E-vaardigheden: De internationale dimensie en de effecten van globalisering

E-vaardigheden: De internationale dimensie en de effecten van globalisering

page 1

Disclaimer Noch de Europese Commissie, noch enig ander persoon die namens de Europese Commissie optreedt, is verantwoordelijk voor het gebruik dat van de volgende informatie kan worden gemaakt. De ingenomen meningen zijn van de auteurs en vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs de meningen van de Europese Commissie. Niets in deze brochure suggereert of waarborgt enige garantie. Resultaten dienen uitsluitend als richtlijn te worden gebruikt, als onderdeel van een algehele strategie. © Europese Gemeenschappen, 2014. Reproductie is toegestaan mits de bron wordt vermeld. Impressum Deze brochure is samengesteld door het Innovative Value Instititute, de Nationale Universiteit van Ierland, Maynooth, Kildare, Ierland in samenwerking met de volgende partners: empirica, IDC en CEPIS namens de Europese Commissie, directoraat-generaal Ondernemen en industrie. Het is een publicatie van het Europese dienstencontract “E-vaardigheden: De internationale dimensie en de effecten van globalisering”.

Editors Dr. Eileen Doherty, IVI, Dr. Clare Thornley, IVI, Dr. Marian Carcary, IVI, Dr. Stephen Mc Laughlin, IVI, Werner B. Korte, Karsten Gareis, empirica GmbH, Marianne Kolding, Gabriella Cattaneo, IDC, Fiona Fanning, CEPIS. Design & layout: Snap Jervis, vertaling: Wordperfect.

E-VAARDIGHEDEN: DE INTERNATIONALE DIMENSIE EN DE EFFECTEN VAN GLOBALISERING

VOORWOORD De concurrentie- en ontwikkelingsmogelijkheden van Europese ondernemingen aan het begin van de 21ste eeuw zijn in toenemende mate afhankelijk geworden van het innovatieve en effectieve gebruik van nieuwe informatie- en communicatietechnologieën (ICT). De e-vaardighedenstrategie is een onderdeel van de digitale agenda voor Europa en het werkgelegenheidspakket om concurrentievermogen, productiviteit en inzetbaarheid van arbeidskrachten een impuls te geven. Europa moet betere randvoorwaarden creëren voor innovatie, groei en nieuwe digitale banen, en garanderen dat kennis, vaardigheden, competenties en inventiviteit van Europese arbeidskrachten, inclusief ICTprofessionals, aan de hoogste mondiale normen voldoen en dat ze constant worden geactualiseerd gedurende het proces van doeltreffend levenslang leren. Ondanks hoge werkloosheidscijfers blijft het gebrek aan e-vaardigheden stijgen in alle sectoren. De mismatch tussen de beschikbare vaardigheden en de behoeften van de arbeidsmarkt treft alle lidstaten, ook al treft het hen in verschillene mate. Opmerkelijk is dat de vraag naar ICT’ers met ongeveer 4% per jaar groeit, waardoor de vraag groter is dan het aanbod. De prognose van het aantal vacatures in 2015 is circa 500.000 en velen daarvan zullen onvervuld blijven, tenzij er meer moeite wordt gedaan om jonge mensen enthousiast te maken voor een informaticadiploma en werklozen te stimuleren tot omscholing. Europese regeringen doen aanzienlijk meer moeite om door middel van specifiek beleid, initiatieven en samenwerkingsverbanden het vaardighedenprobleem aan te pakken. Er zijn meerdere positieve signalen waarneembaar, aangezien lidstaten veel actiever zijn geworden door samenwerking met bijvoorbeeld Griekenland, Italië en Bulgarije, waarbij in 2014, als onderdeel van de “Grand Coalition for Digital Jobs”, nationale coalities zijn opgericht, gestart door de Europese Commissie in maart 2013. Recentelijk werd de internationale dimensie aan de agenda van het Europese e-vaardighedenbeleid toegevoegd en vond er in maart 2014 een groot evenement plaats in Brussel, in samenwerking met experts uit alle delen van de wereld. De feedback was izeer positief omdat er een brede consensus bestaat over de noodzaak en de voordelen van het versterken van de dialoog en uitwisselen van informatie op internationaal niveau om ontbrekende e-vaarigheden beter aan te pakken, meer te weten te komen over goede werkwijzen en grotere ICT-deskundigheid te bevorderen. Deze brochure legt de nadruk op de belangrijkste bevindingen en conclusies over de internationale dimensie van e-vaardigheden en de effecten van globalisering op de digitale werkgelegenheid in Europa. Het geeft een tijdige analyse en concrete en ambitieuze aanbevelingen. Het vraagstuk van het menselijk kapitaal en vooral de e-vaarighedenagenda blijven voor alle landen in de wereld van cruciaal strategisch belang. De Europese Commissie en nationale overheden móeten actief blijven binnen dit gebied. Michel Catinat Head of Unit Key Enabling Technologies en Digital Economy DG Enterprise and Industry Europese Commissie

PAGINA 3

E-VAARDIGHEDEN: DE INTERNATIONALE DIMENSIE EN DE EFFECTEN VAN GLOBALISERING E-VAARDIGHEDEN: DE INTERNATIONALE DIMENSIE EN DE EFFECTEN VAN

ACHTERGROND

De belangrijkste doelstellingen van dit dienstencontract van de Europese Commissie zijn: • Ontdek de internationale dimensie en evaardigheden (voornamelijk inspanningen om ICT-deskundigheid te bevorderen), inclusief analyseren van grote beleidsinitiatieven en de beste werkwijzen ter wereld. • Vaststellen van de effecten van globalisering op high-level e-vaardigheden. Het doel van het dienstencontract is uiteindelijk goed op de hoogte zijn van de internationale dimensie van e-vaardigheden om beter te anticiperen op veranderingen en onder ogen zien dat er mogelijke kansen op samenwerking zijn. Daarbij is het de bedoeling dat het project, op lange termijn, een bijdrage zal leveren aan een reeks voordelen voor verschillende groepen belanghebbenden. Er moet worden onderstreept dat een groot aantal vermelde doelstellingen langetermijndoelstellingen zijn met betrekking tot het ontwikkelingsproces van het ICT-beroep als geheel. Deze doelstellingen vereisen verdere uitwerking en samenwerking door vele belanghebbenen. Het verslag van dit dienstencontract is vervolgens één van de belangrijkste steppingstomes om dit te bewerkstelligen. Sinds het eind van de jaren negentig staan de initiatieven rondom de ontwikkeling van e-vaardigheden en het aanpakken van vaardigheidstekorten hoog op de agena van de Europese Commissie en EU-lidstaten. Dergelijke initiatieven leggen een sterke nadruk op het beleid om binnen geheel Europa dee-vaardigheden te verbeteren. Voorbeelden zijn: • De nadruk op de ontwikkeling van vaardigheden en een leven lang leren binnen het Europese werkgelegenheidsbeleid. • Het actieplan voor vaardigheden en mobiliteit van de Europese Commissie (2002) met de nadruk op het ontwikkelen van flexibele, vakbekwame en mobiele arbeidskrachten voor een dynamische kenniseconomie. • De CareerSpace-ontwikkeling van essentiële algemene vaardighedenprofielen, nadat de ICT-industrie op vaardigheidstekorten stuitte.

PAGINA 4

• De doelstelling van eEurope (2002) “Investeren in mensen en deskundigheid” met specifieke nadruk op digitale ICTvaardigheden, onderwijs en training over ICT en Europese certificering van basis ICT-vaardigheden. • De beleidsmaatregelen van het eEurope (2005)-initiatief betreft bijvoorbeeld het implementeren van e-learningprogramma’s en omscholing voor de kennissamenleving. • Het DG Enterprise and Industry-initiatief “GoDigital” van de Europese Commissie roept op tot samenwerkings- initiatieven tussen de industriesector en academische wereld om ICT-vaardigheidseisen en de ontwikkeling en implementatie van een MKB-trainingsprogramma te bepalen. • De Europese digitale agenda voor 2010-2020 van de Europese Commissie van (2020) met de nadruk op het verbeteren en implementeren van langetermijn e- vaardighheden en digitale beleidslijnen binnen lidstaten. • De lancering door de Europese Commissie van ‘Grote coalitie voor digitale banen’.

Werkgevens moeten wereldwijd en gezamenlijk samenwerkenom het ICT-vak verder te ontwikkelen en de e-vaardighedenkloof helpen te dichten. Christian Pagel, Head of Information Technology Management / CIO, ThyssenKrupp Industrial Solutions AG.

E-Skills: The International Dimension and the Impact of Globalisation

E-VAARDIGHEDENLANDSCHAP De ICT-vaardighedenkloof Geschoolde werknemers zijn het fundament van succesvolle bedrijven. Een recent onderzoek van 1700 CEO’s in de hele wereld wees uit dat het menselijk kapitaal, dat hoger scoorde dan alle andere factoren, als de bron van duurzame economische waarde wordt gezien. In de zeer concurrerende bedrijfsomgeving van vandaag is technologie een belangrijke sleutelfactor voor communicatie, innovatie en efficiëntie. Echter, in vele wereldwijde economieën neemt de vraag naar werknemers met relevante e-vaardigheden toe en voldoet het aanbod niet aan deze vraag. Bij een empirica-onderzoek onder CIO’s en HRmanagers in 2012 in acht Europese landen werd de vraag naar e-vaardigheden in geheel Europa geschat op 274.000. Van drie scenario’s bestudeerd in dit onderzoek suggereert het scenario met de meest waarschijnlijke toekomst van enige economische groei, een waarschijnlijkheid van 100.000 banen tot 2015, met een structureel tekort van 509.000 banen veroorzaakt door gebrek aan beschikbaar talent. De knelpunten zijn het grootst in GB, Duitsland en Italië. Deze groeiende trend van ICT-vacatures valt samen met een periode van hoge werkloosheid, wat een dalende efficiëntie van de arbeidsmarkt met zich meebrengt. Soortgelijke kloven binnen de ICT-vaardigheden zijn ook duidelijk zichtbaar in de VS, Canada, Brazilië, Australië, Rusland, Zuid-Afrika, Latijns-Amerika, Maleisië en Japan. De e-vaardighedenkloof is met name verontrustend bij onderzoek naar nieuwe, opkomende technologieën. Een IBMonderzoek van 1200 IT- en zakelijke besluitvormers in 13 landen gaven aan dat tweederde denkt dat mobiele, analytische, cloud en sociale technhologieën strategisch belangrijk zijn; echter 25% rapporteerde een ernstige vaardighedenkloof binnen elk gebied, en 60% rapporteerde gemiddelde tot ernstige tekorten. De e-vaardighedenkloof wordt verder beïnvloed door het aantal vrouwen dat deelneemt aan de arbeidsmarkt. In OESO-landen bedraagt het aandeel vrouwelijke ICT-specialisten minder dan 20%. Binnen Europa vertegenwoordigen vrouwen minder dan 30% van alle ICT-arbeidskrachten, en in de VS wordt slechts 23% van de arbeidskrachten in STEM (Science, Technology, Engineering en Mathematics)-gerelateerde banen vertegenwoordigd door vrouwen. De situatie is zelfs nog duidelijker zichtbaar als men op de hogere treden van de organisatorische hiërarchische ladder komt. Een recent rapport duidt aan dat vrouwen slechts 9% van alle IT-managementfuncties bekleden en nemen ze slechts 14% van het seniormanagement voor hun rekening (niet-technische afdelingen meegerekend) onder Silicon Valleystarters.

