VERKEERSMODELLERING
Koenraad Verduyn
INHOUD
Wat zijn verkeersmodellen Waarom iets simuleren? Karakteristieken van verkeersmodellen Indeling van types modellen Enkele begrippen Strategische multimodale modellen Mesomodellen Micromodellen Software
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
2
WAT ZIJN VERKEERSMODELLEN Wat zijn verkeersmodellen – Modellen zijn simulaties van processen in werkelijkheid – In alle takken van industrie gebruikt • Modellering van motoren • Modellering van electriciteitsbelasting van netwerken • Modellering van koopgedrag • ...
– Dus ook in verkeerskunde ! – Verschillende zaken kunnen gemodelleerd worden : • Verplaatsingsgedrag • Modale keuze • Routekeuze • Rijgedrag 18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
3
WAT ZIJN VERKEERSMODELLEN Wat zijn verkeersmodellen – Simuleren van gedrag rond verkeer en vervoer : • Vervoersvraag » Wie verplaatst zich naar waar en om welke reden? » Hoe evolueert dit in de toekomst • Vervoerswijzekeuze » Hoe gebeurt de verplaatsing? • Routekeuze » Langswaar gebeurt de verplaatsing? » Wat is de impact van netwerk wijzigingen • Rijgedrag
» Welk rijgedrag vertoont de individuele verkeersdeelnemer? » Modellering van interactie tussen verkeersdeelnemers 18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
4
VOORBEELD
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
5
VOORBEELD
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
6
VOORBEELD
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
7
VOORBEELD
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
8
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Waarom iets simuleren? – Onderzoek bestaande situatie • Vervolledigen van andere kennisbronnen vb tellingen • Inzicht in functioneren bestaande toestand • Kosten-efficiënte manier van onderzoek
– Onderzoek toekomstige situatie • Toepassen van prognoses op modelinstrument laat toe om toekomst in te schatten • Prognoses met bepaalde marges gehanteerd geven goede resultaten
– Effect bepaling nieuwe ingrepen • Nauwkeurige en cijfermatige effect bepaling van scenario‟s • Objectieve en onderbouwde vergelijking van ingrepen • Cijfermatige vergelijking helpt (politieke) discussie
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
9
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Karakteristieken van verkeersmodellen – verkeersmodellen automatiseren gekende technieken • Berekening capaciteit kruispunt » Highway Capacity manual » Methode Bouvy » ... • Berekening capaciteit/snelheid wegvak » Volume/delay functies » Capaciteitsregels per rijstrook • Berekening verwachte keuze modal split » Logit model : keuzemodellering uit economie op basis van nut/kost
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
10
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Karakteristieken van verkeersmodellen – Modellen zijn een tool, geen resultaat • Modellen staan naast marktonderzoek/metingen… • Modellen dienen gemaakt te worden in functie van vraag • Modellen zijn een tool om effecten te bepalen, ze geven zelf geen oplossingen aan
– Modellen kunnen zeer simpel zijn • Eenvoudige keuzemodellen in excel
• Simpele simulatie van afwikkeling op één kruispunt • Routebepaling in kleiner deelgebied
– Modellen kunnen zeer complex zijn • Door combinatie van technieken, niet door technieken zelf • Door schaalgrootte
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
11
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Indeling types verkeersmodellen : Tijdshorizon – Operationeel : voor analyse van één bepaald probleem/project, vb. Microsim in functie van herinrichting kruispunt – Tactisch : voor korte termijn toepassing binnen bepaalde problematiek vb mesomodel van bestaande toestand i.f.v. opmaak mobiliteitsplan – Strategisch : ondersteunend instrument dat systematisch ingebouwd wordt in besluitvorming, los van specifieke projecten/problemen
Schaal – Micro : één plaats of corridor – Meso : groter gebied/stad – Macro : regio/land
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
12
