SAGE
Schooljaar 2014-2015
SPREKEN
Literaire genres: theorie en voorstelling
Voorstelling van literaire genres Opdrachtenfiche sage Voorbereiding Volg nauwkeurig de instructies op de volgende bladzijden op, probeer alle vragen op te lossen en gebruik de vermelde bronnen. Dien per groep één bundel werkblaadjes in. Je bundel begint op de bladzijde met de namen van de groepsleden. Niet je bundel vast in de linkerbovenhoek. Dien per persoon één evaluatieblad in. Op dat evaluatieblad geef je feedback over je eigen functioneren en het functioneren van de andere groepsleden. Jouw puntentotaal wordt mee bepaald door de feedback van de andere groepsleden.
1
Schooljaar 2014-2015
SPREKEN
SAGE
Literaire genres: theorie en voorstelling
Voorstelling van literaire genres Evaluatieformulier Jouw naam ………………………………………………………………………………………………………………………….. Bekijk het schema hieronder. Op basis hiervan kan je jezelf en de andere groepsleden beoordelen.
++
+
De leerling doet altijd meer dan afgesproken of nodig is. Het resultaat is altijd erg goed en het werk is klaar om in te dienen.
De leerling doet soms meer dan afgesproken. Het resultaat is altijd goed en het werk is klaar om in te dienen.
0
-
--
De leerling voert zijn taak uit. Het resultaat is voldoende en kan ingediend worden.
De leerling voert zijn taak uit. Het werk moet echter nagekeken worden en verbeterd door de andere groepsleden.
De leerling voert zijn taak niet of onvolledig uit. Het werk moet verbeterd worden door de andere groepsleden.
Stel dat jullie samen 100 punten mogen verdelen voor je werk. Wie verdient dan welk deel ? Schrijf de namen van de groepsleden op en ken hen een score toe.
naam
score
TOTAAL:
100 2
SAGE
Schooljaar 2014-2015
SPREKEN
Literaire genres: theorie en voorstelling
Voorstelling van literaire genres Opdrachtenfiche sage Groepsleden ………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………….. Vooraf Lees de voorbeeldteksten voor jullie genre: A. De Vliegende Hollander (tb. blz. 102) B. Vrouwtje van Stavoren (bijlage 1) C. Brugse Minnewater (bijlage 2) 3
SPREKEN: SAGE
Bijlage 1 In de tijd toen de Romeinen aan de verovering van Gallië begonnen waren, had een oude zeeman de zee vaarwel gezegd en hij leefde met zijn enige en enig mooie dochter Minna in Brugge, dat toen nog een kleine nederzetting was omringd door bossen en moerassen. Omdat hij wist dat hij niet zo erg lang meer te leven had, zocht hij voor zijn dochter een geschikte bruidegom. Zijn keuze viel op Horneck, een jonge man die af en toe op bezoek kwam. Minna echter had haar oog reeds laten vallen op Stromberg, een jonge krijger van een naburige stam. Zij verzweeg dit voor haar vader, omdat ze wel wist dat hij die naburige stam niet hoog in het hart droeg. Om onenigheid te vermijden stelde ze dan ook steeds maar een definitieve beslissing uit. Toen de Romeinen het land binnenvielen, trokken de krijgers van alle stammen ten strijde. Zo ook Stromberg die vóór zijn vertrek van Minna de belofte van haar liefde en trouw had verkregen. Nog enige tijd kon Minna haar vader ervan overtuigen dat een huwelijk haar nog niet paste, maar er kwam aan zijn geduld een eind en hij besliste dat bij de derde zonsopgang haar huwelijk met Horneck zou voltrokken worden. Zij was radeloos, verscheurd tussen haar belofte aan Stromberg en de wil van haar vader. De avond vóór de derde zonsopgang vluchtte zij het bos in, om nooit meer terug te keren. Een tijd later kwam Stromberg terug. Het Romeinse gevaar was geweken. Toen hij hoorde dat Minna verdwenen was, begon hij een moeizame speurtocht. Uiteindelijk vond hij haar, verscholen in het dichte struikgewas, aan de oever van een brede beek. Het mocht evenwel niet meer baten. Minna was van het lange zwerven totaal uitgeput en ze stierf in de armen van haar geliefde. Eerst wou Stromberg zich het leven benemen, maar hij besloot de plaats waar Minna overleden was blijvend te vereren. Na een hut te hebben gebouwd, legde hij een dam in de beek en in het midden van de droge bedding maakte hij een graf waarin hij Minna voor eeuwig te rusten legde. Daarna liet hij het water weer zijn vrije loop. Op de oever waar hij Minna gevonden had, plaatste hij een zware rotsblok waarop hij, als aandenken aan Minna, “MINNA-WATER” beitelde. Het zou op dezelfde plaats zijn dat later de toren werd gebouwd die nu nog steeds het Minnewater domineert. Bijlage 2 Er woonde in Stavoren een rijke koopmansweduwe, die in haar overmoed de kapitein van één van haar koggen opdracht gaf, uit buitenlandse havens het kostbaarste te halen dat hij kon vinden. De kapitein deed tal van grote zeesteden aan, zag overal goed rond, maar vond niets dat naar zijn mening het kostbaarste ter wereld kon heten. Toen hij Dantzig aandeed, ontdekte hij ergens in een pakhuis de mooiste tarwe die hij ooit had gezien, en dus viel hierop uiteindelijk zijn keuze. Hij laadde de tarwe in zijn schip en voer naar huis terug in de vaste overtuiging, dat hij inderdaad het kostbaarste ter wereld in het ruim had. Maar hoe zou hij worden teleurgesteld! De rijke weduwe was buiten zichzelf van woede, toen zij had gehoord dat haar schip in plaats van met het kostbaarste, met een lading tarwe was teruggekeerd. 