uit
Jnils--'•
'• i'iüg:•:
ïvov.43f J a n .
••••• . n s c h a p .
44.
• *• • •
H * | post en pakjes oit Holland blijven goed a a n k o m e n . 5r zijn hier ook jongens die w e i n i g van hois krijgen en die zijn er heel w a t minder aan -o« - we .-:oniien het zonder onso pakjes niet neer d o e n . '?e hop erg op geregeld * zond ingen van het Intern» R,Ir» ; wel toegezegd maar nog nie t g e a r r i v e e r d . De Srigelsohe k r i j g s g e v . w o r d e n d o o r I n t » R . K r . pri m v e r z o r g d . Q k « wee): 5 k g . p et b o t e r , 1 e e a e h , B a l k , cacao e n z . - al h a d d e n wij dat 1 X per m a a n d , dan waren r e h e e l b l i j , iaar •1 zal in d > Joop v a •. \ - n. •• • •
üntving in D e o . 2 A m e r i k . en 1 -iig. p a k k e t , ieder a ? pond netto late k i . levensmidu 9 l o s . en 1 Bad» R^Kr.oenhelAapakkat, daar meeat blij m e e . .»ou d a t ik je w a t cigaretten kon bezorgen - deze week b v . 160 Amerik. en kngelsehe cig.ont . .. dan t; reten dat in Holland alleszoo aehaarsch is - geeft al deze weelde b i t t e r e bi.ismaak. Deze mmx brief passeert geen e e n s a a r , das kan ik s c h r i j v e n w a t ik w i l . Ve maken het b e s t . ..ij ó n d e r - o f f . meld n ons n i e t vrijwillig om te gaan w e r k e n . Volgens de Obnvsntie van Geneve kannen ze ons niet v e r p l i c h t e n . Hebben %X wel met sommigen g e p r o b e e r d , maar w e hebben voet bij stak g e h o u d e n , en ondanks allerlei d r e i g e m e n t e n , o . a . vervoer ajit k o l e n , li ja we n o g hier en worden na met r a s t g e l a t e n . *t Baantje dat ik heb geldt als k a m p w e r k , ffe dat moeten we wel d o a n . Ik d o e het voornamelijk v o o r de " extra -post t en om tenminste iets om handen te heb b o n . * erdtr hebben w e v a n 4w k « o r e n g e e n last - z~ behandelen o n s ..act d a a r zijn ze g o k op 1 Varleden w e e k b.v» een h e e l brood a 2 K g . geruild voor 20 c i g . ! Op • t moment eten g e n o e g . De voedseltoestand viora t hier slechter - hoewel onze r a n t s o e n e n n o g niet verlaagd z i j n . De a a r d a p p e l o o g s t is zeer slecht g e w e e s t . De s t e m m i n g onder de Doitsohers ie vrij slecht - en de onze natuurlijk g o e d . ,'e ver ra ebten begin • 44 groote d i n g e n - en weten alle nieuws h i e r . K a n me in de gevangöBBchap vrij goed schikken - al heb je w e l eens een kwaje d a g . Zoo zal het jou ook wel gaan» De geest is b e s t , vooral nu er eten genoeg is - dat was eerst w e l eens h a a t en n i j d . Ben na Sept. niets tekort pek o m e n . Ia hebban een onvergetelijk kerstfeest gehad» Onze kampcommandant is een man w a a r r e groot respect v o o r hebben - en hij h e e f t *t voor ons OD.'.. .".e kunnen zelfs onze bonding van niet vri >'illig voor :.. t-s gaan w e r k e n ook w a a r d e eren» 0p 1ste K e r s t d a g 's avonds h a d d e n w e in d groote theaterzaal aan kerstspel» kén las o i t h e t 0.T» a l l e r l e i vo era te H i n g e n a a n g a a n d ; d n Christus, er tussehendoor z o n g een 4*i i nsig koor ( p r o t . en &«K« ) Seratliederaa» daarna do geschiedenis van • geboorte» • t Geheel met en.'*el e tableaus.. '• ïïnuptmann w a s er ook en n a s O B t r o e r d . Rij zei ni l o o p 'Het z i ; mij . trgBBd de Stilt even met enkele w o o r d e n te BOgai v e r b r e k e n . 