UIT. }

Week 37

de kunst

UIT

4 tember 201 vrijdag 12 sep

€ 2,50

Spuikwartier Stad wil visie van Wijsmuller 3

Foto: Maarten

Vanden Abee

le

Uitgave van

Vrijdag 12 september 2014 jaargang 8 nummer 383

Foto: Jurriaan Brobbel

: e g a l j i b e w Nieu

}<(l(tp$=adbcb <

Een échte Haagse krant

Stadspartij tegen ontruiming De Vloek 5

Schrijfster Maureen Davis over het gemis van een vader 10/11

Haagse designers zien Parijs als springplank 14

2>

Den Haag Centraal > Vrijdag 12 september 2014

haagse plaatjes

OO Den Haag/ Harry Klorkestein (1982) ‘OO Den Haag, mooie stad achter de duinen’, schalde er in de zomer van 1982 ineens regelmatig uit de radio. Volkomen onverwacht groeide een als ‘geintje’ bedoeld lied uit tot het officieuze volkslied van de stad. De tekst, een perfecte sfeerbeschrijving van het Den Haag van de jaren zestig, ging over kerstbomen ‘rausen’, ADO in het Zuiderpark, dansen in de Marathon en een ‘harinkie happih’ op het ‘Rèswèkseplein’. In zijn boek ‘Achter de duinen, de liedjes’ (2000) vertelt Harrie Jekkers dat hij het had geschreven voor het verjaardagsfeestje van zijn Haagse vriend Cees Grimbergen, waar het meteen aansloeg. Omdat het totaal niet paste bij het overige, serieuze repertoire van Jekkers’ groep Klein Orkest, werd besloten er een geintje mee uit te halen. De groep nam het nummer in de oefenruimte op met een cassetterecorder. Tien ‘ruisende en zwevende’ kopietjes werden, zonder commentaar of toelichting, door Jekkers’ vriendin opgestuurd naar Haagse radiopiraten. Die draaiden het nummer grif, naar de makers werd volop gegist. Polydor wilde het dolgraag uitbrengen op single, maar de groep aarzelde. De band wilde in geen geval eeuwig vastzitten aan een volks Haags imago en wilde liever doorbreken met zijn andere nummers. Pas na lang aandringen van a&r-manager Harry Knipschild, die er een hit in zag, nam de groep het toch op. Roadmanager Hennie de Jong zou het inzingen en

er als Harry Klorkestein, een anagram van Klein Orkest, mee de boer op gaan. Toen het hem niet lukte om het goed op de band te krijgen, zong Jekkers het uiteindelijk zelf maar in. Knipschild schaart voorgaande verha-

len onder ‘achteraf gecreëerde mythes’. “Ik had ze uitgenodigd voor een gesprek op mijn kantoor”, schrijft hij op zijn website. “Voordat ze vertrokken lieten ze me een ‘grapje’ horen. Dat was ‘OO Den Haag’. Ik riep meteen dat ik

dat het beste vond van alles”. In de auto draaide Knipschild het nummer keer op keer. Aan de band liet hij weten dat ze een album mochten opnemen in de Wisseloord-studio’s, op voorwaarde dat ‘OO Den Haag’ daar op kwam. “Dat riep weerstand op. Het was te weinig geëngageerd, geen echt Klein Orkest-nummer, vonden ze. Ik hield voet bij stuk. Zonder ‘OO Den Haag’ geen contract. Er kwam een tegenvoorstel. Het compromis was dat de groep het nummer zou opnemen, maar dat het niet op de lp gezet zou worden. Harrie Jekkers zou het zingen, maar op de hoes moest een foto komen van Hennie de Jong. ‘OO Den Haag’ kon dan onder de naam Harry Klorkestein worden uitgebracht. Op die voorwaarden werden we het eens”. De opnames voor de lp verliepen soepel en ook ‘OO Den Haag’ stond binnen een kwartier op de band, herinnert Knipschild zich. Het uitbrengen vergde meer moeite. “Enkele collega’s fronsten de wenkbrauwen. Zo’n liedje over Den Haag, nota bene in plat Haags, dat zou buiten Den Haag toch niet verkopen? ‘Ben je gek geworden, Harry?’, kreeg ik te horen. Ik moest mijn overtuiging nadrukkelijk doordrukken”. Het aan de man brengen van de plaat verliep evenmin eenvoudig, volgens Knipschild. De groep wilde niet optreden in populaire televisieprogramma’s, maar maakte voor het door Chiel Montagne gepresenteerde ‘Op volle toeren’

een uitzondering. Voorwaarde was dat Hennie de Jong mocht playbacken. De roadie haalde de Story en de Privé en gaf paginagrote interviews. Knipschild: “Iedereen wist dat het nummer eigenlijk van Klein Orkest was. Bij optredens werd er voortdurend om ‘OO Den Haag’ gevraagd. Ik was er bij in een jeugdhonk te Weesp. Het Haagse nummer werd bewaard voor de toegift. Hennie begon te zingen. Het publiek werd op het verkeerde been gezet met gebaren dat het refrein zou volgen, maar dan kwam er een volgende couplet als ‘instinker’. En dan deed Harrie Jekkers alsnog ‘gewoon’ mee. Tevreden ging het publiek naar huis.” ‘OO Den Haag’ werd tegelijkertijd uitgebracht met ‘Laat mij maar alleen’, de single van de debuut-lp. Terwijl laatstgenoemd nummer bleef steken op 27 in de Top 40, bereikte ‘OO Den Haag’ de vierde plaats. Er werden rond de 50.000 exemplaren van verkocht. Jimmy Tigges

Jimmy Tigges (1953) is publicist en diskjockey. Hij geldt als een specialist op het gebied van sportliederen, maar heeft als geboren Hagenaar ook jarenlang onderzoek gedaan naar liedjes waarin Den Haag een rol speelt. In 2006 publiceerde hij samen met Paul Groenendijk het boek ' Het lied van Den Haag'.

advertentie

BUITENHOF DEN HAAG SCHEVENINGEN SPUIMARKT DEN HAAG

ONBEPERKT NAAR DE FILM TOT 25% KORTING OP HAPJES EN DRANKJES

MÉÉR DAN FILM! UNLIMITED

Voordelig naar de film In Den Haag kun je ook extra voordelig naar de film. Zo kost een Pathé Familieticket voor 4 personen slechts € 26,-*. En met een Pathé Unlimited abonnement kun je al vanaf € 19,- per maand onbeperkt naar de film*. Kortom, bij Pathé Buitenhof, Pathé Scheveningen en Pathé Spuimarkt geniet je van méér dan film alleen!

VANAF

€19,-

WAANZINNIG GELUID • FENOMENAAL BEELD OVERWELDIGENDE FILMBELEVING

PER MAAND

PATHÉ SPUIMARKT

4 PERSONEN VOOR € 26,MAXIMAAL 2 OUDER DAN 11 JAAR

DOCS

PAC

OPERA

THEATRE

FAMILIE TICKET

VOORDELIG SAMEN NAAR DE FILM!

MUSIC

BALLET

SPORT

SERIES

www.pathe.nl/denhaag

*Kijk voor informatie en voorwaarden op pathe.nl/familieticket en pathe.nl/unlimited.

Beleef méér dan film bij Pathé in Den Haag In de drie Pathé bioscopen in Den Haag (Pathé Buitenhof, Pathé Scheveningen en Pathé Spuimarkt) kun je elke dag genieten van de nieuwste en allerbeste speelfilms. Maar we vertonen ook Pathé Specials: bijzondere PAC-films en live-registraties van opera-, ballet-, theater- en muziek-voorstellingen. En wil je een écht ultieme filmervaring beleven, met waanzinnig geluid en fenomenaal beeld? Kies dan voor de overweldigende IMAX®-voorstellingen in Pathé Spuimarkt waarbij het soms lijkt alsof je zelf meespeelt!

3

actueel<

Vrijdag 12 september 2014 > Den Haag Centraal

commentaar

Stad verwacht meer dan politieke oplossing voor het Spuikwartier NA DE RAADSVERKIEZINGEN van dit voorjaar kon op basis van de zetelverdeling redelijk snel worden vastgesteld, wat iedereen al wist: Den Haag is tegen het Spuiforum. Architect Jan Willem Neutelings heeft zijn maquettes opgeborgen, de tekeningen kunnen naar het Gemeentearchief en nu moet het vlekje op het Spuikwartier nog even worden weggewerkt. Want dat er iets dient te gebeuren met de theaters daar, is een gegeven dat door de verkiezingsuitslag niet is veranderd. Maar het is de vraag of er na het heftige politieke conflict over het nieuwe theatercomplex nog voldoende ambitie over is om er iets van te maken. NA HET EERSTE Stadsgesprek deze week over het Spuikwartier lijkt het erop dat de gemeente het nieuwe stadsdeel (theaters, wonen en horeca) vooral als een probleem ziet. Waarbij harde cijfers zwaarder wegen dan abstracte begrippen als schoonheid en de ziel van een plek: het schrappen van het Spuiforum mag slechts een jaar vertraging veroorzaken en het budget van 181 miljoen euro is inmiddels heilig verklaard. Dat is de diepgang die tot nu toe in het beleid zit. PROJECTONTWIKKELAARS EN architecten moeten zo snel mogelijk aan de slag op basis van gegevens die al waren verzameld voor het oude Spuiforum. Dat is geen goede strategie; je kunt de ontwikkeling van ideeën voor zo’n belangrijk stuk stad niet aan bouwers en hun kompanen overlaten. Zeker niet op een plek waar al zoveel is misgegaan de afgelopen decennia. Nu is de kans om die stedenbouwkundige missers te herstellen, maar dan moet je eerst nauwgezet onderzoeken wat het beste voor de plek is. Pas daarna komen de bouwers aan de beurt. WETEN WE WAT op dit moment dé remedie is voor het Spuikwartier? Het gesol met het Spuiforum, dat eerst aan het Spuiplein stond en vervolgens erop, en het negeren van de twee leegstaande ministeries bij de planvorming doen vermoeden dat de gemeente de gedachten daarover nog niet allemaal op een rijtje heeft. De haast om tot een oplossing te komen kan tot nieuwe fouten leiden. Een gevaarlijke manier van opereren, want zo’n politieke kwestie als het Spuiforum is snel vergeten, maar tegen het nieuwe Spuikwartier kijken we de rest van ons leven aan. Het moet dus anders. De deelnemers aan het Stadsgesprek vroegen van wethouder Joris Wijsmuller een visionair plan, een gedachte of idee dat een vonk doet overslaan. Iets dergelijks hebben we nog niet gehoord, maar de stad verlangt dat wel van hem: een meeslepende visie op het beste Spuikwartier. En dat is meer dan een gereedschapskist met dorre stedenbouwkundige voorwaarden, die nu in elkaar wordt gezet. CASPER POSTMAA

Stadsgesprek over nieuw Spuikwartier:

Liever geen trams, maar wel een visie Deze week had het eerste Stadsgesprek plaats over het nieuwe Spuikwartier, het plan dat het weggestemde Spuiforum vervangt. Conclusie na de eerste confrontatie met de stad: Den Haag wil wel als het maar een lekker Spuiplein krijgt waar je ook een boek kunt lezen. En over geld had niemand het meer, behalve wethouder Joris Wijsmuller van de Haagse Stadspartij. Hij moet volgens de geraadpleegde Hagenaars met een visionair plan komen. Door Casper Postmaa

Met de benoeming van Joris Wijsmuller tot wethouder had een groot deel van Den Haag het gevoel, dat dit een breuk was met het verleden. Eindelijk had de stad zelf een wethouder aangewezen. Dus zou vanaf dat moment alles anders gaan, de bomen aan de Laan van Meerdervoort mogen blijven staan en het Spuiforum kan verrekken. Maar als je dan eenmaal in het college zit, moet je aan al die verwachtingen voldoen, want eens zijn de wittebroodsweken voorbij. In het Theater aan het Spui waar deze week het eerste Stadsgesprek over het nieuwe Spuikwartier plaatshad, was de volle zaal nog steeds op zijn hand. Hij kreeg open doekjes als hij had gesproken en niemand maakte het hem echt moeilijk, maar als je goed luisterde was er ook kritiek en dacht ‘de stad’ wezenlijk anders over het nieuwe Spuikwartier dan de gemeente. Zijn eigen standpunt daarover herhaalde hij nog maar eens. “Het moest beter, geen nieuw gebouw, maar een nieuw stadsdeel met horeca, woningen en theaters. Een plek waar je wilt blijven”. Na het debat bleef de indruk hangen dat het talrijke publiek – binnenstadsbewoners, architecten, ondernemers en ambtenaren – dat wat mager vond. Dat zit ‘m vooral in de gekozen procedure: de gemeente gaat een programma van eisen (‘de vraag aan de markt’) formuleren, waarmee een aantal bouwcombinaties en architecten aan de slag gaat om elkaar in een competitie te bestrijden en dat leidt tot een

Het eerste Stadsgesprek over het Spuikwartier in Theater aan het Spui. > Foto: Jurriaan Brobbel

plan. Daarbij wordt gebruik gemaakt van informatie die al voor het gesneuvelde Spuiforum was verzameld, zoals de programma’s van eisen van de theaters voor het Nederlands Danstheater, het Koninklijk Conservatorium en het Residentie Orkest. Visionair Veel sprekers, met name de architecten, noemden dat een verkeerde gang van zaken. Zij vonden dat de wethouder het gebied eerst nauwgezet moet bestuderen om daarna met een visionair plan te komen. Pas daarna mogen projectontwikkelaars aan de slag gaan. “Het is onzin om zo’n belangrijk plan aan de markt over te laten”, aldus architect Hans Kuiper. “Je moet eerst uitzoeken wat het beste voor deze plek en de omgeving is. Als je

Sokkelplan Stroom blijft groeien Onlangs werden twee nieuwe bijdragen aan het sokkelplan onthuld. Naast elkaar op het Spui staan nu ‘Binnenstadsgoden’ van Ingrid Mol en ‘Twee vriendinnen van Tony van de Vorst. Het eerste verbeeldt het nachtelijke leven in de binnenstad in de stijl van een kinderboekillustratie. Het tweede toont twee moslima’s die geboeid zijn door hun iPad. Echte stadsbeelden dus. In het Atrium heeft André Kruysen, die initiator Peter Struycken opvolgt als conservator, een fraaie opstelling gemaakt van de maquettes die veel beeldhouwers hebben gemaakt om hun bijdrage te presenteren. Het is leuk om de verschillen te zoeken. De sperwer van Emo Verkerk verschilt nogal van het uiteindelijke sokkelbeeld. Ook het ontwerp van Tony van de Vorst is in een latere fase. Voor het grotere beeld vond ze een iPad geschikter dan de kleinere telefoon die in de maquette is te zien. Bij de tentoonstelling verscheen een aanvulling op de eerder verschenen gids waarin de negen sinds 2010 geplaatste sculpturen zijn opgenomen. Aanleiding is de voltooiing van het sok-

de markt de verkeerde vragen stelt, krijg je ook de verkeerde antwoorden”, legde zijn vakgenoot Eric Vreedenburgh uit. Hij was net – als de meeste sprekers – tegen de komst van het Koninklijk Conservatorium naar het Spui. En dan was er natuurlijk het Spuiplein, daarover ging het gesprek vooral en niet over de architectuur van de theaters. Het moet een groen plein zijn, dat geborgenheid uitstraalt, waar van alles gebeurt, maar waar je ook graag naartoe gaat om een boek te lezen. Ook over een ander punt was grote eensgezindheid: de trams mogen in de toekomst niet langer langs het Spuiplein rijden, zodat voetgangers onbedreigd kunnen pendelen tussen de theaters aan beide zijden van de trambaan. Onder andere omstandigheden zou de wethouder blij zijn geweest met dat advies, want hij

wil juist een plein dat het Spui oversteekt. Maar afspraken met coalitiepartners over geld en de tijd die hij krijgt om te bouwen, zetten hem klem. Afgesproken is dat door het schrappen van het Spuiforum maar een jaar vertraging mag optreden, terwijl de nieuwbouw niet meer mag kosten dan 181 miljoen euro. Daarom moeten de trams blijven en daarom doet Wijsmuller wel een paar Stadsgesprekken, maar heeft hij geen tijd voor een studie en een visionair plan. Dus moet ‘de markt’ maar met ideeën komen. Architect Hans Kuiper, voormalig directeur stedenbouw van de gemeente Den Haag, bleef protesteren. “Een stad is eens in de vijftig jaar in de gelegenheid om na te denken over structuren die belangrijk zijn voor de komende eeuwen. Dan moet je dat wel goed doen”.

Advertentie

Exclusieve brilmode

‘Twee vriendinnen’ van Tony van de Vorst. >Foto: Stroom

kelproject. Alle veertig sokkels die waren voorzien hebben binnenkort, na de oplevering van de vernieuwe bestrating van het Spui en de Grote Marktstraat, hun plek. Dat wil niet zeggen, dat het sokkelplan een statisch geheel wordt. Beelden zullen blijven verhuizen.

Hoogstraat 37 2513 AP Den Haag www.hofstede-optiek.nl

4>


stadsmens

Ex-eigenaresse Borobudur schrijft boek over Chinese bewegingsvorm qigong Jane Siok-Tjoe Siek schenkt uit een potje van groene klei thee in een smal hoog kopje. Daarnaast heeft ze een kommetje neergezet. “Het kopje beetpakken alsof het een wijnglas is”, zegt ze, “ruiken, kijken en de thee overbrengen in het kommetje”. Dan, schaterlachend: “En nu slurpen”. Een minitheeceremonie bij Jane thuis. Veel is gepasseerd de afgelopen uren. Zij heeft verteld over de heilzame werking van qigong, de eeuwenoude lichamelijke oefeningen waarin beweging en ademhaling een voorname rol spelen. Ook sprak zij over het boek dat zij erover schreef en over het bewogen leven dat achter haar ligt. “Zo dadelijk”, nodigt zij uit, “gaan we soto ajam eten”. Deze Indonesische maaltijdsoep bevat volgens haar ‘alle kruiden die een mens verkwikken’. Gastvrouw Jane Siok-Tjoe Siek is op dreef. Vele jaren runde zij het Indonesische restaurant Borobudur in de Bagijnestraat. In 2000 verkocht zij de zaak om in de VS bij gerenommeerde leraren docentenopleidingen in tai chi en qigong te volgen.