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Indeling in functionaliteit : Statisch - Dynamisch Statisch : – – – –
Berekent gemiddelden/totalen over onderzoeksperiode Geen tijdscomponent Vb gemiddelde spitsuur Geen simulatie van rijgedrag mogelijk
Dynamisch : – Tijdsverloop maakt deel uit van simulatie – Individuele verkeersdeelnemer – Simulatie van rijgedrag en routering mogelijk, geen modale keuze
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
13
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Semi-dynamisch – Tussenvorm – Tijdscomponent meegenomen, maar niet realtime, dikwijls in „slices‟ van 5-15 minuten – Pakketjes voertuigen i.p.v. Individuele voertuigen – Geen simulatie van rijgedrag, wel routering – Simuleren modale keuze mogelijk, zeer complex ! – Worden vooral toepast om verandering van routering tijdens simulatieperiode te evalueren – Meer en meer als input van realtime modellen, door simulatie van voertuigpropagatie
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
14
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Indeling in inhoud : Unimodaal - Multimodaal Unimodaal : – – – –
Modellering van één vervoersmodus (vb auto) Geen modellering van vervoerswijzekeuze Routeringsvraagstukken Minder basisdata nodig, sneller rekenen
Multimodaal : – – – –
18/11/2010
Modellering van meerdere vervoersmodi (vb OV + auto+fiets+…) tegelijk Modellering van vervoerswijzekeuze + routering Meer basisdata nodig, ingewikkelder modelstructuur Geschikt voor beleidsscenario‟s, modal shift simulatie enz…
Opleiding Verkeersmodellen
15
OVERZICHT MODELINSTRUMENTARIUM Natuurlijke functionele overlapping ! – – – – –
Macro-modellen worden dynamisch Micro-modellen breiden uit naar routekeuze, groter gebied Doorstroming resultaten naar andere niveaus Afwikkelingskwaliteiten opgevoerd naar macro-modellen, HCM evaluatie Stromen voor micro gevoed vanuit macro-modellen i.p.v. tellingen
Opgelet : – Onduidelijke keuzes leiden tot slechte modellen – Modellen die uitspraak doen over deelnemer maar te geaggregeerd zijn – Modellen die beleid willen evalueren maar te gedetailleerd zijn
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
16
ENKELE BEGRIPPEN Begrippen – Trip : • Verplaatsing
– Trip-motief : • reden van verplaatsing, vb woon-werk
– Zonering • Elk model vertrekt van een aggregatie in zones, gaande van individuele huishoudens tot arrondissementen of groter • Alle berekeningen gebeuren steeds tussen zones
– HB-matrix • Tabel van verplaatsingen tussen zones
– VB:
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
17
ZONERING
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
18
ENKELE BEGRIPPEN Begrippen – Weerstand • Kost/moeite om een stuk van het netwerk af te leggen • Meestal uitgedrukt in minuten • Vb: stuk weg van 1 km aan 50 km/u heeft een weerstand van 1min12sec.
– Value of time • • • •
18/11/2010
Factor om monetaire eenheden (vb tol, benzineprijs, ticket OV) om te rekenen naar minuten Om alle weerstanden gelijk te hebben qua eenheid Meestal verschillend per segment van bevolking (zakelijke reizigers vs gepensioneerden bv) Vb. » VoT van 6€ » Tol van 4€ = omweg van 40 minuten » Ticket van 1.6€ telt mee voor 16 minuten
Opleiding Verkeersmodellen
19
ENKELE BEGRIPPEN Begrippen – Gegeneraliseerde weerstand Optelsom van alle weerstanden over totale verplaatsing Uitgedrukt in minuten (ook wel kost-minuten genoemd) VoT gebruikt voor omrekening monetaire eenheden Eenheidskost per overstap/opstap bij OV Vb OV verplaatsing van A naar B : » 10 minuten voortransport » 5 minuten wachttijd » 25 minuten in voertuig » 1 overstap » 2 € ticketkost » 10 minuten na-transport • Elk onderdeel wordt gewogen met een factor » Vb. Voortransport factor 1.2 » 10 voortransport = 12 minuten gegeneraliseerde weerstand • • • • •
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
20
ENKELE BEGRIPPEN Begrippen – I/C verhouding • Verhouding tussen intensiteit (I) en capaciteit (C) van een weg • Vb. Weg met capaciteit van 1800 PAE en 1200 PAE intensiteit heeft een I/C verhouding van 0.66 (of 66%).