3' d a n k U zeer voor h e t schoone dat ik gezien en gehoord heb - ik heb e r Uw ziel in gehoord en b e g r e p e n , w a t de bron is, waar oit Uw volk in nood en ellende de krachten put - ik heb cl. geest --reproefd waaruit gij leeft." '«.'onderlijk. H e t heeft ons hier een goede naam ge e v e n . de h e e l e w e e k zitten r e in een prachtig versierde barak - de mooiste v a n h e t h e e l e k a m p . Het h e e f t ons soms werkelijk even Af n a r i g h e d e n van bet gescheiden zijn . o«n r.ten, ...Met de H . K r . nakketten is het ook zoo fijn - als je een bus open: l a a t , is h e t vuu-- te v e e l voor één m a n , en dan d o e n w e eau. samen
•2met een kxoc bus e n z . Me raken heelemaal d o o r v o e d , e n hopen voor jallie n o g over te h o u d e n . -an,.. k r e e g ik laatst een brief ait B e r l i j n , o f liever alleen de envel^op met een briefje van den c e n s o r , m e t df. hoofdinhoud van zijn schrijven - maar de b r i e f zelf n i e t . Denk dat hij te v e e l over 3erlijn geschreven h e e f t . «ïe hebben w e l v a a k l u c h t a l a r m , maar er w o r d t h i e r nooit geschoten - en in wijten omtrek zijn geen steden o f fabrieken. Als Berlijn een beurt krijgt kunnen re het in de"verte z i e n . Krankzinnige w e r e l d . H o o p heel e r g , als er een invasie k o m t , dat ze o n s land s p a r e n . Heb je n o g steeds een voorraadje eten in h u i s ? e n z . . . *T komen h i e r elke maand n o g groepjes gevangen onderduikers b i n n e n . De meet ten h e b b e n e e n zware tijd achter de r a g . We hebben in deze w e e . een soort godsvrede tassehen de D. en o n s . In de Kerstnacht Bochten we de h e e l e nacht naar b u i t e n , en we h e b b e s toegang tot alle deelen van het K a m p , die anders verboden z i j n , b v . het 'Russen-kamp. die babbel het slecht h i e r . ,Ve hebben allemaal van onze Amerik «pakket ten een b o s j e afge. taan voor de R u s s e n ea een voor de I t a l i a n e n , die *t al niet boter h e b b e n . 700 Hol ianders hebben samen evenveel gegeven alt 7 0 0 0 Sng. ! Ü die <:r ij gen elke w e e k een p a k k e t . R e b b e n deze w e e k o o k met z e e r beschaafde Rassen g e s p r o k e n , en dan krijg je wel oen beetje betere kijk op h e n . Je spreekt trouwens met allerlei n a t i e s : F r a n s e h e n . K o l e n , d e r v e n , jotag fegelsohen, Zuid-Afrik. e n z . en natuurlijk ook met d duit schors - de meesten zijn het h o o g en breed z a t I dij hier gelèoven dat de zaak nu met een maand of 3 , 4 beslecht is - al zijn we dan niet •eteen thuis. Ik houd me voor de zekerheid n o g maar a a n een j a a r . Is hoop toch zoo dat je h e t volhoudt dn fti k i n d e r e n . . . e n z . e n z . Kan ziet hier de zaak donker in voor de D . en ze zien het zeef ook w e l a a n k o m e n , doms kan ik ra et B K K x a i x enkelen wel medelijden hebben h i e r zitten de beroerd «ten niet."'-.- fio*n on* gee. *vqw<>, mm^r^m «iet waarom wij hier zijn - net zoo min als w i j . Ben erg blij dat ik niet op Kommando zit - vaak slecht en neer gevaar (Kommando i s : uit w e r k e n ) . :JQ veel te lang war»;en. We hebben er al en »le wrakken van zien terug
kenen.
