Ziek door je huis
Bron: “Home Sickness” – The Ecologist auteur Martin J. Walker gepubliceerd op 22/4/2001 Vertaald door Karin Mous www.theecologist.org/archive_article.html?articl e=126&category=85 In het eerste deel van een tweedelige serie verkent Martin J. Walker de alledaagse gezondheidsgevaren van de moderne wereld. De meeste van ons geloven dat het leven vandaag de dag over het algemeen gezonder is dan in het verleden. Artsen en medische wetenschappers vertellen ons dat we gezonder zijn dan ooit: zij verklaren dat de medische wetenschap de ergste ziekten van de 19e eeuw heeft uitgeroeid; dat de sterftecijfers zijn afgenomen; mensen leven langer in gunstigere gezondheidsomstandigheden; dat we als gevolg daarvan allemaal gezonder zijn. Wat ze maar zelden vertellen is dat de medische wetenschap zeker veel dodelijke ziektes uit het verleden heeft weten te elimineren, maar dat daarvoor in de plaats een groeiende lijst van nieuwe stoornissen is gekomen; vaak minder duidelijk, maar zeker niet minder gevaarlijk. Groeiende lijsten van het aantal kankergevallen, astma, hartziekten, meervoudige chemische overgevoeligheid, allergieën, vergiftigingen door pesticiden en chemicaliën, onvruchtbaarheid…… Het wezenskenmerk van deze post industriële samenleving is niet hoe gezond zij is, maar hoe ongezond. Groeiende zorg De lijst van nieuwe en herrezen ziekten in GrootBrittannië is deprimerend, net als elders in de “beschaafde” wereld. Het meest opvallend is de toename van het aantal kankergevallen. Het aantal kankergevallen bij mannen steeg maar liefst rond 25% in de periode van 1970 tot 1990, en de sterftecijfers van alle kankersoorten bij elkaar opgeteld stijgen nog steeds. In sommige categorieën is kanker bij mannen omhoog geschoten, bijvoorbeeld mannelijke prostaatkanker is in aantal verdubbeld en kanker aan de slokdarm is ook bijna verdubbeld. En terwijl ons vaak voorgehouden wordt dat deze stijgingen voortkomen uit een langere levensduur, blijkt dit niet uit de statistieken. De
gemiddelde stervensleeftijd door verschillende kankervormen hangt ergens rond de 71, wat samenvalt met borstkanker bij vrouwen rond 69 en met kwaadaardige huidmelanoom rond de 63. En sommige van de kankersoorten die enorm in opmars zijn zoals het geval bij kanker aan de testikels en borstkanker – komen steeds vaker voor bij jongere mensen. Terwijl het aantal kankergevallen stijgt, steken nieuwe ziekten de kop op in bepaalde leeftijdscategorieën en locaties. In de binnenstad van Londen komt al astma voor bij de 1 op de 4 vijfjarigen. Ziekenhuisopnames onder 4-jarige mannelijke astma patiëntjes stegen van 6 van de 10.000 tot over 100 van de 10.000 tussen 1955 en 1991. Het Nationale Engelse Instituut voor Allergie- en Infectieziekten suggereert dat maar liefst 40 tot 50 miljoen mensen in de Verenigde Staten geteisterd worden door allergieën, dat is één op de vijf. Hartziekten door doorbloedingsstoornissen bij mannen tussen 45 en 54 komen vier keer zoveel voor tussen 1921 en 1994. Een toenemend aantal mensen wordt in de tussentijd intolerant voor diverse voedingsmiddelen en overgevoelig voor veel ongereguleerde chemicaliën. In Amerika maakt een toenemende hoeveelheid mensen melding van averechtse reacties op chemische stoffen. Meervoudige Chemische Overgevoeligheid (MCS) wordt door veel artsen beschouwd als een welvaartsziekte in opkomst. En iedere nieuwe golf patiënten die averechtse effecten ondervindt door een giftige omgeving, van oorlogsgebieden tot een schapenboerderij moet het opnemen tegen de staat, de medische professie en verzekeringsmaatschappijen om erkenning te krijgen voor hun ziekte. Modern risico Hoewel medische wetenschappers ons ervan proberen te overtuigen dat we langer en gezonder leven en gezondheidsrisico’s vrij gelijkelijk verdeeld zijn over de maatschappij, is er sprake van een hedendaags gezondheidsrisico dat extreme ongelijkheid in de wereld weerspiegelt. Op alle belangrijke terreinen van ziekte van de afgelopen 40 jaar is het sterftecijfer voor de beroepsklasse teruggelopen, terwijl het bij de arme klasse toeneemt. Terwijl we nu langer leven als 60 jaar geleden, lijden we ook meer aan
chronische en invaliderende aandoeningen. In de 52 jaren tussen 1935 en 1987 is het aantal Amerikanen met een chronische ziekte verdubbeld van 22% naar 45%, terwijl in de late 1990 één op de vier Amerikaanse kinderen aan een chronische ziekte leed. In de periode van 10 jaren over 1981-2 tot 1991-2 is het aantal kankergevallen, zowel kwaadaardig en goedaardig, voor de gehele bevolking toegenomen met 77%, diabetes bij mannen loopt op tot maar liefst 61%, astma bij jongere mannen en vrouwen is toegenomen met 114% en 165% respectievelijk, osteoartritis is gestegen met 58% bij mannen en bij vrouwen met 214% en borstkanker bij vrouwen steeg met 39%. Het is een lange, groeiende en huiveringwekkende lijst, en de trend die het doet oplichten is duidelijk. Het post-industriële tijdperk heeft zo zijn eigen chemische en milieugerelateerde ziekten geïntroduceerd.
