Conference Programme
E-Mobility Conference “Policy, Practice and Profitability" 10 October 2013, Philharmonie - Haarlem, The Netherlands International Conference organized by the Province of Noord-Holland in cooperation with Amsterdam Metropolitan Area Electric within the Interreg NSR E-Mobility project (www.e-mobility-nsr.eu, and for registration)
08:30 –09:00
Registration and welcome coffee, exhibition opens
09:00 –09:30
Official welcome by vice governor Mrs. E. (Elisabeth) Post Mmc - Province of Noord-Holland
Session 1: Policy 09:30 –09:50
‘The Dutch approach to electromobility. A wholesome threesome: innovation, green growth and climate/environment’ ir. J.G.F.M. (Julia) Williams-Jacobse, Project Leader Electromobility – Netherlands Ministry of Economic Affairs
09:50 –10:10
‘Stakeholders analysis EV infrastructure North Sea Region’ dr. S (Sjoerd). Bakker - Delft University of Technology
10:10 –10:30
‘Emergent strategies for an emerging technology; how different countries and regions manage the introduction of E-mobility differently’ dr. M. (Martijn) van der Steen - NSOB (Netherlands School of Public Administration)
10:30 –11:00
Coffee break
Session 2: Practice 11:00 –11:20
‘An electric success story in Norway, through powerful, but waning incentives’ dr. B. (Benjamin) Myklebust - ZERO Norway (Zero Emissions Resource Organisation)
11:20 –11:40
‘CUFLOS - a forum for Clean Urban Freight Logistics Solutions’ Mr. M. (Michael) Stie Laugesen – CUFLOS Denmark (Clean Urban Freight Logistics Solutions)
11:40 –13:00
Lunch
Session 3: Practice 13:00 –13:20
‘Car challenges’ prof. dr. ir. M. (Maarten) Steinbuch - Automotive Technology - Eindhoven University of Technology
13:20 –13:45
‘The economics of electric vehicles and renewable energy’ Mr. P. (Paul) Scott - cofounder Plug-in America
13:45 –13:55
Wake-up call
13:55 –14:15
‘Re-charging in public places: available, inter-operable, easy to use?’ dr. S.J. (Stephen) Shaw - reader in Business and Management, London Metropolitan University
14:15 –14:35
‘E-harbours: stimulating renewable energy for power and transport’ Mr. J. (Jan) Schreuder – Project Manager INTERREG project E-Harbours, City of Zaanstad (Netherlands)
14:35 –15:00
Coffee break
Session 4: Profitability 15:00 –15:20
‘Drivers and bounderies for wireless charging of electric city buses and trucks’ drs. ing. R.J. (René) Zorge, PROOV
15:20 –15:40
‘How to adopt EV’s in corporate fleets’ Mr. K. (Kenan) Aksular, Athlon Car Lease
15:40 –16:00
‘E-mobility and electric motorcycles - building a sustainable, high performance EV business’ Mr. R. (Richard) Walker, CEO and President ZERO Motorcycles
16:00 –16:20
‘How to set up intelligent charging infrastructure for EV’s at home, work or in public places that help make the grid more efficient’ Mr. B. (Brett) Hauser, CEO Greenlots
16:20 –17:00
Interview on stage with panel
17:00
Conference End Network and drinks in the lobby
During the conference there will be an Exhibition of projects #emobility13 Join us on Twitter:
_PLATFORM31_ kennla van stad en reglo
ciaga,
Voorletter Achternaam Donald Akker, van den G. Brink Thijs Court, de la
Michael Henk Aart Sebastiaan Rudi At Ike Martien Evelien Tim Esther Harry Henk Jan Jannetje Sybrig Ugo M. Wilma
Daamen Diepenmaat Dijkstra Erve, van 't Gengler Groot, de Haan, de Haasjes Heijink Idema Jong, de Kiers Klein Klooster Kolun Kromkamp Leever Lommel, van Manenschijn
e-harbours electric
Duurtame ontwakkehng
Agentschap NL Ministene trati Ecorloanschc Iden
Gemeente Klimaatverbond Gemeente Noordenveld Gemeente Lochem Energierijk Moerdijk / VEC-Noord-Brabant Actors Procesmana.ement Milieuadviesdienst GDO Gemeente Emmen Energ-rijk Zeijen Klimaatverbond Provincie Drenthe Ministerie l&M Gemeente Zwolle Amelterhout Gemeente Hoogeveen GDO Gemeente Westerveld Gemeente Hoogeveen Gemeente Hollandse Kroon Provincie Drenthe Gemeente Assen Gemeente Pekela The Interreg IVB North Sea Region Programme
Klimaatverbond
11 Nederland
Email
[email protected] g.brinkagemeentenoordenveld.n1
fr 7
/-
,fti
------
------...a --40~--- —.~. ■ .4.- —
,--A1/0"
air
a.dijkstraamilieuadviesdienst.n1 R.GengleraEmmen.n1 degrootatagmail.com ike.de.haanakIimaatverbond.n1 m.haas'
[email protected] tidemaazwolle.n1 estherdejonowieskeahome.n1 kh.kiersahoogeveen.n1 j.kloosteragemeentewesterveld.n1 j.kolijnahoogeveen.n1 svbrigkromkampahollandskroon.n1 U.Leeveradrenthe.n1
[email protected] wilma.manenschijnadekompanjie.n1
C ‘111 Burgemeestersconvenant
M
Co.fbricted by the totel ipent Energy Etrope Program-ne of the European Union
NETworking the Covenant Of Mayors
Agentsc hap N1 Ministerie van Economische Zaken
_PLATFORM31_ aennis van Stad en reg,
A. Kees Anette Tjitske Eline Peter René Anna Benny Sandra Sylvia Henk Enneke Ruud A. Yvonne Hans Fccx. r.:5 .1 V----
Middelkamp Offringa Oosterhoff Osinga Politiek Quist Schellekens Schoemakers Scholte Lubberink Slageren, van Tees Triemstra Vlaanderen Vliet, van Zaans sma Zonderop Zwieten, van
,3'
Eruuname ontwikkehng
-
Gemeente Assen Gemeente Meppel Gemeente Assen Gemeente Lochem Gemeente Groningen Gemeente N u n s p e e t RWS-Leefomgeving Klimaatverbond Gemeente Enschede Gemeente Hoogeveen Gemeente Steenwijkerland Gemeente Noordenveld Klimaatverbond Klimaatverbond Provincie Groningen Journaliste Gemeente Appingedam
w-
L., n
.