Jane Siok-Tjoe Siek volgde docentenopleidingen in de VS. >Foto: PR

Zelf had zij al in de jaren negentig ervaren hoeveel baat zij had bij deze Chinese bewegingsvormen. Vanaf 2007 geeft zij in Den Haag lessen in dayan qigong. “Die klas heb ik nog steeds. De leerlingen beginnen nu een beetje te begrijpen hoe zij dayan qigong moeten uitvoeren en wat het met je doet”. Uit een heel betoog deze korte samenvatting: “Je moet je eerst bewust worden van de ongemakken die je hebt, welke emoties je voelt. Is dat bijvoorbeeld angst? Wat beheerst je leven? Als je ontdekt hebt dat je bijvoorbeeld veel woede in je hebt, hoe leer je die dan los te laten? Het leuke is dat je dat eigenlijk niet leert; op den duur gaat het vanzelf. Maar je moet je eerst bewust worden van de woede om die te kunnen loslaten en dat is een heel proces”. Daarbij zijn dagelijkse (gerichte) lichamelijke oefeningen noodzakelijk. Die brengen in het lichaam qi, de universele levensenergie, in balans. “Met de bewegingen van qigong neem je als het ware energie uit het universum en je brengt die naar bepaalde punten in het

weer kracht. Maar ik luisterde niet naar mijn lichaam. In 1990 kwam ik mezelf tegen. Ik had allerlei lichamelijke kwalen en ben op zoek gegaan naar hoe ik de pijn kon bestrijden”. De ommekeer werd in gang gezet toen iemand haar op het bestaan van qigong wees. Aanvankelijk hield zij zich alleen met de vorm bezig. Later verdiepte zij zich ook in de theorie. “Toen ging er een wereld voor me open. Ik ontdekte dat het allemaal te maken heeft met Chinese geneeskunde”. Terugkijkend op haar leven zegt ze: “Ik ben begonnen met ballet, nu ben ik weer met bewegen bezig”. Jane danste destijds in Zwitserland in het corps de ballet. “Ik heb in Stuttgart nog in een ballet gedanst met Nureyev en Margot Fonteyn”, zegt ze. En dan, haast verlegen: “Maar dat hoeft niet in de krant”.

lichaam, zoals een long- of maagpunt. Doordat je die punten qi geeft, krijgen de organen via de meridianen energie”. Haar verhaal is vanzelfsprekend veel omvattender. In haar boek ‘Dayan Qigong’ ofwel ‘Qigong van de Wilde Gans’, dat zij met Ed de Iongh schreef, geeft ze uitvoerig uitleg. Ook staan er de eerste set van 64 qigong-bewegingen in afgebeeld. Volgend jaar verschijnt een tweede boek. Balletdanseres Jane Siok-Tjoe Siek, in het vroegere Nederlands-Indië geboren, was balletdanseres en kwam in 1971 via Zwitserland naar Den Haag. Restaurant Borobudur ligt haar nog steeds na aan het hart. Door omstandigheden bleef zij met ‘een torenhoge schuld’ achter, die ze in de loop der jaren tot de laatste cent afbetaalde. “Ik had twee kinderen en heb mijn mouwen opgestroopt. Als om zes uur het restaurant openging, had ik een glimlach van oor tot oor”. En: “Het was een kleine zaak. De klanten voelden aan als een familie. Zij vertelden ook over hun zorgen en verdriet. Dat gaf mij

Joke Korving Informatie over lessen, de theeceremonie en het boek Dayan Qigong: www.dayanqigong.eu

advertentie

Prinsjesdagconcert

Residentie Orkest LIVE op TV West Op Prinsjesdag speelt het Residentie Orkest het Prinsjesdagconcert. TV West zendt het concert LIVE uit! Tweehonderd jaar Prinsjesdag vraagt om een bijzonder concert! Op Prinsjesdag, dinsdag 16 september, speelt het Residentie Orkest het Prinsjesdagconcert. Hoogtepunten uit de Nederlandse muziekgeschiedenis komen voorbij. Met zowel klassieke als populaire muziek uit elke regeerperiode van de koningen en koninginnen uit de afgelopen tweehonderd jaar. Van Wilms tot Heppener en van Diepenbrock tot Harry Bannink. Extra bijzonder zijn de historische beelden, afgewisseld met bekende Nederlanders en hun lofzang op Nederland. Met zang van onder meer Frans van Deursen, Ntjam Rosie, Krystl en het Haags matrozenkoor. Onder leiding van dirigent Rumon Gamba. Prinsjesdagconcert: LIVE op TV West op dinsdag 16 september vanaf 20.45 uur

DOWNLOAD

DE WEST APP! Met daarin onder meer de volgende functies:

• • • • • • • • • •

alle nieuwsberichten alle sportnieuws en -video’s het laatste nieuws in 90 sec. regionale weersinformatie live televisie kijken actuele verkeersinformatie programma’s tv live radio luisteren berichten delen insturen nieuwstip Ziggo digitaal

30

Frans van Deursen foto: Patricia Steur

Ntjam Rosie

foto: Lenny Oosterwijk

Krystl

Rumon Gamba

foto: Susie Ahlburg

Blijf altijd op de hoogte van nieuwe programma’s, uitzendingen van evenementen en acties via de programmanieuwsbrief van Omroep West. Schrijf je snel in via: www.omroepwest.nl/nieuwsbrief Ontvang elke maand alle informatie én maak kans op mooie prijzen en bijzondere uitnodigingen!

5

actueel<


Stadspartij legt zich niet neer bij ontruiming van krakersbolwerk Er waait een zeldzaam frisse wind door de Haagse gemeenteraad, en die komt vanuit de hoek van de Haagse Stadspartij. De lokale partij – die samen met D66, VVD, PvdA en CDA in het college zit – had ongezouten kritiek op het plan van het stadsbestuur om op de plek van De Vloek een topzeilcentrum te bouwen. Door Marc Konijn

De politieke fijnproevers keken al enige tijd reikhalzend uit naar het debat over De Vloek dat deze week in de raadscommissie ruimte is gevoerd. De Haagse Stadspartij heeft haar wortels in de kraakbeweging en ziet zich voor de eerste lakmoesproef gesteld: steunen zij ‘hun’ krakers van De Vloek en gaan zij dus inderdaad voor een nieuwe bestuurscultuur, of gaat het nieuwe topzeilcentrum er toch gewoon komen? Het antwoord werd al snel duidelijk. De Haagse Stadspartij legt zich niet zomaar neer bij het ontruimen van De Vloek, een gebouw aan de kom van de haven dat twaalf jaar geleden werd gekraakt. Raadslid Joeri Oudshoorn van de Haagse Stadspartij bestookte wethouder Karsten Klein met vragen over de plannen voor het topzeilcentrum. “Er is daar iets heel moois ontstaan, met onder meer een biologisch café, een werkplaats voor kunstenaars, een concertzaal. Dan vind ik dat je zwaarwegende argumenten moet hebben, als je dat als gemeente wilt verwijderen’’. De Stadspartij is bang dat de nieuwbouwplannen voor het topzeilcentrum leiden tot nieuwe

> Foto: PR

leegstand. De olympische zeilers zitten nu tijdelijk in een ander, nabijgelegen pand in de haven. Oudshoorn: “Als de nieuwbouw klaar is, zal daar opnieuw leegstand ontstaan. En er is al

Huidige Hoornbrug kan toekomstige tramstellen dragen Goed nieuws voor Haagse automobilisten. De Hoornbrug hoeft niet volledig op de schop maar heeft genoeg aan een aantal kleine aanpassingen. De oeververbinding over de Vliet kan de toekomstige voertuigen van lijn 15 wel dragen.

ging, zodat een nieuwe of gerenoveerde Hoornbrug niet meer vóór de aanleg van de Rotterdamsebaan gereed is. Deze nieuwe weg, die vanaf knooppunt Ypenburg tot de Centrumring loopt, wordt een nieuwe uitvalsweg voor verkeer van en naar Den Haag.

Door Klaas-Jan Droppert

Beide projecten tegelijkertijd aanvangen, is geen optie omdat rond Den Haag dan een gigantisch verkeersinfarct ontstaat. Volgens planning wordt met de nieuwe Hoornbrug niet vóór 2019, direct na oplevering van de Rotterdamsebaan, begonnen.

Een onderzoek naar de sterkte van de bestaande Hoornbrug was nodig, omdat er voorlopig geen nieuwe Hoornbrug komt. Die bouw kwam op losse schroeven te staan, omdat in de aanbestedingsprocedure een geselecteerde partij zich ongeldig had ingeschreven. Een nieuwe Hoornbrug, waarvan de wens is om deze te verhogen zodat de brug niet meer open hoeft voor het scheepvaartverkeer, is onderdeel van grootscheepse wegwerkzaamheden in Rijswijk. Die werkzaamheden bestaan verder uit het verbreden van de tramrails en de herinrichting van de Haagweg van twee naar één rijstrook. Ook in het Haagse deel, op de Rijswijkseweg, wordt het aantal rijstroken verminderd. Het idee is dat het verkeer op de Haagweg/Rijswijkseweg afneemt, zodra de Rotterdamsebaan gereed is. Gigantisch De gemeente Rijswijk wilde de projecten op haar grondgebied gezamenlijk aanpakken, maar zag zich door het besluit van de rechter gedwongen de aanbesteding op te knippen. Hierdoor ontstond vertra-

Aanpassingen Omdat de nieuwe tramstellen van lijn 15 vanaf eind 2015 gaan rijden, moest worden onderzocht of de huidige Hoornbrug sterk genoeg is. Dat blijkt het geval, al zullen er wel kleine aanpassingen, zoals herstelwerkzaamheden, plaatsvinden. De leuningen langs de voetpaden worden vervangen en het aantal rijstroken op de Hoornbrug in de richting van Den Haag wordt naar één teruggebracht, omdat de herinrichting van de Haagweg gewoon doorgaat. Door het verminderen van het aantal rijstroken ontstaat er aan de zijde van Cromvliet ruimte voor een tweerichtingenfietspad. De gemeente Rijswijk is bezig met het uitwerken van een definitief ontwerp voor de Haagweg. De werkzaamheden beginnen naar verwachting in het eerste kwartaal van 2015.

zoveel leegstand in de haven. Wij onderschrijven de ambities van het college, met nieuwe impulsen voor de haven, de visserij en ook de zeilsport. Ook de Haagse Stadspartij wil een

stoere zeehaven. Maar bouwen voor de leegstand, daar zijn wij niet voor’’. Met name de VVD reageerde af en toe gepikeerd op de kritische houding van de Stadspartij. Woordvoerder Martin Wörsdörfer noemde de hele discussie een ‘achterhoedegevecht’ dat niet meer gevoerd hoeft te worden, omdat er in het verleden harde afspraken zijn gemaakt. “Ook uw partijleider Wijsmuller heeft hier in de gemeenteraad volmondig erkend dat De Vloek weg moet, als er een haalbaar plan komt. Dat is hier nu aan de hand. Dus waar hebben we het over?’’ De Vloek is de enige plek waar het topzeilcentrum kan komen, vinden de zeilers en de VVD. Alleen daar kunnen de zeilers direct in hun boot stappen, en alleen daar is voldoende ruimte voor alle faciliteiten van het zeezeilcentrum. Nu al werken wetenschappers van diverse universiteiten en de zeilbond in de haven samen om de olympische boten te verbeteren. Maar dat gebeurt op verschillende plekken. In de nieuwbouw zitten alle disciplines bij elkaar. Wörsdörfer: “Ook de VVD heeft sympathie voor alle goede dingen die in De Vloek gebeuren. Maar tot nu toe heeft niemand mij duidelijk kunnen maken waarom De Vloek per se aan het water wil zitten, terwijl het topzeilcentrum die noodzaak wel heeft’’. De raadscommissie heeft door de vele interrupties het debat niet kunnen afronden. Wel werd er op nadrukkelijke wens van de Haagse Stadspartij nog een besloten vergadering aan vastgeplakt om meer te weten te komen over de gewijzigde grondexploitatie. Het debat wordt later voortgezet.

Laatste groet aan omgekomen gezin Door Dick van Rietschoten

Leerlingen en leerkrachten uit de hoogste klassen van de Nutsschool aan de Laan van Poot en het Segbroek College aan de Klaverstraat en tientallen buurtgenoten uit de Vogelwijk hebben afgelopen maandag een stil eresaluut gebracht aan het gezin Ottochian dat op 17 juli bij de vliegramp boven Oekraïne is omgekomen. Sergio Ottochian en zijn vrouw Esther de Ridder (beiden 52), hun tienjarige zoon Julian en de 17-jarige Elsemiek de Borst, dochter van Esther uit een eerder huwelijk, gingen met vlucht MH17 van Malaysian Airlines op vakantie naar Maleisië, maar kwamen daar nooit aan. Bijna vijf uur na het vertrek van Schiphol werd het vliegtuig in het luchtruim van Oost-Oekraïne aan flarden geschoten. De 298 inzittenden, onder wie 196 Nederlanders, waren kansloos. Hoewel de stoffelijke resten van de jonge Julian nog altijd niet zijn geïdentificeerd, besloten de nabestaanden toch alvast tot de begrafenis van zijn ouders en halfzusje. De officiële uitvaart vond dinsdag plaats met een door ruim 300 genodigden bijgewoonde herdenkingsbijeenkomst in de aula van Crematorium Ockenburgh, gevolgd door een begrafenis in besloten kring op Nieuw Eykenduynen, waarbij witte duiven werden losgelaten. Politie-escorte De dag voorafgaand aan de teraardebestelling waren de kisten met de stoffelijke overschotten opgehaald uit Hilversum, waar alle geïdentificeerde Nederlandse slachtoffers van de ramp tijdelijk werden opgebaard. Een stoet van drie lijkwagens en enkele volgauto’s met familie zette

De rouwstoet houdt halt bij het huis van het gezin aan de Spotvogellaan. >Foto: DHC/Dick van Rietschoten

daarna koers naar Den Haag. In de stad reed de stoet onder politie-escorte langs de Nutsschool aan de Laan van Poot, waar Julian deze maand in groep 7 zou zijn begonnen. Hier werd een minuut halt gehouden. Ook enkele honderden meters verderop, bij het huis van het gezin aan de Spotvogellaan, stopten de wagens voor een minuut stilte. Buurtbewoners hadden vlaggen halfstok gehangen en plantjes of bloemen op de trottoirs gezet. Ten slotte reed de stoet in de Klaverstraat langs een haag van geëmotio-

neerde leerlingen van het Segbroek College, de school waar Elsemiek aan haar eindexamenjaar zou beginnen. Het was haar droom architect te worden. Sergio Ottochian en Esther de Ridder maakten deel uit van een uitgebreid sociaal netwerk. Sergio werkte bij een internationaal adviesbedrijf op het gebied van olie- en gaswinning. Ook was hij jarenlang actief bij voetbal- en cricketclub HBS. Esther was een bekende verschijning op het Haagse stadhuis. Ze was als juriste zo’n 25 jaar werkzaam voor de Dienst Stedelijke Ontwikkeling.

6> terugblik


foto’s uit het haags gemeentearchief

Een Arabische sjeik op Ockenburgh Toen het Nieuwsblad van het Noorden op 26 mei 1964 het bezoek van een Arabische sjeik aan Den Haag aankondigde, hadden lezers van kranten een ander beeld van zo’n heer als tegenwoordig. Men kende de sjeik meestal alleen uit Hollywood-films als een niet al te serieus genomen, maar gastvrije en levenslustige man, die niet gebukt leek te gaan onder het hebben van meerdere echtgenotes. Pas tijdens de oliecrisis in de jaren zeventig veranderde het beeld van de vrolijke Hollywood-sjeik in dat van de meer serieus te nemen oliesjeik. De sjeik die in 1964 Den Haag aandeed, was geen oliesjeik. De 72-jarige Soeleiman Daher kwam uit het kleine emiraat Ras al-Khaima (spreek ‘kh’ uit als ‘g’). Dat hoorde tot de Trucial States (Verdragsstaten) en was daarvan een van de armere onderdelen. Het staatje werd financieel gesteund door Abu Dhabi, Koeweit en het Verenigd Koninkrijk. De emiraten zouden na hun onafhankelijkheid moeten opgaan in een groter verband, maar sjeik Daher was het niet eens met het plan van zijn emir om samen te gaan met Koeweit. Daher ging naar Londen voor politieke steun voor zijn verzet en hij reisde zoals een Nederlandse sjeik dat zou doen: zuinigjes met auto en tent. De groep van tien volwassenen en tien kinderen ging met de boot via Istanbul en Italië. Hoelang hij in Engeland verbleef, is niet bekend, maar op 4 juni kwam hij

in alle vroegte in Hoek van Holland aan. Het gezelschap werd ontvangen door toegestroomde fotografen en journalisten en ook ’s avonds, toen de sjeik aankwam bij de moskee aan de Haagse Oostduinlaan, wachtten fotografen en journalisten hem op. De sjeik verklaarde aan de pers dat zijn bezoek aan Engeland goed was verlopen. Hij ging tevreden naar huis, maar onderweg wilde hij zijn tweede favoriete Europese land nog zien, met Amsterdam en de tulpen. Het ging hem niet om de Hollandse zomerstamppot, want in de moskee at hij die avond ‘rijst met kerrie’. Toen hij de tenten liet opzetten in de tuin van de moskee, verwees de politie hem naar het gemeentelijke kampeerterrein Ockenburgh. Daar was nog plaats genoeg en de campingbeheerder kwam zijn nieuwe gasten hoogstpersoonlijk halen. De rust voor de campinggasten was toen voorbij. Journalisten en fotografen moesten op afstand worden gehouden en politiewagens ‘reden af en aan’. De politie hielp bereidwillig mee het bezoek en de uitreis in goede banen te leiden. De strandpolitie nam de kinderen van de groep mee naar het strand en naar Madurodam. Het was voor iedereen feest, want volgens Het Vaderland waren het ‘schatten van kinderen’. En ook de volwassenen van de groep waren vriendelijke mensen. Daar viel weinig over te schrijven.