Menselijk kapitaal

71%

Klantrelaties

66%

Producten/diensteninnovatie

52%

Merk(en)

43%

Bedrijfsmodelinnovatie

33%

Technologie

30%

Partnerschapsnetwerk

28%

Datatoegang, datagestuurde inzichten

25%

R&D, intellectuele eigendom

22%

Prijs/opbrengstinnovatie

19%

Activa (materieel/infrastructuur)

15%

Maatschappelijk verantwoord onernemen

13%

Toegang tot grondstoffen

8% 0

10

20

30

40

50

60

70

80

Figuur 1: Bronnen van duurzame economische waarde vastgesteld door CEO’s (Bron: IBM, 2012) 9,300,000 8,800,000 8,300,000 7,800,000 7,300,000 6,800,000

2012

2013

2014

2015

Tot. aantal. banen

2016

2017

2018

2019

2020

Totaal potentiële vraag

Figuur 2: Potentiële vraag ICT-werknemer in Europa (EU27 2012-2020. (Bron: empirica 2013)

Ons onderzoek bij Forfás toont aan dat de vaardigheden die nodig zijn om big data te analyseren en te begrijpen, steeds belangrijker worden. Gerard Walker, Senior Policy Advisor, Forfás, Ireland.

PAGINA 5


Het aanbod van vakmensen met e-vaardigheden vergroten Het vergroten van het aanbod van ICT-afgestudeerden binnen het tertiaire onderwijssysteem is één oplossing voor het e-vaardighedenprobleem; echter, de tijd die een student nodig heeft om het proces succesvol te doorlopen is meestal 3-4 jaar. Daarnaast is de schaalbaarheid van het huidige onderwijssysteem beperkt. Om deze uitdaging aan te gaan, denken overheden en de industriesector na over alternatieve mechanismen om het tekort aan vakmensen met e-vaardigheden onmiddellijk aan te pakken: •

Basis- en voortgezet onderwijs: ICT-onderwijs verder ontwikkelen is cruciaal om het aanvoerkanaal van e- vaardige arbeidskrachten op lange termijn te verbeteren.

•

Tertiair onderwijs: verwachtingen van academisch afgestudeerden versus industrie: Sommige stemmen uit de industrie zijn kritisch over de kwaliteit van de tertiaire onderwijs- afgestudeerden. De Europese Commissie erkent dat verbeterde afstemming van industrie/academici cruciaal is.

•

Beroepsonderwijs/leertrajecten: Een McKinsey (2013) rapport waarin onderzoek is gedaan naar de mondiale overgang van onderwijs naar werkgelegenheid voor jongeren stelden vast dat 60% van de jongeren menen dat on-the-job-training en hands-on-leren de meest effectieve instructietechnieken zijn, maar dat minder dan de helft van hen staat ingeschreven voor deze leerprogramma’s die juist aan dergelijke technieken prioriteit geven. Daarom wordt er voor leertrajecten/het beroepsonderwijs een groeiende rol beoogd om zo de e-vaardighedenkloof aan te pakken.

•

Continue omscholing en een leven lang leren: ICT vindt zichzelf continu opnieuw uit en het zijn deze snelle veranderingen die helpen bij het stimuleren van vernieuwingen en het verhogen van de productiviteit in organisaties. Dientengevolge vragen deze veranderingen om nieuwe vaardigheden van ICT-vakmensen; daarom is er de voortdurende vereiste van een leven lang leren.

•

Industrie-gebaseerde training en certificering (IBTC): Een recent empirica-rapport (2013) meldde dat: “certificaten gebaseerd op IBTC onontbeerlijk zijn voor sommige ICT- vacatures of -promoties, dit volgens 30% van HR/CIO- respondenten”.

•

Massive Open Online Courses (MOOCs): blended learning: Een MOOC is een online cursus gericht op grootschalige interactieve participatie en open toegang via het web. MOOCs bieden studenten een toegangsmogelijkheid tot onderwijs dat vroeger niet toegankelijk was, ontstaan door financiële restricties, geografische ligging, institutionele toegangseisen en/of persoonlijke planningen.

PAGINA 6

Het belang van een wereldwijd vaardighedenpakket – offshoring kent ups en downs Door erkenning van het mondiale karakter van ICT en het groeiende belang van mondiale waardeketens is er een toenemende bewustwording van de behoefte aan ICTvakmensen met interculturele vaardigheden. Veel organisaties besteden hun werkzaamheden uit, splitsen activiteiten verdeeld over geografische, taalkundige en culturele grenzen.

Mobiliteit en migratie Een deel van de vaardigheden-mismatch komt voort uit het feit dat geschoolde arbeidskrachten in geografische regio’s wonen met weinig vraag naar werk en terughoudend zijn om naar locaties te verhuizen waar wel veel vraag is. In een onderzoek van 2012 onder 500 Europese besluitvormers werd “betere wederzijdse erkenning van diploma’s en beroepskwalificaties over de grenzen” genoemd als nummer één maatregel om de mobiliteit en overdraagbaarheid van vaardigheden te verbeteren. Ook migranten spelen een belangrijke sleutelrol in veel samenlevingen. Een recent rapport “Toen en nu - de nieuwe migrantenondernemers van Amerika” stelde vast dat 24% van de engineering- en technologiebedrijven over ten minste één belangrijke in het buitenland geboren grondlegger beschikten. In Silicon Valley was dit aantal 44%. Gegeven de vaardighedenkloof die wereldwijd aanwezig is en de sterke innovatiebijdrage door migranten, wordt het migratiebeleid tot in detail onderzocht, als mogelijke oplossing voor groei. Velen binnen de technologische industriesector vragen om veranderingen binnen het migratiebeleid om de huidige e-vaardighedenkloof te verminderen.

Met ICT-vakkundigheid kan Europa een hoofdrol spelen op het gebied van competitiviteit en innovatie en een duidelijk carrièreplan aanbieden voor toekomstige professionals. Declan Brady, Professionalism Task Force Chair, CEPIS.


ICT-BEKWAAMHEIDSKLIMAAT

De noodzaak van ICT-deskundigheid Waarom is het belangrijk dat het ICT-beroep zich verder ontwikkeld? Als aanvulling op de eerder genoemde e- vaardighedenkloof zijn er nog meer redenen: • Slecht imago van het ICT-beroep: Een slechte publieke perceptie van de ICT heeft gevolgen voor de aantallen die het beroep kiezen. • Tekortkomingen ICT-kennis: Laag ICT-kennisniveau onder ICT-werknemers en/of kennissilo’s voorkomen een goed beeld van de ICT als ‘het grote geheel’, haar verwevenheid en haar rol in het mogelijk maken van organisatorische capaciteitsplanning. • Traditionele focus op en vertrouwen in Computing Sciencediploma’s: Tertiaire onderwijsaanbieders moeten zich aanpassen om aan de groeiende industrievraag voor ICTprofessionals met zowel zakelijke als technische deskundigheid te voldoen. • Mislukte ICT-projecten: Veel ICT-projecten falen in het afleveren van hun beloofde rendementen en waarde.

Bij IEEE hebben we in samenwerking met de industriesector een bekwaamheidskader ontwikkeld, inclusief een ITBOK die dient als paraplu verwijzend naar ander BoK’s voor IT- specialisaties. Chuck Walrad, Chair, Professional Activities Board, IT Committee, IEEE Computer Society.

• Maatschappelijke effecten: De mate waarin ICT, indien het fout gaat, in staat is de samenleving schade te berokkenen. Building blocks of the ICT profession Het IVI- en CEPIS-rapport “E-vaardigheden en ICT-deskundigheid – Bevorderen van het ICT-beroep in Europa” (2012) stelden vier bouwstenen voor het ICT-beroep vast:

Kennislichamen

Beroepsethiek

Onderwijs en training

Deskundigheid

Figuur 3: Bouwstenen voor een ICT-beroep

PAGINA 7


• Kennislichamen (BOK’s): Een methode om een beroep te benoemen, is ten eerste het bepalen van een geschikt kennislichaam voor het betreffende beroep, dat vervolgens kan worden gebruikt om normen en certificatieprocessen op te stellen. • Competenties: Inzicht krijgen in de capaciteits- en compe- tentiebehoeften van mensen die werkzaam zijn binnen verschillende functies is essentieel voor organisaties om op effectieve wijze geschikte werknemers te werven en ontwikkelen. • Onderwijs en training: Formele kwalificaties, certifice-ringen, niet-formeel leren en informeel leren zijn componenten die elkaar ondersteunen voor de carrièreontwikkeling van een professional. • Beroepsethiek: Een bepalend aspect voor elk beroep omvat de naleving van professioneel ethisch gedrag. ICT professionals – a working definition Er is geen eenduidig aanvaarde definitie voor een ICT- professional. Verschillende landen en organisaties hebben afwijkende standpunten over het onderwerp. De definitie gebruikt binnen de context van dit onderzoek is ontleend aan een eerder initiatief door de Europese Commissie en is in 2012 geaccepteerd door de CEPIS-raad.

Definitie: ICT-professionals •

Beschikt over uitgebreide en actuele kennis van een relevant kennislichaam.

•

Toont continu streven naar professionele ontwikkeling via een juiste combinatie van kwalificaties, certificeringen, werkervaring, niet- formeel en/of informeel onderwijs.

•

Houd zich aan een overeengekomen ethiek/gedragcode en/of van toepassing zijnde reglementaire gang van zaken, en;

•

Levert via deskundige vakbekwaamheid meerwaarde voor belanghebbenden.

PAGINA 8

Om de snelheid van wereldwijd zakendoen bij te kunnen benen, ondersteunt Intel werknemers op actieve wijze om continu hun ICT-vaardigheden te ontwikkelen en een betere toekomst te helpen creëren. Jim Kenneally, Principal Investigator, Intel Labs Europe, Senior Research Fellow, Innovation Value Institute.


TECHNOLOGISCHE TRENDS

Veranderingssnelheid Het tempo van veranderingen in de ICT ligt hoog en is steeds moeilijker bij te houden. Daarom moet het ICT-beroep voldoende beweeglijk en flexibel zijn om deze veranderingen uit te voeren, maar ook om vorm te geven. Snelle veranderingen kunnen bovendien nieuwe en onvoorspelbare ethische kwesties veroorzaken, maar ook problemen met onderwijs en training wat betreft het bijhouden van technologische ontwikkelingen. Een aantal belangrijke technologische trends zijn: Het Internet of things Het ‘Internet of Things’ (IoT) wordt zo genoemd omdat het in eerste instantie verwijst naar het feit dat internet steeds meer ‘dingen’ of apparaten zoals smartphones en smartphone-toepassingen bevat. Meer en meer zal onze omgeving uit een overvloed aan objecten (of ‘dingen’) bestaan die sensoren bevatten om context-bewuste diensten te besturen. Deze diensten kunnen worden misbruikt door mensen en bedrijven.

