TeraKnowledge Bureau voor Onderzoek
Eindrapport Senioren en Voeding (versie 2.0) Opdrachtgever Unie KBO
Ter attentie van Mevr. E. Willemsen Beleidsadviseur Gezondheid en Zorg Unie KBO
Auteur: Drs. P.A.M van der Meer BC
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
De voedingsgewoontes van senioren Het onderzoek over de voedingsgewoontes van Nederlandse 65-plussers is in opdracht van de Unie KBO uitgevoerd in de maand juni 2013. Dataverzameling heeft plaatsgevonden via online interviews. In totaal hebben 750 Nederlandse respondenten van 65 jaar en ouder de enquête in zijn geheel ingevuld. Het primaire doel van dit onderzoek is antwoord te krijgen op een aantal vragen welke door de opdrachtgever, de Unie KBO als volgt zijn geformuleerd. De onderzoeksvragen Wat is de mening van senioren over de relatie tussen voeding en gezondheid? Wat zijn de dagelijkse eetgewoontes van senioren? Wat is de invloed van de (eerstelijns) gezondheidszorg in de beïnvloeding van het voedingspatroon van senioren in Nederland? Spelen medicijnen een rol in de eetbeleving? Hoe staat het met de kennis van senioren over voeding? Hoe staat het met de kennis van de schijf van vijf en de toepassing daarvan? Wat is met het lichaamsgewicht van senioren in Nederland? Onderscheidt de groep senioren met een lage BMI zich van de rest van de senioren? Hoe vaak komt plots lichaamsgewichtsverlies voor? Vitamine D Wat is het niveau van bewegen van senioren? Is er behoefte aan extra informatie over voeding en ouder worden? Het secundaire doel van dit onderzoek is meer actiegericht. Met de verkregen kennis over de manier waarop Nederlandse senioren omgaan met hun voeding is Unie KBO voornemens activiteiten te ontplooien die erop gericht zijn senioren gezonder te laten eten en drinken. Na de managementsamenvatting hieronder wordt in deel 2 van dit rapport een beschrijving gegeven van de steekproef. Deel 3 behandelt de belangrijkste onderzoeksresultaten per afzonderlijke onderzoeksvraag. Deel 4 bevat de centrummaten die zijn berekend over de numerieke items uit de enquête en in deel 5 worden de resultaten van de frequentieanalyse weergegeven per gesloten vraag (meerkeuze items). Aan het eind zijn de bijlagen opgenomen met de reacties op de open vragen in de enquête.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 2 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
1. Managementsamenvatting Dit Unie KBO onderzoek naar de voedingsgewoontes van senioren in Nederland toont aan dat senioren van mening zijn dat er een positieve relatie bestaat tussen een gezonde levensstijl (voeding en beweging) en hun lichamelijke gezondheid. Gezonde voeding kan het geneesmiddelengebruik terugdringen en ouderdomskwalen helpen voorkomen. Hoewel dit besef aanwezig is en de kennis over voeding in grote lijnen paraat lijkt te zijn, slaagt toch ruim de helft er niet in om het overgewicht terug te dringen. Het eetpatroon van senioren is over het algemeen traditioneel met drie maaltijden per dag. Het aantal senioren dat zonder gezelschap van anderen hun maaltijden nuttigt, is relatief hoog. En het gebruik van tussendoortjes is niet weg te denken uit het dagelijkse voedingspatroon. Alcoholconsumptie is gemeengoed en van alle senioren in Nederland (zowel drinkers als geheelonthouders samen) drinkt ruim één op de tien senioren te veel alcohol. De aandacht die de huisarts heeft voor voeding bij senioren is nog het meest gerelateerd aan ziektes en problemen van hun patiënten en richt zich nauwelijks tot niet op preventie van voedingen leefpatroon gerelateerde aandoeningen. Een deel van de senioren ondervindt voedingsgerelateerde bijverschijnselen van hun medicatie (zoals misselijkheid, droge mond en veranderde geur- en smaaksensaties) en plots lichaamsgewichtsverlies komt relatief veel voor, slechts de helft van de senioren bespreekt dit met zijn huisarts. Minder dan de helft van alle senioren past de schijf van vijf toe bij de samenstelling van hun dagelijkse maaltijden en vitamine D preparaten worden het minst genomen door de senioren die deze het meest nodig lijken te hebben: zij die nooit in de zon zitten. Ruim de helft van alle senioren zou graag meer informatie krijgen op het specifieke gebied van voeding en ouder worden.
2. Beschrijving van de steekproef In totaal hebben 750 personen meegedaan aan dit onderzoek. De meeste antwoorden zijn verkregen via online interviews afgenomen bij de panelleden van het Unie KBO online panel en een deel van de respondenten (ongeveer 40%) heeft gereageerd op een oproep op de website van de Unie KBO om mee te doen aan dit onderzoek. De gemiddelde leeftijd van alle respondenten is 74 jaar. De netto gerealiseerde steekproef is door middel van propensity weighting gewogen, zodanig dat de variabelen geslacht, leeftijd, religie en woongebied (stedelijkheid) de werkelijke verdeling van senioren in Nederland representeren.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 3 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
3. De belangrijkste resultaten Hieronder worden per afzonderlijke onderzoeksvraag de belangrijkste resultaten weergegeven. Voor meer details wordt verwezen naar deel 4 (centrummaten) en deel 5 (frequentieanalyses) en de bijlagen met de antwoorden op de open vragen. Wat is de mening van senioren over de relatie tussen voeding en gezondheid? Je gezondheid kun je zélf beïnvloeden door een gezonde levensstijl (beweging en voeding), zegt 95%. Je kunt je eigen gezondheid volgens hen voor gemiddeld 62% zélf beïnvloeden. Goede voeding kan het geneesmiddelengebruik van ouderen terugdringen, zegt 70%. Voorbeelden worden genoemd als beperkte suiker- en zoutconsumptie, veel fruit en groenten, minder tot geen tussendoortjes, beperkte onverzadigde vetzuren. Zie verder bijlage 1. Het verbeteren van voeding bij ouderen leidt tot een aanzienlijke vermindering van zorgkosten, zegt 65%. Voorbeelden worden genoemd als obesitas, bloeddruk, suikerziekte en gewrichtsaandoeningen welke voor een deel zijn te voorkomen door gezonde voeding. Zie verder bijlage 2. Voeding en voedingssupplementen (zoals vitamines en mineralen) kunnen bepaalde ouderdomskwalen helpen voorkomen, zegt 59%. Wat zijn de dagelijkse eetgewoontes van senioren? De meerderheid van de senioren (55%) gebruikt zijn maaltijden vrijwel altijd met anderen en 25% van de Nederlandse senioren gebruikt zijn maaltijden vrijwel altijd alleen. Van de drie maaltijden wordt de lunch het meest overgeslagen, 11% van de senioren gebruikt de lunch soms tot zelden, gevolgd door het ontbijt (5%). De avondmaaltijd wordt vrijwel altijd genuttigd. Bijna alle senioren (93%) nuttigen zo nu en dan een tussendoortje, gemiddeld twee per dag. Het meest chocolade, koek (jes) en kaas. Zie bijlage 3. De meeste tussendoortjes worden genuttigd tussen lunch en avondeten (83%), gevolgd door ná het avondeten (82%) en tussen ontbijt en lunch (75%). 75% van de senioren drinkt gewoonlijk alcohol en 25% drinkt nooit. Van degenen die alcohol nuttigen, drinkt 54% dagelijks, 33% wekelijks en 13% maandelijks één of meer standaardglazen. De senioren die dagelijks alcohol drinken, nuttigen per dag gemiddeld 2,3 standaardglas. Van de groep senioren die dagelijks alcohol consumeren, drinkt 33% te veel, namelijk drie of meer glazen per dag. In totaal drinkt dus 15% van de senioren die gewoonlijk alcohol drinken te veel. Anders geformuleerd: van alle Nederlandse senioren drinkt 13% te veel alcohol. 21% van de senioren heeft in het afgelopen jaar een of meer diëten gevolgd of gelijnd, gemiddeld tussen de een en twee. Er is hierbij geen significant verschil tussen man en vrouw.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 4 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Wat is de invloed van de (eerstelijns) gezondheidszorg in de beïnvloeding van het voedingspatroon van senioren in Nederland? 17% van de huisartsen geeft wel eens advies op het gebied van voeding. Het meest betreft het advies in relatie tot de ziekte(s) van de patiënt, zoals diabetes, te hoog cholesterolspiegel, reuma en botontkalking. Zie verder bijlage 4. 23% van de huisartsen heeft wel eens vragen gesteld over de eetgewoontes van senioren en 39% van de huisartsen die hier navraag naar deden, stelden die vraag in 2013. De rest heeft die vraag gesteld in voorafgaande jaren, zoals in 2012 (16%), 2010 (24%) en 1997 (7%). 28% van de senioren heeft wel eens een diëtist bezocht, de belangrijkste redenen daarvoor waren obesitas, een te hoge cholesterolspiegel, diabetes en een te hoge bloeddruk. Zie verder bijlage 5. Spelen medicijnen een rol in de eetbeleving? 6% van de senioren gebruikt – naar eigen zeggen - op dit moment medicijnen die de eetlust beïnvloeden (zoals misselijkheid, droge mond, verandering van smaak en reuk) en bij de helft van hen heeft hun huisarts dit met hen besproken. De genoemde medicijnen zijn antidepressiva, ontstekingremmers zoals plaquenil, migraine medicijnen, zoals Amitriptyline. Zie verder bijlage 6. De meest gemaakte opmerking van de huisarts hierover was dat er niets aan te doen is. Zie verder bijlage 7. Hoe staat het met de kennis van senioren over voeding? 75% weet dat het vitamine waar veel ouderen een tekort aan hebben, vitamine D is. 53% weet dat in een evenwichtig seniorendieet géén suiker hoort. 49% weet dat de dagelijkse energiebehoefte van een man van 60-75 jaar gemiddeld tussen de 2000 tot 2400 Kilocalorieën ligt. 30% weet dat een man van 65 jaar en ouder per dag 1¾ liter vocht moet innemen via drank en zoals water, melk, thee en vruchtensap. Hoe staat het met de kennis van de schijf van vijf en de toepassing daarvan? 68% van de senioren geeft aan de schijf van vijf te kennen. En van degenen die de schijf van vijf kennen, past 67% dit ook toe bij de samenstelling van hun dagelijkse maaltijden. In totaal past dus 45% van alle senioren de schijf van vijf toe bij de samenstelling van hun dagelijkse maaltijden. De kennis bij de senioren die aangeven de schijf van vijf te kennen, is als volgt: 43% weet dat de categorie ‘vegetarische vervangers van vlees, vis en zuivelproducten’ niet behoort tot de schijf van vijf en 29% is ervan op de hoogte dat de categorie ‘drank en vloeibare voedingsproducten’ eveneens níet behoort tot de schijf van vijf.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 5 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Wat is met het lichaamsgewicht van senioren in Nederland? Bijna 1% heeft ondergewicht, 47% is óp gewicht en de rest heeft overgewicht (48%), obesitas (4%) of morbide obesitas (eveneens bijna 1%). In totaal heeft dus meer dan de helft van de senioren (53%) overgewicht (zie tabel 1) Body Mass Index minder dan 18,5 18,5 – 24,9 25 – 29,9 30 – 39,9 40 en hoger Tabel 1
Interpretatie ondergewicht op gewicht overgewicht obesitas morbide obesitas
Percentage senioren minder dan 1% 47% 48% 4% minder dan 1%
De meeste senioren (52%) zijn tevreden met hun huidige lichaamsgewicht en 16% is ontevreden. De rest is niet tevreden, maar ook niet ontevreden (32%). Degenen die ontevreden over zijn over hun lichaamsgewicht zouden gemiddeld graag 13 kilo minder wegen, mannen gemiddeld 11 kilo minder en vrouwen gemiddeld 14 kilo minder. De BMI neemt af met de leeftijd. Hoe ouder de respondent, hoe lager zijn BMI. Het gemiddelde lichaamsgewicht van alle senioren op 18 jarige leeftijd was 64 kilo en het gemiddelde huidige gewicht is 76 kilo, een verschil van 12 kilo. Mannen wogen op hun 18e jaar gemiddeld 70 kilo en vrouwen wogen toen gemiddeld 59 kilo. Het hoogste gewicht dat mannen ooit hebben gewogen is gemiddeld 89 kilo, wat 19 kilo meer is dan hun gewicht op hun 18e, dit is een verschil van 27%. En het hoogste gewicht van vrouwen ooit was gemiddeld 77 kilo, 18 kilo meer dan op hun 18e jaar, dit is een verschil van 31%.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 6 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
De meeste vrouwen geven aan op figuur 5 (26%), figuur 6 (20%) en figuur 7 (17%) te lijken. En ze zouden het liefst lijken op figuur 4 (43%), figuur 5 (31%) en figuur 3 (12%). Gemiddeld willen de vrouwen graag 1.06 maat minder zijn.
