Downloaded from UvA-DARE, the Institutional Repository of the University of Amsterdam (UvA) http://dare.uva.nl/document/54760
File ID Filename
54760 Tepaske.pdf
SOURCE, OR PART OF THE FOLLOWING SOURCE: Type Dissertation Title Optimisation of perioperative nutritional support Author R. Tepaske Faculty Faculty of Medicine Year 2007 Pages 148
FULL BIBLIOGRAPHIC DETAILS: http://dare.uva.nl/record/259419
Copyrights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the copyright holder (usually the author), other then for strictly personal, individual use.
UvA-DARE is a service provided by the Library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl)
Optimisation of Perioperative Nutritional Support
Optimisation of Perioperative Nutritional Support Thesis, University of Amsterdam, The Netherlands Copyright © 2007 Robert Tepaske, The Netherlands No part of this thesis may be reproduced, stored or transmitted in any form or by any means, without prior permission of the author Cover: Our tropical marine reef ‘symbiosis’ Lay-out: Marcel Springorum Printed by Boeijinga BV, Apeldoorn ISBN/EAN: 978-90-9022124-3
Optimisation of Perioperative Nutritional Support
ACADEMISCH PROEFSCHRIFT
ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Amsterdam op gezag van de Rector Magnificus prof. dr. J.W. Zwemmer ten overstaan van een door het college voor promoties ingestelde commissie, in het openbaar te verdedigen in de Aula der Universiteit op donderdag 20 september 2007, te 10:00 uur
door Robert Tepaske Geboren te Amsterdam
Promotiecommissie: Promotor:
Prof.dr. M.B.Vroom
Copromotor:
dr. M.J. Schultz
Overige leden:
Prof. dr. P. Fockens Prof. dr. A.R.J. Girbes Prof. dr. D.J. Gouma Prof. dr. J.B.I. Hoekstra Prof. dr. B.A.J.M. de Mol
Faculteit der Geneeskunde
Aan mijn ouders Voor Marleen, Martijn en Maurits
Contents
Chapter 1 General introduction and outline of the thesis
8
Chapter 2 Immunonutrition Current Opinion in Anaesthesiology, 1999 Apr;12(2):241-68
16
Chapter 3 Effect of preoperative oral immune-enhancing nutritional supplement on patients at high risk of infection after cardiac surgery: a randomised placebo-controlled trial Lancet, 2001 Sept;358(9283):696-701
34
Chapter 4 Glycine does not add to the beneficial effects of perioperative oral immune-enhancing nutritional supplements in high risk cardiac surgery patients JPEN, Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 2007; 31(2):173-180 (in press)
54
Chapter 5 Daily enteral feeding practice on the ICU: attainment of goals and interfering factors Critical Care, 2005;9:R218-R225
74
Chapter 6 Nutritional support of critically ill patients – prospective observational observational study to investigate the adequacy of enteral nutritional support and interfering factors (submitted)
90
Chapter 7 Clinically relevant differences in accuracy of enteral nutrition feeding pump systems JPEN, Journal of Parenteral and Enteral Nutrition, 2006 July;30(4):339-343
106
Chapter 8 A combined glucose-lactulose breath test to diagnose small Intestinal bacterial overgrowth in critically ill patients (submitted)
118
Chapter 9 General discussion
127
Nederlandse samenvatting
133
Dankwoord
139
CV
147
het bijzonder. Hartelijk dank voor je opmerkingen en suggesties, die je geschreven op het manuscript mij retour deed komen. Beste Jan, wij hebben veel gediscussieerd over het opzetten van onderzoek en het registreren van onderzoeksgegevens. Met mijn vragen over het bouwen van een database met invoermodule, statistiek en methodesectie van een manuscript kon ik altijd bij je terecht. Een enorme berg werk heb je verzet voor de twee artikelen over onze voedingsregistratie en vooral met betrekking tot de bewerking en analyse van die enorme hoeveelheid gegevens. Hartelijk dank voor alle support. Beste Patricia, al die jaren dat wij een voedingsronde doen op onze intensive care, maar ook
142 tijdens de VIC- en NVIC-vergaderingen, heb ik veel van je geleerd over diëtetiek. Tevens
