Veel gestelde vragen over asbest In onderstaand overzicht staan vragen en antwoorden over asbest. Staat uw vraag er niet bij? Neem dan contact met ons op via
[email protected] of via (0316) 66 29 68.
Feiten over en risico’s van asbest (pagina 2) • Wat is asbest? • Welke soorten asbest zijn er? • Wat zijn de risico’s? • Hoe is asbest te herkennen? Asbest in woningen (pagina 3) • Is in mijn woning asbest verwerkt? • Waar kan ik asbest tegenkomen? • Wat doet Woningstichting Bergh als er asbest in een huis zit? • Wat moet ik doen als ik vermoed dat er asbest in mijn huis zit? Verwijderen van asbest (pagina 4) • Moet asbest altijd verwijderd worden? • Moeten woningen altijd ontruimd worden als er asbest ontdekt wordt? • Wanneer wordt asbest verwijderd? • Hoe werkt het verwijderen van asbest? • Wat gebeurt er met ‘onzichtbaar’ asbest? • Waarom dragen verwijderaars witte pakken terwijl bewoners vaak gewoon onbeschermd in hun huis kunnen blijven? Inventarisatie (pagina 5) • Weet Woningstichting Bergh in welke huizen allemaal asbest zit? • Onderzoekt Woningstichting Bergh alle woningen? • Hoe werkt de inventarisatie? • Wat als er gevaarlijk asbest wordt ontdekt? • Wat gebeurt er na de inventarisatie? • Waarom inventariseert Woningstichting Bergh nu pas? Asbest en gezondheid (pagina 6) • Wat houdt het verbod op het gebruik van asbest precies in? • Wat zijn de gezondheidseffecten van asbest? • Ik woon al jaren in een woning met asbest. Heb ik risico gelopen? • Wat gebeurt er met asbestvezels die worden ingeademd? • Wat moet ik doen als ik mogelijk asbestvezels heb ingeademd? • Ik moet erg hoesten, heb ik asbestvezels ingeademd? • Kan getest worden of ik asbestvezels heb ingeademd? • Waar kan ik terecht met vragen over gezondheid? • Kan ik WSB aansprakelijk stellen dat zij mij niet op de hoogte hebben gebracht dat er asbest in de woning zit?
1
Feiten en risico’s van asbest Wat is asbest? Asbest is een bouwmateriaal, dat in het verleden veel is toegepast. Het is sterk, slijtvast, isolerend, brandwerend en goedkoop. Later werd bekend dat asbest grote risico’s voor de gezondheid met zich mee kan brengen. Sinds 1983 wordt het materiaal daarom nauwelijks meer toegepast.
Het is sinds 1993 zelfs helemaal verboden om asbest te verkopen, te gebruiken of
te verwerken. Asbest zelf is een verzamelnaam voor een aantal mineralen, die zijn opgebouwd uit microscopisch kleine, naaldachtige vezels. Asbest is een natuurlijk materiaal . Het is verwerkt in veel bouwmaterialen en kan zitten in gebouwen en woningen. Alleen wanneer het materiaal wordt beschadigd komen vezels vrij. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij boren, zagen of schuren, of wanneer het materiaal breekt. Welke soorten asbest zijn er? Asbest is grofweg te verdelen in twee soorten: hechtgebonden en niet-hechtgebonden asbest. 1) ‘Hechtgebonden’ asbest: de asbestvezels zijn stevig verankerd in een basismateriaal (bijvoorbeeld golfplaat van asbestcement en ventilatiekanalen). Zolang hechtgebonden asbest niet verweerd of beschadigd is, is dit niet gevaarlijk. Als hechtgebonden asbest wordt beschadigd, bewerkt of gesloopt, kunnen gevaarlijke vezels vrijkomen. Het overgrote deel van de asbesttoepassingen is hechtgebonden. 