VERSNELLINGSAGENDA EUREGIONALE BEREIKBAARHEID EUROPESE REGIO DEMOGRAFISCHE OMSLAG INTEGRALE GEBIEDSONTWIKKELING
Limburg werkt aan de toekomst Investeringsagenda 2009 t/m 2017
Limburg werkt aan de toekomst Investeringsagenda 2009 t/m 2017
1
In het aanvullend beleidsakkoord ’Werken aan de toekomst’ schetst het kabinet een ambitieus perspectief om in te spelen op de economische crisis. De voorliggende investeringsagenda 2009 t/m 2017 laat zien dat ook Limburg haar antwoord op deze crisis gereed heeft. Deze investeringsagenda omvat 22 concrete projecten, die vanaf pagina 7 worden toegelicht. Het gaat om kansrijke projecten die aansluiten bij de maatregelen van het kabinet. De Limburgse overheden rekenen er dan ook op dat het kabinet de betekenis van deze investeringsagenda erkent en deze als basis ziet voor een gezamenlijke ontwikkelingsagenda van rijk en regio. De Limburgse investeringsagenda omvat een fors pakket aan investeringen. Exclusief de bedragen die nodig zijn voor de herstructurering van Limburgse woonwijken gaat het om een totaalinvestering van publieke en private partijen samen van ongeveer € 10 miljard voor de periode t/m 2017. Hiervan wordt een bedrag van € 3,2 mld. gerealiseerd in de komende twee jaren. Om de inzet van marktpartijen en die van het rijk aan te jagen zijn Provincie en gemeenten bereid om circa 10 % van de hiervoor noodzakelijke investeringen voor hun rekening te nemen. Bij elkaar levert dit incidenteel circa 102.000 en structureel rond 12.700 arbeidsplaatsen op. De herstructurering van Limburgse woonwijken verdient op deze plaats een afzonderlijke vermelding. In het bijzonder Zuid- en Midden-Limburg worden geconfronteerd met een dalend inwoneraantal, dat dwingt tot kostbare herstructureringsopgaven op diverse terreinen. Dit vraagt om omvangrijke extra inspanningen ten behoeve van de herstructurering van woonwijken. Voor de periode t/m 2017 is hiervoor een investering nodig van ruim € 10 mld. Dit levert ruim 150.000 incidentele arbeidsplaatsen op. De inzet van de Provincie richt zich in het bijzonder op het aanjagen en faciliteren van het proces. De onderdelen van de investeringsagenda dragen voor de langere termijn bij aan versterking van de ruimtelijke en sociaal-economische structuur van Limburg. Uitvoering van dit investeringspakket is urgent, omdat de gevolgen van de crisis in Limburg extra hard aankomen vanwege de kwetsbaarheid van de regionale economie. Bij Provincie en gemeenten bestaat bovendien de zorg dat maatregelen van het kabinet (kortingen en/of afromingen) extra slecht voor Limburg uitpakken en dat daarbij onvoldoende recht wordt gedaan aan de betekenis van Limburg voor de nationale economie. Daarnaast leidt het feit dat financieringssystematieken van het rijk veelal zijn afgestemd op (toenemende) inwoneraantallen vaak tot extra financiële problemen. De investeringsagenda is afgeleid van de Limburg agenda van Provincie en gemeenten (zie het schema op pagina 5). Hoofdambitie is Limburg verder te ontwikkelen als internationale topregio met een excellent vestigingsklimaat voor bedrijven en bewoners.
Dit gebeurt langs de volgende lijnen:
• Grensoverschrijdende doorontwikkeling van de Versnellingsagenda, waaronder diverse innovatieve campusontwikkelingen.
• Verbetering van de Euregionale bereikbaarheid, met als belangrijk onderdeel het grensoverschrijdend openbaar vervoer.
• Positionering van Limburg als Europese regio op het gebied
van arbeidsmarkt, zorg, onderwijs, gezondheid, cultuur en veiligheid. Belangrijke onderdelen zijn de Floriade en de voorbereiding van Culturele Hoofdstad van Europa 2018.
• Demografische omslag met als markante onderdelen omvangrijke herstructureringsopgaven.
• Integrale gebiedsontwikkeling, de gebiedsgerichte realisering van
strategische projecten uit het ruimtelijk, economische en sociale domein.
Provincie en gemeenten hebben hun uitvoeringsgerichte samenwerking recent verankerd in een bestuursakkoord. Voor belangrijke onderdelen zijn met partners allianties gevormd en inspanningsverplichtingen aangegaan. Investeringsgerede onderdelen zijn onderworpen aan gedegen afweging van maatschappelijke kosten en baten. De Limburgse investeringsagenda haakt duidelijk aan bij de accenten in het aanvullende beleidsakkoord van het kabinet. Het gaat hierbij om: arbeidsmarkt – onderwijs – kennis, duurzame economie en infrastructuur – (woning) bouw. Provincie en Limburgse gemeenten doen daarom een dringend beroep op het kabinet om:
• Het Limburgse investeringspakket te benutten als basis voor een
gezamenlijke ’Ontwikkelingsagenda voor Limburg’ van rijk en regio. Hierbij kan worden aangesloten bij MIRT-afspraken en de voorbereiding van de Rijksontwikkelingsagenda voor het Stedelijk Netwerk Zuid-Limburg. Belangrijk is dat vanuit alle betrokken ministeries de krachten worden gebundeld met die van Provincie en Limburgse gemeenten. Gezamenlijke agendavorming, ontschotting, een uitvoeringsgerichte attitude en bundeling van doorzettingskracht zijn in het belang van rijk en regio.
• Te bevestigen dat de ontwikkeling van Limburg en de Euregio(s) een
fundamentele bijdrage betekent voor de nationale economie, waarbij in het bijzonder de Technologische Topregio zich naast de Randstad ontwikkelt tot tweede groeimotor van Nederland.
• Financieel én anderszins bij te dragen aan onderdelen van de Limburgse
investeringsagenda en te bevorderen dat dit commitment bij de verschillende departementen kan worden verzilverd.
2
3
De onderdelen van de Limburg agenda zijn volgens onderstaand schema verankerd in de regioagenda’s voor Noord-Limburg, Midden-Limburg, Westelijke Mijnstreek, Regio Maastricht en Parkstad Limburg. Laatstgenoemde drie regio’s werken nauw samen in het kader van het Stedelijk Netwerk ZuidLimburg. In de (toelichting op) de investeringsagenda zijn enkele onderdelen samengevoegd.
Het spreekt voor zich dat als Limburg als gevolg van rijksbezuinigingen niet in de positie zou zijn om de voorgenomen investeringen te realiseren, dit ook afbreuk doet aan de inspanningen van het kabinet in relatie tot de economische crisis.