was je betrokken bij het opzetten van onderzoek op onze intensive care en verzamelende je een groot deel van de data waarmee wij onze voedingsdatabase vulden. Daarvoor ben ik je zeer erkentelijk. Prof. dr. R.J. de Haan, beste Rob, jij bent nauw betrokken geweest bij de twee manuscripten over de voedingsdatabase en de waterstofmetingen in de uitademinglucht van intensive care patiënten. Samen met Jan fungeer jij als centrale spil in de data-analyse en ik heb van je geleerd om de resultaten kort en bondig weer te geven. Veel dank. De leden van de promotiecommissie, prof. dr. P. Fockens, prof. dr. A.R.J. Girbes, prof. dr. D.J. Gouma, prof. dr. J.B.I. Hoekstra en prof. dr. mr. dr. B.A.J.M. de Mol, dank ik voor hun bereidheid zitting te nemen in de promotiecommissie en hun kostbare tijd te besteden aan het beoordelen van mijn proefschrift. Opleiders en afdelingshoofden Met het afronden van dit proefschrift gaat een lang gekoesterde wens in vervulling. Wat ging er zoal aan vooraf. Na het behalen van mijn artsexamen ben ik als AGNIO-anesthesiologie aangenomen in het AZVU, het huidige VUmc, door prof. dr. L.H.D.J. Booij. Tijdens mijn opleiding anesthesiologie in het AZVU onder leiding van prof. dr. J.J. de Lange heb ik geparticipeerd in een drietal onderzoeken: continue non-invasieve bloeddrukmeting, de wet van Mays en resonantie metingen aan Swan Ganzen en drukmeetsystemen. Beste Jaap en medische staf, met trots kijk ik terug op een opleidingsperiode waarin ik veel heb geleerd. Het was tevens een bijzonder gezellige tijd en met een aantal oud-collegae heb ik nog met enige regelmaat contact. Uit die tijd stammen ook nog de contacten met twee bijzondere anesthesiemedewerkers namelijk, Carla Witmond en dr. Lisette van den Berg. Carla, ik beloof je dat na het afronden van dit proefschrift ik weer vaker met je kan gaan schaatsen op Dankwoord
de Jaap Eden IJsbaan. Lisette, twee van de drie weddenschappen heb je gewonnen. Tevens wil ik je bedanken voor het positieve zetje in mijn rug om eens tempo te maken met het afronden van dit proefschrift. Na mijn registratie als anesthesioloog ben ik gaan werken als chef de clinique in het OLVG met als hoofd afdeling prof. dr. H. Lip. Beste Harm, het was een puik klein jaar met een zeer gevarieerd operatieprogramma en groot aantal anaesthesieën. In die tijd heb ik al mijn eerste concrete stappen gezet richting promotie-onderzoek, waarmee ik zou beginnen tijdens mijn fellowship IC in het OLVG. Kort voor aanvang van mijn fellowship IC bleek mijn opleider niet prof. dr C.P. Stoutenbeek te worden maar prof. dr. D.F. Zandstra. Chris Stoutenbeek had namelijk de functie van hoofd IC in het grote academische AMC aanvaard. Beste Durk, mijn fellowship op de oude IC in het OLVG duurde een klein jaar voordat ik net als Chris ook overstapte naar die grote betonnen blokkendoos, het AMC, om daar met inclusie van patiënten voor mijn onderzoek te beginnen. Durk en Heleen, in die relatief korte periode heb ik veel van jullie geleerd, meer dan alleen het OLVG concept, zoals dat wel eens wordt genoemd, waarin uitspraken passen als: “bloed moet stromen en niet botsen” en de vraag: “heeft de patiënt al de drie goodies? (dopamine, ketensin en hoge doses dexamethason)”. Na mijn overstap naar het AMC ging het aanvankelijk als een trein met het onderzoek. Tijdens het ziekbed van Chris en na het overlijden van mijn grote voorbeeld en ‘principal investigator’ zakte het tempo in als een plumpudding. Prof. dr. J. Kesecioglu werd het ad interim afdelingshoofd en opleider. Beste Jozef, hoewel de IC in het AMC kort voor het ziekbed van Chris al in zwaar weer verkeerde, kwam onder jouw leiding en met een belangrijke bijdrage van Heleen het manuscript tot stand wat resulteerde in een publicatie in The Lancet. Jozef wat ik het meeste in je heb weten te waarderen is de clinicus. In 2001 wordt prof. dr. M.B. Vroom het afdelingshoofd en opleider intensive care volwassenen. Beste Margreeth, ondanks een onzekere start ben ik je gaande weg steeds meer gaan waarderen. Ik vind het heel knap hoe jij de teamgeest hoog houdt ondanks de diversiteit van de collega stafleden. Veel waardering heb ik voor de manier waarop jij voor ieder teamlid een dusdanige werkomgeving weet te creëren, waarin hij of zij zich veilig voelt, er respect is voor ieders inbreng om zich maximaal te kunnen ontwikkelen. Met als resultaat: goede patiëntenzorg, goed onderwijs en wetenschap. Dr. J.A.P. van Sloot, beste Jos, sinds onze gezamenlijke AMC-cursus “chef werkplek” ben ik je steeds meer gaan waarderen, mogelijk ook omdat wij met elkaar gemeen hebben dat
Dankwoord
143
wij beiden goede patiëntenzorg hoog in het vaandel hebben staan en ik net als jij relatief op latere leeftijd promoveer. Jouw proefschrift heb ik als voorbeeld gebruikt. Dr. J. Horn, beste Janneke, sinds mijn vorige kamergenoot Marcus naar een eenpersoonskamer is verhuisd, ben jij mijn kamergenoot geworden. Behoudens dat het er gezellig kan zijn wordt er ook knoerthard gewerkt. Ik denk dat de meeste arts-assistenten, interne, anesthesiologie, chirurgie, cardiochirurgie, neurologie of longziekten bij ons op de kamer hun beoordelingsgesprek hebben gehad.