De meeste mannen vinden zichzelf lijken op figuur 6 (40%), figuur 7 (23%) en figuur 5 (20%) en ze zouden graag het lijken op figuur 5 (57%), figuur 6 (26%) en figuur 4 (11%). Gemiddeld willen de mannen graag 0,72 maat minder zijn.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 7 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Onderscheidt de groep senioren met een lage BMI zich van de rest van de senioren? De 3% senioren met de laagste BMI (20 en lager) zijn in deze analyses vergeleken met de groep senioren die een hogere BMI (21 en hoger) hebben, met het doel eventuele verschillen tussen beide groepen aan te tonen. Om vast te stellen of er verschillen zijn tussen de groepen op het niveau van psychologisch welbevinden is gebruik gemaakt van de Affect Balance Scale (ABS*). De groep met een lage BMI onderscheidt zich op slechts twee variabelen. De lage BMI groep eet vaker alleen (62% versus 34%) en heeft een significant lagere ABS-score (6,3 versus 7,7). Voor de rest onderscheid de groep met een lage BMI zich niet of nauwelijks van de rest. *) De ABS is ontwikkeld door Norman M. Bradburn om het psychologisch welbevinden vast te stellen. Het is een test die bestaat uit tien items, waarvan vijf items een positief gevoelen beschrijven en de andere vijf een negatief gevoel. De items worden dichotoom beantwoord (Ja/Nee). De totaalscore op deze test loopt van nul tot tien, waarbij een hogere score duidt op een positievere balans en hogere mate van psychologisch welbevinden. Hoe vaak komt plots lichaamsgewichtsverlies voor? 20% geeft aan in een periode van 6 maanden zes of meer kilo lichaamsgewicht te hebben verloren, zonder dat zij een dieet volgden in die periode. 47% van de senioren die dit is overkomen, heeft dit besproken met zijn huisarts. En 59% van de huisartsen met wie dit was besproken, heeft daarop actie ondernomen. De meest genoemde maatregelen die de huisarts heeft genomen, waren een onderzoek of doorverwijzing naar specialist of diëtist. Zie verder bijlage 8. De belangrijkste reden waarom de huisarts geen actie heeft ondernomen, was omdat het probleem vanzelf overging. Zie verder bijlage 9. Vitamine D 42% van de senioren zit vrijwel nooit in de zon om een kleurtje te krijgen. En 60% van alle senioren gebruikt geen vitamine D preparaat. De rest gebruikt vitamine D als afzonderlijk preparaat (22%) of in een gecombineerd preparaat (19%). Van de senioren die nooit in de zon zitten, gebruikt slechts 34% vitamine D. Wat is het niveau van bewegen van senioren? 75% van de Nederlandse senioren beweegt en/of sport regelmatig, dat wil zeggen dat zij met regelmaat een lichamelijke activiteit uitoefenen van minimaal 30 minuten aaneengesloten, waarbij zij een wat verhoogde hartslag hebben en een versnelde ademhaling. De meesten van hen (95%) doen dat wekelijks gemiddeld tussen de vijf en zes uur. Is er behoefte aan extra informatie over voeding en ouder worden? 53% van de senioren heeft zo nu en dan behoefte aan extra informatie over optimale voeding voor senioren. Dus antwoord op vragen als “Wat kunnen ouderen beter wel en wat kunnen ze beter niet eten en drinken en hoeveel mogen ze van alles? Wat zijn de Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 8 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
specifieke ‘ouderenproblemen’ bij eten? En wat kan daar tegen gedaan worden? De meest genoemde onderwerpen waar men extra informatie over zou willen ontvangen zijn voeding en eten in het algemeen, vlees, vitamines, zout, geschikte hoeveelheden en suiker. Zie verder bijlage 10. De meeste respondenten zouden graag geïnformeerd worden over dit onderwerp via artikelen in de Nestor (52%), gevolgd door een voedingsadvieslijn van de Unie KBO (18%), een online KBO diëtist (12%), een App voor mobiele apparaten (smartphone, tablet) van de KBO (10%) of op KBO bijeenkomsten (8%).
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 9 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
5. Gemiddelden (over de numerieke items) Mean
Wanneer was dit voor het laatst?In welk jaar?
2009
Hoeveel verschillende medicijnen gebruikt u dagelijks?
3.57
En hoeveel verschillende medicijnen gebruikt u daarbuiten wekelijks?
.52
Hoeveel plezier beleeft u doorgaans aan uw avondmaaltijd?
7.74
En hoe was dat tien jaar geleden(in het jaar 2013)?
7.24
Welk rapportcijfer geeft u zichzelf voor de manier waarop u omgaat met uw lichaam?
7.48
Hoeveel tussendoortjes neemt u gemiddeld per dag in totaal?
2.08
U gaf aan dat u samenwoont. Hoe oud is uw partner?
71.75
Hoeveel glazen alcohol drinkt u gemiddeld per maand?
4.24
Hoeveel glazen alcohol drinkt u gemiddeld per week?
4.25
Hoeveel glazen alcohol drinkt u gemiddeld per dag?
2.32
Hoeveel glazen water, melk, vruchtensap of kopjes thee drinkt u gemiddeld per dag?
6.58
In totaal hoeveel liter vocht drinkt u doorgaans elke dag?
1.51
Aantal deciliter (heel getal van 1 - 9):
5.05
En hoeveel glazen of kopjes drinkt u dan in totaal bij het avondeten?
1.38
Wat is uw huidige lichaamsgewicht?
76.39
U gaf aan dat u ontevreden bent. Hoeveel kilo zou u dan graag willen wegen?
74.72
Wat is uw lichaamslengte?
171.39
Hoeveel kilo woog u toen u 18 jaar was?
64.13
En wat is sinds uw achttiende jaar uw hoogste lichaamsgewicht geweest?
83.19
Vrouw: welke afbeelding komt het meest overeen met uw huidige figuur?
5.33
Vrouw: en welke komt het meest overeen met hoe u er graag uit zou willen zien?
4.28
Man: welke afbeelding komt het meest overeen met uw huidige figuur?
5.88
Man: en welke afbeelding komt het meest overeen met hoe u er graag uit zou willen zien?
5.18
Hoeveel uur beweegt en /of sport u per week?
5.72
Hoeveel uur beweegt en /of sport u per maand?
9.01
Hoeveel uur beweegt en /of sport u per jaar?
53.82
Voor hoeveel procent kunt u uw eigen gezondheid beïnvloeden?
62.12
Welk rapportcijfer geeft u zichzelf voor uw kennis over eten?
6.68
Hoe tevreden of ontevreden bent u, alles samen genomen, met uw leven tegenwoordig?
7.56
Wat is uw leeftijd? (in hele jaren)
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
73.99
Pagina 10 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
6. De frequentieanalyse resultaten (gesloten vragen) Heeft uw (huis)arts u wel eens vragen gesteld over uw voeding, zoals over wat u eet en hoe vaak u eet en drinkt? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ja 175 23.3 23.3 23.3 nee 576 76.7 76.7 100.0 Total 751 100.0 100.0
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
1961 1970 1997 1999 2000 2001 2002 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Total System
Wanneer was dit voor het laatst?In welk jaar? Frequency Percent Valid Percent 0 .0 .1 0 .1 .2 11 1.5 6.6 7 .9 4.0 4 .5 2.1 4 .5 2.3 5 .7 3.2 1 .2 .8 2 .2 1.0 1 .2 .8 3 .4 1.8 9 1.2 5.5 24 3.2 14.4 4 .5 2.3 27 3.5 16.0 64 8.5 38.5 166 22.1 100.0 585 77.9 751 100.0
Cumulative Percent .1 .4 7.0 11.0 13.1 15.5 18.7 19.5 20.5 21.3 23.2 28.7 43.1 45.4 61.5 100.0
Geeft uw (huis)arts u wel eens advies op het gebied van voeding? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent ja 119 15.8 16.9 16.9 nee 586 78.0 83.1 100.0 Total 705 93.8 100.0 System 47 6.2 751 100.0
ja nee Total System
ja nee Total
Hebt u weleens een diëtist bezocht? Frequency Percent Valid Percent 199 26.4 28.2 506 67.3 71.8 704 93.8 100.0 47 6.2 751 100.0
Cumulative Percent 28.2 100.0
Hebt u de afgelopen drie maanden medicijnen gebruikt? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent 567 75.5 75.5 75.5 184 24.5 24.5 100.0 751 100.0 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 11 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge·· Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Hoeveel verschillende medicijnen gebruikt u dagelijks? Frequency Percent Valid Percent 1 133 17.7 24.0 2 91 12.2 16.5 3 99 13.2 18.0 4 59 7.9 10.7 5 60 8.0 10.9 6 46 6.1 8.3 7 22 3.0 4.0 8 19 2.5 3.4 9 7 .9 1.2 10 6 .8 1.1 11 7 .9 1.2 12 4 .5 .7 13 1 .1 .2 Total 554 73.7 100.0 System 198 26.3 751 100.0
Bureau voor Onderzoek
Cumulative Percent 24.0 40.5 58.5 69.2 80.0 88.3 92.4 95.7 96.9 98.0 99.1 99.8 100.0
En hoeveel verschillende medicijnen gebruikt u daarbuiten wekelijks? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent 0 364 48.4 75.7 75.7 1 81 10.8 16.8 92.5 2 12 1.5 2.4 94.9 3 2 .3 .5 95.4 4 1 .1 .1 95.5 5 6 .8 1.2 96.8 6 2 .3 .5 97.3 7 13 1.7 2.7 100.0 Total 481 64.0 100.0 System 270 36.0 751 100.0
Zijn er sommige medicijnen, die u nu gebruikt die volgens u uw eetlust beïnvloeden?(zoals misselijkheid, droge mond, verandering van smaak en reuk) Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ja 36 4.8 6.4 6.4 nee 475 63.3 83.8 90.2 weet ik niet 56 7.4 9.8 100.0 Total 567 75.5 100.0 Missing System 184 24.5 Total 751 100.0
Valid
Missing Total
ja nee Total System
Heeft uw huisarts het hier met u over gehad? Frequency Percent Valid Percent 18 2.5 51.1 18 2.4 48.9 36 4.8 100.0 715 95.2 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Cumulative Percent 51.1 100.0
Pagina 12 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Hoeveel plezier beleeft u doorgaans aan uw avondmaaltijd?U kunt dit aangeven met een rapportcijfer van 1-10. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 3 .4 .4 .4 2 3 .4 .4 .8 3 3 .4 .4 1.2 4 4 .5 .5 1.8 5 13 1.7 1.8 3.5 6 44 5.8 5.9 9.4 7 182 24.3 24.7 34.1 8 344 45.8 46.7 80.8 9 100 13.3 13.5 94.4 10 41 5.5 5.6 100.0 Total 737 98.1 100.0 Missing System 14 1.9 Total 751 100.0 En wanneer u de situatie van 10 jaar geleden voor ogen neemt, dus het jaar 2003,beleefde u in die tijd minder of juist meer plezier aan uw avondmaaltijd? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid meer plezier 83 11.0 11.3 11.3 geen verschil 595 79.2 81.0 92.2 minder plezier 57 7.6 7.8 100.0 Total 735 97.8 100.0 Missing System 17 2.2 Total 751 100.0 Kunt u aangeven met een rapportcijfer van 1-10 hoeveel plezier u tien jaar geleden(in het jaar 2013) normaal gesproken beleefde aan uw avondmaaltijd? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 3 .4 2.1 2.1 4 3 .4 2.1 4.1 5 5 .7 3.7 7.8 6 26 3.4 18.7 26.5 7 33 4.4 24.1 50.5 8 42 5.6 30.5 81.0 9 26 3.5 19.0 100.0 Total 137 18.3 100.0 Missing System 614 81.7 Total 751 100.0
Valid
Missing
Total
Hoe gebruikt u uw maaltijden doorgaans? Frequency Percent vrijwel altijd alleen 177 23.6 meestal alleen 71 9.4 even vaak alleen als met anderen 15 2.0 meestal met anderen soms alleen 52 7.0 vrijwel altijd met anderen 382 50.8 Total 698 92.8 6 18 2.4 System 35 4.7 Total 54 7.2 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Valid Percent 25.4 10.1 2.2 7.5 54.8 100.0
Cumulative Percent 25.4 35.5 37.7 45.2 100.0
Pagina 13 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge·· Valid
Missing Total
bedenken en voorbereiding maaltijd zelf, opeten gezelligheid eromheen iets anders Total System
Bureau voor Onderzoek
Wat vindt u het leukst aan eten? Frequency Percent 174 23.1 354 47.1 121 16.1 84 11.1 732 97.5 19 2.5 751 100.0
Valid Percent 23.7 48.4 16.5 11.4 100.0
Cumulative Percent 23.7 72.1 88.6 100.0
Welk rapportcijfer geeft u zichzelf voor de manier waarop u omgaat met uw lichaam? Met andere woorden hoe gezond leeft u qua voeding, beweging, vermindering van stress en dergelijke? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 3 3 .4 .4 .4 4 9 1.3 1.3 1.7 5 21 2.8 2.9 4.6 6 70 9.4 9.7 14.3 7 224 29.9 30.8 45.2 8 306 40.7 42.0 87.2 9 80 10.7 11.0 98.2 10 13 1.7 1.8 100.0 Total 728 96.9 100.0 Missing System 24 3.1 Total 751 100.0
Valid
Hoe vaak gebruikt u doorgaans de onderstaande maaltijden? Ontbijt Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent zelden tot nooit 14 1.9 1.9 1.9 soms 21 2.8 2.8 4.7 vaak 36 4.8 4.8 9.6 bijna altijd 680 90.4 90.4 100.0 Total 751 100.0 100.0
Frequency Valid
zelden tot nooit soms vaak bijna altijd Total
Lunch Percent
30 49 59 614 751 Avondmaaltijd Percent 9 1.1 20 2.7 723 96.2 751 100.0
Frequency Valid
soms vaak bijna altijd Total
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
4.0 6.6 7.8 81.7 100.0
Valid Percent 4.0 6.6 7.8 81.7 100.0
Valid Percent 1.1 2.7 96.2 100.0
Cumulative Percent 4.0 10.5 18.3 100.0
Cumulative Percent 1.1 3.8 100.0
Pagina 14 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Hoe voelt u zich? Hieronder staan 10 korte vragen over uw geestelijk welbevinden. Het gaat hierbij om uw allereerste indruk. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid nee 121 16.2 16.2 16.2 ja 629 83.7 83.8 100.0 Total 750 99.8 100.0 Missing System 1 .2 Total 751 100.0
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Zo rusteloos dat u niet lang op een stoel kon blijven zitten? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent nee 517 68.8 74.4 74.4 ja 178 23.7 25.6 100.0 Total 695 92.5 100.0 System 56 7.5 751 100.0 Trots omdat iemand u complimenteerde met iets wat u deed? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent nee 173 23.0 23.7 23.7 ja 555 73.9 76.3 100.0 Total 728 96.9 100.0 System 24 3.1 751 100.0
nee ja Total System
nee ja Total System
nee ja Total System
nee ja Total System
Heel eenzaam, afgezonderd van andere mensen? Frequency Percent Valid Percent 645 85.8 87.6 91 12.2 12.4 736 98.0 100.0 15 2.0 751 100.0 Tevreden over iets dat u gepresteerd had? Frequency Percent Valid Percent 71 9.4 9.6 667 88.8 90.4 738 98.2 100.0 13 1.8 751 100.0
Frequency 629 80 709 42 751
Verveeld? Percent 83.7 10.7 94.4 5.6 100.0
Valid Percent 88.7 11.3 100.0
Van streek, omdat iemand kritiek op u had? Frequency Percent Valid Percent 592 78.8 80.9 140 18.6 19.1 731 97.3 100.0 20 2.7 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Cumulative Percent 87.6 100.0
Cumulative Percent 9.6 100.0
Cumulative Percent 88.7 100.0
Cumulative Percent 80.9 100.0
