Van DSM naar contextuele psychopathologie en gepersonaliseerde behandelingen (waarin en waar de patiënt wil slagen)

Van DSM naar contextuele psychopathologie en gepersonaliseerde behandelingen (waarin en waar de patiënt wil slagen)

Philippe Delespaul Inez Myin-Germeys School for Mental Health & Neuroscience

Psychiatrische Diagnose volgens DSM? • categoriaal vs dimensioneel • vooral trait (vulnerabiliteit) vs weinig state (episode) • de-contextualiseerd

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

reductionistisch filter

de individuele patiënt/cliënt

symptomen verloop/outcome etiologie

diagnose A ‘kennis’ v.d. group

‘kennis’ over het individu


op zoek naar eenvoudige ‘druk op de knop’ oplossingen ---••--inefficiënt voor kennis en voor interventies ---••--non-responder= ‘onbehandelbaar’ (uitbehandeld) Faculty of Health, Medicine and Life Sciences


is categoriale diagnostiek behulpzaam? (voor gewone mensen, geen macro-economen)…

• is de zorg die gemiddeld de beste is, ook de beste voor een individuele patiënt? • is de gemiddeld beste zorg wel voor iemand, de best mogelijke?

patiënten/cliënten wensen voor henzelf en in deze fase van hun leven, de best mogelijke zorg… Faculty of Health, Medicine and Life Sciences


‘Ecologische Psychiatrie’ In ‘Ecologische Psychiatrie’ bestuderen we individuen die psychisch (dis)functioneren ten gevolge van persoonsgebonden kenmerken (‘genen’ of kwetsbaarheid indicatoren) door onderzoek naar dynamische processen in de tijd:

de interactie van een persoon met een betekenisvolle omgeving.


focus op veranderingen in de tijd trigger voor ‘remissie’

‘depressief’ trigger voor kwetsbaarheid

‘normaal’

tijd Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

Voorbeeld: Expressed Emotion Onderzoek (N.Tarrier, 1989)

• cross-sectionele observatie: – heropnames nemen toe in een hoge EE omgeving

• dynamische observatie: – wanneer een hoge EE ouder in de buurt van een familielid met schizofrenie komt, is er een meetbare reactie in de huidgeleiding; deze zien we niet bij lage EE ouders (disclaimer: dit is geen ‘oordeel’)


N. Tarrier (1989)

Voorbeeld 2: Urbanisatiegraad en psychopathologie prevalentie

• cross-sectionele observatie: – de prevalentie van psychopathologie is groter in stedelijke, dan in landelijke omgevingen

• dynamische observatie: – zijn mensen minder gestrest in landelijke omgevingen

• analyse: – urbanisatiegraad is een ‘proxy’; wat zijn de werkzame elementen: ‘UNPACKING’ Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

N. Tarrier (1989)

of voorbeeld 3: Trauma en psychopathologie

• cross-sectionele observatie: – meer mensen met psychopathologie zijn in hun kinderjaren getraumatiseerd geweest

• dynamische observatie: – zijn in het verleden getraumatiseerde mensen ook nu nog hyper-alert


N. Tarrier (1989)

30 jaar verzamelen van ervaringen…  10 keer per dag  6 opeenvolgende dagen

 op toevallige momenten

1. 2. 3. 4.

herhaalde metingen in het dagelijkse leven, niet het lab het moment (heden), niet het verleden gecontextualiseerd

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences deVries, 1987; Delespaul, 1995; Myin-Germeys et al, 2009; Wichers et al., 2009

Wat vragen we?

denken

gebruik

voelen

stress

context



“part-time” psychose

(een ‘time budget’ voor hallucinaties)

personen

momenten

ja

ja

nee

nee

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Delespaul & deVries, J.Nervous and Mental Disease, 1987

“vervlakt affect”: expressie of innerlijke leegte? (n=56) 5 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0

vervlakt niet vervlakt

positieve stemming

negatieve stemming

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Myin-Germeys, Delespaul & deVries, 1989

wantrouwen in het dagelijkse leven ik voel dat… • anderen me niet mogen • me kunnen kwetsen ik voel me… • wantrouwig • niet veilig

<-paranoia episode->

‘drempel’