Je brief van 1ste Kerstdag (uit Berlijn) n e t o n t v a n g e n . Je schrijft dat het een ronder is dat je nog leeft; n a al w a t ik hier vernomen heb geloof ik dat g r a a g . Ik antwoord je langs leze w e g - hoe die ie zal ik je niet u i t l e g g e n . - Ik geloof ook d a t h e t einde niet zoo ver af i s . Je gaat met verlof in J a n u a r i t Och, Ut ben er w e l e e n beetje jaloer-sch o p , maar na zoo'n v e r l o f weer w e g te gaan lijkt Be v e r e e h r i k k e u j k . *k Heb e e n s , op 18 J u n i , zoo'n afscheid gehad ; * k hoo« zoo iets van ra*B leven niet meer mee te m a e n . 'k Snap soms nog niet hoe 'k het heb .runnen doen - zoo maar in koele; blo-:de je vrouw en je k i n d e r e n achter te laten om je te gaan neleen voor gevaagenechaje. Maar 'k mag in geen enkel opzicht klagen ; i»od heeft bet sindsdien met vrouw en kind ren en met mij wel genaakt* 'k O n t v a n g nog steeds goede berichten van h u i s . Kocht je in J a n u a r i naar Heiland m a n , n e e m dan deze b r i e f mee - dan weten ze weer y?a t e x t r a ' s . Ja - ik heb hier beste s a r a a s k a m e r a d e n , m e t wie ik over allerlei ook ernstige dingen spreken k a n . Ie hebben een eigen H o l l . Predikant, die B i er, T r i jw illig h e e n gekomen is ! «in e e n Chris t . O sneente van ? a 300 m a n . Al één naai vierden we h e t li. Avond maal , en a . e . Z o n d a g w e e r . H e t kan je BOne enorm b e m o e d i g e n . Nieuwjaarsdag b v . sprak die predikant over "Da H e e r is mijn Herder/' mij zal niets ontbreken." Sr i s veel nsa&x geloof voor noociig, /aar so s kan ik dit letterlijk g e l è o v e n . ""e zullen zeker nog zeer zware tijden beleven, e n als niemand ons dan B%l b e l e e n , dan kunnet: zulke woorden j e d« kracht geven d ie j « noodig h e b t . Je i c « T i j f t dat h e t 3ods w e g óók kal w e z e n , dat jij (of ik) niet terugkeert. I n d e r d a a d . Ik h e b hier ook vaak over gedacht - SB > s et i s w o l h é é l
-3m o e i l i j k , maar h e t la toch ook noodig om er over te tanken ; maar m o c h t het o o i t zoo g a a n , dan geloof ik r o t s v a s t , dat God de lsege plaats in Holland met zichzelf vervallen z a l . I 'n vrouw en ik h e b b e n deze maanden zoo veel bewijzen gehad van Gods rechts'.reeksche b e m o e i i n g met o n s , dat we v a s t mogen gelooven dat Hij v e l s l a a n k a n , m a a r ook heelaa en troosten zooals geen menach k a n . Toch houden we b e t hoofd op - er is voor mij g e e n reden te ga 10oven dat we niet w e e r versenigd zullen worden - inte aandeel , ik galoof d a t v a s t . Voor j o u , die zoo in de gevaarlijke z 3 n e z i t , kan ik ma voorstellen d a t je er soms een zwaar hoofd in h e b t , en h e t zon dwaasheid zijn om je hoofd in h e t zand te s t e k e n , om geen gevaar te zien - maar als h e t Gods w i l is d a t ja t e r u g k e e r t , dan zal er in de grootste bonmenregen gae haar van je hoofd gekrenkt « o r d e n . Lees toch het evangelie - dat is stikvol hulp ..n t r o o s t w o o r d e n , die zijn v o o r o n s . Wij maken h e t hier b e s t . Ik schreef j, al d a t we nr ook I n t e r n a t . .