144
Mevrouw M.A. Simons, beste Mary-Anne, jij bent in mijn ogen een onmisbare schakel op ons secretariaat. Bedankt voor je hulp en fijne samenwerking Natuurlijk vergeet ik mensen en daarvoor bij voorbaat mijn welgemeende excuses. Helaas kan ik niet ieder werkgroep- of commissielid persoonlijk bedanken. Toch wil ik de leden van het MICU- en PTE-team, de voedingscommissie AMC en NVIC, de commissie ethiek IC, de commissie richtlijn ontwikkeling van de NVIC, de materialencommissies IC & AMC, de CBO-werkgroep perioperatieve voeding en mensen van de Amstel Academie bedanken voor de samenwerking. Mijn paranimfen, Coen Weber en Willem Galle, dank ik voor het feit dat zij mij op mijn promotiedag willen bijstaan. Coen, jij hebt mij al eerder met raad en daad bijgestaan als trialnurse. Zwager Willem, in jou heb ik alle vertrouwen. Ik hoop nog lang van jullie vriendschap te mogen genieten. Graag had ik mijn moeder en vader beiden bedankt. Mijn vader is helaas op veel te jonge leeftijd in 1989 overleden. Ik denk bijna zeker te weten dat hij trots zou zijn op zijn oudste zoon. Ik hoop dat op de dag dat ik dit proefschrift verdedig, hij met trots en genoegen vanaf zijn wolkje naar beneden kijkt. Lieve ma, ik hoop dat wij nog vele jaren van je kunnen genieten. Lieve schoonouders, jullie waren altijd heel belangstellend naar de voortgang van dit proefschrift. Lieve broertjes, Lex en Ed, bedankt voor jullie hulp en binnenkort gaan wij zeker weer vissen. Lieve 3-M-tjes, Marleen, Martijn en Maurits, lest best. Lieve Marleen, jij bent mijn steun en toeverlaat. Beiden zijn wij supertrots op onze twee zoons en vooral als wij als toeschouwer aanwezig zijn tijdens hun wedstrijden of als wij luisteren naar hun muziek.
Dankwoord
Curriculum Vitae
Curriculum Vitae Robert Tepaske werd op 19 februari 1959 geboren te Amsterdam. Na zijn eindexamen VWO-B aan de Rijks Scholen Gemeenschap te Alkmaar begon hij in 1978 met de studie geneeskunde aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Tijdens het keuze co-schap anesthesiologie werd de belangstelling voor dit deel van de geneeskunde gevestigd. Onderwerp van de afstudeerscriptie voor het artsenexamen was spinale versus algehele anesthesie.
148
In aansluiting op zijn artsenexamen in 1987 begon hij als AGNIO anesthesiologie (assistentgeneeskundige niet in opleiding) in het Academisch Ziekenhuis der Vrije Universiteit (AZVU), het huidige VUmc. Een jaar later werd hij toegelaten tot de opleiding anesthesiologie in het AZVU, aanvankelijk onder leiding van prof. dr. L.H.D.J. Booij en later onder leiding van prof. dr. J.J. de Lange. In augustus 1993 voltooide hij de opleiding tot anesthesioloog. Na een half jaar als anesthesioloog te hebben gewerkt in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) onder leiding van afdelingshoofd prof. dr. H. Lip, startte hij met het fellowship intensive care geneeskunde in het OLVG met prof. dr. D.F. Zandstra als opleider. Na een jaar zette hij het fellowship voort en rondde dit af in het Academisch Medisch Centrum (AMC), met als opleider prof. dr. C.P. Stoutenbeek. Tijdens het fellowship intensive care geneeskunde in het OLVG begon hij onder leiding van dr. H.M. Oudemans-van Straaten met de voorbereidingen voor het onderzoek waar hij zich mee zou bezighouden in het AMC. Na voltooiing van het fellowship in oktober 1995 behaalde hij in juni 1996 het Europese Intensive Care diploma. Sinds april 1996 is hij als staflid intensive care volwassenen verbonden aan het AMC. Na het overlijden van prof. dr. C.P. Stoutenbeek in 1998 stond hij op de intensive care volwassenen onder leiding van prof. dr. J. Kesecioglu die in 2001 is opgevolgd door prof. dr. M.B. Vroom.
Curriculum Vitae