– Freeflow snelheid/tijd • Weerstand en snelheid over een leeg netwerk, zonder congestie
– Volume/Delay functie
Volume delay function
• Curve die de de weerstand van een belast wegvak berekent in functie van I/C verhouding, als factor van de freeflow tijd • Voorbeeld toont curves die een factor 2 • hebben bij een I/C verhouding van 1 • Maakt weerstand op wegvak afhankelijk van intensiteit Time [x*t0]
10.00 9.00
8.00 7.00 6.00
5.00 4.00 3.00 2.00 1.00
0.00 0.00
0.50
1.00
1.50
Saturation Grade [q/q max]
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
21
ENKELE BEGRIPPEN Begrippen – Crowding • Idem aan volume/delay functies maar dan voor openbaar vervoer
– Skimming, skim matrix • Meten van weerstand over een netwerk (ov of auto) voor elke herkomst-bestemmings relatie • In matrix vorm
– Toedelen • Verplaatsingen op het netwerk zetten via een kortste pad bepaling voor elke HB-relatie
– Logit model • Wiskundig model om keuzes tussen bepaalde alternatieven te modelleren • Gebaseerd op concept “utiliteit” • Utiliteit = nut van een bepaald alternatief, wordt berekend door factoren op alle weerstanden toe te passen • Kans dat een alternatief gebruikt wordt = exp(U1)/exp(U1)+exp(U2)+exp(U3)
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
22
ENKELE BEGRIPPEN Begrippen – Voorbeeld logit model • • • •
Verplaatsing van punt A naar punt B: Utiliteit alternatief 1 (auto) : -20 Utiliteit alternatief 2 (OV) : -19.6 Utiliteit alternatief 3 (fiets) : -20.5
– Berekening aandeel OV gebruik : – Exp(-19.6)/exp(-20)+exp(-19.6)+exp(-20.5) = 48 % kans voor gebruik OV – Weegfactoren voor opmaak utiliteit geschat op basis van waarnemingen (OVG) – Analoge functie ligt aan basis sommige routekeuze modellen
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
23
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Strategische multimodale modellen – – – – – –
Macro-modellen Lange termijn planning : strategische instrumenten Toegepast wereldwijd sinds meer dan 30 jaar Multimodaal : auto en OV, soms ook langzaam verkeer Statisch : gemiddelden per modelperiode Meestal piekuur modellen
Worden gebruikt voor : – – – –
18/11/2010
Evaluatie grootschalige infrastructuur Evaluatie beleidsingrepen (zie MOP Vlaanderen) Simulatie vervoersvraag prognosejaar (vb model 2020) Evaluatie beleidsplannen (vb Toekomstvisie 2020 De Lijn)
Opleiding Verkeersmodellen
24
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Soorten functionaliteiten – Vrachtmodellen • Grote schaal (Europese modellen) • Modellering van logistieke keten • Sterke link met economische macro-modellen » Bevatten een “veiling” functionaliteit voor simulatie marktwerking » Regelgeving is input » Output is tonnage • Sterk geaggregeerd
– Multimodale persoonsmodellen • Meestal op schaal regio/land • Keuzemodellen • Beleid is input » Prijs benzine » Rekeningrijden » OV prijszetting + aanbod 14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
25
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
Europees overzicht : MOTOS project State of practice van modellen in Europa Goed overzicht van alle mogelijke types modellen in gebruik Goed overzicht van standaard functionaliteiten en mogelijkheden http://www.motosproject.eu/
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
26
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Opbouw van klassieke Macro-Modellen – 4 staps model : • Tripgeneratie • Tripdistributie • Vervoerswijzekeuze • Routekeuze/bereikbaarheid
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
27
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Tripgeneratie – Vertrekkend van kencijfers per zone : • Aantal inwoners, opgedeeld in actief/inactief, schoolgaand, leeftijd… • Tewerkstelling per sector • Schoolbevolking Motief woon-werk : Zone P – Toepassen van parameters voor berekenen aantal trips 1 200 • Gebaseerd op waarnemingen 2 150 • Enquêtes, NIS 3 650 4 120 – Resultaat : 5 808 • Productie/attractie van verplaatsingen per zone per motief 6 … • Aantallen vertrekken/aankomsten per zone
A 300 450 600 700 800
– Nog geen connectie tussen zone van herkomst en zone van bestemming!