Big data ‘Big data’ wordt gedefinieerd als ‘de enorme hoeveelheid gegevens die in de loop der tijd zijn verzameld en moeilijk te analyseren en hanteren zijn en waarbij gebruik wordt gemaakt van algemene database-managementtools’. Er is een continue stroom van nieuwe content-aangestuurde gegevensgroei, inclusief website-postings en gebruiksgegevens, zintuiglijke gegevens, gebruikergegenereerde content, GPS en RFID. Big data is belangrijk omdat het inzicht geeft voor marketing-afdelingen en in financiën, operations, strategie en voor economieën en de samenleving in haar geheel. Dit versterkt de vraag naar werknemers die over zakelijke en wiskundige vaardigheden beschikken om deze gegevens onder handen te nemen en ze te analyseren op manieren die zowel zakelijke als maatschappelijke meerwaarde opleveren.

140-190

Vraag naar sterk analytische talenten in de Verenigde Staten kan 50 tot 60% groter zijn dan het verwachte aanbod in 2018 Aanbod en vraag naar sterk analytisch talent in 2018 Duizend personen

180

30

300 kloof 50-60% tenopzichte van aanbod 2018

150

Werkgelegenheid Afgestudeerden Overige1 met sterk 2008 analytisch talent

440-490

Aanbod 2018

Talentenkloof

Verwachte vraag 2018

1 Andere aanbodversterkers omvatten natuurlijk verloop (-), migratie (+) en het opnieuw in dienst treden van sterk analytisch talent zonder werk (+). BRON: US Bureau of Labour Statistics; US Census; Dun & Bradstreet; bedrijfsinterviews; McKinsey Global Institute-analyse Figuur 4: Verwachte vraag naar analytisch talent tot aan 2018

PAGINA 9


Cloud computing Cloud computing of ‘cloud’ wordt door de meest bedrijven als zeer belangrijk ervaren. Uit een onderzoek van Accenture/LSE uit 2011 onder meer dan 1000 seniormanagers is gebleken dat meer dan 50% van de ondervraagde bedrijven van mening waren dat cloud “ons de mogelijkheid biedt om de focus te leggen op het transformeren van ons bedrijf en niet alleen van onze IT”. De voordelen van cloud resoneren bijzonder sterk met het MKB omdat de ICT-mogelijkheden worden benut die vroeger alleen beschikbaar waren voor grote multinationals.

Sociale tools en technologieën Sociale technologieën verwijzen naar technologie-gebaseerde benaderingen die interacties tussen mensen en organisaties faciliteren. Voorbeelden van sociale tools en technologieën in een zakelijke context omvatten social networking en video. Mobiel Mobiele technologieën hebben enorme gevolgen voor alle mondiale bedrijfsactiviteiten. IDC schat dat slimme mobiele apparaten 57% van de algehele wereldwijde groei genereren binnen de IT-industrie. Terwijl er organisatorische vraag naar mobiel talent is, toont een onderzoek uit 2012, uitgevoerd door InformationWeek dat dit mogelijk niet wordt vertaald naar aanvullende aanname-eisen voor bedrijven omdat de meeste bedrijven in plaats daarvan bestaande werknemers omscholen.

PAGINA 10

Bij INSEAD leren onze MBA’s hoe dataanalyses toe te passen om bedrijfskwesties aan te pakken via project-gebaseerd leren op basis van echte bedrijfsgegevens, terwijl ook gebruik wordt gemaakt van state-ofthe-art cloudgebaseerde en open source tools. Theodoros Evgeniou, Professor of Decision Science and Technology Management, INSEAD elab.


MACRO-ECONOMISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE TRENDS Trends De macro-economische en maatschappelijke trends die waarschijnlijk gevolgen zullen hebben voor de toekomstige behoefte aan geschoolde arbeidskrachten omvatten onder andere: de mondiale arbeidsmarkt en economische groeipercentages, jeugdwerkloosheid, leeftijdsdemografie en vrouwen op de arbeidsmarkt. Inzicht in deze trends is waardevol omdat het helpt bij het verschaffen van enig inzicht in de wijze waarop globalisering zich in de loop der tijd kan ontwikkelen. Ze zijn opgedeeld in drie basissegmenten: • Landschap: het huidige mondiale macroeconomische en maatschappelijke landschap.

schat de Economist dat er “maar liefst 290 miljoen jongeren van 15 tot 24 jaar niet aan de arbeidsmarkt deelnemen - bijna een kwart van de wereldwijde jeugd, een groep zo groot als de Amerikaanse bevolking”. Tegelijkertijd is er ook een gebrek aan geschoolde startende arbeidskrachten. • De twee uiteenlopende patronen van jeugdwerkloosheid en ontoereikende beschikbaarheid van geschoolde startende arbeidskrachten illustreren de aard van de huidige vaardighedenkloof en onderstreept het belang van en de behoefte aan het verbeteren van de vaardighedengroei voor deze leeftijdsgroep, parallel lopend met inspanningen om banen te creëren.

• Terrein: een aantal cruciale factoren vormen het landschap. • Horizon: de trends die in de toekomst waarschijnlijk een deel van het landschap vormen. Landscape • Mondiale arbeidsmarkt: De International Labour Office schatte in 2012 een gecumuleerd totaal van 197 miljoen mensen zonder een baan. • Mondiale groeipercentages: De trage groeipercentages van ontwikkelde economieën zijn slechts een fractie van de percentages die te zien zijn in ontwikkelingslanden. In Oost-Azië, waar de afgelopen jaren een snelle groei is doorgemaakt, lijkt de groei aanzienlijk af te nemen. Omgekeerd vertonen Europese landen die in recessie waren, nu een licht herstel, weliswaar wankel. • Jeugdwerkloosheid: De mondiale situatie met betrekking tot de jeugdwerkloosheid is een reden tot bezorgdheid. Aan de hand van cijfers van ILO, OECD en de Wereldbank,

In Japan produceren we een jaarlijks IT HR white paper dat ons gegevens verschaft over significante veranderingen in de rol van IT HR binnen de bedrijfsomgeving, zodat we ons e-vaardighedenbeleid en de initiatieven kunnen baseren op sterke bewijsvoering. Masayoshi Tsuru, IPA, Japan.

Groei maar vatbaar voor verstoringen Polen

3.4%

Frankrijk

Groei en versnelling 1.2%

Australië

3.1%

Japan

Canada

2.3%

Groot-Brittannië

0.9% 2.1%

Verenigde Staten

2.4%

Nederland

1.1%

Duitsland

1.3%

Ierland

Indonesië

6.2%

Brazilië

4.0%

Zuid-Afrika

3.6%

2.2%

Moeite met groei Italië Spanje

0.3% 0.9

Groei en vertraging

Portugal

0.5%

China

7.3%

Zuid-Korea

Griekenland

0.6%

India

6.6%

Mexico

3.7%

Saudi-Arabië

4.2%

Rusland

3.8%

Totalen Eurozone

1.0% Mondiale marktpercentages

3.5%

Turkije

3.6%

5.1%

Figuur 5: Leaderbord met wereldwijde groej (Bron: PWC-16e Wereldwijde CEO-onderzoek, 2013)

PAGINA 11


Gebrek aan vaardigheden is een algemene reden voor vacatures voor starters - % van werkgeverrespondenten

36% van medewerkers meldden dat gebrek aan vaardigheden ook “significante problemen veroorzaakt m.b.t. tot kosten, kwaliteit en tijd”, of nog erger

Marokko

Groot-Brittannië

Duitsland

Saudi-Arabië

Mexico

Verenigde Staten

Brazilië

India

Turkije

Figuur 6: Werknemers voeren gebrek aan vaardigheden aan als oorzaak van vacatures op startersniveau. (Bron: McKinsey-onderzoek 2012) Terrein • Wereldwijde vraag naar geschoolde werknemers: Het World Economic Forum-rapport (2011) over wereldwijd talent was duidelijk over de diagnose van het probleem: “Het noordelijk halfrond wordt geconfronteerd met een tekort aan talent binnen een groot gebied van beroepsclusters, grotendeels wegens een snel ouder wordende bevolking en onderwijsstandaards die ontoereikend zijn.... veel landen op het zuidelijk halfrond melden dat er een overschot aan arbeidskrachten is door hoge economische groei en stabiele geboortecijfers. Er zijn echter vragen over de inzetbaarheid van deze arbeidskrachten - ongeacht of ze voor een baan over de noodzakelijke vaardigheden beschikken en doeltreffend werken”. • De toename van vrouwen op de werkvloer: Het aantal vrouwen op de arbeidsmarkt in hoogontwikkelde economieën steeg tussen 1980 en 2010 met 77 miljoen, goed voor 61% van de 122 miljoen netto-investeringen in de beroepsbevolking in hoogontwikkelde economieën. Met name vrouwen vormen een substantieel deel van het percentage van afgestudeerden in opkomende economieën, maar dit vertaald zich per definitie niet in overeenkomstige niveaus van arbeidsparticipatie. • Demografische leeftijdsontwikkeling: In veel landen wordt de ouder wordende bevolking aangemoedigd om na de pensioengerechtigde leeftijd het werk voort ze zetten.

PAGINA 12

• Bijvoorbeeld de Minister van Pensioen van GB ziet oudere werknemers als “een onaangeroerde bron” en beweerde dat “na verloop van tijd er een pakket aan banen is waar ervaren oudere werknemers voor nodig zijn ... een firma die zijn houding ten opzichte van oudere werknemers niet verandert, zal achterop raken”. Horizon • De opkomst van Afrika: Tot zover lag de meeste nadruk op de ontwikkelingsmarkten van Brazilie, India en China. Maar ook in Afrika is het aannemelijk dat de werkgelegenheidscijfers in de nabij toekomst zullen veranderen. De Wereldbank meldde in 2014 dat de groei in Sub-Saharaans Afrika naar verwachting zal toenemen met 6% (m.u.v. Zuid- Afrika, de grootste economie van het continent. • De digitalisering van het MKB: Midden- en kleinbedrijven (MKB) staan centraal in de Europese en wereldeconomie. Hoe het MKB zich aanpast als gevolg van ontwikklingen in ICT, zal significante effecten hebben op de noodzaak van e-vaardigheden. • Kansen vanuit globalisering: Globalisering, gekoppeld aan fundamentele technologische verschuivingen, vertoont ook kansen voor ondernemingen. De infrastructuurhausse die plaats vindt in ontwikkelingslanden in de komende twintigjaar, geraamd op meer dan $20 triljoen, vereist naar alle waarschijnlijkheid het verstrekken van substantiële engineering-, design-, technische en zakelijke diensten die vanuit Europa kunnen worden aangeleverd. De potentiële voordelen worden gedeeld door ontwikkelingslanden en ontwikkelde landen.

BCG-onderzoek toont aan dat door technologiegebaseerde MKB de inkomsten met 15 percentagepunten sneller stijgen en er bijna twee keer sneller banen worden gecreëerd dan door hun collega’s. Ralf Dreischmeier, Global Leader (IT Practice), The Boston Consulting Group.