___k
.
omc/
flik_JIL
/
Anna.schoemakers@klimaatverbond. n b.scholte Lubberinkenschede.n1 s.van.slacierenhoocieveen.n1
[email protected]
a.w.zaassma
11/(Xil
S
r A,
(
4r- - „rAir
AIY
1i _ rt 4$
2.1:01
14-
-0_
.1_
•
4 `
. .rovincies ronin.en.nl
,
1
■
zoneworá
h.vanzwietenaappingedam. n1
1-,-->e
_.4 .P.k ,
:1■45 . ., j e4a. ...
e.vlaanderen • klimaatverbond.n1 Ruud.van.vlietaklimaatverbond. n1
LAJd
5-Clf\C~ ) (Al Ci
[email protected] K.Offrinqaameppel.n1 a.00sterhofaassen.n1 t.
[email protected] eline.politiekcironincien.n1 p.quistanunspeet.n1 René.schellekensarwsleefomgevinq. n1
A..
ee-C3 i'llf,f-- SNUSL
Klimaatverbond 0 Nederland
t,,,-
■ -----.W . 1F
ar1P7; "r•Otd,
i) wurri- eamotintLi ji-hDkAfteu
i'`
041, ukytvi
Pie
ki (),S2A"Ac4
--
..----
Tcyno
' frv\PSI,n ( Q.
C.)-'3112kaki
14 c7 trk, p Cj-)
cxdei,i5.-1
1
I
e-harbours electric
The Interreg IVB ' North Sea Region Programme
VP4Tel
g3
,
Burgemeestersconvenant troor1oka,ccaaazarne enern c
Co-knded by the Intel igent Energy Exope Prooranyne of :he European Union
CM
NETworking the Covenant Of Mayors
2-- 10
2o ( .1
Q.c:255(ccganv.c.
_PLATFORM31_ kennla van stad en reglo
Voorletter Achternaam Donald Akker, van den G. Brink Thijs Court, de la
Michael Henk Aart Sebastiaan Rudi At Ike Martien Evelien -
nm
Esther Harry Henk Jan Jannetje Sybrig Ug o M. Wilma
Daamen Diepenmaat Dijkstra Erve, van 't Gengler Groot, de Haan, de Haasjes Heijink Idema Jong, de Kiers Klein Klooster Kolijn Kromkamp Leever Lommel, van Manenschijn
e-harbours~ electric
•
Agentschp a N1 r.corionrische 7aken
ministerie
Gemeenten voor Duorzame ontivtkkeling
Gemeente Klimaatverbond Gemeente Noordenveld Gemeente Lochem Energierijk Moerdijk / VEC-Noord-Brabant Actors Procesmanagement Milieuadviesdienst GDO Gemeente Emmen Enere-rrk ZeVen Klimaatverbond Provincie Drenthe Ministerie Gemeente Zwolle Amelterhout Gemeente Hoogeveen GDO Gemeente Westerveld Gemeente Hoogeveen Gemeente Hollandse Kroon Provincie Drenthe Gemeente Assen Gemeente Pekela The Interreg IVB North Sea Region Programme
v sugoen.• ord rompeern Pepeon
2)»3»
Klimaatverbond Nederland
Paraaf
Email Donald.van.den.akkerklimaatverbond.n1 q.brinkaqemeentenoordenveld.n1
[email protected]
P
R.Gengler,Emmen.n1
cracrat Ike.de.haanaklimaatverbond.n1 m.haasjesadrenthe.n1 tidernaazwolle.n1 estherdejonqwieskeahome.n1
----
-
il~d1~1.11~ — Milii riIrA IMII k
l 04,
‘i
-/
II-4--P-
kh.kiersahoogeveen.n1 j.kloosteraqemeentewesterveld.n1 j.kolijnahoogeveen.n1 sybrigkromkampahollandskroon.n1 U.Leeveradrenthe.n1 m.lommegassen.n1 wilma.manenschijnadekompanjie.n1
1 s
4111)
1 ------
A lo (
■0
y
z2, Burgemeestersconvenant lklor Joisale auursarno oner9
Co-knded by the Hel igedt Energy Earope Progra-nnle of the Eurdpeen Union
NETworking the Covenant Of Mayors
_PLATFORM31._
Agentschap NL Ministerie van Econoimsche7Aken
kennis van stad en reglo
A. Kees Anette Tjitske Eline Peter René Anna Benny Sandra Sylvia Henk Enneke Ruud A. Yvonne Hans s--t
rliv,
Middelkamp Offringa Oosterhoff Osinga Politiek Quist Schellekens Schoemakers Scholte Lubberink Slageren, van Tees Triemstra Vlaanderen Vliet, van Zaangsma Zonderop Zwieten, van 0
'
04.4 .
e-harbours electric
Gemeente Assen Gemeente Meppel Gemeente Assen Gemeente Lochem Gemeente Groningen Gemeente Nunspeet RWS-Leefomgeving Klimaatverbond Gemeente Enschede Gemeente Hoogeveen Gemeente Steenwijkerland Gemeente Noordenveld Klimaatverbond Klimaatverbond Provincie Groningen Journaliste Gemeente Appingedam Klm-vt«,i,
GrA—
a.middelkampassen.n1 K.Offrinqaameppel.n1
[email protected] [email protected] eline.politiekagroningen.n1 p.quistanunspeet.n1 René.schellekensarwsleeforngeving.n1
[email protected] b.scholte Lubberinkenschede.n1 s.van.slagerenahoogeveen.n1
[email protected]
The Interreg IVB North Sea Region Programme
.
