren. In het afvalplan van de  Gentse Feesten 2011 voor het Spaanskasteelplein & Sint‐Baafssite kunnen we ondermeer lezen, dat  het gebruik van wegwerpbekers op de sites, met uitzondering van plastic jeneverglaasjes met een  inhoud kleiner dan of gelijk aan 8cl, verboden is. Daarnaast mag het aanbod van dranken in PMD‐ verpakking op het betreffende vermaakcentrum niet meer bedragen dan 20% van het totale  drankenaanbod. Het is ook van belang dat de afvalverantwoordelijk altijd bereikbaar, herkenbaar en  zichtbaar aanwezig is van 1u voor tot 1u na het einde van de festiviteiten. Al het benodigde materiaal  wordt een aantal dagen voor de start van de Gentse Feesten geleverd door Ivago.  (Reglement, 2010, p. 2)   (Afsprakennota, 2011, p. 1) 

Afspraken inzameling per afvalsoort  Per plein geeft IVAGO duidelijk weer wat er verwacht wordt van de organisatoren. Welk afval hoort  waar, in welke container, hoeveel recipiënten zijn er beschikbaar, …  Een voorbeeld van de afspraken bij het Spaanskasteelplein & Sint‐Baafssite: 

Restafval  Wat?  Restafval 

Recipiënt  GF‐containers, herkenbaar aan het vlaggetje

Aantal  7 

Afvalteam:   vermijdt dat de recipiënten uitpuilen en het publiek er niet langer gebruik van maakt om van  hun restafval af te geraken  ledigt volle GF‐containers tijdig  verwijdert afval in onmiddellijke omgeving van GF‐containers   deponeert de volle grijze zakken afgesloten in de afvalverzamelplaats  brengt na lediging nieuwe grijze zak aan in recipiënt   IVAGO:  stelt sleutels van de containers, grijze zakken en afsluitstrips ter beschikking.   (Afsprakennota, 2011, p. 1) 

 

4 

PMD   Wat?  Lege plastic flessen en flacons (PET‐flessen),  blikjes, drankkartons 

Recipiënt PMD‐containers (blauw) met  communicatie Fost Plus    

Aantal  1 (aan loges van  artiesten) 

IVAGO:  stelt blauwe PMD‐zakken en afsluitstrips ter beschikking.   (Afsprakennota, 2011, p. 2) 

GLAS   Wat?  Lege glazen flessen en bokalen en eventueel ook  kapotte drinkglazen 

Recipiënt Glascontainer (oranje)   

Aantal  1 

IVAGO:  stelt oranje glascontainers ter beschikking.   Opgelet: De oranje glascontainers mogen niet toegankelijk zijn voor het publiek. De  feestvierders kunnen met hun glas terecht in de grote glasbollen.   (Afsprakennota, 2011, p. 2) 

PAPIER EN KARTON   Wat?  Papier, karton (kartonnen dozen  samengevouwen!), kartonnen trays 

Recipiënt Aantal  Verzamelcontainer in afvalverzamelplaats  /    (Afsprakennota, 2011, p. 2) 

2.1.3. Cijfermateriaal    

2007 

2008 

2009 

2010 

2011 

Papier&karton 

17 

22 

22,7 

27,26 

19,7 

glas 

58,8 

68 

73,73 

59,86 

60,22 

PMD 

0,5 

1,7 

2,46 

2,88 

3,8 

bekers 

‐ 

1,6 

4 

3,42 

3,18 

Totaal selectief 

76,7 

98 

102,92 

93,42 

86,9 

  

12,30% 

16% 

17,42% 

15,77% 

16,59% 

veegvuil 

172 

133,7 

131 

128 

99 

restafval 

375 

385 

357 

371 

338 

Totaal afval 

624 

617,8 

590,89 

592,42 

523,9 

 Cijfers vuilophaling (in ton)     In bovenstaande tabel zien we het verloop van de vuilophaling in ton tijdens de Gentse Feesten, dit  van 2007 tot 2011. Het totaal gewicht in 2009 en 2010 is quasi gelijk gebleven, in de editie van vorig  jaar zien we een beduidend lager cijfer. Het slechte weer en het lagere aantal bezoekers lag hier  waarschijnlijk aan de basis. De Gentse Feesten 2011 kenden over het algemeen een vrij rustig en  proper verloop. Volgens IVAGO was er bijna 12 % minder afval dan vorig jaar. Daarenboven lag er 23 %  minder afval op de grond!  

 

5 

 (e‐mail van Greet Steemans, 26/04/2012)  (IVAGO, Internet, 2012)  (Ochtendwandeling, 2011, p. 2) 

De inspanningen van IVAGO en de pleinorganistoren om de bezoekers te sensibiliseren tot propere  Gentse Feesten werpt zijn vruchten af. Bezoekers maken meer en meer gebruik van de beschikbare  afvaleilanden en gooien minder afval op de grond. Opvallend is dat er meer en beter gesorteerd wordt  achter de eetstanden en de kraampjes, zo kwam er meer afval in de korven en zakken terecht en  minder in de veegmachines. We zien ook dat er jaarlijks minder bekertjes worden opgehaald, wellicht  komt dit door een betere uitsortering van IVAGO op hun terreinen.  (Ibid) 

In vergelijking met 2010 zien we dat er minder glas opgehaald werd. Een gedeeltelijke verklaring  hiervoor kan zijn dat er minder druppelkoten waren in 2011 en er geen glazen flessen meer worden  toegelaten op het Laurentplein. Daarnaast mag er sinds 2010 geen alcohol in fles meer verkocht  worden door de nachtwinkels, enkel nog in blik. In 2010 werd er 480 kg extra PMD opgehaald dankzij  de inzameling achter de togen. Dit is goed voor zo’n 400 tal PMD‐zakken. In 2011 is dit aantal nog eens  verhoogd met 920 kg extra PMD.  (Ibid) 

De ingezamelde bekertjes gaan naar een sorteerbedrijf en worden verder verwerkt als secundaire  grondstof voor de productie van bijvoorbeeld tuinmeubelen, verkeerspaaltjes, afvalbakken enz… Maar  ze doen nog veel meer zegt Greet Steeman, adjunct van de directie Milieudienst:   “PMD, glas en papier vinden eveneens hun weg naar recyclage tot nieuwe grondstoffen en producten.  Restafval en veegvuil worden verwerkt in de afvalverbrandingsinstallatie van IVAGO waarbij de energie wordt gebruikt om  elektriciteit op te wekken en warmte te leveren aan het UZ Gent.”  (Ibid) 

  2.1.4. Bekerverhaal  Al jaren zijn de festivalorganisatoren bezig met initiatieven om de hoeveelheid bekers te beperken.  Bekers kunnen vaak ingeruild worden voor een drankbon, maar de recyclage van wegwerpbekers is  zeer belastend voor het milieu. Dan zijn er de herbruikbare bekers, die een mogelijkheid bieden om de  festivalbezoeker bewust te maken van het milieu, maar hiervoor worden dan weer  milieuonvriendelijke detergenten gebruikt. Tijdens de Gentse Feesten werden verschillende  onderzoeken in opdracht van OVAM uitgevoerd rond de herbruikbare beker op het Baudelopark, Sint‐ Baafsplein, Oude Beestenmarkt, ... Daaruit bleek deze alles behalve bruikbaar zijn voor de Gentse  Feesten.   (Ochtendwandeling, 2011, p. 3) 

  Een onderzoek van het VITO (Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek) wees uit dat de  herbruikbare beker de beste (eco‐efficiënte) oplossing is voor kleine evenementen (tot 5000  deelnemers op een gesloten terrein). Voor grote evenementen (+30 000 deelnemers) daarentegen is  de herbruikbare beker niet efficiënt. Laten we ook zeker de complexe structuur van de Gentse Feesten  niet vergeten, er zijn heel wat organisatoren, horeca‐uitbaters,… dit maakt de zaak niet gemakkelijker.  (Ibid) 

Sinds 2008 opteert IVAGO voor de selectieve inzameling van wegwerpbekers. Hiervoor maken ze  gebruik van 70 bekerbakken met bijhorende communicatie. Vooraleer de volle bekerzakken naar het  sorteerbedrijf gaan worden ze al een eerste maal manueel uitgesorteerd door IVAGO. Daarna worden  de bekers gerecycleerd tot een nieuwe grondstof zoals bv zitbanken, bloembakken, autobumpers.   (Ibid) 

 

6 

2.1.5. Nieuwigheden IVAGO  Om alle straten en pleinen proper te houden is er natuurlijk nood aan machines en voertuigen met  een  krachtig schoonmaakproduct. Maar we weten ook allemaal dat deze producten schadelijk kunnen  zijn voor het milieu. IVAGO doet haar uiterste best om hier voor de dag te komen met een betere  oplossing. De infogids van de ochtendwandeling van IVAGO vermeldt dat er nu gebruik wordt gemaakt  van een milieuvriendelijk ontsmettingsproduct op basis van probiotische bacteriën ipv bleekwater.  Bleekwater werd voordien gebruikt om de plaatsen van wildplassers te ontsmetten. Maar er waren  nadelen aan verbonden, De spatten zorgen voor vlekken op de kledij van toevallige voorbijgangers en  het was niet de meest milieuvriendelijke oplossing. Vanaf nu is dit verleden tijd.  (Ochtendwandeling, 2011, p. 4‐5)   

 

In  2011 startte een proefproject op de Groentenmarkt, plastic folies (verpakkingen) worden vanaf nu  selectief  ingezameld.  Daarnaast  loop  de  gewone  huis‐aan‐huis  ophaling  (GFT,  rest,  PMD)  gewoon  door.  Er  komt  ook  een  verhoogde  aandacht  voor  de  invalswegen  van  de  Gentse  Feesten.  Heel  wat  mensen willen op hun weg naar huis nog snel iets eten en dus ook hun afval kwijt, hier zorgt IVAGO  voor de nodige afvalkorven.  (Ochtendwandeling, 2011, p. 1) 

 

 

2.2. Milieudienst  2.2.1. Subsidies  Samen met IVAGO draagt ook de Milieudienst haar steentje bij tot propere Gentse Feesten. Zo  voorziet ze sinds 2008 subsidies voor de pleinorganisatoren die zich willen inspannen om afval  gescheiden in te zamelen en doorlopend op te ruimen. Er worden ook jobstudenten ingezet in het  kader van het afvalbeheer. De concrete afspraken tussen IVAGO, de Milieudienst en de  pleinorganisatoren worden vastgelegd in de afsprakennota.   (Gentse Feesten, Internet, 2012) 

