DUURZAAM MELKVEE GRONINGEN

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Praktijkpilot: koeien verblijven langer bij 11 Groningse boeren

Projectinformatie regio: heel Groningen stadium: uitvoering thema: landbouw initiatiefnemer: Valacon-Dairy VOF namens de boeren meer informatie: Willem van Laarhoven, [email protected] website: www.duurzaammelkvee.nl filmpje RTV-Noord: www.youtube.com/watch?v=F7mG43sNh-U looptijd: april 2009 t/m juni 2012 totale kosten: € 214.908 PLG en/ of LEADER/ STIPO -bijdrage: € 110.000

Beschrijving Koeien worden gemiddeld nog geen 6 jaar oud. De eerste twee jaar produceren ze nog geen melk. De wens vanuit de boeren is om de duurzaamheid van de koe te vergroten. Met dit project passen de elf deelnemende boeren maatregelen toe die de leeftijd van de koeien moeten verhogen, zodat ze de koe langer kunnen melken.

Verwachte resultaten: Bij elf Groningse boeren is er: • minder melkvee en jongvee nodig om dezelfde hoeveelheid melk te produceren. Met minder koeien is er ook minder voer, energie en andere grondstoffen nodig. • efficiëntere melkproductie • minder mest- en mineralenproductie • gezondere dieren, verbeterd dierenwelzijn • economische voordelen voor de boer

DUURZAAM MELKVEE GRONINGEN

Duurzaam Melkvee Groningen

Betrokken partijen: Provincie Groningen, LTO-Noord, Rabobank en ABN-AMRO financieren het project. Valacon-Dairy VOF, De Heus en For Farmers voeren het uit.

LANDBOUW Foto’s: Willem van Laarhoven

Zie ook www.programmalandelijkgebied.nl

09-CK-HB-PLG-02

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Opwaarderen van dierlijke mest naar kunstmest en groene meststoffen

Projectinformatie regio: Oost locatie: Veenkoloniën en Overijssel stadium: uitvoering thema’s: landbouw en energie initiatiefnemer: Biogreen meer informatie: Johan Veldhuis, [email protected] website: www.groenekunstmest.nl looptijd: december 2008 t/m juli 2011 totale kosten: € 345.301 PLG -bijdrage: € 103.590

Beschrijving Bij co-vergisting ( van mest en andere grondstoffen) ontstaat biogas en blijft digestaat over. Het digestaat, wordt tot nu toe als dierlijke mest beschouwd. De agrarische sector wil dit graag opwaarderen tot kunstmest. Dit heeft verschillende duurzaamheidsvoordelen.

Doelstelling Het bewerken van het digestaat uit co-vergisting en dit toepassen als kunstmestvervanger in de akkerbouw in de Veenkoloniën.

Verwachte resultaten Het project moet uitwijzen of en onder welke omstandigheden het bewerkte digestaat kan worden aangemerkt als groene meststof en als kunstmestvervanger. Dit geldt voor de wet- en regelgeving vanuit de EU. Daarnaast is de acceptatie van het digestaat als kunstmestvervanger door de eindgebruiker (de boer) van belang.

Betrokken partijen Biogreen, Landmark Projecten, DLV Plant, DLV Rundvee, Praktijkproefbedrijf Valthermond, Provincie Groningen, Provincie Drente, Provincie Overijssel, Rabobank Nederland.

PRAKTIJKPILOT KUNSTMESTVANGERS

Praktijkpilot Kunstmestvervangers in de Veenkoloniën

LANDBOUW Foto’s: Biogreen


09-CK-HB-PLG-02

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN

PROJECT MULTIFUNCTIONEEL CENTRUM LEEGKERK

Project Multifunctioneel centrum Leegkerk Lang Leve Leegkerk

Projectinformatie

regio: Centraal locatie: Leegeweg 38, Leegkerk, stadium: in uitvoering thema’s: leefbaarheid, recreatie en toerisme, landschap en cultuurhistorie initiatiefnemer:Stichting Oude Groninger Kerken meer informatie: [email protected] website: www.groningerkerken.nl looptijd: 2009-2011 totale kosten: € 374.974 Vitaal Platteland-bijdrage : € 150.000

Beschrijving

De behoefte aan het gebruik van het kerkgebouw in Leegkerk groeit mee met de ontwikkeling van Hoogkerk en de Held en Gravenburg. De kerk ligt binnenkort aan een superfietsroute van Zuidhorn naar de Stad. Een lege kerk gaat echter achteruit en daarom hebben de beheerders van de kerk een plan ontwikkelt om de kerk van binnen te verbouwen, zodat deze voor vele functies gebruikt kan worden.

Doelstellling

Veelvuldig gebruik van de kerk en instandhouding en opwaardering van de middeleeuwse kerk als zelfverzekerd voorbeeld van plattelandslevendigheid en -leefbaarheid nabij de Stadsrand van Groningen.

Verwachte resultaten

De kerk wordt van binnen een multifunctioneel en representatief gebouw met een expositieruimte, en een ruimte voor concerten, diensten, vergaderingen en andere sociale bijeenkomsten. In het weekend verzorgen gehandicapte medewerkers van ‘’de Zijlen’’ een kopje koffie voor voorbijgangers.

Betrokken Partijen

De gemeente en de provincie Groningen, Regioteam Vitaal Platteland Centraal en de stichting Oude Groninger Kerken financieren de verbouwing. De plaatselijke Commissie, de medewerkers van de Zijlen en de stichting Oude Groninger Kerken zorgen voor het gebruik en het onderhoud.

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE

09-CK-HB-PLG-02

Foto’s: AWG Architecten - Stichting Groninger Kerken


PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN RINGEN VAN ZOMERGANZEN IN GRONINGEN

Ringen van zomerganzen 2009 Waar gaan de Groningse zomerganzen naar toe en hoe ziet hun leven er uit?

Projectinformatie regio: Groningen locatie: gehele provincie Groningen stadium: uitvoering thema’s: natuur/landbouw initiatiefnemer: SOVON Vogelonderzoek Nederland meer informatie: [email protected] website: www.geese.org looptijd: 2009 totale kosten: Є 20.059 PLG-bijdrage: € 20.059

Beschrijving Ganzen blijken steeds vaker ook de zomer door te brengen in Groningen. Uitbreiding van de ganzenpopulatie in de zomer heeft gevolgen voor de landbouw. In het gebied Tetjehorn bij het Schildmeer worden ganzen geringd om het gedrag en de voortplanting van ganzen te volgen.

Doelstelling Inzicht krijgen in welke factoren van invloed zijn op de populaties van de grauwe en Canadese gans die broeden en overzomeren in Groningen.

Verwachte resultaten De plekken waar de Groningse ganzen gespot zijn worden verzameld op www.geese.org. Het broedsucces en de verblijfplaatsen van de geringde vogels geven inzicht in de potentiële groei van de ganzenpopulatie en de effecten op de landbouw. Deze gegevens zijn van belang voor het landelijk ganzenpopulatie model. In de Grauwe Gors, het blad van Avifauna Groningen, zal over het onderzoek gepubliceerd worden.

Betrokken partijen Provincie Groningen financiert. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Staatsbosbeheer en vele vrijwilligers ringen de vogels en doen waarnemingen.

NATUUR Foto’s: Berend VosLamber - Peter de Boer


09-CK-HB-PLG-02

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Het Onzichtbare Zichtbaar Maken in Aduard

Projectinformatie regio: West locatie: Het hoge Hof, Schoolstraat 6, Aduard stadium: gereed thema’s: landschap en cultuurhistorie initiatiefnemer: Historische vereniging Aduard meer informatie: [email protected] website: www.aduard-historie.nl looptijd: tot 2014 totale kosten: € 68.404 LEADER-bijdrage: € 34.202

Beschrijving In Aduard heeft (400 jaar) van 1200-1600 een groot klooster met een bijzondere mooie kloosterkerk gestaan. 400 jaar geleden werd het klooster gesloten en werden de bezittingen verkocht. Binnen 100 jaar was het hele klooster van Aduard afgebroken en verkocht als bouwmateriaal. Alleen de ziekenzaal bleef overeind staan.. Nu, 300 jaar later, zijn vele mensen nog steeds nieuwsgierig naar de historie van dit klooster en zijn bijzondere kerk.

Doelstellling De Kloosterkerk van Aduard reconstrueren en zichtbaar maken.

Verwachte resultaten Een film rondom de reconstructie van de verdwenen Kloosterkerk van Aduard. Op ware grootte is op het parkeerterrein, in de tuin en op de openbare weg een zogenaamde voetafdruk van de Kloosterkerk en van een deel van de kloostergebouwen gemaakt. Een uitzichtpunt geeft een beeld van de kerk in het juiste perspectief vanaf de Abdijkerk.

Betrokken Partijen Provincie Groningen, gemeente Zuidhorn, de Rijksuniversiteit Kloosterhof Groningen en LEADER Westerkwartier betalen mee aan de film. Het centrum van het klooster was een vierkante tuin aan alle zijden omgeven door gangen, die Losdigitalos leverden Architectenbureau Signatuur en Bureau toegang gaven tot de kerk en de monnikenvleugel (oost) en de lekenbroedersvleugel (west). Aan de waren veel vensters geplaatst, zodat de gangen ruim en licht waren. detuinzijde grootste inspanning door de kloosterkerk 3 dimensionaal te De westelijke kloostergang van Aduard is hier in de tuin met tegels aangegeven, de noordelijke ligt grotendeels op de parkeerplaats. reconstrueren op basis van de opgravingen van Professor Van Op de foto is een kloostergang van het klooster Fontfroide in Frankrijk te zien. Giffen en van gegevens van vele andere Cisterciënzer kloosterbouw uit geheel Europa. De film is gemaakt door Media Vita.