PRIMAIRE ONDERZOEKSBEVINDINGEN - VISIES EN STRATEGIEEN VAN BELANGHEBBENEN Trends

33.3% 31.9%

Een cruciaal element van dit dienstencontract was primair onderzoek verrichten met toonaangevende belanghebbenden om hun visies en strategieën op het gebied van e-vaardigheden en ICT-deskundigheid vast te18.1% leggen. Belanghebbenden 15.3% bestonden uit CIO’s, senior ICT-managers en ICT HR-managers uit een breed uiteenlopend scala aan industrieën in heel Europa. 1.4% 1 2 3 Wat is uw mening over de volgende beweringen?

4

5

“Is er in ons land als geheel een ernstige ICT-vaardighedenkloof/mismatch waardoor de groei van bedrijven wordt belemmerd?”

Zeer oneens (1)

0

0.0%

Oneens (2)

5

7.1%

Oneens (2)

16

22.9%

Eens (4)

34

48.6%

Zeer eens (5)

15

48.6%

22.9%

21.4%

7.1% 0.0%

21.4%

1

2

3

4

5

“In onze organisatie heeft het gebrek aan beschikbare high-level ICT-vaardigheden een negatieve invloed op de mogelijkheden om het bedrijf te laten groeien.” 33.3% 31.9%

1

1.4%

Oneens (2)

13

18.1%

Oneens (2)

24

33.3%

Eens (4)

23

31.9%

1.4%

Zeer eens (5)

11

15.3%

1

Zeer oneens (1)

18.1%

2

15.3%

3

4

5

Figuur 7: Waargenomen ICT-vaardighedenkloof/mismatch door respondendenten 48.6%

Bevindingen toonden aan dat de meerderheid (70%) van de respondenten meent dat er een ernstige ICT-vaardighedenkloof/ mismatch bestaat die de groei van bedrijven belemmerd. Verder vindt bijna de helft (47%) van alle respondenten dat het gebrek aan beschikbaarheid van high-level ICT-vaardigheden van invloed is op de mogelijkheden om hun bedrijf te laten groeien. Impact of offshoring and automation De meerderheid (61%) van de respondenten meent dat offshoring waarschijnlijk een gemiddelde of grote impact zal hebben op de toekomstige vraag naar ICT-vaardigheden in hun organisatie. Meer dan driekwart van alle respondenten (76%) meent dat ‘automatisering’ waarschijnlijk minder van invloed zal zijn op ICT-professionals van traditionele ICT-afdelingen, (76%) meent dat ‘automatisering’ waarschijnlijk van invloed zal zijn op de toekomstige vraag naar ICT-vaardige werknemers binnen hun organisatie.

Impact of key professional trends Een minderheid van de respondenten (44%) verwacht in de toekomst minder ICT-professionals op traditionele ICTafdelingen, samenvallend met nog meer ICT-professionals die werkzaam zijn in de gehele onderneming. Meer dan de helft 22.9% 21.4% van de respondenten (53%) meent dat Massive Open Online Courses (MOOCS) aanzienlijk de wijze zal veranderen waarop continue professionele7.1% ontwikkeling voor ICT-beoefenaars in de komende drie jaren wordt afgeleverd. Dit is verrassend 0.0% hoog, gelet op de relatieve nieuwheid van MOOCs maar onderstreept mogelijkerwijs de3 hoge 4 verwachtingen van deze 1 2 5 innovatie. Meer dan driekwart (77%) van de respondenten meent dat ICT een mondiaal beroep is en dat nationale inspanningen op wereldwijde basis op één lijn moeten liggen om het beroep verder succesvol te ontwikkelen. Verder meent een significante meerderheid (80%) van de respondenten dat ICTprofessionals een gemeenschappelijke visie moeten delen over een structureel ICT Body of Knowledge (een kernlichaam waar ICT-beoefenaars bekend mee zijn). PAGINA 13


Andere bevindingen omvatten: • Een gerapporteerde toename ( van een eerder onderzoek in 2011 over ICT-vakbekwaamheid) over het gebruik van ICT-competentiekaders door respondenten. • Meer dan de helft van de respondenten (51%) geeft aan dat recent afgestudeerde ICT-ers de combinatie van technische, zakelijke en interpersoonlijke vaardigheden missen die nodig zijn om zonder extra training een bijdrage te leveren aan het bedrijfsleven. • De meerderheid (71%) van CIO’s geeft aan dat in termen van continue professionele ontwikkeling, ervaren ICTbeoefenaars via continue training succesvol zijn in het up-to-date houden van hun ICT-vaardigheden. • De belangrijkste technologische trends die het meest waarschijnlijk zijn om de groei in de vraag naar expertise op te voeren in volgorde van belangrijkheid zijn: cyberbeveiliging, mobiele technologieën, cloud-technologie, big data, sociale ondernemingen en consumerization (Bring Your Own Device - BYOD). De vaardigheden die het meest waarschijnlijk ‘onshore’ blijven: • Informatiebeveiligingsvaardigheden. • ICT-leveranciersmanagementvaardigheden. • Enterprise-architectuurvaardigheden. • Business Process Management-vaardigheden. • Digitale marketingvaardigheden. • E-leiderschapsvaardigheden; datavisualisatie/data-analyse, geavanceerde computervaardigheden en User Experience (UX) Design-vaardigheden. • Legacy-onderhoudsvaardigheden. De vaardigheden die het meest waarschijnlijk worden uitbesteed: • Coderen/software-engineering/app-bouwvaardigheden en softwaretestvaardigheden.

PAGINA 14

Samenvatting primaire ondezoeksbevindingen Een aantal belangrijke thema’s ontstonden via dit onderzoek. Met name de meerderheid van belanghebbenden beseft dat er een ernstige ICT-vaardighedenkloof/mismatch bestaat en ziet dat de groei van het bedrijf wordt belemmerd. Dit wordt verergerd door het feit dat de meerderheid van de belanghebbenden beseft dat ICT-afgestudeerden niet over de noodzakelijke ICT-vaardigheden beschikken om een bijdrage aan de bedrijfsvoering te leveren. Verder werd het eerder uitgevoerde onderzoek over de effecten van offshoring en automatiseren over de vraag naar ICT-vaardigheden ondersteund, waarbij meer dan 60% en respectievelijk 75% van de respondenten menen dat offshoring en automatiseren van invloed zullen zijn op de toekomst van hun organisaties. Er werden verschillende vraagpercentages voor een verscheidenheid aan ICT-vaardigheden gemeld, elk met uiteenlopende offshoringmogelijkheden. Het op de hoogte zijn van de waargenomen toekomstige groei/afname van specifieke vaardigheden en een offshoring-waarschijnlijkheidsgraad is van cruciaal belang voor werknemers met een loopbaan in planning, voor organisaties die zich bezighouden met planning en voor de overheid bij het vaststellen van ondersteunend beleid.

Zowel werknemers als onderwijsaanbieders zullen profiteren van de samenwerking zodat afgestudeerden op het juiste moment over de juiste IT-vaardigheden beschikken. Frits Bussemaker, Partner CIONET, Nederland Liaison International.


DE EFFECTEN VAN GLOBALISERING OP ICT-LEVERING: OFFSHORING EN GLOBAL SOURCING Offshore-diensten Het aanbieden van offshore-diensten werd steeds bekender gedurende de jaren 90. Terwijl in eerste instantie het verlagen van de kosten de belangrijkste drijfveerwas, aangezien serviceproviders steeds ervarener zijn geworden in het regelen van offshoring-projecten en daarmee hun ambities hebben vergroot, hebben ze meer en meer het besturen van operationele verbeteringen van complexe processen en transformatie- en standaardisatieprocessen voor hun klanten op zich genomen. Een perfecte analyse van deze verandering is moeilijk uit te voeren, omdat veel uitbestedingen in de loop der jaren “onder de radar” zijn geweest met als reden dat klanten zich zorgen maken over potentiële negatieve imagoreactiesvan “verplaatste” uitbestede banen - of alleen maar omdat het offshoringelement een integraal deel betreft van de volledige levering in een wereldwijd leveringsketen. In officiële statistieken ontbreken de omvang en de aard van de uitgevoerde offshoring en de ontwikkeling in de afgelopen tien jaar. Dus hoe bepalen we de omvang van offshoring, de activiteitensoorten die het meest getroffen worden en de soorten vaardigheden die worden beïnvloed? Door middel van een omvanganalyse van IT- en zakelijke dienstencontracten ondertekend in Noord-Amerika en Europa, en analyses van inkomstensamenstellingen van toonaan¬gevende Indiase offshoring-providers, is het duidelijk dat applicatiegerelateerd werk het vaakst in aanmerking komt voor offshorewerkzaamheden. Er is echter een verhoogde tendens in de richting van infrastructuur-gerelateerd werk en business process outsourcing. Innovatie (d.w.z. R&D) en “overige” zijn telkens goed voor het kleinste aandeel aan contracten gedurende de periode. Vaardigheden in de offshore-waardeketen Welke vaardigheden worden met deze achtergrond uitbesteed? De vaardighedenpakketten die moeten worden uitbesteed zijn net zo afwisselend als de pakketten die binnen het bedrijf nodig zijn, maar zijn vanzelfsprekend voor activiteiten die op afstand kunnen worden geleverd en waar face-to-faceinteractie met de eindklant van de dienst of het product minder belangrijk is. De offshore-waardeketen is complex en voor alle

typen werk geldt dat er laag- en hoog¬geschoolde mensen betrokken zijn bij het afleveren van de activiteit of opdracht. Dit is nog meer geworden doordat uitbesleveringen zich verder hebben ontwikkeld en organisaties niet langer alleen uitbestedignen voor goedkope leveringen gebruiken maar eerder deel uitmaken van een meer complexe global sourcing-strategie. Het CIO-onderzoek uitgevoerd voor dit onderzoek levert een aantal indicatoren van de verwachte ontwikkelingen in de toekomstige vraag naar vaardighedenuitbestedingen tot aan 2020 (zie vorige paragraaf). In wezen duiden deze resultaten een voortzetting van de trends aan die werden geobserveerd in de afgelopen tien jaar, zonder dat er grote “sprongen vooruit” werden verwacht.

Het is van groot strategisch belang voor Avaloq dat we hoogopgeleide werknemers met e-vaardigheden werven en ontplooien voor onze Europese locaties. Martin Frick, General Manager BPO, Avaloq Evolution AG.

PAGINA 15


Van arbeidsbemiddeling naar standaardisering, automatisering en cloud Met de toegenomen verdere ontwikkeling van offshore dienstenleveringen vindt er een verschuiving plaats van “mensen een probleem voor de voeten gooien” naar het afleveren van meer geavanceerde diensten, hogere productiviteit door standaardiseringsprocessen en meer automatisering waar mogelijk. Standaardiseren van processen leidt tot het creëren van herhaalbare en schaalbare niet-menselijke middelen zoals softwarepakketten, procesmodellen, enz., zodat menselijke arbeid kan worden aangevuld en/of vervangen en het proces zo veel mogelijk geautomatiseerd kan worden. Hoe automatisering tot vervanging van kenniswerkers kan leiden is al uitgebreid beschreven. De cruciale vraag is echter of dit resulteert in vervanging van deze FTE’s of herplaatsing van deze mensen? Het vermoedelijke antwoord is dat het een vermenging van beiden zal zijn, zoals is waargenomen bij de offshoring. Productiviteitsverbetering leidt niet altijd tot banenverlies. Een ander interessant aspect van kenniswerkautomatisering is dat het potentieel heeft om het speelveld tussen duurdere westerse landen en de kenmerkende offshorelocaties op gelijk niveau te brengen. Als een proces of taak uitsluitend door computers kan worden uitgevoerd, verdwijnt het financiële voordeel van het verplaatsen van deze taak of dit proces naar de andere kant van de wereld.