werden meer dan 400 giftige chemicaliën aangetroffen (waarvan enkele in huishoudproducten en voedsel) in het menselijk bloed. Dit kan wijzen op het werkelijke verhaal achter de toenemende en snel uitbreidende reeks van ziekten die eerder in dit artikel genoemd zijn. De chemische ingrediënten die gebruikt worden door de voedsel en schoonmaakmiddelenindustrie zijn de afgelopen 50 jaar dramatisch gestegen. In 1940 werden wereldwijd 1 biljoen pond chemische stoffen geproduceerd, in de tachtiger jaren steeg dit tot 500 biljoen pond. Tussen de 60.000 en 70.000 synthetische stoffen zijn er momenteel regelmatig in gebruik. De mensheid heeft nog niet eerder deze omvang van kunstmatig chemisch gebruik gekend; en steeds meer wordt het verband gelegd tussen de indringende chemische soep die ons omringt, zelfs in onze huizen met het toenemende aantal welvaartsziekten.
Het leven heeft uiteraard nooit bestaan zonder ziekte en ook nooit zonder risico. Maar wat opvallend is voor deze tijd is de cumulatieve aard van dit risico. Het ultieme gezondheidsrisico bijvoorbeeld voor een cocktail van bestrijdingsmiddelen is aanzienlijk hoger dan de enkele minimum hoeveelheid die men aantreft in een groentesoort of vrucht. En de wereld vandaag de dag is zo complex dat de risico’s al vermenigvuldigen nog voor we ze kunnen identificeren.
Kijk uit waar je loopt Wat werkelijk verontrustend is in deze situatie is hoe de simpele handeling van thuisblijven en een normaal leven leiden ons al bloot kan stellen aan risico’s die voorgaande generaties nooit gekend hebben. Een korte reis door een doorsnee huis zal ons dit aantonen. Eén van de meest schadelijke en persistente chemische stoffen die men in huis aantreft is een oud hoofdproduct: formaldehyde. Het werd voor het eerst vervaardigd in de late 1800, toen wetenschappers een transparante elastische substantie creëerden om hout te lijmen en om een zelfverhardend isoleerschuim te produceren. Deze producten worden wereldwijd gebruikt in de woningmarkt in Amerika en Groot-Brittannië. Nog recenter werd formaldehyde gebruikt in latexverf; gebouwen,harsen voor auto’s en goedkope meubelen. Er zijn maar weinig huizen waar je het niet enigerlei aantreft.