 (e‐mail van Greet Steemans, 26/04/2012)  De pleinorganisatoren worden ingedeeld in twee categorieën:  1. De categorie van afvalpreventie:   Organisatoren worden aangespoord door middel van een subsidie om extra inspanningen te  leveren en zo meer afval te voorkomen, bv door middel van herbruikbare bekers of glazen. Deze  subsidies worden nu verhoogd met 20% en dienen ter ondersteuning van de geleverde  inspanningen. Hiermee kunnen ze dan een afwasploeg inzetten of herbruikbare bekers kopen.  Veerleplein, Sint‐Baafssite/Spaanskasteelplein, Beverhoutplein en François Laurentplein  2. De categorie van selectieve afvalinzameling:   Binnen deze categorie worden jobstudenten aangenomen voor het uitvoeren van specifieke  afvaltaken.  Enkel via deze manier kan men een subsidie bekomen. In 2011 werden 19  jobstudenten gesubsidieerd, in totaal goed voor € 21 605,33. Ze worden ingezet in afvalteams en  zorgen dat de volle afvalrecipiënten op en rond de pleinen en achter de bars tijdig geledigd  worden en verzameld in de afvalcluster.  Korenmarkt, Graslei/Korenlei, Groentenmarkt, Sint‐Baafsplein, Vlasmarkt, bij Sint‐Jacobs,  Baudelopark, Kouter  (Ochtendwandeling, 2011, p. 1)   (e‐mail van Greet Steemans, 26/04/2012)  (De Kempeneer, Internet, 2012) 

 

7 

2.2.2. Geluidsbeheersing  We weten dat geluidshinder schadelijk kan zijn voor de gezondheid, maar ook een effect heeft op het  milieu? Uit een onderzoek gepubliceerd in het vaktijdschrift PLos One bleek dat voornamelijk grotere  vogels verdwijnen uit gebieden die te kampen hebben met teveel geluid. Vogels kunnen vaak niet  meer boven het geluid uitkomen, dit beperkt hun communicatie en maakt het moeilijker om een  partner te vinden. Nog maar een geluk dat de Gentse Feesten maar 10 dagen duren.  (van der Meulen, Internet, 2012) 

Toch voorziet de milieudienst een aantal maatregelen die zorgen voor geluidsbeheersing. Zo moeten  de organisatoren jaarlijks een toelating vragen tot geluidsuitzending bij de Milieudienst die het  maximum geluidsniveau en einduur bepaalt. Elk plein kan een gratis sonometer bekomen en zich op  deze manier zelf controleren en bijsturen. De Milieudienst onderzoekt tijdens het festival of de  pleinen de maximum limiet niet overschrijden. Op de 1ste avond van de Feesten wordt op alle pleinen  het niveau afgesteld en aan de organisatoren wordt toegelicht hoe en waar op het plein men zal  controleren.   (De Kempeneer, Internet, 2012) 

Om de organistoren te begeleiden bij het afstellen van de geluidinstallaties krijgen ze bij de opbouw  een geluidsdeskundige toegewezen. Op deze manier wil men de geluidsbelasting voor de  omwonenden beperken. De milieudienst verzekert de organisatoren dat de kwaliteit van de optredens  behouden blijft.  (Ibid) 

2.3. Organisatoren  Ik heb nu al de ecologische initiatieven van IVAGO en de Milieudienst aangehaald. Maar ook de  organisatoren kunnen voorzien in propere en milieuvriendelijkere Gentse Feesten. Concerten,  evenementen, live shows,… ze zijn een essentieel onderdeel van het gemeenschapsleven en hebben  een positief effect op de samenleving. Helaas gaat dit ook gepaard met negatieve effecten voor het  milieu. Dergelijke evenementen generen heel wat vuilnis, uitstoot door reizigers en artiesten, gebruik  van elektriciteit,…  Dus besloot ik 2 pleinorganisatoren aan het woord te laten over hun stappen naar  een milieuvriendelijker festival namelijk mijn eigen stagebedrijf MiramirO en het Trefpunt.    2.3.1. MiramirO vzw  MiramirO ontstond in 1990 onder de naam Internationaal Straattheaterfestival vzw (ISTF) en werd in  dat zelfde jaar erkend als officieel festival. Het festival vindt jaarlijks plaats tijdens de Gentse Feesten  en dit al sinds 2000. Een 4 tal jaar geleden werd ISTF omgetoverd tot MiramirO, een naam die  ondertussen bij de belangrijkste festivalorganisatoren in Europa hoort. Straat‐ en circuskunsten,  theater op locatie, beeldende kunst, dans, … MiramirO biedt een podium en ondersteuning voor tal  van kunstvormen.   (MiramirO, Internet,  2012) 

MiramirO probeert de afvalberg zo klein mogelijk te houden en het publiek zo milieuvriendelijk naar  het festival te lokken. Dit doen ze door hun programmabrochure in een kleinere oplage op FSC papier  te drukken, zo dragen ze hun steentje bij tot een verantwoord bosbeheer. De verschillende sites zijn  voorzien van grote programmaoverzichten zodoende willen ze de papierberg verkleinen. Tijdens het  festival maakt MiramirO gebruik van herbruikbare bekers. De pleinen van MiramirO zijn veelal  afgesloten en bieden vaak plaats tot een 5000tal deelnemers. Volgens de studie van het VITO, zoals   

8 

eerder vermeld in dit eindproject, is dit dus de beste eco‐efficiënte oplossing. Verder werkt men ook  met afwasbare borden, kommen en bestek. MiramirO produceert zo weinig afval dat er zijn zelfs geen  afvalcijfers terug te vinden zijn bij IVAGO.   (van Haaster, 2012, p. 6‐7)  (Bosschaert, persoonlijke communicatie, 08/03/2012) 

Op elke festivallocatie vindt u ook voldoende afvalcontainers zodat de terreinen er steeds kraaknet  bijliggen. Bovendien houdt MiramirO zich al jaar en dag aan de vooropgestelde geluidsvoorschriften.  Vanaf dit jaar vervangt MiramirO geleidelijk aan de festivalverlichting door LED lampen. De bedrukking  van de T‐shirts voor de medewerkers gebeurt met watergedragen inkt die weinig milieu belastende  bestanddelen bevat. Zo hoopt MiramirO elk jaar haar ecologische acties beetje per beetje te kunnen  uitbreiden.   (Ibid) 

2.3.2. Trefpunt vzw  Trefpunt kennen we voornamelijk van haar rol tijdens de Gentse Feesten. Het begon allemaal in de  jaren 60 toen de Gentse Feesten hun nieuwe start vonden bij Sint‐Jacobs. Zoveel jaar later bestaat het  Trefpunt nog steeds en behoort Bij Sint‐Jacobs nog steeds tot een van de belangrijkste locaties in de  Gentse Feesten. Sinds 2011 bestaat het “Trefpunt Festival”, het behelst 8 locaties waaronder bij Sint‐ Jacobs en het Baudelopark. Tijdens de Feesten worden meer dan 200 concerten gegeven door bijna  1000 muzikanten.   (Trefpunt, Internet, 2012) 

Al jaren is het Trefpunt een gevestigde waarde op de Gentse Feesten, ik was dan ook zeer benieuwd  naar de stappen die het onderneemt voor een milieuvriendelijk festival. In een interview met voorman  Guido De Leeuw kwam ik heel wat meer te weten over hun ecologische initiatieven en hun  communicatie naar hun bezoekers toe.   Trefpunt transformeert het Baudelopark tot het “Park van de Duurzaamheid” gedurende de Gentse  Feesten. Zo werken ze samen met tal van bloeiende bedrijven die tewerk gesteld zijn binnen de  sociale economie. Trefpunt steunt hun visie en geeft hen de mogelijkheid deze te delen met de  festivalbezoekers in het Baudelopark. Om het Park van de Duurzaamheid te realiseren wordt er  uitsluitend gewerkt met ecologische materialen, ze recupereren bouwafval en maken er design  meubelen van. Op deze manier wordt afval kunst! (zie bijlage IX, p. 27)  (Cyclus, 2012, p. 1) 

Het Park van de Duurzaamheid zal bestaan uit een VIP‐ruimte, een “recup‐terras”, een verkooppunt  met soep en een sociaal restaurant waar publieke streekgerechten en multiculturele schotels  geserveerd zullen worden. Deze ruimtes zijn volledig ingericht met designmeubelen gemaakt uit  recuperatiemateriaal. Kringloopwinkels leveren afgedankte stoelen, messen, vorken, borden en tafels,  werkelijk alles wordt hergebruikt.   (Ibid) 

Maar dit is niet het eerste initiatief rond duurzaamheid, zo creëerde Trefpunt in samenwerking met  Kutunka in 2008 “De Ramblas – Road of Awareness”. De verbindingsweg tussen Bij Sint‐Jacobs en het  Baudelopark werd omgetoverd tot een bruisend en dynamisch ontmoetingsplatform waar gefeest  werd met respect voor het milieu en de medemens. Verschillende organisaties werkten samen rond   

9 

thema’s als vrede & mensenrechten, interculturaliteit, water, klimaat, afval, … Er was zelfs een  zonnecafé dat volledig draaide op zonne‐energie. Zoals u merkt draagt Trefpunt duurzaamheid hoog  in het vaandel en proberen ze al meerdere jaren de bezoeker bewust te maken van het milieu en zijn  omgeving. (zie bijlage IX, p. 27)  (Trefpunt, Gentse Feesten Magazine, 7/08, p. 11)  (Road of Awareness, Internet, 2012) 

Een deel van het festival wordt gevoed door stroom afkomstig van zonnepanelen. Via deze panelen  worden de dranken gekoeld en de batterijen opgeladen. Hier moeten ze wel rekening houden met de  aanbevelingen van de brandweer die zonnepanelen afraden op drukbezochte plaatsen, aangezien heel  wat stroom op zulke cabines zit. De festivalverlichting is vervangen door LED‐verlichting, die een  geringe hoeveelheid elektriciteit nodig hebben om te branden. Daarnaast installeren ze ook 12  drankorgels, dit zijn pijpen waarin de mensen hun drankbekertjes kunnen gooien. Tot wel 100 000  bekers kunnen via dit systeem selectief worden ingezameld en gerecycleerd. Door aan een gewone  vuilbak een humoristisch element toe te voegen zijn de bezoekers meer geneigd om hun gebruikte  bekers daar in te werpen. Er worden beduidend meer bekers binnengebracht vertelde Guido De  Leeuw me. (zie bijlage IX, p. 27)  (Verpoest, Internet, 2012)  (De Leeuw, Gent, 07/05/2012) 

