WOORDENBOEK VAN DE VLAAMSE DIALECTEN
UNIVERSITEIT GENT
Vragenlijst lOS
Vakgroep Nederlandse Taalkunde
JUNI 1999
Blandijnberg 2
STRANDVISSERIJ
9000 Gent
Dialect van :
(stad, dorp, gehucht, wijk),
.......................................(gemeente)
GESPROKEN DOOR:
OPGETEKEND DOOR:
Naam:
.
Naam:
Geboorteplaats:
. .
Geboortejaar:
Waar opgegroeid:
.
Dialect:
(vroeger) beroep:
.
(vroeger) beroep:
In welke gemeente werd beroep uitgeoefend : Dialect van moeder:
Ik ben naar school geweest tot Hoogste diploma :
.
Dialect van echtgeno( 0 )t(e) :
Datum van invullen van vragenlijst:
.
.
Dialect van vader:
.
Geboorteplaats:
Geboortejaar:
Ik ben naar school geweest tot
(prov.)
. . . . jaar. .
Adres en telefoonnummer: .
jaar .
Adres en telefoonnummer:
Beste medewerker/ster, Deze vragenlijst moet dienen voor een dialectwoordenboek. Wilt u er dus zorg voor dragen dat u steeds woorden geeft die in uw dialect gebruikelijk waren of zijn. Tracht de dialectuitspraak zo goed mogelijk weer te geven. Maak u echter geen zorgen als dat soms moeilijk blijkt te zijn. Elke aanduiding, hoe onvolmaakt ook, is welkom.
Vul ook de eerste bladzijde (met naam, geboorteplaats enz.) zo nauwkeurig mogelijk in. Mogen we u vragen de vragenlijst in te vullen voor slechts één plaats en niet voor een hele streek? Na 'dialect van: .. .' hoort de naam te staan van één bepaalde plaats van voor de gemeentefusies, niet de naam van een streek. Bij voorbaat hartelijk dank.
O. Algemeen
1. De visserij uitgeoefend op het strand, in het algemeen ? 2. Een visser die de strandvisserij beoefent, in het algemeen? 3. De strandvisserij te paard met een sleepnet, die aan de Vlaamse kust vooral in Oostduinkerke wordt/werd beoefend? 1. Het strand
4. De brede strook zand langs de zee gelegen die, afhankelijk van de getijden, gedeeltelijk overspoeld kan worden en waar men met aangepaste netten kan vissen? 5. Elk van de heuvels van fijn zand, door de wind samengestoven, die achter het strand liggen, naar het binnenland toe ? 6. Een zachte verheffing van zand op het strand? Tussen de laagwaterlijn en de hoogwaterlijn zijn er meestal verschillende dergelijke verheffingen; sommige daarvan liggen altijd bloot, andere vallen maar droog bij laagwater. 7. De diepte tussen twee drooggevallen zandbanken, waar het zeewater bij eb meestal blijft staan en waar vaak een sterke stroming staat? 8. Een zandgeul tussen twee van die dieptes zodat het zeewater van de ene diepte naar de andere kan lopen ? 9. De lange, smalle zandribbels die ontstaan als het zeewater van het strand wegtrekt en die gevormd worden door de stroming en de wind ? la.De kant van de zandbank naar zee gericht? II.De kant van de zandbank naar de duinen gericht ?
I2.Het strand aan de Vlaamse kust is niet overal even breed: op sommige plaatsen liggen er, van de zee tot de duinen, 5 of 6 zandbanken na elkaar (bv. Westkust), op andere maar 1 of 2. Meestal krijgen ze alle een afzonderlijke naam. Indien er bij u een onderscheid wordt gemaakt tussen de verschillende, opeenvolgende banken, geef hieronder dan de dialectnamen, beginnend met de bank het dichtst bij zee (die zelden droogvalt) en eindigend met de bank het verst van zee (die altijd bloot ligt).
I3.De lijn op het strand die aantoont tot waar de vloed komt en die gevormd wordt door de aanspoeling van b.v. wieren, zeedieren, hout, kolen en allerlei afval? I4.Een persoon die zich bezighoudt met het verzamelen van afval (hout, kolen, ... ) dat hij op het strand, aan de hoogwaterlijn vindt.