Sjeik Soeleiman Daher (vierde van rechts) op camping Ockenburgh. >Foto: ANP/D. Coesen

Gelukkig hadden ze andere gewoonten en gebruiken waarover de kranten konden schrijven: hoeveel vrouwen had sjeik Daher en hoeveel kamelen en schapen? De Telegraaf meende dat hij ‘een aantal koeien’, vijf kamelen en één vrouw had. Een meer uitgeslapen krant wist dat de sjeik 10.000 kamelen, grote kuddes schapen, een flink huis en een speciaal huis voor gasten bezat. Maar de tenten vielen tegen. Die waren volgens de campingbeheerder gewone Europese bungalowtenten. Eén krant pikte gelukkig nog op dat de sjeik goud-

staven bij zich had. Een andere krant had de primeur dat de groep levende kippen kocht en nu op zoek was naar een schaap. Vertrouwde de sjeik toen het vlees in de winkels al niet en haalde hij het liever bij de boer? De lezer die verdieping zocht, kwam niet veel te weten. Geen krant schreef wat meer over de politieke achtergrond van de reis of waarom de sjeik speciaal ons land bezocht. De verslaggevers kwamen niet verder dan een oppervlakkig verhaal en gaven soms tegenstrijdige informatie. Had de sjeik

zoveel gevoel voor humor en nam hij de journalisten in het ootje? Of deden de tolken hun werk niet goed of schreven de journalisten maar wat? In ieder geval, op 11 juni vertrok de sjeik, via Duitsland, op weg naar huis. Het emiraat werd uiteindelijk onderdeel van de Verenigde Arabische Emiraten. Het probeert toeristen te lokken die geïnteresseerd zijn in geschiedenis. Jan van Wandelen www.denhaag.nl/haagsgemeentearchief

advertentie

Eén naam voor de grote merken in elektronica en witgoed.

7

actueel<


Zes nieuwe basisscholen open

‘We kunnen er weer veertig jaar tegenaan’

Door Jasper Gramsma

Kantelen Directeur Eco van Efferink is ronduit trots op het nieuwe gebouw van zijn Montessorischool Waalsdorp, even verderop. Het ontwerp, dat Van Efferink bedacht in samenspraak met de architecten van De Zwarte

De kleuren en het patroon van het metselwerk van Montessorischool Waalsdorp zijn geïnspireerd op het Gemeentemuseum. > Foto: DHC

Hond, is geïnspireerd op Berlages Gemeentemuseum. En toegegeven: de bakstenen kantelen die de gevel sieren hebben er iets van weg. “Ik heb het met mijn hart gebouwd en de wijk is laaiend enthousiast. Het zou mij niet verbazen als ze hiervan een monument maken”, vertelt de schooldirecteur. Het aanvankelijke plan oversteeg het budget van vier miljoen euro, maar met wat efficiënt schrapwerk en slimme subsidies wist Van Efferink er een paar ton af te halen. “Eén van de belangrijkste verbeteringen is de extra ruimte: in totaal 950 vierkante meter meer voor de dertien groepen. Dat

komt onder meer doordat we nu een eigen kinderopvangorganisatie hebben en multifunctionele ruimtes. Daarmee lopen we vooruit op de ontwikkeling van het Integraal Kind Centrum in de stad”. Binnen is het licht en ruim en ontstijgt het de geur van nieuwe vloeren. De state-of-the-artgymzaal, centraal op de eerste verdieping, was aanvankelijk geen onderdeel van het nieuwbouwplan, maar is er bij betrokken toen bleek dat de gemeente de naastgelegen sportzaal niet ging renoveren. In oktober worden beide scholen officieel geopend.

Accent op literatuur tijdens Europese Dag van de Joodse Cultuur Op de Dag van de Joodse Cultuur, zondag 14 september, ligt het accent op literatuur en historische wandelingen. Na de opening om 12.00 uur houdt neerlandica Mieke Tillema om 12.15 uur in Het Nutshuis aan de Riviervismarkt 5 een lezing over de Joodse concertpianiste en schrijfster Ida Simons (1911-1960). Tillema werkt aan een biografie over de Haagse. Het onlangs opnieuw uitgegeven boek ‘De dwaze maagd’ van Simons is een groot verkoopsucces en ook re-

Jan Linkens ( 1958) is de nieuwe directeur van de Dansvakopleiding van het Koninklijk Conservatorium (KC). Hij volgt Nancy Euverink op die na drie jaar directeurschap haar carrière in de danswereld voortzet als assistent artistiek leider bij het Nederlands Dans Theater. Linkens zal naast zijn nieuwe functie zijn artistiek intendantschap bij het Internationaal Danstheater aanhouden. Jan Linkens is een gevestigde naam in de wereld van de dans. Hij kreeg zijn opleiding aan het KC en was van 1977 tot 1994 als danser en later als choreograaf verbonden aan Het Nationale Ballet in Amsterdam. Als choreograaf heeft hij sinds 1979 inmiddels meer dan 60 balletten gecreëerd met verschillende gezelschappen in Europa en daarbuiten, zoals bij het Tanztheater der Komischen Oper in Berlijn en het Companhia Nacional de Bailado, het nationale ballet van Portugal.

De Populier krijgt certificaat

De stenen uiltjes in het toegangshek van OBS Benoordenhout herinneren aan de oude school. > Foto: TVDH Architecten

Voor de leerlingen van zes Haagse basisscholen betekende de start van het nieuwe schooljaar ook de verhuizing naar een splinternieuwe school. In Segbroek zijn twee Montessorischolen samengegaan in één nieuw complex en in Vrederust zitten Petrus Donders en OBS Erasmus voortaan samen in de Brede Buurtschool. In het Benoordenhout kregen de OBS en de Montessorischool Waaldorp elk hun eigen nieuwe school. Vorige week openden de deuren van hun langverwachte nieuwbouw. Na een tijd elders onderdak gevonden te hebben, zijn de twee basisscholen uit het Benoordenhout terug op hun vertrouwde stek. Berend Plant, interim-directeur van OBS Benoordenhout, is tevreden met het resultaat. Met lokalen aan de schaduwzijde, touchscreens in de klas en vloerverwarming is de OBS nu helemaal upto-date. “We kunnen er weer veertig jaar tegenaan”, stelt Plant. Toch heeft hij in de laatste fase van de bouw nog grote aanpassingen gedaan aan de indeling van de school. “Toen ik in maart begon als directeur, trof ik een aantal merkwaardige zaken aan. Zo was de grote speelhal helemaal open. Dat geeft te veel herrie in de klas, dus moest er verbouwd worden. Ook was een deel van het gebouw bestemd voor een peuterspeelzaal, waardoor we te weinig ruimte hadden voor kleutergroepen. In plaats van de opvang zijn er extra lokalen gekomen”. De nieuwe school is een ontwerp van de Haagse architect Terry van der Heide. Dankzij de donkere steen en het opvallend hoge puntdak sluit het gebouw naadloos aan op de architectuur van de wijk. Ter nagedachtenis aan de oude school is het schoolplein gemarkeerd met een stippellijn die de vroegere contouren verbeeldt. Historische details zijn de originele stenen uiltjes in het nieuwe toegangshek.

Linkens directeur Dansopleiding KC

censenten hebben het laaiend enthousiast ontvangen.

Daarna vertelt taalkundige Ewoud Sanders over Joodse boekhandelaren in Den Haag. Onlangs verscheen zijn boek ‘De handel en wandel van de boekenjood. Over vermaarde, vergeten en fictieve straatboekhandelaren’. Vanaf 13.45 uur draait in Het Nutshuis een doorlopend programma met de film ‘Van Ostadewoningen’ over Joodse sociale woningbouw rond 1900 en

een powerpointpresentatie over de geschiedenis van Joods Den Haag. Ook is het mogelijk een aantal wandelingen langs erfgoedroutes te maken. De wandeling ‘De buurt spreekt’ voert door de Joodse buurt achter het Spui. De ‘Joodse erfgoedroute Den Haag’ leidt langs bijzondere gebouwen en buurten die een belangrijke betekenis hebben voor de geschiedenis van Joods Den Haag. Een routebeschrijving met toelichting is vanaf 14.00 uur gratis verkrijgbaar in Het

Nutshuis. Van 14.30 tot 15.30 uur is er een wandeling door de Joodse buurt onder leiding van Martin Driessen. Van 15.00 uur tot 17.00 uur is de synagoge van de Nederlands Israëlitische Gemeente aan de Cornelis Houtmanstraat 11 opengesteld. Rabbijn Marianne van Praag houdt aan het einde van de dag (16.00 uur) een lezing over ‘Vrouw in het Jodendom’ in de synagoge van de Liberaal Joodse Gemeente aan de Jan Evertstraat 7a.

College de Populier in Den Haag ontvangt op vrijdag 12 september uit handen van staatssecretaris Sander Dekker (Onderwijs) het eerste certificaat van Stichting leerKRACHT. Deze methodiek helpt scholen een ‘verbetercultuur’ tot stand te brengen op school. Leraren kijken vaak bij elkaar in de les, bereiden gezamenlijk lessen voor en werken in kleine teams aan leerlinggerichte verbeterdoelen. Deze aanpak brengt het inhoudelijke gesprek tussen leraren onderling, met en tussen schoolleiders en bestuurders op gang en leidt zo aanwijsbaar en snel tot verbetering van het onderwijs. De Populier is een van de vijftien pilotscholen die in 20122013 hun onderwijs hebben weten te verbeteren met behulp van stichting leerKRACHT. Eerder wist De Populier hierdoor al het predicaat ‘Excellente School’ te verwerven, terwijl de school nog maar enkele jaren geleden het oordeel ‘zwak’ kreeg van de Onderwijsinspectie. Op 12 september praat Dekker met leraren, schoolleiders en leerlingen over hoe zij de verbetercultuur hebben ervaren.

Museumjaarkaart is goud waard Hagenaars met een museumjaarkaart krijgen steeds meer keuze. Het Louwman Museum en het Humanity House zijn deze zomer toegevoegd aan de rij van reeds aangemelde musea. Eerder kwam daar het Nationale Archief bij. Ook het pas geopende Mauritshuis is weer met de pas te bezoeken. Afgelopen jaren meldden zich al Museum Beelden aan Zee en het Louis Couperus Museum. In totaal doen twintig musea mee in Den Haag, waaronder het Gemeentemuseum, Museum Meermanno en Panorama Mesdag. De Museumvereniging, die verantwoordelijk is voor de uitgifte, draagt voor elk bezoek 60 procent van de entreeprijs af aan de desbetreffende instelling. Door de heropening van een aantal landelijke musea werd de kaart de afgelopen tijd populairder en duurder. In twee jaar steeg de prijs van € 44,95 in 2012 naar € 54,95 dit jaar. Toch blijft het aantal deelnemers toenemen. Ten opzichte van vorig jaar steeg het landelijk aantal kaarthouders met bijna een half miljoen. Nederland telt ongeveer een miljoen kaarthouders.

Hardies mode: exclusieve damesmode

Armani Collezioni • Colombo • Valentino • Missoni • Fabiana Filippi black label• Fabiana Filipppi white label• Michael Kors • Leonard• Talbot Runhof • Armani jeans • Escada • Luisa Cerano • Luisa Spagnoli• Pearls • Natan • Class Roberto Cavalli• Moschino• Olvi’s • Mary Katrantzou. J a v a s t r a a t 4 5 , 2 5 8 5 A D , D e n H a a g . Te l : 0 7 0 3 6 4 7 0 6 5 . w w w . h a r d i e s . n l

restaurant toko Frederik

De nieuwe eigenaresse heet u welkom in haar deels vernieuwde restaurant. In de naastgelegen Toko

vindt u heerlijke meeneemmaaltijden & snacks. Frederikstraat 225 - www.toko-frederik.nl

Petros the hague

Brillen, contactlenzen, zonnebrillen, optometrie, oogdrukmeting Bankastraat 1x. Tel. 070 - 346 25 03 www.petros-thehague.nl

Celeste ParFums haute parfumerie

Acqua di Parma, Annick Goutal, Creed, Diptyque en Leonor Greyl. Frederikstraat 963. Tel. 070 - 346 14 87 www.c e le ste - pa r f u m s.nl

Brun Parket vloerenlegger bij uitstek!

artemis perzisch restaurant

Java sCHoenserviCe / sHoeserviCe

riestaurant w l l y B e l i nt F oko a n t eFrederik 1922-2014 De nieuwe eigenaresse heet u welkom in het LAETITIA DE HAAS, HENDRIK JAN VISSER (deels) vernieuwde restaurant. In de Toko Noordeinde 152, Den Haag, Tel. 070 - 3459053 meeneemmaaltijden wheerlijke w w. k u n stzaalvanheij& n isnacks. ngen.nl Frederikstraat woensdag 225 - www.toko-frederik.nl openingstijden: t/m zondag 12.00-17.30

Specialist renovatie, schuren en lakken. Frederikstraat 947, 2514 LJ Den Haag www.brunparket.nl, Tel. 070 - 365 97 25

schoenreparatie, sleutels, spanners, veters, inlegzolen, onderhoudsmiddelen. Shoerepair. Javastraat 57, 2585 AG Den Haag www.javaschoenservice.nl Tel. 070 - 752 32 89

Overheerlijke gerechten in ons unieke restaurant. Ca. 70 zitplaatsen. Ook zaalverhuur. September: drie gangenkeuzemenu 24,50 Frederikstraat 32. Tel. 070 - 363 67 44 www.artemisrestaurant.nl, 06 - 493 947 13

9

archipelbuurt<


Portugees en Hebreeuws op grafzerken langs Scheveningseweg

Vrijwilligers houden Joodse begraafplaats in stand

S

Door R.J. Gmelig Meijling

chuin tegenover het Vredespaleis, langs de Scheveningseweg, afgeschermd door een bakstenen muur van een halve kilometer lang, ligt de Joodse begraafplaats. Het toegangshek van de begraafplaats staat verborgen in het groen van het 18de-eeuwse, voormalige beheerdershuis, naast het caféterras De Oude Tol. Zodra je door het hek de begraafplaats op loopt, word je verrast door de weidsheid, alleen begrensd door muur en bomen in de verte. Deze begraafplaats maakt een verstilde, ruime indruk door de afwezigheid van paden of perken, doordat de grafstenen plat liggen, door monumentale oude bomen en door de terreinglooiingen van dit oude binnenduingebied. De Joodse begraafplaats werd in 1694 gesticht, naast het nog steeds bestaande tolhuis, achter de hoge berm die dertig jaar eerder langs de Scheveningseweg was aangelegd en begon als een zeer kleine (84 vierkante meter) begraafplaats voor Sefardische en Asjkenazische Joden. Sefardische of Portugese Joden, veelal zakenlieden, juweliers en financiers, verdreven uit Spanje en Portugal, begonnen zich in de 17de eeuw te vestigen in Den Haag, rond het machtscentrum van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Hoogduitse of Asjkenazische Joden, gevlucht uit OostEuropa, kwamen toen ook naar Den Haag. Zij waren de koosjere slagers en leveranciers en het koosjere keukenpersoneel en huispersoneel voor de, veelal grote, Sefardische huishoudens. De Joodse begraafplaats van de Hoogduitse en Portugese gemeenten kwam tot stand op initiatief van Ziskind Pos uit Poznan in Polen. Zijn burgerlijke naam luidde Alexander Polak; hij was lid van een gilde, wat uitzonderlijk was aangezien gilden in die tijd bastaarden, vrouwen en Joden over het algemeen weerden. Het pand van zijn winkel in katoenen en zijden artikelen, op de hoek van het Spui en de Gedempte Gracht, is herkenbaar aan een herdenkingsbord aan de gevel. Dat het initiatief voor een Joodse begraafplaats in Den Haag werd genomen door een Hoogduitse winkelier en niet door een Portugese financier, kan wellicht worden verklaard door het feit dat voor Haagse Hoogduitse Joden de dichtstbijzijnde begraafplaats de Amsterdams Hoogduitse begraafplaats te Muiderberg was. Terwijl welgestelde Portugese Joden van oudsher gebruikmaakten van de Portugese begraafplaats in Ouderkerk aan de Amstel. Ziskind Pos werd als een der eersten hier begraven, nabij de ingang aan de Scheveningseweg, in 1697; het is het oudste deel van de begraafplaats, waar Portugese en Hoogduitse Joden samen werden begraven. In 1710 werd de begraafplaats in tweeën gedeeld. De Hoogduitse Joden kregen een eigen gedeelte om te gebruiken. De Portugese Joden bleven hun doden op het oudste gedeelte begraven en kochten er later nog een stuk bij. Als gevolg van de sterke toename van het aantal Hoogduitse Joden in Den Haag werd de begraafplaats in de 18de en 19de eeuw regelmatig uitgebreid. Verreweg het grootste deel van de begraafplaats is dan ook Hoogduits. Vol Het Portugese deel van de begraafplaats is nog altijd in gebruik; het recentste

De Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg. > Foto: Jurriaan Brobbel

graf dateert van 2012. Het Hoogduitse deel was omstreeks 1900 zo goed als vol, daarom werd in 1906 in Wassenaar een nieuwe Hoogduitse begraafplaats geopend. Van het Hoogduitse deel van de begraafplaats aan de Scheveningseweg werd vanaf die tijd nog bij uitzondering gebruikgemaakt. Bijvoorbeeld wanneer de sterfdag samenviel met meerdere aaneengesloten Joodse gedenkdagen en er dan niet van transportmiddelen gebruikgemaakt mocht worden; lopen naar Wassenaar was niet te doen. Of via vroeger door de familie gekochte grafrechten zoals in 2000 bij de begrafenis van de rechtsgeleerde David Simons, bekend van de grondwetsherziening van 1983. Hij ligt naast zijn in 1960 overleden echtgenote Ida Simons-Rosenheimer, de schrijfster van ‘Een dwaze maagd’. In totaal liggen op de begraafplaats ongeveer 10.000 Joodse mannen, vrouwen en kinderen uit alle lagen van de Haagse bevolking van de afgelopen 320 jaar. Hier liggen tientallen familieleden van de financier Fransisco Lopes Suasso, zelf begraven op Ouderkerk aan de Amstel, wiens lening van twee miljoen guldens in 1688 stadhouder Willem III en Mary Stuart in staat stelde de macht over te nemen in Engeland. Hier rusten rechtsgeleerden als Simons, De Pinto en Asser, de schilders Jozef Israëls, David Bles en Salomon Verveer (wiens grafmonument door de uitzonderlijke afmetingen onmiddellijk opvalt), de eerste Joodse minister in ons land Godefroi, de oprichter van het persbureau Vaz Dias en de gietijzerfabrikant Enthoven. En rabbijnen, zoals de Haagse opperrabbijn Saul Halevi, overleden in 1785, een in de Joodse wereld internationaal zeer bekende geleerde, waardoor jaarlijks veel bezoekers uit de hele wereld bij zijn graf komen bidden. Rabbi Halevi’s grafsteen is markant omdat de monumentale eik naast het graf, door een vergroeiing, de zerk met een enorme hand lijkt vast te houden.

