Hb nr. 1285356
Projecttitel:
SenterNovem-‐project nummer:
Noordvleugel FastForward Pid082015
FastForward:
Tussenrapportage Pieken in de Delta
Van:
Rutger Prent, consortium programmaleider Noordvleugel FastForward
Elle Verstraelen, projectleider Noordvleugel FastForward, provincie Flevoland. Aan:
drs. M. van Leeuwen, adviseur, AgentschapNL
Naam aanvrager:
Provincie Flevoland, drs. J.J.P. Scheek
Contactpersoon:
drs. E. Verstraelen, 0320-‐265542,
[email protected]
Looptijd project:
1 oktober 2009 t/m 1 oktober 2014
Verslagperiode:
januari 2013 t/m december 2013
1
Inleiding Noordvleugel Fastforward is een initiatief van de provincie Flevoland en richt zich op het versneld door ontwikkelen van potentieel kansrijke groeiers in de zakelijke dienstverlening in de Noordvleugel van de Randstad. Ook R&D bedrijven horen binnen deze doelgroep definitie. Snelle groeiers zijn de aanjagers van innovatie en werkgelegenheid oftewel de nieuwe rolmodellen voor innovatief en hoogstaand ondernemerschap. Na een uitgebreide Europese niet-‐openbare getrapte aanbestedingsprocedure, waarbij het consortium B&A-‐groep/De Baak als winnaar uit de bus kwam, is het project de facto per 8 juni 2010 (gunningsdatum door Gedeputeerde Staten Flevoland) van start gegaan. Doel Doel van het programma is om 75 ondernemingen uit de provincies Flevoland, Noord-‐Holland en Utrecht te ondersteunen bij het realiseren van hun groeiambities. Het gaat om ondernemingen die actief zijn in de zakelijke dienstverlening en de potentie en ambitie hebben om snel te gaan groeien. Onder snelle groei wordt een omzetgroei verstaan van minimaal 20% per jaar en dat minimaal 3 jaar achter elkaar. Om dit doel te realiseren heeft het consortium de opdracht gekregen om een aansprekend en vraaggericht programma te ontwikkelen voor en samen met 75 ambitieuze en talentvolle ondernemers, dit in de markt te zetten, deelnemers ervoor te selecteren, de communicatie en het programmamanagement ervan te verzorgen en ten slotte het aanbod aan de ondernemers op een hoogwaardig niveau in te vullen en uit te voeren. Hiertoe is ook een sterk kader meegegeven middels het bestek van aanbesteding. 2013 In 2013 stond nadrukkelijk de werving centraal van nieuwe ondernemers. Begin 2013 waren 2 groepen actief en gedurende 2013 zijn er nog twee nieuwe groepen opgestart. Met deze laatste twee groepen zijn de gestelde doelen van het aantal ondernemers per provincie/regio ook gerealiseerd. 2013 was ook het jaar dat twee groepen van FastForward hun programma hebben beëindigd. Deze “alumni” komen nu eens per kwartaal bij elkaar, waarbij de contouren beginnen te ontstaan van een duurzame community van ondernemers die doorloopt na deelname aan het programma.
2
7 deelprojecten: Het programma is onderverdeeld in 7 deelprojecten: 1. Het vraaggericht aanscherpen van het programma binnen de kaders van de opdracht; 2. Het werven en selecteren van 75 ondernemers; 3. Het organiseren van evenementen en themabijeenkomsten; 4. Het aanbieden van business classes; 5. Het inzetten van een forum met daarin boegbeelden en rolmodellen van groei en ondernemerschap; 6. Het verzorgen van de gehele communicatie van het programma; 7. Het uitvoeren van project-‐ en programmamanagement; Hieronder wordt per deelproject verslag gedaan.
