Toelichting begrippen Exploitatierekening Alle posten op de exploitatierekening zijn exclusief BTW. Omzet Gerealiseerde omzet conform de jaarrekening exclusief BTW. verkopen handelsgoederen ontvangsten werkplaats, atelier en overige diensten provisie, e.d. minus kosten Kasverschillen zijn verrekend met de omzet. Brutomarge Onder brutomarge wordt verstaan de omzet (exclusief BTW) verminderd met de inkoopkosten, dat wil zeggen de waarde waarvoor de goederen zijn ingekocht. Werk door derden wordt niet in mindering gebracht op de brutomarge, deze post valt onder personeelskosten. Bij de beoordeling van de brutomarge is inzage in de manier waarop de voorraad gewaardeerd wordt noodzakelijk. Een voorraadlijst met ouderdomsanalyse geeft een indicatie van de ouderdom en waarde van de voorraad. Een voorraadwaarderingstabel geeft aan per segment welke afschrijvingstermijnen fiscaal acceptabel zijn. Het is verstandig om deze termijn te hanteren om te voorkomen dat er onverkoopbare voorraad op de balans staat. Klik hier voor de voorraadwaarderingstabel. De wijze waarop wordt afgeschreven heeft invloed op de marge. De marge wordt verder beïnvloed door de hoogte van de leverancierskortingen die een onderneming kan realiseren. Inkoopwaarde van de omzet (exclusief werk door derden) De inkoopprijs van de verkochte goederen, rekening houdend met voorraadmutaties, ontvangen (betalings-) kortingen en afschrijvingen. Tot de inkoopwaarde van de omzet wordt gerekend: inkopen handelsgoederen, grondstoffen en hulpmaterialen contributies en omslagkosten van inkoopverenigingen afschrijvingen op voorraden goederen Minus: eigen verbruik goederen, ontvangen omzetbonussen, kwantum- en betalingskortingen Opmerking: tegen inkoopprijs aan collega’s doorverkochte goederen moeten uit de omzet en de inkoopwaarde worden geëlimineerd. Let op: Het werk wat door derden wordt gedaan zit niet in de inkoopwaarde van de omzet. De kostenpost uitbesteed werk wordt onder de post 'werk door derden' gerekend, als apart onderdeel van de post personeelskosten. Hierdoor blijft de brutomarge vergelijkbaar, zowel voor bedrijven die met eigen personeel werken, als voor bedrijven die werk door derden laten verrichten. Onder de personeelskosten wordt echter wel een duidelijk onderscheid gemaakt tussen eigen personeel en inleenpersoneel (werk door derden).
Personeelskosten De personeelskosten bestaan uit: 1. loonkosten (salarissen, vakantiegeld, winstuitkeringen en provisies) 2. loonkosten (pensioen, reis- en onkostenvergoedingen, vervoer- en opleidingskosten) 3. werkgeverspremies voor sociale verzekeringswetten en bijdragen aan collectieve verzekeringen. De personeelskosten worden onder andere beïnvloed door de rechtsvorm: een BV of NV rekent het ondernemersloon tot de personeelskosten, terwijl bij een eenmanszaak en een V.o.f. het ondernemersloon nog betaald moet worden vanuit het bedrijfsresultaat. Bij een BV of NV wordt het directieloon of management fee juist wel tot de personeelskosten gerekend, waardoor de personeelskosten over het algemeen hoger zijn en het bedrijfsresultaat lager kan liggen. Bij eenmanszaken, vennootschappen onder firma en commanditaire vennootschappen wordt onder personeelskosten geen loon (of gewaardeerde vergoeding) opgenomen van de ondernemer(s) en eventueel meewerkende partner(s) die niet in loondienst zijn. Hierdoor kan het percentage personeelskosten lager liggen dan het gemiddelde, terwijl het bedrijfsresultaat van een eenmanszaak hierdoor hoger kan zijn. Personeelskosten directie (in geval van B.V.) salaris, vakantiegeld en tantièmes directieleden sociale lasten en pensioenpremies directieleden overige vergoedingen aan directieleden Personeelskosten overig personeel lonen, salarissen, vakantiegeld, gratificaties en tantièmes sociale lasten en pensioenpremies opleidingskosten reiskosten (alleen woon-werkverkeer) kosten van bedrijfskleding (aanschaf en reiniging) overige personeelskosten (consumpties, geschenken, e.d.) betaling aan uitzendbureaus voor uitzendkrachten minus: ontvangen ziekengeld Opmerkingen: ontvangen loonsubsidies boeken op incidentele baten en lasten reële beloning meewerkende partner buiten beschouwing laten Werk door derden (inleenpersoneel/ zzp) kosten die zijn gemaakt door inschakeling freelancers (gordijn)atelierkosten indien deze zijn uitbesteed Huisvestingskosten Onder huisvestingskosten vallen de huur- en beheerskosten van bedrijfspanden, inclusief energie, verzekering en belasting. De huisvestingskosten zijn afhankelijk van de eigendomsverhouding: een eigen pand heeft veelal andere kosten dan een gehuurd pand. Daarnaast hangt veel af van de locatie. Deze bepaalt niet alleen de hoogte van de huisvestingskosten, maar speelt ook een rol bij de