Voorts liggen hier veel families uit de goeddeels verpauperde Haagse Joodse buurt, marskramers, slagers, goudsmeden, hogere en lagere ambtenaren en militairen, artsen, winkeliers en bedelaars. De markante zakenman Jacques Levi Lassen ligt hier ook; hij heeft een grote rol gespeeld in de naoorlogse ontwikkeling van de voormalige Joodse buurt Spui-Gedempte Gracht-Voldersgracht-Bezemstraat. Liggend Op het oudste deel van de begraafplaats (vanaf 1694 Portugees en Hoogduits samen, na 1710 alleen Portugees) liggen meer dan zeshonderd grafstenen dicht bijeen, bijna als grafstenen in de vloer van een oude kerk. Op Hoogduitse begraafplaatsen staan de grafstenen rechtop, terwijl die op Portugese begraafplaatsen plat liggen, wat is overgenomen uit de landen van herkomst en geen verdere betekenis heeft. Op deze begraafplaats liggen alle 17de-, 18de-, 19de-, 20ste- en 21steeeuwse Portugese en Hoogduitse zerken plat, met uitzondering van een aantal rechtop staande 20ste-eeuwse Hoogduitse zerken in de periferie van de begraafplaats. De grafstenen zijn uniform van afmeting, omdat er volgens het jodendom geen verschil bestaat tussen arm en rijk in de dood. Inscripties en versieringen op de Hoogduitse grafstenen wijzigen in de loop der eeuwen: van Hebreeuwse teksten, Joodse namen en symbolen voor de functies van de overledene in de Joodse gemeenschap naar Nederlandse teksten en namen, beschrijvingen van maatschappelijke functies, militaire rangen, koninklijke onderscheidingen en niet-Joodse symbolen naar de mode van die tijd. De Portugese grafstenen dragen Portugese, Spaanse of Hebreeuwse teksten en tonen soms familiewapens en in marmer uitgevoerde afbeeldingen. Waarom liggen er slechts 2860 grafstenen boven 10.000 graven? Grafstenen waren voor

de meeste Hoogduitse families onbetaalbaar en in de loop der eeuwen zijn grafstenen verdwenen, uiteengevallen door natuurlijk verval, beschadigd door een Britse vliegtuigbom in 1944 en de aanleg van loopgraven op de begraafplaats door de bezetter. Volgens het jodendom is alle materie op de begraafplaats van de doden die er liggen en moet daar blijven. Brokstukken Open Monumentendag Naast de Joodse begraafplaats openen 93 andere bijzondere Haagse plekken de poorten tijdens Open Monumentendag op 13 en 14 september. Zo is het stadspaleis van architect Daniël Marot aan het Lange Voorhout – thans kantoorgebouw van de Hoge Raad – toegankelijk voor het publiek. Ook het in onbruik geraakte vliegveld Ypenburg is open voor rondleidingen door het gebouw en de verkeerstoren, die vanaf zondag te koop staat. Op en rond de Stenen Kamer van Madestein in Vroondaal speelt Theaterschool Rabarber Shakespeare op zaterdag 13 september. In de middag is er de familievoorstelling ‘De Storm’, gevolgd door een muzikale kinderworkshop. ‘s Avonds speelt Rabarber ‘Midzomernachtdroom’. Meer informatie over het programma: www.openmonumentendag.nl. Meer informatie over de Stenen Kamer Theaterdag en reserveren: www. cultuurvroondaal.nl/activiteiten.

van zerken die bij de restauratie van de muur in 2006 tevoorschijn kwamen, zijn neergelegd in een klein monument op de begraafplaats, ontworpen door leerlingen van het Wateringse Veld College en uitgevoerd door leerlingen van de Escamp VMBO in 2009.

Na de Tweede Wereldoorlog was de gedecimeerde Joodse gemeenschap niet meer bij machte de begraafplaats te onderhouden. Dit leidde tot verwaarlozing en verval van het terrein en de grafstenen. Om het proces van verval te stuiten werd in 1984 de Stichting tot instandhouding van de Joodse begraafplaats te ‘s-Gravenhage in het leven geroepen. In 1987 en 1988 werd een ingrijpende restauratie uitgevoerd aan de muur rond de begraafplaats, aan het metaarhuisje, de beheerderswoning, de entree van de begraafplaats en 1500 van de 2860 zerken, en werden alle graven geïnventariseerd en de kenmerkende bomen behandeld tegen verval. Sinds 2005 is een ingestort deel van de muur vervangen en is omvallen van een ander deel van de muur voorkomen door het plaatsen van stalen steunberen. Jaarlijks worden zerken gerestaureerd en wordt onderhoud aan de bomen en het groen uitgevoerd. De Stichting tot instandhouding van de Joodse begraafplaats te ‘s-Gravenhage wordt gerund door vrijwilligers en is volledig afhankelijk van giften. Help ons dit prachtige monument in stand te houden. Voor dit artikel is geput uit de VOMreeks 1992 nummer 5, ‘De Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg in Den Haag’, onder redactie van drs. Francine Püttmann en drs. H.P.R. Rosenberg. R.J. Gmelig Meijling is secretaris van de Stichting tot instandhouding van de Joodse begraafplaats te ‘s-Gravenhage U bent welkom op de Joodse begraafplaats aan de Scheveningseweg op Open Monumentendag, zondag 14 september van 12.00 tot 17.00 uur. Er worden die dag rondleidingen verzorgd. Bezoekende mannen en jongens moeten een hoofddeksel te dragen. Huisdieren worden niet toegelaten. De begraafplaats is op zaterdagen gesloten. Contact: www.joodsebegraafplaats.nl

10>interview Vilan


Maureen Davis

‘Waarom heb ik geen vader?’

Het slagersmes

Je vergeet weleens wat, kan iedereen overkomen, ik loop soms rond met de ene sok in handen op zoek naar de andere sok, en dan ga ik opeens uit het raam kijken en denk een minuut later: waarom heb ik een sok in handen? Vergeten. In de Schilderswijk woont een slager die vergeet dat hij zijn mes in de hand houdt. Dat lijkt me geen man om getrouwd mee te zijn. Ik kwam deze slager op het spoor dankzij de krantenberichten over het zoveelste opstootje in de Schilderswijk. Ruzie op straat, de slager loopt met zijn mes naar de aanwezige agenten. Het raadslid Abdou Khoulani van de islamitische Partij van de Eenheid legde aan iedereen uit hoe zoiets kon. Vergeten. Later of eerder heette het een poging te wezen om de boel te kalmeren. Vergeten lijkt me nog de meest wenselijke optie. Maar zelfs dan: in beide gevallen ben je als slager weggezet als een dom mens. Zo helpen we de middenstand om zeep, met dank aan de Partij van de Eenheid. Als vegetarische medemens had ik Google nodig om te weten hoe zo’n mes er tegenwoordig uit ziet. Groot, mooi en duur, als je tenminste een handgesmeed Japans model wilt. Dat wilde ik. Driehonderd euro, en ik geloof dat ze het gratis opsturen. Heb je wel een slijpsteentje nodig natuurlijk, want tomaten snijden lukt alleen met een scherp mes. Het waren prachtige messen, helaas ver boven mijn budget, en ik moest er diep van nadenken over die slager en zijn collectie messen. In mijn straat gebeurt ook weleens wat. Niet veel, maar toch. Vorige week is er een bestelbusje weggesleept en deze week staan er steigers bij de overburen. ‘t Geeft een bepaalde onrust waar ik slecht tegen kan. Anderen in de straat zie ik ook wat schichtig kijken. Er is dus een gevoelige situatie aan het ontstaan. En we weten, mensen hebben tegenwoordig een kort lontje. Ellende heb je zó. Zou ‘t helpen als ik preventief met een Japans koksmes uit het raam ging hangen? ‘Jullie daar in die steiger, boor eens wat zachter’, en dan de mannen aanwijzen met mijn mes: ‘Ja, ik heb het tegen jou en ook tegen jou’. Je zet jezelf te kijk, en niet op een goede manier. Als ik die slager was, eiste ik genoegdoening. Rectificaties. Geld in verband met de gederfde inkomsten en de reputatieschade. Doet hij het niet, dan weten we genoeg. Vilan van de Loo

Over wat het betekent om je vader niet te kennen en zelfs niet over hem te mogen praten, kan Maureen Davis (64) tot in de pijnlijkste details meepraten. De langdurige zoektocht naar haar vader en alles wat daaraan voorafging, inspireerde haar tot een boek. ‘Schatgraven in de kelder van tante D.’ is beslist niet louter een verslag van haar persoonlijke geschiedenis maar vooral een informatieve, psychosociale verkenning van de intense behoefte van de mens om zijn biologische oorsprong te kennen. Een zinvol werk nu de moderne voortplantingstechniek steeds vernuftiger mogelijkheden biedt.

V

Door Vera de Jonckheere

anaf het begin van het gesprek in haar huis aan de Weissenbruchstraat maakt Maureen Davis duidelijk dat voor haar bij ouderschapskwesties het belang van het kind op de eerste plaats staat. Bij diverse voor een breed publiek uitgedragen actualiteitenrubrieken zet zij vraagtekens. “Een vrouw van 63 die met behulp van een donoreicel en -zaadcel nog moeder wordt en dan de hoop uitspreekt dat ze op deze manier misschien ook een leuke partner vindt; de zaaddonor die als ‘de man met 100 kinderen’ de publiciteit zoekt”. Ze is verontwaardigd over de onzorgvuldige administratie van spermadonoren in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw, toen spermadonatie nog anoniem kon plaatsvinden. Daardoor is voor vele kinderen hun afstamming ineens op losse schroeven komen te staan. “Ik hoor jonge vrouwen zonder partner nonchalant roepen: ‘Oh, dan neem ik wel een donor’. Het belang van de ouder(s) lijkt bij deze voorbeelden – er zijn er legio – meer gewicht in de schaal te leggen dan dat van het kind. Moet je alles wat kan ook willen?” Tegen het recente initiatief van de vondelingenkamers waar een moeder haar kind anoniem kan achterlaten, heeft zij haar bedenkingen. “Initiatiefneemster Muller noemt het kind te vondeling leggen op een veilige plek een daad van liefde en zorg. Aan haar goede bedoelingen twijfel ik niet, maar je maakt het de moeder veel te gemakkelijk om haar kind af te staan. Mijn grootste bezwaar is echter dat het

kind het recht op afstammingsinformatie wordt ontnomen. Dat is niet voor niets een van de rechten van het Internationaal Verdrag inzake de rechten van het kind”. Denk van tevoren na over de levenslange gevolgen voor een kind dat zijn of haar vader of moeder niet zal leren kennen, zou zij de betrokkenen op het hart willen drukken. Met haar boek wil zij een bijdrage leveren aan meer bewustwording van een groot maatschappelijk probleem waarin zij haars ondanks ervaringsdeskundige is. En waarbij zij na haar recente afstuderen als psychosociaal counselor en coach bovendien professioneel bevoegd is om anderen bij te staan. Zij wil anderen helpen in de existentiële zoektocht naar zichzelf. “Wat mij vooral drijft is om samen met anderen die zich hiermee bezighouden te voorkomen dat er nog meer kinderen op de wereld worden gezet die hun ouder(s) niet zullen kennen. Ieder kind heeft het recht te weten wie zijn of haar biologische vader en/of moeder is”. Met ‘Schatgraven in de kelder van tante D.’ (ondertitel: ‘zoektocht naar de onbekende biologische vader’) toont zij eveneens aan dat negatieve jeugderva-

‘Mijn grootste verdriet is dat ik mijn vader nooit meer heb ontmoet’

ringen te transformeren zijn tot positieve inzichten waarvan iedereen kan leren. Ook haar ‘diepe wonden zijn geheeld.’ Noorderzon Davis groeide op in een eenoudergezin; samen met haar moeder en haar jongere zusje woonde zij in bij haar grootouders in Scheveningen. Haar vader vertrok in 1952 – twee jaar na haar geboorte, haar zusje lag net in de wieg – met de spreekwoordelijke noorderzon en werd vanaf dat moment doodgezwegen. In de jaren vijftig was het nog niet zo gewoon om een kind van gescheiden ouders te zijn. ‘Waarom heb ik geen vader? Iedereen heeft toch een vader?’ Vragen van de kleine Maureen die hunkerde naar een vader, háár vader, werden door haar moeder steevast met negatieve connotaties afgewimpeld. ‘Alles wat met die man te maken heeft, is slecht’. Zij durfde nauwelijks vragen meer te stellen, in haar nestelde zich een diepe schaamte voor die ‘slechte’ man, een schaamte die zich sluipenderwijs uitstrekte tot haarzelf. “Mijn vader en mijn moeder ontmoetten elkaar in de zomer van 1947 op de tennisbaan van Scheveningen. Hij, 28, zoon van een Indische vader en een Engels moeder, was net gearriveerd uit NederlandsIndië waar hij achtereenvolgens in een jappenkamp en een bersiapkamp (internering door Indonesische vrijheidsstrijders) had gezeten. Zij, 23, dochter van een Nederlandse KNIL-officier en een EuropeesIndische moeder. De mooie jonge mensen – zo vlak na de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog vol euforie over de nieuw verworven vrijheid maar nog helemaal niet

>Foto: Piet Gispen

toe aan de verantwoordelijkheid van een gezin – vielen als een blok voor elkaar. Ze verloofden zich in de herfst van 1947 en trouwden het jaar daarop”. Davis’ vader wilde zo snel mogelijk terug naar Java om de deels door de Indonesiërs geconfisqueerde familiebezittingen weer op te bouwen en ging ‘in zaken’ om dat doel zo snel mogelijk te bereiken. “Onduidelijke zaken. Hij reisde heel Europa door, leende mooie auto’s, grote sommen geld en deed zich voor als steenrijke zakenman”. Huwelijkstrouw bleek niet zijn grote kracht. Haar moeder kwam er langzamerhand achter getrouwd te zijn met een overspelige fraudeur en oplichter. Haar man belandde tot tweemaal toe in de gevangenis. Zij vroeg echtscheiding aan. Begripvol Davis heeft door haar bijna veertig jaar lange zoektocht, research en studie geleerd op een andere, meer begripvolle manier te kijken naar zowel haar vader als haar moeder. “Ik zou hem willen typeren als een charmante rakker. Twee kampen in Indonesië, tweemaal gevangengezeten: dat laatste heeft-ie natuurlijk zelf veroorzaakt, maar tegen de achtergrond van wat hij allemaal heeft doorgemaakt… Ik ben nooit boos op hem geweest, wel op mijn moeder. Soms nog. Zij draagt haar

