Viermaandelijks P-MOMENT. December In deze editie o.a. Pijnpatiënt aan het woord onze nieuwe artsen slaaponderzoek in het AZJP

Viermaandelijks

P-MOMENT December 2014

In deze editie o.a.

nieuwe Diabeteskliniek Pijnpatiënt aan het woord onze nieuwe artsen slaaponderzoek in het AZJP

2

P-MOMENT I December 2014

Samen

waarden bepalen

Op de eerste pagina van de vorige P Momenten beten respectievelijk dr. Kenneth Coenye, hoofdarts, dr. Guy Buyens, algemeen directeur en dhr. Joost Vastenavondt, voorzitter van de Raad van Bestuur, de spits af. Dit keer is het mijn beurt als zorgdirecteur om jullie in te leiden in deze najaar editie. Ook nu hebben de redactieleden de lat hoog gelegd met een brede waaier aan interviews, evenementverslagen en sprekende foto’s. Deze editie draait nog meer rond mensen en hún verhaal: de vrijwilligers worden in de kijker geplaatst, een patiënt van de Pijnkliniek vertelt over haar ervaringen, voor de kersverse mama’s werd voor het eerst een mamapraatcafé uit de grond gestampt. Verder komt ook het huisartsensymposium Portaelia, dat in september georganiseerd werd aangaande TC- of therapiecode (DNR), uitgebreid aan bod met o.a. aandacht voor tijdige zorgplanning en de rol van de huisarts. En, zoals de cover reeds prijsgeeft, werden reanimatieopleidingen voor iedereen in kader van de Restart a Heart dag op 16 oktober georganiseerd. Door de opzet van de 10*10 cultuurwerkgroepen werd samen nagedacht over wat wij in het AZ Jan Portaels als waarden willen gaan benoemen, gestut op de vier pijlers van de AZJP-cultuur: Altijd KWALITEIT, Zeer EFFICIËNT, Jouw (en ons) RESPECT en Persoonlijke BELEVING. Het werd een dynamisch en leerrijk project waarmee we elkaar op een totaal andere manier hebben leren kennen, over

de grenzen van departementen en afdelingen heen, wat sowieso resulteert in het zich kunnen inleven in elkaars job. Een positief effect dat verder stroomt doorheen onze organisatie, waaruit ook de nauwe betrokkenheid vloeit van onze medewerkers in het kader van de toekomstige nieuwbouw. Tezelfdertijd zijn we ons bewust van de verhoogde druk door de regeringsmaatregelen, met daar bovenop het internistisch zorgtraject, de verschillende kwaliteitsprojecten, het versnellen van bepaalde processen zoals bijvoorbeeld de uitrol van Infohos, … waardoor we moeilijke tijden op ons zien afkomen. Maar samen geraken we ook hierdoor. Elke dag opnieuw. Het zijn allemaal stappen die we genoodzaakt nemen in de niet altijd rustige, maar wel degelijk juiste richting. Een koers die we samen wensen te bepalen. Tot slot wil ik jullie, bij de eenjarige verjaardag van mijn aanstelling als zorgdirecteur, bedanken voor jullie aanstekelijke pit, enthousiasme en drive waarvan dit magazine ook nu weer het fijne resultaat is. Veel leesplezier toegewenst! Zorgdirecteur Sabine Van de Pol

3

4

Inhoud Samen waarden bepalen Restart a Heart-actie in AZJP Brief met impact AZJP column AZJP snapshot Onbekende plek Rode telefoons in het ziekenhuis Slaaponderzoek in het AZ Jan Portaels Afdeling in beeld AZJP digitaal Intern AZJP project “10*10” Profiel: patiënt van de pijnkliniek Schilderijen voor het goede doel Lancering medicatiezak Cijfer 397 Symposium in beeld AZJP portret De AZJP-vrijwilliger Accreditatie / Kwaliteit Nieuwe artsen AZJP in de pers Reumatologie Nieuwe patiëntenbrochure Reportage “Mont Ventoux” AZJP vs “de actualiteit” Medewerkersnieuws

2 4 4 5 6 6 6 7 8 12 13 14 16 16 16 17 19 20 22 25 25 26 27 28 30 32

Erratum

In de vorige editie van ons magazine, in het artikeltje over onze da Vinci 4si operatierobot verwezen we o.a. naar de wereldprimeur die dr. Baron onlangs vestigde met de operatierobot. Wij hadden het over divertikel van Meckel, maar dat moest het divertikel van Zenker zijn. Onze excuses hiervoor.

Colofon Redactieteam voor deze editie: Claus Véronique | jurist Cloet Els | directiesecretaresse algemene directie Dr. Coenye Kenneth | hoofdarts Geentjens Walter | adjunct-zorgdirecteur Hönig Olivia | hoofdverpleegkundige PAAZ Janssens Greet | pastor Mommaerts Christel | directiesecretaresse zorgdirectie Van Aken Annemie | pijnverpleegkundige Verhelst Kathleen | moreel consulent Winnelinckx Tine | communicatieverantwoordelijke Verantwoordelijke uitgever: Communicatiedienst AZ Jan Portaels, Gendarmeriestraat 65, 1800 Vilvoorde

Restart a Heartactie in AZJP

Coverstory

Het AZ Jan Portaels nam deel aan de Restart a Heart-actie en ging samen met tal van andere bedrijven de strijd aan om 30% van de overlijdens door hartstilstand effectief te vermijden. Cijfers leren ons immers dat het percentage overlevenden erg varieert naarmate het onderricht van de omstaanders bij een hartstilstand, juist omdat een hartstilstand zich vaak voordoet in het dagelijkse leven: op de openbare weg, tijdens sportwedstrijden, in werksituaties, …

P-MOMENT Viermaande

lijks

Daarom gaf hoofdarts dr. Kenneth Coenye op 16 oktober gratis reanimatietrainingen in het ziekenhuis, voor personeelsleden, bezoekers en patiënten. Zo scoorde student Sander Van der Aa maar liefst 91% op zijn oefening. Ook verschillende personeelsleden scheerden dergelijke hoge toppen. Proficiat! Voor al onze personeelsleden zal tweejaarlijks tevens een specifieke CPR-training worden uitgerold.

December 201

4

In deze editi e o.a.

NiEuwE Dia bE PijNPaTiëNT TEskliNiEk aan het wo ord onze NiEuw E arTsEN slaaPONDE rzOEk in he t azJP

Brief met impact:

“Daarvoor doen we het” “Daarvoor doen we het”, woorden die elke zorgmedewerker wellicht eens uitgesproken heeft. De meeste patiënten zijn op het einde van de rit dankbaar voor hun behandeling, de positieve diagnose, een geslaagde operatie, de verzorging, de glimlach en het vriendelijk woord. Maar af en toe loopt het minder goed af. Een complex ziektebeeld in combinatie met een hoge leeftijd, maakt de kans op een goede afloop kleiner. Het verlies waar familie mee moet omgaan, laat niet veel ruimte om dankbaar te zijn. In zulke omstandigheden is een dankbrief eens zo hartverwarmend. Een zoon wou zo de “norse, nukkige en nooit tevreden man” vertalen naar de goede vader die hij was, in een persoonlijke brief aan hoofdverpleegkundige Marc Heylen en zijn zorgteam van Geriatrie 1. Iedereen was het erover eens: “Daarvoor doen we het!”.


AZJP ColumN

“Een contessa” leidt ons naar Portaels. What’s in a name? Beste lezer, Ik opende mijn pc en surfte naar GOOGLE, tikte “Portaels” in en dan verschenen 167.000 resultaten op 0,25 seconden. De eerste vier gegevens gaan over ons ziekenhuis, mooi zo; de 5de lijn gaat over J.F. Portaels en lijn 8 geeft afbeeldingen weer. Een wereld gaat voor u open. Doe dit eens terwijl u dit leest en kijk mee met mij. Op rij 12 of 13 staat een portret, overigens vlak in de buurt van het logo en een foto van het gebouw in fluo geelgroen (van een toeval gesproken). Dit schilderij deed mij verder zoeken naar “onze naam”.

“What’s in a name?” Op 1 januari 2002 werd niet alleen de € ingevoerd, maar werd de fusie van de lokale ziekenhuizen een feit en kreeg het de naam “AZ Jan Portaels”. En wie was J.F. Portaels? Een Vilvoordenaar, oudere broer van Egide Portaels, burgemeester van Vilvoorde tussen 1870-1880. Gedurende een bezoek aan Trieste (golf van Venetië, Adriatische kunst) bezocht mijn echtgenote villa Miramare, een prachtige villa, destijds toebehorend aan de aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk, gehuwd met de Belgische prinses Charlotte, dochter van Leopold I en zus van Leopold II. Het echtpaar verbleef er in het begin van hun huwelijk, hun zomerresidentie. In deze villa hing een prachtig schilderij van de contessa Carlotta, de bewuste Belgische prinses en dit in Lombardische klederdracht. Geïntrigeerd door dit mooie portret vroeg mijn echtgenote naar de naam van de kunstschilder.

Wie was het? Goed geraden: J. F. Portaels. Geboren te Vilvoorde op 03/04/1818 en overleden in Sint-Joost-ten-Node op 08/02/1895. J.F. Portaels was in zijn tijd een belangrijke schilder, was een leerling van F.J. Navez en destijds directeur van de Brusselse academie en ook leraar van andere grote kunstenaars zoals Theo Van Rysselberghe. Portaels was een reizende kunstenaar, bezocht o.a. Marokko, Algerije, Libanon, Spanje, Italië, Griekenland, Hongarije en Egypte. Hij schilderde heel wat oriëntaalse landschappen, prachtige portretten en Bijbelse voorstellingen. Portaels schilderde ook het driehoekige fronton boven de ingang van de kerk van St. Jakob op

de Koudenberg, vroege parochiekerk van de koninklijke familie. In het Vilvoordse stadhuis en in de hoofdkerk van OLV van Goede Hoop hangen ook meerdere werken. Portaels was destijds leraar tekenen van prinses Charlotte, die het Nederlands leerde van Hendrik Conscience. Portaels maakte overigens het meest bekende portret van H. Conscience. Om op onze prinses terug te komen: Charlotte en haar man waren tussen 1864-1867 keizer en keizerin van Mexico. Haar man Maximiliaan werd in 1867 gefusilleerd. Charlotte werd pas zeven maanden later bericht over de dood van haar gemaal. Charlotte verbleef na zijn dood nog een tijdje in villa Miramare, nadien in een woning vlakbij het Afrika museum in Tervuren en nadien in het kasteel Bouchout in Meise, waar zij stierf in 1927. Zij verbleef er ver weg van het grote publiek en men beweert dat zij ernstig psychisch ziek was. J.F. Portaels heeft nog een gedenkteken in Vilvoorde, vroeger geplaatst aan het station, en ongeveer 30 jaar geleden verplaatst naar de gelijknamige straat. Het betreft een levensgrote zittende naakte jonge vrouw met een penseel in de hand, met op de natuurstenen onderbouw een portret van J.F. Portaels. Het beeld werd ironiserend door de Vilvoordenaars Jeanneke Portaels genoemd. Zo bracht J.F. Portaels mij in keizerlijke en koninklijke sferen, met grandeur en ook tristesse en leerde het portret van deze contessa mij Portaels, onze roepnaam beter kennen. In 2018 is het 200 jaar gelden dat J.F. Portaels werd geboren. Mooi moment om iets te ondernemen? Het AZJP zal dan 16 jaar bestaan en zijn puberteit voorbij zijn. Dr. J. Deroover

5

6

Weetjes

AZJP Snapshot De afdeling Materniteit organiseerde deze zomer een “Mamacafé” in kader van de Week van de Borstvoeding. Wij vroegen ons af hoeveel mama’s bij opname de intentie hebben borstvoeding te geven en of de vroedvrouwen hier een bepaalde evolutie in kunnen zien. Onze “mama’s” blijken erg pro borstvoeding. Al zeker sinds 2011 zitten deze cijfers rond de 80% en de vroedvrouwen bevestigen dat dit in stijgende lijn zit. Hier hebben ongetwijfeld ook de sensibilisering tijdens de infoavonden, een uitgeschreven borstvoedingsbeleid op de dienst, bijscholing van de vroedvrouwen door een lactatiekundige en de externe opleidingen iets mee te maken. Keep up the good work!