‘normaal’

tijd Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Thewissen et al., Br. J. Clin Psychology, 2011

wantrouwen in het dagelijkse leven self-esteem • • • •

ik ik ik ik

hou ben ben ben

niet van mezelf verlegen over mezelf een mislukking geen goed mens

****

**** ****

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Thewissen et al., Br. J. Clin Psychology, 2011

****

**** ****

“l’enfer c’est les autres” goed voelen

confort zone

aanwezige mensen

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Delespaul & deVries, J.Nervous and Mental Disease, 1987

Reactie op stress

psychose intensiteit

20 18 16

patiënten, =0.45

14

familie, =0.16 controles, =0.02

12 10

1

2

3

4

5

6

toename van subjectieve stress Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Myin-Germeys et al., Psych Med 2005

7

Paranoïde ideeën in sociale context Momentary paranoia

high medium low

Familiar company

Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Collip et al., 2011

Unfamiliar company

trait paranoia

Anhedonie gezonde controle subjecten patiënten met weinig negatieve symptomen patiënten met veel negatieve symptomen

positief affect

prettige gebeurtenis Faculty of Health, Medicine and Life Sciences Oorschot, Lataster et al., Schiz Bull, 2013

149 patients & 143 controls



Tools voor multi-dimensioneel herstel


parallelle & fase-gerichte zorg

symptomatische remissie functionele remissie persoonlijk herstel

episode

episode

episode

psychische ziektegeschiedenis prodroom Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

herstel tijd

Er was eens…



mobile Health (mHealth)


invullen in <2 minuten/moment


zorg optimaliseert wanneer patiënten en professionals de visie op de effecten van de behandeling samen delen (bijv. afbouw van medicatie)

diagnostiek ≠ mystificerend wanneer heb je het moeilijk? wat helpt je om ontspannen door de dag te komen? Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

functionele behandeling patroon voor ‘remissie’ ‘depressief’

patroon voor kwetsbaarheid


‘normaal’

tijd

kwaliteitsverbetering in de GGZ (Delespaul, 1981)

do

•

‘goed-genoeg’ start indicatie

•

iteratief proces van bijsturing

•

open systeem (externe invloed)

plan assess

check


BELANGRIJK waarbij de professional, professional blijft en de patiënt zich meer (kan) engageren in zijn/haar zorg! dankzij: transparantie Faculty of Health, Medicine and Life Sciences

naar een collaboratieve hulpverlening



mHealth (mobile health)

klinische bruikbaarheid • de ‘banaliteit’ van technologie • • • •

‘in situ’: ‘daar waar de patiënt wil slagen’ ‘live’: geen verwerkings vertraging ‘regie’: patiënt geeft hulpverlener access ‘coachend’: therapeut in je zak

content ontwikkeling • open ontwikkel systeem • • • •

(standard EB) diagnostische modules (standard EB) interventie modules ideografische diagnostiek ideografische interventies

• interactieve feedback

door PsyMate verrijkte therapie

ESM als een hulpmiddel in de THERAPiE

patiënten met actuele depressie of residuele symptomen (46% man, gem.lft:48) ESM feedback (N=33)

TAU + ESM + feedback Baseline ESM HDRS

Pseudo-intervention (N=36)

TAU + ESM Controle (N=33)

TAU

Wichers & Simons, submitted

Post ESM HDRS Depressieve symptomen FU 1,2,3 & 6 maanden


Feedback op activiteiten & PA Type of Activities PA per type of activity active relaxation passive relaxation doing nothing/resting work/study talking self care eating/drinking on the way household

active relaxation doing nothing/resting talking eating/drinking household activities

passive relaxation work/study self care on the way

not at all 1

2

3

4 PA

5

6

7 much


Feedback op gezelschap & PA Type of company

Positive affect per type of company

People I live with

Alone

Other people

Not at all 1 Alone Other people/people I don't know

People I live with

2

3

4 Positive Affect

5

6

7 Much


Resultaten op de HAMILTON HDRS Sumscore

18

Controle

16

Pseudo-interventie

14

Interventie

12

* 10 8

*

*

*

*

**

6

45

Thanks to…

[email protected] 00 31 43 368 53 30

www.psymate.eu [email protected] [email protected]

Faculty of Medicine, andand LifeLife Sciences Faculty ofHealth, Health, Medicine Sciences

behandelen met ‘gebonden’ handen


Van DSM naar contextuele psychopathologie en gepersonaliseerde behandelingen (waarin en waar de patiënt wil slagen)

Recommend Documents