dulair nummer 1 9 september 2011 jaargang 27

m

dulair nummer 1

9 septemb er 2011

jaa rgang 27 w w w.ou.nl

www.ou.nl

student Katrien Leyers:

‘OU-studie voor Vlaming heel avontuur’

ONDERWIJS

7

10

onderzoek

14

CO M M U N I T I E S

17

Prof. Frans Leijnse met emeritaat:

Scriptiestudente Annette van Liere:

Studentenvereniging De Lijn

'Andere leerstrategie volwassenenonderwijs'

‘Verzuimbeleid scholen minder richten op sancties’

Bijzonder 25-jarig jubileum

1

c

inh

lofon

Modulair verschijnt zeswekelijks, telt 32 pagina’s, in een oplage van 31.000 exemplaren. Het blad wordt uitgegeven door de afdeling Voorlichting, Service en Informatie van de Open Universiteit (ISSN 0920-2560). Studenten en alumni krijgen het blad (gratis) bezorgd. Er is ook een digitale editie (inclusief archief): www.ou.nl/modulair

12

ud

De Student

Studietips

Intrinsieke en/of extrinsieke motivatie

Studente psychologie en lid Studentenraad Katrien Leyers:

Redactie Hoofdredactie/eindredactie: Frans Bogaert Redactionele bijdragen Marijke te Hennepe, Fred Meeuwsen, Frans Bogaert, Paul Troost, Ramona Ghijsen, Leon Mussche (cartoon), Gijske Meijerink, Eva von Stockhausen, Zweitze W. Hofman

13

Overige bijdragen Walter Bazen, Nanda Boers, Paul Franck, Peter Nederlof, José Muijtjens, John Dohmen, Yolanda Gerritsen, Paul van den Boorn, Roel Hoekstra, Nikko Norte, Janny de Jonge, Joop van Halderen, Jöelle Rakower, Erna Sattler, Monique Bijker, Ruud Theunissen, Ingrid Frints

‘Een beetje beu ben ik de studie nu wel’

Studentenraad

Bologna Conference: onderzoek voorwaarden studiesucces

Onderwijs

Onderzoek

‘Verzuimbeleid scholen richten op pedagogisch handelen’

Grafische vormgeving Visuele communicatie en documentverwerking, Jules Verschaeren Basisontwerp: Exit Communicatie, Wessem Fotografie Peter Strelitski, Chris Peeters, Coen Voogd, Cees Elzinga

Uit de communities

‘Blended learning biedt meer leerdiscipline en structuur’

Advertenties Voor advertenties kunt u rechtstreeks contact opnemen met de hoofdredactie Redactieraad Modulair (en e-Modulair) worden redactioneel bewaakt binnen de uitgangspunten zoals geformuleerd door de Redactieraad. Leden: voorzitter Koos Baas, ing. (Informatica); drs. Nanda Boers (Psychologie); Frans Bogaert MA (Voorlichting, service en informatie); drs. Dick Disselkoen (Cultuurwetenschappen); drs. John Dohmen (Rechtswetenschappen); Peter Honig (studiecentra); dr. Marga Winnubst (CELSTEC); Bernadette Kop (Ondernemingsraad/ Studentenraad); drs. Max van Luik (Managementwetenschappen); Henny Schut (Marketing en communicatie); drs. Roel Hoekstra (Natuurwetenschappen). Redactieadres Secretariaat: Nicolle Delnoy (045-5762645) of Romy Ewoldt (045-5762858) Postadres: Valkenburgerweg 177 Postbus 2960, 6401 DL Heerlen t 045-5762670 (hoofdredactie) f 045-5762766 e-mail: [email protected] www.ou.nl/modulair Open Universiteit

25-jarig jubileum met lezing over Erasmus

Prof. dr. Frans Leijnse in terugblik:

Druk OBT, Den Haag Terrapress mat 80gr

Onderwijs

‘De student staat erg centraal hier’

14 17 24

Maandelijks 4

Nieuws

13 s t u d en t en r a a d

19 S ta r t en S u p p o r t

5

co lu m n S t u u tj e

14 o n d e r zo e k

Co lu m n Z w e i t z e

6 en da n n o g d e s t u d i e

16 a c t i V i t e i t en

22 o n d e r w i j s

7 De S t u d en t

18 s e r v i c e

29 t en ta m en i n f o

12 s t u d i e t i p s

31 AFG E STUD E E RD E N

Open Universiteit Modulair 9 september 2011

3

nie

ws

c

lumn

’Streng selectiebeleid wo kan niet zonder vangnet’

Afscheid collegevoorzitter Bovens tijdens Dies

‘Elk selectief onderwijssysteem heeft een goed functionerend vangnet nodig. Niet om de spreekwoordelijke luie student eindeloos in het systeem vast te houden, maar om met gerichte steun in de rug succesvolle afstudeerders te krijgen. Het vangnet is dus allesbehalve een hangmat!’ Dat verklaarde drs. Theo Bovens, voorzitter van het College van bestuur, op 14 juli in Schiermonnikoog tijdens zijn rede ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar. Overigens werd deze gemeente gekozen omdat met nieuwe studenten uit deze gemeente én uit Wassenaar, nu studenten uit alle 418 Nederlandse gemeenten aan de OU studeren. Met zijn rede reageerde Bovens op de begin juli verschenen Strategische Agenda voor het Hoger Onderwijs, Onderzoek en Wetenschap van staatssecretaris Halbe Zijlstra met maatregelen zoals selectie aan de poort en een langstudeerboete. De OU is de enige instelling in het hoger onderwijs die geen vooropleidingseisen mag en wil stellen. Bovens: ‘Er is sprake van volstrekt open toegang. Dat maakt de OU zeer geschikt als alternatief voor opleidingen met selectie aan de poort.’ Bovens toonde zich ook bezorgd over de deeltijdstudenten aan de andere universiteiten. Die moeten straks in hetzelfde aantal jaren afstuderen als hun voltijdcollega’s. Omdat bijna alle studenten van de OU een studie combineren met werk en/of zorg, heeft de OU zich gespecialiseerd in het tempo– en tijdonafhankelijk studeren. Bovens: ‘Wellicht kan een samenwerking van de andere universiteiten met ons soelaas bieden.’ Kijk voor de volledige tekst van de rede op: www.ou.nl/openingacademischjaar.

Aansluitend aan het academische deel van de Dies natalis op vrijdag 23 september staat de Open Universiteit stil bij het vertrek van collegevoorzitter drs. Theo Bovens. Het College van bestuur nodigt u van harte uit. Indien u aanwezig wilt zijn, kunt u zich tot uiterlijk 16 september aanmelden. Per 1 oktober is de voorzitter van het College van bestuur benoemd tot commissaris van de Koningin in de Provincie Limburg (ook wel gouverneur genoemd). Dat betekent dat hij onze universiteit na een dienstverband van ruim 8,5 jaar verlaat. Aansluitend aan het academische deel van de diesviering staan we stil bij zijn vertrek en is ruimte voor afscheid. Door toevoeging van het afscheid aan het programma zijn de tijden aangepast. Vanaf 13.30 uur vindt de ontvangst plaats in gebouw Pretoria op de universiteitscampus in Heerlen. Om 14.00 uur begint de academische zitting, gevolgd door het afscheid van Bovens om 15.15 uur. De receptie start om 16.00 uur. Meer informatie en aanmelden: www.ou.nl/dies. Overigens zal in Modulair 2 (28 oktober) ruim aandacht worden besteed aan het afscheid van Theo Bovens.

V.l.n.r.: Nieuwe student Harry Alers, waarnemend burgemeester Martin Zijlstra, Theo Bovens

4

Subsidie KWF voor Psychologie

Libelle Academy

De faculteit Psychologie krijgt van KWF Kankerbestrijding een subsidie van 550.000 euro. De subsidie gaat naar een vierjarige promotieonderzoek naar ontwikkeling en de effecten van een webportal waar voormalige kankerpatiënten terecht kunnen voor informatie, advies en ondersteuning. Het onderzoeksgeld is binnengehaald door prof. dr. Lilian Lechner en dr. Catherine Bolman in samenwerking met dr. Ilse Mesters van de Universiteit Maastricht (UM). De nazorg voor voormalig kankerpatiënten is vaak onvoldoende en voldoet niet aan hun behoefte. Op basis van vooronderzoek onder voormalige kankerpatiënten en eerdere projecten met deze groep wordt een portal ontwikkeld die beoogt hen laagdrempelige ondersteuning te bieden bij fysieke en psychosociale problemen, risicovolle leefstijlgedragingen en het verbeteren van probleemoplossende vaardigheden. De portal wordt vervolgens in een gerandomiseerd experiment bij voormalig kankerpatiënten getest op effectiviteit na 3, 6 en 12 maanden. Op het project waarbij de OU hoofdaanvrager is, en ook de UM betrokken is, zal een junior onderzoeker promoveren. Informatie over het onderzoeksproject is te verkrijgen bij de faculteit Psychologie.

Sinds 1 september 2011 maakt Libelle Academy gebruik van onze studiecentra in Groningen en Utrecht voor haar workshops en cursussen. Libelle Academy, een initiatief van Sanoma Media Netherlands, is in januari 2011 gestart. Vanwege haar succes is het aantal locaties uitgebreid en zal ook het aanbod worden vergroot. Libelle Academy geeft cursussen en workshops maar ook e-learningmodules over (populaire) thema’s als psychologie, organizing, reizen & cultuur en nieuwe media op tien verschillende locaties verspreid over Nederland: Delft, Zwolle, Amsterdam, Haarlem, Heerlen, Oss, Venlo, Hengelo, Groningen en Utrecht. Met een thema als ‘online & digitaal’ haakt Libelle Academy in op de behoefte van vrouwen hun kansen in de online-wereld te leren kennen. Zo kunnen zij de beginselen van het 'website bouwen' leren, krijgen zij tips en adviezen bij het schrijven van blogs en webteksten en leren zij de ins and outs van online netwerken. Overigens kunnen ook mannen gewoon de cursussen en workshops volgen. De workshops duren een dagdeel van drie uur en de cursussen drie dagdelen van twee uur. Online leren kan 90 dagen gevolgd worden, lesgeld vanaf € 32,95. Sanoma Media is met haar publiekstijdschriften, custom media magazines, events, websites, mobiele sites, mobiele apps en iPad apps het grootste mediabedrijf in bereik in Nederland.


Via voortentamen alsnog naar hoger onderwijs Sinds 2008 organiseert de OU landelijke voortentamens in bètavakken waarmee zogeheten deficiënties kunnen worden weggewerkt om (alsnog) te worden toegelaten tot een hogeschool of universiteit. Het gaat daarbij om opleidingen als geneeskunde, tandheelkunde en bouwkunde, maar er zijn ook studenten die studies als fiscale economie, astrofysica, industrial design, pedagogische wetenschappen, civiele techniek of een lerarenopleiding willen volgen. In 2010/11 is het aantal aanmeldingen voor de voortentamens in de vakken biologie, natuurkunde, scheikunde, wiskunde A en B met bijna 40% gestegen: van 1395 naar 1936. Het eerste jaar (2008/9) dat de OU de landelijke voortentamens organiseerde waren er 1100 aanmeldingen, het tweede jaar 1400. Sinds kort zijn er ook voortentamens Wiskunde T voor studenten die toegelaten willen worden tot een schakelprogramma naar een masteropleiding aan de TU Delft. Sinds 1 februari hebben zich al 373 studenten hiervoor aangemeld. Met de voortentamens maar ook voorbereidingscursussen wil de OU bijdragen aan het vergroten van de toegankelijkheid van het hoger onderwijs in Nederland. Voortentamens worden voor elk vak minstens twee keer per jaar afgenomen in de studiecentra. Aanmelden kan via internet: www. voortentamens.nl.

Eerste gebeurtenis: mijn dochter heeft sinds kort autorijles. Sindsdien kan ik geen meter meer rijden zonder opmerkingen: ik kijk niet goed in mijn spiegels, ik schakel te langzaam door, ik neem een rotonde (‘Nee mam, verkeersplein!’) verkeerd en ik vergeet dat fietsers van rechts tegenwoordig voorrang hebben. Kortom: als je mijn dochter moet geloven, is het een wonder dat er geen doden vallen als ik op de weg zit. Tweede gebeurtenis: een kennis die vrijstelling heeft gekregen voor het vak Gespreksvoering wil toch even weten wat ze mist. Geen probleem: ik heb alle boeken nog. Zonder erin te kijken overhandig ik het boek en de bijbehorende werkmap. Een week later krijg ik ‘m terug met een briefje erop: ‘Vooral hoe jij de opdrachten had gemaakt vond ik erg interessant.' Oh! Welke opdrachten? Aan de binnenkant van de map zitten inderdaad de opdrachten die ik destijds geschreven heb. Met verbazing kijk ik ernaar. Zowel de inhoud van de opdrachten als het bestaan van de uitwerking was ik totaal vergeten. Geruststellend denk ik: ‘Het is al heel lang geleden dat ik het vak volgde en dat het dus geen wonder is dat ik het niet meer weet.’ Helaas gaat die vlieger niet op. Als ik de map terugzet tussen de andere mappen en een map pak van een recenter vak, blijk ik ook daarvan het bestaan van opdracht en uitwerking geheel gewist te hebben uit mijn geheugen. Nu is dat ook nog niet zo’n ramp, maar verontrustender is dat ook de bijbehorende kennis me geheel onbekend voorkomt. Vagelijk herinner ik mij wat hoofdpunten van het vak maar daar blijft het dan ook wel bij. Er komt een rijmpje in mijn hoofd dat ik vroeger elk jaar trouw in mijn nieuwe schoolagenda schreef: hoe meer ik studeer hoe meer ik weet. Hoe meer ik weet, hoe meer ik vergeet. Waarom zou ik studeren? Ik hoop echter dat de kennis niet helemaal weg is, maar dat het weggezakt is. Bij een nominale studieduur van 9,5 jaar kun je er haast van uitgaan dat je niet alles meer paraat hebt. Bovendien blijkt bij autorijden dat er verkeerde gewoonten insluipen en dat je niet meer op de hoogte bent met de nieuwste ontwikkelingen. Dat geldt natuurlijk ook voor kennis en vaardigheden op andere gebieden. De ANWB verzorgt opfriscursussen voor oudere automobilisten. Zou het verzorgen van een soort APK-keuring voor oud-deelnemers aan vakken zoals Gespreksvoering niet een nuttige en leuke taak zijn voor de Open Universiteit? Een leven lang leren houdt natuurlijk ook in: kennis en vaardigheden up-to-date houden. Ik zou het wel zien zitten, zo’n dagje op herhaling.

Studenten

Op herhaling

Stuutje van Vulpen


5

en dan (nog) de st

die

de st

Iedereen heeft het tegenwoordig maar druk. Dat geldt eens te meer voor studenten van de Open Universiteit. Ze hebben een (veeleisende) baan, zijn partner, ouder, familie, maatschappelijk actief of sporten. En dan nog eens de studie. Hoe inventief kun je zijn? Nikko Norte (47) volgt Cultuurwetenschappen en Psychologie: ‘Ik sta vroeg op, stel per dag prioriteiten, en verdeel de tijd.’ Tekst: Ramona Ghijsen

Belangrijkste bezigheden overdag? ‘Een aantal weken geleden heb ik besloten een verwaarloosde camping en hotel in Duitsland te kopen. Wij gaan deze helemaal van de grond tillen en weer opnieuw opzetten. Het bedrijf draait gewoon door en tegelijkertijd wordt ruimte voor ruimte verbouwd.’

Studeer bij de Open Universiteit sinds … ‘Ik heb mijn eerste cursus Inleiding in de psychologie van de bacheloropleiding in augustus 2007 gekocht. De vrije ruimte heb ik gevuld met een aantal modulen van de opleiding Cultuurwetenschappen. Dit beviel me zo goed dat ik heb besloten om ook die opleiding te gaan volgen.’

Wo-studie of een enkele cursus? ‘Ik heb beide bacheloropleidingen bijna afgerond. Mijn streven is om hierna ook nog de masters te gaan volgen.’

Gemakkelijk maakt de Vlaamse psychologiestudente Katrien Leyers het zich niet. Naast een studie aan de Open Universiteit volgt ze aanvullende vakken aan de Universiteit van Leuven. En passant deed ze er ook nog een lerarenopleiding bij en haar zoontje vraagt ook de nodige aandacht. Al zo'n vijf jaar is ze actief lid van de Studentenraad. 'Een beetje beu ben ik de studie nu wel.' Maar het einde is in zicht en ze heeft al weer zin in een nieuwe studie. 'Met de Open Universiteit kun je in schoonheid eindigen.'

dent

'Voor een Vlaming is de OU een heel avontuur'

Eén opleiding volgen bij de OU vergt al veel zelfdiscipline en planning … ‘Ik begon mijn studie toen ik nog militair was. Ik heb geleerd om in verschillende situaties te studeren. Zo studeerde ik in de woestijn en legde ik tentamens af op ons kamp nabij Tarin Kowt. Ik merk dat ik niet snel afgeleid ben en een bepaald ritme heb gevonden. Op dit moment moet ik nog een aantal verplichtingen in Nederland afronden en dan kan ik me volledig richten op de ontwikkelingen in Duitsland. Dat scheelt weer een paar uur reistijd. Ik sta vroeg op, stel per dag prioriteiten, en verdeel de tijd. Zit ik in de boeken en een gast ‘stoort’ mij voor bijvoorbeeld een douchemuntje, dan vind ik dat geen probleem. Daarna ga ik verder waar ik gebleven was.’

'Doe het op je eigen manier' Heeft Psychologie nog steeds prioriteit?

Andere bezigheden waarvoor de studie moet wijken? ’Ik heb wel iets met het thema gezondheid. Zodoende heb ik, op eigen initiatief, een onderzoek verricht naar het moment in de evolutie waarop de mens het gezondst was. Ik ben tot de conclusie gekomen dat dit in het paleolithisch tijdperk was. Zou de moderne mens nog steeds kunnen eten en bewegen als iemand uit dat tijdperk? Het antwoord bleek positief. Op basis van mijn bevindingen heb ik een manuscript geschreven voor een boek met als titel A Caveman’s Diaries. Over de inhoud verzorg ik nu lezingen. Maar ik heb nóg twee manuscripten liggen over de avonturen die ik heb beleefd. Dan heb ik het over mijn tijd in diverse spanningsgebieden op de wereld, de tijd die ik als matador heb doorgebracht in de arena’s van Spanje en mijn jaren in Afghanistan als uitgezonden militair. Alle drie de manuscripten liggen nu bij een uitgever.’

Wat is uw ultieme doel? ‘Alles lijkt nu bijeen te komen: ervaring, kennis, seminars en het begeleiden van mensen. Mijn streven is om alles binnen één bedrijf te combineren. Ik heb ruimte om lezingen te geven en een sportzaal te bouwen. Graag wil ik arrangementen opstellen waarbij gasten de keuze hebben om een verblijf in deze mooie omgeving te combineren met het volgen van een gezondheidsprogramma. Deels inhoudelijke lessen, deels praktijk.’

6


‘Cultuurwetenschappen vind ik het leukste, maar Psychologie vind ik boeiender en sluit beter aan op wat ik doe. Tijdens deze opleiding leer ik nu tevens om een goed wetenschappelijk onderzoek uit te voeren. Wellicht dat ik mijn eerdere onderzoeken nog eens over kan doen en er wetenschappelijker over kan publiceren.’