-c.Kr. pakketten o n t v a n g e n . Al 4 hebben we er gehad - alles ^rima p r i m a . B o t e r , v l e e s c h , s u i k e r , c a c a o , k o f f i e , t h e e , •pak e n z , dind J a n u a r i is de voorraad h i e r o p , en nieuw.- aanvalling ia n o g niet g e k o m e n . Onze rantsoenen in 't vager zijn w a t brood betreft op papier 't zelfde g e b l e v e n , maar door "omstandigheden* ondervindt de aanvoer nog al eens stagnatie - later w o r d t dat w e ! w. ..T i n g e h a a l d , m a a r • t zou n o g w e l eens erger Kunnen s t a g n a e r e n . One aardapp.rantsoen la m i n d e r , kwaliteit is niet b e s t , zonder pakketten zouden we nu niet graag l e v e n . Jammer dat j e , voor je met v e r l o f g a a t , n i e t hiei kunt k o m e n , dan zoo ik je wat kunnen meegeven v o o r 'n vrouw en jon (cig.l) We o n t v a n g e n h i e r al weken lang 100 aiag. of Ameri£k.cig. per w e e k ' Onv erge tol ijk ^^SL^É^B^gCg' e. K e r s t d a g , toen w e • s m o r g e n s 6 aar fmmm» j, r-*^> r. -*o^TFe zang van bet 4 s t . k o o r , d a t op alle b a r a k k e n k w a m z i n g e n . Hat maakten t o e n die aloude K e r s t l i e d e r e n een groote i n d r u k . ? f enigeen kon zijn tranen niet b e d w i n g e n . Ja - wij hebben toeb ook goede f e e s t d a g e n g e h a d , al komt h o t verlangen naar hui1? juist dan vaak zoo o n s t u i m i g naar b o v e n - d ar schrijf ik maar liever niet over,, we h e b b e n soms h e e l zware dagen, -•aar ontvangen kracht n a a r k r u i e . Op z u l k e momenten bidd n , net zoo lang tot je bemoedigd w o r d t . ' K 1 zal rot e e n vreugd a zijn als je w e * r thuis k o m t . Wa hebben hier zeer veel steun aan e l k a a r , een goed o e f e n i n g voor zelfverloochening om echter* kameraadschap te l e e r e n . Koe ze vooral hartelijk de groeten in Volland - ik hoop dat* Je over niet te lange tijd te v o l g e n . Als je op deze b r i e f antwoordt, dan ga je natunrlijk n i e t in op de wijze waarop je hen entVaBgen lebt. B o e n h e m gewoon "je kaart v a n den 4den Jan." Als ik durfde zon ik ook n o g probeeren je een pakje te sturen om mee te nemen n a a r bolland, naar w a t ik nu over h e b houd ik liever eerst in mijn teoffer air n o o d r a n t s o e n . Heb ik het niet n o o d i g , dan breng ik het t.z.t. zelf naar Holland m e e . . *•
VII
Ml tiiSim k *i jgfcjgeVSnauntohap. I C . £ . 44
.Van de gelegenheld om jullie ./ar our.B extra te «j;.rijven maak it. nntu rlijk ir.-i.ui- gen ui!:. U-tor h o o r jc w o l hoe int Ir. z*n w a r k g a a t . Veei prettl.er -ie je zoo op «er. -ckilnk v e l papier kan aohrijven dan altijd die fc.-iev u In teiogrwastljl op 4e f o r m u l i e r e n , a l or. Ik er natuurlijk ->ok altijd erg blij nee ai*? i,. je s c h r i j v e n kan* do iuaaïate w e k e n heb i* h e e l weinig non van je gohad In / e e r . tot neg eoe m a a r 1'n b r i e f , van 86 J a n . k a a r in Junoüri heb Ik 16 m a a l pont o n t v a n g e n . ie uue een te v e e l , wart Ik stuur h i e r vandaan oei. m a a r iü . per a n a a l bert oh t w e g . - . . ^ic brief In pakje van i J a n . is nat mis e l e o p e n . air it n l . een H M g g e re Hollander g e w e e s t , die h e e f t n a a r h u U v e s a h r e v e n dat hij z'n briefje in s 'n pa j-: van IC -.an. hac o n t v u & g e u . >at hooft ce o e n s e r natuurlijk p e l zen en eindt oie uag zijn de pa.