verhouding tussen de huisvestingskosten en de verkoopkosten. Bedrijven op een aantrekkelijke locatie, waar veel bezoekers komen, kunnen de hogere huisvestingskosten vaak gedeeltelijk compenseren met lagere verkoopkosten. Vanwege het hogere aantal bezoekers op A-locaties zijn daar vaak minder marketingactiviteiten vereist dan op minder aantrekkelijke locaties. Anderzijds is het door de economische recessie ook op A-locaties steeds moeilijker geworden om kopende klanten binnen te halen, hetgeen de noodzaak van marketingactiviteiten heeft vergroot. Kale huur winkelpand(en) alléén betaalde huur of leasekosten van winkelpanden (servicekosten, e.d. boeken onder overige huisvestingskosten) minus: huurwaarde woongedeelte van gehuurd bedrijfspand huurbaten uit onderverhuur Kale huur aparte magazijnruimte, werkplaats e.d. alléén betaalde huur of leasekosten van aparte magazijnruimte (servicekosten, e.d. boeken onder overige huisvestingskosten) minus: huurwaarde woongedeelte van gehuurd bedrijfspand huurbaten uit onderverhuur Energiekosten kosten van gas-, elektriciteits- en ander brandstofverbruik, inclusief water minus: privéverbruik Inventaris- en machinekosten onderhouds- en reparatiekosten winkelinventaris en machines verzekeringen voor inventaris en machines kleine aanschaffingen van bedrijfsbenodigdheden, gereedschappen, e.d. huur winkelinventaris en/of machines (leasing) Overige huisvestingskosten onderhoud, reparatie- en schoonmaakkosten van bedrijfspanden, kassen en kramen servicekosten gehuurde bedrijfsruimte verzekering bedrijfspanden en onroerendgoedbelasting minus: kosten betrekking hebbende op woongedeelte bedrijfspand of verhuurd bedrijfspand Overige kosten Onder overige kosten vallen diverse kostenposten zoals kosten vervoermiddelen, administratiekosten, reclame- en promotiekosten en overige afzet- en verkoopkosten. Kosten vervoermiddelen brandstof-, onderhouds- en reparatiekosten van vervoermiddelen verzekering, motorrijtuigenbelasting huur- of leasekosten van vervoermiddelen contributie ANWB, wegenwacht en EVO minus: privéaandeel autokosten en eventuele schade-uitkeringen
Reclame- en advertentiekosten reclamedrukwerk (folders), advertenties in dag- en weekbladen, gouden gids, e.d. Overige verkoopkosten kosten verpakkingsmateriaal en etalagekosten kosten van demonstraties, braderieën, winkelweekacties, e.d. verkoopprovisie (niet aan eigen personeel), representatiekosten franchisekosten voor gebruik winkelformule kosten creditcards Accountants- en administratiekosten jaarlijkse accountants- en administratiekosten Overige algemene kosten Alle kosten die niet onder een andere rubriek vallen, zoals: contributie, heffingen en abonnementen kantoorkosten incidentele advieskosten diverse kosten Afschrijvingen het totaal van alle afschrijvingen (aan onroerend goed, installaties, goodwill etc.,) Betaalde hypotheekrente betaalde hypotheekrente en –kosten boeken Overige betaalde rente alle overige betaalde rente en bankkosten (bijvoorbeeld rente rekeningcourantkrediet, provisie) Opmerking: ontvangen rente altijd boeken bij incidentele baten en lasten Resultaat voor belasting Totale opbrengsten minus totale kosten. Tenzij anders vermeld, is er geen rekening gehouden met een vergoeding voor de niet-betaalde arbeidskrachten (de ondernemer en zijn eventueel medewerkende familieleden ingeval het bedrijf geen rechtspersoonlijkheid heeft), noch met gecalculeerde interest over het in het bedrijf geïnvesteerde eigen vermogen. Arbeidskrachten die niet in loondienst zijn, spelen in het MKB vaak een grote rol. Als gevolg hiervan behaalt het MKB in verhouding tot het grootbedrijf een - ogenschijnlijk - aanmerkelijk hoger bedrijfsresultaat. Dit beeld is echter geflatteerd, omdat uit het resultaat de arbeidskrachten die niet in loondienst zijn nog moeten worden beloond.
Toelichting begrippen omzetkengetallen Hieronder wordt de berekeningswijze van de verschillende kengetallen toegelicht. De omzetkentallen zijn allen excl. BTW.
Arbeid Omzet per kracht (FTE) Bij de omzet per kracht wordt de totale omzet van de onderneming gedeeld door het aantal werkzame personen op basis van een volledige werkweek (Fulltime Equivalent (FTE)). FTE’s Aantal werkzame personen omgerekend naar fulltime-equivalenten (arbeidsjaren). Omzet per werkzaam persoon Bij de omzet per werkzaam persoon wordt de totale omzet van de onderneming gedeeld door het aantal werkzame personen, ongeacht de lengte van het dienstverband of het aantal uren per week. Brutowinst per FTE = omzet per FTE x brutomarge De gerealiseerde brutomarge per kracht wordt dus met dit kengetal weergegeven. Bedrijven met een verschillende brutomarge of omzet per kracht zijn aldus onderling met elkaar te vergelijken. Ruimte Vloerproductiviteit De vloerproductiviteit wordt tot uitdrukking gebracht door middel van het kengetal omzet per vierkante meter winkelvloeroppervlakte (WVO). Omzet per vierkante meter Totale omzet van de onderneming / Aantal m² winkelvloeroppervlakte Vloerefficiency Omzet per vierkante meter vloeroppervlakte x brutomarge Omzet per winkel in euro’s Het gaat hier om de gemiddelde omzet per winkel exclusief BTW.