Grip op de begroting Het financiële roer in handen Bijdrage Melchior Kerklaan/VNG Gemeentefinanciën
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Enquête 2014
1164 Deelnemers
742
Raadsleden
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Hoe staat mijn gemeente er financieel voor?
Reserves en toch lenen?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Onderwerpen • Begrotingsregels
• Financiële verordening
• Hoe staat mijn gemeente er financieel voor?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Voorbeeld begrotingscyclus 2015 (1) Kadernota voorjaar 2014 (raad)
(2) Begroting voor 15-11- 2014 (wet)
(3) Drie maandsrapportage 2015 (raad)
(5) Jaarrekening voor 15-7-2016 (wet)
(4) Acht
maandsrapportage 20145 (raad)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Inzoomen op de begroting -
Regels in Gemeentewet en BBV
-
Offerte van het college : Geeft aan wat de raad het komende jaar van het college mag verwachten Begroting
Programma’s Paragrafen Uiteenzetting financiële positie
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Programmaplan •
Per programma drie vragen (de W-vragen): 1. Wat willen we bereiken? http://www.waarstaatjegemeente.nl/ 2. Wat gaan we daarvoor doen? 3. Wat mag het kosten?
•
Invullen van de W-vragen is belangrijk onderdeel kaderstellende rol van de raad
•
In de praktijk wordt een vraag tussen 1 en 2 ingevoegd: Wanneer zijn we tevreden?
•
Jaarrekening zelfde opzet, geen W-vragen maar H-vragen
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Baten en lasten Begroting moet structureel sluiten op baten en lastenbasis. Hoe komt de aanschaf van een busje in de boeken bij een gemeente?
EMU-saldo wordt berekend op kasbasis: Wet Hof
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Verplichte paragrafen •
Inzicht in beheersmatige aspecten/ risico’s
•
Zeven verplichte paragrafen: 1. Lokale heffingen 2. Weerstandsvermogen 3. Onderhoud kapitaalgoederen 4. Financiering 5. Bedrijfsvoering 6. Verbonden partijen 7. Grondbeleid 8. Etc: Bijvoorbeeld grote projecten/ subsidies
•
Belangrijk raadsinstrument
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Financiële verordening •
Bevoegdheid raad tot vaststellen van verordeningen (d.a. APV) Op het terrein van financieel beheer is de belangrijkste de financiële verordening (ex. 212 Gemeente wet) : – Wat laat de raad aan het college en wat niet? •
Raad stelt bij aanvang raadsperiode programma-indeling vast?
•
Hoe wordt de begrotingscyclus ingericht (kadernota, inhoud tussenrapportages e.d.)?
•
Nadere eisen aan paragrafen
•
Wijze van beslissen over grote investeringen, garanties, (meerjarige) verplichtingen en subsidies?
•
Hoe gaan we om met jaarlijkse overschotten?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
“Op zoek naar mogelijke potjes?” - Bestemmingsreserves (nodig?) - Grote toevoegingen aan voorzieningen (nodig?) - Al een aantal jaren achtereen een positief resultaat (incidenteel of toch structureel)? - Minder gepresteerd dan begroot en toch is het budget volledig besteed - Benchmarken (Wat geeft een andere gemeente uit aan een taak?) o.a. Begrotingsanalyse 2012 (www.rijksoverheid.nl)
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Hoe staat mijn gemeente er financieel voor? Begroting
Risico’s
Financiële positie
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Structureel begrotingsevenwicht - Hoe makkelijk sluit de begroting?
- Hoe ligt de gemeente erbij? - Welke noodzakelijke investeringen/ uitgaven moet de gemeente nog doen? - Hoe gaan de gemeentelijke inkomsten zich ontwikkelen? - Hoe hoog zijn de belastingen en tarieven in de gemeente?
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Risico’s -
Financieel/economische ontwikkeling
-
Grote projecten (decentralisaties)
-
Grondexploitatie
-
Rente (financiering)
-
Samenwerkingsverbanden
-
Uitgezette leningen en garanties • Relatie met paragrafen
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Financiële positie: Hoe ziet de gemeentelijke balans er uit?
Balans Bezittingen:
Eigen vermogen (Reserves)
•Gebouwen •Voorraden
Voorzieningen (i.v.m. verplichtingen)
•Vorderingen •Bank en kasgelden
Schulden
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Hoe ziet uw balans er uit?
Reserves
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Hoe ziet uw balans er uit?
Reserves
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Belang dat de schuld binnen de perken blijft -
Meer aandacht voor de schuldpositie van overheden - Europa - Jaarlijkse vergelijking gemeentelijke schuldposities VNG (www.vng.nl)
-
Ook bij behoorlijke reservepositie kan sprake zijn van een hoge schuld (per inwoner of i.r.t. de jaarlijkse inkomsten)
-
Europese schuldnorm (60% BBP) naar individuele gemeente vertaald: schuld/inkomsten maximaal 130%.
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Financiële ondersteuners van de raad • Accountant
• Rekenkamer
Vereniging van Nederlandse Gemeenten
Adviezen commissie Vernieuwing BBV -
Naast vrij programma’s, heeft iedere gemeente dezelfde producten, beleidsindicatoren en financiële kengetallen
-
Meer aandacht voor (risico’s) gemeenschappelijke regelingen in begroting
-
Verantwoording college over rechtmatigheid en aandacht voor doelmatigheid en doeltreffendheid accountantscontrole
-
Voorschrijven programma overhead
-
Aantal technische aanpassingen
Zijn er nog vragen over?