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
28
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Tripgeneratie – Zeer arbeidsintensief – Beschikbaarheid data dikwijls bepalend – (Des-) aggregatie van data bepaalt nauwkeurigheid van het model ! – Zonering hier vastgelegd
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
29
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Tripdistributie – – – –
Vertrekkend van productie/attractie Verbinden van herkomst met bestemming Dikwijls door middel van een zwaartekrachtmodel of waargenomen relaties (NIS) Bepalen van aantal verplaatsingen per herkomst-bestemming relatie – Motief woon-werk : – Zone P A – 200 300 – 150 450 – 650 600 – 120 700 – 808 800 – …
18/11/2010
1 2 3 4 … Opleiding Verkeersmodellen
1 20 15 5 11
2 45 11 655 12
3 1 3 45 34
4 .. 9 45 3 5
30
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Vervoerswijzekeuze – Per relatie bepalen welke modal split is – LOGIT-model : modelleert keuzeproces afhankelijk van “nut” van elk alternatief
Schatting van verdeling over alle modi
Woon-werk 1 20 2 15 3 5 …
1 45 11 655
2 1 3 45
3 .. 9 45 3
WW auto 1 WW 10 OV 2 11010 3 24 10 …3 4
1 401 2 40 340 2 340
2 12 31 3
3 .. 2 3 .. 402 4540 45
… 18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
31
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Verplaatsingsweerstand : Auto (vracht-motor-passagier) – Gewogen combinatie reistijd – afstand – tol – parkeren – Componenten bij voorkeur gemeten op toegedeeld netwerk
Openbaar vervoer – Gewogen combinatie reistijd in voertuig – wachttijd – ticketkost – overstapweerstand – voor/na/tussentransport – Componenten gemeten aan de hand van dienstvoering
Fiets (+te voet) – Reistijd + extra weerstand per wegtype
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
32
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Toedelen – Verdelen van verplaatsingen op routes – Bepalen van intensiteiten op netwerken, zowel OV als wegverkeer
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
33
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
34
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Kalibratie + validatie – Vergelijking met tellingen • Diverse testen mogelijk • Het model moet resultaten geven zoals een nieuwe telling
– Robuustheid • Hoe reageert het model op wijzigingen? • Test : voorspelbare scenario‟s doorrekenen en de uitkomst valideren • Test : gradueel wijzigingen doorvoeren tot het model instabiel wordt
– Tijdrovend maar waardevol – Documentatie!
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
35
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Kalibratie + validatie – Waarschuwing • Kalibratie kan een goed model kapotmaken • Nooit Matrix estimation gebruiken om een slecht model recht te trekken • Eerst het model zo goed mogelijk krijgen, dan kalibreren voor laatste 10%
– De kwaliteit van tellingen moet beter zijn dan het model! – Is dikwijls niet het geval – Een model verplicht je om ook aan de datakant te werken
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
36
STRATEGISCH MULTIMODAAL MODEL Input van een model :
Auto-netwerk Aanbod
OV-netwerk Vraag
Socio-demografische data Parameters
Modelinstrument
Tellingen 18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
37
STRATEGISCH MULTIMODALE MODELLEN Scenariowerking
Auto-netwerk Aanbod
OV-netwerk Vraag
Verplaatsingsstromen
Vervoerswijzekeuze Resultaat
Routekeuze
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
38
STRATEGISCH MULTIMODALE MODELLEN Output van een model :
Auto-netwerk Netwerken met intensiteit
OV-netwerk Vervoerswijzekeuze
Modal Split Emissies/Milieu
Bijkomende analyses
H/B-patronen 18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
39
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
40
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
TYPE: 5 LENGTE: 0.455 RIJSTROKEN: 2 FUNCTIE: 2 MIDDENBERM: 1 GEBIED: 2 V_FREEFLOW: 64 V_WETTELIJK: 50
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
41
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
42
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Output netwerken – – – – – –
Wegvakbelastingen verschillende modi Lijnbelastingen OV Verzadigingsgraden, gemiddelde wachtrijen Vervoersprestaties per mode Verschillen-netwerken tussen varianten ...