Projecten
Hier volgt een korte beschrijving van de projecten van de Limburgse investeringsagenda 2009 t/m 2017. Voor de volgorde is uitgegaan van de vijf strategische lijnen van de Limburg agenda. Op pagina 61 is de investeringsagenda samengevat in een schema. Grensoverschrijdende doorontwikkeling van de Versnellingsagenda 1. InnovaToren 2. Chemelot Campus 3. Sportzone 4. OPAC 5. Life & Science Campus Maastricht 6. Open Campus Avantis Verbetering Euregionale bereikbaarheid 7. Versterking oost-westverbinding i.c. A67 8. Euregionaal openbaar vervoer Positionering Limburg als Europese regio 9. Floriade en culturele spin-off 10. Toerisme en recreatie Noord-Limburg 11. Cultuursprong Maastricht en culturele hoofdstad 2018
Grensoverschrijdende doorontwikkeling Versnellingsagenda
MiddenLimburg
Westelijke Mijnstreek
Regio Maastricht
Parkstad Limburg
• InnovaToren
• Toerisme en recreatie in relatie tot Maasplassen
• Chemelot Campus • Sportzone • OPAC
• Life & Science Campus Maastricht
• Open Campus Avantis
uregionale E bereikbaarheid
• Euregionaal openbaar vervoer Infrastructuur in relatie tot gebiedsontwikkeling • Versterking oostwest verbinding i.c. A67
ositionering Limburg P als Europese regio
Limburg als voorbeeldregio arbeidsmarkt, onderwijs, zorg, gezondheid, cultuur en veiligheid (overkoepelend thema dat is verwerkt in diverse projecten) • Cultuursprong Maastricht en culturele hoofdstad 2018
• Floriade en culturele spin-off • Toerisme en recreatie Demografische omslag
Integrale gebiedsontwikkeling
• Herstructurerings- • Herstructureringsopgave woonwijken Zuid-Limburg opgave woonwijken MiddenLimburg • Klavertje 4 / Greenport
• Maasplassen • Ontwikkelas N280
VENRAY
Demografische omslag 12. Herstructureringsopgave woonwijken Midden-Limburg 13. Herstructureringsopgave woonwijken Zuid-Limburg Integrale gebiedsontwikkeling 14. Klavertje 4 / Greenport 15. Maasplassen 16. Ontwikkelas N280 17. A2-zone Maasbracht-Beek 18. A2-passage Maastricht 19. Gebiedsontwikkeling Maastricht-Valkenburg 20. Belvédère Maastricht 21. Gebiedsontwikkeling Parkstad(buiten)ring 22. Nationaal Landschap Zuid-Limburg
NoordLimburg
VENLO
• A2-zone MaasbrachtBeek
• A2-passage Maastricht • MaastrichtValkenburg • Belvédère Maastricht
• Gebiedsontwikkeling Parkstad (buiten)ring
• Nationaal Landschap Zuid-Limburg N oordLimburg
MiddenLimburg
Westelijke Mijnstreek
Regio Maastricht
Parkstad Limburg
WEERT
ROERMOND
SITTARD-GELEEN
MAASTRICHT
HEERLEN KERKRADE
VALKENBURG
4
5
6
VERSNELLINGSAGENDA
1 2 3 4 5 6
InnovaToren
Chemelot Campus
Sportzone
OPAC
Life & Science Campus Maastricht
Open Campus Avantis
7
1 Totale investering E 20 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel • Structureel
InnovaToren De betrokken regio
Noord-Limburg
Omschrijving
Dit project omvat de ontwikkeling van de InnovaToren en de inrichting als innovatieversneller in Greenport Venlo. De Provincie heeft de financiële en procesverantwoordelijkheid voor de InnovaToren en de procesverantwoordelijkheid voor het hotelcomplex op het Floriadeterrein. Medio 2009 is duidelijk of er voldoende marktvraag is om een verantwoorde beslissing te kunnen nemen. Naast renderende kunnen er ook onrendabele investeringen aan de orde zijn. De WGR heeft de verantwoordelijkheid op zich genomen voor de Villa Flora. Dit alles moet ertoe leiden dat het evenement Floriade in 2012 in een passende entourage kan plaatsvinden. De InnovaToren wordt naar verwachting eind 2011 opgeleverd.
Betrokken partijen
8
300 200
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
InnovaToren
Vanaf 2009
Entreegebouw
Vanaf 2009
Hotelcomplex
Vanaf 2009
Mogelijk met integratie van het Limburg Paviljoen tijdens Floriade 2012
Vanaf 2009
Vercoulen Verbindt, invulling van het formulebeheer
Vanaf 2009
Provincie, gemeente Venlo, ministeries EZ en LNV.
9
2 Totale investering E 603 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 225 • Structureel 1.000
Chemelot Campus De betrokken regio
Westelijke Mijnstreek
Omschrijving
Het chemiecluster op het Chemelot-terrein ondergaat in hoog tempo een transformatie. Van oudsher zijn DSM en Sabic belangrijke spelers. De focus verschuift van hoogvolumineuze producten naar specialiteiten met hoge toegevoegde waarde. Open innovatie, bundeling van kennis, facilitering van ‘start ups’ en ‘spin outs’, top onderwijs en het bieden van een internationaal aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven, kennisinstellingen en kenniswerkers zijn noodzakelijk om een wereldspeler te kunnen blijven. Kortom, het doel is de Chemelot Campus op het gebied van chemie, materialen en life sciences, te ontwikkelen als broed- en vestigingsplaats voor kennisintensieve bedrijven (onderzoek én productie) en kennisinstellingen (onderwijs en onderzoek). Daarmee wordt het een aantrekkelijke locatie waar (internationale) kenniswerkers en studenten willen komen werken en studeren.
Betrokken partijen
De Chemelot Community, bestaande uit de productiebedrijven op Chemelot, de toeleverende industrie en het kennisnetwerk in de Euregio (UM, AZM, RWTH Aken, KU Leuven en Universiteit van Luik, Universiteit van Hasselt, TU Eindhoven).
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Organiseren van connections and events
2009
Ontwikkeling en beheer van vastgoed, infrastructuur en utilities en dienstenexploitatie
2009
Formulebeheer van de Chemelot Campus
2010
Marketing – branding
2010
Acquisitie van bedrijven en kennisinstellingen
2010
Faciliteren van spin-offs en versnelde groei (Center for Open Chemical Innovation COCI)
2010
Serviceboulevard
2010
Universitair onderwijs in de exacte wetenschappen
2012
Ontwikkelende partijen zijn DSM, Universiteit Maastricht en Provincie Limburg. Partnerships worden aangegaan met o.a. de ministeries EZ en OCW, Vakbonden, Gemeente Sittard-Geleen, Hogeschool Zuyd, Fontys Hogescholen, RWTH Aachen, Regiegroep Chemie.
10
11
3 Totale investering E 160 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 600 • Structureel 1.000
Sportzone De betrokken regio
Westelijke Mijnstreek
Omschrijving
Doel van dit project is in de regio een omgeving te creëren waarin (sport) talenten zich maximaal kunnen ontwikkelen door het ontwikkelen van ontbrekende schakels in talentencentra, sportaccommodaties en ondersteuningsstructuren. Dit opent bovendien nieuwe perspectieven op het gebied van vrijetijdseconomie en innovatie. De Sportzone wordt een episch centrum voor topsport en breedtesport op het vlak van sport beoefening, onderwijs, leisure, innovatie en ondersteunende services in Sittard-Geleen en omgeving. Hierbij ontstaat een topsportklimaat op Olympisch niveau voor 2016 (nationaal Olympisch plan). Centrale doelen zijn: • Meer jongeren voelen zich verbonden met en aangetrokken tot de regio doordat zij een sport- en onderwijsomgeving krijgen aangeboden waarin zij maximale prestaties kunnen leveren op zowel sport als onderwijs vlak. • Het versterken van het woon- en vestigingsklimaat voor bewoners en bedrijven en de branding van de regio door het realiseren van een structurele stroom van sporttalenten, het huisvesten van de top van Nederland voor de speerpuntsporten sporten en het organiseren van (top)sportevenementen. • Het versterken van de samenwerking tussen (top)sporters, onderwijs, onderzoek, zorg en bedrijfsleven waardoor betere sportprestaties ontstaan en productinnovaties. • Het creëren van een sportomgeving en -beleving, die prestatie- en breedtesport stimuleert en daarmee de sportparticipatie en een gezonde leefstijl bevordert.
Betrokken partijen
12
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Sport en prestatie, waaronder: 5 nationale en 4 regionale trainingscentra, ontwikkeling sport accommodaties en implementatie tophandbal in Limburg
Vanaf 2009
Ontwikkeling sportvriendelijk onderwijs en doorlopende leerlijnen sportonderwijs
Vanaf 2009
Economische impuls, waaronder: ontwikkeling innovatieketens rond sport door middel van een expertise & innovatie centrum Vrijetijdseconomie, gezondheid en evenementen
Vanaf 2009
Sport Campus Limburg, waaronder: onderwijs locaties, sport faciliteiten zoals een top wedstrijdhal, sport leisure, retail, sportbonden
2009-2012
Gemeenten, Provincie, onderwijsinstellingen (vmbo t/m WO), Topsport Limburg, Huis voor de Sport, sportbonden en sportverenigingen (sport talentencentra), bedrijfsleven (specifiek vrijetijdseconomie / innovatie en breed sponsoring / branding), zorginstellingen, woningcorporaties, ministeries VWS, OCW en EZ, NOC-NSF. 13
4 Totale investering E 1.700 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 3.000 • Structureel 250
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk
OPAC
3 3
De betrokken regio
Westelijke Mijnstreek
Omschrijving
Dit project beoogt de realisering van een grootschalig ondergronds opslagsysteem voor elektriciteit. Dergelijke systemen zijn nodig om productie van en vraag naar elektriciteit met elkaar in balans te houden. Bij duurzame energie (wind en zon) zijn opwekking en vraag/levering bijvoorbeeld niet op elkaar afgestemd. De geologische gesteldheid om een OPAC te realiseren, kan enkel in Zuid-Limburg.