Trefpunt maakt tegenwoordig gebruik van wegwerpbekers, eerder al deden ze een experiment met  herbruikbare bekers, maar dit scheen toch niet de beste oplossing te zijn. OVAM hielp de bekers te  subsidiëren maar dit bleek niet voldoende te zijn. De massale passage van mensen en het tekort aan  controle aan de uitgangen zorgt ervoor dat heel wat recipiënten werden gestolen.  (De Leeuw, Gent, 07/05/2012) 

2.4. Standpunt bezoekers  Het leek mij interessant om ook even de standpunten van de bezoekers te bekijken. Wat is hun  mening over afval, recyclage, de vuilbaken, de communicatie rond ecologie, … op de Gentse Feesten.  Maar tot mijn verwondering is hier niet veel over geweten.  Naar mijn mening is het moeilijk om de  festivalbezoekers te sensibiliseren zonder te weten wat hun gedachtegang hierover is. Ik ben ervan  overtuigd dat een grootschalige enquête onder de bezoekers heel wat problemen of drempels aan het  licht kunnen brengen. Enkel en alleen als men weet wat er leeft onder de mensen kan men zoeken  naar betere manieren en oplossingen. Daarnaast kunnen de standpunten van de bezoekers ook  zorgen voor vernieuwende, inspirerende ideeën.  

3. Doelstellingen Gentse Feesten  Ik vroeg aan verschillende instanties wat hun doelstellingen zijn voor de Gentse Feesten 2012 op vlak  van afvalreductie. Een echt relevant antwoord kreeg ik hier niet op. Ze willen één voor één de  afvalberg doen verkleinen, maar concrete cijfers zijn er niet. Naar mijn mening is het cruciaal een  concreet toekomstplan op te stellen, met doelen en een tijdslijn om zo de milieu‐impact te verkleinen.  Zo zou IVAGO & de Milieudienst een aantal marketingdoelstellingen en communicatiedoelstellingen  kunnen opstellen. Voorbeelden:  Een daling van X aantal ton afval in de GF tegen 2015  X% wordt selectief ingezameld  Tegen 2013 geïntegreerde communicatiecampagne voor de GF   

10 

Tegen 2015 X aantal bezoekers bereikt door middel van campagne  … 

4. Trends  4.1. Composteerbare bekers  We zien een trend dat er meer en meer wordt ingezet op afvalpreventie. Zo zijn er ook heel wat  nieuwe ontwikkelingen in opmars, zeker wanneer we denken aan een alternatief voor de  wegwerpbeker. De Milieudienst volgt deze ontwikkelingen op de voet, misschien is dit wel de  toekomst? Denken we hierbij aan bekers uit bioplastic, dit is plastic gemaakt uit natuurlijke producten,  zoals zetmeel gewonnen uit aardappels of maïs, het zijn dus kunstmatige biopolymeren. Het positieve  aspect zit hem in het feit dat deze bekers composteerbaar zijn, gemiddeld duurt de natuurlijke afbraak  enkele weken tot 2 jaar. We moeten er wel rekening mee houden dat bekers uit bioplastic moeilijk  bedrukbaar zullen zijn. Bovendien neemt de composteerbaarheid sterk af naarmate men de bekers wil  bedrukken, aangezien de ingezette inkten nog niet biologisch afbreekbaar zijn. Niet alleen bekers  maar ook bestek, bordjes, … kunnen gemaakt worden uit bioplastic.  (Wikipedia, Internet, 2012)   (e‐mail van Greet Steemans, 26/04/2012) 

4.2. Duurzaam voedsel  Niet alleen het bestek en de borden maar ook het voedsel zelf wordt duurzamer. Steeds meer  organisatoren kiezen voor duurzaam voedsel, veelal gekocht bij lokale boeren en leveranciers. Grote  festivals willen maar al te graag op de groene kar springen en willen zich via duurzaam voedsel een  groen imago aansmeren. Dit is bij de Gentse Feesten niet anders, het Gents Ecologisch Centrum  bevindt zich Bij Sint‐Jacobs en het Baudelopark. Sinds enkele jaren staan hier tal van ecologische  eetkraampjes zoals Greenway, Lekker Gec, VELT, … De festivalganger verkiezen meer en meer  gezonde en biologische burger boven een vette, ongezonde hamburger. De eetstanden zijn vaak nog  eens uitgerust met zonnepalen waardoor het plaatje helemaal compleet wordt gemaakt. Op deze  manier kunnen de uitbaters de bezoekers ook informeren over het belang van ecologisch verantwoord  voedsel en duurzame ontwikkeling. Mensen worden zich bewust van onze impact op de aarde en  daardoor stijgt de populariteit van gezond en biologisch voedsel. Het is zelfs zo dat de biosector de  vraag momenteel niet kan bijhouden.   (Globelink, Internet, 2012)  (Live Earth, Internet, 2012) 

4.3. Zonne‐energie  Zoals ik eerder al vermelde maakt het Trefpunt gretig gebruik van groene energie. Jammer genoeg  geldt dit nog niet voor elke site op de Gentse Feesten, zonnepanelen zijn nu eenmaal niet goedkoop.   Toch zijn zonnepanelen, zonneboilers, groene stroom van het net, … een echte trend aan het worden  in het festivallandschap. Verschillende festivals zoals Dranouter, Afro‐Latino, Pukkelpop, Manu  Mundo, Rock Werchter, … krikken hun imago op via deze nieuwe vormen van energie.  Zonnepanelen  verkleinen je ecologische voetafdruk met 90% tegenover gewone stroom. Groene stroom zorgt voor  de grootste rendabiliteit, de uitvoering hiervan is navenant iets moeilijker aangezien hiervoor een  stroomcabine verreist is. Daarnaast bestaan er ook nog zonneboilers, deze zijn pas zinvol als ze  voldoende capaciteit hebben. Rock Werchter ontwikkelde een mobiele installatie met zonnepanelen  die de festivalweides (bierstands, frietkramen) van groene stroom moet voorzien. Dit toestel volgt  zelfs automatisch de stand van de zon.   

11 

(Meesters, Internet, 2012)  (Cloostermans, Internet, 2012) 

4.4. Cradle to Cradle  En dan is er nog de trend Cradle to Cradle, het draait allemaal rond gebruiken van producten die  maximaal recycleerbaar zijn. Het is een nieuwe visie op duurzaam ontwerpen ontwikkelt door  biochemicus Michael Braungart en architect William McDonough. In het boek Cradle to Cradle in  bedrijf kunnen we ondermeer lezen dat alle soorten materiaal kunnen worden teruggebracht in een  biologische of in een technische materiaalkringloop, afval = voedsel. Deze materialen krijgen via het  Cradle to Cradle –principe een nuttige functie ipv een minder schadelijke functie.   (van der Werf, 2009, p. 7‐9, 19‐26) 

Cradle to Cradle zorgt voor een nieuwe kijk op duurzaamheid, het roept op om dingen ‘beter te doen’  ipv ‘minder slecht’, dus niet ‘minder afval’ maar ‘geen afval’. Hiermee wordt bedoeld dat reductie  enkel en alleen leidt tot vertraging van uitputting van ecosystemen en gerecycleerde producten alleen  maar worden omgezet in producten van mindere kwaliteit = ‘Downcyclen’.   (Ibid) 

  Zeker in Nederland wint het principe aan populariteit, zo steunt de hele provincie Limburg op deze  theorie. Van scholen, universiteiten, de Kamer van Koophandel tot de grootste bedrijven. Een  voorbeeld van Cradle to Cradle vinden we zelf in het originele Engelstalige boek van het principe, het  is gemaakt uit recycleerbaar kunststof, na een eenvoudig proces kan het papier weer herbruikt  worden als glossy, helderwit papier. De inkt is oplosbaar in warm water en kan opnieuw als inkt  dienstdoen. Benieuwd of deze trend snel zijn intrede zal maken op de Gentse Feesten.   (Ibid)  (Wikipedia, Internet, 2012) 

5. Huidige communicatie  5.1. Communicatie IVAGO & Milieudienst  5.1.1. Voorafgaande communicatie  Zorgen voor milieuvriendelijkere Feesten houdt natuurlijk eerst en vooral in dat er goede  communicatie en afspraken gemaakt worden met de organisatoren. Dit begint met het opstellen van  een afsprakennota tussen IVAGO, de Milieudienst en de pleinorganisatoren. Hierin wordt duidelijk  vermeld hoeveel afvalrecipiënten, gesubsidieerde afvalteams, … elk plein ter beschikking krijgt. De  Dienst Feestelijkheden en de pleinorganisatoren tekenen in samenspraak het afvalplan.  Voor de  veiligheid is het zeer belangrijk dat alle afvalrecipiënten volgens plan worden opgesteld, de 1ste  zaterdag van de Gentse Feesten worden alle containers gecheckt en geplaatst door de  communicatiedienst IVAGO.  Tijdens de Feesten is er dagelijks een coördinatievergadering op het  stadhuis. Hierop zijn aanwezig: de verschillende stadsdiensten, Dienst Feestelijkheden, milieutoezicht,  Milieudienst, technische dienst, pleinorganisatoren, IVAGO, brandweer, politie, De Lijn, Rode Kruis, ….  (Ochtendwandeling, 2011, p. 1) 

5.1.2. Afvalcontainers  Tijdens de Gentse Feesten communiceert IVAGO op verschillende plaatsen in het stadscentrum.  Communicatiemateriaal vinden we vooral terug ter hoogte van de afvaleilanden en de bars. Zo  hebben ze communicatiedragers gebaseerd op de slogan “Beker in de bekerbak” . Een variant op deze  campagne: “Beter in de bekerbak”, verduidelijkt de slogan met een foto van een bekerbak en bevat een  informatief weetje die de bezoekers moet overtuigen tot een gedragsverandering. Maar ook de slogan  “Geen protest hier moet ‘de rest’” moet de bezoekers aanzetten tot het recycleren van dranken en voedsel.  IVAGO steunt ook het initiatief van het drankorgel van Trefpunt, en creëerde een campagne: “Beter in   

12 

het drankorgel” met als ondertitel: “Bekertjes krijgen een nieuw leven als zitbank, bloembak of autobumper!”. 