3DIMENSIONALE RECONSTRUCTIE KLOOSTERKERK ADUARD

3-Dimensionale reconstructie Kloosterkerk Aduard

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE

09-CK-HB-PLG-02

Foto’s: signatuur architecten, historische vereniging Aduard


PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Historische particuliere schutsluis in ere hersteld

Projectinformatie regio: Centraal locatie: Hellum, Haansvaart, nabij Schildmeer stadium: uitvoering thema’s: landschap en cultuurhistorie, recreatie en toerisme, natuur initiatiefnemer: Stichting Sluis Haansvaart, meer informatie: Ruud Drent, [email protected] website: www.openmonumentendag.nl/monumenten/9362/ industrieel-erfgoed/sluis-in-haansvaart looptijd: voorjaar 2010 tot 1-11-2010 totale kosten: € 500.069 PLG-bijdrage: € 45.000

Beschrijving In 1866 heeft boer Hindrik Haan de Haansvaart gegraven en de bijbehorende sluis aangelegd. Omdat de landbouwgrond in Hellum arm en moerassig was, wilde hij vruchtbare grond van de wierden aanvoeren naar de omgeving van Hellum. De sluis die de Haansvaart verbindt met het Schildmeer is niet meer in gebruik en verkeert in een zeer gebrekkige staat. De sluis is van grote waarde en is daarom een rijksmonument. Langs de sluis loopt een fietsroute rondom het Schilmeer, die onderdeel is van de internationale Dollard-route.

Doelstelling Herstel van de sluis om deze unieke schutsluis te bewaren voor de toekomst, en om kleine vaartuigen de mogelijkheid te geven om het toekomstige natte natuurgebied “de Haansplassen” te bevaren.

Verwachte resultaten Een gerestaureerde historische schutsluis, met een informatiepaneel, die 5 km vaarroute in het nieuwe natuurgebied Midden-Groningen ontsluit. De gemeente Slochteren legt een kano-aanlegplaats en een fietsbrug aan, die een pittoresk uitzicht geeft op de sluis.

Betrokken partijen Stichting Haansvaart in samenwerking met gemeente Slochteren, waterschap Hunze & Aa’s, provincie Groningen en de Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed. Een aantal particuliere fondsen leveren een financiële bijdrage.

RESTAURATIE SLUIS HAANSVAART .

Restauratie sluis Haansvaart

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE Foto’s: Ruud Drent


09-CK-HB-PLG-02

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Water voor natuur en landbouw in Paddepoel

Projectinformatie regio: Noord/Centraal locatie: Koningslaagte en Paddepoel stadium: in uitvoering thema’s: water, natuur, landbouw, landschap, initiatiefnemer: Stichting het Groninger Landschap meer informatie: [email protected] website: http://www.groningerlandschap.nl/Beleef_het_ Groninger_landschap/Onze_gebieden/Reitdiepgebied looptijd: 1-10-2008 tot 31-7-2010 totale kosten: max € 2.800.000 PLG-bijdrage: max € 2.050.000

Beschrijving Net boven de stad Groningen, noordelijk van het Van Starkenborghkanaal liggen de gebieden Paddepoel en Koningslaagte. In dit landschap zijn in de hoogteverschillen de oude meanders van de beek de Hunze naar het Reitdiep te herkennen. Het is een waardevol gebied voor weidevogels. Daarom heeft het gebied naast de landbouw functie ook een belangrijke natuurfunctie gekregen. De waterbeheersing voldoet echter niet aan de eisen van beide functies.

Doelstelling Aanpassen van het waterbeheersing zodat de omstandigheden voor weidevogels verbeteren en bijzondere planten met botanische waarden zich er beter thuis voelen. Ook de landbouw profiteert van de verbeteringen van het watersysteem. Bovendien komt het landschap beter tot zijn recht

Verwachte resultaten Inrichten en vernatten van 257 ha natuurgebied en opheffen van de verdroging van 308 ha landbouw gebied. Bij een overschot aan regenwater wordt meer water vastgehouden in het gebied. Het landschap komt beter uit de verf.

Betrokken partijen Stichting Het Groninger Landschap samen met het Waterschap Noorderzijlvest, de provincie Groningen, LTO-Noord en Vereniging Duurzame Landbouw Stad en Ommeland.

WATERBEHEERSINGSPLAN PADDEPOEL

Waterbeheersingsplan Paddepoel

WATER Foto’s: provincie Groningen


09-CK-HB-PLG-02


INVESTERINGSPLAN WEIDEVOGELBEHEER

Investeringsplan weidevogelbeheer 2009 Betere leefomstandigheden voor de grutto

Projectinformatie Regio’s: provincie Groningen Locatie: Boerenbedrijven in de weidevogelrijke graslandgebieden bij Appingedam Hoeksmeer, Zuidelijk Westerkwartier, Gorecht, Reitdiep en Middag-Humsterland Stadium: in uitvoering Thema’s: natuur, water, landschap en cultuurhistorie Initiatiefnemer: BoerenNatuur Meer informatie: J. Dijkstra [email protected] Website: www.boerennatuur.nl Looptijd: 2009 Totale kosten: € 100.000 PLG-bijdrage: € 100.000

Beschrijving Grutto’s broeden ook buiten de percelen waarvoor boeren beheerspakketten afgesloten hebben. Op het boerenbedrijf zijn deze pakketen soms slecht in te passen. Toch willen boeren de grutto’s beschermen op vaste plekken. Zij willen hiervoor bijvoorbeeld mozaïekbeheer toepassen. Deze vorm van beheer op maat is zowel goed voor de boer als voor de grutto.

Doelstelling Verbeteren van de leefomstandigheden van de grutto in de meest kansrijke agrarische gebieden van Groningen

Verwachte resultaten Ongeveer 150 hectare aanvullend mozaïekbeheer (laat maaien, vluchtheuvels voor kuikens, strooien ruige mest, kruidenrijke stukjes door braaklegging). Er zijn plas-dras perceeltjes en natuurvriendelijke oevers. Storende beplanting en ruigte is verwijderd.

Betrokken partijen Ministerie van LNV en Provincie Groningen financieren. De uitvoering wordt gedaan door landbouwers die lid zijn van de Agrarische natuurverenigingen De Eendracht, Boer & Natuur Zuidelijk Westerkwartier, Vereniging voor duurzame landbouw Stad en Ommeland en Vereniging Meervogel in samenwerking met BoerenNatuur.

NATUUR Foto’s: Jan Hendrik Elzinga - Hans Hut


09-CK-HB-PLG-02


NATUURBOERDERIJ LAMMERBUREN

Natuurboerderij Lammerburen Ruimte voor meer bezoekers

Projectinformatie regio: West locatie: Lammerburen, Electraweg 4 Oldehove stadium: gereed, m.u.v. vogelkijkhut/schilderhut thema’s: landschap en cultuurhistorie/natuur/landbouw Initiatiefnemer: Stichting Agrarisch Natuureducatief Centrum Lammerburen meer informatie: [email protected] website: www.lammerburen.nl looptijd: oktober 2008 tot en met mei 2010 totale kosten: € 125.000 LEADER-bijdrage: € 46.000

Beschrijving Natuurboerderij Lammerburen ligt in het Nationaal Landschap Middag-Humsterland aan het Reitdiep. Groepen en individuele bezoekers genieten er van de natuur en het landschap, en zij kunnen informatie krijgen over het natuurbeheer. Er wordt extra aandacht geschonken aan de steenuil, die al een eeuw lang broedt op Lammerburen. De ontvangstruimte is te klein om grotere groepen zoals schoolklassen te ontvangen. Bovendien kunnen zij er in de winter niet terecht omdat verwarming ontbreekt.

Doelstelling Professionalisering van de ontvangst, de voorlichting en vergroten van de bezoekersaantallen door seizoensuitbreiding.

Verwachte resultaten De ontvangst- en educatieruimte is vergroot en uitgebreid met twee extra toiletten, een urinoir en een kantoor- en opslagruimte. Er zijn wandelen fietsroutes ontwikkeld, die ook informatie geven over natuur en landschap. Natuurliefhebbers en schilders maken gebruik van de nieuwe vogelkijk- en schilderhut. De kwaliteit van de voorlichting en educatie is verbeterd.

Betrokken partijen De stichting werkt samen met Landschapsbeheer Groningen, gemeente Zuidhorn, Agrarische Natuurvereniging Wierde & Dijk, museum Wierdenland en ondernemers in het Westerkwartier. Sponsoren zijn: Rabo coöperatiefonds, JM fonds, ANWB fonds, Prins Bernhard Cultuur-Fonds en Univé.

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE Foto’s: Natuurboerderij Lammerburen


09-CK-HB-PLG-02


WOLFSBARGE

Wolfsbarge Meer natuurontwikkeling aan de oevers van het Zuidlaardermeer

Projectinformatie regio: Centraal locatie: Woldweg Kropswolde, ten zuiden van de Leinewijk stadium: uitvoering thema’s: natuur, recreatie en toerisme, water initiatiefnemer: Stichting Het Groninger Landschap meer informatie: [email protected] website: www.groningerlandschap.nl looptijd: tot 2010 totale projectkosten: € 410.714,PLG-bijdrage: € 360.714,-

Beschrijving De oevers van het Zuidlaardermeer worden grotendeels natuur. Het Groninger Landschap heeft 37 hectare ten zuiden van de Leinewijk om in te richten als natuurgebied. Daarnaast bestaat sinds lange tijd de wens om een rondje Zuidlaardermeer te kunnen fietsen.

Doelstelling In Wolfsbarge wordt de dijk, die het gebied scheidt van het Zuidlaardermeer, verwijderd. Door geulen te graven kan het Zuidlaardermeerwater het gebied in. Snoeken krijgen paaiplaatsen om zich voort te kunnen planten. Er kan riet, moerasvegetatie, bijzondere graslanden en in de verre toekomst wellicht heide ontstaan. De bewoners bij de Woldweg krijgen een nieuw dijkje dat hen beschermt tegen het Zuidlaardermeerwater. Want bij extreem hoogwater kan het natuurgebied grotendeels onder water lopen.

Verwachte resultaten Het gebied zal een trekpleister worden voor vogels en vissen en andere dieren. Mensen kunnen het gebied in via het fietspad. Ook kunnen ze wandelen naar bijvoorbeeld een bankje met uitzicht op het Zuidlaardermeer.