Onderdelen
Uitvoering
Vaststellen meerwaarde OPAC
2009
Rol overheden bij totstandkoming OPAC
2009
Businesscase in voorbereiding
2009
Door KEMA wordt een haalbaarheidsonderzoek naar nut en noodzaak van grootschalige opslag uitgevoerd in opdracht van de energiesector en de Energieraad.
Procedures/vergunningen
2010-2011
Feitelijke startdatum van de bouw
2012
Betrokken partijen
14
Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
Provincie en nader te benoemen gemeenten, ministeries EZ en VROM.
15
5 Totale investering E 285 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 3.400 • Structureel 250
Life & Science Campus Maastricht De betrokken regio
Regio Maastricht; Parkstad Limburg
Omschrijving
De vraag naar hoogwaardige gezondheidszorg groeit. Er vindt een verschuiving plaats naar het preventief behandelen van patiënten. Dit vraagt om technologische innovaties. Limburg heeft een vooraanstaande kennisbasis op de gebieden hart- en vaatziekten, oncologie, genomics en neurosciences. Zowel de topreferente zorgfunctie als de R&D zijn sterk in ontwikkeling. Doel is om samen met multi-nationals en het MKB deze technologische kennisbasis verder te ontwikkelen en te vertalen tot een volwaardige business. Er is een duidelijke relatie met de Open Campus Avantis in Parkstad, waar de topklinische interventies gaan plaatsvinden. In het kader van de versnellingsagenda Limburg wordt ingezet op een gecoördineerde kennisintensieve campusontwikkeling in Limburg. De Life & Science Campus Maastricht zal het gehele continuüm van gezondheid (van risicobepaling en preventie tot diagnose, behandeling en nazorg) en onderzoek (van basaal en transnationaal onderzoek tot clinical trials, topreferent onderzoek en valorisatie) integraal aanbieden. Dit is uniek voor Nederland. De komende 10 jaar zullen de academische en bedrijfsmatige activiteiten op het terrein van gezondheid, lifestyle en life sciences sterk toenemen. Er ontstaat een open stadscampus van inter- nationale allure waar wetenschappers, ondernemers en burgers voortdurend nieuwe verbindingen met elkaar aangaan.
Betrokken partijen
16
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Oprichten Campus ontwikkelingsteam
2009
Starten van de gebiedsontwikkeling Randwyck
Vanaf 2009
Uitbouw kennispotentieel en topreferente klinische toepassing op het terrein van hart- en vaatziekten (o.a. cohort-Maastrichtstudie)
Vanaf 2009
Realisering Europees centrum voor ‘high field brain imaging’: neurosciences (het gaat hierbij om onderzoek (MRI-technieken) naar het ontstaan van ziektebeelden die aangestuurd worden vanuit de hersenen)
Vanaf 2009
Realisering Europees centrum voor toxicogenomics (ontwikkeling van betrouwbare en snelle testen voor bepaling van de toxiciteit van chemische stoffen als alternatief voor dierproeven)
Vanaf 2009
Realisering Europees centrum voor oncologische en cardiovasculaire beeldvorming
Vanaf 2009
Maastricht UMC, Universiteit Maastricht, Netherlands Genomics initiative (NG), EU, Forschungsinstitut Julich RWTH, BioPartner Center Maastricht, Klinikum Aachen, marktpartijen, gemeente Maastricht, LIOF, ministeries van EZ en VWS.
17
6 Totale investering E 422 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 5.850 • Structureel 1.615
Open Campus Avantis De betrokken regio
Parkstad Limburg
Omschrijving
Met de Open Campus Avantis wordt invulling gegeven aan de open innovatiegedachte om kennis te ontwikkelen en te delen. Deze campus richt zich zowel op hoogwaardige gezondheidszorg als op energie-innovatie. De vraag naar hoogwaardige gezondheidszorg en in het bijzonder de behoefte aan selectieve interventies wordt steeds groter. Het aandachtsgebied van Avantis betreft de klinische toepassing van hart- en vaatziekten, inclusief de realisering van de topreferente functie en businessontwikkeling. Het European Cardiovascular Centre is hiervan de drager. De Open Campus richt zich ook op het ontwikkelen van systemen voor zonneenergie. De regio Parkstad heeft een rijke historie met betrekking tot energiewinning. Het aantrekken van bedrijfsmatige activiteiten is van eminent belang, aangezien deze sector kennisintensief is. Daarnaast is de beschikbaarheid van voldoende grondstof (Silicium) belangrijk. De inzet is er dan ook om de solarketen sluitend maken.
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Wijk van morgen (C2C-bouwen)
2009
Solar Academy: trainingscentrum voor operators en engineers in het efficiënt produceren van zonnecellen
2010
Starterscentrum Solar: gezamenlijke huisvesting en het delen van testapparatuur en andere faciliteiten
2010
TSM: productie van Silicium, grondstof voor zonnecellen (zie ook projectnr. 17)
2010
Silicium onderzoekstinstituut: onderzoekscentrum voor het optimaal produceren van grondstoffen voor zonnecellen
2011
European Cardiovasculair Centre
2012
Er is een duidelijke relatie met de Life & Science Campus Maastricht en Chemelot Campus wat betreft The Silicon Mine (TSM).
Betrokken partijen
18
Provincie, gemeente Heerlen, MUMC, RWTH, Klinikum Aachen, MAASTRO clinic, Solland, ECN, Ecorys, Hogeschool, Avantis, ministeries VWS en EZ.
19
20
EUREGIONALE BEREIKBAARHEID
7 8
Versterking oost-westverbinding i.c. A67
Euregionaal openbaar vervoer
21
7 Totale investering E 500 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 7.500 • Structureel -
Versterking oost-westverbinding i.c. A67 De betrokken regio
Noord-Limburg
Omschrijving
De verkeersafwikkeling op de oost-west corridor A67 staat onder druk, met name tussen Brainport Eindhoven en Greenport Venlo. Dit is vooral een gevolg van het zeer hoge aandeel vrachtverkeer op deze achterlandverbinding. De problematiek zal na openstelling van de A74 verder toenemen en zich uitbreiden naar knooppunt Zaarderheiken en de A73 langs Blerick. Dit zet de economische ontwikkeling van zowel Greenport als Brainport eveneens onder druk.
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3
Onderdelen
Uitvoering
Toevoegen van wegcapaciteit door spitsstroken en/of een derde rijstrook op de A67 en de A73 langs Blerick
Na 2011
Aanpassingen/fly-over Zaarderheiken
Na 2011
Maatregelen aan de A67 tussen de Belgische grens met Noord-Brabant en de Duitse grens met Limburg zijn door V&W nog niet voorzien. In MIRT-kader zijn bestuurlijk afspraken gemaakt over het uitvoeren van een verkenning, die in 2009 zou plaatsvinden, maar door V&W recent (eenzijdig) is uitgesteld tot 2011.
Betrokken partijen
22
RWS, ministerie V&W, Provincie, gemeenten Venlo, Maasbree, Horst aan de Maas, Sevenum, Provincie Noord-Brabant.
23
8 Totale investering E 158 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 1.725 • Structureel 25
Euregionaal openbaar vervoer
Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
De betrokken regio’s
Alle regio’s
Omschrijving
Het gaat hierbij om versterking van het grensoverschrijdende openbaar vervoer in Limburg.