11

interview<


‘Jonge mensen die in kampen van Japanners en Indonesiërs allerlei verschrikkingen hadden meegemaakt, waren niet in staat verantwoordelijkheid te dragen’ slachtofferschap nog steeds uit, laatst begon zij – als intussen broze negentigjarige – opnieuw de slechte eigenschappen van mijn vader op te sommen. Tegen mij, de in haar ogen lastige en overgevoelige Maureen, die zich nog altijd met de verkeerde dingen bezighoudt. Toen ik op mijn zevenendertigste voor de zoveelste keer met haar probeerde te praten over mijn vader, vroeg ze verbijsterd: ‘Ben je daar nu nóg mee bezig?’ Zij wil mijn boek niet lezen, werd al boos toen zij de omslag zag met de afbeelding van de brieven en het fotootje van mijn vader. Met mijn zusje kan ik evenmin over mijn zoektocht en mijn boek praten. Zonder het gelezen te hebben, vindt mijn moeder het een slecht boek, geen goede zaak dat ik het heb geschreven. Zij is niet naar de boekpresentatie gekomen, maar hoe verdrietig ik het ook vond, ik heb alles door laten gaan. Uiteindelijk volg ik al veertig jaar mijn eigen hart. Ik kan de stroeve relatie met mijn moeder en mijn zusje rationeel wel verklaren, maar het blijft wrang”. Davis begon vierenveertig jaar geleden aan de zoektocht naar de voor haar onbekende biologische vader. Zij was twintig, trotseerde alles en iedereen en ging zelfs tegen haar eigen schaamtegevoel in. “De drang om te weten wie mijn vader was, bleek sterker dan de loyaliteit

aan mijn moeder”. In 1974 bereikte haar het bericht dat haar vader op 54-jarige leeftijd in Indonesië aan kanker was overleden. “Mijn grootste verdriet is dat ik hem nooit meer heb ontmoet”. Met haar diepe teleurstelling kon zij evenmin ergens terecht en zij zette haar zoektocht voort. Zij leerde de zussen en de jongste broer van haar vader kennen, de kinderen uit zijn tweede, ook op een echtscheiding uitgelopen huwelijk. “Met mijn jongere halfzusje heb ik een goed contact. Zij is me zeer dierbaar. Samen hebben wij de brieven uitgezocht die ik heb gevonden in de kelder van tante D., de oudste zus van mijn vader”. Haar vader bleek haar al die jaren brieven en cadeautjes te hebben gestuurd die haar willens en wetens zijn onthouden. Dankzij de brieven vond Davis alsnog erkenning en kreeg zij een beeld van haar vader. “Ik las bijvoorbeeld: ‘Hoe gaat het met Maureentje? Ik hoor dat zij het goed doet op school’”. Synchroniciteit Davis is gezegend met twee zoons van 38 en 34 jaar en twee kleinkinderen. Een bijzondere passage in het boek is gewijd aan het Jungiaanse begrip synchroniciteit. Op de ochtend dat haar jongste zoon in alle vroegte werd geboren, besefte zij in een flits dat dit tevens de geboor-

tedag van haar vader was. Zij kón dat niet weten: “Door het grote stilzwijgen had ik er tot dan toe nooit bij stilgestaan dat mijn vader ook ieder jaar jarig was geweest. Tante D. stond, geheel tegen haar trage Indische ochtendrituelennatuur in, een uur later naast het bed. ‘Het klopt, hè?’, vroeg ik. ‘Ja, en daarom ben ik nu hier’, antwoordde zij”. Deze spirituele ervaring noemt Davis haar Indische stukje. Vrij kort na de bevalling verdween haar overspelige echtgenoot uit haar leven. “Achteraf heb ik pas beseft dat ik onbewust getrouwd ben met een kopie van mijn vader”. In 1993 stond zij samen met tante R., de in Jakarta woonachtige jongste zus van haar vader, aan het graf van haar vader op begraafplaats Kembang Kuning in Surabaya. “Het was belangrijk voor mij om te zien en te voelen dat hij daadwerkelijk dood was. Ik heb nog nooit van mijn leven zo hard, zo lang gehuild als daar met tante R. aan mijn zijde”. Het verdriet dat zij jarenlang had verstopt, alle vragen die zij haar vader nooit meer zou kunnen stellen, kwamen naar boven. Indisch “Daarna ben ik doorgegaan met zoeken naar informatie en familieleden. Het Indische in mij is tot bloei gekomen”. Afgelopen 15 augustus

herdacht de stichting Indisch Zwijgen ‘Me Hoela’ bij boekhandel Paagman de bevrijding van NederlandsIndië. In het kader van het project ‘Den Haag, stad van aankomst’, een samenwerkingsverband met het Haags Historisch Museum vertelde zij daar het verhaal van haar vader. “Al pratend kwam ik tot het inzicht dat jonge mensen die in kampen van Japanners en Indonesiërs allerlei verschrikkingen hadden meegemaakt, niet in staat waren verantwoordelijkheid te dragen. In Nederland kregen zij geen erkenning; men had hier de Hongerwinter achter de rug en had geen idee wat landgenoten in een ver buitenland hadden moeten doorstaan”. Zij is trots op de strijd die zij heeft geleverd en realiseert zich dat familiegeheimen zich in diverse verschijningsvormen aandienen. De Nederlandse militairen die van 1946 tot 1949 naar Nederlands-Indië werden gestuurd om de Indonesische vrijheidsstrijd neer te slaan, zijn daar relaties aangegaan waaruit kinderen zijn geboren. “Die kinderen hebben het later eveneens moeilijk gekregen, omdat zij in de meeste gevallen ook niet weten wie hun vader is. Denk aan Trees en haar Canadees: de kinderen in Nederland verwekt door een bevrijder op doorreis. Of aan moeders die jaren later hun kind zoeken na het als

baby te hebben afgestaan”. Davis is ervan overtuigd dat de strijd tegen familiegeheimen – van welke aard dan ook – altijd iets oplevert, ook als je je ouder(s) niet vindt. “Ik heb in die strijd de erkenning gevonden die ik van mijn ouders heb moeten missen. Dit boek heeft, als tastbaar resultaat van mijn strijd, een verschuiving teweeggebracht waardoor alles op zijn plek lijkt te vallen. Ik heb, gepensioneerd en wel, mijn passie gevonden in het begeleiden van anderen. Dit is mijn wereld; ik geniet van de contacten met donoren adoptiekinderen, van de samenwerking met professionals die zich voor hen inzetten”. Zij heeft zich geregeld afgevraagd of ze de persoonlijke zoektocht naar haar vader wel openbaar zou maken. Al schrijvend vormde zich een volmondig ‘ja’. “Een ja, om op die manier zin en betekenis te geven aan mijn levensverhaal. Mijn persoonlijke verhaal is slechts ondersteunend aan een hoger doel”. Naar het verre graf van haar vader zal zij vanwege de hoge kosten niet snel opnieuw afreizen, maar de vader van Wieteke van Dort rust op dezelfde begraafplaats. “Wieteke gaat er deze maand naartoe en zal voor mij strooibloemetjes op het graf van mijn vader leggen. Dat betekent heel veel voor mij”.

Uniek in het centrum van Den Haag in het Hofkwartier. Direct naast Paleis Noordeinde, ligt het parkeerterrein, toegankelijk via de Koningspoort in de Molenstraat. Een exclusievere en veiligere plek om uw auto te parkeren (24/7) kunt u zich niet wensen. Wetende dat parkeerruimte in het centrum van Den Haag steeds meer afneemt, zowel voor bewoners als voor bedrijven. Via de Koningspoort bereikt de huurder het elektronisch bedienbare toegangshek. Het parkeerterrein is na zonsondergang verlicht en beveiligd met camera’s. Op basis van de huurovereenkomst (minimaal 6 maanden) verstrekt de gemeente een zogenaamde pollenpas, die 24/7 toegang verleent tot de Molenstraat, ingang via Prinsenstraat en uitgang via het Noordeinde. Huurprijs per jaar bedraagt € 1.850,- ex. btw en servicekosten (voorschot € 120,-) Meer info: 070 - 319 80 40 | [email protected] | Kervezee Vastgoed Management bv

DHC eten | design | roze | en meer....

Haagse animatiefilm dit najaar in première

De Sint is in aantocht. De zomer is nog niet voorbij of de pepernoten liggen al in de schappen. In de Haagse animatiestudio Anikey wordt intussen de laatste hand gelegd aan ‘Trippel Trappel: DierenSinterklaas’, de grootste Nederlandse tekenfilmproductie sinds dertig jaar. Door Jasper Gramsma

A rt directors Albert ’t Hooft en Paco Vink van Anikey moeten even bijkomen van hun eerste grote animatieproductie. Na zes jaar ploeteren is hun sinterklaasfilm zo goed als af. Precies op tijd, want vanaf 8 oktober is hij te zien op het witte doek. “Nu zijn we bezig met het promotiemateriaal: stickers, vlaggetjes en popcornboxen”, vertelt ’t Hooft. “En we moeten de Vlaamse en Waalse aftiteling nog maken”. De film vertelt het verhaal van Fretje, Kari en Takkie. De dieren gaan op zoek naar de Sint, omdat ze ook graag sinterklaas willen vieren. Onderweg beleven ze allerlei avonturen. Anikey kreeg de opdracht voor ‘Trippel Trappel’ van producent Illuster. Een historisch karwei, want sinds de film over Ollie B. Bommel uit 1983 werd in Nederland geen getekende speelfilm meer gemaakt van dit formaat. Na het finetunen van het scenario gingen de animatoren aan de slag om de karakters tot leven te wekken. Regisseur Vink: “We hebben een aantal storyboards gemaakt, de blauwdruk voor de film. In tegenstelling tot live-actionfilms gebeurt de editing bij animatie vooraf, zodat er niets te veel getekend wordt”. En het zijn nogal wat tekeningen: gemiddeld twaalf per seconde, 67 minuten lang. Om ervoor te zorgen dat alle tekenaars met de figuren uit de voeten kunnen, ontwikkelen de regisseurs een ‘animatiebijbel’ op basis van verschillende ontwerpen. “Daarin leggen we de emoties en houdingen vast”, legt Vink uit. “De eigenschappen van het personage zijn het uitgangspunt. Fretje, de held van het verhaal, is jong en enthousiast. Hij moet er dus leuk uitzien en aaibaar zijn. Dat is best moeilijk, omdat fretten een slangachtig uiterlijk hebben”. De signatuur van Anikey houdt volgens ‘t Hooft het midden tussen Disney en Warner: “We zijn opgegroeid met ‘Jungle Book’ en ‘Bugs Bunny’. Daar hebben de karakters wel iets van weg”. Met het verhaal en de figuren is de klus nog niet geklaard. Er moet ook een colorscript worden bedacht, een nauwkeurig werkje. Vink: “Elke scène heeft zijn eigen kleuren om in het onderbewuste de emoties te versterken. Actiescènes zijn bijvoorbeeld rood van kleur en gevoelige scènes paarsachtig”. De oplettende kijker ziet op de achtergrond kleine verwijzingen naar de Haagse oorsprong. Zo staat op een deurpost het logo van de gemeente met daaronder nummer 55, van LabS55 waar Anikey kantoor houdt.

Film.

‘Elke scène heeft zijn eigen kleuren om in het onderbewuste de emoties te versterken’

Tijdens hun zoektocht naar Sinterklaas beleven Fretje, Kari en Takkie allerlei avonturen. Illustraties: PR

OBJECT | Ontwerpster Petra Reijrink

> Foto: PR

atelier

transformeerde een vooroorlogs parfumflaconnetje uit Nice tot een heus Haags halssieraad. Reijrink kocht het flesje op een antiekmarkt en maakte er een draagbaar juweel van. Tijdens haar reizen over de wereld zoekt de ontwerpster naar bijzondere materialen met een verhaal. Eenmaal terug in haar in het Zeeheldenkwartier verwerkt ze die in sieraden. Prijs: € 119,–. Voor meer informatie: www.petrareijrink.com

Zuiderburen Trippel Trappel’ is een coproductie met Belgische maatschappijen, waardoor de uiteindelijke inkleuring in België heeft plaatsgevonden. Ook de muziek is geschreven door onze zuiderburen. De stemmen zijn dan ook drie keer ingesproken: in het Nederlands, het Vlaams en het Frans. De Nederlandse stemmencast bestaat uit bekende namen als Georgina Verbaan en Kasper van Kooten. ’t Hooft: “Zij zijn heel goede stemacteurs, hun improvisaties brachten ons op nieuwe ideeën die we in het laatste storyboard nog hebben toegevoegd”. Na vier jaar preproductie en twee jaar onafgebroken animeren zijn Vink en ‘t Hooft hun creaties even zat. Maar als de film een succes blijkt, zien de art directors een vervolg wel zitten. “Je kunt je publiek niet teleurstellen”, droomt ’t Hooft alvast. “Als er weer een goed verhaal komt, kunnen we prima verder met de drie hoofdpersonages”. Ondanks deze grote opdracht is Anikey nog geen gevestigde naam in de filmwereld. “We zijn pas zeven jaar bezig”, zegt Vink. “Nadat we samen op de Willem de Kooning Academie hadden gestudeerd, begonnen we hier ons bedrijf. Gewoon omdat we toevallig allebei in Den Haag wonen. De stad staat niet bekend om een bruisende animatiesector. In Amsterdam, Rotterdam en Utrecht gebeurt het. Maar ach, wij hebben nu wel de grootste productie op onze naam”. De voorpremière van ‘Trippel Trappel: DierenSinterklaas’ is op Dierendag, zaterdag 4 oktober, om 13.00 uur bij Filmhuis Den Haag en om 14.00 uur in Pathé Buitenhof. Daarna te zien vanaf 8 oktober. Prijzen vanaf € 6,00. Voor meer informatie: www.trippeltrappel.nl en www.anikey.nl.

Vrijdag 12 september 2014 Den Haag Centraal

13

Column: medisch

Design

Maison&

Springplank naar int

Door Jasper Gra

Vitamine K

Ze is begin 20 jaar. Is een vitale jonge vrouw. Een jaar geleden is zij bevallen van een zoon. De bevalling ging goed. Ze had niet veel bloedverlies. Naast de verzorging van haar zoon en de zorg voor het huishouden volgt ze een hbo-opleiding maatschappelijke dienstverlening. Deze combinatie van taken maakt dat ze zich regelmatig moe voelt. Nu komt ze bij mij omdat ze iedere keer blauwe plekken op haar benen heeft zonder zich te stoten. Bij doorvragen zijn er geen andere klachten. Als ik haar onderzoek, zie ik inderdaad vrij veel blauwe plekken op haar benen. Dat hoort niet en mijn hersenen beginnen gelijk te ratelen wat het allemaal kan zijn. Een van de eerste ziektes die door mijn hoofd schieten, is een vorm van leukemie of een afwijking in het stollingsmechanisme. Zelf had ze natuurlijk ook al gezocht op internet en had gelezen over deze ziektes. Gezien het feit dat ze totaal geen andere klachten had, kon ik me niet voorstellen dat ze een nare ziekte onder de leden zou hebben. We spraken af dat ze bloed zou laten prikken en dat ze terug zou komen om de uitslag te bespreken. En natuurlijk op korte termijn. Twee dagen later was ze terug. Ze had geen bloedarmoede, haar aantal witte bloedplaatjes was normaal en er waren geen tekenen van een ontsteking in het bloed. Wel bleek de tijdsduur waarin haar bloed gestold was, verlengd te zijn. Dat is raar zonder andere afwijkingen. Hoewel ik me niet ernstig zorgen maakte verwees ik haar naar de internist, waar ze gelukkig snel terechtkon. Na twee weken was alles afgerond. Er waren geen ernstige afwijkingen. Haar blauwe plekken bleken te berusten op een gebrek aan vitamine K. Vitamine K is nodig in het proces van stollen van bloed. Het stollen van bloed (het korstje op een wond bijvoorbeeld) is eigenlijk een soort dominoketen. Als een stofje ontbreekt, dan wordt de stolling vertraagd. Bij hemofilie (bloederziekte) ontbreekt factor 8 of 9. Een andere factor is factor V Leiden. Ooit is deze ontdekking gedaan in Leiden, vandaar de naam. Bij mensen die bloedverdunners slikken, waarbij ze moeten worden geprikt door de trombosedienst, is hun bloedstolling soms zo langzaam geworden, dat ze vitamine K krijgen om het te herstellen. Bij navraag bleek dat ze veel te weinig groene bladgroenten at, maar ook weinig melk, eieren, vlees en graan gebruikte. De oorzaak was duidelijk: ze had zichzelf weggecijferd in de zorg voor haar kind en de last van de studie. Nu probeert ze daar op te letten en beter en gezonder te eten. Zelf was ik nogal verbaasd over de uitslag. Als ik haar zag, had ik niet het gevoel dat ze zo weinig gevarieerd at en dat ze veel junkfood gebruikte. Voor mij een wijze les om bij iedereen te hameren op een gezond en regelmatig voedingspatroon. Emilie Bolsius Huisarts

14

Den Haag Centraal Vrijdag 12 september 2014

De ontwerpbeurs Maison&Objet in Parijs is één van ’s werelds belangrijkste platforms voor designlabels om in contact te komen met inkopers, stylisten en andere professionals die van mooie dingen hun specialiteit hebben gemaakt. Afgelopen weekeinde presenteerden 3345 exposanten uit alle windstreken hun najaarscollectie. Ook de hofstad was present.

B

ij aankomst op het Parc des Expositions lijkt het of je per abuis de afslag hebt genomen naar het naastgelegen vliegveld Charles de Gaulle. Uitgestrekte parkeervelden omringen het kolossale beurscomplex, shuttlebussen rijden af en aan en hippe zakenlieden rennen rond met trolleys. De acht hallen zijn tot de nok toe gevuld met design, van trendy geurkaarsen tot experimentele muziekvijvers en van ingenieus keukengerei tot opgezette tijgers. Iedereen die er toe doet in de wereld van vormgeving en interieur heeft een stand en kosten noch moeite zijn gespaard om indruk te maken op de bezoeker. Romeinse tempels en moderne villa’s van bordkarton zijn geen uitzondering. In de zee van spullen is een paar opvallende trends te ontwaren. De welbekende humor van popart en de rustiek van het landelijke interieur zijn kennelijk blijvertjes, net als serene Scandinavische vormgeving. Daarnaast is dit seizoen een glansrol weggelegd voor de kers, als het aan de designers ligt. Steeds duikt de vrucht in een andere gedaante op. De ene keer als uitvergroot keramisch object, dan weer als print op een kussen. De kleur kobaltblauw verschijnt dit najaar eveneens ten tonele, zo voorspelt de beurs. Te pas en te onpas zijn de welgevormde meubels en accessoires in de blauwe verf gedoopt.