Betrokken partijen Stichting Het Groninger Landschap, gemeente Hoogezand-Sappemeer en provincie Groningen zorgen samen voor de financiering. Recreatie

NATUUR

Natuurdoeltypen Drooglegging na vergraving Open water water Open

nieuw fietspad

Gemaal >20 cm cm >20 Waterloop Droogleggeing Onderleider moerrasvegetatie Stuw0-20 cm

nieuw wandelpad

Dam natte graslanden 20 -40schrale cm

bestaand wandelpad

Foto’s: Jan van ‘t Hoff (provincie Groningen), Groninger Landschap en Hans Hut

bestaand fietspad

20cm cm 00--20

bloemrijke 60-100 cm graslanden heidevegetatie >100 cm

drogecm schrale graslanden 40-60

Wolfsbarge Inrichting natuurgebied 300 m

ZP = NAP - 0.30m WP = NAP -0.55 m.


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Bijzondere jongeren vinden hun plek in Wedde

Projectinformatie

regio: Oost-Groningen locatie: Wedde stadium: uitvoering thema’s: leefbaarheid, zorg en welzijn, landschap, recreatie en toerisme initiatiefnemer: Stichting Aurora Borealis meer informatie: [email protected] website: www.leerprojecten.com looptijd: 2008-2010 totale kosten: € 1.500.000,LEADER-bijdrage: € 187.500,-

Beschrijving

De familie Willemsen creëert in het dorp Wedde een plek voor jongeren van 16 tot 26 jaar met een verstandelijk handicap in combinatie met een gedragsstoornis of psychische problemen. Naast een aantal appartementen, komt er een doehuis en theeschenkerij en een oplaadpunt voor elektrische fietsen, die door de jongeren wordt gerund. De tuin wordt ingericht als educatieve tuin met onder andere een imkerij en bijeninformatiecentrum die ook door de jongeren word gerund. In de wintermaanden doen de jongeren in samenwerking met Staatsbosbeheer aan landschapsonderhoud.

AURORA BOREALIS

Aurora Borealis

Doelstelling

Realiseren van een kleinschalige zorginstelling voor jongeren in Wedde met plek voor 12 jongeren, 16 dagbestedingsplekken en voor senioren. Dit levert minimaal 6fte aan vaste arbeidsplaatsen op.


Als het project klaar is kunnen bezoekers genieten van een kopje thee in de theeschenkerij en de educatieve tuin bezoeken. Daarnaast ontstaan er verschillende samenwerkingsverbanden zoals met Staatsbosbeheer, waar een aantal jongeren zal werken. Het belangrijkste is dat de 12 bewoners weerbaar worden en een plek in de maatschappij verwerven. De omgeving kan gebruik maken van de faciliteiten van het doehuis.

Betrokken partijen

Stichting Aurora Borealis, gemeente Bellingwedde, Pingo advies, provincie Groningen, Bouwen voor Mensen.

LEEFBAARHEID Foto’s: familie Willemsen (Aurora Borealis)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Wandelen over oude paden en leuke ommetjes

Projectinformatie: regio: provincie Groningen locatie: diverse locaties stadium: uitvoering thema’s: leefbaarheid, landschap en cultuurhistorie, recreatie en toerisme, natuur initiatiefnemer: Stichting Landschapsbeheer Groningen meer informatie: info@landschapsbeheergroningen website: www.landschapsbeheergroningen.nl looptijd: 2008-2010 totale kosten: € 361.123,PLG en/ of LEADER-bijdrage: € 270.841,-

Beschrijving Eeuwenlang bestond er in onze provincie een netwerk van voetpaden rondom en tussen dorpen: kerkenpaden, ossengangen en jaagpaden. Veel van deze paden zijn in de loop der tijd verdwenen of worden niet meer gebruikt. Ze bieden echter een prachtige mogelijkheid om de dorpsbewoners en de wandelende toerist van het Groningse land te laten genieten. In 2007 heeft Landschapsbeheer Nederland een prijsvraag uitgeschreven om ‘je eigen ommetje’ te ontwerpen. Deze prijsvraag was ook in onze provincie een succes, er waren 25 inzendingen. Aangezien er maar één ommetje gerealiseerd kon worden, heeft Stichting Landschapsbeheer Groningen dit project ontwikkeld om ook de overige 24 ommetjes te realiseren.

DORPSOMMETJES

Dorpsommetjes

Doelstelling Realisatie van 24 ommetjes in de provincie Groningen. Bewoners en andere wandelaars worden uitgenodigd om in de directe omgeving van het dorp te recreëren.

OMMET JE OMMETJE

Sebaldebuurster Loopke 3km


WELK O M O P D E O M M E TTJJ E S P ADEN IN GRONINGEN KO PA

Het ommetje Sebaldebuurster Loopke is op een aantal plaatsen langs de route gemarkeerd met het voetjeslogo.

24 Ommetjes met bijbehorende voorzieningen zoals bankjes, klaphekjes, overstappen bij prikkeldraad, bruggetjes en routepaaltjes.

Hier begint he st er Loopk e, een rrondw ondw andeling door de natuur en he hett Sebaldebuur Sebaldebuurst ster Loopke, ondwandeling hett

Een gedeelte van de route gaat over particulier terrein. Bij het begin hiervan staat een welkombordje met gedragsregels. Om teleurstelling te voorkomen zijn enkele regels hier al vermeld:

karakt eristiek e coulissenlandschap in he est er kw ar tier arakteristiek eristieke hett Zuidelijk W West ester erkw kwar artier tier.. Op initiatief

- Alleen toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang op het gemarkeerde pad;

van Landschapsbeheer Gr oningen is in samen wer king me an Groningen samenw erking mett vrijwilliger vrijwilligerss vvan

- Geen toegang met honden; - Geen toegang met paarden;

Dor psbelangen Sebaldeburen dit omme tje gerealiseer d. Sebaldeburen ligt op de Dorpsbelangen ommetje gerealiseerd.

- Het is niet toegestaan vuur te stoken, kampeermiddelen op te zetten of het pad met (brom)fiets te betreden;

middelst e vvan an drie, vvan an w est naar oost, lopende zandruggen. Genie an middelste west Geniett vvan

- Wees zuinig op de voorzieningen van het ommetje; - U loopt op eigen risico; - Het pad is gesloten op 31 december en bij uitbraak van planten

beeldbepalende landschapselement en als houtsingels, w eilanden, pe tgat en en de landschapselementen weilanden, petgat tgaten

en/of dierenziekten.

mooie natuur andeling kkunt unt u dieren als reeen, ffazant azant en en hazen natuur.. Tijdens uw w wandeling azanten tegenk omen. V eel w andelplezier el dat u op een gedeelt e vvan an de egenkomen. Veel wandelplezier andelplezier,, maar bedenk w wel gedeelte

Betrokken Partijen

rout e tte e gast bent op par ticulier tterrein. errein. oute particulier

Petgat.

colofon

2

Ommetjes - een initiatief van Landschapsbeheer - zijn korte wandelingen op het platteland voor bewoners en recreanten.

WWW .GR OO TEG AST .NL WWW.GR .GROO OOTEG TEGAST AST.NL WWW .LANDSCHAPSBEHEER GR ONINGEN .NL WWW.LANDSCHAPSBEHEER .LANDSCHAPSBEHEERGR GRONINGEN ONINGEN.NL

3

PET GAT PETG Petgaten zijn ontstaan door het afgraven van laagveen voor de brandstofvoorziening turf.

Het ommetje loopt door het streekje ‘Kuzemerbalk’. De naam refereert aan het Kuzemerklooster en de balk over het water. Waar nu het Wolddiep ligt, stroomde vroeger een smaller diepje. Over dit diepje

aanwezig met honderden rechthoekige petgaten. Tussen de petgaten lag een legakker: een smalle

Het ommetje Sebaldebuurster Loopke is mede mogelijk gemaakt

strook land waarop de uitgeschepte turf te drogen

door de provincie Groningen, het VSB-fonds, de Rabobank en de

KUZEMERBALK

Rond 1900 waren in de laagveengebieden in het Westerkwartier uitgestrekte moerasgebieden

was een houten balk gelegd, waarover de Houtsingels.

kloosterlingen richting de Jouwer liepen, waar kloosterlanderijen lagen.

werd gelegd.

gemeente Grootegast.

Kuzemerweg.

Dieren langs de route.

1

HER VORMDE KERK HERV Volgens de geschiedschrijving was Sebaldeburen het hoofddorp van de grietenij (= gemeente) Langewold. Hier werden de wetten vanaf het kerkhof afgekondigd. Het archief en zegel werden in deze hoofdkerk van Langewold bewaard en de rechtdagen vonden hier plaats. De centrale ligging tussen de omringende kerken wijst erop dat Sebaldeburen het oudste dorp in de grietenij was.

4

HOUT SINGELS HOUTSINGELS Houtsingels zijn lange stroken bomen en struiken, die als groene aderen door het boerenland lopen. Het zijn door de mens gecreëerde landschapselementen. Vroeger hadden houtsingels een functie als perceelscheiding en vee- en wildkering. Verder geven houtsingels beschutting aan het gewas en beschermen ze het vee tegen extreme weersomstandigheden.

Dorpsgemeenschappen die de ommetjes bij de prijsvraag ingediend hebben, Vereniging Groninger Dorpen, ANWB, Landschapsbeheer, eigenaren, Stichting Oude Groninger Kerken, locale ondernemers, agrarische natuurverenigingen, waterschappen, gemeenten, provincie Groningen.

LEEFBAARHEID Foto’s: Stichting Landschapsbeheer Groningen


26-01-CK-HB-PLG-01


DWARSDIEP

Dwarsdiep

Kansen in beeld brengen

Projectinformatie

regio: West-Groningen locatie: beekdal Dwarsdiep vanaf Friese grens tot Enumatil stadium: uitvoering inventarisatie thema’s: natuur, leefbaarheid, recreatie, water, landbouw initiatiefnemer: begeleidingscommissie Dwarsdiep meer informatie: [email protected] looptijd: tot 2018 totale kosten: afhankelijk van uitkomst inventarisatie

Beschrijving

De beek, het Dwarsdiep, stroomt door het Zuidelijk Wester-kwartier. Vanaf de Friese grens tot Marum heet de beek het Oude Diepje, daarna Dwarsdiep en vervolgens Matsloot. Dit gebied is aangewezen als natuur of ecologische hoofdstructuur. Verschillende partijen in het gebied hebben allerlei doelen die ze willen realiseren, van de ontwikkeling van de leefbaarheid tot aan natuurontwikkeling. Er zal eerst een gezamenlijk uitvoeringsprogramma worden gemaakt, waaruit allerlei uit te voeren projecten zullen vloeien.