Welke rubriek leest u altijd in de Modulair? ‘Het is altijd leuk om te lezen hoe andere studenten hun studie combineren met hun dagelijks leven. De rest blader ik door.’

Wat moet de OU vooral (niet) doen? ‘Ik dacht aanvankelijk dat ik altijd een tentamen geheel vrij kon plannen, maar kwam later tot de ontdekking dat dit zeker niet het geval is. Er zijn ook tentamenvormen waar vaste data aan verbonden zijn. Dit maakte het moeilijker om een bepaald studieritme vast te houden. Wellicht dat startende studenten hierin beter begeleid kunnen worden.’

Heeft u nog tips voor andere studenten? ‘Iedereen zit in een andere situatie en doet het op zijn eigen manier. Wat voor mij werkt hoeft voor een andere student niet te werken. Doe het lekker op je eigen manier, daarvoor krijg je bij de OU ook de gelegenheid.’


7

de st

dent Valse start In het begin zag het er niet naar uit dat ze met een gemiddelde van zes modules per jaar haar studie snel zou afmaken. 'Ik had een valse start door zes maanden over Inleiding in de psychologie te doen. Er zat weinig druk op de studie doordat ik toen nog een baan had, en ik wist niet goed hoe ik zo'n dubbele module moest aanpakken.' Katrien wijst studenten er graag op dat het studiecentrum in Antwerpen een cursus aanbiedt, waar ze je leren hoe je de leerstof moet bestuderen. 'Die cursus was een eyeopener voor me.' Nu heeft ze bijna haar masterdiploma. Zoals veel studenten pakte ze eerst de modules die haar leuk leken, maar halverwege haar bachelor paste ze zich aan het programma aan. Ze maakte wel van de mogelijkheid gebruik om al vóór haar bachelor enkele mastervakken te doen. 'Zorg ervoor dat je studie leuk blijft', is haar advies. 'Focus je niet op die eindeloze reeks van 57 modules, want dan word je helemaal gefrustreerd. Als ze aan mij vroegen hoeveel ik er nog moest doen, dan wilde ik dat niet horen. Bekijk je studie module per module.'

Tekst: Paul Troost Beeld: Peter Strelitski

‘Focus je niet op die eindeloze reeks, bekijk je studie per module’

8


Katrien Leyers (38) spreekt uit ervaring als ze beweert dat studeren aan de OU voor een Vlaming een heel avontuur is. 'In Nederland weten ze wat de Open Universiteit is, in Vlaanderen is het een instituut van over de grens, het heeft hier geen naam. Ik moet altijd uitleggen waar ik studeer.' Dat de studiecentra van de OU in Vlaanderen bij reguliere universiteiten ondergebracht zijn, heeft haar over de streep getrokken zich als psychologiestudent bij zo'n uitheemse universiteit in te schrijven. Ze had ook weinig keuze, want Vlaanderen kent geen afstandsonderwijs op universitair niveau. 'De link met het gevestigde onderwijs geeft credibility en gaf mij een vertrouwd gevoel. Daardoor durfde ik de stap te zetten.' De OU doet er volgens Katrien goed aan de band met de Vlaamse universiteiten verder aan te trekken. 'Dat is de enige manier om hier serieus genomen te worden.' Studeren aan een Nederlandse universiteit is Katrien niet slecht bevallen. Ze startte zeven jaar geleden in een periode dat ze als consulent bij een informaticabedrijf werkte. Ze zocht verdieping en dacht er even over om zich verder in de ICT te specialiseren. Uiteindelijk koos ze voor psychologie. 'Voor een vrouw vind ik de wereld van de ICT niet aantrekkelijk. Wetenschap past meer bij me en psychologie houdt zich bezig met problemen van mensen; er worden vragen gesteld die ertoe doen, en dat trekt me. Als psychotherapeut wil ik straks proberen een antwoord op die vragen te vinden.'

Naam: Katrien Leyers Leeftijd: 38 jaar Burgerlijke staat: ongehuwd, een zoon Woonplaats: Mechelen (B) Vooropleiding: informatica Beroep: IT-consultant Begonnen met OU-studie: 2004 Afgerond: 57 modules Bezig met: Stage klinische psychologie, Afstudeeronderzoek Studiecentrum: Leuven Andere OU-relevante bezigheden: Lid Studentenraad

ook in de raad aan de orde gesteld. OU-studenten kunnen hier bijvoorbeeld geen educatief verlof krijgen en we vinden dat de OU in Vlaanderen wel wat meer reclame mag maken.' De cultuur in de Studentenraad heeft Katrien in positieve zin zien veranderen. 'We worden nu gehoord, de communicatie in de raad is duidelijk verbeterd. Daar hebben alle partijen hard aan gewerkt. Als studenten stellen we ons nu coöperatief op. Zo zet je gemeenschapKatrien maakte het zich niet gemakkelijk door naast haar studie ook pelijke belangen in de verf.' Het valt haar op dat er anders dan ze in Vlaanderen gewend is met gezagsverhoudingen wordt omgegaan. nog een parttime lerarenopleiding in Mechelen te volgen. 'Je weet maar nooit of ik straks als psycholoog werk kan vinden. Mijn kansen Er verandert wel wat, maar in Nederland gaat men kouder en afstandelijker met elkaar om.' zijn nu een stuk groter.' Ook kreeg ze drieënhalf jaar geleden een zoontje dat natuurlijk ook de nodige aandacht vraagt. 'Eerst was de Studeren aan twee universiteiten studie een stuk hobby, nu met kind een zware dobber en een last.' Dat Katrien het 'vijfde masterjaar' op de agenda van de Studentenraad heeft gezet, zal geen Vlaamse psychologiestudent Modules niet Vervlaamsen verbazen. België kent namelijk een tweejarige masteropleiding Vertraging liep Katriens studie op door de bachelorthesis, een psychologie, Nederland een eenjarige. Nederlandse masters kunonderzoeksproject dat ze samen met vijf andere studenten moest doen. Het onderzoek ging over pesten via de nieuwe media. 'Ik ben nen daarom in Vlaanderen niet als psycholoog aan de slag en worden ook niet tot vervolgopleidingen toegelaten. Voor Katrien niet tegen samenwerken, want je leert van elkaar en kunt elkaar erg vervelend, want ze wil een opleiding tot therapeut gaan volhelpen. Maar met zovelen werken kost wel meer tijd.' Ze was de gen. 'De OU heeft met de Universiteit van Leuven een akkoord enige Vlaming in het groepje. Dat maakte het volgens haar juist boeiend: 'Je kunt elkaars cultuur een beetje vergelijken. Bovendien over aanvullende theoretische vakken bereikt en daar maak ik nu gebruik van.' Maar studeren aan twee universiteiten maakt haar heb ik me aan een Nederlandse opleiding ingeschreven. Dan moet leven er niet gemakkelijker op. 'De Open Universiteit had me het je de consequentie daarvan nemen.' Ze is er dan ook geen vooradvies gegeven om eerst aan de OU af te studeren en daarna pas stander van om de inhoud van de modules aan Vlaanderen aan in Leuven te beginnen. Maar ik was een beetje eigenwijs en heb te passen. 'Ik weet dat anderen daar anders over denken, maar de meeste psychologiemodules staan ook los van de Nederlandse situ- te veel hooi op mijn vork genomen.' Daar kwam bij dat ze een stage van vier maanden moest lopen waardoor de studie in Leuven atie. Af en toe is de leerstof typisch Nederlands, zoals de module behoorlijk in de knel is gekomen. 'Een stageplaats vinden was ook over ambulante zorg en die over interculturele psychologie.' niet gemakkelijk, want de Open Universiteit is hier niet bekend. Ik ben er wel uitgekomen, maar het kostte een hoop tijd en moeite.'

’Natuurlijk kom ik voor de Vlaamse belangen op’

Met de Nederlandse cultuur maakte Katrien vooral via de Studentenraad kennis. Al zo'n vijf jaar is ze lid. Ze zit er op persoonlijke titel, niet als vertegenwoordiger van Vlaanderen. 'Natuurlijk kom ik voor de Vlaamse belangen op. Een tijdje geleden nog hebben we een enquête gehouden om een beeld te krijgen van problemen die bij de studenten hier spelen. We hebben die

Hoewel de laatste loodjes bijzonder zwaar wegen, wil Katrien na haar studie gewoon aan de Open Universiteit blijven studeren. 'Nu ben ik het even beu, want ik ben verplicht in korte tijd heel veel te studeren. Maar ik ben altijd heel nieuwsgierig geweest en ik zie ernaar uit om zonder druk over dingen te lezen die me interesseren.' Wat het straks gaat worden, weet ze nog niet. 'Managementwetenschappen lijkt me wel wat, of misschien een proefschrift schrijven. Dan kan ik ook lid van de Studentenraad blijven.'


9

nderwijs Tekst: Frans Bogaert

Prof. Frans Leijnse met emeritaat, maar blijft aan de OU verbonden

’Volwassenenonderwijs vraagt om andere leerstrategie’ Per 1 september 2011 is hij met emeritaat gegaan, prof. Frans Leijnse. En ofschoon ook daarna nog aan de OU verbonden, is het nu hét moment om zaken in perspectief te bezien. Zo zit de OU, naar de stellige overtuiging van Leijnse, nog te zeer op een individuele leerstrategie en te weinig op blended learning, waarbij studenten in community’s een zekere leerdiscipline en structuur aangeboden krijgen. De OU moet volgens Leijnse bovendien vanuit een vraaggestuurde benadering de markt op. Ten overstaan van de politiek zou de OU, met het rapport Veerman in de hand, strijdbaar haar positie moeten verdedigen als dé publieke instelling voor leven lang leren binnen het ho-stelsel, met wie het succesvol samenwerken is. Hij lijkt in de luwte te opereren, prof. dr. Frans Leijnse, maar deze man met een heus netwerk – hij komt nog steeds voor in het Volkskrant-lijstje van meest invloedrijke Nederlanders – trekt bepaald mee aan de touwtjes in enkele belangrijke OU-dossiers, zoals proef Instellingsaccreditatie, Netwerk Open Hogeschool, Graduate School en het Netherlands Laboratory for Lifelong Learning (NELLL). Per 1 september dit jaar beëindigt hij zijn actieve hoogleraarschap, maar blijft hij nog verbonden aan de OU. Op de ochtend dat wij hebben afgesproken in de lobby van een hotel naast het Centraal Station Utrecht, komt hij rustig aanfietsen. Even later ben ik toehoorder van een, met gedragen stem gegeven, boeiend hoorcollege waarin zowel de persoonlijke overtuiging als die van de hoogleraar is terug te vinden, dikwijls voorafgegaan door de woorden Mijn stelling is, bijvoorbeeld dat ‘het volwassenenonderwijs om een andere leerstrategie vraagt.’ Waarom moet er een leven lang geleerd worden? ‘Over een aantal zaken op de arbeidsmarkt is consensus: de vergrijzing met als gevolg de grote uitstroom aan intellectueel kapitaal; de snelle veroudering van kennis in een kenniseconomie die om continue innovatie vraagt; de kennisintensivering van de meeste beroepen, we spreken in dat verband ook wel over evidence based practice ofwel een professionele praktijk gebaseerd op gevalideerde kennis en inzicht, waarop voortdurend gereflecteerd wordt. Deze trends zijn vrij breed en raken vooral functies op middelbaar en hoger niveau. Want ook dat is een trend: in alle functies gaat het niveau omhoog, is sprake van structurele upgrading. Aan de boven10


kant ontstaan daardoor de grootste tekorten: de arbeidsmarkt voor hoger opgeleiden wordt de komende jaren steeds krapper (meer vraag dan aanbod). Jaarlijks gaat het om een behoefte aan meer dan 10.000 extra ho-diploma’s. In onze dynamische kenniseconomie ontkom je ook niet aan een zekere snelheid van kenniscirculatie, het kunnen oppikken en toepassen van kennis – kijk naar landen als China en India. Zoals ook het rapport Veerman op basis van OECD-gegevens stelt, scoort Nederland heel slecht als het gaat om meer diepgaand en breed, diplomagericht onderwijs voor de mensen boven de dertig jaar. Om wat meer zicht te krijgen op conjuncturele verschillen, hebben we het Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) in Maastricht gevraagd een prognose te maken van wat de arbeidsmarkt de komende jaren vraagt.’ Maar er komen toch ook hoger opgeleiden uit het initiële onderwijs … ‘We weten nu al dat de omvang van de jeugdgeneratie in het secundair onderwijs ontoereikend is om de tekorten op de arbeidsmarkt aan te vullen. Dus groei moet overwegend gerealiseerd worden via postinitieel onderwijs, tweede leerweg, LLL. Ik ben overigens van mening dat volwassenenonderwijs om een heel andere didactische benadering vraagt.’ Licht u eens toe … ‘Een belangrijk deel van de opleidingsinspanning in het leven verschuift naar de periode dat de mensen werk hebben, zeg tussen 25 en 65 jaar. Voor mij is het de vraag of het leren door volwassenen niet een heel andere vorm van leren is dan die van jeugdigen, ook als je kijkt naar de rela-

tie van het leren met werken. Op die wezenlijke vraag naar leerstrategieën voor volwassenen is het onderzoek van de OU niet voor niets nadrukkelijk gefocust. We komen er hierna ongetwijfeld over te spreken.’ Een terugkerende vraag is wie het LLL moet betalen … ‘Mensen die werken, hebben een duidelijk persoonlijk belang in termen van carrièreperspectief. Maar ook de werkgever moet er iets aan gelegen zijn om een goed opgeleid iemand te hebben. Beiden kunnen dus bijdragen in de kosten. Ik vind dat we veel te lang uit zijn blijven gaan van het feit dat door de overheid bekostigd onderwijs op dezelfde wijze toegankelijk moet zijn voor volwassenen. Daarmee wil ik zeker niet gezegd hebben dat de overheid niet evenzeer verantwoordelijkheid draagt – het op peil houden van kennis is onmiskenbaar ook een publiek belang. In dat verband heb ik al vaker de suggestie gedaan dat de overheidssubsidie (deels) rechtstreeks gaat naar de volwassen onderwijsvragers in de vorm van leerrechten of vouchers. Dat is dus langs de lijn van vraagfinanciering, en dan voor alle hogescholen en universiteiten.’ Moeten dan álle bekostigde instellingen de LLL-markt op én nog eens de concurrentie met commerciële aanbieders aangaan? ‘Ik geloof dat de bekostigde hogescholen en universiteiten, maar zeker de OU, die strijd gemakkelijk aankunnen. De OU rekent bovendien al een fors aantal volwassen studenten tot haar populatie. Studentenenquêtes doen de OU steevast bovenin rankings eindigen. Dat is ook haar credo: wij zijn er voor de volwassenen, wij zijn er voor het LLL. Binnen het publieke bestel voldoet de OU ook aan de

accreditatie-eisen, WHW, onderzoek, noem maar op. Aan al die eisen voldoen de nietbekostigde instellingen, die vooral focussen op afzet en winst, gewoonweg niet.’ Vraagt de arbeidsmarkt niet meer dan alleen BaMa-opleidingen? ‘Naast de inhoudelijke kwaliteit van je opleidingen, moet je ook blijven kijken of de markt dat nog steeds vraagt? Zo neemt de vraag van traditionele tweedekansers af. De hoeveelheid bachelorstudenten blijft op z’n best constant, in de masterpopulatie zit enige groei, maar dat zijn betrekkelijk kleine aantallen. In een periode waarin de hogescholen en universiteiten als geheel bijna een kwart zijn gegroeid, heeft de OU haar studentenaantal zelfs zien teruglopen; ons marktaandeel in het hoger onderwijs is scherp gedaald. Naar mijn mening heeft dat te maken met zowel de behoefte aan ook andere leerstofgebieden, maar vooral met andere leerstrategieën voor volwassenen. We zitten nog te zeer op een individuele leerstrategie en te weinig op wat we blended learning noemen, waarbij je probeert die studenten toch in groepen of community's, in een zekere leerdiscipline en structuur te brengen. Mijn wat hardere conclusie is dat de OU, ofschoon opererend in een duidelijke groeimarkt, geen kans heeft gezien om ook zelf meer studenten binnen te halen door veel te lang vast te houden aan het bestaande assortiment en de bekende werkwijzen. We hebben de wezenlijke veranderingen in de leerbehoeften van volwassenen onvoldoende gezien en onszelf onvoldoende vernieuwd.’ Maar de vrijheid van studeren dan? ‘Ik denk dat we ook op dat punt geleerd hebben dat, opnieuw verwijs ik naar het rendement, als iemand een opleiding doet, er twee zaken zijn: de vrijheidsgraden die hij/zij heeft om de opleiding aan te passen aan zijn persoonlijke omstandigheden, werk, gezin. Daar kun je steeds verregaander in tegemoetkomen, maar binnen het afstandsonderwijs heeft dat zijn grenzen. De andere dimensie is de discipline die je erin weet te krijgen, de mate van structuur, de mate waarin je iemand als het ware dwingt om af te studeren. Nou is de OU sterk in vrijheidsgraden, maar veel minder in structuur. En dat moet wel, waarmee ik weer terugkom op het belang van leerstrategieën. Daarin maken we beslist vorderingen als ik kijk naar bijvoorbeeld de ontwikkelingen rondom open educational resources (OER) maar ook het schillen-

model zoals dat wordt beproefd binnen het OpenU-project. Laat belangstellenden bij eerste kennismaking eens proeven, kennismaken, een cursus volgen en begeleidt hem/haar via een portfolio op een systematische, gestructureerde manier naar een volledige opleiding, een academische graad. De vraag van de arbeidsmarkt dient hier vertrekpunt te zijn.’ Opnieuw: is ons huidige aanbod daartoe breed genoeg? ‘Nee dus! Je ontkomt er niet aan om ook je huidige aanbod kritisch te bezien op rendement en dus vraag. Daarnaast is het zaak dat je dat aanbod weer verbreedt en actualiseert. Daarvoor heb je middelen nodig en die krijg je uit de succesvolle omzet van onderwijs waar ook werkelijk vraag naar is. Kortom: het totale OU-opleidingenpalet moet ook regelmatig worden doorgemeten en aan strategische keuzes onderworpen.’ U opperde daarnet het belang van OER, kunt u dat nog eens toelichten? ‘Het ter beschikking stellen van onderwijsmateriaal op het web is een algemene ontwikkeling in het hoger onderwijs, en dus niet uniek voor de OU. Content wordt steeds flexibeler en makkelijker te vinden. De gedachte dat je als docent de content van een cursus eerst helemaal zelf ontwikkelt, is achterhaald, zeker als je de zeer hoge ontwikkelkosten in ogenschouw neemt. Bijkomend voordeel is dat docenten hierdoor meer tijd kunnen krijgen voor de overdracht en begeleiding. Zo zou je het beproefde model van Wikiwijs – een halfopen ruimte op het web waar leerkrachten gezamenlijk lesinhoud ontwikkelen en delen – ook kunnen opschalen naar het hoger onderwijs. In zekere zin is de onlangs gestarte Netwerk Open Hogeschool (NOH) met blended learning, dat wil zeggen afstands– én contactonderwijs én werkervaring, feitelijk al de realisatie van een nieuwe leerstrategie.’ Dan hebben we het vooralsnog over toepassingsgericht hbo-onderwijs … ‘Zeker, en die uitwerking is nu precies wat hogescholen van ons vragen. Hun docenten zien dat, voor de volwassenen die bij de hogescholen aankloppen, de gebruikelijke deeltijdopleidingen niet adequaat zijn. Deze volwassen studenten hebben duidelijk behoefte aan meer verdieping, reflectie op de praktijk, en voortbouwen op hetgeen zij in hun werkervaring hebben geleerd. Je zou kunnen zeggen dat zij meer systematische analyse, reflectie en verdieping, anders