En dan is er cloud. Cloud vertegenwoordigt een fundamentele verandering in de manier waarop de kracht van computing wordt gegenereerd en verspreid. Clouddiensten kunnen als alternatief voor arbeidsintensieve offshore-diensten worden gezien die vanaf elke willekeurige locatie kunnen worden geleverd. Standaardisatie, automatisering en cloud zijn verbeteringen en technologieontwikkelingen die, gecombineerd met toegenomen ontwikkelingen en ervaringen van gebruikersorganisaties, op fundamentele wijze de manier veranderen waarop ICT- en bedrijfsprocestaken en -diensten worden gebruikt. Offshoring kan niet afzonderlijk worden bekeken. Figuur 8 illustreert dit naadloze mondiale gebruik van bronnen - lokaal, nearshore, offshore en cloudgebaseerd - zodat een geïntegreerd IT- of bedrijfsproces wordt afgeleverd.

De complexiteit van de mondiale waardeketen markeert de noodzaak van nieuwe onshore-vaardigheden om de vele elementen te leiden en/of aan te vullen. Leidinggevende teams van mensen, soms in veel verschillende tijdzones, onshore of via diensten geleverd via de cloud, wil zeggen dat de IT-afdeling van de toekomst in toenemende mate de rol van dienstenmakelaar of integrator op zich moet nemen, in plaats van zelf alle activiteiten uit te voeren. Dit is een compleet nieuwe reeks uitdagingen waar CIO mee te maken krijgt.

Eindgebruikersorganisatie

Verwerven of organiseren van geïntegreerde IT, bedrijfsprocessen en industrie-specifieke taken/diensten

Lokale levering

Nearshorecentrum

Offshorecentrum

Cloud X-als-dienst

Figuur 8: Complexe vaardigheden en sourcing-mix in de mondiale waardeketen. (Bron: IDC, 2013)

PAGINA 16


DE KWANTITATIEVE IMPACT VAN GLOBALISERING Prognoses/scenario 1: voorzichtige groei De IT-wereld is grondig aan het veranderen. De trends die IToffshoring stimuleren, zijn aan het veranderen doordat het toenemende gebruik van automatiseringstools, standaardisatie van processen en het hergebruik van middelen, gecombineerd met cloud-computing, een mondiale sourcing-waardeketen vormt. Dientengevolge groeit de vraag naar zeer gespecialiseerde ICT-vaardigheden, voor zowel onshore als offshore. In de toekomst, zelfs voor ICT-vaardigheden die nu als “typische” offshore-vaardigheden worden gezien, bijv. programmeren, is er mogelijk meer vraag naar onshore. Het is belangrijk dat ICTvaardigheden op alle niveaus van de waardeketen onshore worden ontwikkeld en dat er inspanning worden gedaan deze carrières aantrekkelijk te maken. Gebeurt dit niet, dan kan er een nieuwe vaardighedenkloof ontstaan. De snelheid van digitale transformatie door bedrijven en organisaties, dankzij een nieuw soort producten en diensten op basis van de convergentie van 3D-platformtechnologieën (mobiliteit, sociale technologieën, big data, cloud computing), zal onmiddellijk invloed hebben op de sociaaleconomische groei in de komende jaren. Digitale transformatie vereist echter

een nieuwe mix van e-leiderschapsvaardigheden, waarbij IT wordt benut voor innovatie en bedrijfsontwikkeling. Daarom kan het gebrek aan e-leiderschapsvaardigheden een concurrerend nadeel zijn voor de EU-industrie en een restrictie voor potentiële groei. Volgens onze modelschattingen, in het meest waarschijnlijke scenario “Voorzichtige groei” zal de EU-vraag naar de totale ICT-vaardigheden groeien van 7,7 miljoen in 2012 naar 8,6 miljoen in 2020, een groei van 1,4% Compound Average Growth Rate (CAGR). Binnen dit scenario leidt de impact van globalisering tot circa 753.000 naar offshore verplaatste banen in 2020, waarvan 17-18% werkelijk verloren zal gaan. Het toepassingensegment, het bekende focusgebied voor vele offshoring-projecten, toont het hoogst aantal verloren ICTbanen. Meer zorgwekkend is dat deze impact ICTafgestudeerden meer dan proportioneel raakt, omdat volgens onze schatting tot maximaal 4.000 banen of 9% van de werkgelegenheid van ICT-afgestudeerden verloren zou kunnen gaan aan offshoring in 2020.

Beleid en initiatieven educatie en training (evaardigheden) Groei en innovatiebeleid en financieringsinstrumenten/ ICT-focus

Beleid en initiatieven arbeidsmarkt

Macro-economische trends

Offshoring Trends

Trends IT-markt

IT-innovatie, automatisering en cloud

Verwachtingsmodel - Effecten van globalisering belangrijkste outputs Vraag naar ICT-banen 2014-2020 Schatting van aantal verloren ICT-banen Schatting van aantal verloren banen voor ICTafgestudeerden

Figuur 9: Aannameverwachtingsmodel: interactie van belangrijkste trends. (bron: IDC 2014)

PAGINA 17


Prognoses/scenario 2/4: innovatie wint versus stagnatie Twee andere scenario’s werden via dit onderzoek getest: “Innovatie wint” waarbij een positieve economische groeicyclus wordt gestimuleerd door een voorwaartse sprong van digitale transformatie en “Stagnatie” waar economische recessie het verbruik vermindert en innovatiedynamieken door investeringen worden neergehaald. In beide scenario’s blijft globalisering een sterke trend, zodat offshoring blijft groeien. De omvang van banen die mogelijkerwijs worden verplaatst, verschilt slechts 6% van alle gevraagde ICTvaardigheden in 2020 in het “Innovatie wint”-scenario, tot 10% in het “Stagnatie”- scenario (vergeleken met 9% in het “Voorzichtige groei”- scenario). Het aantal verloren banen boven op de totale vraag naar banen is miniem, maar kwalitatief even belangrijk: het verschilt van 1,5% in het “Voorzichtige groei”- scenario tot 0,7% in het “Innovatie wint”-scenario en een piek van 3,4% in het “Stagnatie”-scenario.

Wat voor rol kan beleid spelen om het “Innovatie wint”scenario te stimuleren en de gevaren van het “Stagnatie”scenario te voorkomen? We hebben de drie belangrijkste beleidsclusters onderzocht, die direct invloed uitoefenen op e-vaardigheden: educatie en training, arbeidsmarktbeleid, en beleid voor groei en de ontwikkeling van digitale economie. We kwamen tot de conclusie dat de effecten van het educatiebeleid het meest relevant zijn op lange termijn, waardoor het ontwikkelen van vaardigheden in antwoord op de nieuwe vraagtrends, kan beginnen. Wel is het zo dat op korte termijn trainingsbeleid en arbeidsmarktbeleid (zoals stimuleren van stages, mobiliteit en publiek-private samenwerkingsverbanden om de kloof tussen universiteit en de werkplek te overbruggen) de hoogste kans hebben op positieve invloed van de markt. Onderzoek, innovatie en macro-economisch beleid, ondersteunend voor de digitale economie, hebben een zeer belangrijke rol in het creëren van de randvoorwaarden waardoor groei op basis van IT-innovatie mogelijk wordt gemaakt en de vraag naar e-vaardigheden wordt gestimuleerd.

Met andere woorden, de algehele impact van globalisering en offshoring op de ICT-vaardighedenmarkt is miniem in kwantitatieve zin, maar kwalitatief erg belangrijk en zelfs nog relevanter voor marktsegmenten zoals applicatieontwikkeling aan de ene kant en jonge ICT-afgestudeerden aan de andere kant. Voorzichtige groei

Innovatie

600

1000

846

700

500

800

600 400

500 400

600 300

307

400

300

200

200 100

(per duizend)

588

753

800

Stagnatie

(per duizend)

(per duizend)

133 68

0

100

68

0

2020

Totaal aantal verplaatste ICT-banen

200

0

2020

2020

Totaal aantal verloren ICT-banen

Figuur 10: Totaal aantal verplaatste en verloren ICT-banen over drie scenario’s.

PAGINA 18

281


VEREISTEN VOOR NIEUWE LEERPLANNEN VOOR TOEKOMSTIGE VAARDIGHEDEN EN BANEN - BESTE TOEPASSING Vereisten voor nieuwe leerplannen voor toekomstige vaardigheden en banen Opkomende ICT-trends vergden altijd nieuwe vaardigheden en banen. Echter het resultaat van efficiëntieverbetering en herstructurering hebben ook geresulteerd in het feit dat verloren banen niet voldoen aan de vereisten van de industrie en de markten. Het gebrek aan training/onderwijs, de focus op de verkeerde vaardigheden en het probleem van verouderde softwaresystemen en voorlichters worden gezien als de primaire training/onderwijs-gerelateerde barrières voor de groei of impact van nieuwe, opkomende technologische ‘megatrends’ (bijv. cloud computing, social mediatechnologieën, big data, internet of things) die economische transformatie en economische groei stimuleren. Elk van de huidige megatrends wordt geacht een nieuw technologisch platform voor groei en innovatie voor te stellen. Dit zijn de gebieden waar Europa en Europese bedrijven sterk moeten zijn om in de toekomst innovatief en concurrerend te worden. Voor elke megatrend zijn vaardighedenvereisten vast te stellen, in zowel de IT-industrie als gebruikersindustrieën. Aanpassing van instituten voor hoger en leidinggevend onderwijs en trainingsinstituten Instituten voor hoger en leidinggevend onderwijs en trainingsinstituten moeten zich dringend aanpassen aan de verdere ontwikkeling van hun aanbod, in lijn met de behoeften van de industrie. Recent onderzoek wees uit dat er behoefte is aan aanpassing en/of ontwikkeling van het hoger en leidinggevend onderwijsaanbod om vaardigheden en competenties toe te voegen zodat aan deze opkomende vraag vanuit de industrie kan worden voldaan. Een benadering ontwikkeld ter ondersteuning van deze inspanningen start met het bepalen van de e-vaardighedendomeinen en -taken voor elke nieuwe ICT-megatrend, waarbij relevante e-competenties en -vaardigheden worden gespecificeerd en in kaart gebracht voor de competenties zoals gespecificeerd in de European e-Competence Framework (e-CF), maar ook het beschrijven van de betrokken rollen per bestaand functieprofiel van een ICT-professional, die zijn gebouwd op basis van de e-CF en werden ontwikkeld voor CEN. Deze benadering is in lijn met deskundigenadviezen die sterk pleiten voor een competentie-gebaseerde benadering om zo een hoger onderwijsprogramma te ontwikkelen wanneer men vooruit kijkt naar de volgende generatie programma’s voor universitaire diploma’s in informatiesystemen. Instituten voor hoger en leidinggevend onderwijs willen mogelijk de benadering en formats gebruiken die zijn ontwikkeld om hun eigen cursussen hierop in kaart te brengen om vast te stellen of deze gelijk zijn aan de beschrijvingen en vereiste vaardigheden, en daarmee passen bij de nieuwe opkomende vaardigheden-