Stand van zaken Deelprojecten
Deelproject 1: Vraaggericht aanscherpen van de deelprojecten Doel van dit deelproject is om de doelgroep een duidelijke stem te geven in de opzet (zowel qua vorm als qua inhoud) van het programma, zodat er een vraaggericht programma ontstaat dat nauw aansluit bij de behoeften en vraagstukken van de ondernemers. Het vraaggericht aanscherpen van het programma vindt uiteraard plaats binnen de kaders van de opdracht. Eind 2012 en begin 2013 zijn er goede stappen gezet om het programma duidelijk naar een volgend niveau te tillen. Dat was het gevolg van de ervaring die is opgedaan in 2011 en 2012, waarbij de ondernemers nauw zijn betrokken, via direct contact en vragenlijsten. Ondernemers zijn daarnaast gelukkig erg proactief, als men advies en tips heeft, dan vindt men de directe weg om dit kenbaar te maken. Overigens, de grondtoon is altijd positief en constructief te noemen. Dat lijkt ook een resultaat van de ervaren inzet door de betrokken coaches en begeleiding: de sterke wil om het programma te verbeteren in dienst van de ondernemer. Een continue dialoog met deelnemers over hun vraagstukken en de opzet van het programma is essentieel voor zowel de inhoud en vorm van het programma als de vertrouwensrelatie met de ondernemers. Het programma dat met de ondernemers is ontwikkeld heeft begin 2013 geresulteerd in een aangescherpt programma van 7 inhoudelijke modules (zie verder onder Deelproject 4) dat aan kracht heeft gewonnen en het consortium ook heeft geholpen om een efficiencyslag te maken. Hierdoor is het mogelijk geworden om meer groepen dan op voorhand gepland (5 i.p.v. 2 in het bestek) binnen begroting te starten.
3
Deelproject 2: Werving en selectie van deelnemers
Doel is om de juiste ondernemers voor het programma te interesseren en na een gedegen proces 75 deelnemers te selecteren. Daarbij is er een onderverdeling van het aantal ondernemers dat per regio zou moeten instromen. In totaal zijn in 2013 met 56 ondernemers wervings-‐ en selectiegesprekken gevoerd. Naast een aantal harde criteria (leeftijd onderneming, aantal medewerkers, omzet, etc.) vindt de selectie plaats op basis van het talent, de ambitie en het commitment van de deelnemers. Het resultaat medio 2013 was dat alle beschikbare plaatsen, conform de onderverdeling per provincie/regio, waren gerealiseerd. Ontwikkelings maatschappij AIM NHN OMFL TFI Totaal
Totaal ronde 1&2 22 4 8 8 44
Totaal ronde Ronde 5 3&4 Flevo-PLUS 2 0 3 0 3 11 13 1 19 12
Target
Realisatie
24 7 22 22 75
24 7 22 22 75
Op bovenstaand resultaat is het consortium buitengewoon trots, omdat: − Een goed aanbod alleen niet voldoende is, maar het vraagt om sterke focus op het vinden, werven en selecteren van ondernemers; − Ondernemers in de doelgroep niet specifiek opgenomen zijn in een “Gouden Gids” van ambitieuze ondernemers; − Veel nieuwe ondernemers via het bestaande netwerk van deelnemers zijn gewezen op het programma. En bestaande ondernemers ook bij nieuwe prospects op verzoek van de programmaleiding als referentie hebben opgetreden; − De uitdaging vooral groot is, aangezien “continue ontwikkeling” van ondernemersvaardigheden niet als standaard wordt gezien in Nederland. Dat lijkt een cultureel verschil met bijvoorbeeld de V.S., maar ook binnen Nederland (artsen, managers, psychologen, trainees, loodgieters etc. volgen vaak bijscholing of investeren in opleidingsprogramma’s). Trots dus, temeer omdat aan de toegangscriteria van inzet en ambitie niet is getornd en er vraaggericht een additioneel programma is ontwikkeld voor ondernemers uit Flevoland. Start-‐up PLUS Flevoland Zoals in de tussenrapportage 2012 aangegeven is de doelgroep van ondernemers (binnen de gestelde criteria in het bestek) minder groot in aantal dan in de 2 andere provincies en anderzijds soms blijkbaar lastiger te bereiken. Tegelijkertijd was bij OMFL, provincie Flevoland en FastForward de behoefte bekend van kleinere en/of nieuwe ondernemingen die behoefte hebben aan begeleiding bij doorgroei. Het betreft ondernemingen die andere vraagstukken (start-‐up) hebben dan de doelgroep van FastForward. Op basis van dit inzicht en het streven om de doelstelling van 22 Flevolandse ondernemingen binnen FastForward te realiseren is een specifiek programma ontwikkeld waaraan 11 ondernemers uit
4
Flevoland en 1 ondernemer uit Utrecht deelnemen. In de bijlage is het programma voor deze groep opgenomen. Het succes in de werving van deze specifieke groep ligt besloten in de uitstekende samenwerking met zowel de provincie Flevoland als de OMFL. Deelnemers Utrecht Voor de eerste groep van FastForward bleek de werving van Utrechtse ondernemers niet te leiden tot succesvolle selectie van deze ondernemers. Nadat de werving van Utrechtse ondernemers vanaf groep 2 van FastForward goed op gang was gekomen en zich doorzette in groep 3 was de verwachting dat in 2013 de laatste beschikbare plaatsen voor Utrechtse ondernemers met succes zouden worden ingevuld. Dat is ook gebeurd, waarbij twee punten opvallend en positief zijn: − Veelal zijn Utrechtse ondernemers door bestaande deelnemers gewezen op het programma en dus op basis van positieve ervaringen van bestaande deelnemers enthousiast gemaakt; − Zowel in 2012 (Ecofont) als in 2013 (Snappcar) is een Utrechtse onderneming binnen FastForward gekozen tot “Challenger van het jaar”. Dit is een prestigieuze prijs voor ambitieuze ondernemers met een baanbrekend business model. Ook dat is een teken dat de juiste Utrechtse ondernemers uiteindelijk hun weg hebben gevonden naar FastForward.
