Bijlage 1
Overzicht gerealiseerde projecten uit de duurzaamheidsvisie
"Duorsum yn de Wâlden"
Op de volgende pagina's is kort per project een overzicht opgenomen van de acties en resultaten van de afzonderlijke projecten. Communicatie: Optimaliseren communicatie duurzaamheid. Uitbouwen en opwaarden NME Aanhaken bij landelijke acties energiebesparing Bouwen en wonen: Duurzame gemeentelijke gebouwen Stimuleren duurzaam (ver)bouwen particulieren en Energiebesparing bestaande woningbouw Duurzame energie: Gemeentelijke CO2 monitor Minimapakket "duurzame energie" Energie uit hout Duurzaam ondernemen: Koploperprojecten Duurzaam ondernemen
Communicatie
Project: Optimaliseren communicatie duurzaamheid. Omschrijving project: Om het duurzaamheidsbeleid een duidelijk gezicht te geven is er een huisstijl voor duurzaamheid ontwikkeld: “Duorsum yn de Walden”. De huisstijl sluit aan bij de gemeentelijke huisstijl zodat deze duidelijk te herkennen is als onderdeel van de gemeente Achtkarspelen. Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? Creëren van draagvlak en bewustwording. Bij alle projecten rond duurzaamheid is een communicatieparagraaf opgenomen. Resultaten van het duurzaamheidsbeleid zullen via alle relevante media worden gepubliceerd. Bij alle vormen van communicatie rond duurzaamheid wordt het logo gebruikt. Duurzaamheid van Achtkarspelen krijgt op deze manier een duidelijk gezicht. Het resultaat is wel behaald, maar niet middels het ontworpen logo. Gelijklopend aan ons duurzaamheidsbeleid startte ook de campagne Dwaande op. Dwaande kwam met een eigen duurzaamheidslogo ‘Duorsum Dwaande’. Dit logo werd als snel door een aantal bedrijven geadopteerd. Het Dwaande logo leek een sterker merk dan ons eigen logo en erg herkenbaar. Om niet te veel logo’s te communiceren is daarom voor het Duorsum Dwaande logo gekozen. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? De domeinnaam ‘www.duorsumdwaande.nl’ is geclaimd en ingezet. Deze kan bij alle projecten gebruikt worden, ook voor gemeenteoverstijgende projecten in ANNO-verband. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? We hebben het logo Duorsum yn de Walden uiteindelijk weinig gebruikt. Wat koste het project? € 2083,- voor het ontwerpen van logo en huisstijl. Andere communicatiekosten zijn per project begroot en opgenomen. Wordt het project vervolgd? Het project wordt vervolgd. De domeinnaam Duorsum Dwaande wordt overgenomen door Dwaande met de bedoeling om alle duurzaamheidsprojecten binnen ANNO-verband hiermee te kunnen concentreren en communiceren.
Project: Uitbouwen en opwaarden NME Omschrijving project: De gemeente is al een aantal jaren bezig met natuur- en milieu educatie. In het verleden was de educatie vooral gericht op de uitvoering. Vanaf 2008 is ingezet op professionalisering. Er is ervaring opgedaan met een brede, proactieve manier van werken. De resultaten zijn positief. Er is een beleidsplan Natuur en Milieu educatie aangeboden aan de gemeenteraad. Met de uitvoering van dit plan is NME gericht als beleidsinstrument te gebruiken bij het overbrengen van de duurzaamheidsgedachte. Een globaal overzicht van de stappen die NME gemaakt heeft: Er is een nieuwe website ontwikkeld, gebaseerd op UurNatuur; een variant op het reeds bestaande Uurcultuur, waarbij scholen kant en klare arrangementen aangeboden krijgen. Voorbeelden van UurNatuur zijn: Takomst Foar in unyk lanskip, een samenwerkingsproject van vier gemeenten, agrarische natuurvereniging NFW, IVN en landschapsbeheer, waarbij kinderen leren over hun landschap ‘De Noardlike Fryske Walden’ Weidevogeldagen, een samenwerking met BFVW, boeren en Staatsbosbeheer, waarbij kinderen het veld in gaan om over weidevogels te leren. Natuursprong, een samenwerking met Achtkarspelen Fit en de NME-centra in Noord oost Friesland, waarbij kinderen onder begeleiding spelen in de natuur. Natuur in de klas, per seizoen een aanbod van natuurbeleving in klas, zoals paddenstoelen, vlinders, vogels voeren in de winter, voorjaarstakkenpakket, kuikens in de klas Himmelwike, waarbij leerlingen hun eigen omgeving schoonmaken Aansluiten bij landelijke acties, zie volgende blad Aansluiten bij gemeentelijke doelstellingen en specifieke vragen: Zwaluwtil en educatie wijk Vierstromenland, Gekraagde Roodstaartproject Vogelbescherming, Mondiale wandeling (Millenniumproject met VO), Maatschappelijke stage etc… NME werkt in deze projecten met educatief getrainde vrijwilligers en stagiaires. Vier keer per jaar brengt NME een nieuwsbrief uit en heeft een twitteraccount. Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? Provinciaal is NME-Achtkarspelen een goed voorbeeld van een ondernemend NMEcentrum. Het is partner bij gemeenteoverstijgende projecten en draagt bij aan expertiseontwikkeling voor NME in Friesland. NME-Achtkarspelen heeft actuele visies op NME voor de doelgroepen. Elk kind komt op school minimaal 1x per jaar in aanraking met een NME-activiteit. NME hanteert actuele en aansprekende werkvormen, inclusief toepassing van ICT en moderne media en sluit aan bij de moderne informatiesamenleving. Het bedrijfsleven is actief betrokken bij NME. Ouders hebben toegang tot informatie over de mogelijkheden om met hun kinderen met NME bezig te zijn. NME-Achtkarspelen is -als een spin in het web-, de drijvende kracht achter het lokale netwerk van NME-organisaties. Hierbij zal ook samenwerking met Tytsjerksteradiel worden gezocht. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? De beoogde resultaten zijn gehaald. NME heeft een duidelijke structuur, een goed basisprogramma en sluit aan bij actuele onderwerpen, zoals Achtkarspelen fit, Millenniumdoelen, ook is de samenwerking met o.a. Staatsbosbeheer, NFW, IVN en andere NME-centra in (NO)Friesland een feit. Er is een goede website, er zijn vrijwilligers
opgeleid, de scholen kennen en waarderen NME. De samenwerking in Noordoost Fryslân neemt steeds vastere vormen aan. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? De uitleen van lesmateriaal vraagt relatief veel aandacht en wordt weinig gebruikt. Het aansluiten bij projecten die door derden aangeboden worden betekent niet altijd een kwaliteitsverbetering en kost soms relatief veel tijd. Wat koste het project? Voor de uitvoering van de projecten uit het beleidsplan is € 100.000,- euro begroot. Wordt het project vervolgd? Het project loopt voortdurend door. Er wordt momenteel gekeken naar een verregaande samenwerking in Noordoost Friesland. Met als doel een sterk NME-netwerk in de ANNOgemeenten om gezamenlijk extra middelen te genereren en projecten uit te voeren.
Project: Aanhaken bij landelijke acties energiebesparing Omschrijving project: De projectgroep speelt een belangrijke rol bij het inventariseren en opmerken van acties waar we bij aan kunnen sluiten. Voorbeelden van acties waar al bij aangesloten is zijn: NME-activiteiten “Groene voetstappen" (stimuleren om per fiets of te voet naar school te gaan); de “Nacht van de Nacht” (aandacht voor schoonheid van de nacht en energiebesparing buitenverlichting); Warme truiendag (kachel lager, klimaat); Wecycle (inzamelen oude apparaten) Millenniumgemeente: Op'e trappers (fietsend naar het werk voor gezondheid, duurzaamheid en het goede doel); Buitenpost een wereldplaats (aandacht voor duurzame handel) / bewust koopgedrag); OARS, duurzame lifestylefair; Duurzaam vervoer: Drive4 Electric (elektrische auto te leen en plaatsen laadpalen) Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? De projectgroep is op de hoogte van landelijke acties en sluit waar mogelijk en wenselijk aan. Het meedoen aan een actie wordt duidelijk gecommuniceerd met de inwoners van Achtkarspelen. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? Er zijn veel leuke initiatieven en je hoeft niet altijd zelf het wiel uit te vinden. Gebruik maken van andermans expertise/ middelen/ landelijke bekendheid levert soms veel op. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? Aanhaken bij projecten van andere partijen is soms lastiger dan het lijkt. De doelstellingen liggen soms net anders. Afstemming is dan zeer belangrijk. Verantwoordelijkheden extern neerleggen geeft niet altijd het gewenste resultaat of kwaliteitsniveau. Wat koste het project? De meeste acties kosten voornamelijk een investering in tijd. Voor Oars en Op'e trapers is een relatief klein bedrag beschikbaar gesteld vanuit het duurzaamheidsbudget. Wordt het project vervolgd? Bij iedere actie zal een afweging worden gemaakt of het aansluit bij onze doelstellingen en of de kosten opwegen tegen de baten. Van Millenniumgemeente wordt in kaart gebracht of Fairtrade-gemeente haalbaar is en waar de verantwoordelijkheden liggen.