Doelstellling

De verschillende kansen van dit gebied bij elkaar brengen. De basis hiervoor vormen de initiatieven van burgers, de landbouw, de dorpen en het bedrijfsleven. Maar ook de wensen van partijen als de provincie, het waterschap en de betrokken gemeenten worden meegenomen in de inventarisatie van de kansen.

Resultaten

De inventarisatie moet leiden tot een gezamenlijk visie en aanpak op gebied van het herstel beeksysteem, de grondverwerving, de leefbaarheid, de waterberging, de landbouwstructuurverbetering en de recreatie. Uiteindelijke resultaat (2018) is dat de beek weer meer stroomt en meandert. In de beek komen weer soorten voor als de beekprik, bermpje en weidebeekjuffer. Natuur en water zorgen voor een verrassende afwisseling. Het beekdal Dwarsdiep is een interessant en toegankelijk landschap voor recreanten. De dorpen nemen en levendige plaats in het geheel in en er zijn goede productieomstandigheden voor de landbouw langs de randen.

Betrokken Partijen

Gemeenten Marum, Grootegast, Leek, Zuidhorn, Waterschap Noorderzijlvest, LTO-Noord, Staatsbosbeheer, Provincie Groningen, Landschapsbeheer Groningen, Dienst Landelijk Gebied, betrokken dorpen zoals Boerakker.

NATUUR Foto’s: provincie Groningen


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Nieuwe kansen voor recreatie en toerisme voor de Fraeylemaborg en omgeving

Projectinformatie

regio: Centraal-Groningen locatie: Fraeylemaborg Slochteren stadium: uitvoering thema’s: recreatie en toerisme, landschap en cultuurhistorie, leefbaarheid initiatiefnemer: Stichting Landgoed Fraeylemaborg meer informatie: [email protected] website: www.fraeylemaborg.nl looptijd: 2008-2010 Totale kosten: € 771.350,LEADER-bijdrage: € 100.000,-

Beschrijving

De Fraeylemaborg is een prachtige borg die een grote aantrekkingskracht heeft op bewoners uit de regio en op toeristen. Op het borgterrein vinden vele activiteiten plaats van milieueducatie en padvinderij tot kunst en cultuur. Ondanks grote inspanningen van vrijwilligers, mensen die re-integreren en het bestuur liggen er vele elementen op het borgterrein al lang op restauratie te wachten.

Doelstelling

FRAEYLEMABORG

Fraeylemaborg, levende historie

Bezoekers kunnen ervaren hoe de laatste borgbewoners geleefd hebben in de borg. De borg was vroeger grotendeels zelfvoorzienend met een snoekenvijver, duiventil, fruithof, nuts- of groententuinen en een eendenhuisje. De kinderen hadden speelattributen en bijvoorbeeld een bokkenkar. Dit alles is opnieuw te beleven in de tuin en het park dat hersteld wordt in de Engelse landschapstijl. In het bos krijgen de natuurwaarden een impuls.


Het bospark, borgterrein, de gracht, oranjerie en gele brug is gerestaureerd en de appelhof is hersteld. Er is een verbeterde waterhuishouding en een toegang aan de kant Noorderbroeksterweg. Er ligt een speciale cultuur- en milieueducatieve route en voorlichtingsmateriaal, waaronder audioguide en multimediapresentatie. Maar ook een marketingplan en een haalbaarheidsplan voor nieuwe arrangementen met andere attracties staan op de planning.

Betrokken partijen

Stichting Fraeylemaborg, gemeente Slochteren, provincie Groningen, Regioteam Vitaal Platteland, Regiofonds Regiopark Assen-Groningen, Rijk, Prins Bernhard Cultuur Fonds, VSB Fonds, J.M. Van Diepen Stichting, GasTerra, Kammingafonds, Rotary, Coöperatiefonds Rabobank Midden-Groningen, Lionsclub Skiramere Slochteren, Vereniging Vrienden van het Landgoed Fraeylemaborg.

RECREATIE & TOERISME Foto’s: Stichting Landgoed Fraeylemaborg


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Beleef de bouw van twee historische garnalensloepen in Zoutkamp

Projectinformatie

regio: Noord-Groningen locatie: haven in Zoutkamp stadium: uitvoering thema’s: recreatie en toerisme, landschap en cultuurhistorie, leefbaarheid initiatiefnemer: Stichting Historische Visserij Zoutkamp meer informatie: [email protected], [email protected] website: www.historischzoutkamp.nl (vanaf mei 2009) looptijd 1-7-2008 - 31-12-2010 totale projectkosten: € 778.779,LEADER-bijdrage: € 150.000,-

Beschrijving

Sinds jaar en dag vissen de vissers uit Zoutkamp op Hollandse garnalen. Eerst met houten garnalenbootjes, later met stalen bootjes en nu met grote Eurokotters. Om deze geschiedenis levendig te houden, komt er een nieuwe attractie voor toeristen en recreanten. In twee nieuwe maar authentieke scheepsloodsen in de binnenhaven van Zoutkamp, worden twee houten replica’s van historische garnalensloepen gebouwd. Het is een leerwerkproject waar werkzoekenden uit de gemeenten Winsum en de Marne aan deel kunnen nemen. Bezoekers kunnen de vorderingen van de historische sloepen uit de jaren ‘20-’30 volgen. Tevens kunnen zij onder het genot van een kopje koffie de expositie over de historie van de Zoutkamper visserij bekijken. Ook het bezoekerscentrum is een leerwerkproject. De bouw van de sloepen is te volgen via internet.

GARNALENSLOEPEN

Garnalensloepen

Doelstelling

Levendig houden van de geschiedenis van de visserij en het vergroten van de aantrekkingskracht van Zoutkamp en andere attracties in de regio. Het bieden van mogelijkheden aan werkzoekenden om werkervaringen op te doen en hun kansen op de arbeidsmarkt vergroten.


Authentieke scheepswerf met een trainingsruimte en een bezoekerscentrum. Op de werf zijn twee historische garnalensloepen gebouwd. Deze werf en het bezoekerscentrum trekken 10.000 bezoekers in 2010.

Betrokken partijen

Stichting Historische Visserij Zoutkamp, Gemeente De Marne en Winsum, provincie Groningen. Projectleiding: de Plannenmakers.

RECREATIE EN TOERISME Foto’s: Stichting Historische Visserij Zuitkamp


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Projectinformatie

regio: Centraal-Groningen locatie: Quintusbos bij Huis te Glimmen stadium: uitvoering thema’s: landschap en cultuurhistorie initiatiefnemer: Stichting Landschapsbeheer Groningen meer informatie: [email protected] website: www.landschapsbeheergroningen.nl looptijd: 2007 tot en met 2009 totale projectkosten: € 310.000,PLG-bijdrage: € 135.000,-

Beschrijving

Het landgoed Huis te Glimmen, ook wel Quintusbos genoemd, is een historische buitenplaats met een hoge aantrekkingskracht op recreanten. Het is in bezit bij zes eigenaren. Het kenmerkende parklandschap verliest sterk aan kwaliteit. De vitaliteit van de bomen gaat achteruit. De waterhuishouding geeft problemen. En de voorzieningen voor recreanten zijn matig. Als wandelaar zie je de slingerende paden slecht. Bovendien zijn de houten bruggen en de informatiebordjes aan vervanging toe. De wens is de kwaliteit van het landgoed te verbeteren en het gebied daarna gezamenlijk goed te beheren.

HUIS TE GLIMMEN

Landgoed Huis te Glimmen

Doelstelling:

Op het landgoed wordt de kenmerkende lange oprijlaan hersteld, evenals de paden, de houtwallen en andere beplantingen waaronder ook de solitaire bomen in de weilanden. De wateraanvoer en waterafvoer wordt verbeterd en er komen betere informatiebordjes voor wandelaars en ruiters. De eendenkooi wordt weer zichtbaar gemaakt in het landschap. De natuurwaarden die passen bij het parklandschap worden hersteld.


Mensen kunnen wandelend en te paard weer genieten van het fraaie landgoed. Een wandelroute leidt langs de mooie plekjes met doorkijkjes naar het open beekdallandschap van de Drentsche Aa. Het gebied wordt op lange termijn weer goed beheerd door de eigenaren.

Betrokken partijen

Stichting Landschapsbeheer Groningen, Staatsbosbeheer, gemeente Haren, de heer P.M.Th. Everhard, eigenaren, Regiopark, provincie Groningen.

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE Foto’s: Stichting Landschapsbeheer Groningen


26-01-CK-HB-PLG-01


KAANTJES EN RAANDJES

Kaantjes en Raandjes

Aantrekkelijke slootkanten voor vogels, boer en landschap

Projectinformatie

regio: Noord locatie: Marengebied van Noord Groningen stadium: uitvoering thema’s: natuur, landschap en landbouw initiatiefnemer: Agrarische Natuurvereniging Wierde en Dijk meer informatie: [email protected] website: www.wierde-en-dijk.nl looptijd 2008-2013, het project kent twee fases, de eerste loopt tot eind 2011 totale projectkosten: € 220.750,PLG-bijdrage: €180.750,-

Beschrijving

Boeren maken jaarlijks hun sloten schoon, tenminste dat is de regel. Maar voor de waterafvoer is dat lang niet altijd nodig en voor de natuur is het veel beter als het oude riet blijft staan. Dit heeft het proefproject Kaantjes en Raandjes van de Agrarsche Natuurvereniging Wierde & Dijk laten zien. Het ouder riet blijft staan en sterf vanzelf af en levert een goed leefmilieu op voor onder meer rietvogels, insecten, kleine zoogdieren en amfibieën. De riet- en watervogels broeden namelijk op de resten van het oude riet in de sloten. Op het Hogeland broeden ongeveer 10.000 paren rietvogels en 9.000 paren watervogels. Door het proefproject is het aantal broedende kleine zangvogels als de kleine karekiet, rietgors, rietzanger en blauwborst flink toegenomen. Er deden 40 agrariers mee aan de proef. Het project zal uitgebreid worden door meer agrariers deel te laten nemen.