Deelproject 3: Opzetten duurzame community De sfeer en verbondenheid die tijdens de bijeenkomsten van alle groepen binnen FastForward wordt ervaren zijn een indicator dat er in een behoefte wordt voorzien. Namelijk de behoefte om met andere ondernemers successen, lessen en uitdagingen te delen en te sparren over uitdagingen en keuzes. Dat schept verbondenheid en is daarmee ook een indicator dat er vanaf het begin van het programma gebouwd is aan een duurzame community van groei-‐ondernemers. In 2013 zijn hiertoe ook vanuit het programma meerdere initiatieven en acties ontplooid. Om een beeld en enkele concrete verbindingen hiervan te schetsen: − In maart 2013 is een gezamenlijke bijeenkomst georganiseerd met alle –toenmalige-‐ deelnemers aan het programma. Naast de waardevolle en energieke interactie gedurende de gehele dag tussen de ondernemers van de verschillende bijeenkomsten, zijn individuele ondernemers ook actief door de programmaleiding aan elkaar verbonden. Meer klanten hebben hierna zaken met elkaar gedaan, waaronder een ondernemer die inmiddels zijn beste klant heeft gevonden in een andere FastForward groep.; − In april zijn alle groepen tijdens hun marketing-‐module te gast geweest bij een deelnemer uit een groep die zich juist actief bezig houdt met marketing; − In mei hebben alle ondernemers deel genomen aan een tweedaagse Growth Summit met Internationale topsprekers en een extra module over Sales; − Tijdens een informatiebijeenkomst voor het Start-‐up PLUS programma in augustus hebben 2 Flevolandse deelnemers van de eerste groep van FastForward geïnteresseerde ondernemers verteld over hun (positieve) ervaringen binnen FastForward;
5
Gedurende het gehele jaar zijn deelnemers die vanuit professie actief zijn op het gebied van de desbetreffende modules ingezet als ondernemende professionals tijdens bijeenkomsten met andere groepen binnen FastForward. − Daarnaast heeft de programmaleiding zichzelf een KPI (kengetal) opgelegd om gedurende het jaar 50 waardevolle verbindingen te initiëren tussen 2 individuele ondernemers. − Een duurzame community gaat verder dan onderling zaken doen, maar toch een indicatie dat de juiste ondernemers elkaar hebben weten te vinden is de schatting dat onderling meer dan 50 zakelijke verbindingen in allerlei opzichten zijn gelegd. − Dat het verder gaat dan enkel zaken doen is het feit dat een significant gedeelte van de eerste groep (die in mei 2013 hun programma met certificaat hebben afgerond) ieder kwartaal een dag bij elkaar is blijven komen. −
Deelproject 4: Aanbod van evenementen en business classes aan de community De business classes vormen het inhoudelijke hart van het programma en moeten ervoor zorgen dat ondernemers essentiële kennis en vaardigheden opdoen rondom de vraagstukken van groei. Tevens is het doel van de bijeenkomsten om een community te vormen van potentieel snelle groeiers en zo een “levende bron” van ideeën en innovatie op het gebied van zakelijke dienstverlening te realiseren. Leerfilosofie en lesstof In overeenstemming met het bestek is de kenniscomponent opgenomen in een cyclus van Kennis-‐ Inspiratie-‐Doen-‐Reflectie. Dat wil zeggen; ondernemers zijn geen standaard studenten en willen opgedane kennis ook direct kunnen toepassen in de dagelijkse praktijk. In lijn hiermee is voor de algemene lijn en structuur van het programma gekozen voor de bewezen methode van Verne Harnish “Mastering the Rockefeller Habits”. De deelnemers ontwikkelen hun eigen One-‐Strategic Page met de groeidoelstellingen en strategie (zie bijlage). De filosofie en leermethode van Harnish is verder gestoeld op 5 thema’s: Strategie, Mensen, Uitvoering, Cash en de ondernemer zelf. In iedere bijeenkomst wordt aan 1 van de thema’s aandacht gegeven. Zowel