Onbekende plek Weet je... op welke openbare plaats in ons ziekenhuis, wij ons hier bevinden? Jouw antwoord mag je mailen naar [email protected] Tevens maken we ook graag de winnaars van de vorige twee edities bekend: Editie 2: Mobiele Equipe, Editie 3: Wivina Claeys. Zij mogen hun prijs komen ophalen bij Communicatieverantwoordelijke Tine Winnelinckx | 2D

Rode telefoons in het ziekenhuis Je hebt ze misschien ook al op jouw dienst of elders in het ziekenhuis ontdekt; de rode telefoons. Rood is niet voor niets een alarmkleur. Onlangs schakelde het AZ Jan Portaels over naar een andere telefoonprovider en in een klap werd ook meteen werk gemaakt van de afkoppeling van de noodlijnen van de telefooncentrale. De nieuwe noodlijnen werden, in de vorm van rode telefoons, volledig los van de telefooncentrale geïnstalleerd (de extra 0 als prefix dient bijgevolg niet ingevoerd te worden bij een noodoproep) op de volgende zeven plaatsen: Vergaderzaal Algemene Directie, Boardroom, Onthaal Gendarmeriestraat, Onthaal Vaarstraat, Spoedgevallen, Intensieve zorgen en Operatiekwartier. Dit om in elke omstandigheid het bestaan van telefoonconnectie te kunnen garanderen. No matter what.


Slaaponderzoek in het AZ Jan Portaels

We zijn er trots op dat we in het AZJP een modern slaaplabo kunnen aanbieden voor volwassenen en kinderen. Hiermee kunnen wij polysomnografieën (PSG) uitvoeren. Actueel beschikken we over één “slaapbed” gelokaliseerd op de afdeling kindergeneeskunde maar vanaf 2015 kunnen we ook twee gespecialiseerde bedden bieden voor volwassenen op de afdeling Inwendige Geneeskunde in twee volledig uitgeruste kamers. We hopen hiermee de wachttijd voor de uitvoering van de onderzoeken nog een stuk in te korten.

Waarom doet men slaaponderzoeken? Slaapproblemen komen frequent voor. De gevolgen van ernstige slaapproblemen worden vaak onderschat: mensen staan moe op en hebben overdag last van soms extreme vermoeidheid, concentratiestoornissen en stemmingswisselingen en dit kan gevolgen hebben voor arbeidsveiligheid, verkeersveiligheid en lichamelijk en geestelijk functioneren. Vaak gaat het om het slaapapneusyndroom, waarbij patiënten snurken en ademhalingsstilstanden doen tijdens hun slaap. Het staat wetenschappelijk vast dat deze aandoening een onafhankelijke risicofactor is voor hoge bloeddruk, hartritmestoornissen en zelfs kan bijdragen tot het ontstaan van een hartinfarct en hersenbloeding.

Wie komt hier dan voor in aanmerking? Zowel patiënten met algemene slaapproblemen zoals in- en doorslaapstoornissen, snurkers, patiënten die klagen over hoofdpijn ‘s ochtends of extreme vermoeidheid, als patiënten met een vermoeden van een slaapapneusyndroom kunnen bij ons terecht.

Hoe gaat zo’n onderzoek praktisch in zijn werk? Wanneer de indicatie voor een PSG gesteld werd komt de patiënt een nacht slapen in het slaaplabo. Hij wordt rond 18u opgenomen en kan de volgende ochtend rond 8u weer naar huis. Een 10-tal dagen later krijgt de verwijzende arts het protocol van het onderzoek. De patiënt dient enkele vragenlijsten in te vullen waarbij we zijn slaapgewoonten nagaan. Slaapstoornissen kunnen immers veroorzaakt worden door gebruik van bepaalde medicatie, zware maaltijden voor het slapengaan, hoge alcohol- of koffieconsumptie e.d.m. Verder kan men met behulp van een gestandaardiseerde vragenlijst, de Epworth Sleepless Scale (ESS), de ernst van de slaperigheid overdag inschatten.

De patiënt wordt verbonden met twaalf elektroden: respectievelijk voor EEG (hersenactiviteit), EOG (oogbewegingen tijdens de REM-slaap), EMG (spieractiviteit), ECG (hartritmestoornissen), de ademhalingsstroom door neus en mond, en de bewegingen van borst en ledematen. Verder wordt ook de zuurstofsaturatie geregistreerd. Er worden video-opnames met geluid gemaakt die toelaten om eventuele slaap gerelateerde afwijkingen op te sporen. Men kan tijdens de hele registratie vrij bewegen (gezien alle signalen naar een klein registratiekastje worden gestuurd, dat met een riem om de borstkas is bevestigd). De meeste mensen slapen bijgevolg toch redelijk ondanks de apparatuur.

Wat na het onderzoek? Het uitlezen van de diagnostische polysomnografie gebeurt door alle longartsen: Dr. Marissens, Dr. De Meirleir en binnenkort ook Dr. Verwimp. We beschikken over een multidisciplinair team dat in staat is een eventuele behandeling in te stellen, dit bestaat uit KNO artsen, een bariatrisch chirurg, een stomatoloog, een neuroloog en een psycholoog. Bij een aantal patiënten met een echt obstructief probleem (OSAS) kan een behandeling ’s nachts met CPAP (continuous positive airway pressure of behandeling met een positieve drukmasker) een oplossing bieden. Voor het opstarten van een behandeling met CPAP is er een nauwe samenwerking met het slaaplabo van het UZ Brussel waar Dr. De Meirleir ook twee halve dagen per week werkzaam is. Zo kunnen we een snelle service bieden aan de patiënt wanneer de diagnose van een ernstig OSAS gesteld werd en een indicatie is voor het opstarten van een behandeling met CPAP. Dr. De Meirleir volgt in UZ Brussel dan ook de patiënten die gestart zijn met CPAP verder op.

7

8

afdeling in beeld Nieuwe Diabeteskliniek en Endocrinologisch Centrum

“Diabetes kent een groeiende prevalentie* en dwingt ons weldra om van een epidemie te spreken. Tot op heden werd er nog geen behandeling gevonden die diabetes kan genezen. Ongemakken en gevolgen van deze aandoening kunnen we sterk beperken door de diabetespatiënt regelmatig, geïndividualiseerde zorg aan te bieden.” aan het woord Vera Vertessen, coördinator van de vernieuwde “Diabeteskliniek en Endocrinologisch Centrum” van het AZ Jan Portaels. “Het totaal aantal mensen dat aan diabetes lijdt, neemt niet alleen wereldwijd toe, ook in België heeft reeds 1 Belg op 12 diabetes. Er is vraag naar nieuwe behandelingstechnieken, maar eveneens naar gespecialiseerde zorg om de diabetespatiënt in al zijn facetten te begeleiden”, vervolgt Vera.

Hielden jullie dit in het achterhoofd tijdens de brainstormingsessies over de nieuwe “Diabetes kliniek en Endocrinologisch Centrum AZJP”? Absoluut. Onder impuls van hoofdarts dr. Kenneth Coenye en samen met het gehele diabetesteam namen we de basisnoden van de diabetespatiënt als uitgangspunt voor de realisatie van dit nieuwe centrum. In het kader van de correcte aanpak en opvang

van onze patiënten zijn toegankelijkheid en multidisciplinair overleg erg belangrijk. Om het geheel aan zorgen zo veel mogelijk te centraliseren werd daarom gekozen voor het empty box–concept: een verouderde en lege afdeling (vroegere afdeling Nucleaire Geneeskunde) werd op een half jaar tijd omgetoverd tot een ruime, toegankelijke “Diabeteskliniek en Endocrinologisch Centrum”, waar een gespecialiseerd team van diabetologen, diabeteseducatoren, diëtisten, wondzorgverpleegkundigen en administratieve


medewerkers de diabetespatiënt in al zijn noden opvangt. Zo hebben we rekening gehouden met het feit dat visibiliteit en bereikbaarheid belangrijke punten zijn voor een diabetespatiënt. Ook de snelle opvang van doorverwezen nieuwe diabetespatiënten is cruciaal. Daarom voorzien we aparte consultaties voor nieuwe patiënten en streven we ernaar elke nieuwe doorverwezen diabetespatiënt binnen de vijf werkdagen te kunnen ontvangen. Ook beogen we een optimale samenwerking met de eerste lijn, en willen we via contacten met de lokale Multidisciplinaire Netwerken, de banden met de huisartsen, de eerstelijns educatoren, de diëtisten, de podologen en andere hulpverleners, nauwer aanhalen.

We streven ernaar elke nieuwe doorverwezen diabetespatiënt binnen de vijf werkdagen te kunnen ontvangen.

De “Diabeteskliniek en Endocrinologisch Centrum AZJP” telt twee verdiepingen; op het gelijkvloers bevindt zich de algemene ingang, het secretariaat en de consultatieruimten van de diabetologen en de educatoren. Patiënten kunnen hier onder andere terecht voor een dokters-, diabetes- en pompconsultatie en/of dieetadvies. Op de eerste verdieping van het centrum vinden de consultaties endocrinologie plaats en kan de patiënt terecht voor het jaarlijks diabetesvoetonderzoek, wondverzorging en podologie.

Wanneer gingen jullie van start? Sinds 22 september 2014 is de nieuwe “Diabeteskliniek en Endocrinologisch Centrum” van het AZ Jan Portaels een feit. In het

nieuwe centrum, dat meteen links van de hoofdingang gevestigd is, komen wij tegemoet aan deze moeilijkheden en bieden wij een letterlijke “alles-onder-een–dak”-formule. Zo beogen we, naast het bieden van een hoogkwalitatieve en –comfortabele totaalzorg in een uniek concept, tevens een verdubbeling van de behandelingscapaciteit.

Hoeveel medewerkers telt de afdeling? Ondertussen telt onze afdeling een team van 13 medewerkers (nl. 3 diabetologen–endocrinologen, 3 educatoren, 2 diëtisten–educatoren, 2 diabetesvoetverpleegkundigen en 2 secretariaatsmedewerkers) en bieden we een uitgebreid pakket consultaties aan: ■■

Consultatie glucosecontrole: deze consultatie vormt een belangrijke activiteit binnen de werking van een diabeteskliniek. Tijdens deze consultaties bij de diabetoloog staat de glucoseregeling centraal. Ingestelde diabetesbehandelingen worden hier opnieuw geëvalueerd en eventueel bijgestuurd. Deze consultaties vinden overdag plaats, maar kunnen ook doorgaan op donderdagavond, hetgeen handig kan zijn voor werkende of studerende patiënten.

