Drents Archief
Het meisje met de hoepel Groep 2 Thema-overzicht
Het meisje met de hoepel
Thema-overzicht
Groep 2 Drents Archief
Kern van het thema Een beeld vertelt een verhaal. Om het verhaal te kunnen begrijpen, moeten we het beeld kunnen lezen: de vorm, voorstelling en functie. In deze lessenserie maken de leerlingen kennis met het lezen van een beeld aan de hand van een oude foto: wat stelt de foto voor en hoe dragen vorm en kleur bij aan het vertellen van het verhaal. De onderzoeksvraag die in deze lessenserie over het verkennen van beelden centraal staat, is: wie is meisje op de foto? Het thema wordt als volgt uitgewerkt: Les 1 De leerlingen krijgen een hele oude foto te zien. In een onderwijsleergesprek over de afbeelding bespreken de leerlingen met elkaar vragen als: waarom ziet het meisje op de foto er heel anders uit dan zij; wie is dat op de foto? Ze bedenken in tweetallen hoe haar leven er uitziet. Vervolgens werken ze op verschillende manieren hun ideeën uit tijdens de werkles. Les 2 Het meisje op de foto heeft een hoepel in haar hand; dit vormt het uitgangspunt voor les 2. Tijdens deze les maken de leerlingen kennis met spelletjes van vroeger. Sommige spelletjes kennen ze misschien al, terwijl andere spelletjes nieuw voor hen zijn. Welk spelletje van vroeger vonden de leerlingen het leukst? Les 3 Les 3 staat in het teken van archiefonderzoek. In één van de kelders van het archief is een heel oud kistje gevonden. Het kistje blijkt een dubbele bodem te hebben, met daarin de foto van het meisje met de hoepel. De leerlingen herkennen de foto. Maar weten ze ook wie het meisje is. Hoe ze heet? Waar ze woont? Hoe oud ze is? Dat weten de leerlingen niet. Maar gelukkig zijn ze in het archief. Hier kunnen zij speuren naar deze informatie. Les 4 Tijdens een kringgesprek wordt teruggekeken op wat de leerlingen hebben geleerd in de vorige lessen. Daarna volgt een creatieve opdracht ter afsluiting van de lessenserie.
Vakoverstijgende aansluiting Beeldende vorming, Rekenen & Geschiedenis Les 1: Rekenen: Leerlingen leren de wiskundige begrippen die vallen binnen de domeinen ordenen en sorteren. Les 1: Geschiedenis: Leerlingen maken aan de hand van foto’s kennis met aspecten van tijd. Les 2: Geschiedenis: Leerlingen leren over spelletjes van vroeger. Les 3: Geschiedenis: Leerlingen leren over het leven 100 jaar geleden. Les 4: Beeldende vorming: De leerlingen maken een portret van zichzelf als opa of oma.
Thema-overzicht Het meisje met de hoepel
2
Kerndoelen Kerndoel 1: De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. Tijdens les 1 t/m 4 krijgen de leerlingen informatie over beeldaspecten en beelden van vroeger. Aan het eind van een les of opdracht wordt deze informatie geëvalueerd. Zo leren de leerlingen de verworven informatie mondeling weer te geven. Kerndoel 2: De leerlingen leren zich naar vorm en inhoud uit te drukken bij het geven en vragen van informatie, het uitbrengen van verslag, het geven van uitleg, het instrueren en bij het discussiëren: In les 1 t/m 4 wordt de leerlingen gevraagd uitleg te geven of verslag uit te brengen. Kerndoel 12: De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder ‘woordenschat’ vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. In les 1 t/m 4 worden regelmatig nieuwe woorden en begrippen aangeboden, bijvoorbeeld: vroeger, hoepel, archief. Kerndoel 23: De leerlingen leren wiskundetaal gebruiken. Tijdens de eerste les oefenen de leerlingen met ordenen en sorteren. Kerndoel 51: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdindeling te hanteren. De leerlingen leren over de tijd 100 jaar geleden. Wat was er toen anders dan nu? Waarmee speelden de kinderen toen? Hoe zag het leven er toen uit? Kerndoel 55: De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren: Tijdens de vierde les maken de leerlingen een zelfportret als opa of oma. Ze geven hun mening geven elkaars werk. Kerndoel 56: De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed: De leerlingen brengen een bezoek aan het Drents Archief. Daar maken ze kennis met eeuwenoude met eeuwenoude archiefstukken.