vereisten die voortkomen uit bovenstaande megatrends. Zo kunnen instituten voor hoger en leidinggevend onderwijs bepalen in welke mate hun huidige aanbod al voldoet aan de vereisten van de industrie en/of verder ontwikkelen en aanpassen van bestaande leerplannen of het ontwikkelen van nieuwe leerplannen deze vaardigheden opleveren. Dit zal nog meer bijdragen aan het ontwikkelen van hoger onderwijs en trainingssystemen in Europa om beter in te spelen op de behoeften van de werkgever en opkomende megatrends zoals hierboven uiteengezet. Onderwijzen hoe nieuwe opkomende vaardighedenvereisten moeten worden ondergebracht De nieuwe vaardigheden moeten op verschillende niveaus worden aangeleerd om het maximale bereik te bewerkstelligen. Dit is de verantwoordelijkheid van hoger onderwijsinstituten en ook van instituten die actief zijn in trainingen voor leidinggevende functies en hoger. Er zijn verschillende benaderingen opgesteld om vaardigheden voor nieuwe opkomende ICTgebieden aan te leren. Deze benaderingen volgen verschillende onderwijstradities in verschillende landen en omvatten het volgende: • Onderwijzen van nieuwe vaardighedenvereisten als een integraal onderdeel van reeds bestaande ‘Informatica’- of ‘computerwetenschappen’-studieprogramma’s in verschillende masterprogramma’s tijdens de Mastersstudie (of in het laatste jaar van de bachelorstudie) zoals op universiteiten in Duitsland, Finland en Groot-Brittannië. • Niet-officiële academische programma’s (titulo propio) aangeboden in samenwerking met de industriële sector naast de sterk gereguleerde cursussen voor een Bachelorsen Masters-diploma, wat resulteert in een universitair certificaat in landen zoals Spanje. • Executive training/meer onderwijscursussen bij universiteiten en business schools met een meer technische focus of sterkere bedrijfsfocus waarbij laatstgenoemde wordt gericht op en onderwezen bij bijvoorbeeld INSEAD met de INSEAD Executive Education Course ‘Data Analytics for Business’. • Specifieke en speciaal opgestelde hoger onderwijsprogramma’s ‘big data’, ‘data science’ of ‘cloud computing’ die, om commerciële redenen en om ze aantrekkelijk te maken voor toekomstige studenten en werkgevers zoals in de VS maar ook tot op zekere hoogte in Groot-Brittannië, als zodanig zijn aangemerkt.

PAGINA 19


Waarschijnlijk worden deze traditionele onderwijsvormen en -manieren ook in de toekomst opgevolgd bij het aanpassen van bestaande of het ontwikkelen van nieuwe onderwijsprogramma’s om gevraagde vaardigheden in de industriële sector zo goed mogelijk aan te passen. Bovendien kunnen MOOCs als add-on worden opgevat, waardoor ze ook hulp kunnen bieden bij het dichten van bestaande kloven en tekorten, en om de reikwijdte van en toegang tot het juiste onderwijsaanbod te vergroten en als gevolg daarvan sneller de vereiste vaardigheden te te verspreiden.

Beste studies voor het leren van toekomstige vaardighedenvereisten: de voorbeeldcasus van Big Data Analytics De volgende figuren geven een voorbeeld van een hoger onderwijsprogramma aangeboden door een universiteit (Technische Universiteit Berlijn).

Technische Universiteit Berlijn: Masters-onderwijsprogramma over ‘Data Analytics’ (met universiteitscerftificaat) Programma over ‘Data Analytics’ Het programma bevat een aanbevolen cursusschema dat een bepaalde nadruk op ‘Data Analytics’ legt.

Master-programma waarvoor het Data Analytics-programma beschikbaar is: 1. Bedrijfsinformatica 2. Computertechniek 3. Computerwetenschappen

De doelstellingen van het Data Analytics-programma: 1. Studenten van de noodzakelijke vaardigheden voorzien om data-aangedreven besluitvormingen uit te voeren. 2. Inzicht verkrijgen in enorme, heterogene datasets. 3. Opgedane methodologieën toepassen om echte problemen in bedrijven en de wetenschap aan te pakken.

Beoogde functieprofielen: De beoogde functieprofielen omvatten Data Scientist/Data Analyst/Data Engineer.

Duur en modules: Het programma bestaat uit een master-studie van vier semesters (twee jaar) met colleges, seminars enstages (samenwerking met partners uit de industriele sector) met een masterproefschrift in het | vierde semester Het is onderverdeeld in drie pijlers: 1. Data Analysis: machine-gebaseerd leren, statistiek, text mining, enz. 2. Scalable Data Management: het omgaan met grote, heterogene structuren en data, map/reduce-concept, nieuwe hardware-architectuur. 3. Applications: specifiek voor studies: gezondheid, materiële wetenschappen, energie, logistiek, enz

Certificaat Succesvolle studenten ontvangen een certificaat uitgevaardigd door de EECS-school aan de TU Berlijn waaruit hun specialisatie blijkt, die wordt uitgevaardigd als aanvulling op hun mastergraad.

Contact: Volker Markl, professor en voorzitter van de Database Systems en Information Management (DIMA)groep, Technische Universiteit Berlijn http://www.dima.tu-berlin.de/menue/database_systems_and_information_management_group/ Figuur 11: Hoger onderwijsprogramma aangeboden door de Technische Universiteit Berlijn

PAGINA 20


Onderstaand figuur geeft een voorbeeld van een hoger onderwijsprogramma door een business school (INSEAD).

INSEAD-managementopleiding ‘Data Analytics for Business’ Doelstellingen: Bedrijfsdoelstelling: • Zich meer bewust worden van bedrijfsproblemen en hoe􀁈ze aan te pakken met data-analyses; • Herken beteren de nieuwe bedrijfstoppassingen afkomstig van data-analyses; • Begrip beter de beloften en beperkingen van big data.

Projectmanagement: • Begrijp de processen voor het analyseren van data en beheren van analytics-projecten.

Technologieën: • Raak bekend met een aantal van de meest recente data analytics tools; • Gebruik een aantal van de meest recente technologieën: cloud computing, open source data analytics-software, online samenwerkingsplatform, tools voor reproduceerbare en herbrui􀁎􀁅􀁄􀁕􀁈􀀃􀁄􀁑􀁄􀁏􀁜􀁗􀁌􀁆􀁖􀀃􀁈􀁑􀀃􀁒􀁑􀁇 􀁈􀁕􀁝􀁒􀁈􀁎􀀏􀀃􀁇􀁄􀁗􀁄􀁙􀁌􀁖􀁘􀁄􀁏􀁌􀁖􀁄􀁗􀁌􀁈􀁗􀁒􀁒􀁏􀁖􀀏􀀃􀁈􀁑􀁝􀀑

Opleidingsprogramma: • State-of-the-art open source tools: flexibele tools voor efficiënt en effectief analytics-onderzoek. • Herhaalbare en herbruikbare analytics: eenvoudig te delen en probleemloze tools: platforms zoals GitHub. • Breng IT, statistische methodes en bedrijfsinzichten op één lijn.

De opleiding is op het bedrijfdsleven gebaseerd en vereist het volgende van de studenten: • • • • • •

Voer een marktsegmentatie uit op basis van gegevens van een marktonderzoek. Krijg inzicht in de belangrijkste aankoopfactoren voor elk segment. Geef uitleg over de oplossingen. Koppel met bedrijfsstrategie. Denk na over voordelen en nadelen van verschillende oplossingen. Combineer kwantitieve met kwalitatieve en bedrijfsdoelstellingen.

Duur 1 maand

Contact T. Evgeniou, professor van Decision Sciences en Technology Management, J. Niessing, Affiliate Professor of Marketing, INSEAD https://github.com/tevgeniou · http://inseaddataanalytics.github.io/INSEADjan2014/

Figuur 12: Hoger onderwijsprogramma aangeboden door INSEAD

PAGINA 21


BELEID VOOR E-VAARDIGHEDEN IN DE EU Overview In de 28 landen van de EU zijn er zo’n 100+ beleidslijnen die te maken hebben met e-vaardigheden.Het succes van deze beleidslijnen en de mate waarin ze nuttig zijn voor het ICTberoep zal verstrekkende gevolgen hebben voor de levering van en de vraag naar professionals, maar ook voor de economie in het algemeen. De noodzaak om een grotere pool Europese ICTprofessionals te genereren, uitgerust met de competenties om op de vraag van de opkomende arbeidsmarkt in te spelen, is duidelijk vastgesteld. Ondanks dit mist Europa een grote kans en riskeert toekomstig groeipotentieel wanneer het gaat om de beleidslijnen die echt nuttig zijn voor Europese ICT-professionals. Tijdens het onderzoek naar de mate waarin de beleidslijnen van e-vaardigheden in de EU van nut kunnen zijn voor ICTprofessionals werden de beleidslijnen geclassificeerd in drie categorieën: transversaal, educatie en werkplek-gerelateerd. Aan de hand van recente voorbeelden van deze beleidslijnen in bestaande lidstaten werd hun succes en impact op het beroep bepaald met behulp van key performance indicators en kwantitatieve gegevens. Door dit aan te vullen met een beoordeling, tonen verenigde belanghebbende in geheel Europa dat sommige conclusies van toepassing zijn op alle lidstaten: EU-lidstaten moeten van het ICT-beroep een beleidsprioriteit maken. Er moet een duidelijke boodschap worden verstuurd: ICT-professionals en de ontwikkeling van het ICT-beroep moeten een grotere beleidsprioriteit worden op nationaal niveau. Dit is geen nulsomspel en de ontwikkeling van het beroep als beleidsfocus moet niet ten nadele zijn van beleidslijnen die zorgen voor de prevalentie van ICTvaardigheden binnen de algemene bevolking. Beleidsmetriek is nodig. De totstandkoming van belangrijke succesfactoren als onderdeel van de beleidsformulering zou een beter inzicht geven in de impact van beleidslijnen en hun doelgroep en zou lidstaten de mogelijkheid geven om van anderen te leren. Regeringen moeten arbeidsmarktvaardigheden vaststellen om systemen te monitoren. Dit moet op basis van concrete, korrelige gegevens om meer flexibele reacties te realiseren voor vaardighedenkloven en tekorten in de ICT-sector.

PAGINA 22

Het is geen verrassing dat nationale beleidslijnen voor e-vaardigheden uit politieke overwegingen concrete succesmetriek mijden, maar dit maakt meten van elk beleidssucces subjectief, zelfs binnen de nationale context. Dit gebrek aan kwantitatieve gegevens is een barrière om op effectieve wijze beleidslijnen te evalueren binnen Europa. Het maakt de vergelijking van de effecten van soortgelijke beleidslijnen van andere landen zwaar en hindert de overdracht van successen tussen lidstaten. Belangrijke aanbevelingen voor onderwijsbeleidslijnen omvatten het volgende: • Onderwijs hervormen om ICT mede op te nemen, wordt als de meest belangrijke factor gezien die ten goede komt van het beroep. Omdat carrièrekeuzes al op jonge leeftijd worden gemaakt, kan met een tijdige focus op computerwetenschappen, rekenkundig denken en de basis van computers aansluitend op digitale competenties een solide basis worden gelegd voor de volgende generatie professionals. • Trainingsmiddelen voor leraren moeten zich in meerdere mate toeleggen op informatica. Terwijl de onderwijssystemen van lidstaten significant verschillen, wijst alles erop dat successen met een aantal voorlopers m.b.t. het gebruik van ICT in pedagogie een essentiële vereiste is voor alle trainingsprogramma’s voor leraren. Omdat het hervormen van middelen meestal een activiteit op lange termijn is, levert snel bijscholen van ‘buiten het gebied’-leraren een tussentijdse oplossing op korte termijn.