--je 8 e enige dagen z e e r stron..: j e o a n t r c i o o r d , c... vei:.: 1.. bock-- ••enonon. Ik a-ast toe* n e t dat pakje va li 12 J a n . h a l e n en ik kneep h e n g e w e l d i g . »t ^akje h e b i k , ee b i' i' n i e t , die is ver.. : -ereeband. L s ne tal je Inkt i s h o o r je Int er w e l - m a a r doe h o t n a a r niet m e e r . .11 je ooit oerv. e tra sa:.rijven aan een rijf je aan 3.( Berlijn; dl< mag per g e * CBS post t. n mij ack ijven. ik ben n u echter steeds b a n g aat elke b i e f de laatste kan z i j n . Als de oorlogsgebeurtenissen zioh erg u i t b r e i d e n , kon de verbinding w e i eens verbroken - r a e n , dat zouden foor ons beidon n o g w e l een- bange we en kunnen w a r d e n , m a a r maak je over aij n i e t o n g e r u s t , w i j heb een w o l op bet eon en ander g e r e e n d , .e hoven h i e r erg dat dit r 'jaar of begin Ü O U C „•• t- ' "rlog a f l o o p t , .-o h o u d os ons ook a a n die 15e Staart. Jagen die •aattta sou immers d# jgrOOtBte m illtalre operatie van duxe oorlog plaat! bat e n b a d . zitten te.xiUpte vo rtduren in groote n o a n n i n g . .,u ucd aan V a ; ..... öa. .•••< -«ü uiu w t'*»«a ^,a. ^.i-i*d._i.a*w « — -•v
. . ^«•••••VenVJPnBMHVBHlMV»^ . ^ .«•pa*HWSMBB>P>>'>>*HMB|e*^^ : J L i = • T7SS'pro--öli n&&uTu*Xl Jï- ...d* u.. U ; l •.. G o a j a g Q X B a n . .
rui -'V ..L .
üu we er een beetje aan gewand zijn, verstaan no ze o o s t . 't ia on ieuko taai om te h o o r e n . iannaal in de week kanen zo een koele avond bij o n s , en eenua. 1 gaan wij n a a r h e n t o e . ,© kannen erg goed net zo schieten» zondags gaan ze altijd mee n a a r da k e r k , e n 3ondagerond b e n ik mot ze mee gewosct n a a r de - n g . ..sr ienat - ka t k o o p i„. nu oik * :Jon^u~avond tc blijven k o e n . dr zitten hier pi.-.. I .d( Sng., e e n nnar honderd itali.j;en, iden aooveel ->erven, ld en Frans ehen* H o l l a n d e r s , © e n i g e h o n d e n don .ussen, m a a r d a a r negen « e niet me o m g a a n , o l Ir. ae .orstwoo«. hebb*. we net ze g e s p r o k e n . J e leert hier v e e l op die o s n i e r . Iet Italianen er. ue ..uscen n o o t je m e d e l i j d e n h e b b e n , die hebben hot h i e r niet beet» Onder d< Italianen zijn era v^el a i e . o n , v o r a l t.b.o., e n en'-ra veel geslachtsx 1 eken• de si j. era, in w n l k . h e e l e u a a i niet sy© lathiek» r Je moet n a a r eens h~*ren hoe t-eurlg zij de d n - , en 2 d . A f r i k . = rijge e v , hebben arde la ! do , aan staat de i-.ehoi a o l i n g die w.< h i e r v ie J» ondervinden mljler hooger* kic Kijn noj? steeds u i t e r s t o e r r e e t . Ik kan je n u neteen w e i eens uitvoeriger ov»r on^ leren h i e r co., ijvon- ,;e wonen met 16 m a n in eon ? r ^ » . • .-.k, de h e l f t Is e l a a p r o i a t e , do helft 18 dagverblijf* e elanen -ris v e r u b-*ver- e-jVaar- I s l a a p 3 h o o g . ja plaatjes v d . a e kincer>aü k^n^en boven c»n bod togen de w a n d . Ie neobei h o u t e n b e d d e n , breed genoeg e. lan e n o o g . met e e n kxrwxi houtwol j.atrae, en - n. e u o :ns. in de ba ra. Btaan twee h e e l groote fctoon-.'