2) ‘Niet-hechtgebonden’ asbest: de asbestvezels zijn niet of nauwelijks vastgezet in een basismateriaal en kunnen dus gemakkelijker losraken bij verwering of beschadiging (bijvoorbeeld vinylzeil, isolatieplaten, koorden achter gaskachels en spuitasbest). Niethechtgebonden komt in de praktijk niet vaak voor. Wat zijn de risico’s? Asbest bestaat uit microscopisch kleine vezels. Die vezeltjes, dat zijn de boosdoeners. Als ze vrijkomen, kunnen ze bepaalde vormen van kanker veroorzaken (zoals buikvlies- en longvlieskanker), maar alleen bij mensen die deze vezels hebben ingeademd. Het inademen van vezels kan alleen als die vezels op de een of manier zijn losgekomen. Dat risico is het grootst bij niet-hechtgebonden asbest. Eventuele gevolgen voor de gezondheid ontstaan pas jaren nadat iemand asbest heeft ingeademd. Hoe lang en hoe vaak iemand is blootgesteld aan de vezels bepaalt mede hoe hoog het risico is. Zo blijkt uit onderzoek dat bij een eenmalige blootstelling het risico écht heel klein is. Dat risico is groter als u door uw werk veel in aanraking komt met asbest. Daarom dragen asbestverwijderaars beschermende kleding. Van corporaties wordt tegenwoordig wel verwacht dat zij huurders informeren over de plaatsen in huis waar asbest verwerkt is. Het is zaak dat ze daar niet gaan boren of zagen waardoor alsnog vezels kunnen losraken. Hoe is asbest te herkennen? Op breukvlakken en bij beschadigingen is aan de vezelachtige structuur vaak te zien of het om een asbestverdacht materiaal kan gaan. Meestal heeft het een witte tot lichtgrijze kleur, maar het kan er ook lichtgrijs tot donkergrijs zijn. Alleen een microscopische analyse in een laboratorium kan bewijzen of het materiaal of product echt asbest bevat. Weet u het niet zeker? Bel of mail dan voor alle zekerheid met Woningstichting Bergh. Kijk eens op www.rijksoverheid.nl/asbest voor meer informatie en veel gestelde vragen.
2
Asbest in woningen Is in mijn woning asbest verwerkt? Huurt u een woning van Woningstichting Bergh met een bouwjaar vóór 1994 en heeft u een brief van Woningstichting Bergh ontvangen? Dan kan het zijn dat er asbesthoudend materiaal is verwerkt in uw woning. Dit hoeft dus niet gevaarlijk te zijn. Een deel van de asbesttoepassingen is onzichtbaar verwerkt en is daarmee ongevaarlijk (bijvoorbeeld in beton of in de riolering). Woningstichting Bergh wil graag weten in welke woningen op welke wijze asbest is verwerkt. Dit om eventuele risico's zo veel mogelijk te voorkomen. En om inzicht te krijgen in de kosten van het laten verwijderen van asbest, als dat nodig is. Daarom voert zij van mei tot half juli 2014 een inventarisatie (onderzoek) uit in haar bezit. Waar kan ik asbest tegenkomen? In woningen die voor 1994 gebouwd zijn, kan op de volgende plekken asbest voorkomen: - Plekken die goed geïsoleerd moeten worden. Bijvoorbeeld daken, schoorstenen, rond cvketels. - Plekken die door weersinvloeden aan slijtage onderhevig zijn. Bijvoorbeeld gevelbeplating en daken op schuren en garages; - Plekken waar het als brandwerend plaatmateriaal is gebruikt. Bijvoorbeeld in garages, in meterkasten, rond schoorstenen en oude cv-ketels; - In ventilatiekanalen, kruipluiken, riolering en vensterbanken - In vinyltegels en vinylzeil, van voor 1984; - In huishoudelijke apparaten die warmte uitstralen, geproduceerd tot de jaren
tachtig; Bijvoorbeeld een gevelkachel (asbestkoord in de aansluiting op het afvoerkanaal, deur), föhn of broodrooster; - Eventuele zelf aangebrachte voorzieningen, zoals schuurtjes of kachels. Een deel van deze asbesttoepassingen is zichtbaar. Voorbeelden zijn vensterbanken, vinylvloerbedekking, ventilatiekanalen en kruipluiken. In oudere woningen kan ook asbest onzichtbaar en onbereikbaar zijn verwerkt, bijvoorbeeld in het beton of de riolering. Op http://www.infomil.nl/onderwerpen/hinder-gezondheid/asbest-0/asbestwegwijzer/ kunt u meer lezen over