in de verdere ontwikkeling van het programma en de uitvoering hiervan wordt nauw samen gewerkt met de coaches van de Harnish’ methode in Nederland. Verne Harnish heeft zelf tijdens het Boostcamp van de eerste groep in mei 2011 zijn ervaringen met de deelnemers in levende lijve gedeeld. Uiteraard is er op verzoek van de ondernemers altijd ruimte om op actuele vragen en thema’s in te spelen. Ondernemers leren het meeste van elkaar Kennisoverdracht in traditionele zin raakt veel minder snel de juiste snaar dan wanneer een ondernemer relevante thema’s, kennis en vaardigheden koppelt aan eigen ondernemerservaringen. Voor iedere bijeenkomst worden dan ook met grote regelmaat bewezen ondernemers uitgenodigd om hun ervaringen in relatie met de inhoudelijke thema’s met de deelnemers te delen. Type bijeenkomsten Het programma bestaat per groep uit een vast programma van 7 inhoudelijke modules (waarbij de modules bestaan uit een basismodule en een verdiepingsmodule). Hieronder zijn de verschillende type bijeenkomsten kort beschreven.
6
Boostcamps zijn tweedaagse, intensieve bijeenkomsten waar ondernemers hun strategie scherp stellen en hun One-‐Strategic-‐Page formuleren. Deelnemers nemen deel aan 1 basis Boostcamp aan het begin en 2 ReBoostcamps na respectievelijk 1 jaar en als afsluiting van het programma. Kwartaalmeetings (Coaching & Intervisie) Om deelnemers te laten sturen op de doelstellingen die in de One-‐Strategic-‐Page zijn opgenomen wordt ieder kwartaal afgesloten met een Kwartaalmeeting. In kleine subgroepen worden de behaalde kwartaaldoelstellingen geëvalueerd en de prioriteiten en doelstellingen bepaald voor het volgende kwartaal. In de middag wordt in dezelfde subgroepen stil gestaan bij persoonlijke ontwikkeling in relatie tot de zakelijke doelstellingen. Doorontwikkeling van het programma: Jaarcyclus van 7 thema’s Op basis van de continue dialoog met deelnemers over de inhoud en vorm van het programma is het programma begin 2013 verder aangescherpt in een cyclus van 7 thema’s. De modules zijn ontwikkeld met partners die op de verschillende terreinen als ondernemende expert kunnen worden aangeduid.
De 7 thema’s zijn per periode vastgesteld, waardoor het ook mogelijk werd dat ondernemers hun module volgden binnen de setting van een andere groep. Daarnaast is de cyclus in 2013 ook gekoppeld aan een groeipanel vanuit Spark Entrepreneurs’ Education, waaraan veel ondernemers binnen FastForward hebben deelgenomen. De uitkomsten van het groeipanel vormden weer input om de inhoudelijke module verder op maat te maken. − Januari: Beste Mensen − Februari: Onderscheidende Strategie − Maart: Effectieve Executie − April: Magische Marketing − Mei: Growth Summit & Slimme Sales − Juni: Effectieve Executie met Teamleden − Juli & Augustus: Peer Accountability en Individuele Coaching en mentoring − September: Effectieve Executie met Teamleden − Oktober: Efficiënte Cash − November: Ondernemend Leiderschap − December: Leren van 2013 en plannen voor 2014 In de bijlage zijn de inhoudelijke overzichten voor de ondernemers en voor de verschillende groepen toegevoegd. Per bovenstaand thema zijn daarin de hoofdlijnen van de module vastgelegd.
Deelproject 5: Forum met boegbeelden en rolmodellen van groei en ondernemerschap; Het doel is om FastForward, de community en de sector zakelijke dienstverlening een gezicht te geven en de expertkennis over groei en ondernemerschap en te bundelen in een denktank. In 2014 zal in nauwe samenwerking met de Provincie Flevoland enerzijds en een kerngroep van deelnemers een eindrapportage worden opgesteld. Waarin er veel ruimte zal worden ingeruimd voor de profielen en ervaringen van individuele deelnemers. Het plan hiervoor zal in het eerste kwartaal van 2014 worden opgesteld.