Doelstelling:

Werven van agrariërs en het geven van voorlichting om meer agrariërs enthousiast te krijgen voor het natuurvriendelijk slootonderhoud op de kleigebieden in Noord Groningen waardoor de totale lengte aan overjarig riet uitgebreid wordt.


Significante toename van rietvogels zoals karekiet, rietzanger, rietgors en blauwborst etc. en verbetering van de waterkwaliteit. Verfraaiing van het winterlandschap in het Marengebied.

Betrokken partijen

Agrarisch Natuurvereniging Wierde & Dijk, Waterschap Noorderzijlvest en Vogelbescherming Nederland.

NATUUR Foto’s: Hans Hut en Jan van ‘t Hoff (Provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Grafkunst in ere hersteld

Projectinformatie regio: Oost-Groningen locatie: divers locaties stadium: uitvoering thema’s: leefbaarheid, landschap, recreatie en toerisme initiatiefnemer: Landschapsbeheer Groningen meer informatie: [email protected] website: www.landschapsbeheer.nl looptijd: 2009-2012 totale kosten: € 480.000,Leaderbijdrage: € 320.000,-

Beschrijving Kerkterreinen met hun torens en graven zijn beeldbepalend in het landschap. Bovendien vertegenwoordigen ze vaak minmaal drie eeuwen grafhistorie, zijn ze een rustplaats voor beroemde en gewone Groningers en vormen ze een toevluchtsoord en broedplaats voor vogels, kleine zoogdieren en diverse planten. Mede door de ontkerkelijking is het voortbestaan van kerk en kerkterreinen op vele plaatsen een zorg. Met dit project worden tien kerkterreinen opgeknapt. Vanuit de betrokkenheid van de dorpssamenleving worden vrijwilligersgroepen opgezet, die gezamenlijk met landschapsbeheer het herstelproject uitvoeren en vervolgens in de toekomst het terrein blijven onderhouden in samenwerking met de eigenaar van het terrein.

KERKEN IN ‘T GROEN

Kerken in ‘t Groen

Doelstellling Herstellen en behouden van historische kerkterreinen als spiegel voor de Groningse geschiedenis, oase voor plant en dier en als trekker voor recreanten en toeristen.

Verwachte resultaten Tien kerkterreinen zijn hersteld. Zeer uiteenlopende werkzaamheden zijn uitgevoerd variërend van herstel van grafmonumenten, aanplant van bomen of struiken, herstel van beplantingen, restauratie van hekwerken tot de restauratie en herbouw van baarhuisjes.

Betrokken partijen St. Landschapsbeheer Groningen; gemeenten, kerken en provincie Groningen en vele vrijwilligers.

LEEFBAARHEID Foto’s: Landschapbeheer Groningen


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Kleine natuurmaatregelen terug op het boerenerf

Projectinformatie

regio: Groningen locatie: gehele provincie Groningen stadium: uitvoering thema’s: landbouw en natuur initiatiefnemer: BoerenNatuur en GrAJK meer informatie: [email protected] [email protected] looptijd: 2008-2010 totale kosten: € 114.481,PLG-bijdrage: € 114.481,-

Beschrijving

Op het boerenerf is van oorsprong veel kleine natuur aanwezig. Door optimalisatie van de landbouw is zowel de natuur als kennis over deze natuur verminderend. Kleinschalige maatregelen, die relatief weinig tijd kosten, niet duur zijn en geen ingrijpende gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering, kunnen ervoor zorgen dat er weer meer natuur terugkomt op het boerenerf. Bijvoorbeeld door het planten van bomen en struiken voor vlinders en vogels of door het ophangen van nestkastjes. Deelnemers kunnen op basis van een catalogus aangeven welke maatregelen ze willen nemen, die worden vervolgens gefinancierd. De deelnemers zijn verplicht de uitgevoerde maatregelen vijf jaar lang te onderhouden.

Doelstellling

De leden van agrarische natuurverenigingen en de Agrarische jongeren worden geprikkeld om met kleine natuurmaatregelen aan de slag te gaan.


Deelnemers krijgen informatie over mogelijke natuurmaatregelen en welk effect deze hebben op de natuur. Ze gaan concreet kleine natuurmaatregelen nemen. Zoals het instandhouden van nestmogelijkheden en het plaatsen van nestkasten, het planten van (fruit) bomen en struiken. Maar ook het graven van kleine poelen of overhoekjes invullen met beplanting of ruigte. Uiteindelijk moet er een heel netwerk ontstaan van 100 kleine natuurmaatregelen verspreid over de hele provincie, die bij elkaar een groot resultaat opleveren.

KLEINE NATUURMAATREGELEN

Stimuleren van Kleine Natuurmaatregelen

Betrokken partijen

BoerenNatuur en Gronings Agrarisch Jongeren Kontakt.

LANDBOUW Foto’s: Nico de Laat, Jan van ‘t Hoff, Jur Bosboom (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Op naar een klimaatbestendige landbouw in Noord-Nederland

Projectinformatie regio: Noord-Nederland locatie: Groningen, Fryslân, Drenthe en Flevoland stadium: uitvoering thema’s: landbouw, water initiatiefnemer: LTO Noord meer informatie: [email protected] looptijd: 2007-2010 totale kosten: € 1.100.000,PLG-bijdrage: € 160.000,-

Beschrijving Het klimaat verandert en dat heeft ook gevolgen voor de landbouw. Om een sterke sector te blijven, is het zaak dat de landbouw zich hier goed op voorbereidt. Het Noordelijk Landbouwberaad wil daarom de ontwikkelingen van het klimaat en de invloed daarvan op de landbouw onderzoeken. Dus wat zijn de belangrijkste kansen en bedreigingen van de klimaatverandering en hoe kan de sector hierop inspelen, rekening houdend met de veranderde marktomstandigheden.

Doelstelling Onderzoeken wat het effect is van klimaatverandering op de landbouw en hoe de landbouwsector hierop kan reageren om klimaatbestendig te worden. Bij 20 gewassen wordt gekeken wat de knock-out factor is, waardoor oogst bij klimaatverandering verloren gaat. Hoe vaak komt deze knock-out factor voor en welke concrete maatregelen kunnen de oogst redden.

KLIMAAT EN LANDBOUW

Klimaat en Landbouw

Verwachte resultaten Concrete maatregelen die de landbouw in de toekomst klimaatbestendig maken. Bij aardappelteelt bijvoorbeeld, blijkt dat hittestress vermindert als de ruggen waarin de aardappelen geteeld worden breder zijn. Dit komt door de isolerende werking van de grond. Druppelirrigatie kan ook een oplossing zijn.

Betrokken Partijen LTO Noord, Grontmij, Plant Research International (WUR), Alterra (WUR), provincies (Groningen, Fryslân en Drenthe), Waterschappen (Hunze & Aa’s, Noorderzijlvest, Wetterskip Fryslân, Velt & Vecht, Reest & Wieden en Zuiderzeeland).

LANDBOUW Foto’s: Proefboerderij Valthermond, No Regret, Alex Wiersma (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Multifunctioneel muziekcentrum Crescendo in Opende

Project informatie

regio: West-Groningen locatie: Opende stadium: uitvoering thema’s: leefbaarheid, cultuur, recreatie en toerisme initiatiefnemer: Bicycle Showband Crescendo meer informatie: [email protected] website: www.bicycleband.nl looptijd: 1-9-2008 tot 31-12-2009 totale projectkosten: € 636.447,LEADER-bijdrage: € 100.000,-

Beschrijving

Het Wielrijdersmuziekkorps Crescendo heeft op het moment een onderkomen dat niet meer aan de eisen van de showband voldoet. De bicycle showband heeft in haar zoektocht naar een goed onderkomen de gemeente Grootegast gevraagd de oude gymzaal in Opende te gebruiken. Van het één kwam het ander. De oude gymzaal moest gerenoveerd worden. De dorpsgemeenschap in Opende en het Multifunctioneel Centrum de Veste wilden het gebouw gebruiken voor meerdere doelen. Zo ontstond gezamenlijk met de showband Crescendo het idee voor een Multifunctioneel Muziekcentrum. Dit centrum biedt ruimte voor congressen, concerten, muziek- en theatervoorstellingen en het centrum kan ook een museum- en expositiefunctie krijgen. Vrijwilligers werken mee aan de verbouwing.

Doelstelling:

Ombouw van de gymzaal tot een multifunctioneel muziekcentrum Opende met een concert-, theater-, cinema-, museum- en expositiefunctie.

MUZIEKCENTRUM OPENDE

Concert, theater, museum- en expositiecentrum Opende


Realisatie van een multifunctioneel muziekcentrum in Opende met een theater dat plaats biedt aan 200 personen. De zaal krijgt een mobiel podium- en een automatisch uittreksysteem met theaterstoelen.

Betrokken partijen

Inbreng Crescendo, LEADER, provincie Groningen en Gemeente Grootegast, Fondsen zoals Oranje Fonds, Cultuurfonds, RaboFonds Westerkwartier, St. J.B.Scholtenfonds, VSB Fonds en NAM dragen bij aan de financiering.

LEEFBAARHEID Foto’s: Bicycle Showband Crescendo


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Kleine spiegels in het landschap

Projectinformatie regio: gehele provincie locatie: diverse locaties stadium: uitvoering thema’s: landschap en natuur initiatiefnemer: Stichting Landschapsbeheer Groningen meer informatie: [email protected] website: www.landschapsbeheergroningen.nl looptijd: 2008-2010 totale kosten: € 569.538,PLG- en LEADER-bijdrage: € 427.154,50,-

Beschrijving In de provincie Groningen zijn diverse natte Landschapselementen. Natuurlijke natte landschapselementen zijn bijvoorbeeld dobben en kolken. Mensen hebben echter ook poelen en petgaten gegraven. Deze natte elementen hebben een belangrijke aardkundige en cultuurhistorische waarde en zijn een leefgebied voor flora en fauna. In de loop der jaren zijn velen dichtgegroeid of verland en is het open water dus verdwenen.

Doelstellling Met de realisatie van dit project worden 75 natte landschapselementen in de provincie Groningen hersteld, die voor de flora en fauna belangrijk zijn.