Output vervoerswijzekeuze – Tabellen herkomst-bestemming – Interzonale verplaatsingen per mode per motief – Globale overizchten modale keuze, triplengteverdelingen, …
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
43
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
44
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
45
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
46
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
Journeys stratified over distance (km) Lower Upper Journeys 0 500 1 908 568 038 500 1000 19 680 328 1000 1500 2 397 377 1500 2000 600 419 2000 2500 201 437 2500 3000 48 929 3000 3500 16 798 3500 4000 7 074 4000 4500 3 133 4500 5000 6 223 638 5000 5500 1 652 5500 6000 1 110 6000 6500 1 167 6500 7000 45 7000 7500 353 7500 8000 167 8000 8500 42 8500 9000 19 9000 9500 101 9500 10000 312 10000 999999 40 543 1 937 792 681
18/11/2010
98.49 1.02 0.12 0.03 0.01 0 0 0 0 0.32 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Observations 246 532 415 638 369 409 310 890 246 634 154 626 97 517 64 535 35 606 18 863 10 520 4 817 1 898 858 558 342 196 166 276 210 10 830 1 990 921
Overview on local vs international journeys Country Nationalkm (1000 km) Share Internationalkm (1000 km) Share Ratio through xx 6 838 815 9.1 413 079 3.2 5.7 at 1 407 272 1.9 612 737 4.8 30.3 be 852 249 1.1 821 763 6.4 49.1 bg 709 0 9 029 0.1 92.7 ch 33 114 0 271 815 2.1 89.1 cy 0 0 0 0 0.0 cz 1 488 066 2 463 129 3.6 23.7 de 9 796 504 13 3 918 407 30.4 28.6 dk 578 680 0.8 231 736 1.8 28.6 ee 90 086 0.1 20 326 0.2 18.4 es 9 782 021 13 450 202 3.5 4.4 fi 978 609 1.3 72 434 0.6 6.9 fr 12 177 881 16.2 1 642 222 12.8 11.9 gr 2 334 0 5 153 0 68.8 hr 0 0 29 093 0.2 100.0 hu 1 105 692 1.5 248 600 1.9 18.4 ic 0 0 0 0 0.0 ie 1 243 227 1.7 100 816 0.8 7.5 it 4 926 225 6.5 719 592 5.6 12.7 li 0 0 874 0 100.0 lt 230 116 0.3 83 646 0.7 26.7 lu 7 681 0 60 032 0.5 88.7 lv 164 443 0.2 37 639 0.3 18.6 mt 0 0 0 0 0.0 nl 3 690 163 4.9 630 982 4.9 14.6 no 957 428 1.3 113 335 0.9 10.6 pl 6 532 159 8.7 792 505 6.2 10.8 pt 1 699 658 2.3 83 394 0.6 4.7 ro 4 827 0 38 972 0.3 89.0 se 1 272 513 1.7 429 757 3.3 25.2 si 304 815 0.4 87 604 0.7 22.3 sk 808 844 1.1 159 520 1.2 16.5 tr 5 936 0 11 054 0.1 65.1 uk 8 327 370 11.1 309 186 2.4 3.6 75 307 438 12 868 632
12.38 20.88 18.55 15.62 12.39 7.77 4.9 3.24 1.79 0.95 0.53 0.24 0.1 0.04 0.03 0.02 0.01 0.01 0.01 0.01 0.54
Opleiding Verkeersmodellen
47
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN Secundaire resultaten – Histogrammen verplaatsingskosten, -tijd – Reistijd-verhoudingen verschillende modi – Bereikbaarheids-factoren
Select link analyses – HB-onderzoek per doortocht
Netwerkpatronen triplengteverdeling Technische modelrapportage Rapporten omtrent theoretische evenwichten, afwijkingen, ...