Frans Leijnse (1947), socioloog, werkte aan de universiteiten van Groningen, Leiden, Nijmegen, en was hoogleraar in Amsterdam en Rotterdam. Sinds 2007 is hij verbonden aan de OU als universiteitshoogleraar, de leerstoel die is gekoppeld aan een voor de strategie en profiel van de instelling relevant thema: Onderwijs en arbeidsmarkt met als focus leven lang leren (LLL). In die hoedanigheid werd hij tevens geconsulteerd door de Commissie Veerman (2009). Leijnse bekleedt het lectoraat Kenniscirculatie aan de Hogeschool Utrecht. In die sector was hij tevens voorzitter van de HBO-raad (1998-2004). Hij is een (prominent) lid van de PvdA en was lid van de Eerste Kamer (2003-2011) en Tweede Kamer (1984-1994). Leijnse bekleedde in het verleden tal van nevenfuncties, waaronder het lidmaatschap van de Denktank Leren en Werken (2009) en het Innovatieplatform (2003-2007). Op dit moment is hij (o.a.) lid van de Raad van toezicht VU Amsterdam. gezegd meer wo-elementen in hun studie willen inpassen. Dat hebben de hogescholen niet zelf in huis. Maar ook die docenten zelf willen bijgeschoold worden in effectief LLL. Wat we bij NOH hebben geleerd, is dat je wel degelijk fors moet investeren in het niet-kopiëren van het leermodel voor jongeren, maar iets nieuws brengen. Het NOH-project is een sprekend voorbeeld van waar Veerman op doelt: de OU is de preferente partner voor samenwerking op het terrein van LLL. Als je tenslotte bedenkt dat het streven van hogescholen is dat zo’n 20 procent van de docenten – zo’n kleine 4.000 van de ruim 18.000 – moet promoveren, dan ligt ook daar een enorm potentieel voor onze Graduate School.’ En nu in relatie tot het wo-onderwijs? ‘In het concrete voorbeeld van NOH, de hbo-bachelor Informatica, draagt het bestaan van een parallelle wo-opleiding er toe bij dat je kunt spreken van een wederzijdse bevruchting. De OU zou van het binaire stelsel dus ook een onderscheidend voordeel kunnen maken door te constateren dat andere instellingen daardoor behoorlijk gehandicapt zijn en samen met de OU, die wel beide kanten in zich verenigt, een brug kunnen slaan tussen beide Open Universiteit Modulair 9 september 2011

11

st

Er liggen nu een Instellingsplan voor de komende jaren, dat kritisch wordt gereviewed, het rapport Veerman, de Strategische Agenda van Zijlstra – alles lijkt bijeen te komen … ‘Zeker, dit is hét moment. Wat het rapport Veerman betreft, ben ik aanzienlijk positiever dan anderen binnen de OU. In feite bevestigt hij de positie van de OU in het publieke bestel. Alleen maakt de OU die rol nog niet helemaal waar – kijk naar de studentenaantallen. Nou kun je die laatste conclusie gaan aanvechten, maar je kunt het ook gewoon erkennen. Pak dat nou op!’ Wat zou volgens u de strategie van het College van bestuur moeten zijn? ‘In de eerste plaats wil ik dit nog eens helder

stellen: de overheid heeft destijds gekozen voor het instellen van een universiteit met een specifieke missie in het publieke bestel. Dat impliceert dat je ook een universiteit als zodanig moet kunnen zijn, met (internationaal) onderzoek, met een substantieel pakket aan BaMa-opleidingen en PhD-trajecten. Mijn probleem is dat de overheid 25 jaar geleden eigenlijk niet de faciliteiten heeft gecreëerd om dat ook helemaal mogelijk te maken. Zeker op het terrein van onderzoek heeft de OU uit het eigen onderwijsbudget een inhaalslag proberen te maken. Meer specifiek met betrekking tot LLL heeft de overheid tot op vandaag nagelaten consistent beleid te ontwikkelen. Met het rapport Veerman in de hand mag de OU de overheid best eens uitdagen en dat op twee fronten: 1. je moet zorgen dat je eigen aanbod en activiteiten uitstraalt dat je een duidelijke visie hebt op dit terrein, dat je weet wat je doet en dat je daarin succesvol bent; 2. je moet in samenwerkingsverbanden met andere ho-instellingen een reputatie opbouwen als de club met wie het goed samenwerken is op het terrein van LLL. De mogelijkheden van open educational resources moeten bij die OU-strategie centraal onderdeel vormen.’

Een tijdje terug een nieuwe rector, nu een nieuwe collegevoorzitter, is dat niet wat veel wisseling aan de top binnen 1 jaar? ‘Nee, het zou weleens de instabiliteit kunnen zijn die je nodig hebt om slagen te kunnen maken. Het stelt wel opnieuw specifieke eisen aan het profiel van de collegevoorzitter. De Raad van toezicht zal zich moeten realiseren waar we nu staan en wat er allemaal te winnen valt.’ Blijft u nog verbonden aan de Open Universiteit? ‘Als het kan graag, maar niet meer in de vorm van grote eindverantwoordelijkheden, maar zeker wel om mee te denken. Ik heb genoeg affiniteit met de OU, daarom wil ik ook geen formeel afscheid. Het is mijn stellige overtuiging dat de OU naar buiten moet, naar buiten moet kijken. Vanuit mijn netwerk verneem ik veel respect en waardering voor deze bijzondere universiteit, en hooggespannen verwachtingen van de toegevoegde waarde van de OU in de samenwerking met andere hogescholen en universiteiten. Er zijn dus volop kansen.’

Studietips: motivatie In deze rubriek geven regionaal voorlichters Gijske Meijerink (rechts op foto) en Eva von Stockhausen (l), beiden regio Randstad, advies over hoe je meer generieke studievaardigheden – zoals concentratie, planning, tentamen doen – op succesvolle wijze kunt ontwikkelen. Deze keer: motivatie.

Motivatie is een breed begrip. Veel studenten lopen in hun studie tegen kleine of grote motivatieproblemen aan, deze kunnen veroorzaakt worden door een scala aan factoren. Zoals het gevoel in tijdnood te komen vanwege andere verplichtingen, onverwachte aspecten van de studie waarop je niet was voorbereid, persoonlijke omstandigheden die veranderd zijn, enzovoort. Hierdoor kan je geleidelijk aan of plotseling heel anders in je studie komen te staan. Je kunt nog maar moeilijk enthousiasme en tijd opbrengen voor dat tentamen of die nieuwe module. Het kan heel nuttig zijn om voor jezelf na te gaan waarom jouw studiebeleving, en daarmee je motivatie, is veranderd. Daarnaast is er nog een ander belangrijk aspect dat vaak over het hoofd

12


wordt gezien: met welke verwachtingen ben je aan je studie begonnen?

Intrinsieke motivatie Het begrip intrinsieke motivatie heeft betrekking op zingeving in je leven. Studenten die vooral intrinsiek gemotiveerd zijn, zullen hun studie eerder zien als een verrijking van het leven hier en nu, dan als a means to an end. Het studeren zelf is voor hen belangrijker dan het halen van een diploma. Het gaat om de reis en minder om de aankomst.

Extrinsieke motivatie Bij veel activiteiten in ons leven is er sprake van extrinsieke motivatie: we doen iets omdat de uitkomst van deze activiteit

gewenst of noodzakelijk is. Ook laten we ons gevoel van eigenwaarde vaak afhangen van het succesvol afronden van een bepaalde activiteit, deze vorm van extrinsieke motivatie leggen we onszelf dus op. Voor extrinsiek gemotiveerde studenten geldt dat zij (aanvankelijk) worden gedreven door de positieve gevolgen die het volgen en afronden van een studie met zich mee brengt. Extrinsieke motivatie is niet per se een negatief gegeven, zeker niet als zij (onbewust) leidt tot intrinsieke motivatie. Ben jij je van jouw eigen motivatie bewust? Ben jij intrinsiek gemotiveerd of extrinsiek? Of misschien beide? Uiteindelijk: heb je wat meer hulp nodig bij het fenomeen motivatie? Op de website Studiecoach vind je uitgebreide informatie over motivatie: www.studiecoach.ou.nl.

Van 11 tot en met 13 juli namen twee leden van de Studentenraad, Katrien Leyers en Janny de Jonge, deel aan The International Bologna Conference te Berlijn met als centraal onderwerp: de sociale dimensie in het hoger onderwijs. Doel van de conferentie was het vergelijken (en integreren) van de verschillen in aanpak van de sociale dimensie(s) van studenten aan universiteiten in Europese landen. Janny doet verslag: 'Alleen het systematisch onderzoeken

s t u d e n t e n

van de impact van voorzieningen bij studiesucces en het meten van (on)tevredenheid kunnen een debat op gang brengen.'

Follow up Bologna Conference: onderzoek voorwaarden studiesucces De zogeheten Bologna-agenda (1999) stond destijds in het teken van het tot stand brengen van één Europese ruimte voor hoger onderwijs. Onder andere de invoering van het BaMa-stelsel in 2002 vormde één van de uitwerkingen hiervan. Naast onderzoek en onderwijs is de service en dienstverlening aan studenten één van de pijlers van succes bij goed ingericht hoger onderwijs. Excellentie bij het vergaren van kennis vraagt ook om excellentie in support bij de leeromgeving en sociale structuren van en voor de studenten. De sociale dimensie vormt hierbij eveneens een sleutelfactor voor succes. Bij de sociale dimensie gaat het om support op verschillende terreinen zoals: huisvesting, financiële consequenties, ondersteuning van motivatie. Het blijkt dat de sociale dimensie bij veel universiteiten verschillend is georganiseerd. Veelal hangt dit af van de structuur van de universiteit en de manier waarop de ondersteuning van de studenten is georganiseerd. Deze diversiteit maakt het echter mogelijk good practices uit te wisselen.

Grote diversiteit De sprekers uit diverse landen waren het erover eens dat de laatste decennia diversificatie en de ontwikkeling van hoger onderwijs met meer verschillende profielen een enorme groei hebben doorgemaakt. Dit heeft tot gevolg dat de populatie van studenten op haar beurt ook leidt tot een grotere diversiteit, ook naar behoeften. Denk bijvoorbeeld aan lifelong learning, waarbij het om een andere populatie gaat, die vervolgens ook om een andere benadering van ondersteuning vraagt. Ook werd gesteld dat hoger onderwijs gezien kan worden als één van de sleutels bij sociaal welzijn en economische vertegenwoordiging in de kenniseconomie. Daardoor wordt, met name in Europese landen, hoger onderwijs meer als een integraal onderdeel van het leven gezien. Dat houdt in dat hoger onderwijs meer toegankelijk is en moet zijn, ook voor de niet-traditionele groep van studenten. Denk aan studenten uit lagere sociale milieus of volwassenen die studeren naast hun werk. In het algemeen waren sprekers van mening dat de groei van het hoger onderwijs, en de gevolgen daarvan, in een breder kader gezien moeten worden, dus niet alleen in Europa maar binnen een wereldwijde setting. De focus zal moeten liggen op studiesucces! De centrale vraag is dan: wat is er zoal nodig om een studie succesvol te laten verlopen? Om werkelijk de kwaliteit van onderwijs, leren en andere aspecten van ervaring en effectiviteit te kunnen vergelijken en daaruit te kunnen leren, zijn recente data en de juiste gegevens nodig. Systematisch onderzoeken van wat de impact van studentenvoorzieningen

Janny de Jonge Verkiezingen Studentenraad 2012 Ben jij diegene die mee wil denken bij de Open Universiteit, en inspraak en advies wil geven aan het College van bestuur? Geef je dan op als kandidaatbestuurslid voor de komende verkiezingen. Wat levert het je op? Een inspirerende omgeving, (meer) betrokkenheid bij het reilen en zeilen van de Open Universiteit, maar ook betrokkenheid bij het hoger onderwijs in het algemeen. Je doet ervaring op in een bestuursfunctie – of misschien heb je die al en kun je die inzetten! – wat goed staat op je CV. Aarzel niet en meld je aan! Voor meer informatie zie adres in hieronder.

raad

stelsels. Kijk in dat verband ook eens naar de (komende) NOH-bachelor managementwetenschappen waar eveneens, juist in relatie tot de grote praktijkcomponent, kruisbestuiving mogelijk is vanuit onze bestaande woopleiding. Sterker nog: in de Angelsaksische wereld kennen ze die knip hbo-wo niet eens, daar gaat het om de intelligente combinatie van theorie en toepassing.’

dentenbelangen

Wilt u eens een vergadering bijwonen, bel dan met het ambtelijk secretariaat 045-5762737/2215 of mail naar: [email protected]. Wilt u meer weten over de SR, ga dan naar Studienet > Studentenraad.

is bij studiesucces en meten van (on)tevredenheid bij studenten kan een debat op gang brengen. Niet meten is niet weten (lees: verbeteren).

Bewustwording bij politici en beleidsmakers Echter, het beschikken over data alleen zal niet helpen. Bij politici en beleidsmakers zal bewustwording van de noodzaak van de juiste studentenvoorzieningen voor een brede groep door moeten dringen. In Berlijn is besloten dat een folluw-up Bologna-group wordt ingesteld die een en ander in kaart zal brengen. Gekeken zal worden wat studenten nodig hebben voor succes, wat gebeurt er bij de drop-outs? Wat kunnen de Bologna-landen onderling van elkaar leren? Welke ondersteuning is in het algemeen nodig? Hoe dan ook zullen studenten vertegenwoordigd moeten zijn in verschillende gremia om input te kunnen geven en hun stem (meer) laten horen.


13

onderz

ek

S C RI P TIE

‘Verzuimbeleid richten op pedagogisch handelen, minder op sancties’ Tekst: Fred Meeuwsen

Beeld: Cees Elzenga

Mooie respons

Annette van Liere MSc deed voor haar afstudeerscriptie Onderwijswetenschappen onderzoek naar schoolverzuim. Met haar scriptie wil ze scholen een spiegel voorhouden: ‘Ze moeten het verzuimbeleid specifieker richten op het pedagogisch handelen. Nu is het nog teveel gericht op regels en sancties.'

Voor haar onderzoek nam Annette een monitor verzuimbeleid af bij schoolleiders. Achtentwintig respondenten deden mee, werkzaam aan tien vo-scholen. Centrale vragen: hoe ziet jullie verzuimbeleid eruit? Waar richten jullie je activiteiten op? Ook nam Annette een vragenlijst school- en verzuimbeleving, op basis van bestaande gevalideerde vragenlijsten, af bij vo-leerlingen. De vragenlijst – over onderwerpen als de school, de lesstof en de relatie met de docent en medeleerlingen – werd ingevuld door leerlingen van vier scholen verspreid over verschillende leerjaren en afkomstig uit het vmbo, de havo en het vwo. In totaal vulden van de 939 benaderde leerlingen 788 de vragenlijst in. Een mooie respons van 84 procent.

’Vooral het toepassen van statistiek was moeilijk en vergde veel tijd’ Voor het verwerken van de gegevens maakte Annette gebruik van het statistiekprogramma SPSS. Dat was geen sinecure. Het kostte enkele maanden om de gegevens te verwerken en te analyseren. ‘Vooral het toepassen van de statistiek was moeilijk en vergde veel tijd. Dan merk je dat je er toch weinig les in hebt gehad en een wat bredere basis aan vaardigheden mist. Het was best wel moeilijk. Ik moest er regelmatig een boek op naslaan om me de theorie eigen te maken. Maar, ik vond het ook wel heel uitdagend en boeiend.’

Niet alleen regels en sancties

Schoolverzuim, het is van alle tijden, maar toch lastig te definiëren en te meten, zo blijkt al snel tijdens het gesprek met Annette. Het is moeilijk om te zeggen of het toe– of afneemt. Er wordt in Nederland trouwens geeneens zoveel onderzoek naar schoolverzuim gedaan. In de VS en Engeland wel, maar daar zijn de onderwijssystemen weer anders, dus zijn de gegevens moeilijk te vergelijken met de situatie hier. En wanneer is er eigenlijk sprake van verzuim? Wanneer is het geoorloofd en wanneer ongeoorloofd? Is twintig minuten te laat komen ook al verzuim? En wat als ouders een ziektemelding doen terwijl hun kind niet ziek is? Kortom een begrip omgeven door vragen. Maar duidelijk is dat het een groot probleem is. Annette: ‘Uiteindelijk kan het leiden tot werkloosheid, criminaliteit, uitkeringsafhankelijkheid, vermindering van welzijn en gezondheid. Kortom een actueel probleem waar scholen en de samenleving al heel lang mee worstelen.’

Onderzoeksvoorstel lag al deels gereed Voor ze aan haar scriptie begon, was Annette al met het onderwerp bezig. Enkele gemeenten in Overijssel hadden het lectoraat Onderwijsarrangementen in maatschappelijke context in Hengelo – een bijzonder lectoraat ingesteld door het onderwijsveld Twente – gevraagd een instrument te ontwikkelen om verzuimbeleid te monitoren. Dat alles had te maken met de bijdrage die het lectoraat levert aan preventie en curatie van voortijdig schoolverlaten en dan vooral gericht op risicojongeren in de regio Twente. ‘Ze kwamen bij mij omdat ik ook zelf lid ben van de kenniskring van dat lectoraat. Ze vonden mij een geschikte kandidaat om dat

14


instrument te ontwikkelen.’ Toen de scriptie zich aandiende, lag een deel van het onderzoeksvoorstel dus eigenlijk al min of meer op tafel.

Nieuwe vragen Maar Annette wist tevens dat het niet in de onderzoekslijn van de faculteit Onderwijswetenschappen lag. Na het nodige overleg met dr. Saskia Brand-Gruwel kreeg ze uiteindelijk toch groen licht voor het onderwerp, weliswaar aangevuld met nieuwe onderzoeksvragen. ‘Ik wilde niet alleen kijken naar het verzuimbeleid maar ook in hoeverre het schoolbeleid van voortgezet onderwijs (vo)-scholen ten aanzien van verzuim bijdraagt aan preventie van verzuim. Daarnaast wilde ik onderzoeken wat de relatie is tussen het verzuimbeleid met de school– en verzuimbeleving van vo-leerlingen en hun verzuimgedrag.’

Op basis van de resultaten meent Annette te kunnen stellen dat een school positief kan bijdragen aan de preventie van schoolverzuim. ‘Daarvoor moeten ze het verzuimbeleid specifieker richten op het pedagogisch handelen. Nu is het nog teveel gericht op regels en sancties.’ Ook moet de school de nadruk leggen op de leerprocessen en het vergroten van de betrokkenheid van leerlingen en de ouders bij de school. Tevens moet er aandacht zijn voor goede didactiek, een goede relatie met de docent en boeiende lessen die bij de leerling passen. Maar dat is nog niet alles. ‘Ook dragen ook een goede relatie met klasgenoten en het vergroten van het vertrouwen in de eigen academische vermogens bij aan een positieve school– en verzuimbeleving en minder schoolverzuim.’