'Aan welke zijde heb je de lading ontvangen?' vroeg zij de kapitein. 'Aan bakboordzijde', antwoordde de zeebonk. 'Welnu', gebood zij, 'stort het dan aan stuurboordzijde in zee'. De kapitein deed wat hem bevolen was, terwijl de koopmansvrouw aan de wal stond toe te zien of haar bevelen wel precies werden uitgevoerd. Een oude man uit het volk, die vlak bij haar stond, greep deze verkwisting zozeer aan, dat hij haar opgewonden toeriep: 'U zult voor Uw overmoed gestraft worden! Er komt nog een tijd, dat U zult gaan bedelen!' Onverstoord draaide zij zich om, nam een gouden ring van haar vinger, gooide deze vervolgens in de golven en zei: 'Zomin deze ring uit de zee terugkeert, zomin zal ik tot de bedelstaf vervallen'. Korte tijd na die gedenkwaardige dag vond de dienstbode van de weduwe de ring terug in de ingewanden van een schelvis, die zij voor het middagmaal klaarmaakte. Zij liet de ring aan haar meesteres zien en deze schrok hevig, toen ze de ring als de hare herkende. Enige dagen 4
SPREKEN: SAGE
later bereikte haar het ontstellende bericht, dat al haar schepen op de terugreis met man en muis waren vergaan... Nooit meer kwam zij deze slag te boven. En zo kwam de voorspelling uit; de eens zo rijke koopmansvrouw verviel tot de bedelstaf. Daar waar de kostbare lading in zee was gestort, verrees een zandbank, die nog steeds het Vrouwenzand wordt genoemd. Naar men zegt heeft op deze bank ooit een plant gegroeid, die halmen voortbracht, die op korenaren leken, maar nooit heeft men korrels in de aren gevonden. 1. De sage Lees de definitie van ‘een eigenlijke sage’ (wb. blz. 150). Beantwoord dan volgende vragen. Zo heb je al de belangrijkste elementen verzameld. personages ? tijd ? ruimte ? onderwerp ? overdracht ? Vergelijk de kenmerken van de eigenlijke sage met die van de historische sage. Maak hiervoor een schema. Lees de tekst over het Minnewater (bijlage 1) als voorbeeld van de historische sage.
eigenlijke sage
historische sage
5
SPREKEN: SAGE
Bepaal op basis van deze kenmerken of jullie voorbeeldverhalen eigenlijke sages of historische sages zijn. Schrijf jullie conclusies in de tabel hieronder. De Vliegende Hollander
Vrouwtje van Stavoren
Brugse Minnewater
personages ?
tijd ?
ruimte ?
onderwerp ?
overdracht ?
soort sage ?
Los de vragen in je werkboek over ‘De Vliegende Hollander’ op (wb. blz. 148, c-g). Zoek de betekenis op van enkele moeilijke woorden uit het verhaal. Zorg dat je de betekenis van alle woorden kent en kunt uitleggen (minstens: VOC - bootsman Kaap de Goede Hoop). ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… 6
SPREKEN: SAGE
2. De sage vandaag Aalstenaars gebruiken de spotnaam ‘ajuin’ ondertussen als geuzennaam. Zoek op wat een geuzennaam is en wat de oorsprong is van het woord geuzennaam (tip: uit het Frans). ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… Wat zijn de bijnamen van de Brusselaars, de Gentenaars en de Mechelaars ? Hoe komen ze aan die bijnamen ? ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… Waarom zijn er in Brugge al eeuwen zwanen op de reitjes ? ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… 7
SPREKEN: SAGE
De ommegang van het Ros Beiaard is bekend tot in het buitenland. De Dendermondenaars worden tot tranen toe bewogen door deze stoet. Bekijk dit filmpje en los dan de vragen op (begin bij minuut 2).
h"ps://www.youtube.com/watch?v=0_XIwEJe7XY Verzamel informatie over de ommegang (waar, wanneer, waarom, bijzonderheden). Leg het verband met een sage. Zorg dat je deze informatie kent en kunt vertellen. Teken hieronder een schema of woordspin om het verhaal van de Ommegang te kunnen vertellen.
Beantwoord de w-vragen over de ommegang van het Ros Beiaard. ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… Leg uit welke sage de ommegang herdenkt. ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… Leg uit waarom dit een sage is (op basis van de kenmerken). ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………
8