Ongeacht het thema of de slogan overal vinden we de slagzin: “Schoon Gent iedereen content” en het logo  van Stad Gent en IVAGO terug. Elk lid van het afvalteam wordt herkenbaar gemaakt door de oranje T‐ shirts met slogan: ‘Beker in de bekerbak’, (zie bijlage V, p. 23).   5.1.3. Korenlei: menubord  IVAGO liet een reuze‐menubord plaatsen aan de Korenlei. Hierop vermelden ze dat zon, vrienden,  relaxen, uitzicht, … allemaal € 0 kost, maar een boete voor zwerfvuil kan oplopen tot € 120. Deze  campagne kwam er na het aankondigen van strengere controles op het achterlaten van blikjes,  etensresten of andere rommel. Door de boete letterlijk op het menu te plaatsen willen ze de  bezoekers van de Gras‐ en Korenlei, met een knipoog, waarschuwen voor deze boetes en hen  aanzetten tot het proper houden van deze plaatsen. In dezelfde lijn plaatste IVAGO reuze‐kastickets  aan de afvalkorven. (zie bijlage VI, p. 23).  (Ochtendwandeling, 2011, p. 3) 

5.1.4. Fost Plus  Fost plus is een erkend privé-organisme dat samen met de Gentse Feesten de selectieve inzameling op zomerevenementen organiseert. Afgelopen jaren werd er gemiddeld bijna 40 ton afval gerecycleerd op diverse festivals dankzij hun aangepaste communicatie en de sorteereilanden die verspreid staan over het festivalterrein. In overleg met Ivago leveren ze PMD-containers met de nodige communicatie, voornamelijk sorteerregels. Maar om het publiek te sensibiliseren

om het 

goede voorbeeld te geven, moet men kiezen voor een niet‐alledaagse aanpak.   Dit deden ze op de GF de actie ‘Music for a Bottle’, in ruil voor een plastic fles brengen 2 professionele  acteurs een serenade die niemand onberoerd liet. Deze act is uitermate geschikt voor festivals zoals  de Gentse Feesten. De nieuwsgierigheid van de bezoekers wordt opgewekt, daarna worden ze  geconfronteerd met een korte, opvallende boodschap die de intentie tot sorteren moet  teweegbrengen. (zie bijlage VI, p. 23)   (Fost Plus, Internet, 2012)  (E‐mail van Pascale Müller, 24/04/2012) 

5.1.5. Publicaties  Heel wat communicatie van de Milieudienst en IVAGO gebeurt via magazines. Zo zal er een artikel  verschijnen over de Gentse Feesten in het stadsmagazine, waarin men een oproep doet aan de  bezoekers om de Feesten zo proper mogelijk te houden. Daarnaast publiceert het Gentse Feesten  Magazine het artikel: “Nog properder Feesten moet kunnen” met schepen Tom Balthazar en het artikel “Tien  dagen op handen gedragen” over een medewerker van IVAGO, hierbij zal dan ook een advertentie  verschijnen. Jammer genoeg kan ik nog geen voorbeeld tonen van deze artikels.   (E‐mail van Greet Steemans, 26/04/2012) 

5.1.6. Communicatie naar bewoners  Het is van cruciaal belang dat er ook gecommuniceerd wordt naar de bewoners die zich in de  omgeving van de Feesten gesetteld hebben. Zo krijgen ze traditiegetrouw een bewonersbrief met  toelichting over het afvalproject in de brievenbus. Eigenlijk kunnen we het meer een brochure  noemen. Onderwerpen die aan bod komen zijn: geluidsbeheersing, propere Feesten, sanitair,  bewonersparkeren, vragen/meldingen of suggesties. (zie bijlage VII p. 24)  (E‐mail van Greet Steemans, 26/04/2012)  (Decaluwe, Internet, 2012) 

 

13 

  5.1.7. IVAGO ochtendwandeling      Tijdens de Gentse Feesten organiseert IVAGO elk jaar een ochtendwandeling. Iedereen verzamelt om  6u30 aan het stadhuis. Van daaruit vertrekt de wandeling die alle aspecten van de schoonmaak van de  Gentse Feesten aankaart. De wandeling duurt ongeveer een uur en eindigt in het MIAT waar u kunt  genieten van een lekker ontbijt. De wandeling is al jaren een succes, vroeg reserveren is dan ook zeker  en vast aan te raden. Een gids geeft alle nodige informatie en uitleg rond het reilen en zeilen van  IVAGO op de Gentse Feesten. Speciaal voor deze gelegenheid passeert de volledige IVAGO‐colonne bij  aanvang van de wandeling voor het stadhuis. De deelnemers krijgen ook nog een informatiebrochure  mee naar huis, waarin ze alles nog eens rustig kunnen nalezen.   (Van Beversluys, Internet, 2012) 

5.1.8. Promotiefilmpje  Voor de Gentse Feesten 2012 slaan het Gents klimaatverbond en de Milieudienst van de Stad Gent de  handen in elkaar. Begin juni willen ze een filmpje de wereld insturen dat alles te maken heeft met het  streefdoel dat Stad Gent zichzelf oplegt om een klimaatneutrale stad te zijn tegen 2050. Het filmpje zal  10 minuten duren en wordt momenteel nog gemonteerd door een productiehuis. Er zal ook een  kortere versie van 2 minuten bestaan. Het is een documentaire/getuigenis van een vrouw die leeft in  2050 en terugblikt naar het verleden. Ze vertelt samen met enkele andere acteurs over haar leven  vroeger in 2012. Momenteel is Stad Gent nog druk bezig met dit initiatief bekend te maken bij de  pleinorganisatoren en vraagt ze ook hun hulp. Stad Gent zou dit filmpje namelijk graag zien  verschijnen op de schermen van verschillende pleinen, indien dit mogelijk is natuurlijk.  (e‐mail van Wouter Luttens, 16/04/2012) 

5.2. Communicatie MiramirO  Hoe communiceren ze hun ecologische initiatieven nu naar de festivalbezoekers? Jaarlijks maakt  MiramirO een uitgebreide programmabrochure waarin u alle voorstellingen en artiesten in terug  vindt. 2 pagina’s zijn voorbehouden voor een artikel over ecologie. Dit jaar luidt de titel: “Hier werken wij  aan een ecologisch festival”, gezien mijn onderwerpkeuze voor mijn eindproject kreeg ik de kans dit artikel  zelf te schrijven. Hierin informeert MiramirO de bezoekers over de stappen die ze ondernemen met  zicht op een milieuvriendelijker festival. Zoals u kunt lezen in de bijlage roepen ze de bezoekers ook op  om de auto thuis te laten en met een alternatief vervoersmiddel de sites te bezoeken. Daarnaast  plaatsen ze een groot paneel met als slogan: “Kijk! Hier werken wij aan een ecologisch festival.” Maar niet  alleen tijdens het festival ook op kantoor hebben ze aandacht voor het ecologische aspect. Ze  proberen de communicatie zoveel mogelijk te digitaliseren en optimaal gebruik te maken van e‐mail.  Als ze printen gebeurt dit dan ook op recyclage papier. (zie bijlage VIII, p. 26)  (van Haaster, 2012, p. 6‐7) 

5.3. Communicatie Trefpunt  Jaarlijks verzorgt Trefpunt een speciale bijlage voor in Knack, deze wordt uitgegeven rond de periode  van de Gentse Feesten en bevat alle voorstellen en artiesten die optreden Bij Sint‐Jacobs en het  Baudelopark. Natuurlijk is dit magazine ook een uitstekend middel om te communiceren naar de  feestgangers over hun ecologische initiatieven. Dit jaar gaat het artikel over het Park van de  Duurzaamheid, zoals hierboven beschreven. De titel luidt: “CYCLUS, Het duurzame restaurant in het  Baudelopark”. De drankorgels op zich mogen ook al gezien worden als een mooie communicatiedrager. 

 

14 

Ook op het kantoor gaan ze ecologisch te werk, zo communiceren ze hun mededelingen met artiesten,  organisaties, bezoekers via milieuvriendelijk briefpapier. (zie bijlage IX, p. 27)  (De Leeuw, Gent, 07/05/2012) 

5.4. Conclusie  Bij dit soort milieucommunicatie is een doordachte aanpak noodzakelijk, het is vaak nog een delicaat  onderwerp en nog niet iedereen springt maar al te graag op de groene kar. Een juiste boodschap bij de  juiste doelgroep overbrengen is dan ook van groot belang. Wanneer we al deze  communicatiemiddelen samenleggen, zie ik dat er heel wat initiatieven zijn om de bezoekers en  organisatoren bewust te maken van het nut van een milieuvriendelijker festival. Zo communiceert de  Milieudienst en IVAGO op een grondige manier naar de buurtbewoners, dit is toch een doelgroep die  vaak vergeten wordt in het proces. Er wordt ook een poging gedaan om creatief te communiceren  over het milieu via de menuborden op de Korenlei. Ook de samenwerking met Fost Plus zie ik als een  mooie creatieve aanpak, het organiseren van een ochtendwandeling vind ik dan weer een heel mooi  initiatief om de bezoekers te sensibiliseren.   Het promotiefilmpje waar men momenteel nog aan sleutelt heeft volgens mij enkel kans op slagen als  dit wordt getoond op het merendeel van de pleinen in Gent. De festivalgangers moeten meerdere  keren in aanraking komen met de boodschap vooraleer dit volledig tot hen doorgedrongen is. Ik ben  ook van mening dat er beter kan gecommuniceerd worden naar de organisatoren toe. Het volstaat  niet om een afvalplan op te stellen, de organisatoren moeten aangespoord worden om meer over het  milieu te communiceren naar hun publiek. De instanties moeten de pleinorganisatoren meer leiden in  het opstellen van een milieuplan, dit door voorstellen en mogelijkheden aan te kaarten. Het  ontbreken van vooropgestelde doelstellingen en inzichten van de bezoekers draagt ook niet bij tot een  betere communicatie.  Er worden ook al heel wat inspanningen geleverd door de organisatoren zelf, alhoewel ik hier moet  wijzen op mijn keuze van organisatoren. MiramirO en Trefpunt zijn organisaties die duidelijk geven om  het milieu ongeacht dit verplicht is of niet. De uitkomst zou misschien helemaal anders zijn mocht ik  andere organisaties hebben opgenomen in mijn eindproject. Rekening houdende met het feit dat er  vaak niet veel geld voorhanden is om een groot milieuplan te organiseren, slagen deze organisaties  toch in hun opzet. Maar dit neemt niet weg dat er nog meer inspanningen mogelijk zijn, die daarom  niet duur hoeven te zijn, om met de bezoekers te communiceren over het milieu.  