Presentatie tijdens Europese onderwijsresearchdagen Mooie, praktische conclusies. En eigenlijk, zo moet Annette erkennen ook wel enkele open deuren. Maar, hoe dan ook, ze heeft veel kennis over schoolverzuim vergaard en daar wil ze iets mee doen. Het is zonde om die kennis niet te delen en te verspreiden. Ze gaat dan ook volgend jaar scholen benaderen om ze te informeren over de resultaten van haar onderzoek en hoe om te gaan met verzuim. ‘Ik zal er op aandringen dat scholen hun cultuur moeten veranderen. Van de conciërge tot de docent tot de directeur, iedereen moet zich dat bewust zijn. Ik wil ze een spiegel voorhouden en ze

laten inzien dat ze zelf veel aan het schoolverzuim kunnen doen, niet alleen met sancties maar juist door leerlingen uit te dagen en ze aantrekkelijke lesstof aan te bieden enzovoort.’ Annette zal haar onderzoek ook presenteren op de EARLI, de Europese onderwijsresearchdagen in Exeter, Engeland. Daar kijkt ze erg naar uit. ‘In juni heb ik de resultaten van mijn onderzoek al mogen presenteren op de Onderwijs Research Dagen (ORD) in Maastricht. Nu gaat het internationaal. Daar ben ik wel trots op.’

Je moet je onderzoek beperken, keuzes maken, anders waaier je teveel alle kanten uit’ Niet alleen kijkt ze met veel plezier vooruit ook kijkt ze met genoegen terug. Het scriptieproces was een boeiende ervaring, soms eenzaam, maar met de nodige steun van familie en vrienden prima te doen. Ook dankzij haar werkgever, het ROC van Twente die haar een dag in de week vrij gaf om zich aan het onderzoek te wijden. Nu denkt ze er wel eens stiekem over om te promoveren, het onderzoeksvirus heeft haar te pakken gekregen. Maar ze moet reëel zijn, weet ze. De komende tijd zal de verbouwing van de boerderij die haar man en zij samen kochten met hun zoon, de nodige tijd en energie vragen. En muziek maken en sporten zijn ook heel leuk. Ze zal zich dus moeten beperken, niet alles kan. ‘Dat was ook zo bij de scriptie. Je moet je onderzoek beperken, keuzes maken, anders waaier je teveel alle kanten uit en komt er uiteindelijk niets relevants uit.’

In deze rubriek komt beurtelings een hoogleraar/docent of een scriptiestudent aan het woord. Onderzoek bij de OU staat vooral in dienst van het onderwijs. Bij onderwijstechnologisch onderzoek gaat het om de vernieuwing van het onderwijs. Zulk onderzoek wordt gedaan bij het Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC) en het Ruud de Moor Centrum. Bij faculteiten wordt vakgericht onderzoek verricht, in samenwerking met de al genoemde kenniscentra. Daarbinnen krijgt ook het afstudeeronderzoek een plek, maar dat kan per faculteit verschillen: individueel, groepsopdracht, onderzoekskring, et cetera. Binnen dit klimaat van eigen (promotie)onderzoek past tevens een toenemende participatie van aio’s en buitenpromovendi. Vooral laatstgenoemd onderzoek wordt gefaciliteerd door de Graduate School. De onderzoeksactiviteiten van CELSTEC vinden plaats binnen drie programma’s. Het programma Learning & Cognition onderscheidt leertaken, (online) leeromgevingen en assessment. Het programma Learning Networks onderscheidt professionele ontwikkelingen, services en community’s. Het programma Learning Media onderscheidt immersive media (o.a. serious games) mobiele media en sociale media. Tevens doet CELSTEC permanent onderzoek naar de kwaliteit en studeerbaarheid van het OU-onderwijs.


15

activiteitenr

Voor actuele informatie/aanmelden: webpagina (www.ou.nl) van uw faculteit of studiecentrum. Aanmelden workshops: www.ou.nl/ studiecoach.

O ktober

vr 9

za 1 ma 3

za 10 ma 12 di 13 do 14 do 15 za 17 ma 19 di 20 do 22 vr 23 23-24 za 24

16

za 24/25 • Weekendexcursie naar Tongeren (De Verlichting, sc Eindhoven) ma 26 • Workshop Digitaal Mindmappen 1 (sc Utrecht) di 27 • Bijeenkomst Schrijfclub (De Verlichting, sc Eindhoven) wo 28 • Lezing prof. dr. Sami Zemni ‘2011: het jaar van de Arabische omwenteling’ (Permanente Vorming, sc Gent) • Bijeenkomst Filosofiegroep (sc Emmen) do 29 • Workshop Stressmanagement (sc Leuven) vr 30 • Workshop Geheugentraining (sc Eindhoven)

SEPTEMBER • Rondleiding Paleis op de Dam (Homo Ludens, sc Amsterdam) • Workshop Loopbaanoriëntatie (sc Utrecht) • Workshop Loopbaanoriëntatie (sc Utrecht) • Open Monumentendag Calmershuis Groningen (sc Groningen) • Workshop Netwerken (sc Utrecht) • Excursie als vervolg op lezing Piet Beekman (De Verlichting, sc Eindhoven) • Opendeurdag OU (sc Diepenbeek) • Meeting Point Psychologie (sc Zwolle) • Workshop Presenteren I (sc Rotterdam) • Bijeenkomst Plein Air (sc Den Haag) • Lezing rechter Rechtbank Amsterdam (Ex Tunc, sc Utrecht) • Opendeurdag OU (sc Diepenbeek) • Literatuurgroep 2: Porselein van Bettina Drion (Homo Ludens, sc Amsterdam) • Henk Groenendijk, psycholoog NIP, vertelt over werken in eigen praktijk (PsyReo, sc Rotterdam) • Culturele ContactGroep (sc Zwolle) • Themadag strafrecht (AJV en UPGA, sc Amsterdam) • Workshop Mindfulness, verdieping (sc Zwolle) • Workshop Autisme (sc Breda) • Workshop Digitaal Mindmappen 1 (sc Zwolle) • Workshop Timemanagement (sc Parkstad Limburg) • Workshop Digitaal Mindmappen 1 (sc Rotterdam) • Lezing Hans Sibarani over auteur Anna Blaman (CW dispuut, sc Rotterdam) • Kenniscafé: ‘Archeologie’ (sc Almere) • Workshop Feedback (sc Groningen) • Studium Generale lezing Wil Michels: ‘Creatief denken’ (De Verlichting, sc Eindhoven) • 27e Dies Natalis: ‘Sociale media in het onderwijs’ (campus Heerlen) • Diabolodagen NouW in Oostelijk Flevoland / Noordoostpolder (sc Utrecht) • Rondleiding UB en introductiebijeenkomst (sc Groningen) • Jaaropening ValC-hof te Arnhem: mentoraat dr. Jeroen Vanheste / lezing Willem van Maren over Middeleeuwen (ValC-hof, sc Nijmegen) • Workshop Sociale Media (sc Utrecht) • Workshop Solliciteren (sc Utrecht) • Workshop Mindfulness (sc Eindhoven)


oster

di 4 wo 5 do 6 za 8 ma 10 di 11 wo 12 do 13 vr 14 ma 17 di 18 wo 19 ma 24 di 25 wo 26

• Workshop Dyslexie (sc Rotterdam) • Masterclass Succesvol Pleiten (UPGA, VU Amsterdam) • Lezing dr. Paul Coeck: ‘Onling therapie’ (De Studiekamer, sc Den Haag) • Mosselavond te Rosmalen (Utile Dulci) • Bijeenkomst Schrijfclub (De Verlichting, sc Eindhoven) • Workshop Stressmanagement (sc Enschede) • Workshop Digitaal Mindmappen 1 (sc Den Haag) • Landelijke CW-dag: ‘Helden en Antihelden’ (sc Nijmegen) • Lezing/workshop mr., drs. Hein van Meeteren: mediation (AJV, sc Amsterdam) • Landelijke NW-dag (sc Eindhoven – zie deze Modulair) • Workshop Mindfulness (sc Rotterdam) • Workshop Timemanagement (sc Zwolle) • Bijeenkomst Plein Air (sc Den Haag) • Workshop Presenteren II, inspirerend presenteren (sc Rotterdam) • Workshop Digitaal Mindmappen 1 (sc Groningen) • Lezing René van Delft: ‘Vrijheid als reële werkelijkheid’ (De Verlichting, sc Eindhoven) • Lezing Kika Stijger: ‘Sportpsychologie’ (sc Utrecht) • Workshop: Leren in en met Sociale Netwerken (sc Eindhoven) • Lezing Thomas Vriens: ‘Satanisme, van Jheronimus Bosch tot de Rolling Stones' (Retor, sc Nijmegen) • Discussieclub: ‘Kennis en onderwijs’ (De Verlichting, sc Eindhoven) • Workshop Tentamentraining (sc Eindhoven) • Studium Generale lezing: ‘Betoverd Salem’ (Homo Ludens, sc Amsterdam) • Workshop Timemanagement (sc Rotterdam) • Museumclub (De Verlichting, sc Eindhoven)

Academische zittingen – 16 september, 16.00 uur: oratie prof. dr. Tinka van Vuuren (Managementwetenschappen) – 23 september, 14.00 uur: Dies Natalis (inclusief afscheid CvB-voorzitter drs. Theo Bovens) – 21 oktober, 13.30 uur: oratie prof. dr. Marjolein Caniëls (Managementwetenschappen) – 28 oktober, 13.30 uur: oratie prof. dr. Arco van de Ven (Managementwetenschappen) – 18 november, 16.00 uur: oratie prof. dr. Jan Willem Sap (Rechtswetenschappen)

uit de comm Juridische studentenvereniging Ex Tunc Ex Tunc is een juridische studentenvereniging, verbonden aan studiecentrum Utrecht. De vereniging telt zo’n 70 leden. Er worden ongeveer acht activiteiten per jaar georganiseerd. Vaste onderdelen zijn een borrel in de winter en ter afsluiting van het studiejaar een eindejaarsdiner. Verder worden er lezingen en excursies georganiseerd. De lezingen worden gegeven door personen die in de juridische wereld werkzaam zijn. Excursies worden georganiseerd naar verschillende instanties zoals de Commissie Gelijke Behandeling, de Raad van State, het Internationaal Gerechtshof, de Centrale Raad van Beroep en de Penitentiaire Inrichting Nieuwegein.

nities

Of, zoals het in de statuten is verwoord: het behartigen van de belangen van de juridische studenten. Van belang is een forum te bieden waar de studenten elkaar kunnen ontmoeten en van gedachten kunnen wisselen. Zeker voor studenten aan een instelling voor afstandsonderwijs is dit van groot belang. Ex Tunc wordt positief ondersteund door het studiecentrum Utrecht. Voor de bijeenkomsten kan gratis gebruikgemaakt worden van de vergaderzalen en print– en kopieerfaciliteiten. Voor haar postadres maakt Ex Tunc gebruik van het adres van het studiecentrum. Vanuit de faculteit Rechtswetenschappen is men altijd bereid lezingen te verzorgen. Dini van der Horst is een lid waar Ex Tunc zeer trots op is. Zij is al een stuk boven de 65 (dat is het enige wat zij over haar leeftijd kwijt wil) en heeft bijna haar bachelor binnen: ‘Ik ben met veel plezier lid en ben in staat bijna alle bijeenkomsten bij te wonen. Het is zo leuk om met jonge mensen om te gaan die met hetzelfde bezig zijn als ik.’ Ex Tunc is een van de drie juridische studentenverenigingen Ex Ex

Ex Tunc is één van de drie juridische studentenverenigingen van de OU en opgericht op 16 december 1993. De naam is latijn voor ‘vanaf toen’ en slaat op een beoordeling naar de situatie zoals die bestond op het moment dat de gebeurtenis plaatsvond. Lidmaatschap kost 12 euro per jaar. Het bestuur bestaat uit Zerliene Millenaar (voorzitter), Erna Sattler (secretaris) en Riegart Moors (penningmeester). Voor meer informatie of de agenda: www.ex-tunc.nl. Contact opnemen met het bestuur of aanmelden als lid: [email protected].

Erna Sattler (links), Zerliene Millenaar (rechts) Niet op de foto: penningmeester Riegart Moors

Jubileum De Lijn te Leeuwarden Op 29 oktober 2011 bestaat studentenvereniging De Lijn uit Leeuwarden vijfentwintig jaar. Deze vereniging, momen-teel een groep van 35 studenten (en aanhang), is de oudste club binnen de Open Universiteit. Doel is te zorgen voor extra contactmogelijkheden tussen de studenten. Bovendien geven wij driemaal per jaar het periodiek De Lijn uit met bijdragen van de leden. De oprichtingsdatum valt ongeveer samen met de geboortedag van Erasmus (29 oktober). De eerste druk van Lof der Zotheid verscheen vijfhonderd jaar geleden: óók een jubileum. Met drie zulke bijzondere data kan ons jubileumprogramma dus niet anders dan in het teken staan van Erasmus en zijn meest beroemde boek! De dag is toegankelijk voor alle OU-studenten. CW-studenten kunnen met het bijwonen bovendien studiepunten verdienen.

Programma 10.00-10.30 uur welkom met koffie en Friese oranjekoek 10.30-12.45 prof. dr. W.F.C.M. Derkse, bijzonder hoogleraar OU en hoogleraar Wetenschap, samenleving en levens beschouwing aan de Radboud Universiteit, houdt een inleiding over Erasmus, aansluitend discussie 12.45-13.45 uitgebreide lunch met Friese specialiteiten 13.35-16.00 optreden Ingeborg Uijt den Boogaard met haar satirische conference over De Lof der Zotheid. Dit programma bracht zij eerder met veel succes in diverse Nederlandse theaters; zij werkt ook regelmatig mee aan literaire radioprogramma's 16.00-17.00 afsluiting met borrel en hartige hapjes.

De dag wordt gehouden in Stenden University Hotel, Rengerslaan 8. Vanaf het station Leeuwarden is er een busdienst die voor het hotel stopt. Ook is er ruime (en goedkope) parkeergelegenheid rond het hotel. Deelnemers van verre kunnen voor de nacht van vrijdag op zaterdag een kamer bespreken in het hotel. Daarbij geldt een kortingsprijs. Voor de gehele verzorging (consumpties en lunch) moeten wij een bedrag van € 30,– per persoon vragen. Inlichtingen over en opgave voor deze bijzondere dag: [email protected].


17

service en inf Inlichtingen Er zijn diverse kanalen voor het (snel) verkrijgen van informatie: • Algemeen over: verzendingen, (niet)bezorgen van Modulair, inschrijving, kosten, procedures en regelgeving. – www.ou.nl/vragen, 24 uur per dag (van daaruit kunt u alsnog een mailtje sturen) – 045-5762888. Maandag 10.00-16.30 uur; dinsdag tot en met vrijdag 9.00-16.30 uur. • Voor meer specifieke vragen – vrijstelling/toelating, besteladvies, studievoortgang, diplomering, studeren met een beperking – kiest u eveneens genoemd telefoonnummer; u wordt dan (doorgaans) doorverbonden met een onderwijsadviseur die nauw contact onderhoudt met de faculteit. • Over een cursus: met de docent (zie de studiegids c.q. Studienet). • Voor contact met een studiecentrum: www.ou.nl/studiecentra.

Studiebegeleiding

start en s

c

pport

Elizabeth (Sisi) keizerin tegen wil en dank

‘Een database voor je hele wetenschappelijke leven’

10-daagse reis Habsburgse keizerrijk in 2012

Nieuw op Studiecoach: instructiefilm Endnote

Van donderdag 24 mei tot en met zaterdag 2 juni 2012 organiseert de Alumnivereniging een 10-daagse reis naar Zuid-Duitsland, Oostenrijk en Hongarije. Het vorstenhuis Habsburg was meerdere eeuwen hét dominerende adellijke geslacht in centraal Europa. Door slimme huwelijkspolitiek werd het Oostenrijk van de Habsburgers uitgebreid met Spanje, het hertogdom Bourgondië, de Nederlanden, Midden-Europa en Italië. De Habsburgers hebben veel beroemde vorsten en vorstinnen voortgebracht. Denk aan Filips de Schone, Karel V en zijn zoon Filips II. Maar ook aan de vrouwen Maria Theresia, Marie-Antoinette en Elizabeth, beter bekend onder de naam Sisi (het werd Sissi in de populaire verfilming). Wie kent niet de Sissi uit de mierzoete films met Romy Schneider, haar eerste grote rol? Maar weinigen weten dat zij in het echt een intelligente, excentrieke vrouw was die gedichten schreef en beslist niet in de wieg was gelegd om keizerin te worden. Tijdens deze reis volgen wij voornamelijk haar sporen in Beieren, Oostenrijk en natuurlijk haar geliefde Hongarije. Naast alumni kunnen ook begunstigers, studenten en medewerkers van de OU, met introducé, aan deze zeer verzorgde reis deelnemen. U kunt zich opgeven (vóór 1 december 2011) via de website van de AVOU: www.alumniou.nl. Aldaar vindt u tevens de volledige reisbeschrijving en de reisvoorwaarden.

Als je uren werk wilt besparen bij het schrijven van een scriptie of werkstuk kun je kiezen voor Endnote, de software waarmee je referenties automatisch kunt toevoegen. Deze software is erg handig, maar vraagt in het begin wat moeite om ermee vertrouwd te raken. Daarom maakte de OU een compacte en overzichtelijke instructiefilm, waarin je functionaliteiten van Endnote in detail uitgebeeld ziet. Bert Verleysen, student Psychologie (en tevens lid van de Studentenraad) werkt al jaren met Endnote en was meteen bereid om vanuit zijn enthousiasme als hoofdrolspeler de kijker langs de instructies te leiden. Voor hem is het softwareprogramma een reddende engel en hij hoopt dat de film zijn medestudenten over de streep trekt om Endnote te gaan gebruiken. ‘Met Endnote leg je voor je hele wetenschappelijke leven een persoonlijke database aan met bronnen en, waar mogelijk, hele artikelen. Je hoeft nooit meer uren terug te zoeken. Als je bronnen wilt vermelden in een werkstuk, doe je dat met een paar drukken op de knoppen van je computer, nagenoeg foutloos en volgens de eisen van je vakgebied. Je bent verzekerd van een professioneel eindresultaat, en dat geldt nadrukkelijk voor artikelen, scripties, literatuurstudies en practicumverslagen. Wat mij betreft is Endnote een must voor elke student en wetenschapper.’ Bert laat o.a. zien hoe je het programma via Studienet snel downloadt en installeert, hoe je start met het aanleggen van een persoonlijke Endnote-bibliotheek (database), hoe je boeken en artikelen toevoegt aan je bibliotheek en hoe je de bronnen invoegt in je werkstuk. Daarnaast besteedt Bert aandacht aan de lay-out van de literatuurlijst volgens de eisen van een vakgebied. Kijk op: www.studiecoach.ou.nl/endnote

lumn

Een onverwachte ontmoeting Het gebeurde zomaar op een van die herfstige dagen in juli. Ik was halverwege de thuisweg van een bestuursvergadering van de Alumnivereniging en realiseerde me net dat ik weer niet voor twaalven thuis zou zijn … toen ik mezelf tegen kwam. Dat gebeurt me niet vaak en omdat ik de koe bij de hoorns wilde grijpen, een Overijsselse gewoonte, besloot ik tot introspectie. Ik zat nog vol van een onderwerp van de vergadering en wilde wel eens weten hoe ik er over zou denken. Thuisgekomen schonk ik voor ‘ons’ een glas wijn in en zette me met een iPad tegenover mij. Het eerste dat in me opwelde was: ‘Hoe gaat het met je studie aan de OU?’ Ai, dat was een schop tegen mijn zere been. Ik had net een lange vakantie achter me en dat was het laatste waar ik aan dacht. ‘Wel‘, zei ik, ‘ik moet de draad weer opnemen. Er is veel veranderd. De website is veranderd en ik kon er met de wachtwoorden die ik nu vanaf 1997 gebruik niet meer terecht. Dat was wel even wennen.’ ‘En verder?’, vroeg ik, want het werd even stil in de kamer. Zeker omdat het al zo’n eind na middernacht was. ‘Nou, ik zit in het bestuur van de Alumnivereniging en daar willen ze allerlei lui zomaar een gratis lidmaatschap van de vereniging aanbieden. De vraag is dan hoe we dat in het vat moeten gieten.’ Dat klonk dorstig. Daar was ik even stil van. Ik nam een slok wijn en nog een uiteraard. ‘Wie betaalt dat, de OU?’ ‘Tja, zei ik, de OU. Maar het is een belofte van de vorige bestuursvoorzitter en die gaat weg. Je weet maar nooit wat de nieuwe er van denkt.’ ‘Gewoon doorgaan’, zei ik, 'gewoon aanbieden en dan rond Kerstmis. Dat is een mooie tijd, het gaat toch om 2012?’ Dat moest ik beamen. ‘Het is ook een erkenning’, zei ik. Ik begon mezelf af te vragen waarom ik nog twijfelde. ‘Het is een prachtgebaar van de OU’, vond ik. Het duurde even maar eindelijk had ik mezelf overtuigd van het waardevolle van het lustrumgeschenk, want dat is het. Ik nam nog maar een slok rode wijn en zo. ‘Stukje kaas?’, vroeg ik. Nu daar had ik wel oren naar. Rare uitdrukking wel. ‘Ik lust er wel twee’, reageerde ik nu vlot. We hadden tenslotte iets te vieren. Omdat het I-padje wat vet werd en ik het onderwerp en de kaas genoeg had aangesneden, vond ik het welletjes. Even na enen verliet ik de kamer en kon ik naar bed. ‘Het zal wel even duren’, dacht ik, ‘voor ik mezelf weer tegenkom.’ Ik had goede ideeën, vond ik, vlak voor het inslapen.