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
48
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
18/11/2010
Hoe een stedelijk mobiliteitsbeleid becijferen - een geïntegreerde aanpak
49
STRATEGISCHE MULTIMODALE MODELLEN
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
50
TOEPASSING IN VLAANDEREN Provinciale strategische multimodale modellen – – – – – – – – –
18/11/2010
Multimodale Macromodellen voor elke provincie in Vlaanderen Beheerd door het Verkeerscentrum Reeds 15 jaar in ontwikkeling Huidige modelversie : 3.5 Twee planjaren : 2007 en 2020 Zonering gebaseerd op NIS-sectoren Netwerk bevat alle primaire en secundaire wegen, belangrijkste lokale wegen Vervoersvraag 2020 : op basis van prognoses federaal planbureau Netwerk 2020 : beslist beleid, conservatieve aanpak
Opleiding Verkeersmodellen
51
TOEPASSING IN VLAANDEREN Provinciale strategische multimodale modellen – – – –
Overwegend voor evaluatie bovenlokale infrastructuur ingrepen Bij diverse MER-procedures, mobiliteitsstudies, streefbeelden… Verkeerscentrum ontwikkelt zelf verdere functionaliteit Verkeerscentrum levert ondersteuning bij toepassing modellen
Afgeleide modellen – – – –
OV model De Lijn Unimodale toepassing van provinciale modellen Vervoerswijzekeuze en toedeling OV, geen toedeling auto Toekomstvisie 2020 sterk gebaseerd op modeldoorrekeningen
OV model NMBS – Gans België – Inschatting potentieel van nieuwe exploitatie 18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
52
TOEPASSINGEN IN VLAANDEREN Vrachtmodel Vlaanderen – Instrument rond vrachtstromen, met voertuigmodellen voor weg, spoor en binnenvaart – Levert input voor vracht voor Provinciale modellen
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
53
MESOMODELLEN Meso-modellen – – – –
Kleiner studiegebied dan macromodellen Niet zo fijnmazig als micromodellen Meestal statisch, soms semi-dynamisch Leunen dichter aan bij macromodellen dan bij micromodellen
Voorbeelden : stedelijke modellen
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
54
TOEPASSINGEN IN VLAANDEREN Stedelijk modellen – – – – –
Dikwijls afgeleid van provinciale modellen, met ondersteuning van VC Sterk groeiende ontwikkeling! Verfijnde zonering, veel meer dataverzameling nodig Andere vraagstelling : veel meer vraag-scenario‟s i.p.v. enkel infrastructuurscenario‟s Stilaan eigen ontwikkeling • Milieu berekeningen • Parkeren • Fietsmodel
– Voorbeelden : Gent, Turnhout, Hasselt-Genk, Mechelen,Oostende
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
55
MICROMODELLEN Micro-Modellen – – – – – – –
18/11/2010
Dynamisch : tijdscomponent Zeer fijnmazig : op niveau individuele verkeersdeelnemer Operationele instrumenten : voor gebruik binnen één planproces Operationele vraagstelling : ontwerp, korte termijn planning Zeer gedetailleerde input Veel kleiner studiegebied : van één kruispunt tot complete ringweg
Opleiding Verkeersmodellen
56
MICROMODELLEN Deelmodellen : – Car following model • Deelnemers volgen elkaar en passen hun gedrag aan om niet op andere deelnemers te botsen
– Gap acceptance model • Bij conflicten gelden bepaalde voorrangsregels, deelnemers zullen gaten in de conflicterende stroom inschatten en al dan niet accepteren
– Lane changing model • In functie van eigen route en opportuniteiten in de afwikkeling wisselt een deelnemer van wegvak of rijstrook
– Voertuigafhankelijke logica voor regelingen • Deelnemers volgen richtlijnen van signalen, die op hun beurt op basis van interne logica en detectie een regelschema opvolgen
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
57
MICROMODELLEN Input micromodellen : – Aanbodsinfrastructuur – wegvakken – Aantal rijstroken, lengte van voorsorteerstroken, voetpaden, fietspaden, openbaar vervoer-voorzieningen, …. – Snelheidsregimes, verkeersreglement, mate van naleving van dat reglement, … – Lokale karakteristieken: wegversmallingen, -verbredingen, drempels, (scherpe) bochten, hellingen, slechte zichtbaarheid,…