.. o a . n s , die de hoela dag branden* Bovenop zijn er ijzeren k o o k platen en op iedere plaat kunnen vel soo*n 4 0 e e t k e t e l , s t a a n ! Eet valt niet altijd non om a a n voldoende brundetdtf (briketten) te k o n e n , • er 6 I nog toe is aat w e i »-èlukta a l gaat het d a n n i e t op normale w i j z e , : er - nermala wijza krijg je h i e r niet r o e i te pnlEkem* det dfgrerblijf heeft lange h a m t a n tafels. »>'o h e b b e n kans ge alen os» er nu zeü in onze a a k ie h e b b a a . en aan w e e r s z i j d e n lan ^ h " h- i* en b a n k e n . ~U.n z de w a n d e n s t a a n k o f i s r r e k k o n . üaaet u- barak Ic ^ns «•„ad.. 1 k a a l , act r.proeikaur. an. ..e vi.--ar is v-a: et o e n . m a a r ik h e b h .: r
-2 nog nooit koude voeten g e h a d . Draag op het oogenblik k l O K p c c h o e r e n , •„;en l e e r , n e t dikke houten s o l e n , altijd d r o g e , warme v o e t e n , o staan 'e morgens tegen h a l f 7 o p , OM >*80 a p p è l , en oia ? . 1 5 gaar B . en ik naav ons 'karwei" • Daar zijn -s/e tot half 1 2 , dan is «t wrn .en. Xegenwoe!* ; p l o . 5 aardappelen en s o e p , peest knollen en k o o l r a a p , net wet v l e e s d en v e t , we drinker dan altijd koffie n a . 0* half 2 gaan w e weer weg tot half 5» 5 uur sten w e dan nap of boonen , er om 8 u u r w a t b r o o d , •e Avonds jtun je naar een lezirg g a a n , of w a t praten en l e z e n , cf lokken -doppen o- zoo i e t s . denmaal per w e e k hebben we e e n arms erientea v o n d . Er is een groot t h e a t e r , m e t een prima t o o n e e l . ür k u n n e n p i n . oOO m a n i n , de vloor loopt achuir o p , auc ja kant allen z i e n . t e g e n w o o r d i g hebben we de esne week een svond net w a t vlotte t o o n e e l s t u k j e s , afgewisseld d o o r w e t lichte n u z . c k , de I ndere week een s e l o n o r k e s t j e , dat heel verdienstelijk s p e o l t . allee staat bij de Hollanders op een behoorlijk o e i l . ïïo*; nooit zijn er dubbelzinnige o f vleze stukjes o p g e v o e r d , ftc OBJOBen daor werkelijk trotsch op z i j n , want in dat opzicht •taan we hier b o v e n a a n . Gelukkig kunnen we op zulke avonden ook eens tent hartelijk l a c h e n . Trouwens cc -'•csten blijver hier hun h u m e u r -" '-ouden, al hebben we ellen wel eens dagen d a t de h e e l e krijgagev
vieren, n a a r we neoben h i e r dage n , ehad die we ons l e v e n l a n ^ niet vergeten zullen, -dis het leven ook altijd langa zulke mooie gisac. e paadjes g a a t , h e e f t het je ook niets geloerd* V a n B . heb ik nog n^els gehoord sinds 1 6 J a n . , en w e e t dus ook nog nietl ever zijn v e r l o f in H o l l a n d . W a t nieuwsbericht?sn ^ e t r e f t , we weten zeker e v e n v e e l ale j u l l i e , en eona nog w e l m e e r . Vat zal Finland doen ? Je ziet t o o h h e t eind langzaan k o m e n , de icring w o r a t hoe langer . ' m :.. .:/;, ...cover, jullie in Holland ook zou d a t de oorlog dit jaar zeker voorbij is 'ï I k h e b natuurlijk nog nooit antwoord gehad u i t Indifi, maar 'k geef het n o g niet o p . Jullie kunt bij het N e u . R . K r . in Den H a a g im"ormeoren n a a r en ï . Wij kunnen het h i e r v a n a a a n ook d o e n . Gisteren kregen ws one laatste Znc*pakket, dr ie allang bericht naar Genève d a t sllse op i s , n a a r er is no*: gnon nieuweT v o o r r s a d . ..'el is er eer. tweede Hollandache eenheideps.c-tet onderweg. ' eirde ais de vorige k e e r . haak je niet o n g e r u s t , e l komt er voorloopig niets, B« er ik zijn h e e l verstandige m e n s c h e n ! Behalve dit laatste pakket u « t we net g e k r e g e n hedoen,heb oen w e ieder nog een compleet me r i k . p? kket in reserve en nog v e e l m e e r , ik denk g e n o e g voor i?og 2 m a a n d e n . Hst zal ons alleun niet o v e r k o m e n , d a t ••.,•'. r.3t dit • — j • * eruuiz-vn c.