■■

Consultatie jaarlijks nazicht diabetes: eenmaal per jaar wordt bij diabetespatiënten een nazicht uitgevoerd. Dit nazicht gebeurt ambulant en is gericht op het opsporen en (vroegtijdig) behandelen van de chronische complicaties van diabetes en andere cardiovasculaire risicofactoren. Er is bijzondere aandacht voor de voeten van de patiënt. Arterieel en neuropathisch lijden »

* D e prevalentie van een aandoening is het aantal gevallen per duizend of per honderdduizend op een specifiek moment in de bevolking

9

10

worden actief opgespoord, evenals drukpunten en malformaties die een risico vormen voor het ontwikkelen van wonden. ■■

Consultatie voor nieuwe diabetespatiënten: omdat snelle doorverwijzing belangrijk is, is er een aparte consultatie voor diabetespatiënten die nog niet gekend zijn in de Diabeteskliniek van het AZJP. We streven ernaar dat elke nieuwe patiënt binnen de vijf werkdagen kan gezien worden door een diabetoloog. Afspraken kunnen, zoals steeds, gemaakt worden via 02/257 53 53.

■■

Consultatie educatie door de educatoren: een team van opgeleide educatoren met elk een eigen specialiteit staat driemaal per week klaar om zelfstandig de patiënt te coachen in zijn diabeteszorg. Naast de klassieke technische educatie zal eveneens extra aandacht gegeven worden aan de voedingsgewoonten van elke patiënt.

■■

Subcutane insulinepomp en continue glucose monitoring: dit zijn twee relatief nieuwe technologieën die kunnen aangewend worden om de glucoseregeling bij type 1 diabetespatiënten te verbeteren. Een van de troeven van de Diabeteskliniek van het AZJP is het feit dat we nu beschikken over educatoren en een diëtist die jarenlange ervaring hebben op het gebied van het begeleiden van type 1 diabetespatiënten die deze technieken gebruiken. Zij zijn 7 dagen op 7, 24 uur op 24 beschikbaar voor de patiënt.

■■

Consultatie diabetes en zwangerschap en zwangerschapsdiabetes: steeds meer zwangere vrouwen worden tijdens hun zwangerschap met diabetes geconfronteerd. Om complicaties voor moeder en kind

te vermijden is een deskundige opvolging tijdens de zwangerschap van groot belang. Reeds vele jaren heeft dr. Decochez hier de nodige expertise rond opgebouwd. Ook in het AZJP is er nu een nauwe samenwerking met de gynaecologen. Zwangerschapsdiabetes wordt actief opgespoord door een glucosebelastingtest (OGTT) tussen 24 en 28 weken zwangerschap. Patiënten die positief testen kunnen binnen de vijf werkdagen worden gezien in de Diabeteskliniek. Een adequate behandeling en begeleiding kan worden opgestart tot het einde van de zwangerschap. Ook het beleid tijdens de arbeid en de bevalling gebeurt door de gynaecoloog en de diabetoloog in onderling overleg. Postpartum is het belangrijk een controle OGTT en consultatie te voorzien na 6 à 8 weken om persisterende diabetes uit te sluiten.

Ook in het AZJP is er nu een nauwe samenwerking met de gynaecologen.

■■

Diabetes bij adolescenten: diabetes is moeilijk te integreren in de leefwereld van een adolescent waar regels en discipline veeleer de uitzondering vormen. Dr. Vandemeulebroucke heeft jaren ervaring in de samenwerking met deze leeftijdsgroep waar de aanpak een belangrijke rol speelt in de aanvaarding van diabetes en in het gunstig verloop van de behandeling. We streven er dan ook naar om in het AZJP deze leeftijdsgroep op eigen maat te benaderen.

■■

Diabetes en voeding: gezonde voeding is onmisbaar in het welslagen van een diabetesbehandeling. Een team van diëtisteneducatoren staat klaar om de diabetespatiënten de nodige


ondersteuning te bieden in de keuze van voedings-middelen en het herkennen van de grootste boosdoeners uit de restgroep. ■■

■■

Obesitas: zwaarlijvigheid is één van de belangrijkste oorzaken in de ontwikkeling van type 2 diabetes. Preventie of aanmoediging om aan gewichtsreductie te werken, vormt eveneens een belangrijke taak van de diabetoloog. Dr. Defoer ontwikkelde de laatste jaren een bijzondere expertise in het behandelen en het coachen van patiënten met obesitas. Naast een aangepaste voeding speelt ook de keuze van bloedsuikerregelende medicatie een belangrijke rol. Consultatie schildklieraandoeningen: sinds een jaar is er in het AZJP een multidisciplinaire aanpak van patiënten met schildklierlijden. Tijdens een wekelijks overleg tussen de endocrinologen, nucleair geneeskundigen en de chirurg bespreken we de patiëntendossiers en wordt in consensus een behandeling voorgesteld. Patiënten met andere endocrinologische aandoeningen zijn welkom op de raadpleging algemene endocrinologie.

■■

Voetkliniek: we bieden een totaalpakket aan technische onderzoeken noodzakelijk om voetrisico op te sporen maw: - Statische metingen op de podobarometer - Dynamische metingen op de loopband - Arteriële doppler van de onderste ledematen - Gespecialiseerde wondzorg

■■

Diabetesvoet- en wondzorgconsultatie: voetwonden bij diabetespatiënten zijn vaak complex en vereisen meestal een multidisciplinaire aanpak. We werken hiervoor nauw samen met dr. Robijn, vaatchirurg en dr. Vermeersch, orthopedist, die beiden een bijzondere interesse hebben in de problematiek. Patiënten

worden gezamenlijk gezien en elke specialiteit heeft zijn inbreng in de behandeling. ■■

Diabetesvoet en preventieve consultatie: Naast de curatieve aanpak speelt de Voetkliniek een bijzondere rol in de preventie van voetwonden. Statische metingen dmv de podobarometer en dynamische voetmetingen op de loopband moeten ervoor zorgen dat onze diabetespatiënten optimaal aangepaste schoenen en zolen hebben. Wij zijn, als een van de weinige centra, in staat drukmetingen uit te voeren bij patiënten die hun schoenen aan hebben, wat toelaat zolen en/ of orthopedische schoenen nog verder te perfectioneren.

Wij zijn, als een van de weinige centra, in staat drukmetingen uit te voeren bij patiënten die hun schoenen aan hebben.

Daarnaast kunnen patiënten bij ons ook terecht voor groepseducatie: educatiesessies in groep met een uitgeschreven pakket aan informatie waarin zowel de technische aspecten van diabetes worden toegelicht (gebruik meter en insulinepen), alsook werking van insuline, diabetes en voeding, diabetes en sport, diabetes en reizen, …

Op het secretariaat van de Diabeteskliniek kunnen patiënten terecht voor het boeken van afspraken, het tijdig verlengen en/of aanvragen van conventies, de bedeling van revalidatiemateriaal en onthaal. Contact: telefonisch via e-mail openingsuren

02 257 53 53 [email protected] weekdagen, tussen 08:30 en 17:00

De ingang van de Diabeteskliniek AZ Jan Portaels bevindt zich op site Gendarmeriestraat, gelijkvloers (via de ingang site Gendarmeriestraat, volg de signalisatie, links door de glazen gang, aan uw linkerkant).

11

12

AZJP digitaal Infohos In het voorwoord van dit magazine verwees zorgdirecteur Sabine Van de Pol o.a. naar de uitrol van Infohos. Wat was dat alweer? Infohos is een medicatiebeheertoepassing, met als doel het bieden van een kwalitatieve ondersteuning voor de arts, de verpleegkundige en de apotheker. Dit impliceert o.a. dat de voorschriften elektronisch gevalideerd worden via het eHealth platform. Een tweede belangrijk kwaliteitselement is de individuele geneesmiddelendistributie. Ook wat betreft tarificatie en registratie biedt Infohos heel wat voordelen. Infohos werd voor het eerst eind 2013 uitgerold op de afdelingen Geriatrie | Neurologie en Revalidatie. Begin oktober 2014 werd het startschot gegeven voor de verdere ziekenhuisbrede uitrol. Dit jaar zijn nog de afdelingen Geneeskunde 1, Geneeskunde 2, Dagziekenhuis Oncologie en Spoed aan de beurt. Volgend jaar volgt de rest van het ziekenhuis.

Hoeveel mensen boeken online? Wij bieden onze patiënten reeds geruime tijd de mogelijkheid om online afspraken te boeken. Deze manier van werken brengt heel wat voordelen met zich mee. Zo zijn wij 24/7 bereikbaar en kunnen patiënten ook afspraken boeken na de kantooruren, wanneer het hen past. Wij merken dat het aantal online afspraken de laatste jaren gradueel toeneemt. Vandaag mogen we toch rekenen op gemiddeld 250 afspraken die maandelijks online worden geboekt.

Prijsindicator op de website Aanvullend op onze bestaande prijsindicaties dewelke steeds vrijblijvend op te vragen zijn bij de dienst Facturatie, stellen wij deze documenten sinds kort ook via een online module ter beschikking op onze algemene website. Het gaat hier om de 40 meest uitgevoerde ingrepen, onderverdeeld per specialisme en er wordt steeds een onderscheid gemaakt tussen drie verschillende categorieën: gewoon verzekerden, personen met een OMNIOstatuut (ex-WIGW) en niet-verzekerden. Deze bedragen omvatten het remgeld en zijn volledig ten laste van de patiënt of zijn hospitalisatieverzekering. Deze prijsindicaties worden louter ter informatieve titel verstrekt, zonder dat deze berekening enige verdere verbintenis voor het ziekenhuis creëert. De prijsindicatie is gebaseerd op gemiddelde bedragen en op basis van een gemiddelde ligduur. De uiteindelijke kostprijs kan dus enigszins verschillen van deze informatie aangezien de prijzen van een ingreep sterk afhankelijk zijn van de door de arts gebruikte techniek, implantaten en/of prothesen. Uiteraard kunnen de patiënten nog steeds terecht op dienst Facturatie voor vragen over deze (of andere) prijsindicaties op het nummer 02/257 55 31 of via een e-mail naar [email protected] Benieuwd? Neem dan zeker een kijkje op onze website www.azjanportaels.be

www.azjanportaels.be


Mini-website ‘laboratorium AZJP’ voor huisartsen Deze mini-website wordt binnenkort geannexeerd aan onze algemene website, je komt er terecht via het menu ‘zorgverleners’ bovenaan de startpagina. Deze deelwebsite overkoepelt de activiteiten van het Klinisch en het Anatomopathologisch Laboratorium van het AZ Jan Portaels. De doelgroep zijn vooral de huisartsen. Zij vinden op deze website meer uitleg over de werking en de dienstverlening van het laboratorium. Er bevindt zich ook een link naar de aanvraagformulieren, de bestellijst materiaal voor staalafname (buisjes, potjes, naalden, pleisters, …) en de resultatenviewer van Cyberlab (voor het labo Klinische Biologie). Onder de nieuwsrubriek vinden de bezoekers tevens het laatste nieuws met betrekking tot laboratoriumdiagnostiek. Wij hopen hiermee in een nog betere dienstverlening te kunnen voorzien.

