Voorkomen van een voorkeurshouding In deze folder worden adviezen bij de dagelijkse verzorging gegeven
In deze folder worden adviezen gegeven bij de dagelijkse verzorging om een voorkeurshouding en afplatting van het hoofd van uw baby te voorkomen. De adviezen zijn gemakkelijk toepasbaar en kosten geen extra tijd.
Wat is een voorkeurshouding? In de eerste maanden na de geboorte zal uw baby met het hoofd vaker naar één zijde gedraaid liggen. De baby kan het hoofd naar de andere zijde draaien, maar nog niet goed in de middenlijn houden. In de loop van de eerste drie maanden zal er steeds meer variatie te zien zijn in de positie van het hoofd en is uw baby tenslotte in staat u vanuit de middenlijn aan te kijken. Wanneer uw baby echter meer dan drie kwart van de geobserveerde tijd met het hoofd naar één kant gedraaid ligt, is er sprake van een voorkeurshouding. Een voorkeurshouding kan de ontwikkeling van uw baby nadelig beïnvloeden. Omdat de schedel tijdens de eerste levensmaanden van nature zacht is, kan er door de eenzijdige positie van het hoofd een afplatting van de schedel ontstaan. Slaap- en speelhoudingen oefenen invloed uit op de vorm van het hoofd. Het is daarom wenselijk dat uw baby in afwisselende houdingen speelt.
Tip: Leg uw baby ook eens op uw bovenbenen.
Voorkomen van een voorkeurshouding Bij het slapen is het het beste dat uw baby afwisselend met het hoofd naar links of naar rechts gedraaid ligt. Het is belangrijk dat uw baby, als hij/zij wakker is, in verschillende houdingen ligt, speelt en verzorgd wordt. Vooral het regelmatig spelen op de buik is erg belangrijk. Wij adviseren u dan ook om uw baby rondom elke voeding en verzorging kortdurend op de buik te leggen.
2
Voeden Wanneer u borstvoeding geeft, wisselt u automatisch de houding van uw baby. Indien u flesvoeding geeft, kunt u uw baby afwisselend op de linkerof rechterarm houden. Ook kunt u uw baby tijdens de flesvoeding recht voor u op uw bovenbenen leggen. Het hoofd is dan gesteund en ligt in het midden.
Tip: Leg uw baby recht voor u op de commode.
Verzorgen Probeer tijdens de verzorging uw baby afwisselend in de lengte of in de breedte op het aankleedkussen te leggen. Als er onvoldoende ruimte is om aan de korte kant van de commode te staan, zorg er dan tijdens het wassen en kleden voor dat uw baby afwisselend met het hoofd naar links en rechts op de commode ligt. Probeer uw baby tijdens de verzorging ook eens op de zij te rollen, waarbij de linker- en rechterzijde afgewisseld wordt. Leg uw baby na iedere verschoning een paar minuten op de buik. In die houding leert uw baby het hoofd op te tillen en naar links en rechts te draaien. Slapen Slapen in zij- of buikligging wordt afgeraden in verband met de verhoogde kans op wiegendood. Leg uw baby vanaf de geboorte altijd op de rug te slapen. Het is belangrijk dat het hoofd afwisselend naar links of rechts gedraaid ligt. Sommige baby’s zijn sterk op het licht gericht en draaien daardoor steeds naar één kant. Wanneer u dit merkt, leg uw baby dan andersom in bed of zet het bedje andersom neer, zodat uw baby met de niet-voorkeurskant naar het licht draait. 3
Draait uw baby het hoofd steeds naar dezelfde kant, draai dan het hoofd voorzichtig tijdens de slaap naar de andere kant. U hoeft hier niet speciaal ’s nachts voor op te staan. Dragen Wissel de manier van dragen af. U kunt uw baby op de linker- of rechterarm dragen, met zijn/haar rug tegen uw borst of met de buik op uw onderarm. Als u uw baby, met de rug naar u toe, voor u draagt, geef dan steun aan de billen en de buik en zorg dat de schouders en armen naar voren gericht zijn. Wanneer u uw baby op de arm of in een buikdrager draagt, zorg dan voor een afwisselende houding van het hoofd.
Tip: Draag uw baby eens met zijn /haar buik op uw onderarm.