En het meest frappante van alles is nog dat de bron van al deze risico’s gevonden kan worden, waar je het minst verwacht. Binnen je eigen huis. Oost west thuis best In januari dit jaar leidde de krant “The Mirror” een onderzoek bij een 36-jarige vrouw die biologisch voedsel at en een groot aantal milieuvervuilende stoffen meed. Onderzoek wees een reeks van 39 giftige chemicaliën uit in haar vet en bloed, inclusief chemische stoffen die in Groot-Brittannië niet langer in omloop geacht worden te zijn, zoals DDT. Er was ook lindaan en drie keer de gemiddelde spiegel van xyleen, een uitlaatgas bij auto’s. Bij een soortgelijke test die door vrijwilligers bij de “Daily Mail” werd uitgevoerd, vond men ook lindaan, samen met kankerverwekkende houtverduurzamers en chemische stoffen die gebruikt worden in schoonmaakmiddelen. Over het algemeen
Maar formaldehyde is ook één van de meest bekende milieuvervuilende vluchtige organische stoffen (VOC’s) en een krachtig kankerverwekker. Producten die het bevatten doen een onvast aantal deeltjes vrijkomen in de atmosfeer, een proces dat “uitwaseming” heet. Het kan maar liefst ongeveer twee tot drie jaar duren voordat alle gassen zijn vrijgekomen van
2
hun producten. Men weet al sinds 1920 dat formaldehyde gassen giftig zijn, maar ironisch genoeg heeft de trend van energiebesparing gemaakt dat vele van deze gassen gevangen raken in de nieuwe gebouwen. De inademing van formaldehydegassen veroorzaakt griepachtige symptomen, huiduitslag, neurologische aandoeningen en uiteindelijk kanker.
vlekkenverwijderaar om die vlekken op het tapijt weg te nemen. Zet de vloer in de was; schilder het plafond, het is hoogstwaarschijnlijk dat de producten welke je gebruikt dit allemaal voor je kunnen doen, afgezien van het feit dat ze je misschien ook nog eens ziek maken. Veel tapijten stofferingsreinigers bevatten bijvoorbeeld perchloorethyleen, een bekend kankerverwekkend middel dat bloedarmoede kan veroorzaken, leverbeschadiging, of schade aan de nieren en het zenuwstelsel. Andere bevatten ammonia hydroxide, wat corrosief is en ogen, huid en ademhalingswegen irriteert. In 1999 werd in een ongeëvenaarde actie Right Guard stofferingsreinigers, vervaardigd door de multinational 3M, van de markt gehaald. Het bedrijf verkoos op “safe te spelen”, nadat er gesuggereerd was dat enkele van de gebruikte bestanddelen kankerverwekkend waren.
Vergast Maar formaldehyde is slechts één van een breed assortiment aan huishoudproducten met potentieel giftige emissies in onze huizen. In 1996 onderzocht het Building Research Establishment 174 huizen in Avon, in het westen van Engeland en stelde vast dat concentraties van formaldehydegas binnenshuis 10 x hoger lagen als buitenshuis. Twaalf huizen overschreden de luchtkwaliteit maatstaven volgens de Wereldgezondheidsorganisatie. Dit kwam volgens het onderzoek gedeeltelijk door de gebruikte schoonmaakmiddelen en de gassen die gegenereerd worden door moderne huishoudapparaten: koolmonoxide, benzeen en vluchtige organische stoffen.
Benzeendampen die tot stand komen door uitlaatgassen en raffinaderijen en van sigarettenrook als wel oplosmiddelen voor huiselijk gebruik zijn potentieel extreem vergiftigend. Het gebruik van op chemicaliën gebaseerde producten als reinigingssprays voor de badkamer is een ander huiselijk gevaar. Polijstmiddelen voor meubelen zijn petroleum destillaten, welke ontvlambaar zijn en huid- en longkanker kunnen veroorzaken. Zij bevatten nitrobenzeen, welke extreem giftig is en gemakkelijk door de huid wordt opgenomen.
Wanneer eenmaal de beerput is opengegaan, kan de inhoud schokkend zijn. Schoonmaakmiddelen, lichaamverzorgingsproducten, bestrijdingsmiddelen, verf, oplosmiddelen voor hobbyproducten; al deze zeer gewone huishoudelijke producten kunnen met succes uitwasemen in onze huizen. Spuitbussen en luchtverfrissers brengen deeltjes in de lucht die hoofdpijn kunnen veroorzaken, misselijkheid, kortademigheid, oog-, keel- en longirritatie, huiduitslag, verbrandingen en leverschade. Het gebruik van sprays kan binnenshuis leiden tot een opeenhoping van grote hoeveelheden kankerverwekkende dampen. De gassen van chloorproducten, zoals bleekmiddelen kunnen huid en ogen irriteren. Als een chloorbleekmiddel vermengd wordt met andere schoonmaakmiddelen kan het dodelijke gassen produceren.