Alle belanghebbenden moeten nu samenwerken om een relevante e-vaardighedenbasis voor toekomstige professionals te ontwikkelen en te behouden. Christoph Moeller, Director, German Federal Employment Agency.


Voor beleidslijnen op de werkplek: • Elke lidstaat zou een Sectorstaat voor e-vaardigheden moeten creëren om nauw samen te werken met de beroepsorganisatie. De Sectorraad voor vaardigheden, voor werkzaamheden in welomschreven parameters en als aanvulling op beroepsorganisaties, kan een groot voordeel opleveren voor de sector en een handig platform voor relevante kwesties.

Voor transversale beleidslijnen • Hervormen van het migratiebeleid, om geschoolde ICTprofessionals aan te trekken, kan efficiënter worden benut. In een meer en meer globaliserende wereld,heeft het oplossen van de vaardighedenkloven via het werven van geschoolde professionals in derdewereldlanden het potentieel een deel van de oplossing te leveren in het komende decennium.

• Monitoren van de korrelige arbeidsmarkt is nodig op nationaal niveau zodat de EU-vaardighedenkloof op effectieve wijze kan worden aangepakt. Een samenhangende aanpak van het monitoren van vaardigheden en competenties in Europa ondersteunt een meer effectieve aanpak van de identificatie, toespitsing op en beoordeling van e-vaardigheden- beleidslijnen, maar ook het faciliteren van de ontwikkeling van nieuwe beleidslijnen.

• De bevordering van loopbaanmogelijkheden in ICT en gerelateerde loopbaanprojecten kunnen zeer effectief zijn en moeten worden gestimuleerd op nationaal niveau. Het beeld van een breed, dynamisch en afwisselend beroep moet verder onder de aandacht worden gebracht om verder dan de focus op coderen te kijken. Dit is mogelijk door de overvloed aan mogelijkheden binnen het beroep duidelijk te maken.

• De opname van ICT’ers kunnen het fundament verschaffen voor pan-Europese matching programma’s. Het European e-Competence Framework (e-CF) als een de facto Euopese standaard kan mobiliteit faciliteren en mensen helpen aan een passende baan. Aanname door de overheid van dergelijke kaders op de korte termijn kan hun positieve impact versnellen.

• Digitale strategieën moeten ook een genderdimensie bevatten. Met minder dan 30% van de Europese vrouwen op de arbeidsmarkt is het verbeteren van de evenwicht tussen man en vrouw een voor de hand liggend middel om de vaardighedenkloof te dichten. Alle digitale strategieën moeten een genderdimensie integreren met doelstellingen op lange termijn.

• Bijscholings- en omscholingsmaatregelen kunnen hulp bieden bij het redden van ICT-professionals in functies die gemarginaliseerd worden door bijvoorbeeld automatisering en offshoring.

Een belangrijk kwestie is manieren ontwikkelen om computing, informatica en onderbouwende onderwerpen aantrekkelijk en toegankelijk te maken voor studenten. Professor Andrew McGettrick, Chair of The Acm Education Board.

PAGINA 23


BELEIDSAANBEVELINGEN De volgende beleidsaanbevelingen worden voorgesteld om Europa te helpen bij het waarborgen van voldoende e-vaardigheden en e-leiderschapsvaardigheden om aan de huidige en toekomstige uitdagingen te voldoen. Ze zijn het resultaat van dit - en zijn bekeken en goedgekeurd door een internationaal panel van experts bestaande uit academica, overheid, industrie, professionele genootschappen en medezeggenschapsgroepen. BELEIDSAANBEVELING 1: Uitstekende e-vaardigheden van wereldklasse. Innovatie van informatie- en communicatietechnologie verandert de vraag naar huidige en toekomstige ICT- beoefenaarsvaardigheden op fundamentele wijze. De behoefte aan onderwijsaanbieders om samen te werken met de industriesector en overheid zodat met op de hoogte blijft van de veranderende vraag naar vaardigheden, is van essentieel belang. Het lage aantal vrouwen dat een studie volgt waarbij technologische onderwerpen overheersen, is een ander serieus probleem dat moet worden aangepakt. Dit stimuleert de kloof in het leveren van ICT-vaardigheden, voornamelijk voor nieuwe, opkomende technologieën.

BELEIDSAANBEVELING 2: Stimuleer ondernemerschap, innovatie en loopbaanontwikkeling in Europa via de bevordering en ontwikkeling van e-leiderschaps-vaardigheden Het is noodzakelijk dat digitale ondernemerschap in Europa wordt gestimuleerd. Voor effectief e-leiderschap zijn vaardigheden vereist, die mensen met zeer sterke ICT-vaardigheden de mogelijkheid bieden leiding te geven aan opgeleid ICTpersoneel en functies binnen andere disciplines met betrekking tot het herkennen en ontwerpen van bedrijfsmodellen en het benutten van belangrijke innovatiemogelijkheden. DE EUROPESE COMMISSIE & LIDSTATEN

De Commissie moet publiek-private samenwerkingsverbanden tussen onderwijs en trainingsorganisaties/industriebeleidsmakers aanbevelen. Lidstaten moeten actief deelnemen aan Europese coordinatie- en samenwerkingsinspanningen, maar ook aan het ontwikkelen van nationale plannen en initiatieven voor ICT-vaardighedenontwikkeling, coherent met het internationale kader.

De Commissie moet een coördinerende rol op zich nemen om hulp te bieden bij het identificeren van het type vaardigheden dat de vraag in de economische regio stimuleert, en hoe en van waaruit deze vaardigheden worden geleverd. Lidstaten moeten samenwerken met professionele managementconsultancybureaus om de ontwikkeling van een nationaal of regionaal plan te coördineren om in kritische industriesectoren, inclusief het MKB, de belangrijkste e-leiderschapsvaardigheden te ontwikkelen.

INDUSTRIE, EDUCATIE EN SOCIALE PARTNERS

INDUSTRIE, EDUCATIE EN SOCIALE PARTNERS

Werkgevers moeten samenwerken met universiteiten/ business schools in een poging om meer stages, pre-job-training en begeleidingsprojecten te creëren. Onderwijs- en trainingsinstituten moeten samen met de industriesector nieuwesamenwerkingspatronen doorontwikkelen zonder hun primaire rol als leerkrachten uit het oog te verliezen. Sociale partners moeten samenwerken in een poging werkpatronen van ICTbeoefenaars te verbeteren, door discriminatie te bestrijden, omscholing te faciliteren en bij te scholen na een loopbaanonderbreking.

Industrieën/werkgevers moeten manieren vinden om directer met de academische wereld in contact te komen en relevante content te ontwikkelen met als doel het ontwikkelen van praktische e-leiderschap, innovatie en ondernemerschapsvaardigheden. Ze moeten naar de industriesector kijken om actief deel te nemen aan het ontwerp en de aflevering van professionele vaardigheden-ontwikkelingscursussen. Sociale partners moeten werknemers stimuleren tot bijscholen en omscholingsmogelijkheden zoeken binnen hun werkomgeving.

DE EUROPESE COMMISSIE & LIDSTATEN

PROFESSIONELE INFORMATICAGENOOTSCHAPPEN/COMPUTERVERENIGINGEN Professionele informaticagenootschappen/computerverenigingen moeten bewustmakingsacties stimuleren om STEM-inschrijvingen te verhogen en samen te werken aan het EU-kader, specifiek voor de aanpassing en innovatie van middelen en vereisten.

PAGINA 24

PROFESSIONELE INFORMATICAGENOOTSCHAPPEN/COMPUTERVERENIGINGEN Professionele informaticagenootschappen/computerverenigingen moeten bewustmaking van e-leiderschap, innovatie en ondernemerschapsvaardigheden onder hun leden stimuleren en hun certificering/CPD-programma’s uitbreiden om vaardighedenontwikkeling in deze gebieden te ondersteunen.


BELEIDSAANBEVELING 3: Stimuleer concurrentievermogen en integratie van het MKB in mondiale digitale waardeketens. Veel laaggeschoolde ICT-taken worden geautomatiseerd of offshored. MKB moet op de hoogte zijn van de betrokkenheid van het global sourcing-model en wat het betekent in termen van hun eigen concurrentievermogen. Een cluster van excellentiebenadering kan worden ontwikkeld om inzicht te krijgen in de groeiende behoefte onder het MKB voor belangrijke e-vaardigheden.

DE EUROPESE COMMISSIE & LIDSTATEN Lidstaten moeten de waarde van het MKB, wat betreft het ontwikkelen en onderhouden van deze cruciale vaardigheden, promoten via lokale ondernemingen en een werkwijze opstellen waarbij MKB-clusters die cruciale industriesectoren ondersteunen, te herkennen zijn. Ze moeten ook met industrie-leiders, academici en professionele verenigingen samenwerken om de vereiste vaardigheden te definiëren en te begrijpen om zo ondersteuning te bieden aan economische ontwikkeling.

INDUSTRIE, EDUCATIE EN SOCIALE PARTNERS Werkgevers moeten HR-strategieën ontwerpen en opstellen voor het aantrekken en handhaven van belangrijke, cruciale vaardigheden die ICT stimuleren en een bijdrage leveren aan de algehele mondiale concurrentiestrategie. Onderwijs- en trainingsinstituten moeten naar het MKB en MKB-verenigingen kijken om actief deel te nemen aan het ontwerp en afleveren van cruciale vaardighedenontwikkelingscursussen. Sociale partners moeten werknemers stimuleren tot bijscholen en omscholingsmogelijkheden zoeken binnen hun werkomgeving, maar ook samenwerken met het MKB en MKB-verenigingen om vast te stellen hoe deze vaardigheden kunnen worden ontwikkeld.

PROFESSIONELE INFORMATICAGENOOTSCHAPPEN/COMPUTERVERENIGINGEN Professionele informaticagenootschappen/computerverenigingen moeten belangrijke, cruciale vaardigheden vaststellen en hun marktwaarde bepalen. Zo kunnen personen die over deze vaardigheden beschikken, beoordelen hoe goed ze worden beloond binnen de organisatie. Ook moeten ze de ontwikkeling van deze cruciale vaardigheden bevorderen door middel van hun professionele lidmaatschap.