6. Aanbevelingen  Het belang van communiceren over milieu wordt nog al te vaak onderschat. Als er dan al initiatieven  worden doorgevoerd door de organisator worden deze vaak helemaal niet gecommuniceerd naar de  bezoekers toe. Investeren in een milieuvriendelijker evenement kost heel wat geld en moeite, waarom  deze inspanningen dan niet delen met uw publiek? Hoe een organisator communiceert over  duurzaamheid zal bepalend zijn voor de publieke opinie. In dit deel van mijn eindproject ga ik dan ook  proberen om een aantal aanbevelingen te doen omtrent milieucommunicatie.  

6.1. Plan   Wanneer de instanties of de organisatoren willen communiceren over milieu volstaat het niet lukraak  een folder of campagne te maken. Er moet planmatig te werk gegaan worden. Het begint met zichzelf  een aantal vragen te stellen. Waarom communiceren we over onze milieu‐inspanningen? Met welk doel? Over welke  milieuaspecten gaan we communiceren? Met wie communiceren we? Wie zullen we betrekken bij onze campagne? Wat is de 

 

15 

timing voor onze strategie? Er moet inzicht verworven worden in de huidige ecologische situatie. Een goed 

milieuplan heeft nood aan doelstellingen en deze moeten SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel,  realistisch, tijdsgebonden) gemaakt kunnen worden vb procent van de doelgroep bereikt. Daarna  komt het bepalen van een kernboodschap, dit is soms het moeilijkste gedeelte aangezien deze  boodschap alle milieuactiviteiten moet omvatten en voor een langere tijd moet meegedragen worden.   (Ghysens, Internet, 2012) 

Het  is  belangrijk  specifiek  naar  de  correcte  doelgroep te communiceren, het is dan ook de  kunst  om  zoveel  mogelijk  te  weten  te  komen  over  hun  interesses,  touchpoints,  leeftijd,  geslacht,  woonplaats,  …  Dan  pas  kan  men  beginnen  met  het  selecteren  van  de  gepaste  communicatiemiddelen  zoals  televisie,  krant,  brochures, folders, entertainment, … Natuurlijk  wordt dit gevolgd door het uitwerken van deze  selectie.  Eenmaal  de  communicatiecampagne  loopt  mag  men  niet  vergeten  deze  te  evalueren.  Hierbij  kan  een  grondige  feedback  niet  ontbreken,  de  reacties  van  de  bezoekers  of  belangengroepen  zijn  van  belang  voor  het  bijsturen  van  de  milieucommunicatie  of  kunnen  de  organisatoren  en  instanties  aanzetten  tot  het  wijzigen  van  hun  doelstellingen.  Feedback  kan  men  bekomen door ervoor te zorgen dat er een mogelijkheid is tot communicatie in beide richtingen bv via  een invulformulier, een pagina op de website of door het vermelden van contactgegevens.   (Ibid) 

6.2. Communiceer naar personeel en pleinorganisatoren  Aan de hand van het eindverslag van IVAGO over de controlerondes op de GF 2011 merkte ik dat er  intern nog heel wat werk is aan de communicatie tussen het personeel en de pleinorganisatoren  vooraleer ze goed en wel hun boodschap kunnen overbrengen aan de bezoekers. Er heerste vaak heel  wat onduidelijkheid en de regels worden vaak niet correct toegepast.  Moeten de bekers in de drankorgels verwijderd worden door IVAGO? Hoeveel zakken krijgt elk plein?  De regels voor kraampjes en standhouders waarin staat dat ze hun eigen afval naar de clusters  moeten brengen worden vaak niet nageleefd. Op het Laurentplein wordt koffie in kartonnen bekers  en cava in plastieken bekers aangeboden, die achteraf toch weggeworpen worden. Alsook op het  Beverhoutplein wordt voor de tooghangers overgeschakeld op plastieken bekers zodra de opkuis en  afwas aanvangt. Een goede briefing of een allesomvattend draaiboek zou hier een oplossing kunnen  zijn. Zo zijn duidelijke afspraken en controle een absolute noodzaak. De taken moeten dus eerst en  vooral duidelijk intern gecommuniceerd worden.   (Agsteribbe, 2011, p. 1) 

Ik ben ook van mening dat de instanties de pleinorganisatoren beter kunnen aansporen tot het  ondernemen van milieuvriendelijkere stappen en hun communicatie hierover. Zo kan IVAGO en de  Milieudienst een ecologische checklist (zie bijlage X, p. 29) of een groene gids ontwikkelen, waarin een  aantal aanbevelingen staan die pleinorganisatoren kunnen toepassen om hun festival  milieuvriendelijker te maken. Een brochure die hen helpt in het maken van ecologische keuzes.  Daarbovenop moeten organisaties in de mate van het mogelijke individueel aanbevelingen en   

16 

feedback kunnen krijgen, aangepast aan de grootte, het publiek, … van dat specifieke evenement.  Voorbeelden van thema’s die aan bod komen in de groene gids:  Voedsel: lokale producten, eco‐label, Fairtrade, …  Sponsors: zonne‐ergie bedrijven, groene energie leveranciers, eco‐verven, …  Communicatie(middelen): communiceer met belangengroepen, …  Afvalinzameling: herbruikbare bekers, composteerbare bekers, …  Mobiliteit: gratis tramrit bij aankoop ticket, …  Energie: zonne‐energie, groene stroom, …  … 

6.3. Integreer communicatie   Het is soms beter om te kiezen voor 1 campagne met 1 boodschap en deze te integreren in alle  mogelijke communicatie‐uitingen. Zo lezen we in het boek ‘In evenwicht’ geschreven door Marc  Soumillion: “Sterke reputaties ontstaan als ondernemingen zichtbaarheid creëren door hun acties en communicatie te  concentreren op één thema en dit keer op keer te benadrukken.”. De gehele communicatiecampagne moet  geïntegreerd zijn, er moet dus eenzelfde boodschap overgebracht worden naar eenzelfde doelgroep  via meerdere kanalen, zo is er een groter herhalingseffect.   (Soumillion, 2009, p. 107‐112) 

Het is ook van belang om consequent te zijn in alle acties en communicatie‐uitingen in verschillende  kanalen. Het heeft geen nut een programmaboekje te verdelen waarin u kan lezen dat de organisatie  aandacht heeft voor een duurzaam festival, terwijl dit boekje gedrukt is op papier dat allesbehalve  milieuvriendelijk is. Het externe imago moet overeenstemmen met de kernidentiteit van de  onderneming. Met andere woorden het beleid moet in de lijn liggen van de missie, waarden, visie en  de bedrijfscultuur van een organisatie. Een mooi voorbeeld van consequentie vinden we terug bij het  boek ‘Cradle to Cralde’, om hun woorden kracht bij te zetten werd het gedrukt op synthetisch papier  dat afbreekbaar en herbruikbaar is.    (Ibid)  (Doets, 2010, p. 52‐53) 

6.4. Communiceer  Goede communicatie naar de bezoekers begint met een goed geïnformeerd team, intern moet  iedereen op de hoogte zijn van de doelstellingen, initiatieven, milieucijfers, … Extern moeten de  organisatoren meer communiceren met alle mogelijke doelgroep over milieuprestaties en milieu‐ inspanningen die ze ondernemen. Vb stakeholders, personeel, vrijwilligers, sponsors, overheden,  media, lokale buurtbewoners, leveranciers … Dit zijn voor hen signalen van een organisatie die aan  verantwoord ondernemen doet en kunnen de organisatie zelf een handje vooruit helpen in het  creëren van een duurzaam festival. Om te communiceren met de belangengroepen en festivalgangers  is er nood aan 2 richtingsverkeer, er moet dus minimum 1 persoon verantwoordelijk gesteld worden  als aanspreekpunt.   Daarnaast moet een organisatie transparant zijn en dit vereist veel communicatie, er mag niets  verborgen worden gehouden voor belangengroepen. Openheid kan zorgen voor een gevoel van  kwetsbaarheid, maar het tegendeel is waar, op deze manier wint men vaak aan geloofwaardigheid en  loyaliteit. Betrek de bezoeker in het milieugebeuren, hij moet het gevoel krijgen dat hij ‘zijn steentje  bijdraagt’ en men mag ook niet vergeten hem achteraf te danken voor de inspanningen die hij  geleverd heeft op het festival. En dit in zoveel mogelijk communicatiemiddelen die de organisatie ter   

17 

beschikking heeft. Een voorbeeld hiervan is de campagne van De Lijn na afloop van de Gentse Feesten,  (zie bijlage XI, p. 30). Indien het mogelijk is kunnen de organisaties hun resultaten meedelen na afloop  van de Gentse Feesten vb hoeveel afval ingezameld, minder/meer dan vorig jaar, …  (Soumillion, 2009, p. 107‐112)  (Doets, 2010, p. 52‐53) 

6.5. Wees zichtbaar  Goede communicatie op een festival begint met zichtbaar aanwezig zijn, de festivalgangers moeten  onmiddellijk weten tot wie ze zich kunnen richten met vragen en problemen. Het begint dus met een  goede herkenbaarheid van de organisatoren, medewerkers, leden van het afvalteam, … Dit kan door  zichtbare T‐shirts te dragen met eventueel de slogan van het festival. IVAGO doet dit al goed met haar  T‐shirts: “Beker in de bekerbak”.   Bezoekers hebben soms maar een klein duwtje nodig om correct te recycleren. Indien het mogelijk is  stel ik dan ook voor om een aantal medewerkers de festivalgangers te laten assisteren. Zo kan men  een aantal leden van het afvalteam opstellen aan de sorteereilanden of vuilbakken. Op deze manier  kunnen ze het publiek aanwijzen welk afval in de juiste container hoort. Ik ben ervan overtuigd dat  heel wat mensen minder geneigd zullen zijn hun beker op de grond te gooien bij het zien van een  festivalmedewerker.   Niet alleen het personeel maar ook de vuilbakken zelf moeten goed zichtbaar zijn en aantrekkelijke  communicatiedragers hebben. Een groot afvaleiland rendeert vaak beter dan een enkele vuilbak hier  en daar. Deze afvaleilanden moeten voorzien zijn van duidelijke communicatiedragers en  sorteerregels. Soms kunnen vlaggen helpen om de zichtbaarheid te bevorderen. (zie bijlage XII, p. 31) 