Zweitze [email protected]

Ook nieuw!

MC-oefententamens van diverse faculteiten op Studiecoach Studenten die voor het tentamen nog een keer met het meerkeuzesysteem (MC) willen oefenen, kunnen vanaf nu ook op de Studiecoach terecht. Voor de opleidingen Psychologie, Informatica, Rechtsgeleerdheid, Milieu-natuurwetenschappen en Cultuurwetenschappen zijn oefententamens opgenomen met algemene vragen over het vakgebied. Je krijgt per vraag direct terugkoppeling op het gegeven antwoord.

18


Kijk op: www.studiecoach.ou.nl/tentamendoen/oefenen.php


19

Alumni

De laatste (actuele) informatie over studiebegeleiding vindt u steeds op de desbetreffende webpagina van een cursus op Studienet of het publieke ‘studieaanbod’ op de centrale webpagina (www.ou.nl). In dit bericht maken wij studenten alleen attent op cursussen waarvan recent wijzigingen zijn opgetreden. Voor precieze informatie moet u de cursussite zelf raadplegen. Het gaat om de volgende cursussen: – B6661C Premaster managementwetenschappen – R08181 Inleiding bestuursrecht – R08191 Inleiding bestuursrecht – R16262 Constitutioneel recht – R38282 Materieel strafrecht – T41221 Logica en informatica – T67311 Software verification and validation.

rmatie

de st

dieplek van ...

Joëlle Rakower Sommige studenten hebben een meer dan gewone studieplek. Deze keer de studieplek van Joëlle Rakower (47), studente managementwetenschappen. ‘Mijn favoriete studieplek is de trein waarmee ik iedere dag reis van Antwerpen-Berchem naar Brussel-Zuid. Zo kan ik op de heen– en op de terugweg samen langer dan 1 uur studeren. Mooi meegenomen met een zeer druk leven van werken, kinderen, huishouden en sporten. In deze moderne en comfortabele treinen kies ik altijd een plaatsje met een tafeltje. Dit laat me toe om op mijn laptop mijn huiswerk te maken. Ik moet wel mijn GSM zo instellen, dat ik een verwittiging krijg als ik bijna ter bestemming ben. Soms ben ik zo verdiept in de materie dat ik anders mijn halte zou missen. Het is zo'n gewoonte geworden, dat ik nu automatisch naar mijn leerboek of laptop grijp zodra ik op de trein ben. Als andere reizigers klagen als er eens vertraging is, ben ik blij omdat ik dan iets langer kan studeren.' '

Heeft ook ú een bijzondere studieplek, laat het ons dan weten: [email protected].

forum Forum publiceert ingezonden brieven van studenten en medewerkers van de Open Universiteit die discussies kunnen uitlokken over actuele onderwerpen. De redactie moedigt reacties van studenten graag aan. Wilt u een bijdrage leveren aan de rubriek Forum dan kunt u uw brief sturen naar de redactie van Modulair, Postbus 4444, 6401 CX Heerlen of e-mail: [email protected]. De lengte van uw inzending moet (bij voorkeur) niet langer dan 150 woorden zijn. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen en brieven te redigeren en in te korten.

Studeren vanuit gevangenis Ik volg de bacheloropleiding Managementwetenschappen, en dat vanuit de Leuvense gevangenis (…). Vóór die tijd was ik ook al actief aan de studie, vooral op het terrein van ‘kwaliteit’ (ISO-9000, TQM). Zo volgde ik de opleiding tot kwaliteitsingenieur. Binnen de gevangenismuren heb ik tevens een opleiding keuken- en hotelmanagement gevolgd. De kennismaking vervolgens met de Open Universiteit is het mooiste dat mij is overkomen. Na mijn bachelor hoop ik zelfs mijn master te halen. Ik studeer momenteel 4 tot 6 uur per dag. Ik ben onze directeur daar heel dankbaar voor. Om mijn opdrachten goed te kunnen maken echter, heb ik vaak informatie nodig van bedrijven. En daar zit het probleem, doordat alles

20


moet gebeuren per briefwisseling. Dat betekent dikke pakketten papier die per post heen en weer gaan. Toegang tot Studienet en de andere online diensten van de OU zou dé oplossing zijn. En daarom wil ik een oproep doen aan de bevoegde instanties – Directie Gevangeniswezen, de justitiële overheid – mij die toegang te verlenen. Dat zou mijn studierendement enorm verbeteren. Tot die tijd maak ik in elk geval (zeer) dankbaar gebruik van de steun en medewerking die ik mag ondervinden van de consulenten van studiecentrum Leuven. Dirk Vervaet


21

nderwijs

cultuurwetenschappen

PSYCHOLoGIE

www.ou.nl/cultuurwetenschappen

Belangstellingspeiling zomerschool De Indische autobiografie De faculteit Cultuurwetenschappen onderzoekt of van 21 tot en met 24 mei 2012 een zomerschool in Den Haag kan worden georganiseerd. Deze zomerschool staat in het teken van de 54st e Tong Tong Fair (voorheen Pasar Malam Besar) in Den Haag. Inschrijving staat open voor de studenten

onderzoeksresultaten in een schriftelijk eindwerkstuk van maximaal 4000 woorden. Het onderwerp van dit werkstuk moet u tijdens de zomerschool formuleren en behoeft goedkeuring van de docenten. 15 maart 2012 is er een verplichte voorbereidende bijeenkomst in studiecentrum Eindhoven. Hier leert u uw medestudenten en de twee docenten kennen, en krijgt u praktische informatie over de zomerschool en vooral ook inzicht in wat van u verwacht wordt, welke eisen aan de uitwerkingen van de opdrachten gedurende de intensieve studiedagen en aan het afsluitende werkstuk gesteld worden. De zomerschool zal worden verzorgd door dr. Sarah de Mul en dr. Lizet Duyvendak, bij wie u ook nadere informatie kunt krijgen.

Algemene cultuurwetenschappen van de Open

Haalbaarheid

Universiteit, die de propedeuse hebben afgerond.

Bij voldoende belangstelling én gebleken financiële haalbaarheid vindt deze zomerschool doorgang. Bij te grote belangstelling zal worden geselecteerd op volgorde van aanmelding: maximaal 24 deelnemers en minimaal 12. Uiterlijk half november ontvangt u een inschrijfformulier en nadere informatie over de betaling van het cursusgeld. Na inschrijving door overmaking van het dan definitief vastgestelde cursusbedrag wordt het schriftelijk cursusmateriaal tijdens de introductiebijeenkomst op 15 maart 2012 uitgedeeld. Het cursusbedrag zal rond de € 525,– bedragen, waarbij één gezamenlijk diner en de entree tot de Fair is inbegrepen. Deelnemers dienen zelf te zorgen voor logies en overige maaltijden.

De inhoud van de cursussen De culturele dialoog en foto: www.flickr.com/photos/arenamontanus

Literatuurwetenschap wordt bekend verondersteld. Het maximum aantal deelnemers is 24. Deze vooraankondiging dient voor het peilen van de belangstelling. Met het sturen van een e-mail naar het [email protected] kunt u van uw serieuze interesse blijk geven (zonder zich daarmee tot deelname te verplichten). Van 17 tot en met 28 mei 2012 vindt in Den Haag de 54ste Tong Tong Fair plaats. Het is het grootste Indische (Euraziatische) festival ter wereld, waar de vermenging van Oost en West in al haar variëteiten wordt beleefd in podiumkunsten en actualiteit, met medewerking van artiesten, auteurs en wetenschappers uit binnen– en buitenland (http://tongtongfestival.nl/). De faculteit Cultuurwetenschappen grijpt dit evenement aan om van 21 tot en met 24 mei een zomerschool te wijden aan het thema ‘De Indische autobiografie’.

Opzet zomerschool Tijdens de zomerschool bestudeert u werk van drie ‘Indische’ autobiografische auteurs. U leert Indische autobiografieën analyseren en interpreteren en bezoekt enkele festivalactiviteiten in Den Haag. Volgens het Lexicon van literaire termen verwijst het lemma autobiografie naar ‘Iedere vorm van literatuur waarin een auteur voor een publiek van lezers openlijk getuigenis aflegt van zichzelf’. (Van Gorp 1998: 53). Aan de hand van de lezing van een selectie Indische autobiografische teksten – werk van Maria Dermout, Jeroen Brouwers en Marion Bloem – onderzoeken we hoe specifieke literaire mechanismen en vertelstrategieën een rol spelen in de vormgeving van de autobiografische getuigenis. Deze werken worden in de literaire, historische en/of sociopolitieke context geplaatst. Aan de orde komen thema’s als tempo doeloe, autobiografische verteltechnieken en de (post)koloniale historische context. Bij de zomerschool horen een reader en enkele literaire werken die u vooraf gelezen en bestudeerd moet hebben. Ook bereidt u vooraf een mondeling referaat voor over een tekst uit de reader. Door deelname aan deze zomerschool oefent u vanuit uiteenlopende onderzoeksopdrachten diverse vaardigheden: verwerven van kennis, analyseren van autobiografische teksten, vergelijken van verschillende analysemodellen van de autobiografie, mondeling presenteren van de thuisopdracht, formuleren van 22

www.ou.nl/psychologie


Symposium ‘Vrije wil: under control?’ De vier (samenwerkende) studentenverenigingen cultuurwetenschappen, die betrokken zijn bij de organisatie van het jaarlijks symposium in december, wederom in Nijmegen, hebben besloten om na drie jaar historische invulling dit jaar een filosofisch onderwerp bij de kop te nemen. We gaan ons verdiepen in de ethisch-filosofische consequenties van het al dan niet bestaan van de vrije wil. Eeuwenlang was de vrije wil geknecht door de goddelijke predestinatie, een rol die momenteel grotendeels overgenomen is door het determinisme van de menswetenschappen, de evolutiebiologie en de neurowetenschappen. Ons karakter komt voort uit DNA-strengen en ook sociaal gedrag en cultuur zijn niets anders dan een onderdeel van het evolutieproces, aldus Richard Dawkins in zijn buitengewoon invloedrijke boek The Selfish Gene (1976). Interessant is om vast te stellen dat dergelijke wetenschappelijke stellingnamen leiden tot soortgelijke dilemma’s als die waar Augustinus al mee worstelde: hoe kan men mensen een eigen morele verantwoordelijkheid toekennen wanneer zij slechts hun (in dit geval niet goddelijke, maar biologische en genetische) programma afdraaien? Ook de razendsnelle ontwikkelingen van de neurowetenschappen hebben via auteurs als Dick Swaab (Wij zijn ons Brein) en Victor Lamme (De Vrije Wil Bestaat Niet) noties als menselijke autonomie en vrije wil als fictie terzijde geschoven. Uiteraard riep en roept deze stellingname weerstand en veel filosofische tegenargumenten op van ondermeer Tyler Burge, al jaren één van de belangrijkste Amerikaanse filosofen (Origins of Objectivity), wiens levenswerk bestaat uit het laten zien dat de omgeving waarin de mens leeft de inhoud van zijn denken bepaalt. Bovenstaand levert genoeg materiaal voor ons decembersymposium waarin beide visies door vooraanstaande wetenschappers uitgebreid toegelicht en verdedigd zullen worden. Houd alvast vrijdag 9 december vrij in uw agenda!

Tentamens E-mental health-interventies De reguliere schriftelijke tentamens voor de cursus E-mental healthinterventies (S43311) van 9 november 2011, 25 januari 2012 en 13 juni 2012 zijn geheime tentamens. Dat wil zeggen dat de opgaven na afloop van het tentamen worden ingenomen.

Verklaring eigen werk Bij een aantal cursussen in de opleiding psychologie dient u een werkstuk te schrijven. Als u informatie uit een tekst van een ander gebruikt, moet u altijd de bron vermelden waaruit deze informatie afkomstig is. Ook als u deze informatie niet letterlijk overneemt, maar in eigen woorden opschrijft of parafraseert. Binnen de psychologie is het gebruikelijk deze bronverwijzing volgens de regels van de American Psychological Association (APA) op te nemen in uw werkstuk. De laatste tijd is ons fraudebeleid aangescherpt door het toepassen van SafeAssign™. Dit is een plagiaatpreventiedienst, aangeboden door Blackboard (Studienet) en wordt door de docent bij diverse cursussen ingezet om op plagiaat te controleren. Onder plagiaat wordt verstaan het overnemen van andermans werk en dat laten doorgaan voor eigen werk. Het geheel of gedeeltelijk overnemen van teksten van andere auteurs zonder plaatsing van aanhalingstekens en nauwkeurige bronvermelding in een werkstuk of scriptie valt hieronder.

Ook het achterwege laten van bronvermeldingen bij informatie die niet letterlijk is overgenomen, maar wel duidelijk gebaseerd is op teksten of ideeën van anderen, is plagiaat. Op Studienet zult u bij diverse cursussen verwijzingen aantreffen over de vereiste bronvermelding. Ook dienen studenten bij enkele cursussen een ‘Verklaring eigen werk’ te ondertekenen.

Basisaantekening psychodiagnostiek na uw afstuderen In de toekomst zal het zowel voor afgestudeerde studenten van de Open Universiteit als voor afgestudeerde studenten van andere universiteiten niet meer mogelijk zijn om ná het afstuderen de basisaantekening psychodiagnostiek via de OU te behalen. Dit betekent dat afgestudeerde studenten altijd een aanvraag bij het NIP moeten indienen. Het NIP geeft aan welke cursussen uit het curriculum van de OU alsnog afgerond moeten worden. De diagnostiekstage kan evenmin nog via de OU afgerond worden. Het bovenstaande betekent dat jaarlijks ongeveer 30 studenten na hun studie niet meer rechtstreeks bij de OU terecht kunnen. Alle deficiëntie-eisen worden bepaald door het NIP. Momenteel is de faculteit in onderhandeling over een te hanteren overgangsperiode. Deze geldt uitsluitend voor studenten die al een aanvraag hebben ingediend en studenten die een deficiëntiebrief hebben ontvangen. Zodra er meer informatie bekend is, zal de faculteit dit bekend maken via Modulair, Studienet en het stageweb.

Informatica

www.ou.nl/informatica

Nieuwe gratis cursus Scala Met de programmeertaal Scala kun je zowel objectgeoriënteerd als func-

De leereenheden van de cursus zijn:

tioneel programmeren. De taal is gebaseerd op Java, maar biedt extra moge-

– de basis: installeren, tools, syntax

lijkheden en wordt daarom steeds meer gebruikt. Ook is de taal heel goed

– objectoriëntatie: klassen, objecten, traits

schaalbaar: het logo van Scala is een spiraaltrap, en de naam Scala komt van

– functioneel programmeren: functies als parameter en als terugkeerwaarde,

het Engelse to scale, opschalen. De Open Universiteit heeft een korte gratis

collecties

cursus (ongeveer 25 uur) ontwikkeld voor een eerste kennismaking met Scala.

– een applicatie in Scala, met opdrachten.

Opzet van de cursus

Cursus via OpenU

De cursus is geheel via het web beschikbaar en bevat vier leereenheden. U

De gratis cursus Scala is beschikbaar via de nieuwe portaal van de faculteit

maakt kennis met enkele belangrijke onderdelen van de programmeertaal

Informatica: www.ou.nl/informatica (of rechtstreeks te vinden via http://por-

Scala en u gaat actief aan de slag met de cursus. Alle noodzakelijke software

tal.ou.nl/web/topic-scala/cursus). In de portaal vindt u veel informatie over

daarvoor wordt u ter beschikking gesteld. U krijgt aanwijzingen waar en hoe u

de faculteit, over het onderwijs, de studieprogramma’s, de cursussen en het

de betreffende software op kunt halen en installeren. In de laatste leereenhe-

onderzoek. Naast enkele gratis cursussen, treft u verder snapshots aan van

den voert u enkele opdrachten uit.

cursussen uit het reguliere onderwijsprogramma. Via blogs, nieuws et cetera blijft u op de hoogte van actuele ontwikkelingen.


23

managementwetenschappen

rechtswetenschappen

www.ou.nl/rechtswetenschappen

www.ou.nl/management

’De student staat erg centraal hier’

Voortgangstoetsen met mogelijkheid bonuspunten Basiscursus recht 1e semester

Richard Verkijk, directeur Onderwijs Rechtswetenschappen

In het vorige studiejaar is bij wijze van proef gewerkt met in hun eigen omgeving door studenten af te leggen voortgangstoetsen, verdeeld over een semester (half jaar) en inhoudelijk parallel lopend aan de groepsbegeleiding. Bij een voldoende resultaat leverden de toetsen bonuspunten op die tot ophoging van vervolgens behaalde tentamencijfers met maximaal één cijferpunt konden leiden. Behaalde bonuspunten werden/worden tot twee maanden na een semester in (her)tentamenresultaten verzilverd. Na afloop van de geldigheidsduur van de bonuspunten, behaald in het septembersemester 2010-2011, is gebleken dat het inzetten van deze voortgangstoetsen positieve gevolgen voor het rendement van de cursus heeft, niet alleen doordat bij het tentamen behaalde vijven tot zessen konden worden opgehoogd maar ook, doordat zelfs afgezien van dit bonuspunteneffect verhoudingsgewijs veel meer studenten aan het tentamen hebben deelgenomen en zijn geslaagd. Aangenomen wordt dat de voortgangstoetsen een gunstig effect op de structurering en de kwaliteit van de studie hebben, zowel voor mensen die tevens groepsbegeleiding volgen als voor mensen die ervoor kiezen zich bij meer pure zelfstudie in het ritme van de voortgangstoets(en) te voegen.