Verwachte resultaten Aan het eind van het project zijn er in totaal 75 poelen, dobben en petgaten hersteld. Dieren, insecten zoals , libellen en bijzondere planten krijgen weer een geschikt leefgebied.

NATTE LANDSCHAPSELEMENTEN

Herstel natte Landschapselementen

Betrokken Partijen Landschapsbeheer en vele verschillende eigenaren en diverse gemeenten, provincie Groningen.

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE Foto’s: Stichting Landschapsbeheer Groningen Jan van ‘t Hoff (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Projectinformatie

Net begonnen? . . met wie kan ik samenwerken . . .

Al jaren bezig? . . . hoe houd ik me scherp . . .

Een eigen bedrijf als droom? . . . hoe kom ik verder? . . .

Hoe maken we samen Groningen vitaler?

regio: Gehele provincie locatie: Groningen stadium: planvorming thema’s: Leefbaarheid aanvrager: Vereniging Groninger Dorpen initiatiefnemer: Initiatiefgroep Vrouwennetwerk Vitaal Oldambt meer informatie: [email protected] website: www.groningerdorpen.nl looptijd: 2008-2009 totale projectkosten: € 22.380,LEADER-bijdrage: € 22.380,-

Beschrijving

In Oost-Groningen draait al een aantal jaren het Vrouwennetwerk Vitaal Oldambt, een netwerk van vrouwelijke zelfstandige ondernemers. Het netwerk blijkt erg inspirerend te zijn voor zowel bestaande als startende vrouwelijke ondernemers. Onderneemsters leren van elkaar, inspireren elkaar en helpen elkaar door moeilijke momenten. De contacten en de kennisuitwisseling leiden tot groei op het persoonlijkvlak en op het ondernemersvlak. Bovendien ontwikkelen de onderneemsters samen mooie diensten en producten. Om de behoefte aan vrouwennetwerken te peilen wordt er ook in de andere Groningse regio’s netwerkbijeenkomsten georganiseerd. Deze worden afgesloten met een gezamenlijke miniconferentie.

Doelstelling

Opzetten van een netwerk van vrouwelijke ondernemers in de regio’s Westerkwartier, Hoogeland en Centraal, en de deelregio’s Westerwolde en Veenkoloniën in Oost-Groningen. Het uiteindelijk doel is dat er gezonde bedrijven ontstaan en blijven bestaan op het Groninger platteland.


ONDERNEMENDE VROUWEN

Ondernemende vrouwen: mit mekander!

Netwerken van vrouwelijke ondernemers in de regio’s Westerkwartier, Hoogeland en Centraal, en de deelregio’s Westerwolde en Veenkoloniën in Oost-Groningen. En een afsluitende provinciale miniconferentie in de Statenzaal van de provincie Groningen.

Betrokken partijen

Vereniging Groninger Dorpen, provincie Groningen, Regioteam Centraal, Leader Actiegroepen Hoogeland, Westerkwartier en Oostgroningen (deelregio’s Westerwolde en Veenkoloniën).

LEEFBAARHEID Foto’s: Photogenic en Vereniging Groninger Dorpen


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Voorkom wateroverlast door waterberging in de polder

Projectinformatie

regio: Centraal-Groningen locatie: Ten noordwesten van het Zuidlaardermeer stadium: uitvoering thema’s: water, landbouw en natuur initiatiefnemer: Waterschap Hunze en Aa’s en Provincie meer informatie: [email protected] website: www.hunzeenaas.nl looptijd: tot 2010 Totale kosten: € 10,2 miljoen PLG-bijdrage: € 1.02 miljoen

Beschrijving

De provincie Groningen heeft de Onner- en Oostpolder in de gemeente Haren (het gebied tussen het Drentsche Diep, het Zuidlaardermeer en de Hondsrug) aangewezen als noodbergingsgebied. Deze laaggelegen polders worden geschikt gemaakt om water te bergen bij te hoge waterstand in de kanalen, zodat wateroverlast in grote delen van de provincie kan worden voorkomen. De polders blijven in gebruik als natuur- en landbouwgebied

Doelstellling

In noodgevallen maximaal 18 miljoen m3 water bergen in de polders. De waterstand mag dan NAP+ 1,50 m worden. De kans dat de overheden dit gebied moeten inzetten om bewoond gebied elders veilig te houden, komt volgens het waterschap gemiddeld eens in de honderd jaar voor, of zelfs minder vaak.


Enerzijds moet het water kunnen binnenstromen in het gebied, daarvoor komen er twee noodwaterinlaten. Het gemaal de Onnerpolder en de poldermolen de Biks kunnen het gebied naderhand weer leegpompen. Anderzijds moeten de omliggende gebieden en de bebouwing en infrastructuur in en nabij het bergingsgebied beschermd worden tegen het hoge water. Hiervoor worden grondkaden aangelegd. De putten voor de drinkwaterwinning worden verplaatst zodat ook bij hoog water de drinkwaterwinning veilig door kan gaan. Wild kan bij hoogwater een heenkomen vinden op vluchtplaatsen.

ONNER- EN OOSTPOLDER

Noodberging Onner- en Oostpolder

Betrokken partijen

Provincie Groningen, waterschap Hunze en Aa’s, gemeente Haren, stichting Het Groninger Landschap, waterbedrijf Groningen, de landinrichtingscommissie Haren.

WATER

26-01-CK-HB-PLG-01

Foto’s: Waterschap Hunze en Aa’s en Dienst Landelijk Gebied Groningen


PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Jonge boeren, boeren optimaal.

Projectinformatie regio: Groningen, Drenthe, Friesland en Flevoland locatie: de gehele provincie Groningen stadium: uitvoering thema: landbouw initiatiefnemer: Agrarisch Jongeren Kontakt (AJK) meer informatie: [email protected] website: www.optimalisatieindelandbouw.nl looptijd: 2006-2010 totale kosten: € 652.175,PLG-bijdrage: € 58.437,-

Beschrijving Jonge boeren zijn vaak financieel zwaar belast door de bedrijfsovername. Daarom is het noodzakelijk de bedrijfsvoering goed op orde te hebben en daar waar mogelijk te optimaliseren.

Doelstellling In een leertraject van ongeveer 1,5 jaar doen jonge boeren in een groep kennis op en wisselen ervaringen uit. De jonge ondernemers gaan samen met een adviseur hun bedrijf doorlichten om te kijken hoe ze de bedrijfsvoering verder kunnen optimaliseren en zetten daartoe acties uit.

Verwachte resultaten Zestig jonge boeren afkomstige uit de melkveehouderij, akkerbouw en intensieve veehouderij in de provincie Groningen hebben meegedaan aan dit project. Ze zijn ondermeer bij voorbeeldbedrijven en bij elkaar op bezoek geweest. Ook hebben zij hun bedrijf doorgelicht met een bedrijfsadviseur. Met deze cursus is hun netwerk vergroot en is meer inzicht verkregen in de bedrijfsvoering met als resultaat een verbetering van het saldo voor hun eigen bedrijf.

Betrokken Partijen In de provincie Groningen dragen Gronings Agrarisch Jongeren Kontakt, GIBO Groep en Accon AVM , MKB-Noord en de provincie Groningen bij.

OPTIMALISATIE IN DE LANDBOUW

Optimalisatie in de Landbouw

LANDBOUW Foto’s: Agrarisch Jongeren Contact, Jur Bosboom Alex Wiersma (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Het maximale potentieel, uit een perceel!

Projectinformatie regio: Oost-Groningen locatie: proefboerderij ‘t Kompas te Valthermond stadium: uitvoering thema’s: landbouw, bodem en water initiatiefnemer: Agrifirm meer informatie: [email protected] website: www.perceelcentraal.nl looptijd: 2007-2010 totale kosten: € 963.600,PLG-bijdrage: € 100.000,-

Beschrijving Binnen een perceel zijn de opbrengstverschillen vaak groot. Op de proefboerderij in Valtermond worden percelen met aardappelen, bieten en graan gevolgd en wordt onderzocht wat de oorzaken zijn van het verschil in opbrengst binnen zo’n perceel. Wordt dit verschil bijvoorbeeld veroorzaakt door aaltjes, bodemstructuur of stikstofleverend vermogen. Vervolgens wordt gekeken wat eraan gedaan kan worden, bijvoorbeeld heel plaatsspecifiek bijmesten of andere maatregelen.

PERCEEL CENTRAAL

Perceel Centraal

Doelstellling Een model ontwikkelen waarmee boeren de oorzaken van kwaliteitsvermindering kunnen opsporen en de kwaliteit van een perceel kunt verbeteren. Het doel is dat boeren de maximale opbrengst van een perceel kunnen halen.

Resultaten Er is per gewas (bieten, aardappelen en graan) een verbetermodel ontwikkeld, een soort checklist waarmee boeren de oorzaak van de variatie in opbrengst kunnen analyseren. De checklist voorziet de boer van mogelijke verbetermaatregelen.

Betrokken partijen Praktijkonderzoek Plant en Omgeving, Hilbrands Laboratorium voor Bodemziekten, Instituut voor Rationele Suikerproductie, Stichting Interprovinciaal Onderzoek, provincie Groningen.

LANDBOUW Foto’s: Perceel Centraal


26-01-CK-HB-PLG-01


REIDERWOLDE

Reiderwolde Het groene hart van de Blauwe Stad

Projectinformatie regio: Oost-Groningen locatie: Blauwe Stad: ten oosten van het Oldambtmeer stadium: uitvoering thema’s: natuur, recreatie, water en leefbaarheid initiatiefnemers: Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen, Reiderwolde v.o.f. meer informatie: [email protected] website: www.reiderwolde.nl looptijd: tot en met 2009 totale kosten: € 3,9 miljoen PLG-bijdrage: € 3,9 miljoen

Beschrijving De plannenmakers van de Blauwe Stad hebben destijds naast woningbouw en een groot meer ook een oppervlakte voor natuur gereserveerd. Enkele boeren uit de omgeving zijn eigenaar en natuurontwikkelaar en natuurbeheerder. Dit is het eerste grootschalige particuliere natuurinrichtingsproject in Nederland.

Doelstellling Inrichten van een natuurgebied van 195 ha volgens het inrichtingsplan Reiderwolde en in samenspraak met bewoners.