^eter-, c.at redden wc n i s t . ï r O B B O B O , 00 raeesten niet h i e r . - Je m o e t me vooral geen boter s t u r e n . Door ruilen en z o o , voer cigaretien, bezit ik op het oogenblik 5 ^ond b o t e r . Uoter kun -.;st beste hamsteren h i e r . . 1 zou j- niet te veel eten k r i j g e n , er je kunt over flink w a t boter beschikken, dan red je h « t een heel e i n d . Tfu zijn de n i : , ook o p , er. nog geer nieuwe• Dat is w e l J a m m e r , want cie zijn hier meer waard d a n g e l d . V a n al »*n pakketten h e b ik de chocolade b e w a a r d , "bi al 5 groote p l a k k e n samen ruim (• o n s . üienahien is er geleganhei d se naar huil te ctl/ren, gelijk met n'n o n d e r g o e d , & n d e r s breng ik ze zelf m e e . Sen van onze *kc ...frii;. vrienden, D a n i B o r g e r , h e e f t üe beloofd nat hij zaodra hij na d e n oorlog in Bngelsad a a n k a n t , mij een g r o o t _,ahket zal sturen met enkel c h o c o l a , voor Jou en de jongens ! Dus b e n t wat te w a c h t e n . Sn els ze de k a n s krijgen kernen se eerst nog bij ons in H o l l a n d ,
8»
voor ze w c * naar Sa.Afrika g a a n , naar z a l w e l niet v e e l v a n k o n e n d e n k ^ i k , de arme k°rels zijn ook el 3 Jaav van h u i s , en altijd ever Opgewekt* «Je w e e t w e l in die brief van. 26 ; acember senreoi ik bvenhaar Polen gaan» H a , begin J a n u a r i zijn er 90 ven onze onderofficieren heen* * *r in een kawj bij Kraken, , D a m littes en net *ik~ar 000 ongeveer 800 H o l l , o n d e r o f f . die er v a n h i e r h e e n zijn g e g a a n , zijn meeat lui die op een zwarte l i j s t s t a a n , naar staan zij o p , d i s op de een of andere nonier b y z o n d e r laat heb den v e r o o r z a a k t , of die al eens ontvlucht z i j n , of al te v e e l g e s t o l e n hebben endfrgelljfcs• Het k a m p daar ioveei strenger dan h i e r , h o e w e l de behandeling er ook c o r r e c t i s . Maar hier zijn ze verbazend s o e p e l . I k donk niet dat er rra nog v e r p l a a t s i n g er n a a r Polen plant! n e b b e n . De ï-iederl. officieren in Btaniolwo ( 2 . G . v a n Leraberg) zijn ook allen v e r p l a a t s t . Gedeeltelijk naar L u x e m b u r g e . o . Doordat ik hier op 't k a m p een "baan" h e b , kom ik zeker niet in a a n w e r k i n g om te g s a n . Van de w e e k geen h i e r een 60-tal onoeroff, vandaan om als oppassers bij de Holl* o f f , te g a a n w e r k e n . 