Sinds 1 juni 2011 is mr. dr. Richard Verkijk (43) directeur Onderwijs bij de faculteit Rechtswetenschappen. Hij neemt de taken over van de portefeuillehouders bachelor en master en zal een centrale rol gaan vervullen in de onderwijssturing. Ervaring in het organiseren en coördineren van het hoger onderwijs heeft hij opgedaan in zijn tijd als medewerker van de Universiteit Maastricht. In 2010 promoveerde hij op een proefschrift ‘De advocaat in het burgerlijk proces’. Sinds 2010 is hij lid van het Hof van Discipline (tuchtrechter voor advocaten). Naast zijn 0,8-aanstelling bij onze faculteit zal hij de advocatuur blijven uitoefenen. Hoe beviel de eerste kennismaking? ’Het is niet mijn eerste kennismaking. Enkele van mijn nieuwe collega’s heb ik jaren geleden al leren kennen in een vaardighedenproject waarin ik destijds participeerde. Maar wat mij hier als nieuwe medewerker het meest opvalt is dat, hoewel je op de campus geen studenten ziet rondlopen, ze wel degelijk overal aanwezig zijn: in de kamers, in de lades, in alle hoeken, ze hangen aan het plafond, als je begrijpt wat ik bedoel. De student staat erg centraal hier. Het is beslist geen anonieme massa. Bij alles wat men doet, staat de student duidelijk op het netvlies. Zijn mening over ons onderwijs telt hier zeker mee. Een docent ontleent zijn bestaansrecht aan de student. Dat besef leeft hier sterk. Wat ook opvalt, je hebt veel vrijheid, maar aan die vrijheid hangt ook veel verantwoordelijkheid. En die verantwoordelijkheid nemen mensen ook. Er wordt niet gekeken of je om 9.00 of 8.30 uur op je werk bent, maar er wordt wel van je verlangd dat je allerlei nieuwe, innovatieve zaken oppakt en ermee aan de slag gaat. Dat houdt in dat je steeds geconfronteerd wordt met nieuwe taken en verschuiving van taken. Mijn indruk is dat mensen dat graag en als vanzelf doen. En dat heeft ermee te maken, en dat strookt ook met mijn visie op leidinggeven, dat je mensen vrijheid, maar ook verantwoordelijkheid geeft.’

24


De faculteit Rechtswetenschappen streeft naar voortzetting van de proef in het studiejaar 2011-2012. Voor het septembersemester 2011 komt dit neer op drie via een computer naar keuze af te leggen toetsen, die achtereenvolgens op drie vaste avonden worden opengesteld voor degenen die zich in de maanden april tot en met september voor de cursus hebben ingeschreven, alsmede voor degenen die op grond van bijzondere omstandigheden aanvullend toegangsrecht toegekend krijgen. Wij maken hier de beoogde afneemavonden voor de beoogde voortgangstoetsen in het septembersemester bekend, opdat studenten deze avonden kunnen reserveren: - de eerste voortgangstoets: donderdagavond 13 oktober 2011 - de tweede voortgangstoets: donderdagavond 1 december 2011 - de derde voortgangstoets: donderdagavond 19 januari 2012.

Hoe zou de organisatie over vijf jaar uit moeten zien, zodat u met een tevreden gevoel terug kunt blikken? ‘Laat ik in dit korte bestek dan maar één willekeurig punt noemen: er dient een stevige bachelor te staan met de degelijkheid van nu, maar waarin, meer dan nu, studenten worden geprikkeld om zelf op avontuur te gaan in de juridische wereld. Maar ook een organisatie waarin we misschien wel twee of drie juridische masters aanbieden waarin je, misschien ook wel meer dan nu, nog beter voortbouwt op de bachelor en waarin ook binnen de verschillende opleidingen nog meer coherentie is, zodat je duidelijk kunt herkennen: dit is een OU-master. Maar er staat natuurlijk meer op mijn verlanglijstje!’

Voor verdere en meer gedetailleerde informatie zie de cursussite op Studienet.

Lees de uitgebreide versie van dit interview in de rubriek De schijnwerper op de website van de faculteit Rechtswetenschappen.

John Dohmen

foto: www.flickr.com/photos/albertogp123

Wat ziet u als speerpunt? ‘We hebben juist de visitatie achter de rug. Het onderwijs is daarbij op alle punten positief beoordeeld. Er was een punt van kritiek en dat heeft te maken met het feit dat deze faculteit als onderzoeksfaculteit nog een jonge geschiedenis heeft. Een aantal jaren geleden heeft men hier gezegd dat wij onderzoek en onderwijs meer willen integreren. Daarin is al veel bereikt, maar wat nog niet helemaal aan de maat is, is dat de staf die het onderwijs verzorgt, ook daadwerkelijk gepromoveerd is. Aan die getalsmatige normen voldoen we nog niet. Wat je niet kunt doen is een groep gepromoveerden binnenhalen door een blik open te trekken. Daar is het geld niet voor en dat wil je ook niet. Wat je wel kunt doen is dat je met de gepromoveerden die er zijn en met de bijzonder hoogleraren die je hebt aangetrokken, ervoor zorgt dat je inhoud van het onderwijs consequent koppelt aan onderzoek, zodat bij een volgende visitatie de commissie zal constateren dat ook op dat punt ons onderwijs volstrekt op niveau is. Er wordt nu al vol overgave gewerkt aan die inhaalslag op het gebied van onderzoek. Waar ik verder aan denk vanuit mijn advocatenachtergrond is, dat ik mij niet kan voorstellen dat wij niet meer kunnen doen voor allerlei beroepsgroepen, zoals dus bijvoorbeeld advocaten. Advocaten moeten meer en meer onderwijs gaan volgen, ze mogen zelf in belangrijke mate bepalen hoe ze dat aanpakken. Afstandsonderwijs is voor deze mensen een ideale vorm. Je ziet dat uitgevers dat al

aanbieden. Je kunt dan bijvoorbeeld een webbased cursus volgen en als je die afsluit met een toets, krijg je je opleidingspunten. Hierin hebben wij voldoende expertise. Ik constateer een toenemende behoefte aan flexibel onderwijs bij verschillende beroepsgroepen. Daarin moeten wij toch zeker kunnen voorzien.’

Bé Albronda: opleidingsconsulent voor de bachelor Bedrijfskunde De faculteit Managementwetenschappen experimenteert al enkele jaren met opleidingsconsulenten. Een opleidingsconsulent helpt studenten bij de voortgang van de studie en levert op die manier een bijdrage aan de verbetering van het opleidingsrendement. Dit beleid werpt zijn vruchten af. De faculteit is vorig jaar begonnen om een intakegesprek te voeren met elke nieuwe bachelorstudent. Dankzij deze gesprekken en een nieuw startpakket (Ondernemen en managen) is het aantal studenten dat de studie na een jaar voortzet verdubbeld. Met ingang van 1 augustus bestendigt de faculteit het beleid door drs. Bé Albronda (op foto) voor vier dagen in de week vrij te maken om de taak van opleidingsconsulent te vervullen. Velen kennen hem onder anderen als begeleider van bachelorscripties, de cursus Innovatie en casestudyonderzoek, cursussen op de gebieden van HRM, marketing en inkoopmanagement, en begeleider van masterscripties. Dit laatste blijft hij overigens doen. Bé Albronda start de opbouw van zijn werkzaamheden als opleidingsconsulent met de nieuwe studenten. Zo spoedig mogelijk breidt hij zijn werkveld uit naar zittende bachelorstudenten.

Wat gaat Bé zoal doen voor nieuwe studenten: - kennismakingsgesprek per telefoon of Skype. Doel van dit gesprek is een persoonlijk advies om de studie een vaste plaats in het leven van de student te geven; - follow-up gesprek na vijf maanden om de voortgang bespreken en te adviseren over het vervolg van de studie na het starterpakket; - in het geval van studievertraging contact opnemen met de desbetreffende student om te zoeken naar een betere match tussen, ambities, tijdbesteding en studieaanpak; - versterken van de contacten tussen studenten, bijvoorbeeld per regio: vrijwillige zelfgestuurde bijeenkomsten, samenwerken bij de studie, Linked-in communities, et cetera; - zo nodig afstemmen met vakdocenten op eigen initiatief of na overleg met een student.

at de huidige studenten betreft, zal de opleidingsconsuW lent zich in eerste instantie vooral richten op de volgende categorieën: - studenten die in 2010 zijn ingestroomd en met wie een eerste gesprek heeft plaatsgevonden. Deze groep studenten heeft een hoog potentieel om behouden te blijven voor de OU; - studenten die meer dan 14 cursussen hebben behaald en geen inschrijvingsrechten meer hebben (studiestakers). Het is wellicht mogelijk om deze studenten opnieuw te motiveren voor de studie; - studenten die aan de bachelorscriptie zouden kunnen beginnen. Ook hier kan een extra zetje van belang zijn. Het gaat tot dusver om initiatieven vanuit de opleidingsconsulent. Studenten die denken baat te hebben bij zijn advies kunnen altijd contact met hem opnemen. Bij voorkeur per e-mail (be.albronda@ ou.nl), waarna een afspraak per telefoon of Skype wordt gemaakt. Open Universiteit Modulair 9 september 2011

25

’ Ik kan starten met het afstuderen’

Student aan het woord …

'Tja, de kinderen zijn inmiddels volwassen en zijn min of meer het huis uit. Niet dat ik me zonder hen zou vervelen, maar ik heb nu meer tijd beschikbaar voor andere zaken. Het volgen en afronden van een volwaardige studie kwam al snel in me op. Een studie waarmee ik me intellectueel kon verrijken. Om na 25 jaar weer een studie op te pakken, dat zou me toch wel moeten lukken of zou het naast een fulltime baan een te grote opgave zijn? Zo is het zo’n drie jaar geleden ongeveer gegaan. Na enig onderzoek kwam ik uit bij de Open Universiteit. Een tweejarige opleiding tot Financial Controller, dat past wel bij mij. Met een studiebelasting van 10 tot 15 uur per week is het ook nog te overzien. En eerlijk gezegd, ik had jaren op een belasting van nul gezeten, ik moest het maar niet meteen te dol maken. Mijn zoon ging in die tijd studeren aan de RUG. Twee generaties die aan een studie op wetenschappelijk niveau begonnen. Mooi voor een, weliswaar vage, weddenschap wie het eerst klaar zou zijn. Ondanks dat het een tweejarige opleiding is, kon ik me ook voor het eerste jaar inschrijven zonder me vast te leggen voor het tweede jaar. Als Financial Controller in spé leek me dat ik dat maar moest doen. Maar wonder boven wonder, door enerzijds discipline en een continu stijgend enthousiasme aan mijn kant, en anderzijds de wijze waarop de opleiding is opgezet, mocht ik me na twee jaar Financial Controller noemen. De smaak had ik goed te pakken en wilde verder. En weer kwam ik bij de OU uit. Een Master of Sciencetitel ligt nu in het verschiet. De voorbereidingen, in de vorm van de academische vaardigheden, zitten erop en ik kan starten met het afstuderen. Zou het me lukken om in mijn 50ste levensjaar de MSctitel te behalen? Ik ga ervoor!' Ruud Theunissen

Professionalisering op academisch niveau

Certified Professional Program Werk biedt uitdagingen. Daar kunt u mee worstelen en tegenop zien, óf u kunt er serieus werk van maken. Wat u in uw werk tegenkomt, is uw kans om te blijven leren. Zodat u zich blijft ontwikkelen in wat u doet. Certified Professional Programs (CPP) van de Open Universiteit zijn praktijkgerichte trajecten op academisch niveau die u naast uw werk kunt volgen. Een studie die gericht is op toepassing van wetenschappelijke kennis in de context van de eigen beroepspraktijk. U leert alleen wat u nog niét kunt. U brengt uw eigen casus in. U kunt thuis of op uw werkplek studeren. Zo maakt de OU studielast tot studielust. De faculteit Managementwetenschappen biedt de volgende CPP’s aan.

onderwijswetenschappen Certified Professional Programs Basics van het management Managementcompetenties Advanced Studies in Management Implementation and Change Management Programma-management Marketing and Supply Chain Management Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Controlling Financial Decision Making Procesbeheersing in de zorg Besturen en (her)inrichten van bedrijfsprocessen ICT-management audit Enterprise Resource Planning Loopbaankunde Strategisch HRM Advanced Studies in Management voor de Publieke Sector Beleidsadvisering, beleid in de praktijk Overheidsmanagement in de praktijk Leiderschap in complexiteit

Startmoment / Plaats 10 oktober 2011 in Utrecht voorjaar 2012 in Utrecht 24 oktober 2011 in Utrecht 1 november 2011 in Utrecht 15 oktober 2011 in Utrecht medio september 2011 in Utrecht


’Voor nu ben ik best heel tevreden’

Onderwijswetenschappen beproeft onderwijsmodel OpenU

voorjaar 2012 in Utrecht september 2011 op diverse locaties in het land september 2011 op diverse locaties in het land najaar 2011 in Utrecht inschrijven op elk gewenst moment inschrijven op elk gewenst moment inschrijven op elk gewenst moment 1 september in Utrecht (instromen nog mogelijk) vanaf medio oktober in Utrecht vanaf medio februari 2012 in Utrecht 26 september 2011 in Utrecht 26 september 2011 in Utrecht vanaf medio oktober 2011 in een goed te bereiken congreshotel

Een aantal van bovenstaande CPP’s kan ingebracht worden binnen de wo-masteropleiding(en) van de faculteit Managementwetenschappen. Informeer bij het Projectbureau naar de mogelijkheden en toelatingseisen. Voor meer informatie over de CPP-programmalijn of het aanvragen van een brochure kunt u contact opnemen met het Projectbureau via telefoonnummer 045-5762777 of per e-mail: [email protected]. Kijk ook eens op: www.ou.nl/cpp.mw.

Begeleidingspakketten Master of Science in Management Combineert u uw studie met een veeleisende werkkring en een druk sociaal leven dan wel gezinsleven, dan biedt een begeleidingspakket een steuntje in de rug bij het basisblok Advanced Studies in Management en de meeste keuzeblokken (zie opsomming hierna). Een begeleidingspakket bestaat uit vijf of meer colleges. Daarin worden studietips gegeven, opdrachten besproken en feedback op gemaakte opdrachten gegeven. De groep medestudenten zorgt voor extra motivatie. Bij de Premaster, Instapmaster en Overstapmaster is de begeleiding inclusief. U hoeft in dat geval geen begeleidingspakket aan te schaffen. Begeleidingspakket Startmoment / Plaats Advanced Studies in Management september en oktober in Zwolle, Amsterdam en Eindhoven Controlling september en oktober op diverse locaties in het land Implementation and Change september in Utrecht Management Strategisch HRM medio oktober 2011 in Utrecht Financial Decision Making september en oktober op diverse locaties in het land

U kunt zich op elk gewenst moment aanmelden door middel van het insturen van het inschrijfformulier. Uiteraard dient u vóór de startbijeenkomst van het begeleidingspakket ook de desbetreffende mastercursus aan te schaffen. Kijk voor meer informatie op: www.ou.nl/ begeleidingspakket.

26

www.ou.nl/onderwijs

Zoals wellicht bekend, neemt Onderwijswetenschappen (en Informatica) deel aan de pilot die luistert naar de naam OpenU. OpenU impliceert een leeromgeving volgens een ander businessmodel. Een omgeving waarin studenten, experts, abonnees, gasten en anderen, allen binnen één leeromgeving, verschillende opties en services kunnen selecteren en benutten. Monique Bijker MSc, docent en

Open over OpenU Mijn eigen cursus bestaat momenteel (tijdelijk) zowel in OpenU als in Studienet. Dit met het oog op de groep studenten die eind augustus tentamen wilden doen, en haar portfolio in Studienet nog bijtijds moest kunnen completeren. Dat tijdelijk open houden van twee verschillende leeromgevingen leidt natuurlijk toch tot misverstanden en miscommunicaties. Zo zie je dat nieuwe studenten zich soms voorstellen in Studienet. Helaas zullen ze daar geen of nauwelijks reacties krijgen, doordat iedereen die geen tentamen heeft gedaan in augustus, is meeverhuisd naar OpenU. Van de andere kant biedt deze situatie mij de mogelijkheid om OpenU te vergelijken met Studienet. Mijn eerlijke mening? Geef mij maar OpenU: sneller, duidelijker en gebruiksvriendelijker.

promovenda bij CELSTEC, doet verslag: ‘Er is nog genoeg te

Steeds meer deelnemers

wensen, voor nu ben ik best heel tevreden over OpenU.’

Direct na de start in OpenU heb ik me wel zorgen gemaakt. In mijn Monitor, ook zo handig, zag ik alleen maar collega’s maar geen studenten! Zou het dan allemaal wel werken? Hoewel de ICT-ers volhielden dat alles in orde was, wilde ik eerst zien, dan geloven. Langzaamaan, mede door het aflopen van de vakanties, zie ik steeds meer deelnemers in mijn cursus. Op dit moment zijn het er 84, van wie 55 studenten. De studenten vullen actief hun eigen profiel in, en ik zie steeds meer fotootjes bij bekende en onbekende namen. Mijn studenten krijgen naast een naam ‘een gezicht’. Net zoals de docent voor hen een gezicht krijgt in het introductiefilmpje bij de cursus. Natuurlijk sta ik daar weer met ‘handen en voeten’ op, druk zwaaiend met mijn wijsvingertje … niettemin blijken studenten het filmpje te waarderen. Sommigen omdat ze op die manier minder afstand tot hun docent ervaren, anderen omdat ze sterk visueel of auditief zijn ingesteld. Zo bieden we in OpenU meer variaties en keuzen en dat zal in de nabije toekomst alleen maar toenemen.

Het omzetten van onze schakel– en mastercursussen van Studienet naar OpenU was een pittige klus, en tegelijkertijd een inspirerend avontuur. Je richt met zijn allen een nieuw ‘virtueel gebouw’ in een virtuele gemeenschap in, waar studenten snel de weg moeten kunnen vinden. Een gebouw dat dusdanig ingericht moet zijn dat studenten vlot gebruik kunnen maken van nieuwe snufjes en tools, en waar gemakkelijk contacten te leggen zijn met bekende en minder bekende virtuele anderen in virtuele netwerken.

Aanloopproblemen Halverwege mei dit jaar zijn onderwijsontwerpers van OW en leernetwerkontwerpers/ICT-deskundigen van CELSTEC in de Maastricht School of Management samen een week lang in de weer geweest om de OW-cursussen vóór 7 juli operationeel te krijgen in de nieuwe omgeving. Ook mijn ‘eigen’ OW-schakelcursus, Leren en ontwikkeling, is omgezet. Dat heeft nog wel even wat voeten in de aarde, want het omzetten van elf thema’s met bijbehorende studietaken vergt tijd en energie. Daar komt bij dat je als team allemaal met een zekere regelmaat te kampen krijgt met aanloopproblemen en bugs, die niet voorzien zijn. Je moet incasseren, want het kan gebeuren dat je de ene dag zes studietaken in de nieuwe leeromgeving hebt verwerkt, om er de volgende dag achter te komen dat de meeste van die omgezette studietaken zomaar verdwenen zijn. Een kleine onderliggende regel die inhoudt dat je een gewijzigde pagina slechts twee keer van eenzelfde titel kunt voorzien, blijkt dan de boosdoener. Een titel van een studietaak, eindigend in een vraagteken, kan ook nog wel eens moeilijkheden veroorzaken. Dergelijke troubles worden niet alleen ‘weggeslikt’ door de betreffende docent/ontwerper, maar er wordt ook hard gewerkt aan oplossingen door de ICT-ers. Misschien is dat de grootste toegevoegde waarde van die hele ‘omzet-week’ in Maastricht geweest. Ik heb ontdekt hoe ICT-ers communiceren en werken, en hoe ik mijn eigen communicatie af moet stemmen om mijn boodschap bij hen over de 'bühne' te krijgen. Waarschijnlijk is het omgekeerde net zo goed het geval.