Spelen Laat uw baby dagelijks vanaf de leeftijd van 2-3 weken, naast de momenten rondom de voeding en verzorging, meerdere malen een aantal minuten op de buik ‘spelen’. Zorg hierbij voor voldoende toezicht en afleiding van uw baby door bijvoorbeeld een liedje te zingen of een speeltje aan te bieden. U kunt dit, afgaand op de reactie van uw baby, geleidelijk in duur en frequentie opbouwen. Voor een goede buikligging is het belangrijk dat de armen naar voren zijn gericht zodat uw baby op de onderarmen kan steunen. Op deze wijze kan uw baby beter het hoofd optillen en naar beide zijden draaien. Lukt dit niet goed, druk dan met uw hand licht op de billen of leg een opgerold handdoekje onder de borst om het oprichten van het hoofd makkelijker te maken. Zorg altijd voor toezicht wanneer uw baby op de buik ligt!
4
• Box: De box is een ideale speelplek. Wissel in de box rug-, buik– en zijligging af. Zet of hang speelgoed zo neer dat u uw baby stimuleert om het hoofd naar beide zijden te draaien. Een speelgoedmobiel of babygym kunt u het beste iets voor en boven uw baby, ter hoogte van de navel, ophangen. Uw baby hoeft dan niet achterover of schuin te kijken. In zijligging kan een rolletje tegen de rug verhinderen dat uw baby terug naar de rug rolt. Wissel hierbij de linker– en rechterzijde af. Het is voor uw baby beter om meerdere korte speelmomenten over de dag te verdelen dan één lang speelmoment te hebben.
Tip: Een opgerold handdoekje maakt het optillen van het hoofd gemakkelijker.
• Wipstoeltje: Als u uw baby even in een babystoeltje wilt zetten, bijvoorbeeld om te eten, gebruik dan liever een wipstoeltje met een zachte onderlaag dan een vast stoeltje. Een wipstoeltje met een zachte onderlaag geeft uw baby meer bewegingsruimte. Vervoer • Auto: Een autostoeltje (met keurmerk) is een goed stoeltje om uw baby in de auto te vervoeren. Bij kleine baby’s kan eventueel een stoelverkleiner gebruikt worden om het hoofd goed in het midden te positioneren. Langdurig in een autostoeltje zitten is niet verstandig, gebruik het autostoeltje alleen om uw baby in de auto te vervoeren. Een reiswieg van een kinderwagen is niet veilig voor vervoer in de auto. • Wandelen: Liggend in een kinderwagen met goede vering is het beste. Eventueel kunt u uw baby tijdens het wandelen - als hij/zij wakker is - ook op de buik of zij leggen. 5
Adviezen bij reeds aanwezige voorkeurshouding Mocht uw baby ondanks deze folder een voorkeurshouding ontwikkelen neem dan contact op met het consultatiebureau, uw huisarts, kinderarts of kinderfysiotherapeut en pas tot die tijd alvast onderstaande adviezen consequent toe. Voeden en verzorgen Zorg er bij het voeden en verzorgen voor dat uw baby het hoofd naar de niet-voorkeurskant moet draaien om u te kunnen zien. Probeer uw baby rondom iedere voeding en verzorging een aantal minuten op de buik te leggen. Slapen Draai het hoofd voorzichtig tijdens de slaap naar de niet-voorkeurskant. Dragen Draag uw baby zo dat hij/zij vooral met het hoofd naar de nietvoorkeurskant draait. Spelen Zet het speelgoed zo neer dat uw baby gestimuleerd wordt om naar de niet-voorkeurskant te kijken. Let daarbij ook op waar geluid en licht vandaan komen.
6
Belangrijk om te weten: Wij adviseren u om tot de leeftijd van ongeveer een half jaar uw baby alleen op de noodzakelijke momenten (vervoer en eten) in een wip- of autostoeltje te zetten. Uw baby moet eerst in buikligging het hoofd naar links en rechts kunnen draaien en goed kunnen optillen voordat het zitten uitgebreid kan worden. De inhoud van deze folder is gebaseerd op Preventiefolder Voorkeurshouding van Pantein Thuiszorgorganisatie Brabant Noord-Oost, versie 2008. Heeft u nog vragen over deze folder? De consultatiebureauarts of kinderfysiotherapeut kunnen u verdere uitleg geven. Ook kunt u de huisarts of kinderarts om uitleg vragen.
212016
Bezoek en postadres De Boelelaan 1118 Polikliniek afdeling revalidatiegeneeskunde, sectie fysiotherapie/kinderfysiotherapie Receptie B, etage -1 1081 HZ Amsterdam telefoon secr. (020) 444 1180.
VU medisch centrum© juli 2012 www.VUmc.nl
7