Bouwen en wonen
Project: Duurzame gemeentelijke gebouwen Omschrijving project: Op het moment dat er in het kader van onderhoud en verbouwingen werkzaamheden uitgevoerd moeten worden, wordt er gekeken of energiezuinige opties en duurzame materialen kunnen worden toegepast. Daarnaast is in een aantal meerjarenplanningen voor onderhoud van gemeentelijke gebouwen opgesteld waarin duurzaamheid een onderdeel is geworden. Voor andere meerjarenplanningen die nog in de planning staan om geactualiseerd te worden zal ook voor duurzaamheid aandacht worden gevraagd. Er is al veel gedaan aan inventarisatie van de verschillende gemeentelijke gebouwen. Bij het labellen van de gebouwen is ook een EPA (Energie Prestatie Advies) gevraagd. Naar aanleiding hiervan kunnen per gebouw maatregelen worden genomen. Indien mogelijk worden deze maatregelen dus geïntegreerd in de meerjarenonderhoudsplanningen. Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? De gemeentelijke gebouwen duurzamer maken door duurzame materialen toe te passen en energiebesparingen te realiseren. Juist door bij de eigen gebouwen in duurzaamheid te willen investeren geeft de gemeente blijk van voorbeeldgedrag. Het uiteindelijke bredere doel is natuurlijk het op een verantwoorde wijze omgaan met de natuurlijke bronnen waaronder die voor energie. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? Ten aanzien van het gemeentelijke gebouwenbeheer oftewel accommodatiebeheer zijn verschillende afdelingen binnen de gemeente hiermee annex. Door samen met dit project bezig te zijn, is de onderlinge samenwerking versterkt en wordt de integraliteit bevorderd. Het inzetten van EPA was een helder middel waarbij duidelijk wordt gemaakt waar de meeste winst kan worden behaald op het gebied van duurzaamheid. Enerzijds natuurlijk een reductie van het energieverbruik en daardoor ook een besparing op de energiekosten. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? Vaak is het beschikbaar stellen van financiële middelen voor duurzame maatregelen nog steeds niet gemakkelijk. We willen het allemaal wel erg graag, maar het mag eigenlijk niets kosten. Bovendien leidt de gemeentelijke begrotingsystematiek vaak tot beperkende factoren om bijvoorbeeld incidenteel geld te creëren om een investering te doen en die dan te dekken door een verlaging van de jaarlijkse energiekosten. Door het instellen van een revolving fund waaruit investeringen gedaan kunnen worden die zich bijvoorbeeld binnen maximaal 8 jaar terugverdienen, kan dat makkelijker geregeld worden. Wat koste het project? Door duurzame maatregelen te integreren in de meerjarenonderhoudsplannen, kan dat soms tegen niet al te hoge meerkosten meegenomen worden. De inzet van uren was ook beperkt aangezien dit een toegevoegd is als onderdeel van al reguliere taken. Wordt het project vervolgd? Dit is een continue proces geworden. Onderhoud aan gebouwen komt altijd weer. Periodiek worden er onderhoudsplannen opgesteld en kijken naar duurzaamheidsaspecten is nu een standaard onderdeel geworden van dit proces.