..•411>
■111
h.vanzwietenaappingedam. n1 / 4#
tght itkyrbo
'___.-------------
[email protected] Ruud.van.vlietaklimaatverbond. n1 a.w.zaagsmaaprovinciecironingen. n1
0-e-e—Od•-‘,0(
•
k. Klimootverbond '11 Nederland
d
/
a.-t" tu.-5.
Lip 2,c_.--.0 ar,...-
■
.d•CL> -- " •- ë;---
9L0 Burgemeestersconvenant lbor bknb chrorzabe enobb
Co-knded by the Intel igent Energy Erope Progralyne of the Eurzpean Union
Ihm
lvi
NETworking the Covenant Of Mayors
Agentschap NL idsterie 1,an Fconoansche/den
_PLATFORM31_ kennis van stad en reglo
Voorletter Lieuwe Klaas Thijs Tiens Ben Nynke Otto Jannes Bert André Pieter Pieter Bert Louis Ruud
Achternaam Bijleveld Brand Court, de la Eerenstein Engberts Houwing Huisman Janssen Koopmanschap Nadort, van de Teeninga Treep Wassink Wiersema Wilting
e-harboursilie electric
Dularzame ontwtklmling
Gemeente Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder
Klimaatverbond •ir Nederland
Email
[email protected] J.Rookastaphorst.ni t delacourtgochem.ni c.c.florissenahoogeveen M.Kampatwenterand.ni
,
[email protected]
M.Setrodimedioagemeentenoordenveld.ni
[email protected] [email protected] Secretariaatatenboenni
[email protected] K.Oortwiinakampen.ni bwassinkaaaenhunze.ni 1.wiersemaaschiermonnikomni
[email protected]
The Interreg IVB North Sea Region Programme ,415áirk
/Jf/
lz ■ r)
X:21
Burgemeestersconvenant Sbor bkaIe duurzarne one,e
or svs ■ ama.
Paraaf
Co-kncled by the Intel tent Eneogy Exope Progra -n-ne of the European Union
C 11 M NETworking the Covenant Of Mayors
kennis van stad
Klimaatverbond • Nederland
Agentschap N1.
_PLATFORM31_
Ministerie van Econonnsche Zaken
reglo
Kaj
Sanders
Ministerie van l&M
Anna
Schoemakers
Klimaatverbond
Jan
Schreuder
Gemeente Zaanstad
Pauline
Sparenburg
Gemeente Amersfoort
Ronald Nelly
Stroom, van der Swijnenburg
Energiek Moerdijk & VEC-noord Brabant Gemeente Amersfoort
Nienke
Trap
Klimaatverbond
Enneke
Vlaanderen
Klimaatverbond
Ruud
Vliet, van
Klimaatverbond
Robert
Wilms
Gemeente Leudal
Frank
Zelst, van
Gemeente Vlaardingen
lb`
cei
.• 4,.
,i. (,* ,
•---e,„L
C`c■oe ,. 1111 Ili Ilik
'
_.,
it
e-harboursike electric
• -
1.
5 c. ■--r(c--,
.
k■..) 1_,
t,
c:1 \nk t ■CC).Y
E & ef'
V;rf ok,
9 `--b <Jikk
1\ka. riOgr■
\-.
....•
laint
— ek_A - \-e-
1n (9.-tir t
ak 411>
v...7
...0.,
k Gt,
.
(51-0.X.-
..
The Interreg IVB North Sea Region jtr2 Programme ,150,11.
Ii •
.k._
i
or dP
"._.
..ƒ11111
'..4....4
1r2.0 grip
Burgemeestersconvenant Voor Id~cluurserne enaruie
"
Co-tncled by the ItI igent Enew Exope Programme afh,Eurnpean Un•n
...1•è,.
g>
,. . ( Lur
,; , . l.■ ‘
.....
Ilif.
NETCrM NETworking the Covenant Of Mayors
Agentschap NL liri sterie van Economische laken
_PLATFORM31_ kennisvan stad en resto
Chkurzarne ontwIkkehrtg
Klimootverbond
'111 Nederland
Voorletter
Achternaam
Gemeente
Email
Stephan Thijs Robert Kees
Brandligt Court, de la Linnekamp Ouden, den Rolleman Westenberg ZijIstra
Gemeente Delft Gemeente Lochem Gemeente Zaanstad Gemeente Zoeterwoude Gemeente Aalsmeer Gemeente Hoorn Gemeente Uithoorn
sbrandliqtaDelft.n1
[email protected] [email protected] c.den.oudenzoeterwoude.n1
[email protected] [email protected] Ria.ZijIstraauithoorn.n1
Rik Peter Ri a
e-harbours electric
The Interreg IVB North Sea Region Programme
gip
Burgemeestersconvenant Voor lokale itanzarne
Paraaf / -Tin.,
.