Speculaaspoppen, tegelmotieven en rood-wit-blauw prijken i

Roze

‘DARE’ Lesbian Fes

Nieuwe parel in b Haagse gay sc Door Hans Willink

Het gemis voelt nog steeds groot. De laatste editie van The Hague Pride, nu drie jaar geleden, was buitengewoon succesvol. Het viel echter niet meer financieel dicht te timmeren. Nieuwe initiatieven volgden en verdwenen ook weer stilletjes. Er is echter niet stilgezeten; de scene nam zelf het initiatief. Natuurlijk organiseert de roze horeca regelmatig thema-avonden, maar de scene vraagt om meer. Dus worden er feesten en andere bijeenkomsten georganiseerd. Soms maandelijks, dan weer minder regelmatig. Wel altijd onder veel en groeiende belangstelling. De feesten van Blush en Intense Impact, die telkens andere locaties kiezen, zijn al niet meer weg te denken. Popcake, Manjefiek en de Hoflounge — op vaste gastadressen — trekken zelfs bezoekers van buiten de stad. Het blijft niet

bij feesten alleen. De maandelijkse bijeenkomsten van Queer aan Zee, een ongedwongen praatgroep voor vogels van diverse pluimage, groeien zowat uit hun jasje en er komt voor het tweede jaar op rij een Lesbian Festival in Den Haag. “DARE staat voor durf, als in durf jezelf te zijn”, legt Hodo Essa uit. Zij is, naast één van de drijvende krachten achter DARE, als bestuurslid van COC Haaglanden, onder meer verantwoordelijk voor vrouwenzaken. “Wij organiseren verschillende activiteiten. DARE to Talk is bijvoorbeeld een praaten discussieavond. De DARE Ladies Table is wat informeler. Hier wordt samen gegeten en ook heel wat afgepraat. Op zaterdag 13 september organiseren wij het DARE Lesbian Festival. Er zijn mensen die zich afvragen waarom er, als we zo voor integratie zijn, een apart

lesbisch festival moet zijn. De tolerantiegraad voor homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders (LHBT) is vooral in de Randstad vrij hoog. Maar als je alleen al in Den Haag kijkt, dan is die tolerantie er nog lang niet in alle wijken. Wij organiseren het DARE Lesbian Festival, omdat we alle vrouwen, lesbisch, biseksueel of de transgender vrouw, een dag willen bieden vol voorlichting, hulp en veilig jezelf kunnen zijn. Daartoe hebben we een mooi programma samengesteld. Het festival opent om 13.00 uur in het Hilton Hotel met een tafelgesprek over homoseksualiteit en geweld. Onder meer Roze in Blauw, het politieonderdeel dat zich richt op de gay community, D66-politica Vera Bergkamp en Döne Fil die vorig jaar de Turkse boot organiseerde tijdens de Amsterdamse Canal Parade, spreken

n.

Stadsgroen.

&Objet

ternationaal succes

amsma

Op de stand van het Haagse designlabel Hollandsche Waaren is de kleur blauw ook ruimschoots vertegenwoordigd. Dat is niet verwonderlijk, want ontwerpster Anne Marie Jetten laat zich inspireren door Delfts blauw en andere oer-Hollandse symbolen. Met keramiek, porselein en textiel knipoogt ze naar de Nederlandse cultuur. Jetten doet voor de derde keer mee aan Maison&Objet. Dit is voor haar één van de belangrijkste momenten van het jaar: “Hier kan ik proberen om internationale lijnen uit te zetten. Dankzij de goede mix van labels en de grootte komen mensen uit de hele wereld op de beurs af. Mensen uit Duitsland, Italië, Japan en Korea. Ik hoop op orders van grote bedrijven, maar wanneer een designwinkel als Fleux uit Parijs iets bestelt, ben ik ook heel blij”. Ontwerpster Marianne van Sasse van Ysselt boekt met haar inventieve portemonnees onder de naam Secrid grote successen in binnen- en buitenland. Vanuit het hoofdkantoor in de Haagse Caballerofabriek bedient ze, vierenhalf jaar na de start van het bedrijf, al 32 landen. “We hebben het concept van de portemonnee omgedraaid door de pasjes centraal te stellen in plaats van het contante geld”, legt Van Sasse van Ysselt uit over het ogenschijnlijk eenvoudige product. Met een druk op de knop schieten de pasjes trapsgewijs uit de portemonnee. “De vormgeving is heel belangrijk, je pasjes tevoorschijn halen moet leuk zijn. Daarmee onderscheiden wij ons van anderen. Bovendien beschermt de metalen cardprotector tegen beschadigingen en fraude met contactloos pinnen”. De verwachtingen van de Parijse beurs zijn hooggespannen: “We zijn hier voornamelijk voor de Franse markt, maar natuurlijk ook voor andere. We hebben hieraan bijvoorbeeld een hele goede klant uit Amerika overgehouden”. En ja, ook Secrid heeft een kobaltblauwe uitvoering in de collectie.

in de stand van Hollandsche Waaren. Foto: DHC

Meer informatie over de producten: www.hollanschewaaren.nl en www.secrid.nl

S

eptember is krap tien dagen oud, en het is al herfst in Den Haag. De babyblauwe lucht, de cirruswolken, de verkleurende boomkruinen en vallende bladeren vormen het stille bewijs.

e.

stival

bloeiende cene daar. Vervolgens bieden we onze bezoekers workshops met diverse onderwerpen aan. Om 17.00 uur steken we over naar het COC Café, zoals de Basta tegenwoordig heet, waar een ‘dinner show’ wacht, en daarna is het feest”. Dat COC Café is net verbouwd, ofschoon de term verjongd hier beter op zijn plaats lijkt. Het past binnen de vooruitstrevendheid van het huidige bestuur van COC Haaglanden. De belangenvereniging voor LHBT’s maakt een enorme inhaalslag in modernisering. Dat is te zien ook. Tot hun kernactiviteiten behoren onder meer voorlichting op scholen, belangenbehartiging, bevorderen van de veiligheid, homoseksualiteit en geloof, maar ook het bespreekbaar maken van homoseksualiteit binnen diverse culturen. Daarnaast biedt COC Haaglanden onderdak

Oude wijven

Hoogtepunten in de gay agenda

aan allerlei aan de LHBT gerelateerde initiatieven van derden. Van de modelspoorclub Rainbow Train tot Orpheus, een vereniging die hulp biedt aan personen die binnen hun heterorelatie te maken krijgen met homoseksuele of lesbische gevoelens van henzelf of hun partner. Of wat te denken van de maandelijkse bijeenkomst van OOXO!, speciaal voor LHBT’s met een beperking. Soms zit er bij die initiatieven iets heel bijzonders. Een dag na het DARE Lesbian Festival bijvoorbeeld, viert de Internationale Roze Kerk het 1-jarig bestaan met een heel opmerkelijke dienst. Naast de vaste voorganger Barbara Rogoski zullen om 15.00 uur ook de homoseksuele imam Hashim Jansen, de lesbische Rabbijna Jacqueline Carver en Hare Krishna-volger Rati Manjari Jeanet van Sijll een deel van de

13-9 | 13.00 | DARE Lesbian Festival Hilton Hotel en COC Café 14-9 | 15.00 | Internationale Roze Kerk COC Café, Scheveningseveer 7 20-9 | 20.00 | Milonga Q dansavond Tango Centro, Lange Poten 27 20-9 | 23.30 | Manjefiek Uno, Grote Markt 1 25-9 | 18.00 | Workplace Pride netwerkborrel Café de Landman, Denneweg 48 26-9 | 18.30 | DARE Ladies Table COC Café, Scheveningseveer 7 26-9 | 23.00 | Popcake The Penthouse, Rijswijkseplein 786 27-9 | 16.00 | Queer aan Zee De Mecca, Haarlemsestraat 20 28-9 | 15.30 | OOXO! COC Café, Scheveningseveer 7 Voor een volledig overzicht en meer informatie zie www.gaydenhaag.nl

Nu is de temperatuur overdag best nog wel fijn. De voorspellingen laten zien dat er wellicht zelfs een echte ‘oudewijvenzomer’ in zit, zoals de fikse opleving van de temperatuur tussen september en november wordt genoemd. Weliswaar daalt in deze tijd van het jaar de gemiddelde middagtemperatuur in ons land van ongeveer 20 graden naar 9 graden, maar er zijn ook regelmatig periodes die erg aan de zomer doen denken. De kans op warm najaarsweer hangt meteorologisch gezien samen met een hogedrukgebied boven MiddenEuropa, waardoor de wind in West Europa uit zuidelijke richting komt. Hierdoor wordt warme, mediterrane lucht aangevoerd. Zo kwam het kwik bijvoorbeeld in de laatste week van september 1947 tot maar liefst 30,5 graden, maar eerlijk gezegd is het is ook wel eens bij een magere 9,8 graad blijven steken (1974). Onder de juiste omstandigheden kan de temperatuur in Nederland in november nog

eenmaal oplopen tot zo’n 18, 19 graden. Het novemberrecord staat op naam van Maastricht, toen het op 4 november 1994 maar liefst 21,1 graden werd. De najaaarswarmte komt natuurlijk ook in de landen om ons heen voor, in Duitsland noemt men die periode een Altweibersommer. In Vlaanderen spreekt men van de Sint-Michielszomer, de Zweden zeggen Brittazomer tegen mooi herfstweer, de Amerikanen hebben het over een Indian Summer en in Tsjechië noemt men het fenomeen de Sint Wenzels. Engeland heeft het dan over St. Luke’s little summer, Frankrijk spreekt over l’été de St. Dénis en in Italië heet de warmte de zomer van Theresia. Tot slot noemen we Rusland, die zijn nazomer babje ljeto noemt: de vrouwenzomer. Zo’n mooie nazomer kan meer dan een week aanhouden, in oktober 1921 duurde het zelfs twee weken. Meestal leidt het rustige weer ‘s avonds wel tot mist, die door de afnemende kracht van de zon ‘s ochtends steeds langer blijft hangen en zich soms zelfs de hele dag weet te handhaven. Tot en met 23 september is er een grote kans dat het rustige weertype aanhoudt, waaarbij de temperaturen boven de normale waarden liggen. Dat biedt perspectief om nog één keer die BBQ aan te steken en nog één keer lekker op een terras te kunnen zitten. Is het niet geweldig? Nazomer in Den Haag: het wordt gewoon weer ‘lekkeâh weiâhr!’. Wendy Hendriksen


15

advertentie

Eten.

Rondreizend Food Truck Festival ‘TREK’ maakt Haags debuut Na een succesvolle eerste editie van het TREK-festival in Utrecht is het Haagse Westbroekpark komend weekend het toneel van een groot culinair festijn waarbij naast theater, kleinkunst en livemuziek eten en drinken centraal staan. TREK staat bekend om de tientallen mobiele keukens waar je lekker kunt eten en een grote variëteit aan hapjes kunt proeven.

T

gedistilleerd... harTevelT Jonge Jenever 1L

€ 10,49

van 13,35 voor

BallanTineS Blended ScoTch WhiSky 1L

aanbiedingen gelden van 9 t/m 23 september

Tyrconnell Single MalT 0.7L

ierland van 29,95 voor € 24,95 Zachte Whiskey met tonen van mout en citroen.

€ 17,50

van 24,75 voor

gordon’S gin 1L van 19,95 voor

ACTIES

€ 17,95

Tanqueray STerling vodka 1L

Door Daphne Browne

REK speelt hiermee in op een al bestaande festivaltrend; bijna wekelijks vindt er in de zomer ergens in Nederland wel een gezellig, knus, kleinschalig festival plaats. Voornamelijk de verschillende muziekfestivals schieten als paddenstoelen uit de grond. Bij al deze festivals speelt het horeca-aanbod een steeds grotere rol; vegetarisch, biologisch, rauw, alles komt voorbij. Een aantal jaren geleden doken de eerste foodfestivals op waarbij de nadruk lag op eten. Zo kennen we de Rollende Keukens uit Amsterdam waarbij verschillende mobiele keukens zich tot één grote openluchtkeuken verenigen, het bekende Taste of Amsterdam en zelfs het Dutch Rawfood Festival, ook in Amsterdam, waarbij alleen gerechten worden verkocht die voldoen aan het ‘rawfood-principe’. Naast Amsterdam organiseren ook steeds meer andere steden culinaire festivals. Amersfoort bracht Lepeltje Lepeltje, in Haarlem geniet men al jaren van Haarlem Culinair en het Preuvenement in Maastricht trekt al drie decennia duizenden bezoekers naar het Vrijthof. Maar ook in Den Haag zijn de culinaire festivals in opkomst. Afgelopen weekend was de eerste editie van VISSCH, een culinair visfestival op Scheveningen, en van vrijdag 12 tot en met zondag 14 september maakt het rondreizende Food Truck Festival TREK zijn debuut in Den Haag. Tijdens het festival kunnen bezoekers genieten van talloze lekkernijen. Denk aan pizza, sushi en worst, maar ook aan vegetarische lekkernijen, van crêpes tot oesters en biologische frites. Alle cateraars brengen een bijzonder en uniek concept. Bij Pasta Joe zie je hoe de pasta vers wordt bereid in een tot keuken omgebouwde airstreamer, zo’n ‘All you need is love’-caravan, bij Suiker en Bloem bestel je de lekkerste taarten en cakes en bij Haagse Wheely kun je je te goed doen aan vegetarische wraps. Een andere bijzondere foodtruck is die van Michiel de Kloet. Bij

zijn busrestaurant, genaamd ‘Of je Spaanse worst lust’, kunnen de lekkerste Spaanse delicatessen worden besteld. Naast broodjes met vers gesneden jamón Ibérico, salchichon (worst van het Iberico-varken) en chorizo kun je hier ook manchego-kaas, Spaanse worstjes voor de BBQ en hamkroketjes bestellen. “Na de eerste editie van TREK in Utrecht kan Den Haag natuurlijk niet ontbreken. Het Westbroekpark is voor dit festival ook ideaal: de ligging is fantastisch, de natuur is er altijd mooi, er is water, alle elementen voor een goede sfeer zijn daar aanwezig”, aldus De Kloet. Meemaken Ceremoniemeester op het festival is de ‘Burgermeester van trek’. Zijn ‘Burgermeesterskamer’ biedt tijdens het festival een podium aan diverse artiesten en muzikanten. Via de website van het festival konden bandjes hun promofilmpje insturen en de beste bands verzorgen komend weekend tijdens het festival een optreden. Voor bezoekers van iedere leeftijd is er tijdens het festival wel wat te beleven. De ‘Burgermeester’ zal de kinderen voorlezen, er kan worden geschilderd en uiteraard gekookt. “Het festival is ongedwongen, verrassend en culinair”, aldus Emile Faulborn van de organisatie. “Dit festival onderscheidt zich van andere festivals, doordat wij zorgen voor meer beleving en verrassing. Het is een spontaan festival, bezoekers zullen worden verrast door onverwachte optredens en bijzondere installaties. Meer ga ik er niet over zeggen, je moet het gewoon meemaken”. Het festivalterrein is vanaf vrijdag 12 september, 16.00 uur, gratis toegankelijk. Als je wat wilt drinken, moet je een plastic TREK-beker à € 2,50 kopen, die je keer op keer kunt gebruiken. Na het festival mag je de beker houden, dit houdt het terrein lekker schoon.Food Truck Festival TREK, Westbroekpark, vrijdag 12 tot en met zondag 14 september, kijk voor meer informatie op www.festival-trek.nl

van 26,25 voor € 19,95 Superieure Britse Wodka, absoluut zuiver. Zoet en vol op het gehemelte. Mede door de 3e distillatie ontstaat een uitstekende zachtheid, licht pittige afdronk.

ruM PlanTaTion 3* Silver 0.7L

van 18,95 voor € 16,50 Mooie blend van ongerijpte en gerijpte rum uit Trinidad, Barbados en Jamaica. Smaken van fruit, subtiele kruiden, witte pepers, gember en vanille. Ook ideaal voor cocktails. 94 punten van Wine Enthusiast!

cardhu 12y Single MalT 0.7L

Speyside van 39,30 voor € 32,50 Zeer zachte Single Malt Whisky met een beetje rook. De smaak is moutig zoet met een vleugje honing en nootmuskaat. Soepele afdronk.

la Belle Sandrine 0.7L

van 18,95 voor € 16,50 Terug van weggeweest! Een zalige likeur uit het Zuidwesten van Frankrijk. De combinatie van exotische passievruchten op basis van jonge Armagnac geeft een frisse zoete smaak met een bite! Koud serveren.

www.drinkland.nl

den haag

Voorhout

noordwijk

oegstgeest

Prinsestraat 57 070 364 29 25

Jacoba van Beierenhof 28 0252 220 208

Maarten Kruytstraat 24 071 361 21 82

Lange Voort 19 071 301 55 83

16

Den Haag Centraal Vrijdag 12 september 2014

Koken met ...

Niven

Adres Strandweg 31a, Scheveningen Telefoon 070-3521493 Info www.blvrd.nl Geopend zondag tot en met donderdag van 10.00 tot 22.00 uur, vrijdag tot en met zaterdag van 10.00 tot 23.30 uur Voorgerechten vanaf € 9,25 Hoofdgerechten vanaf € 11,50 Nagerechten vanaf € 6,50

Dit recept, voor vier personen, heeft het formaat van een tussengerecht. Aan u om te bepalen of u dit als voor- of hoofdgerecht op tafel zet. De maat van de gerechten is dezelfde als in mijn restaurant. Ik vind kleine porties zelf veel lekkerder.  

I

n Vietnam en Cambodja zijn ze dol op spring rolls. Ik kan er ook van blijven eten. Lekker gevuld met allerlei soorten groenten en dan dippen in de sojasaus. Als je liever vegetarisch eet, kun je de zalm weglaten.