Pagina 15 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge·· Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
nee ja Total System
nee ja Total System
Bureau voor Onderzoek
Gedeprimeerd of diep ongelukkig? Frequency Percent Valid Percent 628 83.6 86.8 96 12.8 13.2 724 96.3 100.0 28 3.7 751 100.0 Alsof alles u voor de wind ging? Frequency Percent Valid Percent 405 53.8 56.0 318 42.3 44.0 723 96.2 100.0 29 3.8 751 100.0
Cumulative Percent 86.8 100.0
Cumulative Percent 56.0 100.0
Geweldig, dat wil zeggen dat u het gevoel had dat het leven fantastisch was? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent nee 345 45.9 46.6 46.6 ja 396 52.7 53.4 100.0 Total 741 98.6 100.0 System 10 1.4 751 100.0 Neemt u wel eens tussendoortjes tussen het ontbijt en de lunch? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent nooit 189 25.2 25.2 25.2 soms 404 53.7 53.9 79.1 vaak 83 11.0 11.1 90.2 bijna altijd 74 9.8 9.8 100.0 Total 750 99.8 100.0 System 2 .2 751 100.0
nooit soms vaak bijna altijd Total System
nooit soms vaak bijna altijd Total System
Tussen de lunch en het avondeten Frequency Percent Valid Percent 122 16.3 17.4 413 55.0 58.6 92 12.3 13.1 77 10.2 10.9 705 93.9 100.0 46 6.1 751 100.0 Na het avondeten Frequency Percent 124 16.5 387 51.5 103 13.8 101 13.5 715 95.2 36 4.8 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Valid Percent 17.3 54.0 14.5 14.2 100.0
Cumulative Percent 17.4 76.0 89.1 100.0
Cumulative Percent 17.3 71.4 85.8 100.0
Pagina 16 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge·· Valid
Missing Total
Valid
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Bureau voor Onderzoek
Hoeveel tussendoortjes neemt u gemiddeld per dag in totaal? (een heel getal) Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent 0 53 7.0 7.3 7.3 1 219 29.1 30.2 37.5 2 229 30.5 31.7 69.2 3 139 18.4 19.2 88.4 4 49 6.5 6.8 95.1 5 19 2.6 2.7 97.8 6 9 1.1 1.2 99.0 8 4 .5 .5 99.6 12 3 .4 .4 100.0 Total 723 96.2 100.0 System 28 3.8 751 100.0
zelfstandig alleen zelfstandig samenwonend aanleunwoning alleen aanleunwoning samen verzorgingshuis anders Total
ja nee, geheelonthouder Total System
Hoe is uw thuissituatie? Frequency Percent 255 33.9 479 63.7 6 .7 0 .0 3 .4 9 1.2 751 100.0 Drinkt u gewoonlijk alcohol? Frequency Percent 551 73.3 183 24.4 734 97.7 18 2.3 751 100.0
Valid Percent 33.9 63.7 .7 .0 .4 1.2 100.0 Valid Percent 75.0 25.0 100.0
Cumulative Percent 33.9 97.6 98.3 98.4 98.8 100.0
Cumulative Percent 75.0 100.0
Hoeveel standaardglazen alcohol, zoals 100 cc wijn of 250 cc pils drinkt u? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent per maand 69 9.2 12.6 12.6 per week 183 24.3 33.4 46.0 per dag 295 39.3 54.0 100.0 Total 547 72.8 100.0 System 204 27.2 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 17 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge·· Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Hoeveel glazen alcohol drinkt u gemiddeld per maand? Frequency Percent Valid Percent 1 2 .3 3.4 2 10 1.3 14.6 3 18 2.4 27.4 4 10 1.3 14.8 5 11 1.5 17.0 6 9 1.2 13.0 7 3 .4 4.1 8 0 .0 .5 10 3 .4 4.6 15 0 .0 .5 Total 67 8.9 100.0 System 684 91.1 751 100.0 Hoeveel glazen alcohol drinkt u gemiddeld per week? Frequency Percent Valid Percent 1 16 2.1 8.7 2 36 4.7 19.6 3 33 4.4 18.3 4 33 4.4 18.1 5 20 2.7 11.2 6 17 2.3 9.3 7 10 1.4 5.6 8 8 1.1 4.5 10 3 .5 1.9 12 4 .6 2.4 15 0 .0 .2 45 1 .1 .3 Total 182 24.2 100.0 System 570 75.8 751 100.0
1 2 3 4 5 6 7 8 15 Total System
Hoeveel glazen alcohol drinkt u gemiddeld per dag? Frequency Percent Valid Percent 78 10.4 26.4 120 15.9 40.5 57 7.6 19.4 21 2.8 7.1 14 1.9 4.8 3 .4 .9 0 .0 .1 2 .2 .6 1 .1 .2 295 39.3 100.0 456 60.7 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Bureau voor Onderzoek
Cumulative Percent 3.4 17.9 45.3 60.2 77.2 90.3 94.3 94.9 99.5 100.0
Cumulative Percent 8.7 28.3 46.5 64.6 75.8 85.1 90.8 95.3 97.1 99.5 99.7 100.0
Cumulative Percent 26.4 66.9 86.3 93.3 98.1 99.1 99.2 99.8 100.0
Pagina 18 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge·· Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Valid
Valid
Missing Total
Bureau voor Onderzoek
Gebruikt u vitamine D? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent nee 448 59.6 59.7 59.7 afzonderlijk preparaat 162 21.6 21.6 81.3 gecombineerd preparaat 140 18.6 18.7 100.0 Total 750 99.8 100.0 System 2 .2 751 100.0 Wat drinkt u gewoonlijk bij het avondeten? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent niets 341 45.3 45.9 45.9 melk 42 5.6 5.6 51.6 water 229 30.4 30.8 82.4 frisdrank 7 1.0 1.0 83.4 thee 24 3.2 3.3 86.7 koffie 3 .4 .4 87.0 alcohol 78 10.4 10.5 97.5 iets anders 18 2.5 2.5 100.0 Total 742 98.7 100.0 System 10 1.3 751 100.0 En hoeveel glazen of kopjes drinkt u dan in totaal bij het avondeten? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent 0 4 .6 1.1 1.1 1 264 35.1 67.3 68.3 2 95 12.7 24.3 92.6 3 29 3.9 7.4 100.0 Total 392 52.2 100.0 System 359 47.8 751 100.0
man vrouw Total
Wat is uw geslacht? Frequency Percent Valid Percent 385 51.2 51.2 366 48.8 48.8 751 100.0 100.0
zeer tevreden tevreden er tussen in ontevreden zeer ontevreden Total System
Cumulative Percent 51.2 100.0
Hoe tevreden bent u met uw lichaamsgewicht? Frequency Percent Valid Percent 90 12.0 12.8 276 36.8 39.4 224 29.7 31.9 99 13.2 14.1 13 1.7 1.8 702 93.4 100.0 50 6.6 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Cumulative Percent 12.8 52.2 84.1 98.2 100.0
Pagina 19 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Vrouw Als u naar de bovenstaande afbeeldingen kijkt, welke afbeelding (van 1 tot en met 9)komt het meest overeen met uw huidige figuur? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 7 .9 1.8 1.8 2 10 1.4 2.8 4.7 3 32 4.3 9.0 13.6 4 53 7.0 14.6 28.2 5 94 12.5 26.1 54.3 6 73 9.8 20.3 74.6 7 60 8.0 16.6 91.2 8 27 3.5 7.3 98.6 9 5 .7 1.4 100.0 Total 361 48.0 100.0 Missing System 391 52.0 Total 751 100.0 Vrouw En welke afbeelding (van 1 tot en met 9) komt dan het meest overeen met hoe u er graag uit zou willen zien? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 2 18 2.4 5.0 5.0 3 44 5.8 12.2 17.2 4 153 20.3 42.6 59.8 5 112 14.9 31.2 91.0 6 28 3.7 7.9 98.8 7 4 .5 1.0 99.8 8 1 .1 .2 100.0 Total 359 47.7 100.0 Missing System 393 52.3 Total 751 100.0 Man Als u naar de bovenstaande afbeeldingen kijkt, welke afbeelding (van 1 tot en met 9)komt het meest overeen met uw huidige figuur? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 2 1 .2 .4 .4 3 7 .9 1.9 2.2 4 34 4.6 9.1 11.3 5 76 10.1 20.1 31.4 6 152 20.2 40.2 71.6 7 89 11.8 23.4 95.1 8 17 2.2 4.5 99.5 9 2 .2 .5 100.0 Total 379 50.4 100.0 Missing System 373 49.6 Total 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 20 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Man En welke afbeelding (van 1 tot en met 9) komt dan het meest overeen met hoe u er graag uit zou willen zien? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 3 8 1.1 2.2 2.2 4 42 5.6 11.0 13.2 5 218 29.1 56.9 70.1 6 101 13.4 26.3 96.4 7 14 1.8 3.6 99.9 8 0 .0 .1 100.0 Total 384 51.1 100.0 Missing System 368 48.9 Total 751 100.0 Hebt u wel eens - zonder dat u aan het afvallen was – in een half jaar tijdzes of meer kilo lichaamsgewicht verloren? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ja 148 19.7 19.8 19.8 nee 599 79.7 80.2 100.0 Total 747 99.4 100.0 Missing System 4 .6 Total 751 100.0
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Hebt u dit gewichtsverlies besproken met uw (huis)arts? Frequency Percent Valid Percent ja 68 9.1 46.6 nee 78 10.4 53.4 Total 147 19.5 100.0 System 605 80.5 751 100.0
ja nee Total System
Is hierop actie ondernomen door uw (huis)arts? Frequency Percent Valid Percent 40 5.3 58.6 28 3.7 41.4 67 9.0 100.0 684 91.0 751 100.0
Cumulative Percent 46.6 100.0
Cumulative Percent 58.6 100.0
Hebt u het afgelopen jaar leven weleens diëten gevolgd of gelijnd om af te vallen? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ja 154 20.5 21.4 21.4 nee 565 75.1 78.6 100.0 Total 718 95.6 100.0 Missing System 33 4.4 Total 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 21 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Het totaal aantal diëten dat ik heb gevolgd en het aantal keren dat ik heb gelijndgedurende het afgelopen jaar in totaal is Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 102 13.6 66.5 66.5 2 35 4.6 22.6 89.2 3 10 1.3 6.4 95.6 4 1 .1 .6 96.1 5 1 .2 .8 96.9 6 0 .0 .2 97.1 10 4 .6 2.9 100.0 Total 154 20.5 100.0 Missing System 598 79.5 Total 751 100.0 Beweegt en/of sport u regelmatig? Hieronder wordt verstaan een lichamelijke activiteit van minimaal 30 minuten aaneengesloten, waarbij u een wat verhoogde hartslag hebt en een versnelde ademhaling. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ja 559 74.4 74.6 74.6 nee 190 25.3 25.4 100.0 Total 749 99.7 100.0 Missing System 3 .3 Total 751 100.0
Valid
Missing Total Total
Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
wekelijks maandelijks minder frequent Total System
Hoe vaak beweegt en/of sport u doorgaans? Frequency Percent Valid Percent 528 70.3 94.5 13 1.7 2.3 17 2.3 3.1 559 74.4 100.0 192 25.6 751 100.0 751 100.0
Gaat u wel eens in de zon zitten, om een kleurtje te krijgen? Frequency Percent Valid Percent nooit 145 19.3 19.4 vrijwel nooit 167 22.3 22.4 zeer zelden 68 9.1 9.1 enkele keer 204 27.2 27.3 wat vaker 123 16.3 16.4 vaak 41 5.4 5.4 Total 748 99.5 100.0 System 4 .5 751 100.0
Cumulative Percent 94.5 96.9 100.0
Cumulative Percent 19.4 41.8 50.9 78.2 94.6 100.0
De dagelijkse energiebehoefte van een man tussen de 60 en 75 jaar is gemiddeld: Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent 1600 - 2000 174 23.1 25.3 25.3 2000 - 2400 335 44.6 48.9 74.2 2400 - 2800 148 19.7 21.5 95.7 2800 - 3200 19 2.6 2.8 98.6 3200 - 3600 10 1.3 1.4 100.0 Total 686 91.2 100.0 System 66 8.8 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 22 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Valid
Missing Total
Bureau voor Onderzoek
Aan welk van de onderstaande vitamines hebben veel ouderen een tekort? Frequency Percent Valid Percent a 10 1.4 1.4 c 50 6.7 7.1 d 532 70.8 75.2 geen van bovenstaande 52 6.9 7.3 allen bovenstaande 64 8.5 9.0 Total 708 94.3 100.0 System 43 5.7 751 100.0
Cumulative Percent 1.4 8.5 83.7 91.0 100.0
In een evenwichtig seniorendieet hoort een weinig (geraffineerde en bij voorkeurongeraffineerde) suiker per dag, maximaal 50 gram Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid waar 335 44.6 46.7 46.7 onwaar 383 50.9 53.3 100.0 Total 718 95.5 100.0 Missing System 34 4.5 Total 751 100.0 Hoeveel vocht dient een man van 65 jaar en ouder per dag in te nemen via drank(water, melk, thee, vruchtensap)? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 3/4 31 4.2 4.3 4.3 1 113 15.1 15.6 19.9 1 1/4 40 5.3 5.5 25.4 1 1/2 323 43.0 44.3 69.7 1 3/4 221 29.4 30.3 100.0 Total 728 96.9 100.0 Missing System 23 3.1 Total 751 100.0
Valid
Missing Total
ja nee Total System
Kent u de schijf van vijf? Frequency Percent Valid Percent 498 66.3 68.4 230 30.6 31.6 728 96.8 100.0 24 3.2 751 100.0
Cumulative Percent 68.4 100.0
En houdt u rekening met de schijf van vijf bij de samenstelling van uw dagelijkse maaltijden? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ja 330 43.9 66.5 66.5 nee 166 22.1 33.5 100.0 Total 496 66.0 100.0 Missing System 255 34.0 Total 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 23 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Welke uitspraak is waar?A) Groente en fruit B) Brood, pasta en peulvruchten C) Vegetarische vervangers van vlees, vis en zuivelproducten Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid a, b, c wel 263 35.0 53.4 53.4 c niet 210 27.9 42.6 96.0 a en c niet 6 .8 1.3 97.3 a, b en c niet 13 1.8 2.7 100.0 Total 492 65.5 100.0 Missing System 259 34.5 Total 751 100.0 Welke uitspraak is waar? A) Drank en vloeibare voedingsproducten B) Zuivel, vlees, vis, ei en vleesvervangers C) Vetten en oliën Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid a, b, c wel 136 18.2 28.9 28.9 c niet 95 12.7 20.1 49.0 a en c niet 85 11.3 17.9 66.9 a niet 136 18.1 28.8 95.7 a, b en c niet 21 2.7 4.3 100.0 Total 473 62.9 100.0 Missing System 278 37.1 Total 751 100.0
Valid
Missing Total
Hoeveel kilocalorieën bevat een blikje gewone cola van 33cc? Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent 85 113 15.1 16.8 16.8 139 179 23.8 26.5 43.2 158 150 20.0 22.2 65.5 54 28 3.7 4.2 69.6 110 75 10.0 11.1 80.7 204 130 17.3 19.3 100.0 Total 675 89.8 100.0 System 77 10.2 751 100.0
Voeding en voedingssupplementen (zoals sommige vitamines en mineralen)kunnen bepaalde ouderdomskwalen helpen voorkomen Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid zeer mee eens 48 6.4 6.6 6.6 mee eens 386 51.3 52.5 59.1 niet eens/oneens 237 31.5 32.3 91.4 mee oneens 60 8.0 8.2 99.6 zeer mee oneens 3 .4 .4 100.0 Total 734 97.7 100.0 Missing System 17 2.3 Total 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 24 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge·· Valid
Missing Total
Valid
Missing Total
Bureau voor Onderzoek
Je gezondheid kun je zélf beïnvloeden door een gezonde levensstijl (beweging en voeding) Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent zeer mee eens 304 40.4 42.3 42.3 mee eens 379 50.4 52.8 95.1 niet eens/oneens 30 4.0 4.2 99.4 mee oneens 4 .6 .6 99.9 zeer mee oneens 0 .1 .1 100.0 Total 717 95.5 100.0 System 34 4.5 751 100.0 Goede voeding kan het geneesmiddelengebruik van ouderen terugdringen. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent zeer mee eens 118 15.7 16.4 16.4 mee eens 381 50.7 53.1 69.5 niet eens/oneens 186 24.7 25.9 95.3 mee oneens 32 4.3 4.5 99.9 zeer mee oneens 1 .1 .1 100.0 Total 718 95.6 100.0 System 33 4.4 751 100.0