Project: Stimuleren duurzaam (ver)bouwen particulieren en Energiebesparing bestaande woningbouw "Duorsum Dwaande mei wenjen" Omschrijving project: Stimuleren van keuze voor energiezuinige maatregelen bij nieuwbouw en verbouw. Wanneer burgers een nieuw huis laten bouwen of bij renovatie van bestaande bouw kan door het kosteloos aanbieden van een “Duurzaam advies op maat” de burger op de hoogte worden gebracht (creëren van vraag) van welke mogelijkheden er zijn en ook welke besparing een dergelijke maatregel oplevert. Aan de hand van het advies kunnen burgers kiezen voor duurzame aanpassingen in hun woning. Een subsidieregeling voor het uitvoeren van de aanpassingen is een belangrijke stimulans. Het energielabel wordt als maatstaf gebruikt. Een goede voorlichting over de subsidiemogelijkheden en een goede projectcommunicatie is hierbij belangrijk. Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? Nieuw gebouwde woningen hebben een EPC van minimaal ≤ 0,5. Iedereen die een huis bouwt of verbouwt in Achtkarspelen krijgt de mogelijkheid voor een gratis maatwerkadvies voor duurzaam bouwen. Indien mensen willen investeren in maatregelen om de EPC te verlagen hiervoor subsidie of een (goedkope) lening beschikbaar stellen. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? Met het project Helpende hân van de provincie als leidraad is een project energiebesparing in de bestaande woningbouw opgezet. Hierbij zijn de pijlen gericht op particuliere woningen van voor 1985, omdat hier de meeste winst te behalen valt. Er zijn een aantal maatregelen ingezet, zoals een voorlichtingsronde langs de dorpen met een korting op het energieadvies, er zijn lokale consortia gevormd, er is een subsidie ingesteld. Ook is aangehaakt op andere maatregelen zoals de duurzaamheidslening. Deze lening is voor inwoners van Achtkarspelen beschikbaar voor het financieren van duurzame maatregelen aan hun woning tegen een gunstige rente. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? Door de crisis is en de krimpende huizenmarkt is er vrijwel geen sprake geweest van nieuwbouw. We hebben hier dan ook niet op ingezet. Binnen het project was het een politieke keuze om zoveel mogelijk bedrijven uit de gemeente bij dit project te betrekken. Dit was een lastig traject, want het gaf geen duidelijkheid naar de woningeigenaren en bedrijven hadden een hogere verwachting over het werk dat er uit voort zou komen. In de praktijk voeren veel burgers de aanpassingen liever in eigen hand uit. Dit heeft er toe geleid dat er twee consortia over zijn van de aanvankelijke zes. Ook is er constant wisseling van beschikbaarheid van provinciale en landelijke subsidies. Wat koste het project? Voor het hele project is 93.000 gereserveerd. Wordt het project vervolgd? Het project loopt door tot 2015 in de huidige vorm. Vanuit ANNO wordt het project vervolgd, maar ook vanuit provinciale en landelijke stimuleringsmaatregelen is een vervolg wenselijk.
3. Duurzame energie
Project: Gemeentelijke CO2 monitor Omschrijving project: Om de ambitie van een CO2 reductie te realiseren voor de hele gemeente moest eerst bepaald worden wat de uitstoot van CO2 was om te beginnen. De monitor zou dan ook een hulpmiddel zijn om te bepalen welke maatregelen genomen konden worden. Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? Doel van de monitor was om een vertrekpunt te creëren voor de ambitie om CO2 reductie te realiseren en dit ook meetbaar te maken. Daarnaast zou de monitor ook een beeld moeten geven van waar het meeste effect te sorteren was. Door de activiteiten en projecten die uitgevoerd werden "in de monitor" te stoppen zou zo per project kunnen worden aangeven wat dit betekende voor de CO2 uitstoot. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? De scan is door Eneco uitgevoerd, onder andere door aanlevering van gegevens van ons. Dat liep goed. De scan kon echter niet gebruikt worden waarvoor hij in grote lijnen was bedoeld. Als nulmeting gaf het zeker een beeld maar de wijze van toereken van de uitstoor aan de verschillende categorieën bleef voor discussie vatbaar. Tellen windmolens mee in de gemeente waar ze staan of tellen ze mee bij het aantal huishoudens dat groene stroom afneemt, en hoe verdeel je dat dan? Door het werken met kengetallen ontstaat een wel erg globaal beeld. En de monitors van verschillende aanbieders werkten hierin op verschillende manieren. Zo kunnen zaken soms dubbel worden geteld of juist niet. En hoe meet je de CO2 reductie van een geslaagde NME actie? Ook andere gemeenten liepen tegen deze problematiek aan. De door de Provinsje gebruikte CO2 scan wordt bijvoorbeeld ook niet langer aangeboden. CO2 reductie als maat voor het meten van resultaten heeft niet gebracht wat de bedoeling was. Per project is daarom veel meer gekeken naar hoeveel en op het projectgebied bereikt is; bijvoorbeeld hoeveel maatwerkadviezen zijn verstrekt, hoeveel ondernemers hebben gebruik gemaakt van een duurzaamondernemenscan etc. Daarmee kan beter het effect van een actie worden uitgedrukt. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? De complexiteit van het meten van CO2 reductie is onderschat. Steeds meer organisaties realiseren zich dit. Achteraf zou bij een dergelijk instrument beter gekeken moeten worden of het echt kan meten wat er gemeten moet worden. Wat koste het project? De scan kostte € 4800 (excl. Btw) Wordt het project vervolgd? Theoretisch zou je nu weer een meting kunnen doen en het verschil moeten kunnen zien. Het is echter niet mogelijk om een eventueel verschil te kunnen relateren aan de inspanningen van de gemeenten of aan andere zaken (de economische situatie bijvoorbeeld of de voortschrijdende techniek etc.) en daar was het wel voor bedoeld. Het project krijgt geen vervolg.