Onderdelen
Uitvoering
Het openbaar vervoer netwerk is van groot belang voor de sociaal-economische ontwikkeling van de Euregio. Het vormt de verbindende schakel tussen de steden van Limburg en het Euregionaal stedelijk netwerk, de daarin gelegen kennisinstellingen, hoogwaardige bedrijven en organisaties. Met het Euregionale OV-netwerk worden de in de Euregio gelegen opstappunten van de nationale Intercity-netwerken en het Europese hogesnelheidsnet beter bereikbaar.
Uitwerking Euregionale beleidsvisie EMR en planstudies en verkenningen
Gestart
Realisering Hasseltlijn
2010-2013
Verbetering Maaslijn (maatregelen MIRT-overleg voorjaar 2009)
2010-2013
Realisering Avantislijn ter verbinding van de campussen en de RWTH
Vanaf 2010
Realisering IC Eindhoven - Aken en Eindhoven - Düsseldorf
2015
Verdubbeling en elektrificatie van Heerlen - Herzogenrath
Na 2015
Betrokken partijen
24
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk
Provincie, gemeenten Maastricht, Parkstad, Roermond, Venlo en Venray; Stadsregio Arnhem-Nijmegen; ministeries V&W en EZ; ProRail; DB-netz; Belgisch Limburg; NRW; Regio Aken; AVV/NVR; De Lijn; NS; NMBS; Veolia.
25
26
EUROPESE REGIO
9 10 11
Floriade en culturele spin-off
Toerisme en recreatie Noord-Limburg
Cultuursprong Maastricht en culturele hoofdstad 2018
27
9 Totale investering E 110 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 1.650 • Structureel -
Floriade en culturele spin-off
Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
De betrokken regio
Noord-Limburg
Omschrijving
Limburg zorgt voor de organisatie van de wereldtentoonstelling Floriade 2012, gericht op ontvangst van ruim 2 miljoen bezoekers. Het evenement levert een bijdrage aan de ambitieuze doelstellingen van Greenport en Klavertje 4 door de internationale schijnwerpers gedurende een half jaar op deze regio te richten. Daarbij zal het evenement katalysator zijn van culturele en economische ontwikkelingen. Eén van de uitgangspunten van het project Floriade is om de noodzakelijke investeringen zo veel mogelijk een duurzaam karakter te geven.
Onderdelen
Uitvoering
Planologische, infrastructurele en organisatorische voorbereiding van het evenement Floriade 2012
Vanaf 2009
Culturele en sociale spin-off (triënnale)
Vanaf 2009
Economische spin-off: agribusiness en leisure
Vanaf 2009
Duurzaamheid (C2C en energie)
Vanaf 2009
Realisering van gebouwen (zoals de InnovaToren en Entreegebouw) voorafgaand aan de opening van de wereldtentoonstelling is een belangrijke vereiste, ook voor periode na de Floriade.
Limburg paviljoen
Vanaf 2009
Wereldpaviljoen
Vanaf 2009
Villa Flora
Vanaf 2009
Betrokken partijen
28
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk
Provincie, regiogemeenten, WGR Venlo, Floriade BV, Klavertje 4 stuurgroep, Ministeries LNV, EZ, OCW en VROM, GOB en DLG.
InnovaToren (zie projectnr. 1)
29
10 Totale investering E 5 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 50 • Structureel -
Toerisme en recreatie Noord-Limburg De betrokken regio
Noord-Limburg
Omschrijving
De sector Leisure vormt een belangrijk onderdeel van de kwaliteit van leven in Noord-Limburg en heeft nog veel niet-aangeboorde potentie voor het stimuleren van de economische dynamiek in het gebied. De Floriade in 2012 is niet alleen een instrument om meer mensen naar deze mooie regio te krijgen, maar ook een katalysator voor de toeristische (door-)ontwikkeling van Noord-Limburg. Dit vraagt om diverse samenhangende acties, waarbij de profilering van het gebied en de verbetering van de regionale en grensoverschrijdende samenwerking belangrijk zijn.
Betrokken partijen
30
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Het verbeteren van de identiteit en zichtbaarheid van de regio onder meer door maximale toeristische spin-off van de Floriade
Vanaf 2009
Plan voor versterking van de vrijetijdsector
2010
Opzetten van een gastvrijheidacademie
2010-2012
Provincie, regio Venlo, Stichting Promotie Noord Limburg, de promotieplatforms in Noord Limburg, de Samenwerkende VVV’s in Limburg (SVL), euregio rijn-maas-noord, Euregio Rijn-Waal, Floriade BV, het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) en Niederrhein-gemeenten, ministeries LNV, VROM en EZ.
31
11 Totale investering E 176 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 2.565 • Structureel 325
Cultuursprong Maastricht en culturele hoofdstad 2018 De betrokken regio’s
Westelijke Mijnstreek; Regio Maastricht; Parkstad Limburg
Omschrijving
Maastricht is als één van de oudste steden in Nederland een bakermat van culturele tradities en vernieuwing. Door de grote potenties op dit gebied nog beter in (eu)regionale samenhang te benutten zullen de effecten op het gebied van economie, arbeidsmarkt, onderwijs, onderzoek en ruimte naar een duurzaam hoger niveau getild worden. Cultuursprong richt zich op het realiseren van een blijvende imagoverbetering op cultureel en creatief gebied in de Euregio Maas-Rijn. Hiermee wordt bijgedragen aan een structurele verbetering van het (internationale) cultuuraanbod, het bevorderen van een grotere participatie van culturele productie- en kennisinstellingen in internationale samenwerking en versterking van de economische ontwikkeling van de regio. In dit kader wil Maastricht (ingebed in het Stedelijk Netwerk Zuid-Limburg en de Euregionale stedenring Aken, Luik, Hasselt) in 2018 culturele hoofdstad van Europa worden. Deze kandidatuur wordt ondersteund door alle steden in de Euregio en de Provincies Belgisch Limburg en Luik.
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Opstellen bidbook culturele hoofdstad 2018
2009-2012
Versterken fysieke culturele infrastructuur (in de komende jaren wordt een lijst van projecten uitgevoerd die er allemaal toe bijdragen dat de Euregio rond Maastricht verbeterde mogelijkheden en een duidelijker gezicht op het gebied van kunst en cultuur zal hebben)
Vanaf 2009
Versterken culturele programmering (er is een artistiek leider aangesteld die medio 2009 de uitgangspunten en ambities zal formuleren en die onderstreept met een programma gedurende de komende jaren)
Vanaf 2009
Een en ander zal leiden tot een sterke Europese en culturele profilering. Dit leidt tot een vergroting van de werkgelegenheid in de regio en toename van het aantal internationale bezoekers en bestedingen.
Betrokken partijen
32
Culturele instellingen en overheden in de (Eu)regio en private partijen, ministeries EZ en OCW.
33
34
DEMOGRAFISCHE OMSLAG
12 13
Herstructureringsopgave woonwijken Midden-Limburg
Herstructureringsopgave woonwijken Zuid-Limburg
35
12 Totale investering E 3.300 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 153.000 (Midden- en Zuid-Limburg samen) • Structureel -
Herstructureringsopgave woonwijken Midden-Limburg De betrokken regio
Midden-Limburg
Omschrijving
Tegen de achtergrond van ontwikkelingen in de bevolkingsomvang en -opbouw, kwaliteitswensen en de huidige voorraad aan woningen en voorzieningen zijn forse ingrepen in de gebouwde omgeving nodig om het woon- en leefklimaat duurzaam te kunnen blijven waarborgen. Deze ontwikkelingen, die bij ongewijzigd beleid onvermijdelijk tot leegstand, (sociale) achteruitgang en waardedaling gaan leiden, zullen zich in het komend decennium in de hele provincie voordoen. De periode tot het tijdstip waarop dit ook in Midden-Limburg manifest wordt, moet goed worden benut om te anticiperen en kwaliteit te waarborgen. Uitgangspunt is dat bewoners en partijen blijven investeren als dit leidt tot een impuls aan het verbeteren c.q. versterken van het woon- en leefklimaat in hun wijken en kernen. Dit vraagt om een gezamenlijke aanpak en gerichte inspanningen om de gewenste kwaliteitsimpuls te kunnen geven aan woningbestand, voorzieningen, (publieke) omgeving en sociaal kapitaal. Door dit perspectief blijft het gebied aantrekkelijk voor burgers en bedrijven om in te wonen, werken en leven. Aanpak, sturing en financieringsvraagstuk van de woningbouw-/herstructureringsopgave worden vormgeven in samenspraak met gemeenten, corporaties en marktpartijen. Om te komen tot een gezamenlijk arrangement van gemeenten, Provincie, corpora- ties en ontwikkelaars is een (boven-)regionaal samenhangende programmering van de kwalitatieve en kwantitatieve verbetering noodzakelijk van: de bestaande woningvoorraad, de verdeling van de profilering van bestaande en nieuwe woonmilieus en de verdeling van woonkwaliteiten binnen de regio (waaronder de sociale huisvesting). De aanpak van wijken met urgente leefbaarheidproblemen (fysiek én sociaal) is prioritair.