BELEIDSAANBEVELING 4: Stimuleer mobliliteit en wordt een magneet voor talent. Deze beleidsaanbeveling heeft specifiek betrekking op het herkennen en aantrekken van ICT-gerelateerd talent naar de EU. Er is een te verwachten toenemend en ontoereikend aanbod van geschoolde ICTprofessionals in geheel Europa, met een mogelijke gat van maximaal 1,3 miljoen in 2020. Deze aanbeveling completeert bovendien de 1e aanbeveling. In deze regio’s moet worden beoordeeld in welke vaardigheden ze willen investeren. Het is niet praktisch om voor alle vaardigheden een talentenmagneet te zijn. Daarom moeten regio’s inzicht krijgen in welke industriesctoren ze willen ontwikkelen en richt vervolgens de aandacht op de vaardighedenpakketten die vereist zijn om excellent te worden in deze gebieden. DE EUROPESE COMMISSIE & LIDSTATEN De Commissie moet de huidige EU-beleidslijnen wat betreft de mobiliteit van arbeidskrachten tegen het licht houden en onderzoeken hoe bestaande initiatieven kunnen worden verfijnd om vakbekwame, geschoolde arbeidskrachten aan te trekken en te behouden. De rol van de lidstaten is eveneens cruciaal voor het samenwerken met de EU om het migratiebeleid te verfijnen en aan te passen aan het nationale economische beleid, en beleidslijnen te implementeren om vakbekwame, geschoolde arbeidskrachten aan te trekken en te behouden, en de mobiliteit te verbeteren.

INDUSTRIE, EDUCATIE EN SOCIALE PARTNERS Werkgevers moeten de vraag naar vakbekwame, geschoolde arbeidskrachten uitzetten en daarbij samenwerken met onderwijsaanbieders om bekwaamheid op te bouwen. Ze moeten samenwerken met professionele verenigingen om na te gaan hoe het profiel van deze cruciale vaardigheden kan worden verbeterd en de belangstelling van de inheemse arbeidskrachten kan worden gewekt om gebruik te maken van bijscholingsmogelijkheden. Onderwijs- en trainings-instituten moeten samenwerken met industriepartners om op betere wijze de vraag naar vakbekwame, cruciale vaardigheden te definiëren. Sociale partners moeten werknemers stimuleren tot bijscholing en helpen bij het zoeken naar omscholingsmogelijkheden binnen hun werkomgeving. Ze moeten samenwerken met de industriesector om na te gaan hoe arbeidskrachten het best kunnen worden ondersteund bij de overgang naar hoger gekwalificeerde ICTvaardigheden.

PROFESSIONELE INFORMATICAGENOOTSCHAPPEN/COMPUTERVERENIGINGEN Professionele informaticagenootschappen/computerverenigingen om samen te werken met de industriesector waardoor vaardigheden en tekorten worden herkend, en samen te werken met professionele leden om manieren te herkennen voor het verkrijgen van deze vaardigheden door middel van professioneel of academisch onderwijs.

PAGINA 25


BELEIDSAANBEVELING 5: Ondersteun een wereldwijd ICTberoep. Door het karakter van mondiale bedrijven wordt in toenemende mate van ICT-beoefenaars vereist dat ze in virtuele teams werken, als onderdeel van de mondiale digitale waardeketens. Ze leveren mondiale oplossingen die internationale grenzen, culturen en werkmethoden overtreffen, wat resulteert in de ontwikkeling van meervoudige competentiekaders, onderwijsstandaards, ethiekcodes en kennislichamen. Dit is een mondiale kwestie en niet alleen specifiek voor de EU. Dientengevolge, om de voorgestelde beleidsaanbevelingen te implementeren, moet een mondiaal initiatief worden gestart die aanzet tot het aanpakken van deze uitdaging. DE EUROPESE COMMISSIE & LIDSTATEN De Commissie moet het vormen van een internationaal kennisdelend samenwerkingsforum faciliteren en ondersteunen zodat het beleid kan worden afgestemd in termen van de beste werkmethoden die het meest geschikt zijn voor toepassing in de EU. Ze moeten begeleiding aanbieden bij de vorming, structuring en totstandbrenging van het ICT-beroep en ondersteuning bieden bij de verspreiding van materiaal waarin professionalisme wordt gepromoot. De lidstaten zelf moeten de functie van ICT-professional aanprijzen als een aantrekkelijke carrièremogelijkheid voor huidige en potentiële beoefenaars en onderzoeken op welke manier de status van de ICT-professional formeel kan worden erkend.

iNDUSTRIE, EDUCATIE EN SOCIALE PARTNERS Industrie/werkgevers moeten samenwerken met professionele informaticagenootschappen om te definiëren wat er wordt verwacht van een professional in een moderne samenleving. Professionele informaticagenootschappen/ computerverenigingen moeten samenwerken met andere genootschappen op zowel nationaal als mondiaal niveau om de aard en structuur van het ICT-beroep te definiëren.

Op basis van de ICTC’s Focus on IT (FIT) ervaring hebben gendergevoelige ICT-onderwijsprogramma’s voor klassen van 9-12 geholpen bij het aantrekken en behouden van meisjes in STEM-gerichte opleidingen, met een toename van 20% onder ingeschreven meisjes sinds 2012. Dr. Meenakshi Gupta, Senior Director, Policy and Research, Information and Communications Technology Council, Canada.

PAGINA 26

BELEIDSAANBEVELING 6: Het omgaan met de gevaren van sociale ontwrichting als gevolg van de implementatie van digitale bedrijfsmodellen. Door recente technologische ontwikkelingen veranderen bedrijfsmodellen, waardoor werknemers en klanten op een andere manier met bedrijven communiceren. Recent onderzoek door Oxford University en MIT’s Center voor Digital Business heeft de toenemende impact van digitale technologieën onder de aandacht gebracht en hoe automatisering van sommige ke nisintensieve werkzaamheden van invloed zijn op vaardigheden en werkgelegenheid. Centraal in deze onderzoeken is de erkenning van de sneller dan verwachte veranderringen aan de vaardighedenprofielen, nodig voor de vele mensen die naar verwachting overbodig zijn. Er is ook behoefte aan investeren en vernieuwen van onderwijs en training, niet alleen voor de ICT-sector maar ook voor de gehele economie. DE EUROPESE COMMISSIE & LIDSTATEN De Commissie moet de discussie op regionaal niveau over de potentiële effecten van technologie-gedreven innovatie op vaardighedenprofielen, bekwaamheid en economische en maatschappelijke prestaties, ondersteunen en faciliteren. Er is behoefte aan begeleiding en sturing aan lidstaten in het opbouwen van effectieve plannen voor meerdere belanghebbenden om zo de overgang te leiden naar een nieuw werknemersevenwicht. Lidstaten moeten samenwerken met professionele verenigingen, onderwijsaanbieders, industrievertegenwoordigers en vertegenwoordigers van werknemers om een nationaal plan op te bouwen waarin een reactie wordt gegeven op het besturen van de transitie.

iNDUSTRIE, EDUCATIE EN SOCIALE PARTNERS Industrie/werkgevers moeten samenwerken met sociale partners om te begrijpen hoe overgang naar nieuwe werkzaamheden en de arbeidsmarkt ondersteuning biedt bij digitale groei. Dit moet een gezamenlijk streven zijn, omdat zonder buy-in, deze transities tot industriële acties kunnen leiden, wat een negatieve impact voor de economische productiviteit tot gevolg kan hebben. Sociale partners moeten samenwerken met vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers om de beste en toekomstige werkwijzen vast te stellen. Het beheren van de verwachtingen en zorgen rondom deze transities zullen essentieel zijn in het waarborgen dat werknemers klaar zijn voor de toekomstige bijscholings-/ omscholingsmogelijkheden.

PROFESSIONELE INFORMATICAGENOOTSCHAPPEN/COMPUTERVERENIGINGEN Professionele informaticagenootschappen/computerverenigingen moeten binnen het ICT-beroep een leercultuur voor arbeidskrachten ondersteunen. Dit helpt bij het ontwikkelen van een kennis-‘aantrekken’-houding om nieuwe vaardigheden te ontwikkelen onder de arbeidskrachten. Omgekeerd helpt dit de arbeidskrachten bij het voorbereiden op een technologiegedreven overgang.


DANKBETUIGINGEN Dit dienstencontract is in opdracht van de Europese Commissie DG Enterprise and Industry. André Richier, Principal Administrator, Unit Key Enabling Technologies en ICT, was ons contactpersoon gedurende het onderzoek. Het afzonderlijke rapport over e-vaardigheden: ‘De internationale dimensie en de impact van globalisering’. , werd uitgevoerd door onze onderaannemer Innovation Value Institute (IVI), Nationale Universiteit Ierland, Mayrooth. Het project was niet mogelijk geweest zonder de genereuze deelname van ongeveer 800 experts van verschillende typen nationale belanghebbenden in alle EU-lidstaten die ons ondersteunden gedurende de duur van dit dienstencontract. We willen onze dank betuigen voor de ondersteuning en bijdragen van Steering Committee, bestaande uit Liz Bacon (Universiteit van Greenwich), Ursula Huws (Universiteit van Hertfordshire Business School), Allan Russell (SAS), Andrew Agerback (BCG), George Sharkov (ESI) en Declan Brady (CEPIS).

Science and Technology Management, INSEAD, Dr Holmer Hemsen, Database Systems and Information Management (DIMA)- groep, Technische Universiteit Berlijn, Frits Bussemaker, Partner, CIONET, Peter Hagedoorn, Secretary General, EuroCIO, Peter Hellberg, vice-president ICTS, UNI Europa, Christoph Möller, German Federal Employment Agency, Gerard Walker, Senior Policy Advisor, Forfás and Dr Stephen McLaughlin, Head of Research and Development, Innovation Value Institute. We willen bovendien onze dank betuigen voor de waardevolle informatie die we konden verzamelen door middel van de vele interviews met belanghebbenden en verschillende online onderzoeken van honderden experts. We zijn dankbaar voor de vele professionals die de tijd namen om hun visies te delen.

Dankbetuigingen zijn te wijten aan Martin Sherry, Dr. Eileen Doherty, Dr. Stephen Mc Laughlin, Dr. Marian Carcary, Dr. Clare Thornley van het Innovation Value Institute, Werner Korte van empirica, Marianne Kolding en Gabriella Cattaneo van IDC, Fiona Fanning van CEPIS en de experts en deelnemers aan de e-Skills and Internationalisation-conferentie 2014 die plaats vond in Brussel op 26 maart 2014 en vooral aan de sprekers, panelleden en ronde-tafel-experts, inclusief: John Higgins, CBE Directeur-generaal DIGITALEUROPE, Ralf Dreischmeier, GlobalLea der IT Practice, The Boston Consulting Group, Dr. Clare Thornley, Research Fellow, Innovation Value Institute, Marianne Kolding, vice-president, European Services, IDC, Declan Brady, CEPIS, Gabriella Cattaneo, Associate Vicepresident, IDC Italia, Werner B. Korte, Directeur, empirica GmbH, Prof. Theodoros Evgeniou, Professor of Decision

PAGINA 27

CONTACTINFORMATIE: Voor meer informatie en om kopieën van deze brochure aan te vragen, neem contact op met:

European Commission DG Enterprise and Industry Key Enabling Technologies and Digital Economy | ENTR/E4 BREY 10/083 | 1049 Brussels E-Mail: [email protected]

Innovation Value Institute National University of Ireland Maynooth, Co. Kildare, Ireland Email: [email protected] Phone: +353 1 708 6931 Fax: +353 1 708 6916

E-vaardigheden: De internationale dimensie en de effecten van globalisering

Recommend Documents