Dan is er nog een eenvoudig wasmiddel, verantwoordelijk voor alledaagse maagklachten. Wasmiddelen voor de vaatwasser zijn zo mogelijk nog giftiger, de meeste van hen bevatten het giftige chloor in een hooggconcentreerde droge vorm. In de Verenigde Staten zijn deze reinigingsmiddelen de hoofdoorzaak van vergiftigingen bij kinderen. Doodgaan om er goed uit te kunnen zien Als je je huis misschien maar nooit meer schoonmaakt, kan je de meeste van deze risico’s nog vermijden. Misschien; want het zou afhangen van wat je voor de rest van je tijd thuis doet. Heb je ooit make-up op gehad bijvoorbeeld of gebruik je enkel deodorant, aftershave, talkpoeder? Het Amerikaanse Nationale Instituut voor Beroepsveiligheid en Gezondheid heeft ontdekt dat 884 chemische stoffen in lichaamsverzorgingsproducten en cosmetica
Voorjaarsschoonmaak? Loop door je huis en zie of je enkele van bovengenoemde producten kunt vinden. Het is hoogstwaarschijnlijk. Het verband tussen al deze en ziekten is al aangetoond. En er zijn nog veel meer. Ruim je stoffeerderij maar eens op. Gebruik een fosfaatafwasmiddel; gebruik een chemische
3
bekende giftige stoffen zijn. Het wordt geschat dat vrouwen tot twee kilo aan chemische stoffen door hun toilet en cosmetica ieder jaar opnemen.
voor de huid en kunnen in samenvoeging met andere substanties kankerverwekkend zijn. Koppig doorgaan Als je kinderen hebt, kun je er ‘gif op innemen’ dat ze op een zeker moment ergens hoofdluis oppikken. Gedurende vele jaren hield de behandeling voor hoofdluis en mijt een gezonde dosis giftige pesticiden in. De drie soorten pesticiden die voor dergelijke preparaten gebruikt worden zijn organofosfaten, carbamaten en pyrethroïden. Zij zijn allemaal neurotoxisch, waarvan inmiddels is aangetoond dat ze het immuunsysteem ontregelen. Zij kunnen ook endocriene ontwrichting veroorzaken, wat niet eerder zichtbaar wordt bij een kind dan op oudere leeftijd. Carbaryl en pyrethroïden worden beschouwd als potentieel kankerverwekkend.
Overweeg je je haar te verven? Je moet weten dat het donker verven van je haar op lange termijn de kans op non-Hodgkin’s lymfoom (NHL) tot vier maal doet toenemen. Haarverven zijn ook betrokken bij borstkanker. Tijd om te badderen? Het is vrijwel onmogelijk om een zeep, shampoo of badschuim te kopen dat geen synthetische sodium laurel sulphate of sodium laureth sulphate bevat (SLS). Dit bijzonder krachtige ontvettingsmiddel kan gevoelige weefsels in het oog verwoesten. Het Amerikaanse Tijdschrift voor Toxicologie bracht een rapport uit dat SLS het huidweefsel irriteert, haarfollikels aantast en de haargroei belemmert. Het dringt ook het hart, de lever, de longen en de hersenen binnen.
Sommige shampoos tegen hoofdluis bevatten ook lindaan, welke bij inademing, inslikken of huidabsorptie braken en diarree kan veroorzaken. Het kan leverbeschadiging, doodgeboren baby’s, geboorteafwijkingen en kanker veroorzaken.
Maar de meest gevaarlijke chemische stoffen in huidverzorgingsproducten zijn ammoniaderivaten, zoals diethanolamine, triethanolamine en monoethanolamine. Bekend om hun hormoon verstorende effecten worden zij aan zepen, badschuim en gezichtsreinigers toegevoegd. Wanneer zij vermengd worden met producten die nitraten bevatten, worden er kankerverwekkende nitrosaminen gevormd. Het Internationale Agentschap voor Onderzoek naar Kanker dat gevestigd is in Lyon concludeerde in 1978 dat hoewel er geen epidemiologische gegevens bestonden, nitrosodiethanolamine ‘voor praktische doeleinden beschouwd moest worden, daar het kankerverwekkend was voor mensen.’
En alsof het beeld nog niet grimmig genoeg zou zijn, wordt het risico op kanker op jeugdige leeftijd geassocieerd met pesticiden voor huishoudelijk gebruik om kakkerlakken te bestrijden, voor vlooienbandjes bij huisdieren, insecticiden in de tuin en herbiciden tegen onkruid. In de Verenigde Staten zijn er meer dan 20.000 verschillende pesticiden voor huishoudelijk gebruik, die meer dan 300 actieve ingrediënten bevatten en tot maar liefst 1700 hulpstoffen (ongereguleerde chemische stoffen die niet vermeld worden op het etiket). In 1990 werden in Amerika nabij 18.000 pesticide gerelateerde ziekenhuisopnames wegens noodgevallen gerapporteerd, 74% ervan betrof kinderen van 14 jaar of jonger.