1/11
Co-fladed by the intel igent Energy Erope Programnle of he European Union
NETC,'M NETworking the Covenant Of Mayors
Klimaatverbond
Agentschap NL
_PLATFOR M31_
Ministerie van Econonnsche Zaken -
kennlavansUden reglo
11 Nederland
Voorletter
Achternaam
Functie
Gemeente
Selcuk Pieter
Akinci Bliek, van den Bruijn, de Court, de la Eeten, van Freije Groos, van Liere, van Luteijn Mirck Nootenboom Pierey
Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder Burgemeester Wethouder Wethouder Wethouder
Gemeente Breda Gemeente Eersel Gemeente Rucphen Gemeente Lochem Gemeente Lingewaard Gemeente Zederik gemeente Waalwijk Gemeente Houten Gemeente Cromstrijen Gemeente Zwijndrecht Gemeente Barendrecht Gemeente Deventer
Pieters
Wethouder
Gemeente Oisterwrk
Cors
Punt
Wethouder
Gemeente Moerdijk
Jan Arnoud
Robberegt Rodenburg
Wethouder Burgemeester
Gemeente Vlaardingen
Harriet Annemieke Marijke Rene
Tiemens Ven, van de Vos-Kroeze
Wethouder Wethouder Wethouder Wethouder
Martien Thijs Barth Hans Jan Michiel Jan Henk Bas Jos Maarten
Windhouwer
e-harboursle electric
Gemeente Midden Delftland
Gemeente Rheden Gemeente Veghel Gemeente Drimmelen
....._...,.,• =2==nis\s
,
---.7
_t....
dh:-----921
o'
,ijai
4.".
i tt--. Li\
6/
dit
■ ,.....
"jrt .(i 10(
\N
V
Gemeente Nijkerk
The Interreg IVB North Sea Region Programme ,04424 '
C
c10C21 Burgemeestersconvenant Voonlokalectuurnme eneogo
rrwriawfaer. raidoofm , frrar-,
Paraaf
1M
Co-funded by the Intel igent Energy Europe Pregramme of the European Union
NETworking the Covenant Of Mayors
AT FORM 31_
C]l)g):,
Ministerie sas Econonnsche Zaken
Dutuzarne ontwxkkebrig
kennis van stad en reglo
Klimaatverbond
Agentschap NL
'111 Nederland
Paraaf
Voorletter
Achternaam
Gemeente
Selcuk
Akinci
Gemeente Breda
Donald
Akker, van den
Klimaatverbond
Mireille
Bedeschi Bergh, van den
Klimaatverbond gemeente Stichtse Vecht
Resie
Beulen
Gemeente Schiedam
Pieter Bram
Biemans
Gemeente Tilburg
Brouwer
Berenschot
Baukje
Bruinsma
Gemeente Hellevoetsluis
A.
Clarijs
Omgevingsdienst Midden en West-Brabant
Michael
Energiek Moerdijk & VEC-noord Brabant
Yolanda
Daamen Diepen, van
Henk
Diepenmaat
Actors Procesmanagement
Valesca
, .4 ,
Dijk, van
Ministerie van I & M
Drbijkoningen
Gemeente Waalijk
Bart
Eigeman
Dagvcorzitter
Sebastiaan Kees
Erve, van't Hack
GDO Gemeente Zuidplas
Marco
Harms
Gemeente Houten
Barbet
Hendriks-Punt
Gemeente Breda
re,A ,'
Rtr
tri
I
, >20
,
4) illyr—
Mi
Regio West Brabant
-14","31,-va"4e" [°(rk-,1(‘ Hoorn - Ravenhorst, van de
Gemeente Veldhoven
Pieter
Hulten, van
Johan
Janse
Gemeente Roosendaal Edrive
Niki
Jansen
Gemeente Cuijck
Leonie
Jansen
Platform31
Henk
Klein
GDO
gr----
Inge
Klundert, van de
Gemeente Utrecht
tt
Jos
Lans, van der
Auteur "Sociaal doe-het-zelven"
Ron
Lanzaroms
Stadsgewest Haaglanden
Michiel
Liere, van
Gemeente Houten
It/
1..,....r
Kinie
Lont
Gemeente Den Bosch
Jaap Rolf
Neeleman
Servicepunt DE
Os, van
Gemeente Geldermalsen
Nicolette
Peters
Gemeente Boxmeer
Rocco
Poppel, van
Ministerie van l&M
Frits
Raaphorst
Gemeente Breda
Jory
Rombouts
Gemeente Barendrecht
Andy
Rossem, van
Gemeente Barendrecht
>44 04
.. ,
e-harbourslie
,
. 7-4
• , !!!!
Gemeente Zaanstad
Hedi
i
flthir ‘....;,'
.
Titus
S~ Leoniek
3
The Interreg IVB North Sea Region Programme
4
#4 14,11t, ''
electrk
gip
,.