Actief in Discussiegroepen Momenteel maken mijn studenten behoorlijk actief gebruik van de Discussiegroepen, en geven ze elkaar spontaan feedback op geplaatste uitwerkingen. Soms komen daar goede, inhoudelijke discussies uit voort. Ook vinken mijn studenten driftig de studietaken af die ze al hebben afgerond. Het afvinken, ook een nieuwigheid in OpenU, is plezierig voor de docenten, omdat je dan een beeld hebt van de voortgang van de groep of van de individuele student. Studenten zelf geven aan dat ze het als een vorm van beloning ervaren als ze weer een taak of opdracht af kunnen vinken.

Voor nu: tevreden met OpenU Natuurlijk moeten we niet achterover gaan leunen en ons wentelen in zelfgenoegzaamheid. Ik hoor hier en daar ook kritische geluiden over het gemis van een eigen cockpit of eigen startpagina, en sommigen lijken problemen te hebben met de snelheid van het laden van de pagina’s in de leeromgeving. Zelf mis ik een ‘eigen', algemene OW-Discussiegroep, hoewel er legio mogelijkheden zijn om je aan te sluiten bij een topic-community. Maar onze eigen cursusoverstijgende Discussiegroep Onderwijswetenschappen, zonder enige voorbedachte richting, moet naar mijn mening tot de opties in de leeromgeving blijven behoren. Een ‘getransformeerd’ mens is pas ongelukkig als hij/zij niets meer te wensen heeft. Er blijkt nog genoeg te wensen over, waar men zich de komende tijd op kan storten. Voor nu, ben ik best heel tevreden over OpenU.


27

tentameninf

Natuurwetenschappen www.ou.nl/milieu

Proefstudenten gezocht

Landelijke NW-dag: energie-denken en ruimtelijk-denken Op zaterdag 8 oktober a.s. staat het ochtendprogramma van de landelijke NW-dag in het teken van de combinatie van energie-denken en ruimtelijk-denken. Mis deze unieke kans niet, en meld je vóór 3 oktober voor deze dag aan bij dr. Threes Smijs ([email protected]). Woon op deze dag tevens de lezing bij van prof. dr. Henk Moll, hoogleraar natuurlijke hulpbronnen in relatie tot duurzame productie, en voorzitter van het Centrum voor Energie– en Milieukunde (IVEM) van de Rijksuniversiteit Groningen. Hieronder kun je alvast kennisnemen van een samenvatting van deze lezing. Het middagprogramma start met AVM-activiteiten (studenten die een poster willen presenteren of een klein colloquium willen houden, moeten zich zo spoedig mogelijk aanmelden bij Threes Smijs). Verder zijn er begeleidingsactiviteiten bij verschillende cursussen: Duurzaam ondernemen (Mariëtte van Huijstee); Energy Analysis (Wilfried Ivens); Environmentally Improved Production (Wilfried Ivens); Environmental Policy in an International Context (Ron Cörvers); Gedrag en effecten van contaminanten (Threes Smijs); Milieubeleid: theorie en praktijk (Wessel Slot); Omgevingsbeleid: analyse, evaluatie, ontwerp (Willemijn Tuinstra); Organismen in hun omgeving: toxicologie en afweersystemen (Frank van Belleghem); Risico’s: besluitvorming over veiligheid en milieu (Wessel Slot).

Lezing Energie Is een belangrijke hulpbron voor onze samenleving. Onze welvaart en ons welzijn zijn gebaseerd op de voortdurende beschikbaarheid van energie. De gangbare energiedragers in de Nederlandse samenleving zijn elektriciteit, aardgas en motorbrandstoffen (benzine, diesel en LPG). Deze energiedragers worden gebruikt voor beweging en verplaatsing, voor chemische omzettingen, voor de productie van beeld en muziek, en voor verwarming. Bij dit gebruik gaat de energie niet verloren, maar wordt zij omgezet in een andere vorm. Elektrische energie of chemische energie wordt bewegingsenergie (in een motor); elektrische energie wordt chemische energie (in een elektrolyse-cel of een oplaadbare batterij); elektrische energie wordt geluid(energie) of licht(energie) (in de audiovisuele apparaten); chemische energie wordt thermische energie (in kachels, ketels en boilers). Theoretisch zouden de genoemde omzettingen precies 1-op-1 kunnen zijn: 100 MJ elektrische energie wordt 100 MJ bewegingsenergie (een omzettingsrendement van 100%). De praktijk van elektrische motoren laat zien dat het rendement zo’n 90% is voor kleinere motoren en 98–99% voor grote geavanceerde motoren. Het verschil komt vrij als warmte. Bij elke energieomzetting vinden in de praktijk dus verliezen plaats in de vorm van warmteproductie. De omzetting van bewegingsenergie, elektrische energie of chemische energie naar warmte kan wel voor 100% plaatsvinden. Omgekeerd is het onmogelijk om warmte voor 100% om te zetten in chemische, elektrische of bewegingsenergie.

28


Op grond hiervan is een ordeningssysteem van energievormen ontwikkeld. Chemische energie, bewegingsenergie en elektrische energie worden op de hoogste trap geplaatst en krijgen de kwaliteitswaarde 1. Thermische energie (warmte) krijgt een lagere kwaliteitswaarde. Warmte op omgevingstemperatuur heeft de kwaliteitswaarde 0. Hoe hoger de temperatuur van de warmtebron, hoe hoger de kwaliteitswaarde. Voor hogedrukstoom van circa 300° C geldt de kwaliteitswaarde 0,5. In een stoommachine kan hiermee bewegingsenergie of elektrische energie geproduceerd worden. Voor verbrandingsgassen in een gasturbine met een temperatuur van 1150° C geldt de kwaliteitswaarde 0,8. Hiermee kan makkelijk elektriciteit worden geproduceerd. De naam die gebruikelijk is voor deze kwaliteitswaarde is ‘exergie’. Men gebruikt vaak de term energieverspilling. Formeel kan dit natuurlijk niet want energie is een behouden grootheid. Wat wel veelvuldig verspild wordt is de kwaliteit van energie. Als een motor een laag (= slecht) rendement heeft wordt maar een klein gedeelte van de kwaliteitsrijke (chemische) energie omgezet in andere kwaliteitsrijke bewegingsenergie en wordt de overige energie warmte met een veel lagere kwaliteitswaarde. Niet energie wordt verspild maar exergie! Het verwarmen van een huis met een HR-ketel wordt als energiezuinig beschouwd. Vanuit een exergieoogpunt is het bijna pure verspilling. Kwaliteitsrijke chemische energie wordt volledig omgezet in warmte met exergiewaarde van hooguit 0,2. Veel beter is het om afvalwarmte van industrie en elektriciteitscentrales te gebruiken voor de verwarming van huizen. Cascadebeheer van energie streeft naar een beter gebruik van de exergie in onze energiedragers. Bij cascadebeheer wordt in kaart gebracht voor elke energiegebruiker welke energiekwaliteit vereist is; ook wordt in kaart gebracht welke afvalwarmtestromen vrijkomen, en wat de temperatuur daarvan is. Vanuit dit overzicht is het mogelijk om vele gebruikers te gaan bedienen in hun energiebehoefte met de afvalwarmte die andere energiegebruikers opwekken. Berekeningen hebben aangetoond dat met een optimaal cascadebeheer het gebruik van primaire energiebronnen met ruim 30% kan verminderen. Het toepassen van cascadebeheer heeft wel de nodige ruimtelijke consequenties. Want cascades vergen wel transport van energie, wat dus een infrastructuur vraagt. Bovendien laat vooral warmte zich moeilijk over lange afstanden transporteren. Dus moeten de producenten van afvalwarmte liefst in de buurt staan van de gebruikers van deze afvalwarmte. Het gebruik van hernieuwbare energiebronnen levert nieuwe uitdagingen op voor het ontwerp van optimale energiecascades. Ook in de ruimtelijke ordening moet men daar nu rekening mee houden. De invloed echter van het gebruik van energie op ons ruimtegebruik en landschap is nu al groot. Bij het ontwikkelen van een duurzame (lees: exergie-efficiënte en hernieuwbare) energievoorziening is kennis van energie en van ruimte daarom broodnodig, omdat energiegebruik en ruimtelijke ordening in zo’n samenleving steeds meer met elkaar verknoopt zullen raken.

Natuurkunde voor Milieuwetenschappen: herhaalde oproep In Modulair 7 (pagina 25) stond een uitgebreide oproep voor proefstudenten voor de nieuwe 1-moduulscursus Natuurkunde voor Milieuwetenschappen (N11111). Er is nog plaats. Het betreft hier een Nederlandstalige propedeusecursus waarbij het accent ligt op het aanreiken van algemene natuurkundige principes die binnen de opleiding Milieunatuurwetenschappen van belang zijn. Daarbij wordt speciaal aandacht geschonken aan de rol die de verschillende facetten van de Natuurkunde – het waarnemen, het modelleren en het monitoren – hebben in het oplossen van milieuproblemen en het bevorderen van duurzaamheid. De stof wordt aangeboden via milieugerelateerde studietaken en casussen vanuit een elektronisch werkboek. De proeftoetsperiode is met een maand opgeschoven en loopt, inclusief het schriftelijke tentamen en het deelnemen aan een reëel op afstand uit te voeren webexperiment aan de VU, van begin oktober 2011 tot begin februari 2012. Om de proeftoets binnen deze tijd met succes te kunnen afronden, is voorkennis van natuur– en wiskunde op havo-eindexamenniveau noodzakelijk. Enige inhoudelijke kennis over milieuproblemen, bijvoorbeeld opgedaan in de cursus Aarde, mens en milieu, strekt tot aanbeveling. Verder dient u omwille van het Engelstalig handboek over goede passieve kennis van de Engelse taal te beschikken. Deelnemers aan de proeftoets ontvangen een vergoeding. Indien u voor het afsluitende tentamen een voldoende haalt, kunt u dit bij inschrijving voor de definitieve cursus verzilveren met een cursuscertificaat. Wilt u deelnemen aan de proeftoets? Mail dan voor 15 september de volgende gegevens naar dr. Frank van Belleghem ([email protected]): naam, adres, e-mailadres, telefoonnummer, studentnummer, motivatie voor deelname, voorkennis, huidige OU-opleiding. Als u meer wilt weten over de cursus of de proeftoets kunt u ook contact opnemen, via e-mail of per telefoon (045-576 2568, ma tot wo).

Aanmelden, tentamenperioden en sluitingsdata Aanmelden voor een tentamen doet u door in te loggen in Mijn account in Studieaanbod en te klikken op Mijn tentamenaanmeldingen of door gebruik te maken van een aanmeldingsformulier. Maakt u gebruik van een formulier dan stuurt u de aanmelding voor een computergebaseerd en een regulier tentamen naar de afdeling Tentaminering en certificering in Heerlen. U vindt uitgebreidere informatie op de website www.ou.nl/tentamen

Stopzetten SYS-tentaminering De Open Universiteit maakt sinds enige tijd gebruik van computergebaseerd toetsen. In de afgelopen periode zijn de SYS-itembanken geleidelijk omgezet naar CBI (Computergebaseerde Individuele tentaminering). Inmiddels is het punt bereikt dat alle banken van in omloop zijnde SYScursussen zijn geconverteerd. De Commissie voor de examens heeft daarom besloten om met ingang van 1 september 2011 alle SYS-tentaminering te stoppen.

Tentamenperioden 7-11 t/m 9-11-2011 23-1 t/m 25-1-2012 2-4 t/m 4-4-2012 11-6 t/m 13-6-2012 20-8 t/m 22-8-2012

Omdat er voor enkele (uitlopende) cursussen geen conversie van de itembank heeft plaatsgevonden, heeft de CvE besloten deze cursussen gedurende de uitloopfase in het academisch jaar 2011-2012 te tentamineren via regulier schriftelijke tentamens, zodat er wel nog voldoende mogelijkheden zijn om tentamens af te leggen. De regulier schriftelijke tentaminering betreft de cursussen:

sluitingsdata: 12 oktober 2011 28 december 2011 7 maart 2012 16 mei 2012 25 juli 2012

De geleidelijke invoering van computergebaseerde toetsing kan van invloed zijn op het tentamenrooster. Tentamensessies individuele tentamens Kijkt u op www.ou.nl/studiecentra voor de individuele tentamensessies in het studiecentrum van uw keuze. Als u zich via www.ou.nl/mijnaccount aanmeldt voor een individueel tentamen, worden de beschikbare cbi-sessies getoond nadat u het studiecentrum heeft gekozen. Samenvallende tentamens Volgens vast beleid van de Commissie voor de examens (CvE) mogen er niet meerdere (regulier schriftelijke) tentamens op één dag afgelegd worden. In uitzonderlijke omstandigheden kan de Commissie hiervan afwijken. Zij beoordeelt dit aan de hand van een schriftelijk, gemotiveerd, verzoek van de student. De CvE kan een hardheidsclausule toepassen voor die studenten die gehinderd worden in hun studievoortgang door het hanteren van drie tentamenavonden. Het kan namelijk voorkomen dat twee cursussen in elke ronde op dezelfde dag worden afgenomen. Neemt u bij dergelijke situaties contact op met de afdeling Service en informatie. Het gaat dan om studenten die in de problemen komen die niet te wijten zijn aan de eigen planning. Mocht u uiteindelijk tot de conclusie komen dat er een aantoonbaar probleem is, dan kunt u een verzoek indienen bij de Commissie. Alternatieve tentamenvorm Tentamens worden afgelegd op de wijze zoals gepubliceerd in de jaarlijks verschijnende studiegids en zoals op de cursussite vermeld. In uitzonderlijke gevallen kan de Commissie voor de examens (CvE) op basis van een schriftelijk, gemotiveerd verzoek van een student besluiten dat die student een bepaald tentamen op een andere wijze dan vastgesteld kan afleggen. De CvE kan tot deze beslissing komen indien bij een student sprake is van een functiebeperking of als een student drie of meer keren met aanwijsbare reden zakt voor een bepaald tentamen waardoor hij of zij gehinderd wordt om de studie op een goede wijze voort te zetten. Voordat de CvE in deze een beslissing neemt, wordt de examinator om een reactie gevraagd. Het oordeel van de examinator weegt bij de beslissing van de CvE zwaar mee. Benadrukt dient te worden dat het een mogelijkheid betreft en geen verplichting voor de CvE is om dit verzoek te honoreren.

B26231 Management en ict 7-11-2011, 2-4-2012, 13-6-2012 E10131 Introductie financial accounting 7-11-2011, 2-4-2012, 13-6-2012 E32211 Financieel management 1 7-11-2011, 2-4-2012, 13-6-2012 N02132 Basiscursus scheikunde 24-1-2012, 11-6-2012, 21-8-2012 N03221 Gegevens en gevolgtrekkingen 23-1-2012, 2-4-2012, 20-8-2012 N12211 Remote sensing 8-11-2011, 25-1-2012, 4-4-2012 N34212 Biologie van cellen 7-11-2011, 25-1-2012, 11-6-2012 S07231 Arbeidspsychologie en –sociologie 8-11-2011, 3-4-2012, 21-8-2012 S62321 Testpracticum psychodiagnostiek 8-11-2011, 24-1-2012 Voor studenten die als gevolg van de overgang naar regulier schriftelijke tentaminering problemen in hun studie ondervinden, geldt een hardheidsclausule. Deze studenten wordt verzocht om vóór 1 november 2011 aan de CvE kenbaar te maken dat zij als gevolg van deze tijdelijke maatregel worden gedupeerd. De CvE beoordeelt aan de hand van elke melding of, en zo ja, welke maatregel kan worden getroffen. U kunt een eventuele melding via e-mail richten aan Commissie voor de examens: [email protected]. Tentamendata uitlopende cursussen en errata Met klem adviseren wij studenten kennis te nemen van de nadere informatie omtrent cursussen die uit het onderwijsaanbod zijn genomen (dan wel gereviseerd) en waarvan de laatste tentamenmogelijkheid plaatsvindt in het academisch jaar 2011-2012. Deze vindt u op www.ou.nl/tentamen > Laatste tentamendata en niet in Modulair. Aanvullingen hierop worden wel vermeld in Modulair. De informatie vindt u ook op de cursussite. Een overzicht van de errata op de studiegidsen vindt u op www.ou.nl/vraagenantwoord.


29

afgest

tentameninf Cultuurwetenschappen

Natuurwetenschappen

C05211 De Gouden Eeuw in perspectief De tentamenvorm is sinds 25 februari 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

N28212 Milieuchemie De tentamenvorm is sinds 13 april 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

C13122 Inleiding in de filosofie De Commissie voor de examens heeft besloten dat de opgaven van het tentamen sinds het tentamen van 21 juni 2011 geheim zijn.

N42112 Organismen in hun omgeving De tentamenvorm is sinds 8 april 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

C50111 Geschiedenis van het privéleven De tentamenvorm is sinds 29 juni 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

N43211 Gedrag en effecten van contaminanten Sinds het tentamen van 24 januari 2011 mag u bij het tentamen ook gebruikmaken van een ‘schoon’ Binas tabellenboek, een zakrekenmachine en een ‘schoon’ Engels-Nederlands woordenboek.

Informatica T26241 Datastructuren en algoritmen De bepaling van het eindcijfer voor de cursus wordt sinds 1 september 2011 gewijzigd. De cursus wordt getoetst door het maken van een schriftelijk tentamen en een serie huiswerkopgaven. Beide onderdelen worden beoordeeld met een deelcijfer. Om te slagen voor de cursus moeten beide onderdelen voldoende zijn gemaakt. Het eindcijfer is het gewogen gemiddelde waarbij het tentamen wegingsfactor één heeft en de huiswerkserie wegingsfactor twee. T32121 Context van informatica De tentamenvorm is sinds 21 juni 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. T32311/T32811 Software architecture De cursus wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen en een eindopdracht, waarbij het tentamen voor een derde meetelt in het eindcijfer en de opdracht voor twee derde. Daarbij geldt bovendien dat zowel het tentamen als de opdracht met een voldoende afgesloten moet zijn. T36131 Communicatietechnologie De tentamenvorm is sinds 21 juni 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. T38111 Webcultuur De tentamenvorm is sinds 6 augustus 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. T91313 Scriptie vrij wo Technische wetenschappen De cursus is stopgezet. De laatste inleverdatum voor de scriptie is 31 maart 2012.