Betrokken partijen
36
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3
Onderdelen
Uitvoering
Inzicht in vraag/behoefte en aanbod op de regionale woningmarkt, in kaart brengen van de woningbouwopgaven en de stedelijke herstructurering, ontwikkelen visie en operationele instrumenten, inclusief sturing en financiering en draagvlak, investeringen in leefbaarheid van kernen op het platteland
Vanaf 2009
Vanaf 2009 Versnelling van de uitvoering van de woon-/ herstructureringsopgave gericht op een aantal wijken met een majeure fysieke en sociale verbeteropgave en aanpak van leefbaarheidvraagstukken in het kernen op het platteland, beide via bindende afspraken en uitvoeringsgerichte arrangementen tussen partners Realiseren van meer duurzame en energiezuinige wijken
Vanaf 2009
Provincie, gemeenten, woningcorporaties, ministeries VROM en WWI, marktpartijen en aanbieders van zorgvoorzieningen zoals zorg en onderwijs. 37
13 Totale investering E 6.908 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 153.000 (Midden- en Zuid-Limburg samen) • Structureel -
Herstructureringsopgave woonwijken Zuid-Limburg De betrokken regio’s
Westelijke mijnstreek; Regio Maastricht; Parkstad Limburg
Omschrijving
Tegen de achtergrond van ontwikkelingen in de bevolkingsomvang en -opbouw, kwaliteitswensen en de huidige voorraad aan woningen en voorzieningen zijn forse ingrepen in de gebouwde omgeving nodig om het woon- en leefklimaat duurzaam te kunnen blijven waarborgen. Deze ontwikkelingen, die bij ongewijzigd beleid onvermijdelijk tot leegstand, (sociale) achteruitgang en waardedaling gaan leiden, zijn nu al manifest in delen van Zuid-Limburg en zullen zich in het komend decennium in de hele provincie voordoen. Uitgangspunt is dat bewoners blijven investeren in hun wijk als de negatieve effecten van krimp effectief worden bestreden. Daarvoor werken alle partijen samen om er voor te zorgen dat woningen en voorzieningen in aantal worden teruggebracht en de resterende voorraad, evenals de (publieke) omgeving en het sociaal kapitaal een kwaliteitsimpuls krijgen. Zo wordt nieuwe waarde gecreëerd en de (dreigende) waardedaling op termijn omgebogen in een stijging. Door dit perspectief blijft het gebied aantrekkelijk voor burgers en bedrijven om in te wonen, werken en leven. Voor elke nieuw te bouwen woning moeten er afhankelijk van de regio 1 of 2 afgebroken worden als onderdeel van de kwalitatieve vernieuwing. Aanpak, sturing en financieringsvraagstuk van de herstructureringsopgave worden vormgeven in samenspraak met gemeenten, corporaties en marktpartijen. Deze kunnen de opgave echter niet alleen aan. Voor het uit de markt nemen van overtollige woningen en voorzieningen zal een fonds moeten worden ingesteld. Het rijk heeft het voornemen in eerste aanleg € 12 mln. hieraan bij te dragen. Een (boven-)regionaal samenhangende programmering van de kwalitatieve en kwantitatieve verbetering van de bestaande woningvoorraad en van de verdeling van de profilering van bestaande en nieuwe woonmilieus is onontbeerlijk. De aanpak van wijken met urgente leefbaarheidproblemen (fysiek én sociaal) is prioritair.
Betrokken partijen
38
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3
Onderdelen
Uitvoering
Inzicht in vraag/behoefte en aanbod op de regionale woningmarkt, in kaart brengen van woningbouwopgaven en stedelijke herstructurering, ontwikkelen visie en operationele instrumenten, inclusief sturing en financiering
Vanaf 2009
Versnelling van de uitvoering van de herstructureringsopgave gericht op een aantal wijken met een majeure fysieke en sociale verbeteropgave via bindende afspraken en uitvoeringsgerichte arrangementen tussen partners
Vanaf 2009
Realiseren van meer duurzame en energiezuinige wijken
Vanaf 2009
Realiseren van herstructurering in 7 proefregio’s: Vrieheide, Kerkrade West, Brunssum Centrum, Hoensbroek, Heiveld, Sanderbout, Zitterd Revisited
Vanaf 2009
Provincie, gemeenten, woningcorporaties, ministeries VROM en WWI, marktpartijen en aanbieders van zorgvoorzieningen zoals zorg en onderwijs. 39
40
INTEGRALE GEBIEDSONTWIKKELING
14 15 16 17 18 19 20 21 22
Klavertje 4 / Greenport
Maasplassen
Ontwikkelas N280
A2-zone Maasbracht-Beek
A2-passage Maastricht
Gebiedsontwikkeling Maastricht-Valkenburg
Belvédère Maastricht
Gebiedsontwikkeling Parkstad(buiten)ring
Nationaal Landschap Zuid-Limburg
41
14 Totale investering E 913 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 13.420 • Structureel 5.600
Klavertje 4 / Greenport De betrokken regio
Noord-Limburg
Omschrijving
In haar samenhang zorgt gebiedsontwikkeling Klavertje 4, hart van Greenport Venlo voor de fysieke ontwikkeling van het concept Greenport Venlo, het agrofoodconcept als economische motor van de regio met een brede internationale uitstraling. De gebiedsontwikkeling is onder andere bepalend voor het bedrijvenpark Greenpark en de beoogde InnovaToren. Op Greenpark wordt een R&B-campus voor Fresh & Food ontwikkeld. Klavertje 4, waarin ook C2C (cradle-to-cradle) is verankerd, is al geruime tijd een grote en importante ontwikkeling die ook nationaal in de spotlights staat en daarmee ook nationale en regionale investeringsagenda’s heeft beïnvloed. Er worden stappen gezet om te komen tot een Overheids NV Klavertje 4 - Greenport Venlo. Hiermee wordt beoogd extra uitvoeringskracht te genereren. De ambitie van Greenport Venlo is binnen Europa één van de belangrijkste spelers op het gebied van tuinbouw, vers en gezonde voeding te zijn en te blijven. Greenport Venlo is het platform én uithangbord voor een groot aantal activiteiten, initiatieven en samenwerkingsverbanden in de Fresh & Foodsector in NoordLimburg met relaties naar Zuid-Oost Brabant en het Duitse Niederrhein gebied. Voor Greenport Venlo is een visie geformuleerd: ‘Greenport Venlo 2020, de nieuwe verbinding’. Naast Klavertje 4 (als basic) zijn ‘waardecreatie’, ‘leren’ en ‘quality of life’ de drie centrale pijlers. Het versterken van kennis en vooral de toepassing daarvan zijn van cruciale betekenis (bijvoorbeeld bundeling van krachten in een kennisbeurs). Maar ook internationale ontwikkelingen en verbinding leggen met thema’s als voeding en gezondheid, energie en tuinbouw, agrologistiek. De drie pijlers binnen het Greenportconcept zullen door middel van een Bestuurlijk Platform gekoppeld worden met de andere participanten.