Het verbeteren van voeding bij ouderen leidt tot een aanzienlijke vermindering van zorgkosten. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid zeer mee eens 99 13.1 13.6 13.6 mee eens 373 49.7 51.5 65.1 niet eens/oneens 224 29.8 30.9 96.1 mee oneens 22 2.9 3.0 99.1 zeer mee oneens 7 .9 .9 100.0 Total 725 96.4 100.0 Missing System 27 3.6 Total 751 100.0 Hebt u zo nu en dan behoefte aan extra informatie over optimale voeding voor senioren. Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid ja, heel vaak 10 1.4 1.4 1.4 ja, vaak 57 7.5 7.8 9.2 ja, soms 319 42.5 44.0 53.3 nee 339 45.1 46.7 100.0 Total 725 96.4 100.0 Missing System 27 3.6 Total 751 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 25 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Welk rapportcijfer geeft u zichzelf voor uw kennis over eten (calorische waarden, voedingswaarden, vitamines, soorten vetten, schijf van vijf, soorten suikers en dergelijke) Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 4 .5 .5 .5 2 9 1.2 1.2 1.7 3 9 1.3 1.3 3.0 4 29 3.8 3.9 6.9 5 79 10.6 10.9 17.8 6 167 22.3 22.9 40.7 7 229 30.5 31.3 72.0 8 147 19.6 20.1 92.1 9 42 5.6 5.7 97.8 10 16 2.1 2.2 100.0 Total 732 97.4 100.0 Missing System 20 2.6 Total 751 100.0 Hoe tevreden of ontevreden bent u, alles samen genomen, met uw leven tegenwoordig?Geef een rapportcijfer van 1 tot 10, waarbij 1=ontevreden en 10=tevreden Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Valid 1 1 .1 .1 .1 3 1 .2 .2 .3 4 17 2.2 2.3 2.6 5 17 2.2 2.3 4.9 6 79 10.5 10.9 15.7 7 189 25.1 25.9 41.7 8 296 39.3 40.6 82.2 9 105 13.9 14.4 96.6 10 25 3.3 3.4 100.0 Total 728 96.9 100.0 Missing System 23 3.1 Total 751 100.0
Valid
Valid
zeer sterk stedelijk sterk stedelijk matig stedelijk weinig stedelijk niet stedelijk Total
ja nee Total
In wat voor een gebied woont u? Frequency Percent Valid Percent 172 22.9 22.9 204 27.2 27.2 131 17.4 17.4 128 17.0 17.0 117 15.5 15.5 751 100.0 100.0
Hebt u een geloof- of levensovertuiging? Frequency Percent Valid Percent 436 58.0 58.0 316 42.0 42.0 751 100.0 100.0
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Cumulative Percent 22.9 50.1 67.4 84.5 100.0
Cumulative Percent 58.0 100.0
Pagina 26 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
BMI Frequency Valid
Missing Total
Valid
ondergewicht normaal gewicht overgewicht obesitas morbide obesitas Total System
tot en met 69 70-74 75-79 80 en ouder Total
leeftijd_cat Frequency Percent 237 31.6 172 22.8 141 18.7 202 26.8 751 100.0
Frequency Valid
Missing Total
.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00 8.00 9.00 10.00 Total System
Percent
6 321 325 28 4 683 68 751
score_ABS Percent
3 3 15 20 43 79 92 128 124 110 616 136 751
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
.4 .4 2.0 2.7 5.7 10.4 12.2 17.1 16.4 14.6 82.0 18.0 100.0
Valid Percent
.8 42.7 43.2 3.7 .6 90.9 9.1 100.0
.9 46.9 47.5 4.0 .6 100.0
Valid Percent 31.6 22.8 18.7 26.8 100.0
Valid Percent .5 .5 2.4 3.2 7.0 12.7 14.9 20.8 20.1 17.9 100.0
Cumulative Percent .9 47.8 95.4 99.4 100.0
Cumulative Percent 31.6 54.4 73.2 100.0
Cumulative Percent .5 1.0 3.4 6.6 13.6 26.3 41.3 62.1 82.1 100.0
Pagina 27 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Bijlage 1 Goede voeding kan het geneesmiddelengebruik van ouderen terugdringen. Kunt u hier een voorbeeld van noemen? zoveel mogelijk eten, wat op dat moment buiten groeit zoutloos versus bloeddruk Zoutarm/caloriearm/weinig dierlijke vetten zorgen voor voldoende vitamines en mineralen in de voeding zorgen voor een evenwichtige darmflora betekend minder of geen medicijnen zorg dat je geen diabetis krijgt zo weinig verzadigd vet eten, wel olie zieboven Zelf ondervonde bij mijn Reuma ziekte Zelden ziek Zeer Gezond blijven eten ook verse vis weinigzout weinig zout, bloeddruk weinig zout-suiker-vet weinig zout gebruiken weinig zout en suiker gebruik weinig zout en suiker weinig zout weinig zout weinig zoetigheid Weinig vlees en weinig vet weinig vet, weinig zout, weinig suiker, matig alcohol weinig vet veel groente en fruit Weinig vet veel groente Weinig vet eten Weinig suiker, weinig insuline weinig suiker gebruik en weinig uit potjes, blikjes en tubes gebruiken. Zelf koken. weinig suiker en weinig alcohol en slechte vetten weinig gebruik van suikers weini suiker en verkeerd vet WEET NIET weet niet weerstandverhogende voedingsmiddelen: vit. c We krijgen te weing vitamines uit de voeding die nu geproduceerd word. Water drinken om obstipatie tegen te gaan wanneer men het zoutgebruik beperkt, beinvloedt dit de bloeddruk positief en heeft men geen medicijn tegen hoge bloeddruk nodig Hetzelfde geldt voor suikergebruik, minder suiker geeft waarschijnlijk ook minder diabeteskans en daardoor dus ook minder medicijnen nodig Voorkomt overgewicht en geeft energie voorkoming overgewicht voorkomen van suikerziekte voorkomen van b.v. diabetes type 2 met alle narigheid / let op vet i.v.m. cholesterol etc. Voorkomen suikerziekte, obesitas voor suikerziekte, hart en vaat ziekte volkorenbrood i.p.v. laxeermiddelen volkorenbrood volkoren brood Voldoende zuivel, overgewicht voorkomen, laag zoutgebruik Voldoende vocht innemen Voldoende vitaminen in de voeding voldoende vitaminen en gevarieerd eten voldoende vitamine c d en e voldoende vitamine C voldoende vezels i.r.t. goede stoelgang
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 28 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
voldoende groenten en fruit voldoende groente fruit voldoende groente en weinig koolhydraten Voldoende groente en fruit geven voldoende per dag voldoende groente en fruit eten Voldoende groente en fruit voldoende groente en fruit voldoende groente voldoende fruit eten /zuivel gebruiken voldoende fruit eten voldoende fruit en groenten Voldoende drinken en vitamine. voldoende calcium ter voorkoming van borbreuken voedingssupplementen voedingssupplementen voeding met bijvoorbeeld vitamine c sterkt het afweersysteem, zodat je geen geheesmiddelen tegen verkoudheid, hoofdpijn, koorts nodig hebt.Het eten van de juiste koolhydraten kan diabetes 2 verminderen. Vloeibare vetten weinig suiker vitamines,groente,fruit eten vitamines en weinig vetten en suikers vitamines en mineralen die in de voeding zitten zijn nodig om gezond te blijven vitamines binnen krijgen vitamines vitamines vitaminerijk voedsel vitaminen en mineralen vitamine tekort Vitamine B vezelrijke voeding vezelrijke voeding Vezelrijk eten geen darmproducten en /of pillen vetzucht, suikerziekte, hoge bloeddruk, botontkalking Vette vis en cholesterol vet vrij eten en suikers beperken Vet eten vermijden vet eten geeft aderproblemen, denk aan het hart verse voeding, fruit (geen vraag over) verse groenten zijn vitamienenrijk. verse groenten eten verse groenten en fruit verse groente ipv blikvoer Verse groente en fruit vers zelf klaar gemaakt eten vers i.p.v. supplementen vers fruit en groenten Vers fruit en groente verhogen de weerstand vers fruit vers eten op vaste tijden per dag vers eten vers en zo mogekijk rauwe groenten en fruit verhoogt de geondheid en dus minder medicijnen veelgroente en fruit veel vitamine c veel vers fruit en groente helpt kanker te voorkomen veel variaties in het eten en bewegen veel gronte, fruit en vis veel groenten, fruit eten Veel groenten eten uit eigen moestuin. Gezond en veel beweging
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 29 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
veel groenten en fruit voorkomt hartkwalen e.d. Veel groenten en fruit eten van het moment en liefst uit eigen land veel groente eten veel groente en fruit Veel gezonder veel fruit, vis veel fruit, verse groenten, noten, soyaprod.roomboter, geen magere prod, geen frisdranken maar verse vruchtensappen,etc etc veel fruit-minder vitaminnenpillen Veel fruit eten veel fruit eten veel fruit en volkorenbrood Veel fruit en groente en buiten bewegen veel drinken voorkomt uitdroging veel bewegen voorkomt ostoperose veel bewegen variëren in eten variatie in de voeding is belangrijk van teveel medicijnen kan je nier aandoening krijgen. Tijdig en gevarieerd zonder teveel vetten teveel zout en suiker is schadelijk te vet eten ( cholesterol ) te veel vet of suiker is niet goed Te veel koolhydraten/te veel vetten N diabetes voorkomen te veel eiwitten Suikerziekte en hoge bloeddruk. suikerziekte suikerziekte Suikers en vetten suikermisbruik Suiker en verzadigde vet bannen uit je eten suiker bij diabetes schildkliermedicijn vervangen door voedingsmiddelen met de stof thyrosine schijf van vijf Schijf van 5, niet te zwaar, geen ouderdoms suiker, geen medicijnen nodig of minder. schijf van 5 bevordert de gezondheid schijf van 5 schijf van 5 Rund vlees ruim groente eten Regelmatig eten zonder extra's regelmatig en niet eenzijdig eten Regelmaat en variatie in de voeding. regelmaat Pro actiev van becel (clorestorol) overgewicht leidt tot klachten zoals diabetisch 2 en/of gewrichtsklachten ouderdomssuiker opletten met suiker en zout op vetten letten magere producten vezels Op gewicht letten ons zelf obesitas,hoge bl.druk, o.a. ouderdoms suiker, hoge bloeddruk, cholestorol nvt nvt ninder vet eten Niet teveel snoepen, koekjes eten dan krijg jegeen vaste vetten binnen en hoef je geen cholesteroltabletten te slikken. niet teveel eten, zeker geen vlees
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 30 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Niet teveel eten voorkomt de kwalen die met overgewicht kunnen samengaan. niet teveel eten -> minder kans op suikerziekte niet te vet en te zout eten niet te vet niet te veel zout i.v.m. bloeddruk niet te veel zout niet te veel vetten en koolhydraten Niet te veel vet en calloriën niet te veel vet niet te veel vet neen.ik gebruik geen geneesmiddelen Neen nee. mijn gevoel! Nee weet ik niet precies nee maar denk dat het zo is Nee NATUUR PRODUCTEN VAN DE MAAND GEBRUIKEN moeder 94 geworden bewegen goede voeding minimaal zout gebruik- ( hoge bloeddruk) minder zoutgebruik, minder zoetproducten kan hoge bloeddruk en diabetes beïnvloeden minder zout/lagere bloeddruk minder zout, minder suiker. minder alcohol minder zout en voldoende groenten en fruit minder zout en verse groenten en fruit minder zout en suikers minder zout en suiker gebruiken Minder zout en suiker en dierlijk vet minder zout bloeddruk lager Minder zout minder zout minder zout minder zout minder vitaminesupplementen minder vet,zout en suiker Minder vet i.v.m. cholesterol minder vet = minder cholesterol pillen MINDER VAAK NAAR DE DOKTER Minder suiker, minder kans op diabetes, minder vet beter voor de aderen Matig suiker tegen diabetes; matig vet is beter voor hart en vaten Diabetes voorkomen door minder suiker minder suiker voorkomt diabetus minder suiker gebruiken Minder suiker en vetten tegen diabetes minder suiker en vet en sporten voor diabetus minder suiker en vet minder slechte vetten , niet roken en alcohol minder overgewicht betekend minde bloeddruk medicatie minder overbodige medisijnen gebruiken minder of geen zout toevoegen Minder gewicht betekent voor mij minder bloedverdunners minder genruik geneesmiddelen bij diabetis Minder alcohol, minder hoofdpijn minder alcohol mijzelf mijn vrouw en ik eten gevarieerd en slaan geen enkele maaltijd over, eten elke dag verse groenten en zeer weinig vlees en meer granen brood. Onze enige zonde is wij gebruiken uitsluitend roomboter en drinken alleen volle melk en dagelijks een flinke portie volle yoghurt, ook samen enkele liters water uit de kraan. Wij fietsen dagelijks minstens 60 minuten. Wij zijn beiden 75 en komen zelden bij de dokter en gebruiken geen enkel medicijn. Wij drinken elke avond
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 31 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
een glaasje voor het slapen gaan, nooit na 11:30 en staan vroeg weer op. Misschien zit gezondheid vooral in de genen, maar goede voeding is het toetje voor de genen!! mijn eigen gebruik met meer variatie eten met goede voeding is ouderdomsdiabetis, binnen de perken te houden, mits niet te ernstig met gevarieerd voedsel komen er verschillende vitaminen in je lichaam mensen met diabetes 2 melk tegen botontkalking, vitaminen voor weerstand Melk drinken roomboter vis vlees groenten fruit melk boter kaas eieren meer groentes en fruit meer bewegen zal de bloeddruk verlagen: dan geen medicijnen meer nodig meer bewegen en minder eten meer bewegen en gezonder eten meer bewegen doet oa suiker verlagen matg en regelmatig eten magere voeding (kritisch op soorten vet) beinvloed de cholestorol positief kwaliteit weinig zout en vet,geen snacks matigheid koolhydraten verminderen is verlaging van insuline. Goed bij Dyabetes 2 knoflook, hart en bloedvaten je haalt vitamine uit goede voeding je a.d.regels houden In feite mezelf. Goed uitgebalanceerde voeding heeft volgens mij wel degelijk invloed. In de buitenlucht bewegen Ik heb minder last van astma als ik weinig melkproducten gebruik, dus minder medicijnen Ik bezoek zelden en dokter Ik ben 84 jaar en ben in 10 jaar niet naar een arts geweest hoge bloeddruk Hoeven er geen vitamines en andere pillen geslikt te worden die alleen maar afbreuk doen aan het lichaam en bijverschijnselen hebben. Het verminderen van de tabletten voor diabetes het lichaam wordt krachtiger Heel veel groente en fruit maakt vit.C als supplement overbodig heb tot nu toe nog geen pillen nodig Heb mijn hele leven weinig of geen medicijnen gebruikt heb geen voorbeeld hartkwaal; bloeddruk hart,vaat,diabetes ,rug, knie ect wordt,minder hart en vaat/choresterol groeten en fruit voor vitc;vette vis voor vit D geen junkfood vanwege overgewicht groenten,fruit, vezels,voldoende drinken,kalk Groenten, fruit, weinig suikeren zout, geen alcohol zorgen voor een betere spijsvertering en een betere bloeddruk. groenten geven vitamines groenten en fruit leveren vitamines groenten en fruit eten groenten en fruit altijd en verder bijna alles in kleine hoeveelheden en afwisselend groenten en fruit groenten ee fruit groenten groenten groente melk fruit Groente fruit vezels weinig rafsuiker omega36 goedevet Groente en fruit groente en fruit groente en fruit groente en fruit groente en fruit groente en fruit