Intern AZJP project:

Cultuurmeetings 10 * 10: fase II Eerder dit jaar werd in het ziekenhuis het project “onze eigen cultuur” opgestart. Dit begon met het definiëren van de pijlers van “onze cultuur”: A staat voor “Altijd kwaliteit” Z staat voor “Zeer efficiënt” J staat voor “Jouw (en ons) respect” P staat voor “Persoonlijke beleving” Deze vier fundamenten van ons huis werden voorgesteld op de kwaliteitsdag onder de titel: “Het hoeft niet altijd Klara te zijn maar het mag”. Vervolgens werden in 10 werkgroepen, telkens met 10 personeelsleden, gedebatteerd over de invulling van kwaliteit, efficiëntie, respect en beleving op de werkvloer. De debatten waren in de meeste groepen erg levendig en al gauw bleek dat er op elke dienst kleine aandachtspunten zijn die indien aangepakt, snel bijdragen tot het sterker verankeren van onze cultuur in ons ziekenhuis. Toch zijn er ook enkele thema’s die ziekenhuisbreed aandacht vragen en een goede communicatie is zo’n thema. Daarom dat we alvast gestart zijn met het P-[tussen]Moment, een snel intern communicatiemiddel dat de tijd tussen twee P Momenten moet

opvangen. Verder werd er ook hard gewerkt aan de website, die niet alleen bruikbare informatie bevat voor de bezoeker en patiënt maar die gerust ook kan dienen als informatiebron voor onze medewerkers. Efficiënt communiceren vergt wat vaardigheid en daarom werd in het zorgdepartement recent ook gestart met opleidingen hierrond. Vermits de werkgroep 10 * 10 “Betere communicatie naar de patiënt toe “ als een absolute prioriteit naar voren schuift, zijn wij erg blij dat het Comité Kwaliteit en Patiëntveiligheid het thema “Betere patiëntenzorg door te luisteren naar de patiënt” heeft gekozen als kapstok om hun campagne in het kader van de Week van de Patiëntveiligheid, van 17 t.e.m. 21 november 2014, aan op te hangen. Maar hier stopt het niet. De directie zal bij het opmaken van de objectieven voor 2015 de suggesties vanuit de werkgroepen bespreken en de prioritaire thema’s verder opnemen. Aan dr. Coenye, hoofdarts, werd gevraagd om de AZJP cultuur ook formeel onder de aandacht van de artsen te brengen. We kijken uit naar de resultaten.

13

14

profiel

van een patient van de Pijnkliniek Dat er niet enkel patiënten in de Pijnkliniek behandeld worden met rug- en nekklachten bewijst volgende reportage. Gerda was bereid haar verhaal te doen aan de pijnverpleegkundige.

Waarom ben jij in behandeling in de Pijnkliniek AZJP? Sinds zeven jaar krijg ik op regelmatige tijdstippen een behandeling in de Pijnkliniek van het AZ Jan Portaels, aangepast aan de klachten die zich op dat moment voordoen. Ik had al een lijdensweg van verschillende jaren achter de rug voor het eindelijk duidelijk werd wat de oorzaak van mijn klachten was.

Hoe lang lijd jij al pijn? Ik sukkel al sinds mijn kindertijd: eczeem, zona, maag- en darmproblemen, veel fracturen, strabisme (vier operaties) en later zes miskramen, 14 operaties voor een hernia, het Carpal Tunnel syndroom, Sudeck atrofie sinds een val met blijvende afwijkingen, en na elke operatie duurde het meerdere weken, zelfs maanden voor de wonde was geheeld. En krampen, vermoeidheid en pijn … Dokters stonden voor een raadsel. Ik werd van de ene specialist naar de andere gestuurd: reumatologen, orthopedisten, neurologen, … zelfs naar een psychiater, want het was duidelijk: als er geen lichamelijke oorzaak was, zou het vast ‘tussen mijn twee oren’ zitten.

En wanneer kwam dan uiteindelijk een diagnose? Toen ik na 40 jaar, als gevolg van een vreemde uitslag op mijn benen naar de dermatoloog werd gestuurd, kwam de vermoedelijke diagnose: het syndroom van Ehlers-Danlos (EDS)*. Deze diagnose werd bevestigd door het Universitair Ziekenhuis Gent. Het zat dus niet tussen mijn oren, de oorzaak was gevonden, maar er was geen directe oplossing voor de pijn en de krampen. Toen ik zo via omwegen in de Pijnkliniek van het AZ Jan Portaels terecht kwam, kreeg ik verschillende behandelingen: radiofrequentie, dry needling en Qutenza (capsaïcinepleisters). Deze laatste behandeling is erg duur. Aanvankelijk werd de terugbetaling van Qutenza geweigerd. Na een slopende administratieve lijdensweg, bleek het gelukkig toch mogelijk, maar vermoeiend was het wel. Daarnaast is het met pijnmedicatie steeds zoeken naar een evenwicht tussen de voordelen en de nadelen ervan, en dan heb ik het over

de nevenwerkingen: suf en lui worden. Voor de vermoeidheid krijg ik maandelijkse toediening van magnesium, waarbij ik voor enkele dagen wordt opgenomen in het ziekenhuis.

Heb je ook alternatieve behandelingen geprobeerd? Ik heb álles geprobeerd o.a. homeopathie, waarvoor ik zelfs naar Duitsland reisde. Voor mij betekende dit echter geen hulp, homeopathie gaat, naar ik meen, over geloven en is sterk individueel. Acupunctuur heb ik ook geprobeerd, zonder resultaat. In de Pijnkliniek AZJP krijg ik een “dry needling”-behandeling: dit geeft een beter resultaat en het effect blijft langer. Vooral dankzij de behandeling met Qutenza is de pijn minder en dat soms gedurende drie maanden! In mijn wereld is dat heel wat.

Chronische pijn heeft lichamelijke gevolgen, maar heeft ook invloed op hoe je je voelt, hoe je functioneert en hoe contacten met anderen verlopen? Ja, door de pijn ga je je isoleren. Het kost veel energie om iedere keer weer de dag op te nemen. De ziekte heeft mijn leven helemaal veranderd: ik moest mijn professioneel en sociaal leven aanpassen. Mijn grootste passie is muziek, ik speelde vroeger saxofoon, maar een blaasinstrument bespelen mag ik jammer genoeg niet meer. Het is zoeken naar oplossingen en niet opgeven. Na lang zoeken naar een ander instrument is het de piano geworden. Heel kalm, ik geniet er minder van dan van saxofoonspelen, maar het helpt bij slechte momenten. Daarnaast er is ook het financiële aspect: de hulpmiddelen en de behandelingen kosten veel geld. Het duurt soms een hele tijd voor je de juiste instantie hebt gevonden die je kan helpen en je financieel kan ondersteunen. Gelukkig heb ik een uitgebreid sociaal vangnet en kan ik mij verplaatsen met een rolstoel en een aangepaste wagen.

* ‘De oorzaak van Ehlers-Danlos is een erfelijke stoornis van het bindweefsel met afwijkingen aan de huid en de gewrichten. De medische tussenkomst bestaat uit de behandeling van de symptomen, die individueel kunnen verschillen. Om de instabiele gewrichten en slappe gewrichtsbanden beter onder controle te houden, zijn deze patiënten meestal rolstoelgebonden en dragen zij braces die de gewrichten ondersteunen.’


Ondanks deze beperkingen blijf je optimistisch en gelukkig? Ja, dat is mijn uitgangspunt. Maar elke dag is anders. Als ik een slechte dag heb, zeg ik: morgen wordt het beter! Depressief ben ik vroeger geweest, toen het zoeken was naar de oorzaak van mijn ziekte. Dokters dachten aan zelfpijniging, en dat maakte mij heel verdrietig. Door te klagen ga je mensen verliezen, dus doe ik dat zo weinig mogelijk en kijk ik uit met ik wie praat wanneer het minder gaat. En ook humor is een belangrijk ingrediënt voor een gelukkig leven.

Leven met pijn Elke dag weer Ik ga ervoor Toch doet elke dag zeer.

Ik ga regelmatig naar een psycholoog, die mij helpt om de moeilijkheden te blijven dragen, want er bestaan geen geneesmiddelen die je immuun maken voor stress of pijn. De psycholoog heeft hierbij niet als doel het verminderen van de pijnklachten maar eerder het verbeteren van de algemene levenskwaliteit.

Als besluit: wat zou jouw raad zijn aan dokters, verpleeg- en zorgkundigen, kortom: aan iedereen die omgaat met chronische pijnpatiënten? Pijn staat niet altijd te lezen op het gezicht van mensen. Neem pijnklachten serieus. Het verdict “Je moet ermee leren leven” komt hard aan bij de patiënten. Ik had liever tips gekregen: welke hulpmiddelen zijn er, wat zijn de mogelijkheden: je kan nog dit of dat, maar het gaat anders zijn in jouw leven. En voor de pijnpatiënten zelf heb ik de volgende boodschap: luister naar jouw lichaam, doseer wat je nog kan, blijf bewegen ondanks de pijn, blijf niet zitten, doe iets wat je leuk vindt.

15

16

397

Cijfer

Schilderijen voor het goede doel

Tussen 20 oktober en 5 november 2014 stelde het AZ Jan Portaels voor iedere medewerker een gratis griepvaccin ter beschikking. Het ging om de gangbare vaccinatie tegen de seizoensgriep. 397 AZJP-medewerkers lieten zich vaccineren.

Dr. Kathleen Forceville, oncoloog, kreeg van kunstenaar en patiënt Ed Charels, twee mooi ingelijste schilderijen cadeau. Het is zijn wens dat ze zouden worden verloot en dat de opbrengst ervan naar een goed doel in het kader van kanker zou gaan. Hoe we dit precies gaan aanpakken weten we nog niet, maar we maken er zeker werk van.

Lancering medicatiezak voor thuismedicatie Bij een ziekenhuisopname is het belangrijk dat de behandelend arts een correct en volledig overzicht heeft van alle medicatie die de patiënt thuis neemt, om zo, onder meer, te voorkomen dat geneesmiddelen die in het ziekenhuis worden voorgeschreven interageren met de thuistherapie en met eventueel uit te voeren onderzoeken in het ziekenhuis. Onder ‘thuismedicatie’ verstaan we zowel op doktersvoorschrift als vrij te verkrijgen medicatie, medicatie die de patiënt elke dag inneemt, of eenmaal per week of per maand: slaapmedicatie, bloedverdunners, middelen tegen maagklachten, pijnstillers, puffers, zalven, insuline, voedingssupplementen, oogdruppels, homeopathische middelen, geneeskrachtige kruiden, … AZJP wil de patiënt stimuleren om de thuismedicatie mee te brengen naar het ziekenhuis bij opname en introduceert daarvoor de papieren medicatiezak. Wij vragen hierbij aan de patiënt om alle medicatie die thuis wordt ingenomen (inclusief verpakking), te verzamelen in deze zak. De patiënt, de familie of de huisarts, inventariseert daarbij de medicatie, dosering en frequentie van

inname, in het medicatie overzicht op de achterzijde van de medicatiezak. Zo zijn er bij opname geen onduidelijkheden meer over verkeerde medicatie, ongekende dosissen, ... De medicatiezakken zullen ter beschikking gesteld worden bij de huisartsen in de nabije omgeving, op de consultaties (polikliniek), op de preoperatieve consultatie, op de spoedafdeling en op de verpleegafdelingen. De lancering van deze medicatiezak kadert in het thema van de patiëntveiligheid en op deze manier werken we aan een veilig medicatieproces!