waar asbest in een en om het huis verwerkt kan zijn. Wat doet Woningstichting Bergh als er asbest in een huis zit? Als het asbest een veiligheidsrisico oplevert, zal Woningstichting Bergh het asbest verwijderen of laten afschermen. Dit doen we bij onderhoud en verhuizingen. Omdat er bij asbest dat intact is geen gezondheidsrisico bestaat, verwijderen we niet alle asbest direct. Als er losse asbestvezels worden ontdekt bij de inventarisatie, wordt uw huis meteen gesaneerd. Dat betekent: helemaal vrijgemaakt van asbest. Wat kan ik doen als ik vermoed dat er asbest in mijn huis zit? U moet niet in asbest zagen, schuren, breken, boren, slopen of verwijderen. Wist u dat het zelfs strafbaar is om asbesthoudend materiaal te bewerken, verwerken of op voorraad te houden? Wilt u klussen en denkt u dat er misschien asbest in uw woning aanwezig is? Of heeft u andere vragen over asbest? Bel of mail dan met Woningstichting Bergh. Uw contactpersoon is Remon Wolsink. Wij zorgen dan voor een inspectie. Zolang het materiaal niet bewerkt of beschadigd is, hoeft u niets te doen. Als dit wel het geval is wordt het asbest zo snel mogelijk verwijderd
3
Verwijderen van asbest Moet asbest altijd verwijderd worden? Nee, niet altijd. Niet-hechtgebonden asbest (bijvoorbeeld spuitasbest of vinylzeil) moet vrijwel altijd verwijderd worden. Hechtgebonden asbest (bijvoorbeeld pijpleidingen) dat in goede staat is en dat op plekken zit waar u niet bij kunt, hoeft niet verwijderd te worden. Wel moet goed bewaakt worden waar het asbest in huis zit. Woningstichting Bergh verwijdert het asbest - indien nodig - bij onderhoud of als een huurder gaat verhuizen. Moeten woningen altijd ontruimd worden als er asbest ontdekt wordt? Dat hangt er vanaf. Meestal stelt een gespecialiseerd bureau aan de hand van metingen vast wat er precies aan de hand is. Omdat er verschillende soorten asbest bestaan wordt aan de hand van de meting bekeken of ontruiming nodig is. Soms moet u dan een tijdje uw huis uit, soms wordt alleen een bepaalde ruimte enkele dagen afgesloten en gesaneerd. Wanneer wordt asbest verwijderd? Woningstichting Bergh verwijdert het asbest wanneer het kapot is (losse asbestvezels) of – indien nodig - bij onderhoud en mutaties. Als asbest helemaal geen risico oplevert, laten we het zitten. We streven ernaar om in de toekomst onze woningen helemaal asbestvrij te maken. Hoe werkt het verwijderen van asbest? Het verwijderen van asbest wordt alleen uitgevoerd door gecertificeerde bedrijven die voldoen aan de wettelijke eisen. Zij schermen de ruimte waarin zij werken volledig af. Hierdoor blijven geen asbestvezels achter in de woning. Laat u niet afschrikken door de beschermende kleding (maanpakken) die zij dragen. Dit is enkel en alleen omdat zij door hun werk veelvuldig in aanraking komen met asbest en zegt niets over het mogelijke gevaar in uw woning. Wat gebeurt er met 'onzichtbaar' asbest? De onzichtbare toepassingen van asbest zijn verwerkt in de constructie van de woning. Hierdoor komen geen asbestvezels vrij bij normaal gebruik. U krijgt, als dit bij het onderzoek naar voren is gekomen, informatie over eventueel achterbleven onzichtbare asbest op een meterkastkaart. Waarom dragen verwijderaars witte pakken terwijl bewoners vaak gewoon onbeschermd in hun huis kunnen blijven? Omdat verwijderaars voortdurend met asbest in aanraking komen, moeten ze goed beschermd zijn om te voorkomen dat ze ziek worden. Als er geen losse vezels vrij komen is er in principe geen gevaar voor bewoners en hoeven die dus niet hun huis te verlaten.