Contant, pin en creditcards

Ingrediënten: 2 bossen koriander 50 gr taugé 1 mini-paksoi ⅓ rettich ½ komkommer ½ rammenas ½ winterpeen 2 limoenen, geraspt en geperst beetje tatsoi koriander cress 300 gr zalmfilet zonder vel 40 ml yoghurt 45 ml gepasteuriseerd eiwit (of losgeklopt vers eiwit) 85 gr grof zeezout 15 gr suiker 10 gr korianderzaad 10 ml witte balsamicoazijn 2 el sojasaus 2 tl sushi-azijn en meer om te besprenkelen 150 ml zonnebloemolie olijfolie 4 vellen rijstpapier 150 ml olijfolie en extra zout en peper, naar smaak

Nodig:

blender staafmixer mandoline steekring

Bereiding: Zalm Maak een droge pekel met zeezout, suiker, korianderzaad en de fijngesneden stelen van 1 bos koriander. Leg de zalm 3 uur onder deze pekel. Spoel de zalm daarna af en dep droog. Verdeel in 8 dunne reepjes. Koriandercrème Draai 1 bos koriander met de zonnebloemolie in de blender tot een mooie, groene olie. Doe sushiazijn, yoghurt, balsamicoazijn en eiwit in een maatbeker en giet onder voortdurend malen met de staafmixer druppelsgewijs de korianderolie erop. Voeg naar smaak zout en peper toe. Groenten Snij paksoi, rettich en komkommer in dunne reepjes. Schaaf plakjes van rammenas en winterpeen en steek uit met behulp van een steekring. Besprenkel alle groenten met wat olijfolie, sushiazijn, rasp van 1 limoen en zout en peper naar smaak. Rijstpapier Week de vellen in koud water totdat ze flexibel zijn. Leg uit op het aanrecht en dep droog. Spring roll Leg alle groenten in rijen op het rijstpapier en rol op als een sushi. Snij de zijkanten eraf voor een strakke rol. Presentatie: Leg de rol in het midden van een bord. Spuit stippen van de koriandercrème naast en op de spring roll. Verdeel de plakjes wortel, rammenas en nog wat reepjes groenten erover. Garneer de spring roll met blaadjes tatsoi en koriander cress en schep er vervolgens wat van de vinaigrette over en naast. Wijntip: Gele-muskaatwijn uit Zuid-Oostenrijk. Zoek hier naar de zogeheten soorten ‘Steirische Klassik’. Die van Willi Sattler van Sattlerhof is top.

Eetrubriek

Oosterse spring roll met zalm

7

-

+ adequate bediening - weinig verrassend

BLVRD

Boulevard Scheveningen

E

en regenachtige dag aan het Scheveningse strand. Alle strandtenten zijn uitgestorven, maar de vaste restaurants aan de boulevard zijn altijd open, come rain, come shine. We mogen in BLVRD, de afkorting van, u raadt het al, ‘Boulevard’, gelegen onder het Kurhaus, zelf een tafel uitzoeken. We willen plaatsnemen bij het raam, maar daar worden we onaangenaam verwarmd door een heater die net iets te dichtbij hangt. We verplaatsen ons wat verder de zaak in, maar staan vervolgens in een plas water; bij de volgende tafel is het nat op een van de stoelen en pas bij de derde tafel zitten we droog. ‘Tsja, het heeft hard geregend’, meldt onze serveerster droog. BLVRD biedt een ruim aanbod aan gerechten die alle binnen de categorie ‘standaard’ vallen. Er is niks mis met carpaccio, vitello tonnato, gerookte zalm en een garnalencocktail, maar echt verrassend is het niet. En zo zijn we ook gematigd tevreden over onze voorgerechten. De garnalencocktail (€ 12) ziet er precies zo uit als het hoort, klassiek in een hoog glas en opgeleukt met sla, stukjes komkommer, citroen en een grote klodder cocktailsaus. De saus komt rechtstreeks uit een emmer, dat zie je en proef je, en dat is toch jammer. Hollandse garnalen zijn best kostbaar, zonde om daar zo’n matige saus bij te serveren. De garnalen smaken niet verkeerd, maar ze missen het romige, ziltige effect dat je bij goede Hollandse exemplaren ervaart. Mijn tafelgenoot geniet ondertussen van een duo van gerookte paling en zalm geserveerd met een citroendressing en toast (€ 14). Een gerecht waar je weinig aan kunt verpesten, een leuke opmaak doet al een heleboel. De toast is lekker dun en knapperig en de vissoorten smaken goed. De wijnen die we bij onze voorgerechten drinken, een makkelijke Chardonnay van Folenvie Blanc en een Sauvignon van J.C. Beauvoir (beide € 4), doen het er aardig bij. Ook bij de hoofdgerechten treffen we de klassiekers aan zoals in roomboter gebakken sliptong, gegrilde gamba’s, mosselen, tonijn en kabeljauw met risotto, maar ook king crab, zeetong en een ruim aanbod aan vleesgerechten, alle geserveerd met frites. Mijn tafelgenoot kaapt voor mijn neus de zeetong (€ 29,50) weg, waarna ik besluit de zalmfilet (€ 19,50) te proberen. Ik ben altijd een beetje huiverig voor gortdroge, kapotgebakken zalm als ik buiten de deur eet, dus ik vraag nadrukkelijk of ze mijn zalm heel kort willen bakken. Aan dit verzoek wordt duidelijk zorg besteed, mijn zalm is heerlijk mals en sappig en is voorzien van een smakelijke Hollandaisesaus en wordt geserveerd met risotto en wat stukjes wortel en boontjes. Het hoofdgerecht van mijn gast verschijnt op een groot, langwerpig bord met hierop een hele zeetong die zo te zien perfect in roomboter gebakken is. De tong smaakt naar behoren maar is aan de randjes wat taai. Beide gerechten zijn absoluut niet verkeerd, er is duidelijk zorg besteed aan de opmaak en presentatie, maar alles is wel vrij rechttoe rechtaan. De desserts, voor ons een crème brûlée met een knapperig laagje gebrande suiker (€ 6,50) en een lemon pie (€ 6,95), zijn weer met zorg gepresenteerd en smaken naar behoren. We krijgen aan het eind van de avond bij onze espresso’s (€ 2,75) een rekening van € 123,35 gepresenteerd. Dat is inclusief € 1,90 voor twee cupjes fritessaus bij onze onaangeraakte frieten en € 3,90 voor de salade bij onze hoofdgerechten. Zo’n bedrag zal ik toch liever elders besteden. Daphne Browne


17

18>SPORT


Hans

Luigi C.

Verbijsterd en zelfs in shock was ik toen het nieuws over de hockeytrainer die stiekem minderjarige meisjes in hun kleedkamer had gefilmd, tot mij kwam. Razend ook; ik voelde mij verraden. Dat laatste voornamelijk doordat ik kennelijk een enorme inschattingsfout had gemaakt, in de twintig jaar dat ik Luigi ken. Nimmer heb ik een vermoeden hierover gehad. Zoals een wijs man ooit zei: ‘Je weet nooit welke buurman een tuin vol lijken heeft’. En dat geldt dus ook in dit geval. Misselijk word ik van al die neuzelaars die nu ineens wel een vermoeden hadden. Dat vind ik verdomme zo ziek! Als je dit vermoedde en daarmee niets deed, ben je een weggooier. Als ik zelfs maar de flauwste notie had gehad, zou ik eerst hem hebben aangesproken en als dat niet afdoende bleek, volgde de club, de politie of wie dan ook. De kranten stonden meteen bol, het landelijke televisienieuws opende ermee en internet werd overvoerd. Het leek bijna nergens anders meer over te gaan in de wereld. Dat verbaasde mij. Natuurlijk was dit nieuwswaardig, maar het werd zo groot neergezet. Dik een week eerder had een klein berichtje in het AD verhaald over een voetbaltrainer, assistent bij de FC Twente-vrouwen en hoofdtrainer bij een amateurclub, die ontuchtige handelingen zou hebben gepleegd met jonge spelers. Daarna niets meer. Luigi haalde elke dag het nieuws. Een eerdere veroordeling wegens potloodventen, zijn thuissituatie, eerdere clubs, alles werd erbij gehaald. Wellicht heeft het ermee te maken dat het is gebeurd op HGC, de club waar ook onze prinsesjes hockeyen. Het is in ieder geval flink uitvergroot. Dat mag ook en natuurlijk verdient Luigi straf voor wat hij heeft gedaan. Dat staat buiten kijf. Wees alleen niet verbaasd als de straf laag uitvalt. Een voetbaltrainer die recent minderjarigen naakt fotografeerde en kinderporno bezat, kreeg daarvoor een gevangenisstraf van 298 dagen, waarvan 240 voorwaardelijk. Wellicht dat alle media-aandacht zelfs nog helpt de straf te verlagen. Dat wil zeggen: de straf die door justitie wordt opgelegd. Het volksgericht zal nooit aflaten. Zondag was ik even bij HDM, een club waar Luigi vroeger trainer was. Vanaf een tafel met meisjes uit de bewuste leeftijdsklasse, hoorde ik tweemaal zijn naam noemen. Een tafel verderop, grapten jongens met evenveel lentes, dat hun camera’s nog wel hingen. Ik dacht aan Luigi’s ouders, want als ik al in shock was, hoe moest het hun dan vergaan? Hans Willink

Marijke Jansen wint in 1968 in de tweede ronde op Wimbledon.>Archieffoto

Jansen op eigen wijze naar de top

H

Door Theo Bollerman

et is 4 juni 1971. De halve finale van Roland Garros, het belangrijkste graveltoernooi ter wereld in Parijs. Een Haagse vrouw (1944) maakt zich op om te gaan spelen tegen de toekomstige nummer 1 van de wereld, Evonne Goolagong. Marijke is haar voornaam, Jansen is haar meisjesnaam. Een beetje gespannen is de pittige blondine wel ondanks dat ze zo intens kan genieten van haar tenniswedstrijden. Het centercourt is immers indrukwekkend. Ze weet dat ze in topvorm is. Ze heeft al speelsters als Trudy Groenman en Julie Heldman verslagen. Ze weet dat het een zware pot zal worden. Lange tijd gaat de strijd gelijk op, maar Goolagong uit Australië kan net wat beter tegen de hitte en wint, zoals ook de finale twee dagen later, zonder setverlies. En Goolagong triomfeert datzelfde jaar ook nog eens op Wimbledon. Tot nu toe is het nog maar één Nederlandse speelster gegund op Roland Garros zo ver te komen. Kea Bouman won het toernooi in 1927. Maar in 1971 scheelde het maar een haar of Marijke Schaar-Jansen had haar weten te evenaren Zonder backhand Wie kent Marijke Schaar-Jansen nog? Toch versloeg ze haar leeftijdgenoot Betty Stöve herhaaldelijk. Bijvoorbeeld eens in de eerste ronde van Wimbledon, tijdens de nationale kampioenschappen en in de finale van het grote toernooi van Cannes. Ze was vijfmaal kampioene van Nederland. In 1971 bereikte ze ook nog eens de vierde ronde van Wimbledon, waar ze verloor van Billy Jean King. Geen schande. Ze werd beschouwd als één van de tien beste Europese speelsters. Op de wereldranglijst werd ze ingeschaald op de 22ste plaats. Een knappe prestatie voor iemand die niet erg van reizen hield en de US Open en Australian Open meed. En ze had geen backhand! Ze speelde met twee enkelhandige forehands. Haar racket pakte ze over. Dubbelhandig spelen, zoals Monica Seles later, dat deed niemand. “Mijn ouders waren eerst lid op Houtrust”, vertelt ze, ”en junioren mochten pas lid worden als ze 12 jaar oud

> Foto: Eveline van Egdom

waren. Ik heb dus zes jaar op het muurtje staan te meppen. Als linkshandig kind al vond ik het grappig om te experimenteren of ik iets net zo goed kon doen met mijn andere hand. Ik was er reuzetrots op, dat ik met rechts de ballen net zo goed raakte”. Later merkte ze tot haar verbazing, dat ze met haar rechterhand beter was in de fijne motoriek. Haar dropshots met rechts waren ook beter. Tennisbond Marijke Jansen zit op haar gemak in haar appartement aan de Van Alkemadelaan en blikt terug op haar carrière. Intelligente ogen, het kapsel kort net als toen ze nog tenniste. Het blonde haar is wat grijzer geworden. “Op mijn veertiende kreeg ik het advies om lid te worden van de METS. Mijn ouders stapten ook over. Daar kwam ik al snel terecht in het team van Hans van Dalsum, de voormalig kampioen die Dunlop-rackets importeerde. Hij werd mijn tennisgoeroe”. Dat was maar goed ook, want voor de bondstraining kwam ze niet in aanmerking. Bondscoach Joop de Mos vond haar niet goed genoeg. Dat interesseerde haar overigens weinig. Hooguit leverde het extra motivatie op om de bondsmeisjes te verslaan, wat haar dan ook meestal lukte. “Ik heb altijd als tennisspeelster gevoeld, dat ik niet bij dat bondsgroepje hoorde. Ik kan het nog steeds heel goed vinden met ze als ik ze spreek, maar het

gevoel van vroeger blijft dan terugkomen”. Haar relatie met de tennisbond KNLTB is dan ook altijd gekenmerkt door een licht spanningsveld . Ze realiseert zich, dat haar carrière zich in een bijzondere tijd afspeelde: de periode tussen het oprechte amateurisme en het professionele tennis. Tot 1968 was er eens strenge scheiding tussen amateurs en professionals. Wimbledon was het eerste toernooi dat ‘open’ ging. Een ware revolutie, waar Nederland (de KNLTB) als één van de laatste landen ter wereld fel tegen was. “Ik won in die tijd de Internationale Kampioenschappen van Nederland, die op de banen van ’t Melkhuisje in Hilversum werden gehouden. De hoofdprijs was geloof ik een inscriptie op de wisselbeker! Je kon je eigen vervoerskosten ook nog eens betalen”. Amateurisme Nadat er bij de grote toernooien allengs meer prijzengeld te winnen viel, speelde de KNLTB daar handig op in. De Nederlandse spelers die werden uitgezonden, moesten in een contract kiezen tussen twee opties: ofwel de KNLTB betaalde je hotelletje maar dan moest je het verdiende prijzengeld inleveren, ofwel je koos ervoor alles zelf te betalen. Marijke Jansen koos altijd voor die laatste optie. Maar natuurlijk waren er ook geregeld landenontmoetingen. Zij herinnert zich de Fed Cup-wedstrijden in Napels. “Wij waren met z’n vieren. Ik was captain gemaakt, er was verder geen begeleiding. Ik kreeg een sommetje geld mee, waar we alles van moesten betalen. Elk bedragje moest verantwoord worden, elk bonnetje moest bewaard worden. De enige luxe die wij ons permitteerden, was dat we bij het ontbijt een extra jus d’orange of een eitje bestelden. Toen we moesten afrekenen, bleek dat al ons geld op was gegaan aan de hotelrekening. We konden zelfs de taxi naar het vliegveld niet meer betalen”. Gelukkig was er ook een periode waarin Berna Thung, de moeder van de huidige KNLTB-voorzitter, captain was. Dat waren de leukste tripjes. Nog altijd kan ze verbijsterd kijken, als ze verhaalt van de dogmatische en strenge houding van de KNLTB toen ze zich

had ingeschreven voor de Open Italiaanse kampioenschappen in Rome. In die tijd stond dat bekend als het belangrijkste toernooi na de vier grandslams. Ze was zesde geplaatst. “In 1972 moest je bij de KNLTB bekendmaken of je competitie wilde spelen of toernooien. Inmiddels werd er voor de eredivisie goed betaald, dus ik had gekozen voor de competitie. Maar Rome viel in de pinkstervakantie, dus het leek me geen enkel probleem. Er zat een inhaaldag tussen, maar het had niet geregend. Geen probleem dus voor de competitie. Maar Tienstra, hoofd technische zaken, had daar lucht van gekregen en verbood mij mee te doen op straffe van schorsing. Ik heb toen af moeten zeggen. We zijn toen maar in Italië tien dagen op vakantie gegaan”. Bij het noemen van de naam Tienstra bliksemen haar ogen. Doorzetter Heeft het toptennis haar gelukkig gemaakt? Het lijdt geen twijfel of tennis was haar lust en haar leven. Ze kijkt met gepaste trots naar haar plakboeken. “Kijk, mijn eerste Wimbledon-badge. Die heb ik ingeplakt, maar de andere niet meer”. In 1968 trouwde ze met Nico Schaar. “Hij viel op mijn bekendheid. Toen ik gestopt was met toptennis, verslechterde de relatie allengs. Ik was te naïef. Ik ben blij dat ik de knoop heb doorgehakt om van hem te scheiden. Op de METS is er dit jaar een baan naar mij vernoemd, wat ik een hele eer vind. Het liefst zou ik echter de naam Schaar op het bord niet zien, maar enfin”. Toen ze dertig jaar was geworden, had ze besloten te stoppen. Het was tijd om de wereld te laten zien dat ze meer kon dan tennissen alleen. Het liefst had ze na haar gymnasium rechten gestudeerd, maar dat kon toen niet. De studie was te duur. Ze ging eerst werken. Twee jaar later wilde ze toch door gaan leren. Het werd de kweekschool. Na haar scheiding had ze diverse leuke banen. Pas nadat ze bij de afdeling juridische zaken van de ANWB ging werken, kwam de drang om zich meer te verdiepen in de rechtswetenschappen weer sterk op. Ze was net de vijftig gepasseerd toen ze afstudeerde. Doorzetten viel haar net zo makkelijk als ademen.