SYMPOSIUM 25 SEPTEMBER 2014

Symposium in Beeld

VAN DNR TOT TC Het tot nog toe gangbare DNR-beleid in ons ziekenhuis was aan een upgrade toe. De term Do Not Resuscitate (DNR) laat geen ruimte voor een genuanceerde zorg op maat van de patiënt. Het huidige DNR-formulier was niet in alle situaties duidelijk. Want, wat betekent een DNR-code ‘Alles doen’? Wie weet welke code de patiënt heeft? Wat moet er gebeuren wanneer een patiënt met een DNR-code onder anesthesie moet worden gebracht voor een chirurgische ingreep? Als gevolg van de Wet op de Patiëntenrechten worden hulpverleners in toenemende mate geconfronteerd met wilsverklaringen van patiënten inzake hun eigen gezondheidszorg. Hoe kunnen we optimaal rekening houden met deze wilsverklaringen? Het eisenkader van het internistisch zorgtraject, opgelegd door het Agentschap Zorg & Gezondheid van de Overheid, vraagt dat elke patiënt in het ziekenhuis over een DNR-code beschikt in het medisch dossier, ook al is de code ‘maximale therapie – alles doen’. De Ethische Commissie nam het initiatief om op basis van al deze vragen een nieuw beleid uit te werken. Het resultaat hiervan werd op 25 september ll. voorgesteld op een symposium voor ziekenhuisartsen en huisartsen. Kenmerkend voor het nieuwe beleid inzake therapie beperking is dat we afstand doen van de term DNR.

Naast niet reanimeren behoren het niet uitbreiden van de t herapie, therapie afbouwen en de therapie aanpassen i.f.v. comfortzorg, eveneens tot de opties. Voortaan spreken we dan ook over het ruimere begrip TherapieCode (TC). De therapiecode wordt genoteerd in het elektronisch medisch patiëntendossier en zal daar zichtbaar zijn voor elke betrokken interne zorgverlener. Een nieuw, bijkomend elektronisch formulier ‘Tijdelijke opschorting van de therapiecode’ maakt het de behandelend arts mogelijk om de TC tijdelijk (voor de duur van een onderzoek of ingreep) op te schorten: hetzij geheel, hetzij gedeeltelijk, al dan niet op basis van een wilsbeschikking van de patiënt. Op basis van dit formulier kan de anesthesist op gepaste wijze ingrijpen wanneer er zich peroperatief problemen voordoen. De rode draad doorheen het nieuwe beleid is het belang van tijdige zorgplanning: in dialoog tussen (huis)arts en patiënt aftoetsen welke medische zorgen de patiënt zelf wenst of absoluut niet zinvol vindt volgens zijn eigen levensvisie. Indien een patiënt zijn wens schriftelijk vastlegt in een wilsverklaring, zal voortaan deze wilsbeschikking eveneens opgenomen worden in het elektronisch medisch dossier en zichtbaar zijn voor de interne hulpverleners én de huisarts van de patiënt. Om het belang van tijdige zorgplanning duidelijk te maken, is de brochure “Wat als mijn leven echt bedreigd is? …” beschikbaar voor patiënten en medewerkers op de afdelingen Geriatrie, Oncologie en via de dienst Patiëntenbegeleiding.

17

18

Chantal staat in “de Koude Keuken”. Daar worden o.a. het ontbijt, de shakes, slaatjes, charcuterie, … bereid. Bart doet van alles wat: hij vult de voorraden aan, zorgt dat de koks hun materiaal hebben, doet de afwas en staat soms mee aan de band. Bart werkt sinds 5 jaar in het AZ Jan Portaels, Chantal al 36 jaar.

Waarom hebben jullie gekozen om in een ziekenhuiskeuken te werken? ”Eigenlijk door mijn vader die mijnheer Engels, facilitair directeur in ’78, kende. Er kwam een plaats vrij, ik heb gesolliciteerd en tot op de dag van vandaag doe ik het nog steeds graag.” aldus Chantal. “Ik was 13 jaar lang vrachtwagenchauffeur toen mijn toenmalige werkgever failliet ging. Daarna ben ik met enkele collega’ s naar hier gekomen.” zegt Bart.

Hoe ziet een gemiddelde dag eruit? ”Dat is afhankelijk van de taken die ik op die dag dien uit te voeren. Er zijn twee shiften: een vroege (6u30 tot 14u45) en een late (9u30 tot 17u45).” dixit Bart. “Mijn dag begint om 6u30. Ik breng alles voor het ontbijt naar de band en daarna beginnen we de plateaus te vullen. Met vier medewerkers werken we gemiddeld 170 ontbijten af op drie kwartier tijd. Je moet gefocust blijven zodat er niks ontbreekt op de plateaus. Het aantal fouten hangt vaak af van hoeveel er gebabbeld wordt. Op het einde van de band controleert de diëtiste of alles in orde is.”, verklaart Chantal.

Een warme keuken is elke dag anders, zit er ook variatie in “de Koude Keuken”? ”Er wordt al eens een slaatje gevraagd voor mensen die niet zo goed Bart Van Miert


AZJP portret “Wat eten we vandaag?”

Dagelijks levert een bijna onzichtbaar team een grote bijdrage aan het welbehagen en de tevredenheid van onze patiënten. Een lekker ontbijt, nog een slaatje voor het slapengaan, een late snack voor de kersverse ouders, … Het lijkt vanzelfsprekend, maar ook de liefde van de patiënt gaat een beetje door de maag en daar zorgen o.a. volgende mensen voor: Chantal Van Cauwenbergh en Bart Van Miert. kunnen kauwen met een beetje tonijn of iets anders bij. Jarigen krijgen een gebakje en op zondag zijn het ’s morgens sandwiches en ‘s middags een taartje. Op feestdagen is er ook altijd een feestelijk tintje.” merkt Chantal op.

Wat zorgt er nu voor dat jullie je functie zo graag doen en blijven doen? ”Vooral de afwisseling: de band, de afwas, het magazijn, … Al is het wel wat wennen geweest voor mij. In mijn vrachtwagen zat ik alleen in mijn cabine, hier moest ik in een ploeg werken. Er zijn ook weinig mannen die dit werk doen, dat viel me op. Maar Herwig Celis, diensthoofd voeding, gaf me de nodige tijd, waarvoor ik hem erg dankbaar ben en het is een heel tof team. Ik heb er nog geen spijt van gehad. We maken ook regelmatig plezier in de keuken. Als de afwasmachine met de slang wordt afgespoeld, durft die wel al eens in de verkeerde richting spuiten.” lacht Bart.

van het brood afsnijden, …. Het is ook allemaal wat beter georganiseerd, minder “alles door elkaar”.”

Zijn de patiënten veeleisender geworden wat hun maaltijden betreft? “We merken toch wel wat invloed van het diëten. Er worden meer dieetproducten gevraagd dan vroeger, maar de meeste mensen eten toch nog steeds het gewone ontbijt of avondmaal. We proberen wel zo veel mogelijk tegemoet te komen aan de wensen van de mensen, zolang het redelijk blijft.”

Welke raad kunnen jullie toekomstige collega’s geven? ”Als je gemotiveerd bent, werk wil zien en vragen durft stellen, kom je al een heel eind.” concludeert Chantal. Chantal Van Cauwenbergh

”Ik sta daar eigenlijk niet bij stil. Ik kom gewoon elke dag met plezier werken en ik hoop dat te mogen blijven doen tot aan mijn pensioen. Af en toe schrijft een patiënt eens op een fiche “Dank u, het was heel lekker” en dat doet deugd.” zegt Chantal.

Chantal, zijn er in die meer dan 35 jaar grote veranderingen geweest? “De grootste verandering was toch wel de opsplitsing in de Koude en de Warme Keuken na de fusie. In de Warme Keuken werd veel geautomatiseerd en kan er nu sneller worden gewerkt. In de Koude Keuken mogen we nu het hele proces afwerken van bv. het ontbijt en dat geef meer voldoening. Voorheen deden we een hele week de afwas, een hele week cafetaria, drie dagen korsten

19

20

De AZJP-vrijwilliger Het redactieteam stak zijn licht op bij de 67 vrijwilligers die actief zijn in het AZ Jan Portaels. Wat drijft hen, wat is hun uitgangspunt en hoe ervaren ze het vrijwilligerswerk binnen onze organisatie? We stelden een vraag en kregen veel antwoorden.

Vrijwilligerswerk in het AZJP is voor mij … ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■

mensen een warm hart toedragen. een engagement op langere termijn opnemen. de bereidwilligheid om in een vast werkschema te functioneren. lief en leed van een groep delen en hechte vriendschap leren kennen. deelnemen aan de infonamiddag rond handhygiëne en op de hoogte blijven van alle nieuwe zaken binnen het ziekenhuis. de richtlijnen rond handhygiëne strikt opvolgen. het beroepsgeheim respecteren. de visie van het ziekenhuis delen. de missie van het ziekenhuis om gespecialiseerde, kwaliteitsvolle basisziekenhuiszorg te bieden mee waarmaken. op de hoogte blijven van het reilen en zeilen binnen het ziekenhuis via infodagen en het lezen van het P-Moment. tijdens de Week van de Vrijwilliger en rond Pasen en Sinterklaas een attentie ontvangen. erg geapprecieerd worden door directie en medewerkers. een welgemeende dank krijgen voor mijn inzet. fier zijn om één van de 67 vrijwilligers te zijn.

Waar vind je onze vrijwilligers o.a. terug? ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■ ■■

Palliatieve Eenheid Apotheek Geriatrie | Neurologie Inwendige Geneeskunde 1 Consultaties Daghospitaal Inwendige Geneeskunde Heelkunde 2 Levensbeschouwelijke dienst: pastoraal vrijwilligers Bibliotheekronde en Onthaal: vrijwilligers van het Rode Kruis.

Geriatrie Neurologie Renild vervoegt het team van Geriatrie 3 elke donderdagvoormiddag. Als verpleegkundige op rust kent zij het reilen en zeilen in een ziekenhuis als geen ander. In haar activiteiten als vrijwilliger ondersteunt ze het maaltijdgebeuren, slaat een praatje met patiënten die er nood aan hebben, …


Verantwoordelijke vrijwilligers: Coördinator Dienst Patiëntenbegeleiding Martine Van Beersel 02/257 55 54

Ingezoomd Daghospitaal Inwendige Geneeskunde Irene zorgt ervoor dat mensen die voor een chemobehandeling naar het daghospitaal komen een uurtje helemaal kunnen ontspannen tijdens een voet- of een gezichtsmassage.

Rode Kruis vrijwilligers Onthaal

Chris en Hubert zijn twee van de 23 Rode Kruisvrijwilligers die aan het Onthaal de mensen ontvangen. Ze helpen met inschrijven en brengen hen, indien nodig, naar hun onderzoek of afdeling.

Pastoraal vrijwilligers Pastoraal vrijwilligers tijdens hun verwendag in juli met middagmaal en bezoek aan het Tyndale museum. Op zondag brengen zij de communie bij patiënten die dat wensen en houden daarbij een klein gebedsmomentje en een praatje.