6.6. Promotiemateriaal  Ook de programmaboekjes zelf zijn een communicatiemiddel, strooifolders, flyers, stickers, … worden  vaak ongelezen weggegooid, organisaties moeten dus zoveel mogelijk de hoeveelheid papier  beperken en kiezen voor het dubbelzijdig bedrukken ervan.  Het is ook beter om te kiezen voor een  klein formaat dat afgestemd is op het formaat van de pers van de drukkerij, om zo papierverlies bij het  snijden te beperken. De organisatoren vermijden beter programmakranten op de pleinen zelf, ze  moeten proberen zoveel mogelijk het programma van het evenement te vermelden op grote  tekstborden, lichtkranten, infowanden, … Het is ook mogelijk om bij de productie van deze  alternatieven te kiezen voor duurzame materialen, zodat ze opnieuw kunnen gebruikt worden een  volgende keer. Daarnaast is het ook belangrijk om waste te vermijden, het drukwerk moet zoveel  mogelijk gericht verspreid worden naar personen die geïnteresseerd zijn in het festival.  (West‐Vlaanderen, Internet, 2012) 

Zoals ik eerder al vermelde worden folders maar al te vaak ongelezen weggegooid, dit kan voorkomen  worden door de folder/programmaboekje een nuttigheidswaarde mee te geven. Vb een kortingsbon  van een sponsor, een Gentse Feesten checklist, een plannetje van Gent, … Het is ook beter om gebruik  te maken van milieuvriendelijk papier en te kiezen voor een label zoals ‘FSC’ en ‘Het Blaue Engellabel’. Het  is vaak overbodig om te drukken in kleur, 1 of 2 kleuren kan soms visueel even sterk zijn. Voor een  folder of programmabrochure kan men maar beter plantaardige inkten gebruiken. Eenmaal de  organisatoren al deze moeite gedaan hebben, mogen ze dit ook vermelden in hun drukwerk vb ‘gedrukt  op milieuvriendelijk papier, met inkt op plantaardige basis’, dit kan de kijk op hun organisatie positief stimuleren  en bovendien bezorgt het hen een voorbeeldfunctie.    

18 

(Ibid) 

Tegenwoordig bestaan er ook heel wat digitale alternatieven:  Maak gebruik van mobiele platformen:  Via een mobiel platform kan al de informatie betreffende het festival samengebracht worden  in een applicatie en hoef je niet zoveel folders/brochures te drukken. Een app biedt heel wat  voordelen voor de bezoekers. Ze hebben het programma altijd op zak, kunnen geïnformeerd  worden van eventuele wijzigingen, makkelijke zoekfuncties, goede leesbaar wanneer het  donker is, samenstellen van persoonlijk programma, een melding wanneer je favoriete act  speelt, overzicht van de pleinen, …  Op www.appbrain.com, kun je al zo’n gratis applicatie downloaden. Je kunt alle evenementen  per dag bekijken en sorteren op locatie. Jammer genoeg stond deze app vorig jaar nog niet  volledig op punt. (zie bijlage XIII, p. 31)  (Appbrain, Internet, 2012)  (Lowlove, Internet, 2012) 

Verstuur folders via e‐mail  Plaats het programma op de website   Communiceer zoveel mogelijk via computer en e‐mail ipv gedrukte briefwisseling.  Communiceer via sociale media (Twitter, Facebook, …) 

6.7. Wees creatief  Om de festivalbezoekers te sensibiliseren is er meer nodig dan het plaatsen van een aantal vuilbakken  of het uitdelen van een folder. Het is beter om gebruik te maken van creatieve middelen. Middelen die  voor de festivalgangers als verassend en vernieuwend gezien worden. Ze moeten nieuwsgierig  gemaakt worden en zo sneller de stap zetten tot het deponeren van afval, recycleren, … Er zijn al heel  wat website op het internet die deze creatieve middelen te koop of te huur aanbieden, denken we aan  www.huged.be. Een aantal voorbeelden, (zie bijlage XIV, p. 31):  Entertainment:  Om het terrein proper te houden kunnen teams ingezet worden om het publiek te  sensibiliseren. Een aantal humoristische, dynamische elementen kunnen wonderen doen voor  het afvalbeheer. Vb Trashbusters, Zwerfvuilkabouters, Milieupolitie, Reuzin, Tandem, … Deze  teams kunnen samengesteld zijn met jobstudenten.   Aantrekkelijke vuilbakken:  Een vuilbak in een aantrekkelijk kleurtje steken of een vuilbak in de vorm van een animatie  zullen ervoor zorgen dat heel wat meer festivalgangers hun afval deponeren. Zoals de ‘Captain  Rabbit’‐vuilbakken in het centrum van Genk. Zijn design is uitnodigend en origineel.   Originele communicatiedragers:  Het is vaak beter om te kiezen voor originele, bruikbare communicatiedragers ipv een folder.  Zo kan men gebruik maken van bedrukte broodzakken of bierviltjes. Je gaat ervan versteld  staan hoe hoog de attentiewaarde voor deze middelen is.   Gadgets:   Eenmaal een organisatie kiest om gadgets uit te delen, kunnen ze maar beter gaan voor een  duurzame gadget, zoals bv een houten/kartonnen USB‐stick of een appel bedrukt met het logo  van de organisatie. Op deze manier maak je op een opvallende maar toch milieuvriendelijke  manier reclame.   (Huged, Internet, 2012) (Circuit des festivals, Internet, 2012) (Özgünes, Internet, 2012) 

 

19 

Besluit  Jaarlijks zien we een daling in de hoeveelheid afval die wordt opgehaald tijdens de Gentse Feesten  door IVAGO, dit geeft aan dat we goed op weg zijn. Bovendien worden de bezoekers meer en meer  bewust van het belang van propere Gentse Feesten. Er komt ook heel wat meer afval in de  afvalkorven terecht, er wordt dus steeds meer selectief ingezameld. Naast Stad Gent en IVAGO dragen  ook de pleinorganisatoren steeds meer hun steentje bij tot een milieuvriendelijker festival. Er is een  goede samenwerking tussen beiden en de afspraken worden steeds beter nageleefd.   De pleinorganisatoren worden meer aangemoedigd door subsidies die Stad Gent uitkeert wanneer ze  extra inspanningen doen voor het milieu. Beetje per beetje komen ze één voor één aandraven met  milieuvriendelijke initiatieven, zoals Trefpunt met hun ‘Park van de Duurzaamheid’. Toch zit dit duurzaam  gedachtegoed niet bij iedereen ingeburgerd. Er zijn heel wat kleine stappen die ondernomen kunnen  worden om het festival milieuvriendelijker te maken. Dit hoeft daarom niet altijd bakken vol geld te  kosten. Alleen al communiceren naar de bezoekers is een stap in de goede richting.  Wat de communicatie betreft zit het probleem vooral in het niet voldoende communiceren naar de  werknemers en de festivalgangers. Om het goede voorbeeld te geven op de festivalsites moet het  personeel natuurlijk goed ingelicht zijn over de ecologische initiatieven van het bedrijf en dit ook naar  buiten dragen. Dit zie ik dan ook als een groot werkpunt voor de organisaties. Bovendien komt het  publiek soms gewoon niet in aan aanraking met duurzaamheid, hoe kunnen ze dan hun gedrag  aanpassen? Communiceer met het publiek over de stappen die het festival ondergaat naar een  milieuvriendelijker evenement!  De organisatoren en instanties missen ook een doordachte geïntegreerde communicatie. Er ontbreekt  een goede kernboodschap die wordt overgebracht naar eenzelfde doelgroep via meerdere kanalen. Je  ziet ook maar al te vaak bedrijven die bv. gebruik maken van zonne‐energie en zich profileren als een  organisatie die aan maatschappelijk verantwoord ondernemen doet. Elke organisatie moet  consequent zijn in hun acties en communicatie‐uitingen. Het externe imago moet overeen stemmen  met de kernidentiteit van het bedrijf.   Het is moeilijk om een publiek afval te laten deponeren wanneer ze op korte termijn hier zelf geen  baat bij hebben. Volgens mij is het inzetten van creatieve middelen één van de beste manieren om die  drempel voor de bezoeker te verkleinen. De organisatoren en instanties beseffen dit ook, zoals IVAGO  met hun campagne: ‘Music for a bottle’ en het menubord aan de Korenlei. Toch kunnen ze hier nog veel  verder in gaan, en hoeft dit daarom niet veel geld te kosten.  Het verwonderde me wel dat er geen informatie is over hoe het publiek van de Gentse Feesten alle  mogelijk milieuacties ervaart. Om een goed communicatieplan op te stellen moet men de doelgroep  kennen, bovendien kunnen hun mening en bemerkingen bevorderend zijn voor een betere aanpak van  het beleid. Het uitvoeren van grootschalige enquêtes en het opstellen van doelstellingen zijn dus zeker  geen overbodige luxe. Ik ben ook van mening dat de instanties de pleinorganisatoren heel wat meer  kunnen leiden in het opstellen van een milieuplan en hen zo een duwtje in de rug kunnen geven tot  een duurzamer festival.  Om af te sluiten merk ik dat er ondertussen al heel wat stappen ondernomen worden door de  instanties en de pleinorganisatoren om hun duurzaam beleid aan de man te brengen en hierover te  communiceren. Maar om te komen tot een goede geïntegreerde milieucommunicatie, zullen er nog  heel wat meer plannen op tafel gegooid mogen worden.  