Uiteindelijk voor je naar bed gaat, zul je misschien je tanden nog wel willen poetsen. Pas op: het inslikken van een grote hoeveelheid fluor, een substantie nog giftiger als lood, leidt tot fluorisering van tanden en het skelet, een verminkende botziekte. Fluor is een afvalproduct van de aluminiumindustrie, evenals een massale medicatie van het water en enkele melksoorten in vele gebieden van Groot-Brittannië en wordt gebruikt in tandpasta. Veel industriële tandpasta’s bevatten dezelfde giftige chemicaliën die in industriële schoonmaakmiddelen en cosmetische zepen voorkomen. Sodium Laureth Sulphate (SLS) en propyleen glycol. Beide zijn irriterend
Hetzelfde thema in een andere verpakking De meeste vrouwen dragen parfum in een zekere fase van hun leven. Misschien zouden ze het minder gauw opspuiten als ze op de hoogte waren van de bestanddelen en hoe het gefabriceerd wordt. De parfumindustrie lanceert duizenden giftige stoffen op een nietsvermoedend publiek en deze zijn niet gereguleerd. Feitelijk wordt de industrie beschermd door wetten die haar in staat stellen om de inhoud van hun geuren geheim te houden. En omdat er geen gedegen
4
epidemiologisch onderzoek wordt verricht op parfums, zijn er weinig wetenschappelijke gegevens beschikbaar om de stelling te onderschrijven van enkele artsen en biochemici dat parfums net zo schadelijk zijn voor de gezondheid als tabaksrook.
worden vervaardigd uit potentieel kankerverwekkende chemische stoffen. Eet je bestrijdingsmiddelen op Ook al zou je je nooit wassen, nooit parfums of cosmetica gebruiken, noch je huis schoonmaken (je zou wel een zeldzaam ras zijn), toch zul je nog moeten eten. Vandaag de dag betekent zelfs dít een gezondheidsrisico. De aard van de voeding, hoe het tot stand gekomen is, hoe het verkocht wordt, hoe we het kopen en hoe het wordt voorverwerkt is radicaal gewijzigd in de laatste halve eeuw. Vandaag de dag consumeren Britten een kwart miljoen ton voedselchemicaliën per jaar. En ondanks eindeloze officiële verklaringen, wordt het verband tussen deze consumptie en ernstige ziekten ieder jaar steeds duidelijker.
Maar de verdenkingen nemen steeds meer toe. Meer dan 5.000 chemische stoffen worden gebruikt in de geurenindustrie, waarvan 95% bestaat uit petroleum. De meeste geuren worden vervaardigd van mengsels tot aan 600 verschillende synthetische chemicaliën. Het merendeel van deze substanties is nooit onderzocht op toxiciteit voor mensen. In Amerika heeft het Nationale Instituut voor Beroepsveiligheid en Gezondheid gerapporteerd dat 884 giftige substanties geïdentificeerd werden uit een lijst voor parfumbestanddelen.
De Wereldgezondheidsorganisatie rapporteert dat er meer dan 1.000 bestrijdingsmiddelen in 100.000 commerciële formuleringen zitten, die wereldwijd gebruikt worden, In 1988 verkocht de Engelse chemische industrie 23.504 ton aan actieve ingrediënten voor pesticiden in GrootBrittannië. Commerciële chemische mestproductie ging van 2 miljoen ton in 1950 naar 50 miljoen ton in 1980. De Engelse productie van synthetische bestrijdingsmiddelen nam toe met meer dan 700 procent van 1948 tot 1982. In 1988 werd in 97% van alle landbouw bestrijdingsmiddelen gebruikt, waar tussen 22,4 miljoen kg. aan actieve ingrediënten zaten.
Veel chemische stoffen die aangetroffen worden in bekende parfummerken en geuren worden gelabelled als “gevaarlijk”, waaronder methyleen chloride, tolueen, methyl ethyl ketoon, methyisobutyl ketoon, ethyl alcohol en benzyl chloride. Vele van deze gifstoffen zijn in staat kanker te veroorzaken als wel geboorteafwijkingen, stoornissen aan het centrale zenuwstelsel en allergische aandoeningen. Zij kunnen ook psychologische, emotionele en fysiologische veranderingen in het menselijk lichaam veroorzaken. Alle geuren zijn in staat de bloed-hersenen barrière te doorbreken. Bij onderzoek trof men in een bekend Amerikaans parfummerk 41 kankerverwekkende ingrediënten aan.