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 32 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
groene groenten/noten Groene groente en vette vis grenberries voor blaas ontsteking Goede voeding kan ziekte voorkomen goede voeding kan diabetes voorkomen, te zwaar worden waardoor gewrichten slijten etc. Goede voeding geeft betere opname van vitamines goede voeding bevat de juiste vitaminen goede voeding beperkt hoge bloeddruk/cholesterol goede voeding Goede vetten, olijfolie goede stofwisse;ing goede spijsvertering goed voor de ontlasting goed op je voeding letten goed etengevarieerd Goed eten ,dan minder vitamine nodig per tablet. gezond leven en eten gezond gewicht vaak minder medicijnen diabetes gezond eten houdt een mens fit gezond eten en drinken gezond eten en beweging gezond eten en bewegen gezond eten betekent geen tekort aan mineralen en vitamines gezond eten (fruit, volkorenart., bewegen) Gezond eten Gezond eten gezond eten gezond eten gezond en gevarieerd eten Gewoon logisch gewichtsafname leid naar minder insuline gevoel Gevarieerd, schijf van 5 Gevarieerd voedsel, groenten etc. eten gevarieerd voedsel gebruiken gevarieerd eten zodat alle vitamines er in voorkomen. Gevarieerd eten is zeer belangrijk gevarieerd eten gevarieerd eten gevarieerd eten Gevarieerd en vetarm en smakelijk eten geregeld gewoon eten! genoeg vitamines en mineralen innemen genoeg vezels en drank genoeg melkproducten eten genoeg kalk tot je nemen,ter voorkoming van osteoperose genoeg groeten en fruit Genoeg groente en fruit per dag. Genoeg groente en fruit eten, voedingssupplement niet nodig Genoeg gewone voeding geneesmiddelen bevatten ook stoffen die niet altijd goed voor je gezondheid is. geen vitamines uit een potje eten Geen vetten , vitaminerijk etc Geen suiker gebruiken geen suiker eten geen snoep leidt tot beter gebit geen ouderdomssuiker geen of minder vlees ivm hoge bloeddruk en artrose
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 33 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
geen maaltijd overslaan geen kant en klare maaltijden of snacks nemen geen idee Geen dierlijke vetten m.u.v. visvet geen cholesterolverlagers nodig bij goede voeding geen alcohol geen Gebruik van suikers en vetten terugdringen voorkomt diabetes 2 gebruik van suiker gebruik nooit geneesmiddelen fruit,verse groente en bruin brood fruit eten fruit eten fruit en veel groente - verse ingredienten Fruit en groenten zijn belangrijk fruit en groenten minder zout en vet fruit en groenten i.p.v. pillen Fruit /bruin brood. (Voorkomen obstipatie) Fruit Fruit fruit fruit fruit evenwicht even niet! eten zoals het je van de dokter is opgedragen Eten volgens de schijf van 5 Eten van verse groenten en fruit elke dag verse groente en 2st. fruit elke dag fruit eten eigen leven en levensstijl eigen ervaring driemaal daags een maaltijd ui t de schijf van 5 en regelmaat Doordat je beter voelt geen/minder medijcinen nodig door zeer matig te zijn met suiker, vet en alcohol. verse groenten en fruit en kruiden gebruiken door vitaninetekort bij slechte voeding door vitaminen aan te vullen (bv vit. D) door vers fruit en groenten door suikerziekte moet ik 3600 pillen per jaar slikken door minder vert te etem hoef je geen cholesterolpillen te slikkken. Hetzelfde gel,dt voor suiker en diabetes door minder gebruik van zout en suiker door gezonde voeding is men kwieker, actiever en dat werkt door op je hele lijf door gezonde voeding afvallen dan is daarna vaak minder medicatie nodig bij diabetes door gebruik van koolhydraatarme producten hoef ik geen insuline te gebruiken !! Door drastisch minder suikerhoudende producten tte eten ging mijn sikerwaarde omlaag Door actief bezig te zijn en regelmatig te eten en leven. diverse vitamines Diverse onderzoeken wijzen dit uit.Het boek "de voedselzandloper"geeft uitleg. discepline diabetis kan in sommige gevallen voorkomen worden Diabetes,hoge bloeddruk diabetes, hoog cholesterol diabetes type 2 diabetes afvallen en sporten Diabetes Diabetes diabetes diabetes
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 34 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
diabetes de schijf van 5 zit alles in de goede vetten gebruiken (bijv. vis( Dan eet je niet teveel slechte dingen,onder andere suikers.Of het altijd kan weet ik niet dan blijf je langer gezond dagelijks veel groente- fruitgebruik dagelijks een half uurtje zon regelmatig bewegen voeding uit de schijf van vijf dagelijks drie gezonde maaltijden nemen op hetzelfde tijdstip indien dit mogelijk is. Cholesterol geen harde vetten eten cholesterol en bloeddruk cholesterol cholesterol cholesterol bv suikers..golesterol bruin brood melk vis fruit botontkalking Bloeddruk medicijnen, scootmobiel bij overgewicht, diabetis Bloeddruk - zout en drop biologische voeding Bijv. Suikerpatiënten die gezonder eten kunnen het suikergehalte omlaag brengen waardoor minder medicijnen nodig zijn. Dat geld ook voor bijv. Mensen met een te hoog cholesterolgehalte. bijv. olijfolie i.p.v. dierlijke vetten, minder kans op cholesterol problemen bij voldoende groente en fruit is vit C niet nodig Bij te veel vet snel te dik met daarbij behorende kwalen bij ondervoeding, zoutgebruik,gebruik goede vetten bij evenwichtige voeding geen supplementen nodig Bij een normaal gewicht weinig kans op diabetes bij diabetes bij cholesterol,onverzadigde vetten.minder suiker Bier, roken, snoepen en snacks Bewust eten niet te veel en niet te weinig Beweging voorkomt ziektes Bewegen ter voorkoming van diabetes 2 bewegen en weinig suiker nou ja bewegen en goede voeding betere weerstand tegen van alles betere controle op voeding door overheid beperking zout/plastabletten bepaalde voeding verlaagd het cholestorol Bepaalde vitaminen aanvullen via voeding ben 12 kilo afgevallen en reuma patient kan meer uit de voeten. Becel producten B12 tekort, meer vis eten b.v.bij diabetes b.v. niet te veel suiker. en vet als we minder vet,en ook wat minder eten hebben we op latere leeftijd minder klachten en daardoor minder medicijnen nodig. Als je uit jezelf een cholesterolarme leefwijze erop na houdt, hoef je geen tot weinig pillen te slikken als je goed eet voel je je prettiger. Als je geen suiker, geen witmeel, geen kant-en-klaarproducten enz. gebruikt, dan krijg je minder gauw suiikerziekte e.d. als je diabetes hebt en je bent slanker dan kan je soms buiten medicijnen Als je de schijf van 5 gebruikt heb je geen extra vitamines nodig als je bij overgewicht niet gaat bewegen, krijg je op de duur medicijnen tegen bijvoorbeeld te hoog suiker, te hoog cholestorol enz als je b.v. te weinig groenten en fruit eet en te weinig melkproducten eet of drinkt kun je tekorten krijgen alles met mate is ons advies alles met mate is ons advies alles met mate
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 35 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
alle vitamines binnen krijgen algemene weerstandverbetering al je de juiste voeding gebruikt haal je daar belangrijke stoffen uit afzien van kleffe en zoetige rotzooi, resp. kapotgekookt 'voedsel'. afwisseling afwisselend eten en goed drinken voorkomt uitdroging en tekorten afwisselend en regelmatig eten Afwisseld afvallen kan golesterol verlagen aan de schijf van 5 houden 3 per dag goed eten 2 gllasjes Bordeaux p. dag "Goede"vetten voorkomen anti cholesteroltabletten
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 36 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Bijlage 2 Het verbeteren van voeding bij ouderen leidt tot een aanzienlijke vermindering van zorgkosten. Kunt u hier een voorbeeld van noemen? zuivelproducten zuinig zijn op jezelf Zoutgehalte zou zo geen voorbeeld weten zorgen voor veel afwisseling, matig eten , geen kant en klaar voeding, genoeg vezels en drinken. zie vorige vraag. zie voorgaand antwoord zie vaak veel te dikke mensen zie v orige vraag Zie bovenstaande zie boven. zie boven zie boven zie boven zie 2 vragen terug zelf koken zelf 80 jaar en geen medicijngebruik voorgeschreven ze hebben dn minder supplementen nodig Wie gezond is blijft langer zelfredzaam weinig vet en vers gekookt Weinig verzadigde vetten koolhydraten en vetten weinig suiker WEET NIET weet ik niet wanneer je gezond eet, ben je minder snel vatbaar voor bepaalde ziekten wanneer je door je voeding aan je gewicht blijft is het beter dan dat je een overgewicht vertoond. vorkomt opnames zh. Voorlichting is belangrijk voorkomt ondervoeding voorkomen van ziektes zoals diabetes door overgewicht voorkomen van gezondheidsproblemen voorkomen van diabetis Voorkomen van diabetes en hartinfarcten voorkomen van bijv. hoge bloeddruk voorkomen van hoge bloeddruk Voorkomen osteoporose, diabetes 2, hypertensie voorkomen obesitas Voorkomen is beter dan genezen! voorkomen hart- en vaatziekten vooral zelfstandig wonende ouderen eten niet voldoende of met voldoende voedingswaarde (lang koken, maaltijd overslaan ed) Vooral alleenstaande mannen eten wel veel, maar weinig afwisseling en vooral vet. volkoren brood beter dan wit brood voldoende vitaminen en mineralen gebruiken voldoende vitamine D opdoen/slikken om botontkalking zoveel mogelijk te voorkomen voldoende groenten en vers bereiden voldoende gezond eten en drinken voeding met antioxidanten vitamines en bouwstoffen voor het lichaam vit d tegen botontkalking vetzucht, waardoor ziekte van hart en bloedvaten, suikerziekte e.a. vet/en ongeregeld eten,en geen tussendoortjes verstandig leven o.a eten bewegen verse producten en veel fruit verse producten
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 37 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
verse groenten en bewegen Vers/niet opwarmen vers voedsel eten, geen blikjes en zakjes vers eten en goed bereid vers en gevarieerd verbetering imuunsysteem waardoor gezondheid verbeterd en soms medicatie niet meer nodig zijn of minder. veelvuldig eten vette hap veel groenten en fruit veel groente en fruit veel 80-jarigen zijn ondervoed zonder dat zij dat zelf in de gaten hebben Variëren en vers eten van slechte voeding en niet bewegen wordt je ziek vaker ouderwets eten i,p,v, snacks uitval en ziekenhuisopname bij partiële odervoeding uiteraard op je gewicht letten teveel suiker en ook cola te weinig eten Te weinig drinken Te vet eten te veel zout en suiker te veel zout Te veel eten te dikke mensen hebben meer gezondheidsproblemen nee Te dik en revaldatie en zuurstof enz. Een ander met roken, maar ze krijgen alles op onze kosten. suikerpatiënten voeding suiker ziekte stofwisseling verloopt beter bij veel gebruik van verse en duurzaam gekweekte produkten, die bereid zijn zonder veel toevoeging van suiker, zout en dierlijke vetten (uitgezonderd vette vis) sporten smakelijke opdiening slabonen en bessen in de zomer regelmatig eten regelmatig overgewicht, diabetis overgewicht, overgewicht veroorzaakt suikerziekte overgewicht kan leiden tot diabetes en andere ziekten Overgewicht is ongezond overgewicht geeft gezondheids klachten overgewicht en diabetici voorkomen overgewicht - te veel,te veel suiker,zout,vet... overgewicht overgewicht overgeicht Ouderen komen dan minder bij hun huisarts. ouderen eten en drinken vaak te weinig waardoor zij afvallen en daardoor kunnen vallen of uitdrogen. ouderen die worden opgenomen in een ziekenhuis lijken regelmatig te lijden aan ondervoeding ouderen die veel te dik zijn ouderen die alleen zijnweten niet altijd wat goed is osteperose Ook logisch ook al niet ondervoeding voorkomen en overgewicht ondervoeding resp. te weing drinken Ondervoeding kom je stteds vaker in het ziekenhuis tegen ondervoeding en uitdroging is een dreigend gevaar voor ouderen en kan de weerstand verminderen. Ondervoeding (en dus meer zorgkosten) kan voorkomen worden als hulpverlening tijd had om echt te controleren of en wat een oudere nu echt eet per maaltijd
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 38 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Ondervoede mensen worden nog steeds opgenomen in een ziekenhuis ondervinding omdat je je dan beter voelt obesitas brengt zorgkosten met zich mee obesitas obesitas nvt nvt Niet zo vak klachten. niet te zwaar worden niet te vet en teveel Niet te veel caloriën voorkomt overgewicht en andere klachten Niet of niet genoeg gezond voedsel nemen kan je ziek maken niet eenzijdig eten en voldoende drinken niet concreet neen,ik kook nog zelf Neen, schrap aanzienlijk, goed eten=gezondere mensen Neen nee,ik gebruik zelf geen medicijnen Nee, geen specifiek voorbeeld, maar het lijkt me vanzelfsprekend. nee maar denk dat het zo is Nee Moeilijk te benoemen , maar goede voeding is altijd goed . mobiliteit en chronische ziekten Misschien hebben sommige ouderen nog erg veel ouderwetse ideeën over voeding en koken. En alleenstaande oude mannen die niet eens kunnen koken. Moderne ideeën hebben bij hen geen zin. minderzout en suiker minder zout vet suikers minder zout suiker vet Minder zout in producten minder zou/suiker in producten minder ziektes minder doktersbezoek Minder ziektes en ziekenhuisopnames minder ziekten Minder ziekte - minder kosten minder ziek als men gezond eet Minder ziek minder vetten en suikers voorkomt overgewicht Minder vetten en suikers en minder eten, meer bewegen minder vette produkten Minder vetgebruik minder vet/minder hart- en vaatziekten Minder vet. Minder alcohol. minder vet,minder calorieeen Minder vet, minder bier = minder infarcten, minder overgewicht minder vet eten en veel water drinken Minder vet eten minder vet eten minder vet en zout, voldoende groenten Minder vet en zout minder vet en suiker minder vatbaar voor ziektes, meer weerstand minder vaak ziek en gezonder Minder vaak ziek minder vaak naar huisarts, ziekenhuis enz. minder vaak naar de dokter Minder suikers en vetten, minder diabetisch en hartproblemen minder suiker,slechte vetten,A en D vitamines