Heelkunde 2 Jan staat elke donderdag in voor de animatie op de afdeling Revalidatie: gezelschapsspelletjes spelen, kaarten, voetbalwedstrijden volgen, … Hij zorgt tevens mee voor logistieke ondersteuning bv. water en soep ronddelen, administratie op orde brengen, …

21

22

Accreditatie / Kwaliteit in AZ Jan Portaels In het kader van de ziekenhuisaccreditatie heeft Corina Derweduwen, hoofdverpleegkundige van Inwendige Geneeskunde 2, de werking van haar afdeling tijdens de zomermaanden grondig onder de loep genomen. De ideale gelegenheid om eens een blik te werpen voorbij de grote abstracte kwaliteitstermen. Want wat betekenen ze eigenlijk in de praktijk voor personeel en afdeling? Gewapend met dictafoon en notitieblok gaat het redactieteam bij haar langs voor een praatje.

Corina, wat was voor jou de aanleiding om met verbeterprojecten van start te gaan? “Er stond half oktober een interne audit van onze dienst op het programma, en eind oktober zou de Zorginspectie van de Vlaamse Overheid langskomen. Dus greep ik de periode van de zomersluiting aan om te anticiperen op deze bezoeken en onze dienstwerking in kaart te brengen en te verbeteren. De Vlaamse en federale overheden leggen verschillende kwaliteitseisen op, zowel op ziekenhuis- als op afdelingsniveau. Ik gebruikte o.a. het eisenkader voor het internistisch zorgtraject als referentie, alsook de NIAZ-kwaliteitsnormen en de resultaten van onze eigen patiëntentevredenheidsenquête. En ik hield de euvels waar wij als medewerkers op de werkvloer zélf tegenaan liepen, mee in het achterhoofd. Dankzij al die verschillende documenten kon ik onze afdeling op elk niveau screenen. Ik heb de afgelopen maanden alle aspecten van onze dienstwerking doorgelicht. Zo kunnen de resultaten van de toekomstige interne audit en het bezoek van de Zorginspectie Corina, dr Dasnoy en redactielid Kathleen

straks extra efficiënt ingezet worden voor verdere verbetering van de dienst.” dixit Corina.

Wat is er dan nu alvast anders dan voordien? “De patiëntentevredenheidsenquête leerde ons bijvoorbeeld dat patiënten vaak belangrijke informatie missen. Dus maakten we onze brochures up-to-date. We breidden ze uit met de noodzakelijke informatie en legden ze op meerdere plaatsen ter beschikking. Verder is intussen aan bijna alle normen van het eisenkader voldaan: medicatiekasten op slot, patiëntenidentificatie waar nodig, verdovingskoffer aangepast, pijnbeleid in orde, … Elke verpleegkundige van de afdeling voert sinds kort ook een dagelijkse interne veiligheidscontrole uit ahv een checklist. Zo kunnen we kort op de bal spelen en niets aan het toeval overlaten. Samen met de artsen schreven we ook nieuwe procedures uit voor ingrepen op onze dienst (vb. het TR-bandje). Of we pasten de oude aan de recente eisen aan, zoals bijvoorbeeld die van het plaatsen van een pacemaker. De verbeteringen hadden betrekking op verschillende niveaus. Sommige gingen over de fundamentele werking van de dienst, andere hadden meer te maken met kleine details in de dagelijkse zorg. Maar ook die laatste zijn belangrijk, want zij hebben vaak rechtstreeks invloed op de tevredenheid van patiënt en medewerker.” zegt Corina.

Je bent afdeling overschrijdend tewerk gegaan bij je verbeterprojecten. “Klopt. Ik heb niet alleen aan de hand van het eisenkader voor interne gewerkt, maar heb er ook dat van de apotheek bijgehaald. Want van zodra we ons eigen medicatiebeleid onder de loep nemen, kan het niet anders dan dat we de link leggen met de werking van de Apotheek. Ik heb ook aandacht besteed aan een vlotte samenwerking met Inwendige Geneeskunde 1. Als afdeling functioneer je immers niet op een geïsoleerd eilandje, maar maak je deel uit van een groter verhaal.”


Al deze aanpassingen en het bijkomende registratiewerk vragen heel wat extra inspanningen en een grote nauwkeurigheid, lijkt me. Hoe zijn deze veranderingen door jouw team onthaald? “Aanvankelijk zagen ze vooral veel extra werk op hen afkomen, maar intussen is de scepsis helemaal verdwenen. Mijn medewerkers zijn blij met de duidelijke structuur die dankzij al die veranderingen op de dienst is ontstaan. Ze ervaren deze manier van werken als efficiënter Corina Derweduwen en kwaliteitsvoller. Dat geeft hen veel voldoening. Ook ik ben zeer trots op mijn team, op de manier waarop ze op relatief korte tijd mee waren in het veranderingsproces.” glundert Corina.

Veranderingen brengen vaak weerstand met zich mee. Hoe ben jij als hoofdverpleegkundige erin geslaagd om je team zo snel mee op de kar te krijgen? “Ik heb ooit een jaar opleiding Integrale Kwaliteitszorg gevolgd en heb daar veel inspiratie opgedaan omtrent veranderingsprocessen. Je mag nog zoveel veranderingen willen doorvoeren, als je je team niet meehebt, kom je nergens. Ik heb de afgelopen jaren ingezet op inhoudelijke investering, en opleiding aangeboden aan mijn team inzake afdelingsspecifieke materie. Zij beheersen die materie intussen volledig. Ik heb mijn verpleegkundigen ook ingeschakeld om dagelijks mee met de artsen te toeren, om de vertaalslag tussen arts en patiënt te maken waar nodig. Zij ervaren dat als een blijk van respect voor hun expertise en een appèl op hun deskundigheid. Het heeft hun betrokkenheid op de dienst en hun plezier in het werk vergroot. Ik heb ook veel directe en persoonlijke contacten met mijn team, waardoor we zonder omwegen met elkaar kunnen communiceren en elk misverstand snel uit de wereld wordt geholpen. Is er een vraag, dan ga ik ter plekke ondersteuning bieden. Ik heb daardoor veel voeling met wat er op de afdeling en bij mijn team leeft. En uiteraard is er de erkenning voor elke stap die ze zetten richting meer kwaliteit en efficiëntie. Mensen zijn tot veel bereid als er erkenning is voor de lasten en waardering voor al hun inspanningen. Toch is het vooral dankzij de samenwerking van verschillende mensen dat we onze afdelingswerking zo konden verbeteren. Het team heeft er de schouders onder gezet. De artsen hebben hun intensieve medewerking geboden en heel wat geduld opgebracht. En Walter Geentjens heeft onze dienst van bij het begin goed ondersteund.”

Begrijp ik het goed dat de naderende audit de aanleiding van je verbeterprojecten was? Maar dat de verbeteringen uiteindelijk ook voor jou en je team voor een aangenamere werking zorgen? En hoe ervaren de patiënten deze veranderingen? “Absoluut. Doordat we efficiënter werken als team en ook meer kwaliteit kunnen neerzetten, is de arbeidsvreugde er sterk op vooruitgegaan. En we zijn met zijn allen ook trots op ons werk. Hoe de patiënten deze veranderingen zullen ervaren? Mijn eerste indruk is positief. We hebben binnenkort een nieuwe patiëntentevredenheidsenquête gepland. Benieuwd wat het resultaat zal zijn.” concludeert Corina.

Knap werk geleverd door jou en je team, Corina!

Een redactielid geeft vanaf nu in elke editie van het P-moment in eigen woorden weer wat de kwaliteitstermen in het artikel concreet betekenen. Interne audit Intern kwaliteitsbezoek waarbij op een systematische en onpartijdige manier gegevens verzameld worden over de kwaliteit van de werkafspraken binnen de dienst en de toegepaste processen. Dit gebeurt steeds op basis van verschillende normen (NIAZ-kwaliteitsnormen, normen van de zorgtrajecten).

Internistisch Zorgtraject Een zorgtraject is het traject dat een bepaalde groep van patiënten doorloopt in een ziekenhuis. De Overheid heeft alle normen waaraan moet voldaan zijn binnen het Internistisch Zorgtraject opgelijst in het zogenaamde eisenkader.

Zorginspectie van de Vlaamse Overheid Jaarlijks krijgt het ziekenhuis onverwacht bezoek van de Zorginspectie. Voor deze inspectie vormen de zorgtrajecten de basis. De inspectie praat met patiënten, medewerkers, checkt dossiers en gaat na of de uitgeschreven procedures door iedereen gekend zijn. Ze volgt het traject van de patiënt op de werkvloer, vanaf de opname tot en met het ontslag.

NIAZ-kwaliteitsnormen Vooraf gedefinieerde normen waaraan we moeten voldoen om in 2017 te worden geaccrediteerd door het NIAZ. Het NIAZ is een onafhankelijke organisatie die losstaat van de zorgtrajecten die de Vlaamse en Federale overheid ons voorleggen. Sommige NIAZ-normen overlappen die van de zorgtrajecten, sommige zijn er aanvullend op. De Cel Kwaliteit houdt het overzicht over al deze normen en vertaalt ze naar de concrete situatie in AZJP.

23

24

AZ Jan Portaels stelt zi Dr. Michel Turlot Dr. Michel Turlot werd geboren in Antwerpen en studeerde aan de VUB. Na het behalen van zijn erkenning anesthesiologie, legde hij zich toe op het fenomeen “pijn”, met name op pijnbestrijding. Dr. Turlot is dan ook werkzaam in de Pijnkliniek AZJP onder leiding van dr. Maes, maar is tevens ook actief als anesthesist in ons ziekenhuis.

Dr. Ahmad Cahil Dr. Ahmad Cahil werd geboren in Tel-Aviv, Jaffa, Israël. Hij studeerde af in de algemene geneeskunde aan de universiteit van Bari, Italië (2003). In 2005 kwam hij naar België voor specialisatie in de cardiologie, waarvoor hij drie jaar interne geneeskunde gestudeerd heeft aan de KUL en afstudeerde als cardioloog aan de UCL in 2013. Zijn talenkennis omvat dan ook Arabisch, Frans, Italiaans, Hebreeuws, Nederlands en Engels.

Dr. Liesbeth De Meirleir Dr. Liesbeth De Meirleir heeft haar diploma geneeskunde behaald aan de VUB. Hierna heeft ze zich gespecialiseerd in de pneumologie, met een bijzondere interesse in mucoviscidose en allergologie. Na twee jaar te hebben gewerkt in het UZ Brussel, wilde zij het academische achter zich laten en in een perifeer ziekenhuis gaan werken. Het AZJP is volgens haar een leuk ziekenhuis en er zijn voor haar al veel bekende gezichten.

Dr. Olivier Tanésy Dr. Olivier Tanésy doorliep zijn opleiding geneeskunde aan de KUL en behaalde zijn diploma tandheelkunde aan de UCL. Hij specialiseerde zich vervolgens in de MKA chirurgie in verschillende ziekenhuizen. Als buurman van dr. Withofs raakte hij bekend met de groep MKA-artsen van Imelda - AZJP en zag hij de opportuniteit van deze combinatie. De stap naar de associatie was dan ook snel gemaakt.