4
il rows•V -
di
1
•-
C2L
Burgemeestersconvenant Voor
duurzame ariergie
rronprtome
Co-tncled by the hteligent Energy E,Irope Progra -n-ne of the Europeen Union
49
NETC.'M NETworking the Covenant Of Mayors
■
Klimaatverbond
Agentschap NL
_PLATFORM31_
11 Nederland
Ministene van Econoinische Zaken
kennis van stad en reglo
Paraaf
Voorletter Achternaam Gemeente
Email
Donald Sjoerd Brenda Kathy
Akker, van den Andela Balvers Boomstra
Donald.van.den.akkerklimaatverbond.n1
[email protected] b.balvershoorn.n1
[email protected]
Michael Henk Dick Jean Sebastiaan C. Jackelien Marco Pim Marja René Leonie Henk Jaap Richard Martiin Evelien Jeroen Ruth Anna Marina Gerhard Harry Bas Nienke Peter Marion Enneke Ruud
Daamen Diepenmaat Dubbeld Eigeman Erve, van 't Frankena Glorie Harms Herk, van Hof Jansen Jansen Klein Knip Leeuwen, van Messing Middendorp Nobel Noorduyn Schoemakers Schuit Schutten Smith Spekreijse Trap Verheggen Visser Vlaanderen Vliet, van
Theo Vera
Voskuilen Vuuren, van
Gemeente Soest Wethouder Haarlemmermeer Omgevingsdienst Midden Holland Klimaatverbond Gemeente Zaanstad Gemeente Langedijk Gemeente Castricum Gemeente Gouda Klimaatverbond Gemeente Zoetermeer Gemeente Arnhem Klimaatverbond Klimaatverbond Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling Gemeente Velsen
vr,v-\ (-~ed-e- ,
., .( Guiac7 ,
-
Klimaatverbond Gemeente Haarlem Gemeente Hoorn Gemeente Bergen Energiek Moerdijk & VEC-Noord Brabant Actors Procesmanagement Provincie Zuid Holland GDO GDO Gemeente Apeldoorn Gemeente Bloemendaal Gemeente Houten Provincie Noord-Holland Gemeente Amsterdam Servicepunt Duurzame Energie Platform31 GDO Milieudienst Ijmond Gemeente Amstelveen
6~4-(7 2_-5p\n -Aril 3i N,2d-etAr
tr--.,,,. - .
"211,-,~-4-4"..47r.,-..--/2c'( 4-■.S.\ctc.( Ci etAn
,t,0
e-harbours electric
.
Ctds
.
[email protected]
jean.eigemarOhccnet.n1
--
9---e---,
.
tá _ iti 2_
S-0/4-ij-r-ku
[email protected] j.glorieabloemendaal.n1
[email protected] [email protected] m.hof .west. amsterdam.n1
[email protected] leoniejansenaplatform31.n1 h.kleinavereniginggdo.n1 jknibmilieudienst-ijmond.n1
[email protected] 7-e'n
- —
10) 40
d'A•
.-
E.
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] HarrySmithcastricum.n1
[email protected] nienke.trapaklimaatverbond.n1 p.f.verheggen@zoetermeern1
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
2AknE-ftd
Sckcek4r
EnW\ove"
ilmo
.....-
j Sc(7
(kolei--
,
...0.-.0.-~.
.......~_,i -
(1,40 .,,,
dri
„---
02)o-ns)( KI,
■
«<-1-1---2,-') , c4 d,r;- g fe kAIS ::,. ,' (_ 6, 2..d4L-, C--k Gta, (
Co-fl.nded by the Intel ige -e Energy Exope Progren-ne of the Eurnpean Union
ra,_,L ■
Infill~
2:-Df
The Interreg IVB North Sea Region Programme
4/1
,
apl
■
Burgemeestersconvenant
NETCrM NETworking the Covenant Of Mayors
/1/›._rd
_PLATFORM31_ kennis van stad en reglo
e-harbours electric
Cing:1
Agentschap NL
Ministerie van Economisclw Zaken
rkarreame ontwikkehng
The Interreg IVB North Sea Region Programme
Coifonded by the Intel ige,t Enegy Errope Prograrnme of the European Union
6
Klimootverbond
'1111 Nederland
‘Z2k ,.
Burgemeestersconvenant
NETC‘'M NETworking the Covenant Of Mayors
Provincie Noord-Holland
e-mobility NSR
E-Mobility Conference "Policy, Practice and Profitability" 10 October 2013, Philharmonie - Haarlem, The Netherlands
•
Opening by: Mrs. E. (Elisabeth) Post Mmc - vice governor Province of Noord-Holland www.noord-holland.n11 tir @ElisabethPost 1
•
Moderator: Mr. P. (Peter) van Deventer - programme director Coast to Coast E-Mobility www.coast2coast 1 tir@c o as t2 coast_ EV 1
[email protected] [email protected]
Speakers session 1: Policy •
ir.J.G.F.M. (Julia) Williams-Jacobse, Netherlands Ministry of Economic Affairs - Project Leader Electromobility speech title: `The Dutch approach to electromobility. A wholesome threesome: innovation, green growth and climate/environment' contact: www.Riiksoverheid.n1 1 www.Nederlandelektrisch.n1 1 i.g.f.m.williamsPminez.n1 1
•
dr. S (Sjoerd). Bakker - Delft University of Technology Speech title: Stakeholders analysis EV infrastructure North Sea Region' Contact: http://www.otb.tudelft.nl/index.php?id=14476&L=1 1
[email protected] 1
•
dr. M. (Martijn) van der Steen - NSOB (Netherlands School of Public Administration) Speech title: 'Emergent strategies for an emerging technology; how different countries and regions manage the introduction of E-mobility differently' contact: www.NSOB.n11 V@MartijnydSteen 1 steenPnsob.n1
Session 2: Practice •
Mr. J. (jan) Schreuder - Municipality of Zaanstad (Netherlands) - Project Manager INTERREG project E-Harbours, Speech title: `E-harbours: stimulating renewable energy for power and transport') Contact: www.eharbours.eu 1 www.zaanstad.n11 i@eharbours 1
[email protected]
•
Mr. M. (Michael) Stie Laugesen - CUFLOS Denmark (Clean Urban Freight Logistics Solutions) Speech title: 'CUFLOS - a forum for Clean Urban Freight Logistics Solutions' Contact: www.e-mobility-nsr.eu 1 msIPntu.eu
MRA ;3Iectric
TheInterregIVB North Sea Reglon Programme Curopean Union