Betrokken partijen
42
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3 3
Onderdelen
Uitvoering
Greenportlane
2009-2020
Duurzame energiecentrale (DECC)
2009-2011
Ontwikkeling Energygrid
2009
C2C-energie Klavertje 4
2009-2011
Uitbreiding van R&D en nieuwbouw van productiefabrieken Scheutenglas en energiecampus
2009-2013
Bebouwing en inrichting van het gebied voor de Floriade (op termijn het kantorenpark Greenpark)
2009-2012
Pijler ‘waardecreatie’: ondersteuning projecten en initiatieven van ondernemers die leiden tot innovatieve producten, productverbeteringen en nieuwe productmarktcombinaties
2009-2011
Pijler ‘leren’: kennis voor ondernemers, vertaling naar innovatieve kunde en kassa (dit betreft onder meer een masteropleiding/leerstoel in Venlo)
2009-2014
Pijler ’basic’ Klavertje 4 via de Overheids NV
Vanaf 2009
Greenport servicepunt
2012-2015
Ontwikkeling werklandschap (inclusief glastuinbouw Californië, Siberië)
2010-2040
Groenstructuur
Vanaf 2010
Gemeenten Horst aan de Maas, Sevenum, Venlo en Maasbree, Provincie, ministeries EZ en VROM, GOB, ICGV, Stichting Loods, UM, LIOF, Syntens, marktpartijen. 43
15 Totale investering E 500 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 7.500 • Structureel 500
Maasplassen
Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
De betrokken regio
Midden-Limburg
Omschrijving
Het economisch potentieel van de Maasplassen wordt nog niet optimaal benut. De hoogwaterbescherming moet verbeterd worden en de verschillende functies moeten meer in balans gebracht worden. De impasse die de afgelopen decennia is ontstaan moet worden doorbroken door een integrale aanpak voor het gehele gebied. De Maasplassen zullen als een herkenbaar samenhangend gebied op de kaart worden gezet.
Onderdelen
Uitvoering
Realiseren hoogwaterbescherming en wegnemen van belemmeringen bij de doorstroming van de Maas op basis van normstelling Commissie Veerman
In uitvoering
Natuur- en landschapsontwikkeling
In uitvoering
Wonen op of aan het water
Na 2012
De kansen van de regio liggen onder meer in de sterke groei van het kooptoerisme, de toeristisch-recreatieve sector en de culturele uitstraling van het gebied. De Maasplassen (en kanalen) zijn een kansrijk watersportgebied, ook de paardensport in Weert heeft legio kansen.
Bedrijvigheid aan het water
Na 2012
Leisure (onder andere dagtoerisme, verblijfsrecreatie en verbetering kanalenstructuur)
Vanaf 2010
(Water)sport (o.a. in Weert en omgeving)
Vanaf 2010
Met Rijkswaterstaat Limburg en andere partijen worden de mogelijkheden bezien om de Maas verdere ruimte te bieden. Vanuit die opgave wordt dan bekeken welke economische, natuur- en landschappelijke kansen verder tot ontwikkeling kunnen worden gebracht. Hoogwaterbescherming, natuurontwikkeling, wonen op of aan het water en dag-recreatie zullen hierbij in samenhang worden ontwikkeld. Hierbij wordt ook over de landsgrenzen heen gesproken over de ontwikkelpotenties om ook deze verder tot uitvoering te brengen.
Culturele fysieke infrastructuur (bijvoorbeeld het ECI-complex)
Vanaf 2010
Betrokken partijen
44
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk
Gemeenten Midden-Limburg, gemeenten Beesel en Kessel, gemeenten Kinrooi en Maaseik, Provincie, Rijkswaterstaat Limburg, ministeries V&W, LNV, EZ, VROM, OCW, waterschappen, natuurorganisaties en marktpartijen.
45
16 Totale investering E 500 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 7.500 • Structureel 500
Ontwikkelas N280 De betrokken regio
Midden-Limburg
Omschrijving
De N280 biedt kansen om de groeiende handel en zorgsector in Weert en Roermond te faciliteren en tevens de bereikbaarheid van het gebied te vergroten. Daarmee worden de complementaire economieën van de stadsregio’s verbonden. De ontsluiting van het gebied Oost-West vraagt daarbij bijzondere aandacht. Dit biedt tevens kansen voor ontwikkelingen in het gebied rond de N280, zoals de ontwikkeling van ‘een zorgstrip’ en de ontsluiting van de Maasplassen als toeristisch-recreatief gebied.
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Ontwikkeling infrastructuur N280
2010-2012
Zorgstrip (zorg, bedrijvigheid, natuur)/Proteion Ciro
Vanaf 2010
Lightrail in combinatie met IJzeren Rijnontwikkeling
Na 2014
De N280 heeft de potentie om uit te groeien tot de belangrijkste oost-westverbinding in Midden-Limburg, waarbij ook de mogelijke samenhang met de besluitvorming over de IJzeren Rijn bezien moet worden. Het opstellen van de MER is een van de eerste stappen die gezet moeten worden. De potentie van de N280 strekt hierbij verder dan een verkeerskundige kans. De N280 biedt mogelijkheden voor waardeontwikkeling in de gespecialiseerde zorgsector in combinatie met landschapsontwikkeling en verdere ontwikkeling van bedrijvigheid. De bundeling van voorzieningen zullen leiden tot meerwaarde voor het gebied in economische en landschappelijke zin.
Betrokken partijen
46
Regio Midden-Limburg (7 gemeenten), Provincie, zorginstellingen (m.n. Proteion-Ciro), ministeries V&W, VWS en EZ, private ontwikkelaars en institutionele beleggers.
47
17 Totale investering E 967 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 14.000 • Structureel 540
A2-zone Maasbracht-Beek De betrokken regio
Westelijke Mijnstreek
Omschrijving
De Westelijke Mijnstreek is dé industrieregio van Limburg. In de A2-zone Maasbracht-Beek liggen belangrijke innovatieve hoogtechnologische bedrijven als DSM, Sabic en NedCar. Deze zone is in potentie goed ontsloten via weg, spoor, water, buis en lucht, maar loopt in toenemende mate tegen bereikbaarheidsproblemen aan. De ligging van het chemiecluster binnen de economische en kennisclusters te midden van omliggende regio’s biedt goede kansen voor de verdere ontwikkeling tot centrum voor innovatieve hoogtechnologische bedrijvigheid. Innovatieve hoogtechnologische bedrijvigheid (gericht op ‘chematerials & energie’, automotive, zorg en luchtvaarttechniek) draagt bij aan een concurrerende en duurzame economische structuur in de regio Westelijke Mijnstreek met een toenemend aandeel in het BNP. Dat betekent primair investeren in innovatie, voortbouwend op de ingezette koers met de Versnellingsagenda en daarnaast het ontwikkelen van een uitstekend vestigingsklimaat, met voldoende en zorgvuldig gebruikte ruimte van goede kwaliteit, een uitstekende internationale bereikbaarheid, een goed functionerend multimodaal logistiek knooppunt en een arbeidsmarkt op niveau. De ontwikkelingsvisie A2-zone Maasbracht-Beek vormt daarbij een uitdagend perspectief voor een samenhangende ruimtelijke ontwikkeling van het gebied rond de A2.
Betrokken partijen
48
Gemeenten Westelijke Mijnstreek, gemeenten Echt-Susteren en Maasgouw, Provincie, ministeries VROM, V&W en EZ, Atelier Rijksbouwmeester, LIOF, Kamer van Koophandel, MKB, LLTB, DSM, SABIC, Chemelot, NedCar, Orbis, Milieufederatie, Landschapsparken De Graven en Susteren, Graetheidecomité, logistieke bedrijvigheid, energiesector, kennisinstellingen.