Managementwetenschappen B65317/B65817 Controlling De minimaal te behalen scores voor de deeltentamens (SDC, AISC en MACC) zijn per 1 december 2010 verhoogd naar een vijf. De overige tentameneisen zijn onveranderd. B69317/B69817 Financial decision making De minimaal te behalen score voor het schriftelijke deeltentamen is per 1 december 2010 verhoogd naar een vijf. De overige tentameneisen zijn onveranderd. E33211 Financieel management 2 De tentamenvorm is sinds 7 april 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

30


Onderwijswetenschappen O22411 Methoden en strategieën voor onderwijsontwerpen De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013. O30411 Onderzoeksmethoden voor onderwijsontwerp De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013. O32431 Het ontwerpen van een onderzoek: scriptieplanning De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013. O35411 Project actief leren De laatste inleverdatum van de opdracht is opgerekt naar 30 juni 2013. O41411 Implementatie van onderwijsinnovaties Sinds 15 februari 2011 heeft er een kleine verandering plaatsgevonden in de scoring van Studietaak 4. Lees voor meer informatie de cursuspagina op Studienet.

Psychologie S09241 Sociale psychologie De tentamenvorm is sinds 2 juni 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S11131 Inleiding in de arbeids– en organisatiepsychologie De tentamenvorm is sinds 7 april 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S16212 Gespreksvoering De tentamenvorm is sinds 26 juli 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S23222 Klinische psychologie 1 De tentamenvorm is sinds 29 maart 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S25211 Inleiding in de neuropsychologie en psychofarmacologie De tentamenvorm is sinds 24 mei 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

S28311 Inleiding in conflicthantering en mediation Sinds 1 september 2011 is het tentamen geen openboektentamen meer. S33321 Inleiding in de seksuologie De tentamenvorm is sinds 20 april 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S37211 Grondslagen van de psychologie: filosofie De tentamenvorm is sinds 11 augustus 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt. S48112 Inleiding psychologie De tentamenvorm is sinds 15 juni 2011 veranderd in een individueel computergebaseerd tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.

Rechtswetenschappen R64342 Consumentenrecht In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-2011 in de Modulair van juni 2010 en op pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat de laatste tentamenmogelijkheid van deze cursus 30 juni 2011 is. Dat is niet juist. De laatste inleverdatum van de opdracht is 30 september 2011.

Cultuurwetenschappen Wo bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen dhr. H.S. Beuker BA, Koudekerk aan den Rijn Afstudeeropdracht: Onderzoek naar de beeldvorming rond Jacob van Maerlant ‘De vader der dietsche dichteren algader’ en zijn Spiegel Historiael.

dhr. A. Kraak BA, Oijen Afstudeeropdracht: De unificatiepolitiek van Koning Willem I in de tijd van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830) volgens de historici Bornewasser en Van Sas.

dhr. H. Bijsterbosch MSc, Zutphen, keuzevariant Public management P Afstudeeropdracht: “Zolang je niets hoort, gaat het goed”. Een onderzoek naar het functioneren van intern toezicht in het Primair Onderwijs.

dhr. R. Blomsma MSc, Roderwolde, keuzevariant Controlling Afstudeeropdracht: Accounting verandering in Nederlandse politieorganisaties door de introductie van prestatiemanagement. Een onderzoek naar inzichten in verschillen tussen plan en realisatie van ‘accounting change’ ten gevolge van de invoering van prestatiemanagement.

mw. C.J.M. Meegdes-Jongenelen BA, Amersfoort Afstudeeropdracht: Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet; de kunst van het kijken. Een onderzoek naar de zichtbare elementen die als basis dienen voor interpretaties van “de vierde koning” op het schilderij De aanbidding der Koningen van Jheronimus Bosch.

mw. L.J. Boudestijn MSc, Amsterdam, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Betekenisgeving, emotie en commitment to change binnen het informele netwerk. Casestudyonderzoek middels de Change Mirror naar Het Nieuwe Werken.

dhr. R.A. Molhoek BA, Rotterdam

Implementation and change management Afstudeeropdracht: Betekenisgevende processen in de context van verandertrajecten in de postfordistische organisaties.

Afstudeeropdracht: Denken over Europa tussen particularisme en universalisme.

dhr. W.S. Molog BA, Voorschoten Afstudeeropdracht: De betekenis van MiddenEuropa als culturele identiteit voor de Tjechen.

dhr. E. Smits BA, Bodegraven Afstudeeropdracht: Niet Heersen, Maar Dienen. Het streven naar de gelijkberechtiging van de bestaande kerken in Noord– en Zuid-Nederland als onderdeel van de unificatiepolitiek van koning Willem I in het ‘Vereenigd Koninkrijk der Nederlanden’ tussen 1815 en 1830.

dhr. J.W.H. van der Staak BA, Den Hoorn Texel Afstudeeropdracht: De beeldvorming van de negentiende-eeuwse schrijvers Gerrit van de Linde (de Schoolmeester) en François HaverSchmidt (Piet Paaltjens) in de geschiedenissen van de Nederlandse literatuur. dhr. F.G.J. Timmermans BA, Malden Afstudeeropdracht: De culturele identiteit van Europa volgens Tzvetan Todorov.

Wo masteropleiding Algemene cultuurwetenschappen dhr. V.A.H. de Lange MA, Nuenen Afstudeeropdracht: Een vergelijking van de perspectiefwisseling zoals door Heidegger beschreven in Zijn en tijd met de perspectiefwisseling zoals beschreven door Plato in zijn allegorie van de grot.

mw. G. Nijland MA, Glimmen Afstudeeropdracht: De oprichting en ontwikkeling van de regionale omroepen in de noordelijke provincies in het licht van de naoorlogse modernisering.

Managementwetenschappen Wo bacheloropleiding Bedrijfskunde dhr. P.V.T. Blomme BSc, Kortenberg, België mw. S.M. van der Star BSc, Rijpwetering dhr. D.A.B. Veld BSc, Culemborg Wo masteropleiding Management dhr. J.W.G. van den Berg MSc, Eindhoven, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Samen werken naar beter, samen werkt. Het effect van interventies binnen een 3PL.

mw. O. Eltyseva MSc, Heemskerk, keuzevariant

dhr. B.H.M.J. Fleuren MSc, Breda, keuzevariant

deerden

mw. M.J.C.M. de Kok MSc, Poppel, België, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Aanwezigheid verschillende typen procesbenutting verklaard door voortdurende communicatie met belanghebbenden.

dhr. O.R. van der Kooi MSc, Joure, keuzevariant Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: Mix flexibiliteit en volume flexibiliteit in een build-to-order omgeving.

mw. E.M.J. Meulenbroeks MSc, Eindhoven, keuzevariant Implementation and change management* Afstudeeropdracht: Integrating Business Model & Open Innovation Thinking: How collaboration with external partners adds value to the business models of Isobionics, Arachidonic Acid, ®claryl picture glass and Dyneema® Personal Protection.

mw. M. Put-van der Vange MSc, Eindhoven, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Motivational Interviewing door middelmanagers kansrijk? Een onderzoek naar de bijdrage van de interventie Motivational Intervieuwing voor en door middelmanagement bij organisatieveranderingsprocessen.

Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: Bensaou’s buyer-supplier relationships. An exploratory study to factors and conditions.

mw. R.M.G. Reints MSc, Maastricht, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: Verhalen Vertellen Verhalen Verspreiden.

dhr. D. van Gasteren MSc, Boskoop, keuzevari-

dhr. R.L. van Riel MSc, Amstelveen, keuzevariant Public management Afstudeeropdracht: Leiderschap en cultuur bij de Koninklijke Marine.

ant Implementation and change management Afstudeeropdracht: De perceptie van middenmanagers en de effectiviteit van veranderingen. Een onderzoek naar de invloed van de perceptie van middenmanagers bij grote bedrijven op het succesvol implementeren van IT-gerelateerde veranderingen.

dhr. E. Gouw MSc, Rotterdam, keuzevariant

dhr. R.L.M.M. Ritzen MSc, Bunde, keuzevariant Controlling Afstudeeropdracht: Interne klantgerichtheid van back office personeelsleden. Onderzoek binnen de financiële dienstverlening.

Marketing and Supply chain management Afstudeeropdracht: “Explore bull riding with beer”. Using potential benefits of APS for mitigating the bullwhip effect and influencing SC performance. An experimental trade-off investigation: optimizing and comparing demand planning & inventory replenishment sytems’ conditions.

dhr. R.A.J. Takes MSc, Schagen, keuzevariant Controlling Afstudeeropdracht: Prestatiemeting: verantwoorden of verbeteren? Een onderzoek naar de doelstellingen en het gebruik van prestatiemeting bij het Commando Zeestrijdkrachten.

mw. J.S. Greveling MSc, Steenwijk, keuzevariant Public management Afstudeeropdracht: Multilevel Governance in Cross Border Regions. Een case study in de Euroregio. dhr. P. Groeneweg MSc, IJmuiden, keuzevariant Financial decision making Afstudeeropdracht: Optimisme en Illusie van Controle: de invloed op een buitenlands investeringsbesluit. De invloed van optimisme en illusie van controle op de besluitvorming bij het MKB met betrekking tot Directe Buitenlandse Investeringen in de nieuwe EU-landen.

dhr. H.P.J. Hanssen MSc, Landgraaf, keuzevariant Controlling Afstudeeropdracht: Management Accounting Change in de Verplegings– en Verzorgingssector. Een verklarende casestudy naar management accounting change als gevolg van de introductie van zorgzwaartefinanciering in de verplegings– en verzorgingssector gebruik makend van het institutionele model van Burns en Scapens.

dhr. M.C.J. Jansen MSc, Rijen, keuzevariant Implementation and change management Afstudeeropdracht: De rol van scenario-trajecten (-exercities/-processen) binnen het proces van betekenisgeving van medewerkers tijdens grootschalige organisatieveranderingstrajecten.

mw. C.M. Valk-de Rijk MSc, Alphen aan den Rijn, keuzevariant Implementation and change management* Afstudeeropdracht: Wie volgt Haantje de Voorste? Sociale netwerkstructuren, adoptiecategorieën en motivationele segmenten: een studie naar patronen in de binnenkant van veranderen. dhr. M. Warner MSc, Amsterdam, keuzevariant Strategic human resource management* Afstudeeropdracht: The role of social support on flight attendants performing emotion work and their work engagement. Natuurwetenschappen Wo bacheloropleiding Milieu-natuurwetenschappen mw. S.M. Verhoog BSc, Utrecht Afstudeeropdracht: Biofuels and women’s empowerment. Theoretical and practical analysis in rural India and Sub-Saharan Africa.

Onderwijswetenschappen Wo masteropleiding Onderwijswetenschappen mw. J.A.F. van der Putten MSc, Eindhoven Afstudeeropdracht: Gedragsintentie van Docenten om gebruik te maken van Weblectures in Relatie tot Teacher Beliefs en Perceived Self-efficacy. Open Universiteit Modulair 9 september 2011

31

deerden

Psychologie Wo bacheloropleiding Psychologie mw. C. Akkerman-van der Werf BSc, Alkmaar dhr. D. Al Ali BSc, Groningen mw. C. van der Burg BSc, Hoogeveen

dhr. H. Kuit MSc, Amstelveen Afstudeeropdracht: Verklaring van het beweeggedrag van ouderen door determinanten van het I-change Model.

mw. A.N.M. Busch-Keizer BSc, Rade,

dhr. L.M.P.M. Leen MSc, Hasselt, België

dhr. M.W. Blaakman BSc, Breskens

Noorwegen

mw. K. Cassiman BSc, Halle, België mw. M.M. Derksen BSc, Wehe den Hoorn dhr. P.A. Dubbelaar BSc, Katwijk dhr. R.M. Engler BSc, Naaldwijk mw. G.C. Hamoen BSc, Eindhoven mw. A.M. van der Heide BSc, Groningen mw. I.T. Herder BSc, Groningen mw. J. Herdes-Jilkova BSc, Diemen mw. M.C. Kuipers BSc, Naarden dhr. G.A. Lakeman BSc, Groningen mw. J.C.D. Langedijk BSc, Zwaag mw. D.B. Lonzième BSc, ‘s-Gravenhage dhr. H.W. Luimes BSc, Driehuis dhr. R.B. Mastebroek BSc, Groningen mw. K.E.J.M. de Meyer BSc, Sint Niklaas, België mw. B.E. Mylle BSc, Gistel, België dhr. F. Nieuwenhuijs BSc, Hoogeveen dhr. T.J. Pereboom BSc, Obdam dhr. R. Postma BSc, Nijmegen mw. E.D. Schouten BSc, Beneden Leeuwen mw. C. Wielaard-Manni BSc, Papendrecht

Afstudeeropdracht: De Invloed van Innovatiekenmerken op de Intentie van Leerkrachten een Lespakket te Gebruiken om Cyberpesten te Voorkomen of te Stoppen.

mw. I.J.H. Meijer MSc, Sint Hubert Afstudeeropdracht: Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie– en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie. dhr. M.A. Timmerman MSc, Alkmaar Afstudeeropdracht: Het Effect van Psoriasisgerelateerde Stress op de Vorming van Depressieve Klachten in het Dagelijkse Leven van Psoriasispatiënten en de Invloed van Copingstijl.

dhr. I. van Zanten MSc, Zevenhuizen Afstudeeropdracht: De Invloed van Werkeisen en Hulpbronnen op de Psychische Vermoeidheid en het Plezier in het Werk bij Werknemers. mw. H. de Zeeuw MSc, HarenP Afstudeeropdracht: Partnergedrag bij Internet Ontrouw in Relatie tot Jaloezie en de Modererende Invloed van Sekse, Leeftijd, Huwelijkse Staat en (het al of niet hebben van jonge) Kinderen. Sekseverschillen in virtueel overspel en jaloezie en de compatibiliteit met de evolutietheorie.

Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting klinische psychologie mw. J. Lok-Smit MSc,

Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting arbeid– en gezondheidspsychologie mw. S.A. Karhof MSc, Driehuizen

GasselternijveenschemondP Afstudeeropdracht: (In)effectiviteit van Angstcommunicaties op Verminderen van Lichamelijke Inactiviteit: Rol van Attitudefuncties, Self-Monitoring en Self-Esteem.

Afstudeeropdracht: De Invloed van de Persoonskenmerken op Taakcohesie, Sociale cohesie en Prestaties van Teams.

Wo masteropleiding Psychological Research mw. R.J. Mulder MSc, Nieuw– en Sint Joosland*

dhr. K.W. Schakel MSc, ‘s-Gravenhage

Afstudeeropdracht: Workplace Mobbing: Bystanders and the Stigmatization Process.

Afstudeeropdracht: Bevlogenheid is geen Bevlieging Affectieve Betrokkenheid als Mediator van het Verband tussen Distributieve, Procedurele en Interactionele Rechtvaardigheid en Bevlogenheid.

Rechtswetenschappen Wo bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid dhr. R.D.J. Bolmer LLB, ‘t-HardeP

mw. C. van Wendel de Joode-van Haasteren

dhr. E.I. van Dijk LLB, Assen

MSc, Oude Molen Afstudeeropdracht: Slachtoffers van pestgedrag en de relatie met ziekteverzuim: de rol van leiderschap, baanonzekerheid en sociale steun.

mw. E.N. Dijkhuizen LLB, Groningen

Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting gezondheidspsychologie mw. F. Bozkurt MSc, ‘s-Gravenhage

mw. T.B. Klaasse LLB, Dordrecht

Afstudeeropdracht: Invloed van Sekse, Seksdrive en Autonomie op Sociosexualiteit.

dhr. D. Elskamp LLB, Epe dhr. R.A. Kist LLB, Alkmaar mw. J.R.C. Lesage-den Hollander LLB, Den

Ham

dhr. S.M. van Meer LLB, Nunspeet

dhr. P. van Vierzen LLB, Harderwijk dhr. J.C.J. de Vries LLB, Zaandam dhr. W.L.J. van Wessel LLB, Eindhoven Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheid dhr. J. van Berk LLM, Nijmegen Scriptie: Het eenzijdig wijzigen van arbeidsvoorwaarden op grond van goed werkgeverschap en goed werknemerschap.

dhr. R.J. van Betten LLM, Zwolle Scriptie: De duurovereenkomst in faillissement: voortzetten of beëindigen? dhr. H. den Daas LLM, Druten Scriptie: Groen laten inpakken. Ook een bevoegdheid van de gemeente? dhr. W.A.J. Prins LLM, Hendrik Ido Ambacht Scriptie: Biedt het wetsvoorstel tot invoering van het rechterlijk gebieds– of contactverbod ruimere mogelijkheden van de “Voetbalwet”?

Business Process Management and IT Wo masteropleiding Business Process Management and IT dhr. C.J. van der Bijl MSc, Den Hoorn Afstudeeropdracht: ERP-implementatie: een project of programma? Een onderzoek in hoeverre kenmerken van ERP-implementatietrajecten overeenkomen met kenmerken van project– dan wel programmamanagement en wat de consequenties zijn van het niet ondersteunen van kenmerken van ERP-implementaties.

dhr. J.M. Faqiri MSc, Almere Afstudeeropdracht: Aanpak voor vergelijking procesinrichting op basis van criteria. dhr. K.H.J. Heijnen MSc, Eindhoven Afstudeeropdracht: Leerbaarheid van SAP interfaces. dhr. A.W.J. Janssen MSc, Rotterdam Afstudeeropdracht: Relevance and Timeliness of Collective Strengths in the Formation Stage of Alliance Development. Theme: Dynamics of process performance in collaboration relations. mw. L. Janssen-Shen MSc, Gemert Afstudeeropdracht: The influence of the control dynamics on the operational performance. mw. M. de Jong MSc, DorstP Afstudeeropdracht: De Make-or-Buy beslissing voor kleine Software Ontwikkelorganisaties. Is het theoretische referentiemodel voor het maken van een verantwoorde Make-or-Buy beslissing toepasbaar voor een kleine Software Ontwikkelorganisatie?

dhr. C. Montes Portela MSc, EindhovenP Afstudeeropdracht: De ontwerpruimte van de ICT architectuur van het Smart Grid.

dhr. A. Terpstra MSc, Krommenie Afstudeeropdracht: Dynamiek van prestatie op vertrouwen.

mw. Z.P. Millenaar LLB, Delft

dhr. J.C.M. Velzeboer MSc, Gouda

Afstudeeropdracht: Hechtingsschema’s en Nabijheid Zoekend Gedrag tijdens de Latentieleeftijd.

mw. M.P.A. Nelissen-Leijten LLB, Tilburg

Afstudeeropdracht: IT outsourcing van systeemontwikkeling in de publieke sector.

mw. K.G. Dolce-Valentijn MSc, Uithoorn

dhr. H.W. Poelman LLB, Grolloo

P Bij deze student werd aan het behaalde

dhr. A. Soltani LLB, ‘s-Gravenhage

getuigschrift de waardering ‘met Lof’ toegekend (gewogen gemiddelde cijfer 8 of hoger, geen cijfer lager dan 7).

mw. N.A.M. Decoene MSc, Hertsberge, België

Afstudeeropdracht: Geheimen en Professionele Effectiviteit: De Modererende Invloed van Type D persoonlijkheid, Negatief Affect en Sociale Inhibitie bij Werknemers. 32

mw. A.A.A.H. Kroeze MSc, Hengelo Afstudeeropdracht: Gezondheid en sociaal delen van emoties. Relaties met sociale verbanden en gezinsfasen.

Open Universiteit Modulair 9 15september juli 2011 2011

mw. C.B.M. Nyst LLB, Amstelveen

dhr. J.C. Verbunt LLB, Eindhoven

5711432

afgest

dulair nummer 1 9 september 2011 jaargang 27

Recommend Documents