 

20 

Bijlagen  I. E‐mail met interviewvragen IVAGO (Koen Van Caimere & Greet Steemans)  Beste,    Ik ben een laatstejaarsstudent Communicatiemanagement en doe momenteel mijn stage bij  MiramirO. Ik had vernomen dat ik contact met u mocht opnemen ivm mijn eindproject.  Zo heb ik gekozen voor de titel: "Ecologie tijdens de Gentse Feesten, een evaluatie van de  communicatie."    Ik had graag een antwoord gehad op volgende vragen (dit is tevens de structuur van mijn eindwerk):     Hoe ziet de huidige ecologische situatie van de Gentse Feesten eruit?   Wat zijn de huidige ecologische maatregelen?   Welke middelen worden ingezet?   Wat zegt de wetgeving hierover?   Cijfermateriaal: de evolutie van de afgelopen 5 jaar van …?   Vuilophaling (hoeveel vuil wordt er jaarlijks opgehaald?)   Afvalverwerking   Recyclage(hoeveel vuil wordt gerecycleerd?)   Wat zijn de standpunten van de voornaamste partijen over ecologie op de GF? (SP.A, Open VLD,  Groen!,…)   Hoe staat de bevolking tegen over deze maatregelen?   Welke trends en toekomstperspectieven mogen we verwachten? (Nieuwe methodes, nieuwe  recyclagemanieren, …)   Wat zijn de vooropgestelde doelstellingen tijdens de GF?   Wat is de huidige communicatie over ecologie tijden de GF?   Voorbeelden van campagnes   Welke middelen gebruiken jullie? (affiches, nieuwsbrieven, sociale media, televisie,internet,…)   Hoe communiceren de instanties naar de festivalgangers, buurtbewoners, bedrijven in de  omgeving, festivalorganisatoren?   Hoe kan de communicatie beter?     De zaken aangeduid in het rood, kan u misschien minder snel op antwoorden, ik ben er mij van  bewust dat ik u heel wat informatie vraag.  Als u het gemakkelijker vindt, kom ik altijd met plezier eens langs.    Alvast bedankt voor uw medewerking en vriendelijke groeten  Liesje van Haaster  II. Samenstelling IVAGO  Een ‘gemengde’ intercommunale  Overheid:  o Stad Gent  o Gemeente Destelbergen  Private partner: ECOV (verzorgt dagelijks management)  o SITA Belgium  o INDAVER  Toegetreden vennoten voor verbranding:    

21 

o o

IVLA   IDM  (Ochtendwandeling, 2011, p. 4‐6) 

  III. Materialen  De spuitwagen  De wagen wordt bij IVAGO gevuld met Scheldewater,  nadien kan men de tank bijvullen aan het  waterleidingsnet.   40km/u | Inhoud tank: 5000l vermengd met 45‐60l ontgeurende vloerreiniging | Spuit 500l water  per min (30 000l/dag) | € 215 000/stuk    De bladzuiger  Een joystick bedient de slang. Er kan eventueel water toegevoegd worden aan de container om de  stofuitstoot te beperken.  Afmetingen: 4,8m lang x 2,3 m breed x 2,25 m breed | Inhoud: 24,4m³    De grote veegmachine  IVAGO beschikt over 3 grote veegmachines en 1 grote in reserve. Het stuur staat rechts wat toe  laat om nauwkeuriger te werken.  Tijdens het jaar wordt de grote veegmachine voornamelijk  ingezet om de greppels te ontzanden. Tijdens het vegen wordt er ook water gebruikt, om het  opwaaien van stof te beperken. Bij vertrek op IVAGO wordt de veegmachine gevuld met gezuiverd  Scheldewater, tijdens het uitvoeren van de taken kan men de tank bijvullen aan een  waterleidingsnet.  Geen snelheidsbeperking | Bij vegen max. snelheid 10 km/uur | Capaciteit: 3 ton zwerfvuil (licht  materiaal) | € 215.000/stuk    De middelgrote veegmachine  IVAGO heeft 9 in totaal en gebruikt er 4 tijdens de Gentse Feesten. Het opwaaien van stof wordt  beperkt door het gebruik van water tijdens het vegen. De veegmachine wordt gevuld met  Scheldewater, tijdens het uitvoeren van de taken kan men de tank bijvullen aan een  waterleidingsnet.   Bij verplaatsing max. snelheid 60 km/uur | Bij vegen max. snelheid 10 km/uur |Capaciteit: 2 ton |  600l water – afhankelijk van weer 2‐3 maal bijvullen | € 175.000/stuk     De kleine veegmachine  IVAGO zet tijdens de Gentse feesten 1 kleine  veegmachine in.   Bij verplaatsing max. snelheid 60 km/uur | Bij vegen max. snelheid 10 km/uur | Capaciteit: 800 kg  |€ 175.000/stuk    De borstels veegmachine  100 € /stuk | Levensduur: 25 uur    De bladblazers  Zijn gemakkelijker in gebruik. Het zwerfvuil wordt uit de hoekjes, onder de podia en kramen  geblazen en zo door een bladzuiger of een grote veegmachine opgeruimd worden.    (Ochtendwandeling, 2011, p. 4‐6)  IV.

 

Interviewvragen Trefpunt (Guido De Leeuw)  Wat zijn jullie initiatieven om te komen tot een milieuvriendelijker evenement?  Hoe communiceren jullie dit naar de festivalbezoeker?  Hebben jullie de afgelopen jaren resultaat gezien van die inspanningen? 

22 

Merkt u een groot verschil wanneer we het hebben over recyclage door het gebruik van de  drankorgels?  Maken jullie gebruik van recycleerbaar papier?  Maken jullie gebruik van wegwerpbekers of herbruikbare bekers?    V.

Afvalcontainers IVAGO  

(IVAGO, e‐mail van Koen Van Caimere, 2012) 

VI.

Korenlei menubord & Fost Plus   

  

  L: (Wordpress, Internet, 2012)   R : (Fost Plus, Internet, 2012)  VII.

 

Voorbeeldpagina’s uit bewonersbrochure 

23 

 

 

 

24 

    (Decaluwe, Internet, 2012) 

 

 

 

25 

VIII.  

Communicatie MiramirO 

                                                  (van Haaster, 2012, p. 6‐7) 

 

26 

IX.

Communicatie Trefpunt   

                                       

 

  (Trefpunt, Gentse Feesten Magazine, 7/08, p. 11) 

27 

   

(Cyclus, 2012, p. 1) 

     

 

  (Vande Velde, De Standaard, 2008) 

 

 

 

28 

X. Communicatie naar personeel en pleinorganisatoren  Voorbeeld checklist 

   

 

 

29 

  (West‐Vlaanderen, Internet, 2012) 

XI.

Communiceer!               (De Lijn, Bedankingsad, 2011)

 

30 

XII.

Zichtbaarheid 

  (Huged, Internet, 2012) 

XIII.

Promotiemateriaal – applicatie   

  

  

  (Lowlove, Internet, 2012)  (DigitalEvidence, Internet, 2012) 

XIV. Wees creatief  Van links naar rechts:  Tashbusters: deze 4 dynamische elementen, gekleed als een soort moderne Robin Hood’s en voorzien  van hun mobiele stofzuigers en hun 'guns’ (gemaakt van petflessen), mobiliseren de bezoeker om het  eventterein proper te houden.  Zwerfvuilkabouters: ideaal om de aandacht te vestigen op het zwerfvuilprobleem.  Reuzin: een reuzin met een "rok" van vuilniszakken waant zich een weg tussen het publiek. Een  geluidsband type "ophaler van oud ijzer" spoort de bezoekers aan hun afval te sorteren in het juiste  onderdeel van haar rok.  Tandem: dit is een rijdend afvaleiland. 2 animatoren sporen op deze tandem het publiek aan om te  sorteren. Doet een beetje denken aan de ophaler van oud ijzer. Gegarandeerd effect: een propere  omgeving en blije gezichten van de bezoekers.  (Huged, Internet, 2012) 

   

31 

     

  (Huged, Internet, 2012) 

Van links naar rechts:  De Milieupolitie, Captain Rabbit, Houten USB‐stick, appel met logo 

 

 

  (Circuit des festival, Internet, 2012)  (captain rabbit, Internet, 2012)  (Huged, Internet, 2012)  (Huged, Internet, 2012)   

   

 

32 

Begrippenlijst  Probiotische bacteriën:  Letterlijk gezien is "probiotica" een woord dat "voor het leven." In wetenschappelijke termen,  probiotische organismen zijn levende, eencellige, microscopisch kleine bacteriën. Deze  probiotische bacteriën worden verbruikt en / of gebruikt in het menselijk lichaam voor hun  voordelen voor de gezondheid.  (Probiotica, Internet, 2012) 

FSC‐papier:  Papier met het keurmerk van Forest Stewardship Council, het FSC‐keurmerk is geen garantie  van kwaliteit, het is enkel een bewijs dat het hout en papier komen uit bossen die beheerd  worden conform de FSC‐standaard. Deze standaard geldt internationaal gezien als een  garantie voor verantwoord bosbeheer.  (Forest Stewardship Council, Internet, 2012) 

LED‐lampen:  Het woord led was oorspronkelijk een afkorting van Light Emitting Diode, in het Nederlands:  lichtuitstralende diode. Een led is een elektronische component,  een halfgeleidercomponent die licht uitzendt als er een elektrische stroom in  de doorlaatrichting doorheen wordt gestuurd.  (LED, Internet, 2012) 

OVAM:  De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij is een Intern Verzelfstandigd Agentschap met  rechtspersoonlijkheid. Een instelling van openbaar nut die continu op de bres staat voor een  beter leefmilieu door een actief afvalbeleid  (OVAM, Internet, 2012) 

Biopolymeren:  Biopolymeren zijn een duurzaam alternatief voor kunststoffen die gemaakt worden op basis  van aardolie. Een biopolymeer is een polymeer van biologische oorsprong. De stoffen bestaan  uit relatief eenvoudige, vele malen herhaalde eenheden. In tegenstelling tot de synthetische  polymeren, waarin de eenheden identiek zijn kunnen in de biopolymeren kleine variaties in de  bouwstenen optreden.  (Biopolymeer, Internet, 2012) 

Het blaue Engellabel:  Dit Duitse label (het Duitse opschrift luidt: Jury Umweltzeichen, Der Blaue Engel) geeft aan dat  het product op de belangrijkste milieuaspecten minder milieubelastend is dan soortgelijke  producten. In het symbool zelf staat aangegeven waarom het product minder milieubelastend  is ("Umweltzeichen weil..."). De toekenning gebeurt door een onafhankelijk Duits  certificeringsorgaan. Het label mag toegekend worden aan producten die even efficiënt zijn als  de andere binnen van hun categorie, maar die algemeen milieuvriendelijker zijn, zonder dat  dit iets afdoet van hun gebruiksgemak of hun veiligheid. Anno 2012 zijn er zowat 12.000  producten en diensten uit 120 categorieën die het Blaue Engel milieulabel dragen.    (Labelinfo, Internet, 2012) 