Verwachte resultaten In Reiderwolde staan de natuurdoelen voorop maar er is ook ruimte voor de recreant. Wandelaars en fietsers kunnen er genieten van de rust en de natuur. Er komt bos, struweel (lage bosjes), open water, moeras en bloemrijke graslanden. Er kan gefietst en gewandeld worden, er komen picknickbanken en een uitkijkpunt.

Betrokken partijen Agrarische Natuurvereniging Oost Groningen, Stichting Particulier Natuurbeheer Oost-Groningen en Reiderwolde v.o.f. trekken het project. Blauwe Stad BV, Waterschap Hunze en Aa’s, gemeente Reiderland, provincie Groningen, dorpsbelangen Finsterwolde zijn betrokken bij het project evenals diverse sponsoren.

NATUUR Foto’s: Trudy van Middelkoop (Reiderwolde v.o.f.), Hans Hut, Jan van ‘t Hoff (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01


RUITEN AA

Ruiten Aa De Ruiten Aa gaat weer kronkelen!

Projectinformatie

regio: Oost-Groningen locatie: Westerwolde stadium: uitvoering thema’s: natuur, landschap en cultuurhistorie, recreatie,water initiatiefnemer: projectgroep EHS Westerwolde meer informatie: [email protected] website: www.ruitenaa.nl looptijd: tot 2009 totale kosten: € 2,9 miljoen PLG- en SGB-bijdrage: € 2,267 miljoen

Beschrijving

De waterhuishouding van de beekdal de Ruiten Aa is vanaf de jaren vijftig geheel aangepast op de landbouw. In het zomer is het peil hoog en in de winter laag, ideaal voor landbouwmachines. In de jaren negentig moest de Ruiten Aa echter weer natuur worden. Deze natuur stelt hele andere eisen aan haar omgeving.

Doelstellling Een groot aantal gebieden rondom de Ruiten Aa, maar ook de beek zelf, wordt ingrijpend veranderd. Het beekdal wordt kronkeliger, natter, kleurrijker, gevarieerder, unieker! Het doel is de natuur en het landschap in het beekdal te ontwikkelen en de waardevolle archeologisch en cultuurhistorische schatten te beschermen of opnieuw zichtbaar maken. Er worden ondermeer bloemrijke beekdalgraslanden, kruidenrijke akkers en heidevelden hersteld en uitgebreid. Planten en dieren krijgen volop de ruimte om zich te ontwikkelen. Hiervoor is een betere waterkwaliteit nodig en moet de Ruiten Aa weer gaan stromen en meanderen.


Binnen dit project wordt 10 km beek hersteld en tevens 256 ha natuur ingericht dat nu nog verdroogd is. De recreatie krijgt een nieuwe impuls.

Betrokken partijen

Provincie Groningen, Staatsbosbeheer, Vereniging Natuurmonumenten, Waterschap Hunze en Aa’s, Landschapsbeheer Groningen, de gemeenten Bellingwedde, Vlagtwedde en Stadskanaal, Dienst Landelijk Gebied en Rijksdienst voor Archeologie, Cultuurlandschap en Monumenten, Deelgebiedscommissie Westerwolde.

NATUUR Foto’s: Edward Sie (provincie Groningen), Dienst Landelijk Gebied


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Groene parels in het kleilandschap

Projectinformatie regio: Noord- en Oost-Groningen locatie: diverse locaties stadium: uitvoering thema’s: landschap en recreatie en toerisme initiatiefnemer: Stichting Landschapsbeheer Groningen meer informatie: [email protected] website: www.landschapsbeheergroningen.nl looptijd: tot 2011 totale kosten: € 529.000,PLG-bijdrage: € 396.000,-

Beschrijving ‘Slingertoenen’ treft men in Groningen vooral aan in een brede strook langs de Waddenkust en in het Oldambt. Het zijn tuinen aangelegd tussen 1850 en 1920 in de Engelse landschapsstijl, vaak bij monumentale boerderijen. De tuinen kenmerken zich door slingerende paden, bergjes, onregelmatig gevormde waterpartijen, solitaire monumentale bomen en boomgroepen en bloeiende bloem- en heesterperken. Het zijn parels in het landschap en uniek voor de provincie Groningen. Landschapsbeheer heeft in navolging op het herstel van slingertuinen in de jaren 90, dit project nieuw leven in geblazen. In totaal worden in Groningen 21 slingertuinen in de periode 2007-2012 hersteld.

SLINGERTUINEN

Slingertuinen in Noord en Oost-Groningen

Doelstellling Herstel van 21 slingertuinen in Oost- en Noord-Groningen. Bekendmaking van de slingertuinen als levend bewijs van de rijke Groningse landbouwgeschiedenis.

Verwachte resultaten Aan het eind van het project zijn er 21 slingertuinen weer in oude ere hersteld. Geïnteresseerden kunnen aan de hand van een routeboekje de tuinen bezoeken. Bij elke tuin treffen ze een informatiepaneel over de tuin en haar geschiedenis.

Betrokken partijen Landschapsbeheer, eigenaren en provincie Groningen.

LANDSCHAP EN CULTUURHISTORIE Foto’s: René Perton (provincie Groningen) en Landschapsbeheer Groningen


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Van Tramwerkplaats tot Theater

Projectinformatie regio: Oost-Groningen locatie: Winschoten stadium: uitvoering thema’s: leefbaarheid, kunst en cultuur, initiatiefnemer: Stichting Tramwerkplaats O.G. meer informatie: [email protected] website: www.tramwerkplaats.nl (i.o.) looptijd: 2008-2010 totale kosten: € 944.000,LEADER -bijdrage: € 249.750,-

Beschrijving Tot net na de tweede wereldoorlog was Winschoten een knooppunt voor tramlijnen in Oost-Groningen. Er zijn nog enkele gebouwen die hieraan herinneren zoals de twee tramrijtuigloodsen of remises op het industrieterrein Rensel. Deze stonden op de lijst voor de sloop vanwege de herinrichting van het industrieterrein. Tegelijkertijd was er behoefte aan een nieuwe plek voor culturele activiteiten, tijdens de sloop en herbouw van Theater de Klinker. Bovendien is er behoefte aan een theaterwerkplaats voor amateur en jeugdtheater.

Doelstelling Behoud van twee cultuurhistorische waardevolle tramremises uit 1915. Het project draagt bij aan versterken van het cultureel aanbod van Winschoten en de gehele regio. En er wordt een basis gelegd voor een locatie waar theater-educatie mogelijk is.

Verwachte resultaten Behoud van twee cultuurhistorische panden met een nieuwe culturele invulling.

Betrokken partijen St. Tramwerkplaats o.g. Gemeente Winschoten, cultuurhuis de Klinker, Campus Winschoten en diverse fondsen en provincie Groningen.

THEATER OUDE TRAMWERKPLAATS

Theater de oude tramwerkplaats

LEEFBAARHEID Foto’s: René Perton (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Nieuwe energie voor kunstenaars.

Projectinformatie regio: Oost-Groningen locatie: Veendam stadium: uitvoering thema’s: leefbaarheid, kunst en cultuur, toerisme en recreatie initiatiefnemer: Stichting Turfcentrale Veendam meer informatie: Gemeente Veendam looptijd: 2008-2010 totale kosten: € 390.500,LEADER-bijdrage: € 199.125,-

Beschrijving De stichting Turfcentrale Veendam i.o. wil de monumentale turfgestookte elektriciteitscentrale van de voormalige Electriciteits Maatschappij Veenkoloniën uit 1901 een invulling geven als ‘broedplaats voor de kunst’. In Veendam e.o. bestaat er al lange tijd de behoefte aan een centrum voor amateurkunst. De bedoeling van het project is om in de oude turfcentrale kleine werkateliers te realiseren voor kunstenaars. De ernaast gelegen markante St. Josephwoningen uit 1921 zijn vanwege geluidszonering niet meer geschikt voor permanente bewoning, maar zullen door kunstenaars gebruikt gaan worden als tijdelijke huisvesting. Daarnaast wordt het pand waar nodig opgeknapt en wordt er een voetgangersbrug aangelegd tussen het pand en het stationsgebied.

TURFCENTRALE VEENDAM

Turfcentrale Veendam: broedplaats voor de kunst

Doelstelling Realiseren van ateliers in een oude energiecentrale.

Verwachte resultaten Een centrum voor amateurkunst, diverse ateliers voor kunstenaars, tijdelijke bewoning van de St. Josephwoningen en een voetgangersbrug naar het stationgebied.

Betrokken partijen Stichting Turfcentrale Veendam, gemeente Veendam, provincie Groningen.

LEEFBAARHEID Foto’s: Reneé Perton (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Ontmoetingscentrum voor jong en oud versterkt leefbaarheid van het dorp

Projectinformatie:

regio: Noord-Groningen locatie: Kosterijweg 10a Westeremden stadium: uitvoering: 13 maart 2009 opening thema: leefbaarheid initiatiefnemer: Stichting ontmoetingscentrum De Viskenij meer informatie: mevrouw M. Brontsema : [email protected] website: www.deviskenij.nl looptijd: 2008 -2009 totale projectkosten: € 226.522,LEADER-bijdrage: € 51.450,-

Beschrijving

In mei 2002 kreeg het verenigingsgebouw Jachin een andere bestemming. Het gebouw waar de jeugdsoos gevestigd was, is afgekeurd vanwege brandveiligheid. Daardoor kampten de bewoners met te weinig ruimte voor alle activiteiten. Het bestuur van de stichting “The Young Ones” (de jeugdsoos) en de beheerders van het gebouw Jachin hebben toen de handen ineen geslagen en besloten samen verder te gaan om een Multifunctioneel Centrum te realiseren. Daarvoor is een nieuwe stichting opgericht “Stichting Ontmoetingscentrum de Viskenij”.

Doelstelling

Met het project wil Stichting Ontmoetingscentrum de Viskenij voorkomen dat het voorzieningenniveau in Westeremden nog verder terugloopt. De Westeremders zullen in het gebouw allerlei activiteiten organiseren voor jong en oud. Het komt de sociale samenhang en de leefbaarheid in het dorp ten goede. Het dorpsarchief heeft ook een prachtige plek in het gebouw.