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
58
MICROMODELLEN Aanbodsinfrastructuur – kruisingen – Voorrangsregeling: welke conflicten, hoe geregeld, uitzonderingen,… – Rotonde: welke dimensies, welke voorrangen, zachte weggebruikers, welke snelheid op rotonde, … – Verkeerslichten (verkeerslichtenregeling of V-plan): waar stopstrepen, welke cyclus, welke groen- en roodtijden, vast of voertuigafhankelijk (indien voertuigafhankelijk: ligging en werking van lussen, radars, … )
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
59
MICROMODELLEN
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
60
MICROMODELLEN Vraag – gemotoriseerd verkeer – Aantal auto‟s, vrachtwagens, bussen,… per richting en afslagbewegingen (kruispunttellingen)
635 (523,56)
Extra informatie ten behoeve de kalibratie van het model: – – – – –
422 (346,38)
65 (33,16)
807 (667,70)
570 (490,40) 422 (346,38)
Wachtrijen Reistijden Snelheid HB-onderzoek …
742 (634,54)
1164 (980,92) 1190 (1014,88)
570 (490,40) 570 (490,40)
845 (693,76)
132 (104,14) 713 (589,62)
1058 (910,74)
1283 (1079,102) 1317 (1145,86)
Opmeting per 5, 10, 15, … minuten: compromis tussen betrouwbaarheid, werkbelasting en detaillering
116 (98,9)
921 (821,50)
410 (322,44)
738 (646,46)
308 (252,28)
1344 (1152,96) 1320 (1152,84)
462 (400,31)
32 (26,3)
377 (327,25)
80 (76,2)
849 (729,60)
476 (446,15)
648 (610,19) 122(118,2)
328 (304,12) 142 (126,8)
616 (544,36)
0 (0,0)
29 (21,4)
499 (451,24) Wiedauwkaai
Nieuwe Vaart Verbindingskanaal
18/11/2010
630 (600,
662 (596,33)
pae/ u personenwagens vrachtwagens
Opleiding Verkeersmodellen
Gasmeterlaan
61
Voormuide
XXX (XX,X) Blaisantvest
Muidelaan
MICROMODELLEN Vraag – zachte weggebruikers – Aantal fietsers, voetgangers,… per richting en afslagbewegingen – Soms zeer ingewikkelde (loop)routes: kwalitatieve opmeting – Gelijkaardige extra informatie ten behoeve van de kalibratie van het model
Vraag – openbaar vervoer – Uurregeling van elke openbaar vervoer-lijn, doorkomsttijden aan een halte – Exacte route – Eventueel op- en afstappers per halte voor correcte halteringstijd
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
62
MICROMODELLEN On-line evaluatie – 2D-visualisatie – Snel – Overzichtelijk
3D-visualisatie – Realistisch
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
63
MICROMODELLEN Analyse-instrument bij – – – – –
Evalueren verkeerssignalen - kruispunt lay-out Analyse opstoppingen wegvakken Kwaliteit en performantie OV-beïnvloeding & voorrang Afwikkeling busstation …
Inzetbaarheid – Lage instapdrempel – Gebruiksvriendelijke software – „Directe‟ bruikbaarheid op het terrein
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
64
MICROMODELLEN Kruispuntsimulaties – – – –
Oostende : complexe verkeerssituatie - openbaar vervoer Geel : opritcomplexen met rotondes Analyse „Ijzerenbrug‟ A‟pen ...
Corridorsimulaties – – – –
Kortrijksesteenweg N43 Brussel R0 Rijstrooksiganlisatie Antwerpen R1 …
Stedelijke netwerken – Stadsring Leuven – Stadsring Mechelen 18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
65
MICROMODELLEN Voetgangersmodellen – Sterk in ontwikkeling – Nieuwe simulatie-toepassingen : • • • •
Ontruiming van gebouwen Evacuatie van evenementen Ontwerpen van complexe kruispunten met significante voetgangersstromen OV-transferia ontwerpen
– Simulatie van interactie tussen voetganger en omgeving, zonder vastgelegde routes
18/11/2010
Opleiding Verkeersmodellen
66
SOFTWARE Simpele keuze-modellen kunnen in spreadsheets (excel, openoffice) opgebouwd worden Macromodellen met netwerk component in specifieke software In Vlaanderen in gebruik : – Cube Voyager (Citilabs) – Visum (PTV software) – Omnitrans (Goudappel Coffeng)
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
67
SOFTWARE Microsims software in Vlaanderen in gebruik : – Vissim (PTV Software) – Aimsun (TSS) – Paramics (Quadstone)
Voetgangers – Viswalk (PTV) – Legion (Legion)
14/12/2010
Opleiding verkeersmodellen
68