The Curopean Regional Oe.pmen Fund
Provincie Noord-Holland
e-mobility
Session 3: Practice •
prof. dr. ir . M. (Maarten) Steinbuch - Eindhoven University of Technology - Automotive Technology Speech title: tar challenges' http://steinbuch.wordpress.com/ 1 tY@M_Steinbuch 1
[email protected]
•
Mr. P. (Paul) Scott - Plug-in America - cofounder Speech title: `The economics of electric vehicles and renewable energy' Contact: www.pluginAmerica.com j tr@Sunpwrd 1 paulPpluginamerica.com
•
dr. Sj. (Stephen) Shaw - London Metropolitan University - reader in Business and Management Speech title: 'Re-charging in public places: available, inter-operable, easy to use?' Contact:
[email protected]
•
dr. B. (Benjamin) Myklebust - ZERO Norway (Zero Emissions Resource Organisation) Speech title: 'An electric success story in Norway, through powerful, but waning incentives' Contact: www.zero.no/en/about-zero/ 1 tg@bmyklebust
[email protected]
Session 4: Profitability •
drs. ing. Rj. (René) Zorge, PROOV Speech title: `Drivers and bounderies for wireless charging of electric city buses and trucks' Contact: www.proov.n1 1
[email protected]
•
Mr. K. (Kenan) Aksular, Athlon Car Lease Speech title: 'How to adopt EV's in corporate fleets' Contact: www.athloncarlease.com 1 V@Kaksul 1
[email protected]
•
Mr. R. (Richard) Walker, ZERO Motorcycles - CE0 and President Speech title: `E-mobility and electric motorcycles - building a sustainable, high performance EV business' Contact: www. zeromotorcycles.com 1 richard.walkerPzeromotorcycles.com
•
Mr. B. (Brett) Hauser, CE0 Greenlots Speech title: 'How to set up intelligent charging infrastructure for EV's at home, work or in public places that help make the grid more efficient' Contact: www.greenlots.com 1 @BrettHauser @greenlots 1
[email protected]
During the conference there will be an Exhibition of projects in the Foyer Presentations, reactions: emobility.joinlive.mobi join us on Twitter: #emobilityl 3 I @MRAelektrisch 1 @EmobilityNSR More information on E-mobilityNSR on our website: www.e-mobilityNSR.eu
MRA electric
The Interreg IVB North Sea Region Programme the f■-nure wnrkeny icgethel n tutinenatie and <~vernonn
1
.0
European Union
The Europe.n R
Fund
Fietsen om energie op te wekken Groep 7A van obs Herman Gorter ging onlangs naar Hotel Inntel om te leren wat duurzaamheid is. 'We leerden welke soorten energie er zijn en hoe we duurzamer kunnen zijn', aldus Nikki en Maud. De scholieren kregen het advies om vaker met de fiets te gaan en het licht minder lang aan te doen. Op de foto van Dirk Brand staat de groep rond wethouder Corrie Noom. 22) /02J .115~
'Duurzame energie voor alle inwoners' Joella Angenent
*
Zaandam Het plan van de gemeente Zaanstad om een eigen duurzaam warmtenet op te zetten samen met 25 bedrijven en instellingen uit de regio krijgt steeds meer vorm. Het plan is voortgekomen uit het Europese duurzaamheidsproject £-harbours dat gisteren en vandaag werd afgesloten met een conferentie in hotel Inntel inZaandam. Het is uiteindelijk de bedoeling dat bewoners in de gemeente aangesloten kunnen worden op het warmtenet en zo gebruik kunnen maken van duurzame energie. Het net bestaat namelijk uit ondergrondse buizen met warm water die woningen kunnen verwarmen. Dit water wordt gegenereerd uit de overtollige energie van de 25 aangesloten bedrijven die ze nu nog verloren hten gaan. Wethouder Robert Linnekamp: ,,Toen we drie jaar geleden startten met het £-harbours project, dat een samenwerking is tussen de havensteden Antwerpen, Amsterdam, Aberdeen, Scalloway, Hamburg, Malmo en Zaanstad, hadden we nog geen idee van de duurzame mogelijkheden die er zijn. Het project heeft ons ontzettend veel opgeleverd." Het plan voor een eigen warmtenet kwam er niet zomaar. Zaanstad
startte drie jaar geleden met de aanschaf van enkele elektrische auto's. ,,Daar moesten natuurlijk ook oplaadpalen voor komen en toen we die hadden begon het ons tegen te staan dat de stroom die de palen geven niet op een groene manier opgewekt wordt. Hierdoor ontstond het idee om de stroom van onze eigen zonnepanelen daarvoor te gebruiken." Maar toen alle ambtenaren en het college verhuisden naar het nieuwe gemeentehuis kwam er weer een nieuw plan. lnstallatie
Linnekamp: ,,We wilden er vanaf toen voor zorgen dat alle ambtenaren van een elektrische auto gebruik konden maken tijdens hun dienstritten. Dat betekende alleen wel dat we er een behoorlijke elektriciteitsinstallatie moesten neerzetten. Dat is gelukt, maar zo werden we wel aan het denken gezet over andere manieren om energie op te wekken op grote schaal." Via onder andere het E-harboursproject hoorde de gemeente over een duurzaamheidsproject in Antwerpen. Daar werden bedrijven gevraagd hun overtollige energie, stortgas bijvoorbeeld of energie die 's nachts wel wordt geleverd maar niet gebruikt, apart op te slaan als water in een grote container. De bedrijven kregen hier een vergoe-
Wethouder Robert Linnekamp.