3 . en ik h o d d e n er geen zin i n . De off • woor WO hier voor werken zijn uiterst beleefd er vriendelijk v o o r o n s . Ik ben erg blij m e t alle pakketten dj e i vtr ja k r i j g , f i j n dat het bestuur v a n school je ook wat gestuurd h e e f t . Vandaag werd er juist w e e r officieel bekend g e n a a k t , dat er van h e t B e d . H.kruis weer eeBtieldepakkettefl onderweg z i j n . Dat k o m t nooil u i t , want 4e Bng* e*^ Aan r i k . p a k k e t t e n (nieuwe) zijn er nog n i e t . H e t middageten is hier den l a a t s en tijd minder g e w o r d e n . Verleden jaar kregen we b . v . meestul 12 è. 1 2 mxsa&q&x. a a r d a p p e l e n , v*a> middag had ik er maai* v i e r . Tlu hindert d a t h i o l s n o o l n i e t , ajstot we n u m e t M Ö C X veel minder eten toch genoeg h e b b e n , d a a r w e v l e e s c h enboter genoog k r i j g e n . v.e h e b b e n tijden gebod dat we eoht " v r a t e n " , m a a r dat doen we n u n i e t m e e r , we h e b b e n e c h t bod sta n u . T r o u w e n s , a'n ondervinding is tooi uui J Ü Ü C C m«t ue h e l f t ciina aten toou k u n . •?. „ oen .. ;- vcibu ',*• •-- ' ~ "' k u l k a n , J B B O T J C to5 ^^^^^-^-^^v^-nv^npw-^^-^ J7ae, ons oezorgd m a k e n over eten mogen we n i e t meer d o e n , we z i j n zoo v o n d o r l i j ^ •• choinf:..\ tot nu • ' . " . < . JLlie nog steeds g e n o e g ? Doe ja zelf toch niet te k o r t voor m i j , e t u u f ns toch vooral g e e n boter of v e t , och, kon ik Jullie toch m a a r eeno even z i e n . -Ie ik erg in d e put z i t , dan ga i k me soms h e o l e n a o l voorat ellen hoe de t h u i s k o m s t a a l z i j n . enz.ens; Heb je v e e l zorgen te d r a g e n , je schrijft er n a t u u r l i j k nooit o v e r , •nor heb je het soms ook n i e t erg moeilijk ? «t A S wol prettig voor je int e r , el is het l a n g a a a m , toch steeds beweging in de oorlog z i t . Je m o e t ie eens Indenken wat een vreeeeldjke tijd het b . v . voor die Polen ia geweest,die zijn al sinds Sopt* 1939 gevengen ! Ik k a n me Jullie soms in m*n gedachten v o o r s t e l l e n , zóó dat ik Je stem hoor e n je b . v . in de k e u k e n san h e t w e r k z i e . Je k u n t , nis Ik terug k o m , gerust net eten eens a a n mij overlaten, •k Heb er r e u z e n v e e l van geleend h i e r , ook l e k k e r e dingen klaar te raakep, zelfs g e b a k j e s . V.e k l o p , sn een soort crème v a n m e l k p o e d e r , s u i k e r , boter en Hescafé (dat is koffie in poedervorm) of c a c a o , en dot op de biscuits ! Sinds een dog of tien ie het hier wat k o u d e r , een beetje vorst en elke dag vat s n e e u w , m a a r we zijn zoo g e h a r d , d a t ik het n o o i t koud h e b . Handschoenen heb ik n o g nooit aan e h a d . liet eoicken red ii; h e t best e n z . In de klom pa . oenen d r e a g ik voetlappen, gewone vierkanten/wellen l a p p e n , die je in een punt otn jo voet v o u w t , rijn ze o p , der soh-rrel Je een p^ar nieuwe o p . £00 S c h a r r e l Je hier van lies bij e l k a a r , l o e manen de jongcni het op schooi V Als ik terugkom zit a l OOO w a t ln de 3e klas tas* ille v1e r j a a r d a g e n s u l Je niooohien nog zonder mij m o e t e n v i a r e n , maar wie w e e t . 1 Is ü i s s c h i e n d w a a s h e i d , maar ik d e n k vast dezs zomer thuis te z i j n , of u i t e r l i j k najaar* £na* eno* Als ik thuiE k o m , dan est je Rijn p o r t i e er v o o r l o o p i g maar bij o p . Ik kan er voorloopig t e g e n . »k kou nog beat oen valletje d o o r willen SabbelnÖu m a a r kan er n a a r Ién •tuSOS - misschien over een poosje nog e e n s . In gedachten e n s .