Project: Minimapakket "duurzame energie" Omschrijving project: Aanbieden van een pakket met energiebesparende maatregelen aan de minima van Achtkarspelen. Door een dergelijk pakket aan te bieden kon zowel een energiebesparing als een geldbesparing worden gerealiseerd bij een doelgroep die dit wel kan gebruiken. Daarnaast draagt het pakket bij aan de bewustwording en het bieden van handelingsperspectief bij de doelgroep. Als doelgroep is gekozen voor huishoudens met een inkomen tot 110% van het minimum inkomen. In theorie ging het dan om 1000 huishoudens in de gemeente. Niet alle huishoudens zijn bij de gemeente bekend, immers niet alle minima ontvangen ook een uitkering via ons er zitten ook kleine zelfstandigen bij etc. Via de infopagina en ook nieuwsbrieven die de gemeente verstuurt naar klanten is de doelgroep benaderd. Via een antwoord kaart kon men zich dan aanmelden voor het pakket. Op die manier werd voorkomen dat we veel meer pakketten aanschaften dan dat er vraag was. Er zijn 400 pakketten aangevraagd en er zijn uiteindelijk 356 afgehaald.
Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? Energiebesparing stimuleren en kennis over het besparen van energie realiseren bij de doelgroep. En een CO2 reductie en financiële besparing van 279 kg CO2 en € 122,13 per deelnemend huishouden realiseren, de opbrengst die gehaald zou worden als alle materialen in het pakket ingezet gingen worden.
Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? Bij het uitdelen van de pakketten is samengewerkt met Raderwerk. Dit ging erg goed. Raderwerk is dagelijks open, laagdrempelig en het was ook voor de medewerkers daar een leuke klus. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? Er is nu gekozen voor een standaardpakket. Om beter op de behoefte van de ontvanger in te spelen zou bij een dergelijk pakket ook gedacht kunnen worden aan een keuzemogelijkheid voor de ontvanger. Wat koste het project? Er zijn 500 pakketten aangeschaft. Dit heeft € 17.500 gekost. Doordat eerst de behoefte is geïnventariseerd kon voorkomen worden dat er 1000 pakketten (de totale doelgroep) zijn aangeschaft. Daarnaast is er een relatief kleine investering in tijd geweest, dit was met name te danken aan Raderwerk die de meest arbeidsintensieve klus heeft uitgevoerd. Wordt het project vervolgd? Er was sprake van een eenmalig project.