ding voor en de gemeente Antwerpen gebruikte het water weer als energiebron. ,,Dat zijn we nu dus ook hier aan het opzetten'', aldus
ARCHIEFFOTO
Linnekamp. Het is de bedoeling om hier onder andere het nieuwe ZMC mee te gaan verwarmen.
dit is een bjlage bj het financieele dagblad. de inhoud van deze bjlage valt niet onder de redactionele verantwoordeljkheid
NR. 1 DECEMBER 2013
smart city innovations WIN GA NAAR WWW.SMARTCITYINNOVATIONS.NL EN MAAK KANS OP 1 VAN DE 3 GRATIS TOEGANGSKAARTEN VOOR HET SMART CITY EVENT
‘Samenwerking is de sleutel tot slimmere steden’
COVER: DEAN ZEUS COLMAN, ME, WE, COURTESY OF LOOK FOR ART GALLERY
Neelie Kroes:
featuring
BIG DATA wat levert het op voor burgers, bedrjfsleven en maatschappj?
SMART GRIDS een hype of noodzaak?
IN GESPREK MET toronto, kopenhagen en wenen
BIG DATA. MAJOR IMPACT. TNO.NL
DECEMBER 2013 · 15
‘Energietransitie vraagt om onbevangen blik’
FOTO: EDWIN VAN DE GRAAF
Gemeenten kunnen een grote rol vervullen bij het slimmer omgaan met energie, mits gemeenten met een open vizier naar nieuwe oplossingen durven kijken.
VOORBEELD VAN WOONWIJK MET ZONNEPANELEN
aanbod’ sent, Enexis, ICT Automatisering en GasUnie.
Hindernissen Hoewel de twee tevreden zijn over het project -dat in 2009 in de Groningse wijk Hoogkerk startte en in de tweede fase is belandzijn er voor een landelijke uitrol nog hindernissen. “De vraag is hoe snel de markt voor deze technologie zich ontwikkelt. Ook moet de sector meewerken en dient wet- en regelgeving te worden aangepast. Dan is er nog de sociale acceptatie, al denk ik dat als men eenmaal inzicht krijgt in hoe vraag en aanbod zijn te sturen het idee van het slimme netwerk bij iedereen landt. Natuurlijk moet de burger goed worden geïnformeerd”, zegt Bliek. “Om de kosten voor iedereen om-
laag te brengen zijn investeringen nodig van alle deelnemers aan het slimme energiesysteem.” Tot 2016 wordt bezien welke aanpassingen nodig zijn voor een dergelijk slim netwerk. Een vervolgstap is het vinden van kosteneffectievere oplossingen. Bliek: “De uitdaging is dat het systeem de wensen van verschillende typen eindgebruikers aankan.” Het project loopt nog tot eind 2014. De technologie vindt mogelijk toepassing binnen de Green Deal ‘Smart Energy Cities’, met 100.000 energieslimme huishoudens in Nederland in 2019 als doel.
MARJOLEIN STRAATMAN
[email protected]
“Smart cities gaan niet over veel technologie die de stad ingebracht moet worden. Ontwikkelingen op het gebied van IT staan sowieso niet stil. Bij Smart City gaat het er meer om hoe je dingen slim organiseert”, vertelt Pallas Agterberg, directeur Strategie bij netwerkbedrijf Alliander. “Ook in een stedelijke omgeving willen mensen zonnepanelen op daken, maar de daken van hun huizen zijn daar veelal niet geschikt voor. De bewoners kunnen wel met elkaar investeren in zonnepanelen op de naastgelegen school waar ze dan vervolgens zonne-energie van kunnen afnemen. Sommige gemeenten kampen met hoge kosten voor zwembaden. Via crowdfunding kunnen gebruikers van het zwembad investeren in zonnepanelen of een biogasinstallatie waarmee energiekosten van het zwembad omlaag kunnen worden gebracht.”
Geen subsidie nodig Het zijn enkele voorbeelden van hoe gemeenten kunnen omgaan met duurzame energie en slimmer gebruik van energie. Om tot deze oplossingen te komen, moeten gemeenten open staan voor ideeën van bewoners en bedrijven, aldus Pallas Agterberg. “Gemeenten zijn gewend om te
Pallas Achterberg DIRECTEUR STRATEGIE ALIANDER
Pallas Agterberg. “Voor optimaal gebruik van schone energie is een flexibel energietarief op dit moment de beste uitkomst. Dus een goedkoper tarief als er veel stroom op het net is en duurder als al het stroom uit de centrales moeten komen, omdat de wind niet waait en de zon niet schijnt. Flexibel omgaan met energie vraagt om slimme aansturing van apparaten die stroom gebruiken op momenten dat schone energie veelvuldig aanwezig is. De slimme aansturing kan apparaten bovendien helpen om het aantal nieuwe pieken te voorkomen. Daardoor hoeven we het net niet uit te breiden.”
Smart charging
“Ook in een stedelijke omgeving willen mensen zonnepanelen op daken, maar de daken van hun huizen zijn daar veelal niet geschikt voor."
denken in subsidies en heffingen, maar laat de oplossingen ook eens vanuit initiatiefnemers komen, dan blijkt dat voor veel projecten helemaal geen subsidie nodig is.”
Gemeente Zaanstad heeft begin maart 2013 een slim energienetwerk gelanceerd, waarbij de elektrische auto’s van de gemeente worden voorzien van duurzame energie uit de eigen zonnepanelen.. “Iedereen heeft het over smart grid, maar de gemeente Zaanstad voert het ook echt uit”, besluit Pallas Agterberg. “Een mooi initiatief dat inmiddels veel navolging kent. Smart charging is veelvoudig gekopieerd en wordt bijvoorbeeld ook ingezet op wagenparken van bedrijven. Zulke ontwikkelingen kunnen een vlucht nemen dankzij lef en leiderschap van lokale bestuurders.”