De meeste bestrijdingsmiddelen en herbiciden hebben ingrediënten welke het zenuwstelsel van de insecten aantasten, maar zij zijn eveneens schadelijk voor de mens. Sommige bevatten dimpylaat, beter bekend als diazinon, een extreem giftige chemische stof. Sommige bevatten gechloreerde koolwaterstoffen die zowel kankerverwekkend zijn als het DNA-materiaal muteren. Deze chemische stoffen verlaten niet altijd het lichaam met voedingsresten, maar hopen zich op in het vetweefsel, waar ze uiteindelijk verantwoordelijk zijn voor degeneratieve aandoeningen.
Vele van deze chemische stoffen in parfums kunnen gemakkelijk door de huid worden opgenomen en vitale organen bereiken waar zij zich ophopen. De stijging van het aantal astmagevallen bij kinderen wordt vaak in verband gebracht met geuren en er zijn behoorlijke aanwijzingen dat tolueen, één van de petrochemische ingrediënten in vele parfums, astma kan veroorzaken bij aanvankelijk gezonde personen.
In 1980 onderzocht een voedingsdeskundige in Engeland 426 bestrijdingsmiddelen die uit de handel werden gehaald door regulerende instanties en stelde vast dat 68 mogelijk carcinogeen waren, 61 veranderde mogelijk het DNA-materiaal en 35 werden geassocieerd met
Geurstoffen worden nu verwerkt in vele producten naast parfums; zij zitten in luchtverfrissers, deodorants, cosmetische producten, zakdoekjes, waspoeders, wasmiddelen en kattenbakvulling. Vele van deze geuren
5
voortplantingsdefecten en nog 93 waren bekende irriterende stoffen.
wat niet enkel verstoord wordt door insecticiden, maar ook door andere chemicaliën, zoals degene die gebruikt worden voor de bewerking van meel, aanwezig in onze hoofdproducten.’
Zijn organofosfaten in de haak? Reeds in 1960 publiceerde dr. Franklin Bicknell een boek genaamd “Chemicaliën in voedsel en in het boerenbedrijf: hun schadelijke effecten.” Dit boekje was een recht-toe-recht-aan opsomming van chemische bronnen in voedsel en hun mogelijke effecten op de menselijke gezondheid. Zelfs toen al, meer dan 40 jaar geleden, schreef Bicknell hierover.
Bicknell, overleden in 1964, was een visionair, wiens visie niet bijgevallen werd door de overheid nog door diens gevestigde onderzoeksinstituten. Pas in 1990 toen schapenboeren begonnen te klagen over de schadelijke effecten van organofosfaten waarin hun schapen gedompeld werden, moesten de wetenschappers opnieuw de veroorzaakte gezondheidsproblemen onder ogen zien.
“De opzettelijke of niet-opzettelijke toevoeging van mogelijke verwondende chemicaliën of ‘substanties zonder enige voedingswaarde’ aan het voedsel is niet nieuw, alleen al de laatste paar honderd jaar zijn degelijke toevoegingen zo universeel geworden dat het praktisch onmogelijk is om er niet iedere dag enkele van te eten. Maar liefst een honderdtal aan chemicaliën zitten in standaard voedsel en ieder jaar komen er nieuwe op de markt met een toenemende chemische complexiteit en een onbekend effect op het lichaam”.
Organofosfaat bestrijdingsmiddelen moesten verplicht gebruikt worden op vee in 1980 en de vroege 1990 en worden nog steeds gebruikt met antibiotica op zalm en forel bestemd voor de voedingsindustrie. Biologisch boer Mark Purdey verkondigt zijn mening dat chemische organofosfaten verantwoordelijk zijn voor het uitbreken van BSE. Organofosfaten zijn echter slechts de meest zichtbare giftige stoffen van alle bestrijdingsmiddelen die we aantreffen in ons voedsel. Organochlorinen die ook in bestrijdingsmiddelen worden gevonden vormen een breed assortiment chemicaliën, waarvan vele kankerverwekkend zijn, enkele van hen beschadigen de ozonlaag en de meeste brengen het ecosysteem schade toe, Organochlorinen zijn erg solide en niet in water oplosbaar, waardoor zij voor langere tijd in het lichaam achterblijven evenals in het milieu. Eén van hen is het beruchte DDT en ook al is het van de markt gehaald in de Verenigde Staten en beperkt in Europa, het wordt nog steeds samen met zijn omzettingsproducten DDE in het bloed waargenomen in het bloed van Europese en Amerikaanse burgers. Een grootschalig onderzoek wijst op een verband tussen gechloreerde chemicaliën zoals de 209 PCB’s (polychloorbifenylen), verboden in Verenigde Staten en borstkanker, leverkanker en kanker aan de alvleesklier.