4
Inventarisatie Weet Woningstichting Bergh in welke huizen allemaal asbest zit? We weten dat asbest voor 1994 als bouwmateriaal is gebruikt, maar weten niet altijd waar het zit. Daarom laten we een onderzoek uitvoeren naar de aanwezigheid van asbest bij woningen van voor 1994. Als er asbest in de huizen zit, willen wij dit indien nodig in de toekomst verwijderen bij onderhoud of mutatie. Met de inventarisatie wil Woningstichting Bergh inzicht krijgen in de kosten van het laten verwijderen van asbest, zodat wij daarmee de komende jaren rekening kunnen houden. Onderzoekt Woningstichting Bergh alle woningen? Nee. Voor de inventarisatie wordt een steekproef genomen van de 1.300 woningen die voor 1994 zijn gebouwd. We laten hiervan 215 woningen inventariseren op asbest. Het kan zijn dat uw woning wel wordt geïnspecteerd en die van uw buren niet. Dit is willekeurig bepaald. We houden er wel rekening mee dat elk type woning aan bod komt. De overige woningen gebouwd voor 1994 controleert Woningstichting Bergh bij verhuizing, bij groot onderhoud of renovatie van woningen. Hoe werkt de inventarisatie? Woningstichting Bergh werkt voor de inventarisatie samen met het asbestdeskundige bedrijf ACMAA. Het is belangrijk dat de medewerkers van ACMAA vrije doorgang hebben naar een eventuele kelder, kruipruimte(s) en zolder(s): - De werknemer van ACMAA bekijkt de woning van binnen en van buiten. Dat is de visuele inspectie; - Om vast te kunnen stellen of iets asbest is, kan hij monsters nemen; - Soms is het voor het onderzoek nodig om iets weg te halen, ergens achter te kijken of op te tillen om te zien of er asbest aanwezig is. Bijvoorbeeld door het kijken onder de vloerbedekking of achter een ventilatierooster. Wat als er gevaarlijk asbest wordt ontdekt? Als we het vermoeden hebben van losse asbestvezels, dan laten we dit aanvullend onderzoeken. Als de losse vezels een veiligheidsrisico opleveren, dan laten we dit direct verwijderen of afschermen. Dat noemen we ook wel saneren. Wat gebeurt er na de inventarisatie? Zodra we weten waar en in welke woningen asbest is verwerkt, bepaalt Woningstichting Bergh of het asbest in de toekomst wordt verwijderd of dat het kan blijven zitten. Is er asbest aanwezig? Dan kijken we naar de risico's. Het is niet altijd noodzakelijk het asbesthoudende materiaal te verwijderen. Het bepalen wat we gaan doen, is een tijdrovende klus omdat we dat per woning moeten bekijken. Daarom duurt het even voor u wij kunnen informeren over waar wel asbest zit, waar niet en wat we wel of niet gaan doen. We informeren de huurders van de 1.300 woningen over de uitslag en het vervolg tussen oktober 2014 en februari 2015. Waarom inventariseert Woningstichting Bergh nu pas? Uiteraard is het al een aantal jaren bekend dat asbest gevaar op kan leveren voor de gezondheid. In goede staat is asbest echter niet schadelijk. En wij verwachten dat het asbest in onze woningen in goede staat is. Maar de wet- en regelgeving rondom asbest wordt steeds strenger. En daar lopen we graag op vooruit. We gaan nu inventariseren wat er aan asbest in onze woningen aanwezig is en wat dat betekent aan werk voor de komende jaren. Daarnaast hebben woningcorporaties steeds minder geld in hun portemonnee. Zo moeten we onder meer ruim € 1 miljoen per jaar betalen aan de overheid vanwege de verhuurdersheffing. Dat geld kunnen we dus niet besteden aan asbestsanering, nieuwbouw of renovatie. Ofwel aan onze 5
huurders. Met de asbestinventarisatie willen wij inzicht krijgen in de kosten van de asbestsanering van onze woningen. Dan kunnen we daarmee rekening houden in onze begroting voor de komende jaren en toch doen wat nodig is.