2. Algemeen gebruikte vistechnieken a) Het steeknet I5.Een driehoekig net dat d.m.v. een houten stok met het lichaam vooruit wordt geduwd, vooral gebruikt om op garnaal te vissen (zie ill.) ? I6.Een strandvisser die vist met een dergelijk steeknet (zie ill.) ? I7.Het net vooruit duwen d.m.v. de stok en garnalen vangen (zie ill.) ? B.v. Het is erg lastig om zo twee uur na elkaar te
I8.De lange, houten stok die gebruikt wordt om het net voort te duwen en die tegen de borst- ofbuikstreek rust (zie ill.) ?
19.De kurken of houten plank die ter bescherming tegen de borst- ofbuikstreek van de visser bevestigd is, waarin een holte gemaakt is waarin de lange, houten stok rust (zie ill.) ? 20.De brede, houten plank die over de grond geduwd wordt en waaraan het eigenlijke net bevestigd is (zie ill.) ? 21.Het zakvormige uiteinde van het net, waar de garnalen zich opstapelen ? 22.Een ovale rugmand met twee draagbanden om de garnalen in op te bergen na het (eventuele) zeven (zie ill.) ? 23.Een zeef die in de rugmand meegedragen wordt om de garnalen te zeven ? 24.Een langwerpige, lange garnaalkuil, die bovenaan opengehouden wordt door een houten hoepel en dient om de garnalen tijdens het vissen in het water te laten slepen?
b) Het sleepnet 25.Een trechtervormig net dat door een lange boom opengehouden wordt en door de strandvisser achter zich aan wordt gesleept op het strand om garnalen te vangen (zie ill.) ? 26.De lange, houten stok die het net in de breedte openhoudt (zie ill.) ? 27.Elk van beide beugels aan weerszijden van de korreboom die onderaan afgeplat zijn en die het net openhouden (zie ill.) ?
c) Het seinenet
28.Een enkelwandig, vertikaal net dat in een brede boog in de zee wordt gelegd en dan naar het strand wordt
getrokken door twee personen (of paarden) (zie ill.) ? 29.Het lange, stevige touw, bezet met kurken, dat de bovenkant van het net vormt ? 30.Elk van de kurken of drijvers aan het bovenste touw die het net openhouden ? 31.Het lange, stevige touw dat de onderkant van het net vormt? 32.Elk van beide dwarse stokken aan weerszijden van de loodpees, onderaan voorzien van een loden bol (zie ill.) ? 33.Elk van beide touwen aan weerszijden van het net waarmee het voortgetrokken wordt (zie ill.) ?
dj Visserij met lijnen en haken
34.Een vissysteem waarbij aan een lange lijn tot 200 haken worden bevestigd, om schollen en scharren te vangen? 35.Een strandvisser die een dergelijke visserij beoefent? 36.Het leggen van dergelijke lijnen op het strand, het beoefenen van die visserij ? 37.De lange lijn van ongeveer 55 m lang waaraan de haken worden bevestigd ? 38.Een bosje geplooid en samengebonden helmgras waaraan de lijn aan weerszijden is vastgemaakt en die in het zand geduwd wordt? 39.Elk van de honderden stevige, korte lijntjes (40cm) aan de hoofdlijn, waaraan de haken zijn bevestigd? 40.Elk van de honderden haken aan de lijnen waarmee de vis wordt gevangen ? 41.Een houten stok van 60 cm lang, in het midden
gespleten en aan de uiteinden afgeplat, waarop de haken geschrankt worden gelegd, als er niet werd gevist? 42.De haken van de spietstok doen op het strand om te beginnen vissen ? 43.Het lokmiddel dat men gebruikt om aan de haken te doen, meestal wormen ? 44.Een worm die men op het strand uitgraaft om te gebruiken als aas ? 45.Een kleine zeepier die men op de banlcen het verst van zee vangt en die waardeloos is voor de haakvisserij op het strand? 46.Een grote, donkerbruine tot zwarte worm (tot 20cm) die diep en loodrecht op de verste bank ingegraven zit en uitstekend is als aas ? 47.De spade die men gebruikt om de wormen uit te graven? 48.Wormen uitgraven met een spade om ze als aas te gebruiken bij de haakvisserij ? 49.De wormen aan de hoeken bevestigen om als aas te dienen? 50.Een inkeping maken in de kop van de worm en de ingewanden eruit nijpen?