 

 

 

33 

Bronnenlijst  1. Boeken en brochures, folders, programmabrochures, losbladige werken  AGSTERIBBE (W.), Gentse Feesten. Algemene evaluatie Gentse Feesten m.b.t. afvalronde nacht door Wouter  Agsteribbe. Gent, 2011, 5 p. (eindverslag)  DOETS (M.), Mens, milieu & meerwaarde, nut en noodzaak van MVO. Amsterdam, Swocc, 2010, 112 p. (boek)  IVAGO, Afsprakennota St‐Baafssite & Spaanskasteelplein. Gentse Feesten, schone feesten 2011. Gent, 2011, 3 p.  (afsprakennota)  IVAGO, Ochtendwandeling 2011. Gent, 2011, 8 p. (infogids)  IVAGO, Reglement voor de subsidiëring van pleinorganisatoren met betrekking tot afvalpreventie en selectieve  inzameling tijdens de Gentse Feesten 2010. Gent, 2010, 3 p. (reglement)  SOUMILLION (M.), In evenwicht. Inzichten en aanwijzingen voor strategisch duurzaam ondernemen. s.l., Roularta  Books, 2009, 126 p. (boek)  VAN DER WERF (H.), Cradle to Cradle in bedrijf. s.l., Scriptum, 2009, 179 p. (boek)  VAN HAASTER (L.), Hier werken wij aan een ecologisch festival. Gent, 2012, 64 p. (programmabrochure) 

2. Tijdschrift – en krantenartikels, nieuwsbrieven  CYCLUS, Het duurzame restaurant in het Baudelopark. In: Knack bijlage, (07/2012)(artikel nog niet verschenen)  TREFPUNT, Baudelopark gaat dansen op een vulkaan. In: Gentse Feesten Magazine, 165 (07/2008), p. 11 

3. Interviews en persoonlijke communicatie  AUDOOREN (F.), artistieke visie en leiding MiramirO, persoonlijke communicatie te Gent, 11/05/2012  BOSSCHAERT (E.), zakelijke visie en leiding MiramirO, persoonlijke communicatie te Gent, 08/03/2012  DE LEEUW (G.), Artistieke leiding en programmatie Trefpunt, geïnterviewd te Gent, 07/05/2012 

4. Elektronische communicatie  Greet Steemans, [email protected], 26/04/2012, e‐mail naar Liesje van Haaster,  [email protected]  Koen Van Caimere, [email protected], 23/04/2012, e‐mail naar Liesje van Haaster,  [email protected]  Pascale Müller, [email protected], 24/04/2012, e‐mail naar Liesje van Haaster,  [email protected]  Wouter Luttens, [email protected], 16/04/2012, e‐mail naar MiramirO, [email protected] 

5. Internetbronnen  Appbrain, on line op:  http://www.appbrain.com/app/gentsefeesten/air.be.digitalevidence.GentseFeesten.com.air (28/03/2012)  Circuit des festivals, on line op :  http://www.circuitdesfestivals.be/guide/developpementdurable/docs/14102010‐Afvalpreventie‐en‐ sortering.pdf (29/03/2012) CLOOSTERMANS, (G.), Groene stroom voor festivals. In: Het Belang van Limburg, 24/06/2010, on line op  Mediargus (18/05/2012) 

 

34 

DE KEMPENEER (L.), Gentse Feesten 2010 – Propere Feesten. 18/06/2010, on line op:  http://www.gent.be/eCache/THE/4/134.cmVjPTE2MjQzOQ.html (24/03/2012)  DECALUWE (L.), Brief aan de bewoners van de Gentse Feestenzone en aanpalende straten, 07/2011, on line op:  http://www.gentsefeesten.be/sites/default/files/110600%20Brochure%20bewoners%20Gentse%20Feesten%20 2011%20(DEF).pdf (19/05/2012)  Fost Plus, on line op: http://www.fostplus.be/Youth/Pages/Summerfestivals.aspx#festivals (31/03/2012)  Gentse Feesten, on line op: http://www.visitgent.be/eCache/DEF/68.html (10/05/2012)  Gentse Feesten, on line op: www.gentsefeesten.be/de/node/5273 (24/03/2012)  GHYSENS (S.), Milieucommunicatie: ISO 14063 als leidraad. In: Eco Tips, 13, (8/2008), 4, p. 9‐13, on line op:  http://issuu.com/recorder/docs/ecotips_084 (17/05/2012)  Globelink, Bioburgers en zomerfestivals, een duurzaam huwelijk? 28/10/2008, on line op:  http://www.11.be/organisaties/artikel/detail/bioburgers_zomerfestivals_duurzaam_huwelijk,105857,  (17/05/2012)  Huged, on line op: http://www.huged.be/details.php?id_products=1295 (03/04/2012)  IVAGO, Rustige en propere feesten. 27/07/2011, on line op: http://www.ivago.be/rustige‐en‐propere‐ feesten.htm‐0 (27/04/2012)  Labelinfo, on line op: http://www.labelinfo.be/label/korte_fiche/5/ (22/05/2012)  Live Earth, on line op: http://liveearth.org/en/save/event# (09/05/2012)  Lowlove, on line op: http://www.lowlove.nl/nieuws/plan‐je‐eigen‐lowlands‐met‐onze‐iphone‐app/ (28/03/2012)  MEESTERS (J.), Hoe groen zijn de festivals? In: Het Belang van Limburg, 18/08/2009, on line op Mediargus  (18/05/2012)  MiramirO, on line op: www.miramiro.be (17/05/2012)  OVAM, on line op: www.ovam.be (22/05/2012)   ÖZGÜNES (B.), Konijn en wortellegger houden Genk proper tijdens meifeesten. In: Het Nieuwsblad, 1/05/2009,  on line op: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=BLBZG_20090501_001 (19/05/2012)  Probiotica, on line op:  http://translate.google.be/translate?hl=nl&langpair=en%7Cnl&u=http://www.vaxa.com/how‐probiotics‐ work.cfm (22/05/2012)  Road of Awareness, Over Ramblas. 26/07/2008, on line op:  http://kutunka.blogspot.com/2008_07_01_archive.html (03/04/2012)  Trefpunt, on line op: http://www.trefpunt.be/vzw/ (17/05/2012)  VAN BEVERSLUYS (A.), Propere Feesten met IVAGO. In: Het Nieuwsblad, 22/06/2010, on line op:  http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=BLAVA_20100722_001 (05/05/2012)  VAN DER MEULEN (M.), Vogels vluchten voor geluidsvervuiling. 15/11/2011, on line op:  http://www.hetkanwel.net/2011/11/15/vogels‐vluchten‐voor‐geluidsvervuiling/ (25/03/2012)  VERPOEST (B.), Zot van ecologie. 10/02/2009, on line op: http://www.tienstiens.org/tt16/p30 (08/05/2012) 

 

35 

West‐Vlaanderen, on line op:http://www.west‐ vlaanderen.be/kwaliteit/Leefomgeving/Documents/leefomgeving/leefomgeving/brochure_milieuzorg.pdf  (17/05/2012)  Wikipedia, Bioplastic. 1/05/2012, on line op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Bioplastic (17/05/2012)  Wikipedia, Biopolymeer, on line op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Polymeer  (22/05/2012)  Wikipedia, Cradle to Cradle. 13/05/2012, on line op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Cradle_to_Cradle (15/05/2012)  Wikipedia, Forest Stewardship Council, on line op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Forest_Stewardship_Council   (22/05/2012)  Wikipedia, LED, on line op: http://nl.wikipedia.org/wiki/Led (22/05/2012) 

6. Illustraties  Captain Rabbit. In: Het Nieuwsblad, 1/05/2009, on line op:  http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=BLBZG_20090501_001 (11/04/2012)  DE LIJN, Bedankingsad. In: e‐mail van Andy Pypaert, 17/04/2012  DIGITALEVIDENCE, unnamed. On line op:  http://www.appbrain.com/app/gentsefeesten/air.be.digitalevidence.GentseFeesten.com.air (20/04/2012)  FOST PLUS, on line op: http://www.fostplus.be/Youth/Pages/Summerfestivals.aspx (11/04/2012)  FREDERIEK VANDE VELDE, Drankorgel. In: De Standaard, 19/07/2008  HUGED, Appel met logo. On line op: http://www.huged.be/details.php?id_products=1300 (11/04/2012)  HUGED, Dranouter aan zee. On line op: http://www.fostplus.be/Youth/Pages/Summerfestivals.aspx  (18/04/2012)  HUGED, Houten USB. On line op: http://www.huged.be/details.php?id_products=1133 (11/04/2012)  HUGED, Reuzin. On line op: http://www.huged.be/details.php?id_products=1172 (11/04/2012)  HUGED, Tandem. On line op: http://www.huged.be/details.php?id_products=1171 (11/04/2012)  HUGED, Trashbusters. On line op: http://www.huged.be/details.php?id_products=1189 (11/04/2012)  HUGED, Zwerfvuil. On line op: http://www.huged.be/details.php?id_products=1359 (11/04/2012)  IVAGO, Beker in de bekerbak. In: e‐mail van Koen Van Caimere, 23/04/2012  IVAGO, Beter in de bekerbak. In: e‐mail van Koen Van Caimere, 23/04/2012  IVAGO, Beter in het drankorgel. In: e‐mail van Koen Van Caimere, 23/04/2012  IVAGO, Géén protest hier moet de ‘REST’. In: e‐mail van Koen Van Caimere, 23/04/2012  IVAGO, T‐shirt beker in de bekerbak. In: e‐mail van Koen Van Caimere, 23/04/2012  LOWLOVE, Iphone 11. On line op http://www.lowlove.nl/nieuws/plan‐je‐eigen‐lowlands‐met‐onze‐iphone‐app/  (20/04/2012)  Milieupolitie. on line op : http://www.circuitdesfestivals.be/guide/developpementdurable/docs/14102010‐ Afvalpreventie‐en‐sortering.pdf (29/03/2012) 

 

36 

THIWENQUICHA, Ochtendwandeling Ivago. 23/07/2009 On line op:  http://www.flickr.com/photos/thiwenquicha/3804560831/ (21/05/2012)  WORDPRESS, on line op: http://tombalthazar.wordpress.com/2010/05/10/boetes‐voor‐zwerfvuil‐op‐het‐menu‐ aan‐gras‐en‐korenlei/ (12/04/2012)     

 

37