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3 3
Onderdelen
Uitvoering
Chemelot Campus (zie projectnr. 2) OPAC (zie projectnr. 4) Gebiedsaanpak verkeersmanagement A2
In uitvoering
Spitsstrook A2 Het Vonderen-Kerensheide noord-zuid
2009-2010
Spitsstrook A2 zuid-noord in combinatie met aanpak Kerensheide
2013
Duurzame verbreding A2
2016
Verbetering logistiek systeem: noordelijke spooraantakking van haven Born met ongehinderde verbinding naar NedCar, Chemelotterminal, Zuidaansluiting Chemelot (opties voor de lange termijn zijn een propeenpijpleiding en een spoorlijn Genk – Sittard)
Vanaf 2009
Technocollege: doorlopende leerlijn vmbo-mbo
2009-2010
Aviation Competence Centre als onderdeel van de Maintenance Boulevard MAA: een mbo-curriculum Vliegtuigonderhoud
2009-2010
Spoorzone (spoorse doorsnijding) Sittard-Geleen
2010
TSM: ontwikkeling siliciumfabriek op Chemelot om de solarketen in samenhang met ontwikkelingen op Avantis te sluiten (zie ook projectnr. 6)
2010
Integrale gebiedsontwikkeling Graetheide: spin off van de Chemelotcampus op Graetheide/ De Lexhy, robuuste ecologische verbindingen en een excellent woonmilieu
Vanaf 2010
Integrale gebiedsontwikkeling NedCar: bedrijventerrein- en landschapontwikkeling, logistieke verbindingen en mogelijke vestiging van een Duurzame Energie Centrale
Vanaf 2010
49
18 Totale investering E 1.200 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 18.000 • Structureel -
A2-passage Maastricht De betrokken regio
Regio Maastricht
Omschrijving
Voor de A2-passage door Maastricht wordt gewerkt aan een integraal gebiedsontwerp. Dit moet leiden tot een betere bereikbaarheid van Maastricht en doorstroming op de A2, grotere verkeersveiligheid en leefbaarheid in omliggende buurten, nieuwe kansen voor stedelijke vernieuwing en opheffing van barrières. De aanpak is vernieuwend wat betreft scope, aanbiedingsprocedure en samenwerkingsvorm tussen de publieke partners. Tracéwet, bestemmingsplan- en aanbestedingsprocedure worden gecombineerd. Er vindt een ‘aanbestedingswedstrijd’ plaats tussen marktpartijen binnen bepaalde randvoorwaarden en budget, op basis waarvan medio 2009 het winnende plan wordt gekozen. Vanuit de A2-passage vindt afstemming plaats met aanpalende projecten als mobiliteitsmanagement, maaskruisend verkeer, ontwikkeling en aanleg van een OV-as en een lightrailstation inclusief P+R-functie. Daarnaast richt dit project zich nadrukkelijk op het waarmaken van de Limburgse ambitie om de uitgangspunten ‘duurzaamheid’ en C2C zoveel mogelijk toe te passen in en rond de A2-passage, dus een op duurzaamheid gebaseerde, samenhangende gebiedsontwikkeling Maastricht noord-oost.
Betrokken partijen
50
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3
Onderdelen
Uitvoering
A2-ondertunneling tussen Geusselt en Europaplein
Vanaf 2010
Volledige verknoping A2/A79
Vanaf 2010
Nieuwe verbindingsweg tussen A2/A79 en Beatrixhaven
Vanaf 2010
Opheffen van de huidige barrièrewerking van de snelweg
Vanaf 2010
Verbetering verkeersfunctie Viaductweg
Vanaf 2010
Nieuwe bovengrondse inrichting
Vanaf 2010
Nieuwe stadsentrees bij Geusselt en Europaplein
Vanaf 2010
Verbetering langzaam verkeerverbindingen Maastricht NO met Geusseltpark en Landgoederenzone.
Vanaf 2010
Nieuw centrum voor Maastricht-oost
Vanaf 2010
Duurzame gebiedsontwikkeling Maastricht NO en Geusseltpark
Vanaf 2010
Projectpartners A2 bestaan uit: RWS, ministeries V&W en VROM, gemeenten Maastricht en Meerssen en Provincie. Voor de omgeving zijn betrokken: woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, A2-Buurtenplatform, A2-Bedrijvenplatform, ondernemers in Geusseltpark en Landgoederenzone, gebiedscommissie Maastricht/Mergelland.
51
19 Totale investering E 515 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 3.300 • Structureel 650
Gebiedsontwikkeling Maastricht-Valkenburg
Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
De betrokken regio
Regio Maastricht
Omschrijving
Het aanbod op het gebied van vrijetijdseconomie in het Heuvelland is sterk versnipperd. Het vervlechten en benutten van de complementaire kwaliteiten op dit gebied van Maastricht en Valkenburg brengt deze economische activiteiten op een hoger en meer duurzaam niveau.
Onderdelen
Uitvoering
Ontwikkeling Landgoederenzone Maastricht-Meerssen en het Geuldal
2010-2020 2010
Door het realiseren van een bij de eigenheid van beide plaatsen passende kwaliteitsimpuls voor bezoekers en bewoners zal een attractieve en toekomstgerichte profilering van de regio worden ontwikkeld. Dat levert meerdaagse arrangementen op, zorgt voor extra bestedingen en toeloop en leidt tot herhaalbezoeken. Deze kwaliteitsimpuls zorgt verder voor een betere branding van de regio, waarmee nieuwe investeerders worden aangetrokken die weer zorgen voor extra uitstraling. Door middel van elkaar versterkende investeringen in vrijetijdseconomie wordt toegevoegde waarde gecreëerd aan bestaande en nieuwe voorzieningen en ontwikkelingen. Het resultaat van deze investeringen moet aantoonbaar effect (werkgelegenheid — langere verblijfsduur en meer bestedingen) genereren in het Heuvelland en Zuid-Limburg.
Medisch zorgtoerisme: het accommoderen van hoogwaardige medische services in Valkenburg Bijzondere leisure-ontwikkeling op de as Cauberg-Emmaberg (Valkenburg)
2011
Park Geusselt: hoogwaardige en duurzame sportaccommodatie in combinatie met wonen en werken in een groene omgeving
2009-2012
Realisering United World College
2010-2012
Het opwaarderen van het historische centrum van Valkenburg
2010-2013
Betrokken partijen
52
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk
Gemeenten Maastricht, Valkenburg en Meerssen, Provincie, DLG, Gebiedscommissie, ministeries LNV, VROM en OCW, private investeerders, AZM/Klinikum/ zorgaanbieders.
53
20 Totale investering E 1.400 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 7.500 • Structureel 50
Belvédère Maastricht De betrokken regio
Regio Maastricht
Omschrijving
Gebiedsontwikkeling Belvédère omvat de transformatie van de noordwestzijde van Maastricht tot een hoogwaardig binnenstadsmilieu. Het gebied is ruim 250 ha. Hier liggen nu vooral vervallen bedrijventerreinen. Belangrijke thema’s daarbij zijn duurzaamheid, vergroten van de weerbaarheid van stad en regio: door inpassing van industriële werkgelegenheid, versterking industriële monumentaliteit, aanleg van ecologische verbindingen en verbetering van de bereikbaarheid (OV-lightrailbus, voetganger, fiets en autobereikbaarheid). De bedoeling is dat de aangrenzende en wat zwakke buurt Boschpoort wordt meegetrokken in het transformatieproces. De gebiedsontwikkeling wordt gekenmerkt door een totaalaanpak van fysiek, sociaal en economisch en ontwikkelen, beleggen en beheren. Daarbij zijn grotere programmapunten op het vlak van openbare voorzieningen die normaliter door een publieke partij worden opgepakt ondergebracht in de samenwerking tussen gemeente en private partijen. In pps-verband wordt samengewerkt op het vlak van grondexploitatie en gebiedsbeheer/parkmanagement. Hiertoe zijn opgericht de Belvédère Wijkontwikkelingsmaatschappij en de Exploitatiemaatschappij ‘t Bassin Maastricht.
Betrokken partijen
54
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3 3
Onderdelen
Uitvoering
Realisering van diverse culturele infrastructurele voorzieningen passend binnen Cultuursprong Maastricht en culturele hoofdstad 2018 (zie projectnr. 11)
2009
Toepassing van restwarmte van de industrie en gebruik van zonnewarmte
2011
Deelgebied Belvédèrehaven met ongeveer 250 woningen, een binnenhaven, een buurtwinkel, energievoorziening via waterkracht en realisering van een deel van de ecologische structuur
In uitvoering
Deelgebied Sphinx is de start nabij met ongeveer 700 woningen, 30.000 m2 retail, een culturele voorziening, restauratie van monumentaliteit, verbetering hoofdinfrastructuur, gebruik restwarmte en een openbare parkeergarage
2010
Deelgebied Nutsbedrijven met ongeveer 300 woningen, een parkeergarage, een culturele voorziening en gebruik restwarmte
2010
Deelgebied Timmerfabriek met een grotendeels cultureel programma aangevuld met beperkte horecafaciliteit
2010
Deelgebied Francois de Veyestraat met ontwikkeling van een bijzondere hotelfunctie
2010
Gemeente Maastricht, Provincie, private partijen, maatschappelijke organisaties, ministerie VROM.