Ontmoetingscentrum voor jong en oud waar diverse culturele, sociale en muzikale activiteiten worden georganiseerd. Wekelijks zullen ongeveer 60 jongeren elkaar treffen en de 30 personen van de dans- en de biljartclub ontmoeten elkaar. Het dorpsarchief heeft een centrale plek in het nieuwe Multifunctioneel Centrum.

Betrokken partijen

Met veel doorzettingsvermogen en hulp van de gemeente Loppersum, provincie Groningen, Leader Hoogeland , Oranjefonds, enkele kleine fondsen en de inzet van veel vrijwilligers is het gebouw er gekomen.

ONTMOETINGSCENTRUM DE VISKENIJ

Ontmoetingscentrum de Viskenij Westeremden

LEEFBAARHEID Foto’s: Stichting Ontmoetingscentrum de Viskenij


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Gangbare melkveehouders leren van de biologische melkveehouders

Projectinformatie regio: Groningen en Drenthe locatie: gehele provincie stadium: uitvoering thema: landbouw initiatiefnemer: Stichting ter Bevordering van de Agrarische Bedrijfsen Gebiedsontwikkeling meer informatie: [email protected] looptijd: 2006-2009 totale kosten: € 96.392,PLG-bijdrage: € 25.000,-

Beschrijving

KRAAMKAMER

Kraamkamer voor de Melkveehouderij

De biologische landbouw loopt voorop bij de zoektocht naar duurzame verbeteringen van de melkveehouderij. Biologische landbouwers gebruiken geen kunstmest, kunstmatige gewasbeschermingsmiddelen en medicijnen om ziekten te voorkomen. Toch hebben zij gezonde koeien, die langer leven en langer melk produceren. Gangbare boeren kunnen leren van deze ervaringen. Een voorbeeld van een maatregel is dat koeien niet meer met peniciline worden “drooggezet” zodat ze geen melk geven voordat ze gaan kalveren, maar gewoon niet meer worden gemolken.

Doelstellling Versnellen van de verduurzaming van de gangbare melkveehouderij door te leren van de biologische melkveehouderij en de teelt- en houderijmaatregelen van deze boeren toe te passen.

Verwachte resultaten 100 gangbare melkveehouders zijn geïnformeerd, 12 melkveehouders zijn geïnformeerd onder meer door werkbijeenkomsten. Acht melkveehouders gaan maatregelen uit de biologische melkveehouderij daadwerkelijk toepassen.

Betrokken Partijen Stichting ter Bevordering van de Agrarische Bedrijfs- en Gebiedsontwikkeling, DLV Rundvee Advies, ASG-WUR, Provincie drenthe en Groningen.

LANDBOUW Foto’s: Jur Bosboom, Alex Wiersema, Edward Sie (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN Op ontdekkingstocht in de (eigen) regio

Projectinformatie regio: Noord- en Oost-Groningen locatie: 250 locaties op het Hoogeland en in Oost-Groningen stadium: in uitvoering thema’s: leefbaarheid, landschap en cultuurhistorie, recreatie en toerisme initiatiefnemer: Stichting Dag van de Regio meer informatie: [email protected] website: www.dagvanderegio.nl looptijd: tot en met 2010 totale kosten: € 230.940,LEADER-bijdrage: € 122.013,-

Beschrijving

Tijdens het eerste weekend van oktober zetten ondernemers, organisaties en instellingen in Noord- en Oost-Groningen hun deuren wijd open voor het publiek. Zij organiseren dan speciale activiteiten en workshops of presenteren streekproducten en -gerechten. Zij laten op deze wijze zien wat de regio te bieden heeft.

Doelstellling

Op de jaarlijkse Dag van de Regio kunnen inwoners en bezoekers kennis maken met alles wat er speelt en leeft in de (eigen) regio. Ook is de Dag van de Regio een platform waarop ondernemers, organisaties en instellingen elkaar kunnen ontmoeten. Ten slotte wordt de kennis die is opgebouwd rond deze vorm van regiomarketing ingebracht in een internationaal netwerk van plattelandsregio’s.

DAG VAN DE REGIO

Dag van de Regio


De Dag van de Regio wordt door circa 20.000 mensen bezocht. Bijna de helft van deze bezoekers komt uit een andere regio of zelfs een ander deel van het land. De dag draagt bij aan het creëren van een positief (zelf) beeld. Daarnaast realiseert het evenement een directe economische impuls voor het gebied (ruim € 325.000,- in 2008 in Oost-Groningen). Een impuls die wordt vergroot wanneer mensen herhalingsbezoeken plannen. Het netwerk van ondernemers, instellingen en organisaties dat ontstaat, zal de economische en sociale vitaliteit van beide gebieden stimuleren. Ook kunnen andere plattelandsgebieden het idee van de Dag van de Regio gebruiken om de eigen regio te promoten en te versterken.

Betrokken Partijen

De deelnemers, de gemeenten, de Provincie Groningen, LEADER Hoogeland en Oost-Groningen, Rabobank, Scholma Grafimedia Groep, Eurojournaal, Regio FM, Stichting Dag van de Regio.

LEEFBAARHEID Foto’s: Dag van de Regio


26-01-CK-HB-PLG-01


MEERSTAD

Landinrichting Meerstad Meerstad natuurlijk!

Projectinformatie:

regio: Centraal-Groningen locatie: gemeente Slochteren, tussen de Hamweg bij Harkstede, Woudbloem en de A7 stadium: uitvoering: maken inrichtingsplan thema’s: landinrichting, natuur, landbouw, waterhuis, recreatie initiatiefnemer: gebiedscommissie Meerstad meer informatie: [email protected] looptijd: tot 2010 totale kosten: afhankelijk van inrichtingsplan PLG-bijdrage: € 50.000 voor het plan

Beschrijving

Aan de oostzijde van van de stad Groningen komt een groot meer van 600 ha en worden 10.000 woningen gebouwd. Gecombineerd met veel natuur moet dit leiden tot een bijzonder woonlandschap. Het meer, de stad en het grootste gedeelte van het landschap wordt aangelegd door de Gemeenschappelijke Exploitatie Maatschappij Meerstad. De gebiedscommissie Meerstad is verantwoordelijk voor de inrichting van de natuur, de recreatieve voorzieningen en het behoud van de landbouw in het gebied ten oosten van de Hamweg.

Doelstelling

De gebiedscommissie Meerstad heeft van de provincie de opdracht meegekregen om een inrichtingsplan te maken voor: • het behoud van 550 ha landbouwgrond, • 225 ha nieuwe natuur, die verbonden wordt met de natuurgebieden in de omgeving, • aanpassingen van de waterhuishouding aan de nieuwe functies zoals natuur en nieuwe woongebieden, • onderzoek naar het nut en de noodzaak van twee fietsroutes, • handhaving en versterking van het landschap. • voorstellen voor recreatieve voorzieningen. Het te ontwikkelen inrichtingsplan moet kunnen rekenen op een breed draagvlak bij burgers, bestuurders en marktpartijen. Zij worden gericht betrokken bij het opstellen van het inrichtingsplan.


Uitvoering van een inrichtingsplan. Het plan wordt in 2009 bekend, waarna stap voor stap met de inrichting van het gebied wordt begonnen.

Betrokken partijen

Gemeente Slochteren, het waterschap Hunze en Aa’s, de milieufederatie, de ANWB, Staatsbosbeheer en LTO Noord.

NATUUR Foto’s: Anke van der Helm (Dienst Landelijk Gebied) en Edward Sie (provincie Groningen)


26-01-CK-HB-PLG-01

PROGRAMMA LANDELIJK GEBIED GRONINGEN deelproject comfortabel wonen Menterwolde

Projectinformatie

regio: Oost-Groningen locatie: Muntendam stadium: uitvoering thema’s: leefbaarheid, zorg en welzijn initiatiefnemers: De Zijlen, Zorggroep Meander, NOVO, Woonstichting Groninger Huis, De Brink, Welzijn Menterwolde meer informatie: [email protected] looptijd: 2009-2012 totale kosten: € 379.603,LEADER-bijdrage: € 95.550,-

Beschrijving

In 2002 ontstond er op initiatief van gemeente en diverse zorgaanbieders het plan om in Muntendam een Multifunctioneel Centrum te realiseren voor wonen en zorg. In dit centrum kunnen ouderen terecht maar ook mensen met een verstandelijke beperking of mensen die om psychische of sociale redenen zorg nodig hebben. Om op eigen wijze zo zelfstandig mogelijk te functioneren zijn er mogelijkheden voor thuiszorg, dagbesteding en andere hulpvormen. Het Multifunctioneel Centrum is gereed, de organisatie ervan echter nog niet. Om de organisatie van integraal werken op poten te zetten, huren de betrokken partijen voor twee jaar een projectleider in die de opdracht heeft één zelfstandig functionerende organisatorische eenheid te creëren. De integrale manier waarop de verschillende partijen willen zaemnwerken is uniek voor de zorg-, woon-, en welzijnsector. De Rijksuniversiteit Groningen begeleidt de partijen in ICTtoepassingen en marktonderzoek.

Doelstelling

Bevorderen van samenwerking op het gebied van wonen, welzijn en zorg in het Multifunctioneel Centrum in Muntendam Het opzetten van een integraal team, dat maximaal ondersteund wordt door thuistechnologie. Eerst wordt dit toegepast in De Gilde, daarna de wijk eromheen en vervolgens in de dorpen. Het doel is uiteindelijk dat bewoners van Menterwolde een aanbod krijgen, dat precies toegesneden is op hun vraag.


Eén zelfstandig functionerende organisatie creëren, die woon-, zorgen welzijnsvragen van de burgers van Menterwolde beantwoordt. Een op maat toegesneden thuistechnologie toepassen en methodiek die ook bruikbaar is voor andere plattelandsgemeenten.

Betrokken partijen

Gemeente Menterwolde, Stichting Welzijn Menterwolde, NOVO, SGBA, De Brink, Zorggroep Meander en De Zijlen, Woonstichting Groninger Huis.

INTEGRAAL AANBOD MENTERWOLDE

Integraal aanbod wonen welzijn en zorg

LEEFBAARHEID

26-01-CK-HB-PLG-01

Foto’s: René Perton (provincie Groningen) en Welzijn Menterwolde


DUURZAAM MELKVEE GRONINGEN

Recommend Documents