Project: Energie uit hout Omschrijving project: In 2009 is aan de raad voorgesteld om te onderzoeken een haalbaarheidsonderzoek te doen, met als doel te analyseren of een houtenergiecentrale een optie is om te komen tot het opwekken van duurzame energie in de gemeente Achtkarspelen. Een onderdeel hiervan was het oogsten van hout als duurzame energie. De stuurgroep Nationaal Landschap Noadrlike Fryske Wâlden (NL-NFW) heeft in het kader van Zelfsturing en Profit een streekconferentie belegd, waarin de energieopwekking uit hout als kansrijke Product Markt Combinatie (PMC) werd benoemd. De stuurgroep heeft aan dit onderwerp een hoge prioriteit gegeven en een PMC-team opgericht voor dit doel. Omdat er meerdere initiatieven binnen het Nationaal Landschap Noarlike Fryske Wâlden (NL-NFW) waren, heeft de stuurgroep NL-NFW de gemeente in de brief van 15 april 2009 gevraagd gebruik te maken van de faciliteiten van het PMC-team. De verschillende partijen hebben daarna besloten te gaan samenwerken en een pilot van maximaal drie jaar, voor het oogsten en vermarkten van hout, te doen. De stuurgroep NL-NFW , de vijf Wâldgemeenten, LTO Noord, Landschapsbeheer Friesland participeerden in de pilot. In de proef is per seizoen ca. 30 km singel of wal bij ca. 60 boeren machinaal geoogst, versnipperd en afgevoerd naar een houtgestookte centrale, die daarvoor een marktconforme prijs betaalde. Naast het machinale oogsten is het handwerk zoals zagen op voor de machine onbereikbare plekken, herstellen van afrasteringen, e.d. door Caparis en Trion (wsw) uitgevoerd. De proef duurde 3 jaar/3 oogsten om de logistiek en de organisatie te optimaliseren. Er zou een businessplan worden opgesteld voor de opschaling van de proef naar de gehele NFW. Essentieel voor de proef was het uitgangspunt, dat de boeren cq de gemeenten eigenaar blijven van het hout en het voor de (stijgende) marktprijs verkopen (zie bijlage). De werkgroep Energie uit hout, waarin de 5 gemeenten in het nationaal landschap de Noardlike Fryske Wâlden, Landschapsbeheer Friesland, Omrin en de agrarische natuurvereniging NFW samenwerken begeleiden de proef. De praktijkproef is georganiseerd door de agrarische natuurvereniging NFW. Na elke oogst heeft een evaluatie plaatsgevonden. Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? Ervaring opdoen met de organisatie, logistiek, kosten en opbrengsten. Ook is onderzocht of het rendabel is om de houtsnippers te bewerken tot zogenoemde pellets, die gemakkelijker dan houtsnippers kunnen worden opgeslagen en verkocht. Er is ervaring opgedaan en daarmee is dat doel gerealiseerd. Ook is het duidelijk geworden dat het verwerken tot en vermarkten van pellets niet rendabel is. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? De samenwerking verliep goed. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? Het project heeft een tegenslag gekend bij de ontwikkeling van de machine die ingezet zou worden. De ontwikkelaar werd ziek en daardoor is vertraging opgelopen. Een negatief effect van de proef is geweest dat op bepaalde locaties de proef dermatig grootschalig is aan gepakt dat dit een lokale "kaalslag" opleverde. Bij toekenning van een bijdrage voor het vervolg (zie punt 4) kan in de toekenningsbrief worden opgenomen dat dit niet weer plaats mag vinden. Wat kostte het project? De gemeente Achtkarspelen heeft een bijdrage aan dit project gedaan van € 18.000 verdeeld over de drie jaren die de proef duurde. De totale kosten over 3 jaar bedroegen ca. € 500.000 zo was berekend bij aanvang. Het ministerie van LNV was bereid voor de eerste oogst € 70.000 bij te dragen op voorwaarde van cofinanciering. Van de gemeenten wordt een jaarlijkse bijdrage van €
30.000 verwacht. Andere bijdragen zijn verkregen SenterNovem, LTO-Noord, de vereniging NFW.
van
de
provincie
Fryslân,
Wordt het project vervolgd? Er ligt op dit moment een aanvraag van de Vereniging Noardelike Fryske Wâlden voor een bijdrage in het project Energie uit hout, fase 2. In dit project zal het werken met de beste methode worden uitgerold over het gebied door het opzetten van een collectieve aanpak. De schaalvergroting biedt volgens de NFW naar verwachting een verdere kostenverlaging, kwaliteitsverbetering van het onderhoud, gebruik van het hout voor duurzame energievoorziening in de regio en ontzorgen van de eigenaren van de singels en wallen. De gemeenten behoeven op termijn het verbranden van takken in de open lucht niet meer te gedogen. Bij de aanbesteding zullen de bijkomende (handmatige) werkzaamheden worden voorbehouden aan werknemers in de sociale werkvoorziening. Na 2 jaar vindt een tussenevaluatie plaats.