Dr. Milie Nwoye Dr. Mmiliaku (Milie) Nwoye behaalde haar diploma van gynaecoloog in de Verenigde Staten en verhuisde drie jaar geleden naar België. Ze ging op zoek naar een middelgroot ziekenhuis, dat zich kenmerkte door enthousiasme en inzette op kwaliteit; het AZJP kwam zo al vrij snel in haar vizier. Dr. Nwoye is een allround gynaecologe, met een bijzondere interesse in fertiliteit. Daarnaast heeft zij een privé-raadpleging in Dilbeek en spitst zij zich ook daar op fertiliteit toe. De bevallingen die hieruit voortvloeien, gebeuren uiteraard in het AZJP.


jn nieuwe artsen voor Dr. Anne Durnez Dr. Anne Durnez volgde de opleiding geneeskunde en reumatologie aan de KULeuven (erkenning in 2009 – KUL), waar ze tevens haar doctoraatsthesis verdedigde (2006). Vervolgens heeft zij in Hôpital Cochin (Parijs) gewerkt, een Europees referentiecentrum in de reumatologie (2010). Tot deze zomer, consulteerde zij in AZ Groeninge in Kortrijk. Sinds juli 2014 verzorgt dr. Durnez in AZ Jan Portaels de consultatie Reumatologie, met een brede interesse voor de algemene reumatologie, alsook meer specifiek voor inflammatoire artritis (onder meer rheumatoïde artritis, spondylarthropathie) en voor osteoporose, domeinen waarin ze een specifieke expertise heeft verworven. Sinds 2013 werkt zij eveneens als consulente in Cliniques Universitaires Saint-Luc te Woluwe, dit meer specifiek in het domein van de botziekten (o.m. osteoporose). Verder consulteert zij in het Park Leopold Ziekenhuis (CHIREC) in Etterbeek.

AZJP in de pers AZJP is een patiëntvriendelijk ziekenhuis | 17 nov 2014 | nieuws Ring TV Dure eenpersoonskamers volgens de CM Barometer | 12 okt 2014 | Radio 2 Vl Brabant | interview met dr. Guy Buyens in Middagpost Reanimatiedrone kan levens redden | 27 okt 2014 | VTM Nieuws | interview ikv belang snelle reanimatie met hoofdarts AZ Jan Portaels dr. Kenneth Coenye Acties AZ Jan Portaels ikv “Restart a Heart Day” ■■ Restart a Heart Day in AZ Jan Portaels AZ leert gratis reanimeren | 17 okt 2014 | Het Laatste Nieuws ■■ Restart a Heart in Vilvoorde | 17 okt 2014 | Het Nieuwsblad ■■ Reportage Restart a Heart in AZJP | 17/10/2014 | Ring TV ■■ Interview dr. Kenneth Coenye ikv Restart a Heart | 16 okt 2014 | Radio 2 Vl. Brabant

Ziekenhuisbacterie in Vlaamse ziekenhuizen | VTM Nieuws | 26 augustus 2014 | in AZ Jan Portaels Vilvoorde daalt het aantal besmettingen | interview met dr. Moonen en algemeen directeur dr. Guy Buyens Ziekenhuis AZ Jan Portaels ziet opnames opnieuw stijgen ■■ AZJP ziet opnames opnieuw stijgen | 1 augustus 2014 | Het Laatste Nieuws ■■ AZ Jan Portaels is goed bezig | 4 augustus 2014 | Goeiedag

25

26

Reumatologie Een discipline, veel “challenges” We stelden zonet dr. Durnez voor, graag zoomen we met haar even in op het specialisme Reumatologie. Dr. Durnez consulteert sinds 1 juli in het AZ Jan Portaels. Reumatologie is een bijzondere discipline die zich situeert in het hart van de inwendige geneeskunde met de zorg voor inflammatoire gewrichtsaandoeningen en systeemziekten, die in het immuunsysteem kunnen ontstaan en repercussies kunnen hebben op zowat alle orgaansystemen. Dit leidt tot overleg met veel disciplines.

… met aandacht voor het locomotorisch stelsel: Anderzijds is de bijzondere aandacht voor het locomotorisch stelsel een specificiteit die de reumatoloog in dialoog brengt met orthopedisten, neurologen, specialisten fysische geneeskunde, …

… en dan dieper inzicht in botmetabolisme, een steeds boeiender terrein in volle ontwikkeling: Verder is de wereld van het “bot”, tot een steeds boeiender veld aan het evolueren dankzij een groeiend inzicht in veel mechanismen betrokken in botmetabolisme, met (potentiële) therapeutische toepassingen, zoals bij osteoporose.

Zeer prevalente aandoeningen Musculoskeletale (reumatische) aandoeningen zijn zeer veelvoorkomend in Europa: 22% van de volwassenen wordt geconfronteerd met lange termijn spier-, bot- en gewrichtsproblemen. Ze zijn de zevende oorzaak van mortaliteit en morbiditeit (=ziektecijfer) omwille van niet-overdraagbare aandoeningen in Europa en de tweede meest frequente klacht leidend tot lange termijn therapie*. In deze context, neemt de reumatoloog een centrale rol in voor de diagnose, de therapie en de opvolging van inflammatoire reumatische aandoeningen, zoals reumatoïde artritis (met een prevalentie van 1% van de bevolking), spondylarthropathie (met een prevalentie 0.5 à 1% van de bevolking).

Verbeterde outcome Vroege diagnose, nabije opvolging en doelgerichte behandeling hebben de prognose van patiënten in grote mate verbeterd. Het adequaat * ( Health in Europe Eurobarometer Report 2007)

gebruik van nieuwe immuno-modulerende therapieën (die het immuunsysteem beïnvloeden) in goed omschreven gevallen draagt verder bij tot een betere outcome, die tevens zijn kostefficiëntie aangetoond heeft. Daarbij is een goede samenwerking en dialoog met o.a. de huisartsen, de eerste lijn, van groot belang om de patiënten een tijdige en adequate zorg te kunnen bieden. Bij een vermoeden van artritis is een consultatie bij de reumatoloog binnen enkele weken een streefdoel; een contactname kan daarbij ruimte scheppen in een volle agenda. De verbeterde outcome van vele reumatische aandoeningen, mag ons verder niet doen vergeten dat tal van reumatische aandoeningen in se met multipele comorbiditeiten (=het tegelijkertijd aanwezig zijn van verschillende aandoeningen/stoornissen) gepaard kunnen gaan: zoals een verhoogde vatbaarheid voor infecties (ten gevolge van de aandoening zelf of ten gevolge van de therapie), cardiovasculaire aandoeningen, osteoporose (bv. verhoogd risico voor fracturen bij reumatoïde artritis, …).

Partner bij talrijke disciplines Verder is de reumatoloog een partner bij de talrijke disciplines die de zorg opnemen voor patiënten met artrose: orthopedie, fysische geneeskunde, … met de nodige aandacht voor farmacologische en niet-farmacologische maatregelen (bv. aandacht aan overgewicht), naast eventuele bijdrage tot indicatiestelling voor chirurgische therapie.

Zorg voor het bot Osteoporose en fracturen blijven met hun hoge prevalentie een challenge voor de gezondheidszorg in Europa. Ook voor osteoporose en fractuurpreventie staat de reumatoloog paraat. Zo is na een fragiliteitsfractuur een bilan bij de reumatoloog nuttig voor diagnose, exclusie van secundaire osteoporose, en voor het opstellen van een plan voor secundaire fractuur preventie. In dialoog en samenwerking met de eerste lijn en met de vele partnerdisciplines,draagt reumatologie bij tot de zorg voor patiënten met reumatische aandoeningen. Dr Anne MT Durnez, MD, PhD, Reumatologe AZ Jan Portaels, Park Leopold – CHIREC, consulente in Cliniques Universitaires Saint-Luc


Nieuwe patiëntenbrochure

“Voor naasten en familie | stervensfase” Vorig jaar organiseerden de geriaters een rondvraag op de geriatrieafdelingen aangaande de optimalisering van de verzorging en begeleiding van patiënten in de stervensfase (teaching on the floor). Hierbij kwam het bundelen van specifieke informatie over de stervensfase voor familie en naasten als een van de aandachtspunten naar v oren. Een moeilijker thema, maar zeker niet minder noodzakelijk. Het resultaat werd gebundeld in de nieuwe patiëntenbrochure “Voor naasten en familie | stervensfase.” Thema’s die aan bod komen zijn o.a. mogelijke verwardheid en onrust bij de patiënt, het contact met de patiënt, de rol van de voeding, de veranderende ademhaling, de bloedcirculatie. Een volledig hoofdstuk wordt gewijd aan het waken. De energie die dat vraagt, de onmacht. Elk verloop van een stervensfase is een uniek gebeuren, maar er zijn een aantal symptomen of processen die bijna standaard zijn bij alle patiënten. De brochure wordt overhandigd aan de familie en naasten na het slechtnieuws gesprek met de dokter of tijdens het waken. Het is ook een brug voor de hulpverleners om het gesprek met de naasten aan te gaan. De opzet is om de patiënt, als er geen andere weg mogelijk is, zonder pijn en zonder angst te laten sterven en om de patiënt en zijn naasten zo veel mogelijk rust te bieden. De geriaters wensen namelijk een warme, menselijke aanpak te garanderen vanaf het eerste moment dat de patiënt in contact komt met ons ziekenhuis en dit tot het moment dat hij het ziekenhuis verlaat.

27

28

Reportage

“Het was weer een toppertje!” Huisartsen gaan onder begeleiding van Sportmedische Keuring Vilvoorde de Mont Ventoux te lijf

Hij is weer achter de kiezen, de Mont Ventoux. Dit keer was het een groep van AZJP-artsen en huisartsen die de reus op vrijdag 12 september 2014 onder begeleiding van de Sportmedische Keuring Vilvoorde, te lijf ging. In totaal namen 34 klimmers deel. Twee personen hadden op voorhand aangegeven om de top niet te beklimmen en in de plaats daarvan deel te nemen aan een verlengde afdaling via Sault. Van alle starters heeft 100% de top behaald.

Verslag van Geert Van Beeck – Sportmedische Keuring Vilvoorde Op een donderdagmorgen staat een 30-tal dapperen klaar om een lange busreis aan te vatten. De groep bestaat uit verschillende huisartsen van Harno en hun partner. Op voorhand zijn ze in het Sportmedisch Keuringscentrum van AZJP getest, getraind en gebriefd. In ons centrum heeft cardioloog dr. Han de kandidaten grondig gekeurd. Bij mezelf, Geert Van Beeck, legden ze de ondertussen befaamde inspanningsproef af, met veel zweet, soms wat tranen en gelukkig niet te veel bloed. Nadien krijgt ieder een trainingsadvies mee. Hiermee gaan de fitte en minder fitte gegadigden dan aan de slag. Kinesist Dimitri Waeyenbergh organiseerde op maandagavond trainingen. Dit om naast het trainen op zich, te leren werken in de verschillende trainingszones op de juiste momenten in het seizoen. Daarnaast werd regelmatig op zaterdag een trainingsrit georganiseerd om het fietsgebeuren onder de knie te krijgen. Fietsen is niet alleen met de benen trappen. De hartslag volgen is een basisattitude die nodig is om aan de juiste intensiteit te rijden. Ook leert men, om tijdens het rijden, regelmatig te eten en te drinken. We leggen dan ook uit wat het best verorberd wordt op welk moment van de rit. De man met de hamer tegenkomen is geen fabeltje. Tenslotte kijken we ook naar de fiets en fietshouding. Hierbij is het vooral spoedverpleegkundige Karel Van Bruyssel die iedereen met raad en daad bijstaat.