19

SPORT<


Verloren zoon Laurence Docherty weer actief terug bij HCKZ

‘Het is tijd om iets voor deze club terug te doen’ Hij trok in 2007 de deur van het chalet aan de Klatteweg achter zich dicht, maar dit seizoen is verloren zoon Laurence Docherty terug bij HC Klein Zwitserland. Als speler maar ook als assistentcoach van Peter Kalfsterman. Voor de geboren Schot een kwestie van oude beloften inlossen. Ook al bestaat zijn leven uit veel meer dan hockey alleen. Door Klaas-Jan Droppert

Voor Laurence Docherty (34) was het niet de vraag óf hij zou terugkomen, maar wanneer. “Ik vertrok na de degradatie. Niet omdat ik dat wilde, maar omdat het beter voor mijn carrière was. Maar ik heb altijd gezegd dat ik zou terugkomen. Hier ben ik opgegroeid, zijn er mensen die veel voor me gedaan hebben. Bij HCKZ voel ik me thuis. Dat gevoel heb ik altijd gehad en heb ik nog steeds”. De play-outs waarbij de Steenbokken ternauwernood degradatie naar de Eerste Klasse (twee niveaus onder de Hoofdklasse waarin HCKZ in het verleden furore maakte) ontliepen, waren voor Docherty het sein om terug te keren. Geheel volgens John F. Kennedy’s uitspraak. ‘Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country’. “De pijn die er bij deze club is, omdat het eerste team is afgegleden, die voel ik ook. Nu was het moment gekomen om iets terug te doen. Peter Kalfsterman had het al een aantal keer gevraagd, maar toen had ik nog andere ideeën over mijn carrière”. Docherty houdt woord, ook over de planning van zijn eigen loopbaan.

Laurence Docherty: ‘Die jonge jongens ga ik leren hun beeld van het hockey te vergroten’. > Foto: Bert Tielemans

Ooit zei hij dat hij op zijn 34ste met tophockey zou stoppen. De Schotse Nederlander, die als eerste buitenlander het Nederlands team bereikte, heeft in februari die leeftijd bereikt en heeft topklasser Kampong voor overgangsklasser HCKZ verlaten. “Eigenlijk riep ik dat over mijn internationale carrière. Over spelen met het Nederlands team, wedstrijden in de Euro League. Dat is trouwens in 2010 of 2011 al gestopt. Waarom met 34 jaar? Geen idee. Dat zat in mijn hoofd. Misschien omdat ik dan twintig jaar

met tophockey bezig geweest zou zijn. Nu stop ik op die leeftijd met de Hoofdklasse, dus in die zin komt het wel uit. Maar voor mij is spelen bij HCKZ nog steeds tophockey. Je hebt namelijk dezelfde mentaliteit als in de EL of het Nederlands team nodig om te kunnen presteren”. Rol Docherty voelt zich voorlopig meer speler dan assistent. “Vooral spelen en een beetje coachen, dat wordt mijn rol. Peter is voor het teampro-

ces, hij gaat goed met de jonge spelers om en houdt de structuur in de gaten. Ik ben het oude hoofd in het veld. We hebben een jonge ploeg met een gemiddelde leeftijd van 21 jaar. Die jonge spelers ga ik leren hun beeld van het hockey te vergroten, om verder dan tien meter te kijken. En om te proberen de spanning weg te nemen. Hoe sneller die jongens hun jeugdige energie onder controle hebben, hoe makkelijker het hockey wordt”. Die energie is bij de oude rot overi-

gens nog in grote mate aanwezig. Docherty heeft een eigen bedrijfje, genaamd ‘Sally Cinnamon’ naar een nummer van The Stone Roses. Daar vallen al zijn activiteiten onder. Van vertegenwoordiger van het hockeymerk Osaka in Nederland tot botenverhuur en zijn optredens als DJ Skippy of DJ Larry op grote feesten. Recentelijk is daar horeca aan toegevoegd, want Docherty is mede-eigenaar van de bruine kroeg De Parel in de Amsterdamse Westerstraat. “Of ik nergens ‘nee’ op kan zeggen? Dat kan ik wel, maar ik vind het veel te leuk om te doen. Het geeft me enorm veel energie en ik word er absoluut niet moe van. Tijdens mijn hockeyloopbaan heb ik altijd gewerkt. Bij Sociëteit De Witte, café Schlemmer, vooral horeca vind ik leuk om te doen. Maar het gaat nooit ten koste van het hockey. Voor het dj’en beperk ik me tot twee feesten per jaar, buiten het hockeyseizoen. En in de kroeg ga ik niet op zaterdagavond werken als ik de volgende dag moet spelen. Wel op maandag, dat kan makkelijk. Naarmate ik ouder word, zal ik waarschijnlijk mijn werkzaamheden terugbrengen naar een of twee dingen. Ik zie het wel, want ‘vrijheid blijheid’ ligt me wel”. Of straks het hockey de hoofdmoot van zijn werkzaamheden gaat worden, weet hij nog niet. “Het zou kunnen, maar daar ben ik nog niet over uit. Voorlopig wil ik op het veld nog het beste uit mezelf halen. Dat fanatisme is er nog steeds. Ik heb misschien nog een of twee goede jaren in me, daarna zien we wel verder. Voorlopig ben ik alleen met dit seizoen bezig. En één ding weet ik zeker: we gaan hoger dan vorig jaar eindigen”.

Quick prolongeert crickettitel

‘Kampioen word je met eigen spelers’ Quick heeft de eer van het Haagse én Nederlandse cricket gered. Door prolongatie van de landstitel hebben de Haantjes de degradatie van HCC naar de achtergrond verdrongen. Tegelijkertijd laat Quick zien dat het loont om met eigen opgeleide spelers te werken. Door Klaas-Jan Droppert

De band staat klaar om ‘We are the champions’ te spelen en de spelers van Quick drommen langs de boundary om het veld te bestormen. Nog één run heeft Quick nodig om de titel te prolongeren. De bijna duizend aanwezigen weten: dit kan niet meer misgaan. En dat gebeurde ook niet afgelopen zaterdag op het moment dat de middag langzaam in de avond overging. Als captain Edgar Schiferli, die vorig seizoen de titelstrijd besliste met een vangbal, het laatste punt op het scorebord slaat, stijgt er een orkaan van geluid van Nieuw-Hanenburg op. Het tweede kampioenschap van Quick in successie kan wel eens meer impact hebben dan voor de Haantjes alleen. Dit is misschien wel een titel die de toekomst van het Nederlandse cricket zal bepalen.

Dat heeft alles te maken met de tegenstander. De titelstrijd was niet alleen voor de tweede keer op rij een duel tussen Quick en Dosti, maar meer nog een duel tussen een team met eigen opgeleide spelers (negen van de elf bij Quick) en een ploeg van aangekochte buitenlanders. Nu het Nederlands team internationaal terrein verliest en zich voor het eerst sinds lange tijd niet voor het WK heeft geplaatst, is de opkomst van Nederlands talent een zegen voor de cricketbond. Bij Quick zijn ze daarvan al langer overtuigd. “We hebben laten zien dat je kampioen wordt met eigen mensen”, zegt Dick Vierling, commissaris cricket in het Quick-bestuur. “Dat is altijd ons uitgangspunt geweest. Daar gaan we niets aan veranderen. Zelfs niet als we een keer zouden degraderen”.

Jeroen Brand (midden) had een belangrijk aandeel in de prolongatie van de titel. >Foto: Bert Tielemans

Uitblinkers Quick heeft de afgelopen twee seizoenen aangetoond over veel sterke Nederlandse spelers te beschikken. Vorig jaar was Tim Gruijters in de play-offs de uitblinker. Deze keer waren die rollen voor Thijs van Schelven (die in het eerste duel vijf wickets pakte) en vooral Jeroen Brand weggelegd. De allrounder bereikte in het

eerste duel een score van 70 not out, maar overtrof zichzelf op Nieuw-Hanenburg. Brand, die ook drie wickets pakte, sleepte zijn ploeg erdoorheen op het moment dat het toch niet spectaculaire aantal van Dosti (164 all out) onbereikbaar leek te worden. Uiteindelijk waren zijn 44 runs cruciaal voor de titel. “Dat wij kampioen zijn, is terecht”, zegt de 32-jarige Hage-

naar, die ook in het eerste van Quick voetbalt. “Als je in het hele seizoen maar twee wedstrijden verliest, dan verdien je de titel. Tijdens deze playoffs is gebleken dat wij een team zijn en Dosti een verzameling individuen. En dat geeft uiteindelijk toch de doorslag”. De sterkte van het team zou ervoor kunnen zorgen dat Quick de komen-

de jaren de Topklasse gaat domineren en de titels aaneen zal rijgen. Vierling: “Nou, dat is nog maar de vraag. Het hangt ervan af of het team bij elkaar blijft. Edgar Schiferli en Henk Jan Mol zijn achter in de dertig. Hun gezinssituatie is veranderd of gaat veranderen. Ze zijn net vader of worden het binnenkort. Mol was eigenlijk dit seizoen al gestopt, maar kwam daarvan na een wedstrijd terug. Wij moeten zorgen dat er achter deze jongens opnieuw goede spelers klaarstaan”. Met het kampioenschap van het tweede, dat vorig seizoen degradeerde, lijkt dat gewaarborgd. Het zorgt in ieder geval voor een gestructureerder beleid dan bij tegenstander Dosti. De Amsterdammers gooien ook na drie verloren finales hun opportunistische werkwijze niet overboord. Onmiddellijk na de wedstrijd op Nieuw-Hanenburg benaderde Dosti de Nieuw-Zeelandse Quick-coach Kieran Noema-Barnett om volgend seizoen in Amsterdam te komen spelen. Het is voor het Nederlandse cricket te hopen dat Quick nog jarenlang het gelijk van gebruik van eigen spelers met landstitels kan aantonen.

20>de achterpagina

>Foto: Eveline van Egdom


1

Evelien Gentis

2

>Foto: DHC/Liza Letsch

Groen “Clingendael vind ik mooier dan het groene Baarn waar ik opgroeide. De doorkijkjes, het water, de lichtinval is soms zo prachtig. Op zondag ga ik graag de natuur in om uit te waaien. Tot mijn frustratie is de Japanse Tuin iedere keer dicht als we er een kijkje willen nemen”. Lekkernij “Tegenover mijn winkel aan de Denneweg zit bakkerij Hans & Frans Hessing. Daar haal ik vaak een Wassenaarse poffer. Dat is een grote krentenbol gevuld met spijs en kaneel. Erg lekker voor bij de koffie”.

Gebouw “Aan de Denneweg op nummer 56 staat een prachtig Jugendstilpand. Vroeger zat het Filmhuis daar, daarna een woonwinkel en toen een outlet. Nu staat het leeg; zo zonde. Ik hoop dat het snel een mooie bestemming krijgt”.

heel erg aan. Ik kan zelf bijna alle landen in Zuid-Amerika van mijn lijstje afstrepen”. Hagenaar v “Sylvia Tóth bewonder ik als zakenvrouw. Ze is echt een sterke vrouw. Ik zou op zakelijk gebied denk ik veel van haar kunnen leren”.

4

Afbreken “Dat spuuglelijke gebouw naast de vuurtoren <2>, een bruine bunker. Het staat leeg, maar ze zouden hier echt iets moois kunnen maken. In de stijl van eind 19de eeuw of iets cools met glas. Het is echt een waanzinnige plek, met uitzicht op zee”. Cadeauwinkel “Bij Aan tafel met Portazul <3>, op de hoek van het Noordeinde en de Hogewal, slaag ik altijd. Ze verkopen verschillende merken serviezen en aparte ontwerpen. Ik geef graag ovenschalen cadeau”. Koffie “In de zaak Bij Clarence <4> in de Piet Heinstraat zit je erg leuk. De inrichting is grappig en de koffie is goed. Ik kom er graag”. Hagenaar m “Dennis Storm is avontuurlijk en houdt van reizen. Dat spreekt me

3

>Foto: PR

PLAATS

Modeontwerper “De jurken van Michael Barnaart van Bergen vind ik bijzonder. We werken soms samen. Dan leent

hij hoeden bij mij voor een fotoshoot”.

Door Caroline Ludwig

>Foto: PR

Uitgaan “Dat wordt óf lekker borrelen in de Oude Molstraat óf een strandfeestje op het Zwarte Pad. We gingen altijd naar Whoosah, maar dat is helaas gesloten. Ook de Karavaan is dicht. Daardoor is het er lang zo leuk niet meer”. Kledingzaak “Ik koop vaak kleding in het buitenland. Meestal mooie jurkjes voor speciale gelegenheden. In Den Haag heeft Hardies aan de Frederikstraat een uitgebreide collectie en mooie merken. Ook kom ik graag bij Mar-Y-Mar aan de Van Hoytemastraat. Voor schoenen ga ik naar Lisadore aan het Noordeinde. Daar verkopen ze geweldige tangoschoenen van het merk Comme Il Faut <5>. Origineel, kleurrijk en van ieder model een beperkt aantal. In mijn outfit zit altijd één opvallend item: een hoed, een armband of schoenen”.

Typisch “De skatecultuur in Den Haag. Nergens in Nederland zie ik zoveel mensen met een skateboard. Laatst zag ik zelfs een zakenman in pak voorbij zoeven. Geweldig!” Restaurant “Caroni aan de Hooikade is een superlekker Italiaans restaurant. Vader en dochter leiden de zaak, zij zorgen voor een fijne sfeer. Je hebt er heerlijke wijnen en krijgt na afloop een glaasje zelfgemaakte limoncello”. Festival “Aan Résidence de la Mode heb ik al twee keer meegedaan. Dankzij dit modefestival heb ik een winkel aan de Denneweg. De organisatie vroeg of ik interesse had in een pop-upstore. Ik kreeg zoveel leuke reacties dat ik gebleven ben. Het pand is winkel en atelier in één”.

>Foto: Eveline van Egdom

Buurt “We wonen pas kort in Duinoord, maar het bevalt heel goed. Ik was meteen fan van de Reinkenstraat en rond het Sweelinckplein is het zo mooi. Voor de aanleg van Duinoord werd een architectuurwedstrijd uitgeschreven. Daardoor heeft deze wijk een andere stijl dan de rest van de stad. Het had ook Londen of Parijs kunnen zijn. We hadden direct leuk contact met buren; in Amsterdam is het allemaal veel anoniemer”.

Ter plekke

Anderhalf jaar geleden opende Evelien

5 Gentis <1 > (1984) haar hoedenwinkel

aan de Denneweg. Aanstaande dinsdag zijn heel wat ontwerpen van haar hand te zien tijdens Prinsjesdag. Wie haar klanten zijn, houdt ze graag geheim. Evelien werd geboren in Ruinen (Drenthe), groeide op in Baarn en studeerde in Amsterdam. Na elf jaar verruilde ze drie maanden geleden de hoofdstad voor de hofstad. Met echtgenoot Philip woont ze in Duinoord.

>Foto: PR

Ondergewaardeerd “De hele stad. Den Haag heeft zoveel te bieden: strand, horeca, winkels, internationale allure. Zonde dat alle toeristen naar Amsterdam gaan”.

Cederstraat Marcel Verreck bespreekt heden en verleden van een bijzondere Haagse plek.

’t

Is weer september. Een melancholiek liedje uit mijn jongste schooljaren, dat de herintrede na de vakantie in de klas begeleidde. Dit proces wordt, vooral in de buitengebieden, ingezet met grote spandoeken langs de wegen, waarop fietsende kinderen in gezelschap van de tekst ‘We gaan weer naar school’ staan afgebeeld. In mijn eigen Haagse torenkamer heb ik die spandoeken niet nodig, mijn buurt is rijk aan basisscholen. Het is een aantal jaren wat rustig geweest, de drie scholen waartussen ik woon werden allemaal gesloopt, gerenoveerd

en weer opgebouwd. De school achter mijn huis kwam vorig jaar al in bedrijf, met ingang van deze september klinkt het concert der spelende kinderen weer in stereo. Ik woon op precies de juiste afstand om van deze hoopgevende kakofonie te genieten. Uiteraard heb ik inmiddels het nieuwe schoolgebouw geïnspecteerd, voornamelijk van de buitenkant. Als erkend wandelaar met mijn eigen kleine kereltje hebben we het bouwproces nauwlettend gevolgd. Met de vele ouders in mijn kinderrijke straat werden de vorderingen besproken. Nu viel het ons op dat het schoolplein wel erg vol was geraakt met speelobjecten. Het was al niet zo groot en de inpandige peuteropvang claimde ook

een met een eigen pallisade afgeschermd gebied. Behalve de gespaarde eeuwenoude bomen was het speelveld gevuld met gemetselde muurtjes, doorkruiprioolbuizen, klimrekken op een houtsnippertapijt en een artistiekerig caravanachtig bouwsel waarvan wij, fantasieloze volwassenen, niet meteen nut en doel zagen. ‘Een ADHD-speelplaats’, grinnikte een vader. Een ander wist te melden dat de inzamelingsactie voor nieuw speeltuig té succesvol was geweest. Ach, je lult wat af bij zo’n schoolhek, zeker als de milde septemberzon zijn helende werk doet. De grote vraag was: zouden de kinderen nog wel ruimte genoeg hebben om te rennen, tikkertje te spelen of te voet-

ballen? De meest recente wedstrijden van het Nederlands elftal leerden immers dat wij voetballend talent beslist niet in de kiem moesten smoren. En zou die overdaad aan speelmogelijkheden de fantasie niet doden? Hadden wij vroeger ook niet genoeg gehad aan een plein, een bal en een springtouw? Zo neuzelend raakten wij aan de praat met een opgewekte juf van de buitenschoolse opvang. ‘Ach’, zei ze stralend, ‘kinderen spelen overal en met alles’, Een krullenmeisje bewoog zich langs de spijlen over het hek. Op de grond zwommen namelijk haaien, zo legde ze uit. Niets aan de hand in kinderland. Marcel Verreck

UIT. }

Recommend Documents