Flexibel energietarief Gebruik van energie op momenten dat er veel geproduceerd wordt, is de toekomst volgens
NIENKE HOEK
[email protected]
Innovatief en enorme kostenbesparingen
Restwarmte
Zaanstad een slimme koploper op energiegebied
Een van de karakteristieken van Zaanstad is dat grote (le vensmiddelen)producenten in de nabijheid van woningen zijn gevestigd. Qua energie biedt dat grote kansen. De restwarm te van de bedrijven kan tegen lage kosten geschikt worden gemaakt voor verwarming van duizenden nabijgelegen wo ningen. Maar Zaanstad gaat verder. Het is de bedoeling dit warmtenet op termijn te koppelen aan het elektriciteitsnet, om stroomoverschotten (uit productie of inkoop) ook in het warmtenet op te nemen en daar goedkoop warmte mee te produceren.
Op energiegebied zijn we in Nederland niet slim bezig. We zijn ons nog onvoldoende bewust van de verdienkansen van energie. Gemeente Zaanstad was ook zo’n onwetende eind gebruiker, maar deze gemeente heeft de afgelopen jaren veel geleerd over energie. Zo heeft de gemeente een nieuw slim energiecontract gesloten, waarmee zij een substantiële daling van haar uitgaven aan energie heeft bewerkstelligd. Al eerder was de gemeente ertoe overgegaan om zonnepanelen op ge meentelijke gebouwen te leggen. Ook was het eigen wagen park uitgebreid met 16 elektrische auto’s. Maar de opwek van duurzame energie en het autogebruik waren nog niet aan elkaar gekoppeld.
Tanken op eigen dak Een smart grid dat de gemeente begin 2013 lanceerde heeft daarin verandering gebracht. Vraag en aanbod van energie zijn nu slim op elkaar afgestemd. Beide zijn grillig, maar wel goed voorspelbaar. Aan de ene kant met de weersverwachting, aan de andere kant met een reserveringssysteem voor de ge meentelijke elektrische auto’s. Daarnaast speelt de variatie in energiekosten een rol. De prijs van energie luctueert sterk. Een slimme klant maakt daar gebruik van. Inmiddels rijden de elektrische voertuigen voor meer dan de helft op elektriciteit die op eigen dak is opgewekt.
Let’s Go Op 12 en 13 februari 2014 organiseert Zaanstad de tweedaagse conferentie Leadership in Energy Transition and Governance (Let’s Go) met de resultaten van het Europese programma E-harbours. Diverse Europese havensteden hebben onder leiding van Zaanstad op verschillende manieren gewerkt aan slimme energieoplossingen.
Foto: Jolanda Hoogendoorn
voor programma en aanmelden:
www.e-harbours.eu
Verder willen de deelnemende instanties en bedrijven onder zoeken hoe het elektriciteitsgebruik in de gemeente beter kan worden afgestemd op het aanbod van lokale duurzame opwek. Verder wordt overwogen gezamenlijk gas en elektriciteit in te kopen. Inmiddels hebben 22 partijen de samenwerkingsovereen komst voor zo’n slim en open energienet ondertekend.
Speech: The power of energy Welcome • • • •
Ladies and gentlemen, Welcome to the city centre of Zaanstad in the Amsterdam Metropolitan Area. You are here today to exchange knowledge and experience, to inspire and to discuss the challenges for the future of our energy infrastructure. Before you start discussing the future, however, I would like to take you back in time here in Zaandam.
History •
In the past, the first industrial mill was built here basically because the city of Amsterdam didn’t want such a modern machine as a windmill within their walls.
•
In the 16th and 17the century the Zaan region grew to be the oldest industrial area of Europe, which excelled in food, soap, wood, and shipbuilding.
•
The availability of wind energy was one of the conditions for establishing the industry.
•
In time the local green windmills were replaced by steam engines, gas and oil production and large central electricity production.
•
The availability of energy, the reliability of the supply, and it’s affordability; thóse were the conditions at the time and thóse are the conditions now!
•
People lived in or near their windmills. And even today the mix of living and working is characteristic for this region.
Actual issues •
In these modern times, like many other industrial areas Zaanstad offers a broad mix in living and working, combining industry with residential areas.
•
Therefore issues like environmental contours and urban density go hand in hand. Within a short distance from this new hotel, there are large industries, many offices and 60.000 houses that together create a dense and complex context.
Speech: The power of energy
Energy production •
Of course, the question is: where can man generate energy in that already complex environment?
•
Large multinationals operate their production facilities in our city. And in our harbour we see main and residual flows, buffers, electrical cars and vacant factory buildings. Together with wind turbines they are the hidden energy potential of our city.
•
The challenge is how to convert this potential into sustainable action.
•
How can we increase the share of green energy? We foresee a new balance between producers and consumers! How do we help these ‘pro-sumers’? And are they willing to cooperate on a larger scale? And if they do, is software needed to support a multilateral cooperation?
Programme •
This day and tomorrow your focus will be on the relation between ICT and questions such as these. You have gathered to exchange knowledge and experience, to inspire and to formulate challenging questions for the future of the European Union.
•
And you picked the right spot here, because close to this hotel we are operating our own e-harbours pilot on smart grids. E-harbours is an EC-project on sustainable harbours.
Slot •
I strongly believe that the way forward is innovation. This will not only be the solution to our environmental problems, but will also make both our economy ánd our society stronger.
•
Our experiences will be presented in the next lecture that starts in a few minutes.
•
I wish you all two inspiring and energetic days.
•
Thank you
2