Basistalenten Les 1: Communicatief talent + sociaal talent + creatief talent. De leerlingen overleggen met elkaar welke foto’s van vroeger zijn en welke van nu. De leerlingen werken in groepjes en ordenen samen de foto’s. Daarna kleuren zij de foto in. Les 2: Sociaal talent. Tijdens de spelletjes van vroeger spelen en werken de leerlingen samen. Les 3: Communicatief talent + cognitief talent + sociaal talent. Tijdens deze les werken de leerlingen in groepjes. Ze ordenen archiefmateriaal. Samen praten we o we over het meisje met de hoepel. De leerlingen komen erachter dat het een foto van vroeger is. Maar wat is dat, vroeger? Thema-overzicht Het meisje met de hoepel
3
Les 4: Creatief talent. De leerlingen tekenen een zelfportret van zichzelf aan opa of oma. De leerlingen beschouwen zodoende de beeldkenmerken die typerend zijn voor opa’s en oma’s.
Mediawijsheid Een mediawijze leerling is in staat actief deel te nemen aan de samenleving met gebruik van ‘nieuwe’ media. De leerlingen leren informatie destilleren uit een foto en maken gebruik van de computers in het archief. Daarmee ontdekken zij dat je op verschillende manieren informatie kunt vinden over personen en objecten.
Thema-overzicht Het meisje met de hoepel
4
Tijd 1. Wie is dit?
Lesdoelen
45/60 De leerlingen bekijken min. een foto van vroeger werkles en bedenken in tweetallen verhalen over het afgebeelde kind. Ze vertalen hun verhalen in verschillende werkvormen. Met behulp van een kleurplaat zetten zij de zwart-wit foto om in kleur.
2.
60 min
Hola hoelahoep!
3. Speuren in het Archief
60 min.
De leerlingen komen er achter dat het meisje een hoepel in haar hand heeft. Hoe speel je daar eigenlijk mee? Lijkt het de leerlingen leuk om met een hoepel te spelen? Wat kun je allemaal met een hoepel doen?
In het Drents Archief gaan de leerlingen op zoek naar archiefstukken tussen de archiefkasten.
Ze ontdekken het ware verhaal bij het meisje met de hoepel en Thema-overzicht Het meisje met de hoepel
Leerdoelen
Basistalenten
De leerlingen:
Sociaal talent
Communicatief talent
denken na over de vraag waarom het kind op de foto er anders uitziet dan zij;
leren hun bevindingen over de afbeelding mondeling weer te geven;
geven concreet vorm aan hun ideeën over het meisje op de foto;
ontdekken dat er talloze verhalen te bedenken zijn bij één enkele foto.
De leerlingen:
leven zich in, in het meisje op de foto door te spelen met hetzelfde speelgoed als zij.
bedenken verschillende oefeningen die je met een hoepel kan doen.
beleven plezier aan bewegen.
Creatief talent
Sociaal talent
De leerlingen:
Sociaal talent
maken kennis met een archief en oude archiefstukken;
Communicatief talent
leggen een relatie tussen archiefstukken en
Cognitief talent
5
komen erachter dat het gaat om een hele oude foto van iemand die zelf ook heel oud is geworden.
4. Opa en Oma
30 min.
De leerlingen kijken terug op de vorige lessen. Klassikaal bespreken ze de kenmerken van ouder worden en hoe je lichaam verandert als je groter wordt. De lessenserie wordt afgesloten met een creatieve opdracht, waarbij de kinderen zichzelf tekenen als een opa of een oma. Vooraf denken ze na over de uiterlijke kenmerken die dan op hen van toepassing kunnen zijn.
Thema-overzicht Het meisje met de hoepel
het meisje op de foto;
ontdekken dat je bij een oude foto informatie over afbeelding en herkomst kunt achterhalen.
De leerlingen:
bekijken kinderfoto’s van elkaars opa’s en oma’s en ontdekken dat uiterlijke kenmerken veranderen met de tijd;
vergelijken fysieke kenmerken van jonge en oude mensen;
De leerlingen kunnen een voorstelling maken van zichzelf in de toekomst en dit beeld vastleggen in een portret.
Creatief talent
6