4. Duurzaam ondernemen
Project: Koploperprojecten Duurzaam ondernemen Omschrijving project: Het doel van dit project was om bedrijven en organisaties bewust te maken van duurzaam- en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het gaat dan om de rol die zij hierin spelen en ook de voordelen die het kan opleveren. Adviesbureau DGMR heeft het koplopertraject uitgevoerd. Er zijn tot nu toe 2 koploperprojecten uitgevoerd. De eerste groep koplopers zijn AOC Buitenpost, Biddle, Stertil, VDM Wonen en de gemeente Achtkarspelen. Bij het tweede project bestond de groep koplopers uit: Dalstra Reizen, Land Transport, Daeldersplak, Oegema int. Transport B.V., Hoekstra Installatietechniek B.V., VAC advies, De Dikke Draai, Vrieswijk Kraanbedrijf BV, Wadro, Switte Bewegingscentrum en de Rabobank. Beide projecten zijn afgesloten met een symposium waarbij de deelnemers hun ervaringen en resultaten presenteren aan andere ondernemers. Wat was het beoogde resultaat en is dit ook gehaald? - Duurzaam ondernemen bij een grote groep bedrijven en organisaties onder de aandacht brengen middels de korte scan - Ondernemers bewust maken van hun rol en verantwoordelijkheid op het gebied van MVO en duurzaam ondernemen - Bedrijven inzicht geven in de voordelen van MVO en duurzaam ondernemen (financieel, imago etc.) - Door duurzaam ondernemen bedrijven sterker laten worden en daarmee ook de lokale economie Het laatste punt is lastig te beoordelen, wel lijkt het logisch dat door het bewust worden van het potentieel van MVO bedrijven dit punt kunnen toepassen in hun bedrijfsvoering en de profits hiervan kunnen benutten. De andere punten zijn gerealiseerd. Wat ging goed en kunnen we bij volgende projecten gebruiken? De deelnemende bedrijven in de eerste fase waren zeer enthousiast over het traject. Zij hebben in hun bedrijfsvoering aanpassingen kunnen doen die enerzijds goed zijn voor de maatschappij en/of milieu en anderzijds vaak ook een voordeel opleveren; op financieel gebied maar bijvoorbeeld ook marketingtechnisch. Ook zeggen ze waarde te hechten aan de contacten met en ervaringen van collega's op dit gebied. Ook in de tweede fase gaven bedrijven vergelijkbare punten aan. Wat kan bij een volgend vergelijkbaar project beter of anders? Op basis van de bevindingen van de eerste koplopers is samen met DGMR besproken hoe we dit vervolg vorm willen geven. Vanuit de ondernemers kwam de opmerking dat een heel traject een grote investering (in tijd en energie) betekend en dat dit een mogelijke drempel vormt voor potentiële deelnemers. We hebben daarom voor de tweede fase gezocht naar een vorm waarin bedrijven laagdrempelig kunnen instappen en, wanneer dit goed bevalt, kunnen kiezen om aan het uitgebreidere vervolgtraject (het daadwerkelijke "Koplopertraject) deel te nemen. Dit heeft geresulteerd in het aanbieden van een korte scan voor alle bedrijven en ondernemers met de mogelijkheid voor een verdiepingsslag onder begeleiding van een oud koploper. Daarna kon gekozen worden om aan het daadwerkelijke traject deel te nemen. Hierdoor is de tweede fase ingegaan met de meest gemotiveerde en meest kansrijke bedrijven. De deelnemers geven aan het in de praktijk en de waan van de dag soms wel lastig te vinden tijd vrij te maken voor het project. Om het project ook echt iets te laten betekenen is het wel belangrijk dat organisaties dit toch wel doen. Voor een vervolg zal hier zeker rekening mee moeten worden gehouden en ook concrete afspraken over moeten worden gemaakt.
Wat koste het project? Fase 1 € 24.975 Fase 2 € 35.000. Bij deze tweede fase is een Provinciale subsidie aangevraagd (30% van de kosten) Wordt het project vervolgd? Er is op Provinciaal niveau subsidie beschikbaar om een derde fase te doen. Hierbij is geen directe financiële bijdrage van de gemeenten nodig maar wel ondersteuning. Inmiddels is gestart met de voorbereidingen hiervoor. In de Duurzaamheidsvisie en uitvoeringplan van ANNO is dit project ook opgevoerd.