3. Vistechnieken met beperkt gebruik a) Het haringnet
51.Een rechthoekig, staand net dat vastgemaakt is aan staken en dat ± tot wo II van begin oktober tot eind november aan de Westkust werd gebruikt om volle haring te vangen (zie ill.)? 52.Het bovenste touw van het staande haringnet (zie ill.) ?
53.Het onderste touw van het staande haringnet (zie ill.) ? 54.Elk van de palen waaraan het haringnet is vastgemaakt (zie ill.) ? 55.Een rechthoekig, drijvend net dat omhoog wordt gehouden met kurken en gestaagd wordt door touwen, eveneens om haring te vangen (zie ill.) ?
b) De karte 56.Een trechtervormig net dat op het strand wordt vastgelegd en opengehouden wordt door stokken, om tong en garnaal te vangen (zie ill.) ? 57.Het bovenste touw van dit net (zie ill.) ? 58.Het onderste touw van dit net (zie ill.) ? 59.Elk van de houten stokken (2 m lang) die verticaal worden geplaatst en waaraan dit net wordt vastgemaakt (zie ill.) ? 60.Elk van de stevige lange kabels, die van de staken voorwaarts naar het strand lopen, om het net te stagen (zie ill.) ? 61.Elk van de stevige lange kabels, die van de staken achterwaarts naar het strand lopen, om het net te stagen (zie ill.) ?
c) Andere soorten strandnetten 62.Een rechthoekig net dat dicht bij zee plat wordt ingegraven en bij vloed opengaat d.m.v. een bovenpees met kurkjes? Het wordt gebruikt om tong (en andere platvis) te vangen (zie ill.) ? 63.De met kurken bezette bovenpees van het net (zie ill.) ?
64.Een zeer lang en langwerpig net dat met behulp van stokken in de vorm van een halve maan op het strand geplaatst wordt (zie ill.) ? 65.Een systeem dat tijdens de oorlog werd gebruikt om meeuwen te vangen, bestaande uit een stukje hout of kurk en vier haken (zie ill.) ?
4. De paardenvisserij 66.Een sleepnet, voortgetrokken door een paard op het strand, om garnalen te vangen (zie ill.) ? 67.De lange, houten plank die over de bodem sleept en waaraan het net zelf is bevestigd (zie ill.) ? 68.Elk van beide stevige kabels aan weerszijden van die houten plank die naar het paard lopen (zie iU.) ? 69.De korte, stevige, houten stok die in het midden van de scheestok bevestigd is om het net open te houden (zie ill.) ? 70.Het touw dat van de bovenkant van die korte, stevige stok naar het gareel loopt (zie ill.) ? Door dat touw te vieren of eraan te trekken kan de visser de stok respectievelijk platter of rechter zetten. 71.Het geheel van paardentuig dat nodig is om te vissen op het strand (zie ill.) ? 72.Elk van de beide grote manden aan weerszijden van het paard waarin de vangst wordt bewaard (zie ill.) ?
ILLUSTRATIES BIJ VRAGENLIJST 108
STRANDVISSERIJ
118.
,--
L--_--"-
-----,
_;:;>
~o.
binnenkant
van bank
------------
man
duts
duts
® duts
~
~S~
_---~_---.!lnttot-----+_-----:::;.:...-----_t_------e '!')b\".'e"l"--.-
(b.C::.-· duts
duts
lus wordt over
kuil gologd
0.20 m
t we.t
Zee
Bovenaaflzicht
Zijaanzicht
0.50 - O.SOm dUls
dUls
Zijaanzicht
-- duts .-r
Vooraanzicht
stelnet
waterlijn
Bovenaanzicht
net
Vooraanzicllt Zijzicht
10, 1,"kuil -----.~-
. '---
gareel
_..f.."'"
.,,:.---------
• __