55
21 Totale investering E 630 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel • Structureel
Gebiedsontwikkeling Parkstad(buiten)ring De betrokken regio
Parkstad Limburg
Omschrijving
Door realisering van de Parkstad(buiten)ring wordt het gehele stedelijk gebied van Parkstad ontsloten en worden alle grote attractiepunten in een keer met elkaar verbonden. Dit biedt grote kansen voor structuurversterking van de regio in economisch, ruimtelijk (landschap, imago) en sociaal-maatschappelijk opzicht. Beoogd wordt een integrale gebiedsontwikkeling rondom de ring te realiseren, waarbinnen ruimtelijke projecten vanuit een gecoördineerde aanpak en in samenhang tot uitvoering komen. Het gaat hier om een uitwerking van de concept Structuurvisie Parkstad, waarin natuur en landschap, woningbouw, landbouw, verkeer, bedrijvigheid en recreatie/leisure geen losse elementen zijn, maar componenten van één gebiedsvisie voor Parkstad Limburg.
665 100
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Aanleg Buitenring en aansluitingen Nuth en Avantis met zo mogelijk toepassing van duurzame (energie) maatregelen
2011-2015
Revitalisering en ontwikkeling van nieuwe werklocaties
2009-2020
Ontwikkelingen op gebied van leisure, toerisme en recreatie: zoals Gravenrode, Oostflank Brunssum en Zandgroevengebied
2009-2020
Realisering Groene agenda: zoals de beekdalen van Geleenbeek, Roode Beek en Anstelerbeek
2009-2020
Onderdeel van dit project is de aansluiting bij Nuth, zoals besproken in het MIRT. De regio kiest uitdrukkelijk voor een versnelde realisering. Belangrijk is ook groenontwikkeling rondom de steden met inzet van ILG-middelen.
Betrokken partijen
56
Parkstadgemeenten en Parkstad Limburg, Provincie, ministeries V&W, VROM en EZ, bedrijfsleven en investeerders, Stadsregio Aken.
57
22 Totale investering E 135 mln.
Gegenereerde arbeidsplaatsen • Incidenteel 3.375 • Structureel 100
Nationaal Landschap Zuid-Limburg De betrokken regio
Regio Maastricht
Omschrijving
Het Nationaal Landschap Zuid-Limburg (NL-ZL) vormt in nationaal opzicht een uniek gebied. De (Grens)Maas, het Geuldal en het Geleenbeekdal vormen samen met de tussenliggende plateaus het decor en de ruggengraat van dit zogenaamde ‘vijf sterren’-gebied. De hoge landschappelijke kwaliteiten zijn belangrijk voor de burgers van het gebied zelf en voor recreanten en toeristen. De economische spinoff van dit landschap (in combinatie met de dichtbij gelegen (Eu)regionale steden) is het hoogst van Nederland. Daarnaast draagt het gebied bij aan de kwaliteit van het vestigingsklimaat van heel Zuid-Limburg. In dit sterk verstedelijkt gebied is het zaak om de kernkwaliteiten te behouden, verder te ontwikkelen en beleefbaar te maken en te beheren.
Bijdrage aan beleidsaccenten uit het aanvullend beleidskader van het rijk Arbeidsmarkt, onderwijs en kennis Duurzame economie Infrastructuur en (woning)bouw
3 3
Onderdelen
Uitvoering
Opwaardering Geleenbeek
2010
Vlakfietsroute Zuid-Limburg
2010
Ontvangstcentra Zuid-Limburg
2010
Begrazing Zuid-Limburg
2010
Oprichting landschapsfonds Zuid-Limburg en groenontwikkeling rondom de steden met inzet van ILG-middelen
2010
Het is de bedoeling dat dit gebied door investeringen in plattelandsontwikkeling en -beheer en gebiedsontwikkeling de komende jaren nog aantrekkelijker en (be)leefbaarder wordt. Hiervoor investeren de overheden en private partijen de komende jaren een fors bedrag. De investeringen richten zich op het ontwikkelen van nieuwe vormen van plattelandsontwikkeling in combinatie met recreatie en toerisme en op het structurele beheer van het landschap.
Betrokken partijen
58
Gemeenten Zuid-Limburg, Provincie, Waterschap Roer en Overmaas, LLTB, private investeerders/ondernemingen, VVV Zuid-Limburg, natuurbeherende instanties, IKL, ministeries VROM en LNV.
59
60
OVERZICHTSSCHEMA INVESTERINGSAGENDA
61
Ontwikkelas N280
A2-zone Maasbracht-Beek
A2-passage Maastricht
Gebiedsontwikkeling Maastricht-Valkenburg
17
18
19
Nationaal Landschap Zuid-Limburg
21
22 9.999 10.208
135
630
500
515
1.200
967
500
500
913
176
5
110
158
500
422
285
1.700
160
603
20
2017
2009 t/m
476
3.209
110
0
100
365
1000
315
0
25
10
83
2
110
75
0
416
285
50
60
183
20
2011
2009 t/m
9.732
6.790
25
630
400
150
200
652
500
475
903
93
3
0
83
500
6
0
1.650
100
420
0
2017
2012 t/m
totale investering in € mln.
*) Berekend aan de hand van kengetallen voor de fysieke en niet-fysieke onderdelen **) 1= arbeidsmarkt, onderwijs en kennis; 2= duurzame economie; 3= infrastructuur en bouw
12 Herstructureringsopgaven 13 woonwijken Midden- en Zuid-Limburg
TOTAAL (excl. herstructureringsopgaven)
Belvédère Maastricht
Gebiedsontwikkeling Parkstad(buiten)ring
20
en culturele hoofdstad 2018
16
Floriade en culturele spin-off
9
Maasplassen
Euregionaal openbaar vervoer
8
15
Versterking oost-westverbinding (in casu A67)
7
Klavertje 4 / Greenport
Open Campus Avantis
6
14
Life & Science Campus Maastricht
5
Cultuursprong Maastricht
OPAC
4
11
Sportzone
3
Toerisme en recreatie Noord-Limburg
Chemelot Campus
2
10
InnovaToren
1
Projecten Investeringsagenda Limburg 2009 t/m 2017
153.100
102.125
3.375
665
7.500
3.300
18.000
14.000
7.500
7.500
13.420
2.565
50
1.650
1.725
7.500
5.850
3.400
3.000
600
225
300
incidenteel
-
12.705
100
100
50
650
-
540
500
500
5.600
325
-
-
25
-
1.615
250
250
1.000
1.000
200
structureel
gegenereerde arbeidsplaatsen *)
3
23
3
3
12
3
123
23
23
123
12
12
12
23
3
12
12
23
12
12
2
van het kabinet **)
aanvullend beleidsakkoord
bijdrage aan het
VROM; WWI
VROM; LNV
V&W; VROM en EZ
VROM
VROM; OCW
V&W; VROM
V&W; VROM; EZ
V&W; VWS; EZ
OCW
LNV; EZ; V&W; VROM;
VROM; EZ
OCW; EZ
LNV; VROM; EZ
LNV; EZ; OCW; VROM
V&W; EZ
V&W; EZ
VWS; EZ
EZ en VWS
EZ; VROM
VWS; OCW; EZ
EZ; OCW
EZ; LNV
departementen
meest betrokken
Arcen en Velden Beek Beesel Bergen Brunssum Echt-Susteren Eijsden Gennep Gulpen-Wittem Heerlen Helden Horst aan de Maas Kerkrade Kessel Landgraaf Leudal Maasbree Maasgouw Maastricht Margraten Meerlo-Wanssum Meerssen Meijel Mook en Middelaar Nederweert Nuth Onderbanken Roerdalen Roermond Schinnen Sevenum Simpelveld Sittard-Geleen Stein Vaals Valkenburg aan de Geul Venlo Venray Voerendaal Weert