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 39 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
minder suiker en minder vet eten minder overgewicht=minder klachten aan gewrichten,en hart minder overgewicht en diabetis, minder vaatziekten door oa gemakkelijker bewegen minder opnames minder onkosten voor specialisten en huisarts minder obesitas Minder naar huisarts minder naar de dokter enz. minder naar de dokter minder naar de dokter minder medische hulp nodig minder medicijngebruik als men gezond eet Minder medicijnen of vitamine kosten minder medicijnen nodig minder medicijnen nodig minder medicijnen minder medicijnen minder medicijnen minder medicijnen Minder medicijn gebruik minder medicatie bij beter gewicht minder medicatie minder kwalen en overgewicht minder kwaaltjes na beter eten minder klachten door goed eten minder klachten Minder hartklachten/diabetes etc minder gewicht, minder slijtage. Minder gebruik van medicijnen en dokters bezoek minder eten=meer bewegen minder eten en veel water drinken bevorderen de gezondheid minder dokers bezoek minder darmklachten, meer welbehagen en energie minder cholesterol als hartpatient minder calorieen is gezonder Minder atrose bij betere calciuminname minder arts bezoek mijzelf bijv . mijzelf , ik gebruik geen medicijnen Mijn grootouders, eenvoudige boeren hard werk en stevige kost en toch boven de 90 gekomen mider gauw ziek met zorg klaarmaken zonder toevoegingen en E nummers!!! Met regelmaat eten, minder klachjten met minder klachten minder behandeling en medicijnen met goede voeding bouw je weerstand op Mensen voelen zich beter en hebben daardoor minder kwalen. mensen die veel suiker en vet gebruiken gaan met allerlei kwalen naar de zorg men blijft langer fit melkproducten zorgen voor goede botten melk voor de botten meer weerstand meer voorlichting meer vitaminen en mineralen meer mobiel.minder hart ,rug knie ect. klachten. meer groente en fruit eten Meer fruit en groente meer fruit en groente meer energie en opnames van vitaminen en geen uitdroging
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 40 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
meer brood, meer vitamines matig eten en drinken veel bewegen MANNEN ALLEEN EN ALCOHOL magere oudere zijn langer zelfstandig Lijkt mij logisch Levertraan, minder verkoudheid en griep Lekkere en goed uitziend voedsel nodigt uit tot eten. Langer gezond Kosten mbt overgewicht kunnen dalen. Kijk maar om je heen, mensen die goed eten zien er ook beter uit. kan ik niet Juiste samenstelling is belangrijk je moet wel elke dag 3 keer gezond eten en zelf koken met goede produkten je kunt er veel mee voorkomen Je blijft vitaal Je blijft gezonder en gaat minder vaak naar de dokter en hoeft geen dure medicijnen te gebruiken je blijft gezonder bij goede voeding. Je blijft gewoon gezonder je bent energieker ivm hoge bloeddruk en diabetes is het zelfde als bij de vorige vraag Informeren over goede balans in voeding in veel verzorgingshuizen is het eten niet smakelijk ,als er in kleinschalig wonen weer zelf wordt gekookt verbeterd vaak de conditie van ouderen in tehuizen waar met verse producten wordt gekookt neemt het medicijngebruik af Ik heb door het minderen van brood met beleg en door heel veel groenten te eten geen Metformine meer nodig!!! Ik heb dat om me heen gezien. Goede voeding en nuttige supplementen werken positief. Ik gebruik nog slechts 10% van de insuline die ik voor de koolhydraat verlaging moest spuiten. iemand die zich gezond voelt gaat minder snel naar de huisarts. huisarts vraagt er niet naar, jammer Hoe gezonder men leeft, hoe minder men een dokter en medicijnen nodig heeft!! Hoe gezonder hoe minder zorgeloosten hoe gezonder hoe minder kosten het niet nodig zijn van voedingpakjes, zakjes enz. Het dik zijn gevolg: versleten gewrichten, hart en vaat ziekten, geen beweging nog dikker en het ongelukkig voelen helpt mee bij het opbouwen van weerstand helaas hart/vaatziekten/kanker hart en vaat ziekten Groenten en fruit Groente, fruit groente, aardappelen Groente en fruit goede voeding, minder overgewicht goede voeding, minder dik minder kans op suikerziekte goede voeding, goede gezondheis goede voeding-gezonder-minder ziektekosten goede voeding zorgt voor sterkere botten goede voeding minder zwaar,mobieler goede voeding is goede conditie goede voeding goede conditie Goede voeding geeft regelmaat goede voeding geeft beter gevoel en minder klachten goede voeding -overgewicht goede voeding goede vetten gebruiken goede maaltijden, minder snoepen goede (dure) voeding bevat meer vitamines en minder toegevoegde chemische troep
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 41 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
goed maar matig eten houdt en mens gezond Goed gevarieerd eten goed fruit eten gezondheid geeft ook een gezond gevoel welbehagen gezondere oudere heeft meer weerstand, dus minder snel ziek en afhankelijk Gezondere levensstijl minder bezoek huisarts ed. gezonder leven leidt tot minder geneesmiddelen gezonder eten minder snoepen Gezonder eten houdt in, minder kosten gezonde voeding(groenten en fruit, melkprod. etc. 3 maaltijden per dag etc. gezonde voeding, geen kant en klaar voeding gezonde voeding, dus minder vaak ziek. gezonde senioren gaan te vaak naar huisarts Gezonde onverzadigde vetzuren gebruiken gezonde leven betkent minder zorgkosten. gezond proberen te leven en te bewegen Gezond lichaam, gezonde geest gezond leven is een pre gezond leven Gezond eten voorkomt obesitas gezond eten voor ouderen houdt ze fit Gezond eten spreekt vanzelf (geen vet eten) gezond eten minder klachten Gezond eten leidt tot minder lichamelijke klachten gezond eten geeft meer energie om te bewegen Gezond eten en voldoende beweging Voldoende beweging en gezond eten gewoonnormaaleten Gewicht verminderen gevoelsmatig gevoel gevarieerde voeding nodigt uit tot eten gevarieerde voeding maken supplementen en sommige medicijnen overbodig gevarieerde voeding gevarieerd eten gevarieerd eten gevarieerd eten genoeg drinken en minder zout Geen ziekte, geen medicijn. geen witte koolhydraten geen vet eten geen vet en zout eten geen overgewicht krijgen, weinig alcohol, niet roken. geen overgewicht , verminderde kans op diabetes en hoge bloeddruk. Goede weerstand. Geen alkohol. Niet roken geen alcohol Geen geen gebrek aan vitaminen en te weinig drinken en niet gevarieerd of helemaal niet eten fruit eten, veel drinken Fruit eten Fruit en groente eten en minder suiker evenwichtige samenstelling er wordt vaak te vet gegeten er worden te snel meediecijnen voorgeschreven. Er hoeven dan minder aanvullende medicijnen te worden gegeven energie en beweginging komen vaak voort uit goede voeding, dat lijdt tot vermindering zorgkosten. eénzijdige voeding slecht een goed en begrijpelijk advies geven
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 42 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
door voldoende vitamines binnen te krijgen door vezelrijke voeding Door te sporten minder kans op geheugenverlies en is goed voor de spijsvertering door te letten opafwisseling en niet te grote porties door op te letten wat je eet en drinkt Door op mijn voeding te letten is de cholesterol omlaag gegaan en minder medicijnen. door niet te veel en te vet te eten kun je langer mobiel blijven door goed te eten uit de schijf van vijf Door gezonde voeding en de maaltijden op regelmatige tijden gebruiken is een groot plus.ook om je dan fitter te voelen. Beweging in de buitenlucht vooral geeft een goed gevoel door een goede voeding heb je minder kans op klachten Door betere voeding een gezonder lichaam en dus minder zorgkosten dit valt vaker te lezen in de krant overo.a. ver;pleeghuizen Dikke mensen krijgen meer klachten b.v. Slechte benen en voeten die kant en klaar maaltijden zijn waardeloos: daar zit niet veel goeds in, te veel zout en toevoegingen. dibetici Diabetis2 door overgewicht en daardoor ook weer scootmobielen, lopen moeten die dikkerds diabetes, vetzucht diabetes, vaatproblemen diabetes, overgewicht enz Diabetes komt veel voor bij ouderen Diabetes bij te zware mensen Diabetes 2 vermindert door gezonde leefwijze de mensen zijn in een betere conditie dat zie ik aan mijzelf nooit een dokter nodig darmproblemen minder zorg nodig dan krijg je vanzelf voldoende vitamen en mineraen daardoor zich actiever voelen en beter Cursus aan de ouderen geven voeding en gezondheid en daar zijn wij al stevig mee aan de gang geweest cholesterol en diabetes cholesterol gehalte bijhouden calcium in melk voor oudere vroewen bv minderv suikerziekte en hartproblem Blijven voorbeelden geven van goede voeding Blijven bewegen Bij verantwoord eten zullen er veel minder gevallen van 'moderne' ziektes zijn. bij goede voeding voelt men zich beter bewegingsapparaat bewegen minder stijf en meer energie bewegen leidt tot minder ziekte bewegen gezond eten betere voorlichting Betere voeding geeft minder klachten, bv minder botbreuken betere balans verzadigde en onverzadigde vetten besparing op medicijnen Ben zelden ziek krijg wel klachten (Hielspor) begin eens met voeding waar geen toevoegingen in zitten en vooral geen bestrijdingsmiddelen of kunstmest b.v.osteoperose (meer kalk gebruiken) als men van een bepaald voedselte veel gebruikt Als je zgeodn eet overkomen je minder kwalen en heb je meer weerstand als je niet gezond eet kom je voedings, stoffente kort,logies dat er dan iets verkeert kan gaan. Als je minder zwaar bent, kun je jezelf beter redden. als je minder kwalen hebt daalt huisbezoek ed. als je goed eet heb je minder extra vitamines in de vorm van tabletten of injedcies nodig als je gezond eet heb je denk ik minder gauw last van allerlei kwaaltjes alles op zijn tijd eten en drinken en niet teveel Alles met "te"vermijden. alle ziekten die samenhangen met overgewicht
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 43 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Al genoemd: door anders te eten (drinken) waren aangeraden "suiker medicijnen" niet nodig. Idem verlaagde kalium de bloeddruk tot heel goed, enz. aangepaste voeding bij mensen die slecht kunnen bewegen 3 per dag goed eten
Bijlage 3 Waarmee ‘zondigt’ u het vaakst? zoutjes/wijn zoutjes, snacks zoutjes, noten zoutjes en kaas zoutjes bij een borreltje zoutjes zoutjes zoutjes Zoute stengel zout zout zondigt niet tussen door fruit eten zoetwaren,drankje zoetwaren zoetwaren Zoetigheid Zoetigheid Zoetigheid Zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheid zoetigheden zoete koekjes zoete koekjes zoet en hartig zoet en hartig Zoet Zoet zoet zoet zoet zoet zoet zéér sterke thee/koffie, wijn, zure dingen Worstjes en chips wil niet zondigen en dat lukt me wijntje wijntje wijn met kaas Wijn en kaas s'avonds
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 44 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Wijn wijn wijn wegens dieet tbv suiker: zondig bijna niet weet niet Weekend waterijsje wat zoets Wat nootjes en een glaasje wijn wat is zondigen? wat heet zondigen vleeswaren en kaas vleesbeleg vette producten vette hap vet vet veel fruit teveel soms twee of drie koekjes tussendoortje toostje of stukje kaas TOETJE EN ROOMBOTER toetje toastje met beleg, nootjes Toastje toast met beleg later op de avond Teveel fruit te weinig beweging te verwaarlozen te veel zoetigheid/koolhydraten Te veel nootjes e.d. als deze op tafel staan. te veel fruit te veel eten tarwe koekje stukjes kaas stukje worst stukje kookworst Stukje kaas oid stukje kaas of worst stukje kaas of worst stukje kaas na 10.30 Stukje kaas chips of chips stukje kaas altijd iets bij de koffie of thee Stukje kaas stukje kaas stukje kaas stukje kaas stukje kaas stukje chocolade stukje chocola studentenhaver Stroopkoek speculaasje soms snoep soms smiddags chipje soms met chocolade of een gebakje soms een stukje koek soms een koekje
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 45 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
soms een glaasje wijn soms chocola soepstengels en fruit snoepjes, chips snoepje snoepje snoeperijen, chocola snoeperijen, chocola snoeperij Snoepen Snoepen snoepen snoepen snoep, chocolade snoep of koekje. vlaai snoep en gebak snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep snoep Snacks snacks snack Snaaien van zoete en zoute koe k en snoep smiddags om 4 uur slagroom Ships schokolaatje Schocolade Schocolade Schocolade savonds laat sávonds iets hartigs sávonds sávonds savonds s'middags s'avonds iets hartigs s'avonds s,avonds stukjes chocolade en/of kaas S avondspits s avonds een hapje s avonds bij TV of bezoek s avonds Rylekst Sigaartje roken Rozijnen en drop pure chocolade
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 46 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