Asbest en gezondheid Wat zijn de gezondheidseffecten van asbest? Asbest leidt alleen tot een gezondheidsrisico als losse asbestvezels ingeademd worden. Asbestvezels die in de lucht zweven, kunnen na inademen diep in de longen doordringen. Het langdurig inademen van asbestvezels kan op den duur longkanker, mesothelioom (longvlies- of buikvlieskanker) of stoflongen veroorzaken. Het gevaar voor de gezondheid hangt sterk af van het aantal vezeltjes dat mensen inademen. Met name mensen die jarenlang grote hoeveelheden asbestvezels inademen, bijvoorbeeld vanwege werk, lopen een echt risico. Ik woon al jaren in een woning met asbest. Heb ik risico gelopen? Die kans is heel klein. Er bestaat alleen een risico voor de gezondheid wanneer er in de lucht losse asbestvezels komen die u kunt inademen. Uit stevig (‘hechtgebonden’) asbest in platen van asbestcement komen alleen vezels vrij als de platen beschadigd worden. Meestal bevat de lucht in de woningen weinig asbestvezels, niet veel meer dan in de buitenlucht. Dan is het gezondheidsrisico minimaal. Wat gebeurt er met asbestvezels die worden ingeademd? Vezels kunnen door inademen in de longen terechtkomen. Sommige vezels worden weer uitgeademd en andere worden door het lichaam afgevoerd. Soms blijven vezels in de longen achter en kunnen daar na vele jaren aandoeningen veroorzaken. Er bestaat geen onderzoeksmethode om te bekijken of er vezels in de longen zitten. Wat moet ik doen als ik mogelijk asbestvezels heb ingeademd? U kunt niets doen. Het is niet waarschijnlijk dat u in uw huis (veel) vezels heeft ingeademd, tenzij u langdurig met asbest heeft gewerkt. De kans dat u hier gezondheidseffecten van krijgt is verwaarloosbaar klein. Ik moet erg hoesten, heb ik asbestvezels ingeademd? Inademen van asbestvezels veroorzaakt geen hoesten. Waarschijnlijk zijn uw luchtwegen geïrriteerd. Deze klachten verdwijnen vanzelf. Ga voor advies naar uw huisarts. Kan getest worden of ik asbestvezels heb ingeademd? Nee, hier bestaat geen test voor. Asbestvezels zijn ook niet zichtbaar op röntgenfoto’s. Waar kan ik terecht met vragen over gezondheid? Met vragen over asbest en gezondheid kunt u contact opnemen met de plaatselijke GGD. Dat is voor deze regio GGD Noord-Oost Gelderland, afdeling Milieu en Gezondheid. Bel met (088) 443 30 000 (lokaal tarief) of kijk op www.ggdnog.nl. Neemt u bij gezondheidsklachten contact op met uw huisarts. Kan ik WSB aansprakelijk stellen dat zij mij niet op de hoogte hebben gebracht dat er asbest in de woning zit? Nee, asbest was destijds een algemeen geaccepteerd bouwmateriaal. Gelukkig is het asbest meestal ongevaarlijk zolang het niet bewerkt wordt. Ook is de kans dat u ziek wordt na een enkele keer asbest bewerken heel klein. Het risico wordt groter naarmate mensen vaker met asbest werken. Daarom dragen asbestverwijderaars altijd beschermende pakken. 6