7
Deelproject 6 & 7: Communicatie & Programmamanagement
Het doel is het verzorgen van de algemene communicatie en coördinatie van het programma en het monitoren van de voortgang van de deelprojecten. Beide deelprojecten hebben een continu karakter en zijn ondersteunend aan het gehele programma. Communicatie De activiteiten op het gebied van marketing, PR en communicatie hebben betrekking op alle in-‐ en externe activiteiten op deze terreinen. Hieronder vallen ondermeer het onderhouden en ontwikkelen van de website (algemeen toegankelijk) en de afgesloten community-‐portal (alleen toegankelijk voor deelnemers en begeleiders); de algemene nieuwsbrieven en de zogenaamde FastChallenges. Programmamanagement Het programma wordt onder penvoerderschap van hoofdaannemer B&A uitgevoerd door een netwerk van professionals. Hierin spelen professionals van de Baak (mede-‐hoofdaannemer) en van de Maxwell Group, Parma Group en ACE als onderaannemers een duidelijke rol. Daarnaast is ook in 2013 nauw samen gewerkt met de stichting Spark Leadership. Deze organisatie is verbonden aan het Internationale netwerk van Verne Harnish. De uitvoerend projectleider is de algehele coördinator van FastForward en voor de opdrachtgever, ontwikkelingsmaatschappijen en deelnemers het eerste aanspreekpunt. Verder treedt de provincie Flevoland op als formele opdrachtgever van het consortium. De projectleider vanuit de provincie vormt samen met de 4 projecttrekkers vanuit de verbonden ontwikkelingsmaatschappijen de zogenaamde focusgroep. De focusgroep en de programmaleiding vanuit het consortium hebben regelmatig een gezamenlijk overleg.
8
Financieel De verantwoording van de kosten wordt door B&A per kwartaal aan de provincie Flevoland onderbouwd door een verrekening van de daadwerkelijke gemaakte kosten met het voorschot. Dit is tot op heden altijd binnen de gestelde kaders gebeurd en er worden ook geen problemen voorzien voor de resterende subsidieperiode. Daarnaast wordt op regelmatige basis en onder toezicht van een accountant een compleet overzicht gegeven van alle onderliggende urenregistraties en facturen. Ook deze overzichten zijn altijd binnen de gestelde kaders en door de onafhankelijke accountant geaccordeerd. Conform de afspraken gemaakt in 2010 met Agentschap NL en de Provincie Flevoland en zoals verantwoord in de tussenrapportage van 2010 zou er voor het programma een additioneel budget beschikbaar zijn middels een eigen bijdrage van de individuele deelnemers. Netto zal dit bedrag uitkomen rond E. 180.000 en is de aanvulling op het beschikbare subsidie bedrag. Voor het restant van de programmaperiode zal dit gehele bedrag (E. 180.000 minus 51.118) aangewend worden om het programma in 2014 onder de kwaliteitsnormen die daar voor staan op een juiste wijze af te ronden. Hieronder zijn de kosten per deelproject gerelateerd aan de beschikbare budgeten. Kosten per deelproject
2012
2013
Totaal gerealiseerd
Restant
2.890,85
€ 0,00
€ 15.000,00
€ 0,00
€ 107.736,08
€ 71.624,83
€ 263.030,80
€ 28.030,80-
€ 239.055,45
€ 233.528,33
€ 293.705,12
€ 766.438,90
€ 46.438,90-
€ 0,00
€ 0,00
€-
€ 0,00
€ 0,00
€ 30.000,00
€ 300.000,00
€ 132.393,99
€ 147.350,45
€ 14.693,00
€ 12.211,25
€ 306.648,69
€ 6.648,69-
€ 1.300.000,00
€ 210.672,36
€ 404.056,57
€ 358.848,26
€ 377.541,20
€ 1.351.118,39
€ 51.118,39-
Totaal Budget
2010
2011
€ 15.000,00
€ 10.234,15
€ 1.875,00
€
€ 235.000,00
€ 22.372,98
€ 61.296,91
€ 720.000,00
€ 150,00
5 Forum
€ 30.000,00
6 Communicatie & 7 Projectmanagement
1 2
Vraaggericht aanscherpen Inventarisatie en werven deelnemers
3 Community & 4 business classes
Totaal
9
Bijlage 1. Programma overzicht FastForward Groep 3 2. Programma overzicht FastForward Groep 4 3. Programma overzicht FastForward Start-‐up PLUS (Groep 5)
10