pure chocolade pure chocola,een stukje per dag probeer dit altijd te voorkomen plakje ontbijtkoek of een kaakje. pindas pindarotsjes pinda""skaas soms koek pinda's en "slaapmutsje" Pinda's Pinda's pinda's pinda's pinda,s koekje pinda`s pinda pilsje PATATJE Overdag koekje en s'avonds stukje chocolade (puur) overdag Over het algemeen zondig ik niet met eten. oude brokkelkaas op visite gebak of iets dergelijks Op erjaardagen ontbijtkoek,stroopwafel Ontbijtkoek Ontbijtkoek ontbijtkoek nvt nvt noten en kaas noten en chocolade Noten noten noten noten noten noten nootjes nootjes nootjes nootjes nootjes nootjes nootjes nootje nooit, meestal een gezond tussendoortje nooit : fruit en een toastje kaas Nooit nooit nooit nooit Niets, altijd fruit of zuidvruchten niets speciaal niets niets niets niets niets
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 47 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
niets niets niet iets byzonders Niet nergens mee, alleen ipv. warm eten een gevulde pannenkoek en gebonden soep vooraf Nergens mee nergens mee nergens mee nergens mee nergens mee nergens dat ik weet nergens nergens neen na warn avondeten Na het drinken van een glaasje na het avondeten na het avondeten na de warme hap een chocolaatje n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. met snoepen met pinda's met niets, alles eet ik met beleid en verantwoord met niets meer Met niets met niets Met kaas. met iets zoets bij de koffie Met iets hartigs met iets hartigs met een suikerhoudend (dikmakend) met een aantal muntdrop/doppinda's met chocolade met biscuit lekkere jus lekkere hapjes lekker hapje bij glaasje wijn lekker glaasje wijn leeft heel sober Laat op de avond kroket Kraker kopje koffie met een plakje cake kop melkkoffie en/of sultana KOFFIE SNOE[P koffie en wijn met wat er bij. koffie en tractatie Koffie drinken in een restaurant koffie koeokjes of dropjes Koekjes/crackers/koek koekjes,chocolade koekjes, snoep koekjes, snoep koekjes, chocolade
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 48 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
koekjes en snoep koekjes en noten of kaas koekjes en fruit koekjes en chocola koekjes en chips koekjes en biskwietjes koekjes bij de koffie Koekjes Koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekjes koekje, toffee koekje, snoep koekje, pinda's koekje, chips, chocolade koekje of eventueel ijsje koekje of chocolade Koekje of chocolaatje Koekje en toastje koekje chocolaatje koekje bij koffie/thee koekje bij koffie en thee 's avonds voor de buis met iets hartigs zoals toastje of chips Koekje bij de koffie Koekje bij de koffie Koekje bij de koffie Koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie koekje bij de koffie
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 49 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
koekje /gebak 's avonds bij de koffie Koekje Koekje Koekje Koekje Koekje Koekje Koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koekje koeken, koekjes en brood als ik daar eenmaal mee begonnen ben. Daarom momenteel geen brood en daar voel ik me goed bij en rustig in mijn eetverslaving. Koeken en chocola koekeje bij de koffie koek/gebak bij de koffie koek(jes) koek, chocolade koek of snoepje bij de koffie en fruit koek en chocolade koek en chocola koek chocolade nootjes koek bij koffie/thee koek bij koffie koek bij de thee of koffie koek bij de koffie of thee koek bij de koffie koek bij de koffie koek bij de koffie KOEK Koek Koek koek koek koek
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 50 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
koek koek koek koek koek koek koek koek koek koek knabbels Knabbelnootjes keer een dropje, heel af en toe extra koekje kant en klaar voeding kaasblokjes Kaas pinda,s kaas of noten kaas koekje Kaas Kaas Kaas kaas kaas kaas kaas kaas kaas kaas kaas kaas kaakjes kaakje fruit in het weekend nootjes k0ek is geen zondigen Is geen zonde. Voor diabetes moet ik tussendoor iets eten is fruit als tussendoortje zondig? is een koekje ook een tussendoortje? dan 3x per dag in het weekend wel eens wat extra in de ochtend in de avond glaasje wijn met iets daarbij in de avond in de avond ik zou niet weten Ik zondig niet. Ik zondig niet, ik geniet ervan ik zondig niet, eet als ik trek heb Ik zondig niet met de tussendoortjes. Ik eet eigenlijk 5 keer per dag een beetje ik zondig niet het is fruit of komkomer Ik zondig niet ik zondig niet ik zondig niet ik zondig niet ik zondig bijna nooit ik moet veel tussendoortjes eten,vanwege mijn gewicht. Ik moet 6x per dag iets eten, dan val ik af. ik houd me strikt aan de regels Ik heb niet het idee dat ik zondig! ik geniet van het weinige dat ik "snoep".
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 51 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
ik eet fruit tussendoor en 's middags plakje kaas ijsje,bittere chocolade ijsje,appelbol Ijsje of visje Ijs en chips en noten ijs ijs Iets lekkers bij een glaasje wijn Iets lekkers bij de thee iets lekkers bij de koffie Iets lekkers Iets hartigs bij een glas wijn iets hartigs iets hartigs iets hartigs iets hartigs iets hartigs iets hartigs iets hartig iets bij koffie of thee iets bij de thee iets bij de koffie/thee iets bij de koffie of thee Iets bij de koffie 's-morgens Iets bij de koffie iets bij de koffie Iets bij de dagelijkse borrel het is al minimaal Heel soms chocolaatjes hartigheidje Hartigheid hartigheid hartigheden Hartige snacks hartige lekkernijen hartige hapjes, toastjes met kaassoorten hartige hapjes hartige hap Hartige dingen hartige dingen hartige dingen Hartig hapje hartig en zoet Hartig en fruit hartig haring !!!!!!! handje chips grote portie eten. glaasje wijn glaasje wijn glaasje rode wijn/kaas gezelig een 'sausijzenbroodje, b.v. met mijn inwonende kleindochter geen zonde,noodzaak.koek fruit geen idee geen idee Geen geen geen
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 52 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Gebruik van nootjes gebakje bij de koffie gebakje bij de koffie gebakje Gebak en heel veel fruit gebak eb knabbels Gebak bij bv feest Gebak Gebak Gebak gebak gebak fudge Fruit/brood fruit, soms gebak fruit, noten fruit, chocola Fruit of koekje bij de koffie fruit hartig fruit en zoetigheid Fruit en yoghurt fruit en snoep fruit en crackers fruit chocola Fruit fruit fruit fruit fruit fruit fruit fruit fruit fruit frisdrank of glas moezel franse kaas, koekjes feestje of af en toe samen extra koekje extra fruit extra fruit extra boterham of gevulde koek evergreen en en appel ei Eet veel fruit extra eet soms te veel eet iedere klein stukje chocola een stukje chocolade 's middags bij de thee een stukje chocola een snoepje een ontbijtkoek 's morgens, een stukje chocolade 's middags, en een koekje 's avonds een lekker chocolaatje een koekje, biscuitje, stukje chocolade, dropje Een koekje of een chocolaatje bij de koffie/thee. een ijsje Een hele zak chips of zoutjes. Een hartig hapje 's avonds Een glaasje port een dropje
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 53 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
een chocolaatje drop, chocolade drop of chocolade drop en chocolade drop drop droog koekje drinken drankje voor het avondeten drankje en hapje Drank door niet te eten door iets extra hartig te maken diversen dit is geen zondigen voor mij de z.g. vette hap Dagelijks bestaan mijn "tussendoortjes" uit een APPEL of ander Fruit. Daarom heb ik "soms" ingevuld. Soms "zondig" ik met een koekje of cake: als ik af en toe elders ben. craqottes met vleesbeleg of franse kaas crackertjes, stukje worst, crackertje crackers Cracker met roomkaas light cracker met kaas cholade + ijs chokolade Chocolade. chocolade, iets bij glaasje wijn Chocolade reep chocolade puur Chocolade of iets hartigs chocolade en koekjes chocolade en koekjes Chocolade en kaas chocolade en ijs chocolade en fruit chocolade en Franse kaas chocolade bij de thee en niet 1 blokje chocolade - biscuitje Chocolade Chocolade Chocolade Chocolade Chocolade Chocolade Chocolade Chocolade Chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 54 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolade chocolaatje chocolaatje chocolaatje chocola, knäckebröd en kaas chocola, is geen zonde Chocola, snoep of iets hartigs Chocola of graanreep chocola en koekjes Chocola Chocola Chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chocola chips pinda chips (maar probeer me te beheersen) chips chips Chips Chips Chips Chips chips chips chips
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 55 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
chips chips chips chips Candy bar broodje broodje brood na avondmaaltijd brood boterham met kaas boterham boterham borrelnootjes Borrelhapjes Borrel blokjes kaas blokjes kaas biskwie + chocola bij de thee biscuitjes en pure chocolade biscuitjes en pure chocolade bijna niet bij kofie en thee bij koffie en thee Bij het buitenhuis eten, vooral toetjes Bij de koffie een lekker koekje of iets anders. biertje bier,borrel Beschuiten bapao bapao banaan avonds avond's te veel eet avond avond altijd sober en voedzaam als tussendoortje neem ik fruit of een droge cracker als ik verdrietig ben als ik trek krijg Als ik op visite ben.Dus uit. als ik op visite ben als ik alleen thuis ben. Als ik alleen ben als er bezoek is,met iets bij de koffie,en een hapje en een drankje extra dan. als chocolade open ligt voor de hand alcohol gemiddeld 4 x per dsg alcohol alcohol alcohol Al cool Af en toe een koekje. 2x lactose-vrije melk + kalium 2x fruit is voor mij geen zondigen, koekje wel 2 a 3 drankjes 1 snee solvital met soja boter en boekweithoning 1 koekje en een snoepje 1 glaasje port 's-avonds nootjes, toast ed. een soms restje vlees 'S avonds toastjes en zoutjes
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 56 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
's avonds rond 22.00 uur stukje kaas 's avonds met eenhapje
Bijlage 4 Geeft uw (huis)arts u wel eens advies op het gebied van voeding? Kunt u hier een voorbeeld van noemen? zoveel mogeijk zoutloos zoutgebruik weinig zout vet sukers weinig alcohol Wegens te hoog Kalium,(nierfalen), eetpatroon aanpassen. Wat slecht is voor te hoog cholesterol b.v. wat cholesterolarm eten is Vooral over cholesterol verhogende produkten zoals harde vetten Vooral niet te vet en meer lichte producten voldoende melkproducten. voeding met weing of geen suiker en vet voeding vitaminen vitamine D + melk of kaasproducten vitamine + melkproducten Verwijzing naar dietisr ivm Diabetes Verwezen naar de diëtist verwezen naar de diëtist Verweizing naar dietist Verweizing naar dietist Vers fruit eten vermageringsdieet toen ik een te hoog cholesterolgehalte had suiker en vet stoelgang soms vlees eten regelmatig eten probeer eens grenberries die zijn goed ter voorkoming blaasontsteking praktijkassistent en dietiste plotseling afvallen over koolhydraatvrij eten Op brood Rinse Appelstroop Om wat meer af te vallen i.v.m. het gebruik van maagbeschermers. Noodzaak van afvallen aan de orde gesteld en doorverwezen naar dietiste nit veel frites eten niet zoveel vet niet teveel vet niet teveel kool'hydraten Niet te vet eten of zoettigheid niet te vet eten niet meer dan 3 maaltijden per dag Nee Naar de dietist verwezen na hartinfarkt (groenten.noten, onverzadigde vbetzuren) Minder zout, minder zout en suiker gebruiken en oppassen met alcohol minder zout en meer water drinken minder vet, minder zoet eten minder vet eten minder vet en suiker minder vet
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 57 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
mijn huisarts vond dat ik was afgevallen en vroeg wat ik minder gegeten had? meer vis eten. minder zout. MEER VEZELS MEER VEZELS MEER VEZELS Meer drinken minder zout mdl problemen mbt B12 in mijn eten maaltijden beter verdelen over de dag maagdieet lijstje met eetadviezen kwijtraken van vocht in de benen via de voeding Jaarlijkese controle/bloedprikken Iv.m. .suikerziekte Internist en cardioloog Ik moest kalk en vitamineD gebruiken Ik doe mee aan een praktijkonderzoek. Ik ben door hem doorverwezen naar een dietiste. iets te hoog cholesterol,en hart ritmestoornissen i.v.m.diabetes i.v.m. suiker I.v.m. diabetrs i.v.m. cholesterol I.v.m mijn Reuma aandoening i.v.m hoge boeddruk i.v.m cholesterol homeopatisch arts geeft alg. advies Hij heeft zelfs een voedingsadvies avond Hij "controleerd"mijn eetgedrag daar ik 4 kilo te zwaar ben Gezonder eten, minder alchol Gezond eten meer bewegen Geen varkensvlees eten gebruik van koolhydraten fruit Een deel van de behandeling heeft te maken met voeding. Het is een vast aandachtspunt. Dit is niét bij de huisarts, maar een andere behandelend medicus. Daardoor is raadplegen van een diëtist niet nodig. Medicijnen en voedingssupplementen (ivm dieet!) worden zeker 4x per jaar gecheckt. drink veel water dieetlijst dieetist dieet voor diabeet 2 dieet diabetes type 2 de zoutpot laten staan De juiste voeding i.v.b.iets verhoogde bloeddruk, cholosterol clorestorolminder vet cholestorolarm eten Cholestorolarm dieet cholestorol verlagend cholestorol verlagen met pro active cholesterol verlagende voeding Bruin brood eten i.p.v. wit , veel drinken bruin brood eten emn meer vloeibaar vet gebruiken ipv Brood eten ipv crackers bij diabetes naar diabetes dietiste bij botontkalking = extra zuivel gebruiken Beter ontbijten en minder drinken afwisseling van voeding en groenten/ fruit afspraak maken bij dietiste advies bezoek diëtiste
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 58 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
aantal sneden brood etc. 3xper dag zeker eten