Terug naar donderdagmorgen We beginnen vrijdag vroeg met het ontbijt. Sommigen krijgen geen hap door de keel. Maar ze weten dat ze moeten eten anders vallen ze onderweg stil door een gebrek aan energie. De Mont Ventoux is 1912 meter hoog. Vanaf ons startpunt, Bédoin, bedraagt het aantal hoogtemeters 1610 en dit over een

afstand van 21,5 km. Dit geeft een stijgingspercentage van gemiddeld 7,5%. Om op te warmen gebruiken we de eerste vijf km van de klim. Na een haarscherpe bocht in het dorp St. Estève, begint het echte werk. De klim door het bos is ongeveer tien kilometer lang. Het stijgingspercentage schommelt continu tussen 9% en 10,5%. Hier worden de avonturiers er door het begeleidende team regelmatig op gewezen dat ze binnen de juiste hartslagzones moeten blijven. En, ook heel belangrijk, dat ze regelmatig een beetje moeten eten en drinken. Na 15,5 kilometer fietsen bereik je Chalet Reynard en op 1,3 kilometer van de top passeer je de gedenksteen voor Tom Simpson. In 1967 werd de klim hem fataal door een combinatie van amfetamines, alcohol en de hitte. Het einde is dan dichtbij en door de adrenaline besef je niet meer dat het laatste deel nog aan 11% stijgt. Boven aangekomen voel je waarom je deelneemt aan deze uitdagingen, de berg is overwonnen. Dat jij als kleine mens de natuurelementen bekampt en overwint, geeft een geweldige kik. Nu word je ook beloond door eindeloze vergezichten. Nog fantastisch nieuws, iedereen die de top wou bereiken is boven geraakt. Knap werk van het AZJP-sportteam en uiteraard van alle deelnemers!


… en een terugblik van de “tegenpartij” Dr. Jan De Meue is ondertussen reeds 30 jaar huisarts in Vilvoorde. Hij werkt in een praktijk in het centrum van de stad met drie vaste collega’s en twee huisartsen in opleiding.

Tot zover jouw professionele carrière, hoe is het met jouw sportieve carrière gesteld? Ik heb altijd wel aan sport gedaan. In mijn jonge jaren was dat eerder competitievolleybal. Nadien is dat overgegaan in recreatief lopen. Toen de pijntjes wat erger werden ben ik meer en meer beginnen fietsen. Een jaar of zes geleden ben ik beginnen te zwemmen tijdens een vakantie in Griekenland. Vooral omdat het te heet was om iets anders te doen. Daar is stilaan een triatlon uit voort gekomen. Een drietal jaar geleden heb ik vier keer aan een kwarttriatlon deelgenomen, de laatste was de triatlon van Vilvoorde. Ik ben toen, als hekkensluiter, geëscorteerd door zes motorrijders met zwaailicht, over de streep gestrompeld. Een mooie en memorabele afsluiting van een korte triatlon carrière. Toen kwam die uitnodiging om deel te nemen aan de beklimming van de Mont Ventoux en heb ik, onder onhoudbare ‘peer pressure’, besloten om mij hiervoor op te geven.

Heb je al eens sportmedische keuring ondergaan? Ja, dat was niet voor de triatlon. Maar ik ben ooit als medisch begeleider van MS-patiënten meegegaan naar Peru. Deze test was voor de voorbereiding van een expeditie naar Machu

Picchu. Iedereen kreeg voordien een inspanningstest en een trainingsschema.

Hoe heb je deze uitdaging beleefd? Tien jaar en tien kilogram geleden heb ik de Ventoux al eens beklommen. Met een bijna fatale empathie voor Tom Simpson. Ik wist dus wat me te wachten stond. Ik heb me deze keer dan ook beter voorbereid. Een vrouwenverzet laten monteren (Karel Van Bruyssel spreekt eerder van een circusfietsje) en flink wat kilometers afgemaald. Helaas vrijwel altijd vlak. Klimkilometers zijn echt wel van belang. De intensiteit en de positie op je fiets zijn niet te vergelijken. De trip zelf was goed georganiseerd. Het weer en het gezelschap stralend. We hadden intense psychiatrische en gastroenterologische bijstand. Weinig schade. Ook de fietsen bleven ongeschonden. Dit was zeker voor herhaling vatbaar. Maar voor mij mag het ook in Friesland;-)

Zou je inspanningsproeven aanraden aan andere mensen? Voor een gelijkaardige inspanning als de Ventoux lijkt me dit zeker zinvol. Je leert gerichter trainen. Je kent je grenzen. Ook verrassend hoe goed deze test jouw uiteindelijke klimtijd voorspelt. Met jouw vermogen, lichaamsgewicht, stijgingspercentages en afstand in een formule te stoppen weet je ongeveer welke tijd het zal worden. Wat de vraag doet rijzen waarvoor al die moeite en het afzien dan uiteindelijk goed zijn :-).

29

30

AZJP vs “de actualiteit” Stand van zaken:

Werkgroep Agressie Het thema ‘agressie in de hulpverlening’ laat niemand koud. Recent nog berichtte de media over een toenemend aantal agressie-incidenten in ziekenhuizen. Begin 2014 werd in het AZJP dan ook een werkgroep agressie opgericht met verpleegkundigen die praktijkervaring met agressie hebben, de zorgdirectie en de preventieadviseur. Er werden vier doelstellingen vooropgesteld om in 2015 ziekenhuisbreed te realiseren: een hoogstaand en gebruiksvriendelijk oproepsysteem waarbij meteen de locatie van de agressie wordt vastgesteld; een dienst- en departement overschrijdende interventieploeg, die de klok rond kan optreden om zo de veiligheid en het veiligheidsgevoel te verhogen; een agressieprotocol dat reeds in een vergevorderd stadium is mede door het voorbereidend werk van Hans De Clerck, psychiatrisch verpleegkundige PAAZ, en opleidingsessies “omgaan met verbale agressie”. Een veilig gevoel en een veilige werkomgeving is namelijk essentieel voor een kwalitatieve hulpverlening, zelfs tijdens onvoorziene omstandigheden.

Burn-out bij kinderen: reëel, ook bij ons? Een tijdje geleden was er in de pers heel wat te doen over het steeds vaker voorkomen van burn-outs bij kinderen en jongeren. Deze groep zou reeds op jonge leeftijd worden geconfronteerd met de hoge eisen van onze huidige samenleving. De werkdruk van de scholen zou hoog oplopen. Wij stelden ons de vraag of hulpverleners in ons ziekenhuis met deze problematiek worden geconfronteerd. Tom De Gols, klinisch psycholoog die o.a. in het AZ Jan Portaels consulteert, heeft zich toegespitst op de hulpverlening van kinderen en jongeren vanaf 2,5 jaar. Binnen de consultaties van het AZ Jan Portaels is er vooral de vraag naar diagnostiek. Tom wordt zelden geconfronteerd met kinderen en jongeren waarbij er sprake is van burn-out. Wel geeft hij aan te merken dat scholen en ouders sneller naar de hulpverlening stappen indien een kind het schoolprogramma niet zoals vooropgesteld kan volgen. Dit heeft volgens hem te maken met het veranderen van de normen van onze maatschappij waarbij kinderen, jongeren meer druk op hun schouders voelen. Tom De Gols


Is het AZ Jan Portaels klaar voor een mogelijke opvang van Ebolapatiënten? De Eboladreiging is ook voor ons land reëel, hoewel de projectie dat de ziekte ons land zou bereiken tegen eind oktober, tot nog toe niet werd bewaarheid. Brussels Airport heeft een goed functionerende procedure, waarbij passagiers bij wie hemorragische koorts vermoed wordt, rechtstreeks worden omgeleid naar een universitair ziekenhuis. Toch is het niet denkbeeldig dat een patiënt die enkele dagen na aankomst in ons land, symptomen van hemorragische koorts ontwikkelt. Zo’n patiënt kan zich dan ook in ons ziekenhuis aanbieden. Ondertussen werd het nodige materiaal aangeschaft en wordt de procedure bijgeschaafd om onze mensen op een veilige manier met een mogelijks Ebola-geval te laten omgaan. “Hoe klein de waarschijnlijkheid ook moge wezen, ik denk dat we er klaar voor zijn!” zegt hoofdarts dr. Coenye.

AZJP over de grenzen heen - Artikel 107 Dit artikel gaat niet over de filmbroer van James Bond, wel over artikel 107 van de wet op de ziekenhuizen. De ontwikkeling van de geestelijke gezondheidszorg in Vlaanderen heeft een hele weg afgelegd. In 2002 ondertekenden alle ministers, bevoegd voor Volksgezondheid, Gezondheidsbeleid en Sociale Zaken, een gemeenschappelijke verklaring over het toekomstig beleid voor de geestelijke gezondheidszorg. De visie hiervan focust zich op het zo goed mogelijk afstemmen van de noden van personen met psychische problemen, vertrekkende vanuit hun concrete leef-, leer- en werkomgeving, aan de hand van het verder uitwerken van zorgcircuits en zorgnetwerken. Hierbij worden residentiële opnamen zo veel mogelijk vermeden en wordt getracht een noodzakelijke opname zo kort mogelijk te houden. Om dit laatste mogelijk te maken werd artikel 107 geschreven. Om aan de visie tegemoet te komen wordt gewerkt aan de mogelijkheden voor ambulante zorg voor dit type patiënt. De vraag naar residentiële crisisopvang op onze PAAZ is nog vrij groot en daarom besloten we samen te werken met mobiele teams voor langdurige psychiatrische zorg aan huis. Sinds eind 2013 ging het mobielcrisis team Pharos van start in de regio Halle-Vilvoorde-Brussel, met als focus: het steunen van personen tijdens een subacute psychiatrische crisis. Dit helpt onder andere een crisisopname op de PAAZ te voorkomen en creëert tegelijkertijd de mogelijkheid tot een poliklinische consultatie op korte termijn waarbij de patiënt automatisch centraal komt te staan.

Is het AZ Jan Portaels klaar voor een mogelijke opvang van Ebola-patiënten?

31

32

Medewerkersnieuws

Volgende geboortes werden ons gemeld: Renée (V) Silke VERHOEYEN

Dienst Patiëntenbegeleiding

Tibo (M) Joke LAMI

Laboratorium

15/07/2014

Jens (M) Jessica LONGIN

Heelkunde 2

18/07/2014

Lynn (V) Frank VAN DE VOORDE

Geneeskunde 1

Yri (M) Stephanie MAES

Spoed

Lili (V) Evert POOT

Ziekenhuishygiëne

Frie (V) Melissa VAN DEN TROOST

Materniteit

Lina (V) Lieven KOOLBRANT

Staf Technische Dienst

16/06/2014 21/06/2014

5/08/2014 17/08/2014 9/09/2014 2/10/2014

Laura (V) 9/10/2014 22/10/2014

Lars (M) Rebecca DE ZUTTER

Operatiekwartier

Marie (V) dr. Miet Smets

Anesthesie

Professioneel nieuws: Dr. Mireille Merckx, diensthoofd Gynaecologie, behaalde een “Doctoraat in de Medische Wetenschappen” met haar thesis “Human papillomavirus and related disease in underage children: Implications for prevention”. Dr. Kenneth Coenye is nu voorzitter van de “Belgian Association of Ambulatory Surgery”.

Verantwoordelijke uitgever: Communicatiedienst AZJP Gendarmeriestraat 65 - 1800 Vilvoorde

Viermaandelijks P-MOMENT. December In deze editie o.a. Pijnpatiënt aan het woord onze nieuwe artsen slaaponderzoek in het AZJP

Recommend Documents