Bicknell verwees naar organofosfatische (OP) bestanddelen, nog lang voor deze bekend waren. Hij verwees naar een rapport uit 1957 van een Conferentie voor Plantenbescherming die de residuen van bestrijdingsmiddelen aantoonden dat in 1950 op bespoten fruit en groente aangetroffen werd. Presentaties op deze conferentie suggereerden dat in Griekse olijfolie tot 14 mg. parathion per kilo gevonden werd en in Franse wijn tot 4 mg. per kilo. Bicknell legde toen uit hoeveel schade organofosfaten aanrichten in het menselijk lichaam. “Symptomen van acute vergiftiging zijn …. vernauwde pupillen; hoofdpijn; lichtovergevoeligheid, vernauwde bronchiën, buikpijn; misselijkheid; braken; diarree; spierzwakte; tintelingen; toevallen; verstikking en dood…… Er is ook kans op minder zichtbare schade, wat belangrijker kan zijn vanuit een perspectief van gemaskeerde langdurige vergiftiging door voedsel…. Ik kan niet genoeg mijn vermoeden benadrukken dat in de toekomst onverwachte en verraderlijke schade aan vele organen zal worden gevonden waarbij het proteïnemetabolisme betrokken zal zijn en in het bijzonder het essentiële aminozuurmetabolisme,
Gegloblariseerd vergif Waarom wordt een dergelijke chemische vergiftiging van alledaagse voedingsproducten nog toegestaan? Eén reden dat het nog gebeurt is de globalisering van de voedselproductie; dit
6
betekent lage kosten, energierijk voedsel vaak afkomstig uit ‘ontwikkelingslanden’. De minimale regulatie van chemicaliën in Europa en Amerika wordt niet geëvenaard in geen van deze nieuwe producerende landen; eerder het tegenovergestelde. Multinationals dumpen massale hoeveelheden gevaarlijke medicijnen bij hen evenals chemicaliën die in de voedingsindustrie gebruikt worden. Aangezien het westen groeiende hoeveelheden voedsel importeert van ‘ontwikkelingslanden’, wordt de gezondheid van de consumenten steeds meer bedreigd door pesticiden waar men in de “ontwikkelde” wereld van meende gevrijwaard te zijn.. ‘What goes around comes around”, zegt men ook wel.
Amerikanen gebruiken een geschatte 62,7 miljoen pond (28,5 miljoen kilo) pesticiden en 278,5 miljoen pond (126,6 miljoen kg.) antimicrobiotische middelen (desinfecterend) in hun huis per jaar. In de midden jaren negentig werd het aantal sterfgevallen door pesticiden geschat op ongeveer 10.400 mensen. De rest van je avondeten Helaas zijn bestrijdingsmiddelen niet de enige vervuilers in je voeding. Als je plaats neemt om te gaan eten, sta dan eens stil bij het feit dat alle voorverwerkt voedsel toevoegingen bevat die in één of andere mate giftig zijn. Meer dan 200.000 ton van deze toevoegingen worden jaarlijks aan het voedsel toegevoegd in Groot-Brittannië. De meeste voorverwerkte voedingsproducten bevatten ook grote hoeveelheden verborgen suikers of zout, wat kan oplopen tot aanzienlijke hoeveelheden. Een teveel aan suiker verstoort insuline functies en essentiële vetzurenfuncties. In bepaalde voedingsmiddelen is er uiteraard geen sprake van suiker als zoetmiddel, maar van kunstmatige zoetstoffen. Er wordt gesuggereerd dat een kunstmatige zoetstof, aspartaam, gebruikt in de meeste frisdranken, een rol speelt in de vorming van hersentumoren. (zie Sweet Talking, The Ecologist, deel. 30, nr. 4)
In December 2000 sloot het Milieuprogramma van de Verenigde Naties de overeenkomst dat de productie van 12 van ‘s werelds meest persistente organische vervuilers (POP’s) verboden moest worden. Ontwikkelingslanden die nog steeds gebruik maken van deze dodelijke chemicaliën ontvangen fondsen van ontwikkelde landen om het gebruik uit te sluipen en opgeslagen voorraden te vernietigen. De betrokken landen hebben 5 jaar gekregen om deze geleidelijke afbouw te kunnen verwezenlijken. Acht van deze twaalf chemicaliën zijn pesticiden die ontwikkeld zijn in Amerika en Europa – waarvan sommige DDT (Dichlorodiphenylthrichloroethaan) pleitbezorgers voor de chemische industrie zweren nog steeds dat ze desondanks veilig zijn.
Vetten in voedsel speelt een belangrijke rol in gezondheidskwesties en al vele jaren worden de verschillende vetsoorten ervan verdacht een reeks aandoeningen te veroorzaken, inclusief kanker. Hydrogenisering verandert essentiële vetzuren met hoogwaardige noodzakelijke nutriënten in getransformeerde vetten. Deze treft men aan in margarine, verkorte en gedeeltelijk gehydrogeniseerde plantaardige oliën. Verzadigde vetzuren treft men wijdverbreid aan in voedsel als brood, cake, biscuits en junk food. Het is bewezen dat de absorptie van getransformeerde vetzuren verantwoordelijk is voor de stijging van hart- en vaatziekten, inclusief abnormaal sperma. Zij spelen een rol in een laag geboortegewicht bij baby’s en verstoren de leverenzymen die noodzakelijk zijn voor ontgifting en doen het cholesterolgehalte stijgen.
In 1990 schatte de Wereldgezondheidsorganisatie dat er jaarlijks een minimum was van 3 miljoen gevallen van acute, ernstige vergiftiging door pesticiden – de chronische gevallen niet meegerekend – en 20.000 onopzettelijke sterfgevallen per jaar, waarvan het merendeel in ontwikkelingslanden. Een onderzoek door Jayaratnam, welke eveneens plaatsvond in 1990 schatte dat 25 miljoen landbouwwerkers van de Derde Wereld jaarlijks een acute vergiftiging opliepen. In 1991 leidde Greenpeace een onderzoek naar de gevolgen van pesticiden in drie mediterraanse landen (Griekenland, Tunesië en Marokko). Het onderzoek wees uit dat in de regio rond Athene 500 acute vergiftigingen door pesticiden per jaar gerapporteerd werden, wat tot 30 sterfgevallen had geleid; 67% van deze incidenten werd veroorzaakt door organofosfaten.
Vetten worden ook erg giftig wanneer ze gefrituurd worden. Onderzoek wijst uit dat gefrituurde vetten kanker en aderverkalking veroorzaken. Uiteindelijk zijn alle oliën met
7
uitzondering van koudgeperste olijfolie behandeld met een aantal chemische processen die niet alleen hun oorspronkelijke kleur en dichtheid veranderen maar ook gifstoffen bevatten. Zij worden vloeibaarder gemaakt met een corrosieve reiniger, welke gebruikt wordt voor aangekoekte etensresten, zij worden geraffineerd met zuur, waarna ze gebleekt en uiteindelijk ontgeurd. Een inventarisatie Welke conclusies kan men trekken uit deze deprimerende opsomming van feiten? Enkele lijken vrij duidelijk: regulering van chemicaliën werkt niet. ‘Deskundigen’ in verschillende gebieden is het klaarblijkelijk niet toevertrouwd de burger te beschermen tegen potentiële giften. Vele van onze nieuwe en herrijzende ziekten lijken een resultaat te zijn van een dergelijke laksheid. Als iemands thuis zijn kasteel zou zijn, zoals het geval is, terwijl deze vraagstukken onaangeroerd blijven, dan wordt het steeds meer een chemische stortplaats. Volgende maand: Martin J. Walker onderzoekt de gezondheidsrisico’s van alledag buiten de voordeur. Martin J. Walker is schrijver en onderzoeker, auteur van Dirty Medicine (Smerige geneeskunde) en vijf andere boeken. Hij schrijft tegenwoordig over alternatieve behandelingen voor kanker in Groot-Brittannië sinds de 19e eeuw. Iedere informatie over dit onderwerp of over dr. Franklin Bicknell is van harte welkom. Contactadres: Slingshot Publications, BM Box 8314, Londen WC1N 3XX.
8