Bijlage 5 Kunt u kort aangeven wat de reden was van de afspraak (of afspraken) bij de diëtist? zoutbeperking zit in een rolstoel en vond mijn eigen te dik zat in het programma v h revalidatiecentrum waar ik was wilden 20 jaar geleden afvallen wilde graag paar kilo afvallen. wilde enkele kilo's afvallen wilde afvallen ivm verhoogd cholesterol Wilde afvallen wilde afslanken Was een paar kilo te zwaar voor een zoutarm en zoutloos, vegetarisch dieet voor mijn echtgenoot voor een dieet vond mezelf te dik.maar ze vond dat we goed gezond bezig waren.! voedingspatroon i.v.m. stoma voedingsadvies ivm overgewicht en hoge cholestrol voedings patroon Voeding zodanig aanpassen dat ik een medicijn voor een te traag werkende schildklier kan stoppen voeding bij prikkelbare darm vermagering na ziekte verdachte diabetis Vaststellen door internist van coeliakie vanwege een stoma aanleg met aangepaste voeding toen ik diabetes kreeg Tijdens opname in het ziekenhuis, eind jaren '70, was dit heel erg noodzakelijk. te zwaar, te hoog cholestorol te zwaar rugklachten te zwaar en hypoglykemie te zwaar te zwaar te veel kilootjes te veel afgevallen zonder oorzaak te trage stoelgang te mager, later te dik Te lage spiermassa te hoog kalium gehalte Te hoog kaligehalte van het bloed i.v.m. minder goed werkende nier. Te hoog clorestorol Te hoog cholestorol Te hoog cholestorol te hoog cholesterol gehalte Te hoog cholesterol te hoog cholesterol te hoog cholesterol te hoge suikerspiegel Te dik te dik Suikerziekte was de reden voor doorverwijzing suikerziekte en overgewicht suikerziekte suikerziekte suiker
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 59 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
suiker schildklierproblemen Revalidatie na hartaanval problemen gewicht en spijsvertering overgewicht/afvallen overgewicht, diabetes, vocht in de benen overgewicht in combinatie met diabetisch Overgewicht Overgewicht Overgewicht Overgewicht Overgewicht Overgewicht Overgewicht Overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht overgewicht op verzoek van huisarts op advies van thuiszorg Op advies maag darm lever arts Ontdekte diabetes2 ondervoeding na ziekenhuisopname Ondergewicht tijdens een ziekenhuisopname. ondergewicht ondergewicht Omdat ik te zwaar was en suiker werdt geconstateerd. Ben een heel jaar om de 2 weken naar die datist gegaan. Na dat jaar was ik 0 kilo lichter en mijn portemonnee € 250,-. Ik kreeg er hartkloppingen van als ik naar die diatist ging. met deze klacht ben ik naar de hartchirurg geweest en hij zij mij ook om te stoppen want de stress die je opbouwt is erger als die paar kilo te veel was zijn antwoord. Ik voel mij lekker in mijn vel dat dat pilletje. Om weer aan te komen na chemotherapie Of mijn eetpatroon goed was vanwege mijn verhoogde bloeddruk niet bij een diëtist nierziekte na operatie kanker maag/slokdarm NA MIJN HARTINFARCT na maag verwijdering wegens kanker Na diagnose coeliakie (glutenintolerantie) mogelijkheid van diabetis minder snoepen Mijn gewicht was te laag mijn chorastorol was te hoog Meerdere keren per dag kleinere hoeveelheden eten. Tevens uitzoeken voor welke voedingsmiddelen intolerantie bestaat. mee doen onderzoek UMC maagproblemen
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 60 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Maagklachten en daardoor te weinig eten gebruiken Maag- en darmklachtn maag- darm- galproblemen last van gewrichtsontstekingen klein overgewicht kijken of het voedingspatroon goed was Kans diabetes op oudere leeftijd i.v.m. erfelijkheid. En n.a.v. een herseninfarct in dec.2008. Waarvan ik in 2012 weer 100% genezen verklaart ben. Kalium te hoog.ingelicht over voedsel waar veel kalium in zit. jicht ja afvallen ivm mijn diabetici Ivm met mijn fybromialgie. ivm diabetes ik wou zejf wat af vallen Ik wou graag afvallen Ik wilde afvallen ik werd te dik na overgang Ik was op eigen houtje veel afgevallen en wilde van dietiste advies over het gezondste vervolgtraject. Ik vond mezelf te zwaar Ik moest afvallen Ik heb een kransslagader infarct gehad en moest afvallen. Ik ben licht-diabeet en afvallen zou een gunstig effect hierop kunnen hebben i.v.m. choreserol i.v.m. beginnende ouderdomssuiker hulp bij afvallen hulp bij afvallen Hoogte cholesterol hoge bloeddruk hoge bloeddruk Het vaststellen door de internist van glutenintollerantie Heb diabetes, maar goed onder controle glucose niveau gewichtsvermindering gewichtsafname gewicht vermindering gewicht toename na het stoppen met roken Gewicht Gestuurd door de huisarts gegroeit vanwegen pretnison Eet patroon, daarna gewoon bij voorgaande mensen Een vervelende anusscheur gaf aanleding om met een dietiste te praten door medeicijnen erg veel aangekomen en wilde daar graag vanaf. dieet vanwege cholesterol diagnose diabetes diabetisch diabetis melitis 2 diabetis diagnose Diabetis diabetis diabethus diabetes mellitus diabetes en overgewicht diabetes 2 diabetes 2 diabetes (ouderdom) Diabetes Diabetes
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 61 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Diabetes diabetes diabetes diabetes diabetes diabetes diabetes diabetes diabetes diabeet 2 diabeet 2 de gevolgen van de bestraling tegen prostaatkanker darmproblemen en overgewicht Constateren van diabetes combi vetarm en MDL klachten combi van vetarm, MDL ziekte en krakemikkig gestel cholestorol en toename buikomvang cholesterolgehalte cholesterol een beetje te hoog Cholesterol begin van diabetis avallen ivn m suij ivm suikerpatient Algemene info ivm overschakeling op insuline voor mijn diabetes. Afvallen i.v.m diabetes 2 afvallen bij overgewicht Afvallen Afvallen Afvallen Afvallen afvallen afvallen afvallen afvallen afval-wens! afslanksn advies om af te vallen i.v.m. hoge bloeddruk Advies m.b.t.voeding i.v.m. Diabetes type 2 advies afvallen aanleg voor suiker 3 mmanden 2000 na vaatoperatie ("broekoperatie")on ziekenhuis. Doel: lager cholesterolgehalte bloed 1e maal in 2007 na niertransplantatie. Onlags i.v.m.het Norovirus in combinatie met het Cytomegalovirus. Daar tussendoor i.v.m. Diabetes type 2 15 jaar geleden overgewicht
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 62 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Bijlage 6 Zijn er sommige medicijnen, die u nu gebruikt die volgens u uw eetlust beïnvloeden? ( zoals misselijkheid, droge mond, verandering van smaak en reuk) Kunt u hier een voorbeeld van noemen? weet niet welke voor het hart vesicare Vermindering van de eetlust verandering van smaak statine en pijnstilling Slechte reuk en smaak sertraline plaquenil plaquenil nog niet genoeg ervaring neen Misselijk misselijk metformine levocetirizine kramp in beenspieren Kepers Ja meer eetlust isoptin,geeft hoofdpijnklachten inhaler Spiriva en inhaler Alvesco heesheid gewichtstoename geen eetlust Gebruik van Victoza uvm diabetis enigszins droge mond door migraine-profylaxe enalapril eetlust verminderen door insuline een statine (anti chol.) en pijnstilling droge mond en misselijk Droge mond droge mond droge mond droge mond droge mond droge mond Bloedverdunners Bloeddrukverlagende middelen, droge mond bijwerking dikke enkels Artrotec 75 mg (Maagklachten; misselijkheid)Hoef dit middel echter maar steeds voor een bepaalde periode (7 dagen te gebruiken.) antidepressiva Altijd droge mond en dorst
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 63 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Bijlage 7 Zijn er sommige medicijnen, die u nu gebruikt die volgens u uw eetlust beïnvloeden? ( zoals misselijkheid, droge mond, verandering van smaak en reuk) Heeft uw huisarts het hier met u over gehad? Wat is hierover besproken? wat prioriteit moet hebben wat prioriteit heeft voeding aanpassen samen met de diabetisverpleegkundige afspraken gemaakt mbt gebruik Opletten dat je niet te zwaar wordt Niets aan te doen Mag ik niet minderen Maagbeschermer nemen; verergert de klacht blijkt meer dan dat het minder wordt.Ga dit bij een volgende kur bij de huisarts opnieuw melden. Klacht gemeld geen antwoord ontvangen is normaal bij deze pillen hoort er bij het zou na een periode wel minder worden,maar ik merk daar niets van het volgen van een dieet het feit en de raad bij ongemak iets in de mond te nemen, b.v. suikervrije pepermunt. er is weinig aan te doen dosering dit had de minste bijwerkingen dat het een bijwerking is dat het een bijwerking is dat haast ieder dat krijgt Apotheek kocht goedkopere medicijnen in aangepaste tandpasta
Bijlage 8 Hebt u wel eens - zonder dat u aan het afvallen was – in een half jaar tijd zes of meer kilo lichaamsgewicht verloren? Hebt u dit gewichtsverlies besproken met uw (huis)arts? Is hierop actie ondernomen door uw (huis)arts? Kunt u kort aangeven wat uw (huis)arts heeft gedaan? Was tijdens ernstig ziekteproces ( alvleesklier) vette voeding voorgeschreven verwijzing naar internist Verwijzing dietiste verwezen naar ziekenhuis ( darmkanker) Stress reductie probiotica voorgeschreven om de darmflore te herstellen proberen aan te sterken pijnstiller verstrekt, ben later opgenomen in een militair hospitaal overleg met internist opname ziekenhuis i.v.m. oorzaak van het afvallen Operatie galstenen onderzoek wat er aan de hand was onderzoek laten plegen onderzocht maar niets kunnen vinden Nieuwe hartklep, diverse pillen. naar ziekenhuis naar specialist en medicatie voorgeschreven. naar dietiste gestuurd naar de specialist gestuurd na de kuur herstel
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 64 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
na contact met Nefroloog M Cytolo Virus door opname in ziekenhuis en via infusen medicatie medicatie me laten opnemen in het ziekenhuis laten diagnosticeren: diabetes langzaam weer bijkomen van operatie ik was toen onder behandeling van een maag/darm specialist Ik heb hartrevalidatie gekregen. geruststelling flink eten om aan te sterken extra voeding wegens operatie extra voeding moeten eten Energiedrankjes en voedingssupplementen doorverwezen naar specialist doorverwezen naar specialist doorsturen internist Dieet gevolgd diatiste diabetes behandeling diabetes controle hartfunctie behandeld astronaut voeding voorgeschreven ander medicijn Aanvullende voeding voorgeschreven 0.a. doorgestuurd specialist en dietiste
Bijlage 9 Hebt u wel eens - zonder dat u aan het afvallen was – in een half jaar tijd zes of meer kilo lichaamsgewicht verloren? Hebt u dit gewichtsverlies besproken met uw (huis)arts? Is hierop actie ondernomen door uw (huis)arts? Waarom heeft uw (huis)arts hier geen actie op ondernomen? weinig zin, na genezing was ik snle weer op gewichgt Was reeds onder behandeling bij specialist Was nodig i.v.m. diabetes verandering van leefstijl van zelf overgegaan operatie omdat ik door de prednison veel vocht vasthield dus dat veranderde toen ik met dat medicijn stopte nog te kort geleden niet nodig, gewichtsverlies verklaarbaar niet nodig vond ik zelf ook niet nodig niet nodig Ik was in behandeling bij de oncoloog ik eet goed daarom niets aan gedaan hoort bij de operatie Hij is zelf gaan rommelen. het zou vanzelf overgaan Het was inde tijd dat mijn man overleed en mijn arts is tevreden met mijn huidige gewicht. het komt vanzelf weer goed herstel kwam vanzelf heb het zelf Had een burnout geen zorgen maken geen verstand van Lyme.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 65 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
geen idee kon geen kwaad zei hij dat ik iets afviel toen De medische wereld heeft geen verstand van Lyme!!!!!
Bijlage 10 Hebt u zo nu en dan behoefte aan extra informatie over optimale voeding voor senioren. Dus over vragen als Wat kunnen ouderen beter wel en wat kunnen ze beter niet eten en drinken en hoeveel mogen ze van alles? Wat zijn de specifieke ‘ouderenproblemen’ bij eten? En wat kan daar tegen gedaan worden? En over welke specifieke voedingonderwerpen zou u graag meer willen weten? zuivelprodukten zouten zout, suiker en aantal calorien Zout vervangers zout en suiker in de kant en klaar voeding zout zout zou het niet weten zoetigheden zijn aanvullende vitaminen nodig ? Zie reeds boven genoemd. Zorgen dat het eten zowel thuis maar vooral in ziekenhuizen en anderen zorghuizen veel aandacht aan de maaltijden geven welke voeding is ongeschikt voorouderen welke voeding goed is voor de ouderen welke vitaminen en mineralen botontkaling voorkomen, vergeetachtigheid, het zien en horen, voor de spieren etc. welke producten zijn gezond Wel of geen vlees? weet zo gouw niet weet op moment niet Weet niet Weet niet weet niet weet niet weet niet weet niet weet ik niet Wat, bij voorkeur, wel en wat niet eten. wat zit er in voeding. wat zit er in kant en klare voeding, en wat betekene de E-code op een verpakking. wat zit er in appels, bessen enz. aan vitamines wat ze beter wel en niet kunnen eten wat werkelijk goed voor je is en geen reclame praat wat wel of niet goed is als je maag- en darmproblemen hebt wat te eten bij botontkalking Wat niet en wat wel en de waarheid van alcohol gebruik ook voor je wel bevinden wat is slecht bij bepaalde medicijnen die ik gebruik wat is nu wel goed en wat niet. Soms is dat onduidelijk wat is gezonde voeding wat is een goed ontbijt en lunch en welke variaties zijn goed wat gezond is wat eet ik verkeerd en zou ik kunnen verbeteren wat een oudere standaart dient te eten en hoeveel warme maaltijden warme maaltijd warm eten Waarom ouderen niet meer zo veel 'trek' hebben Waar worden de botten sterker door, waar ouderen vooral te kort aan hebben en hoe ze dat met voeding aan kunnen vullen
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 66 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
vooral voedingswaarden voor kracht en geheugen voor elke leeftijd als het in bijzonder nodig is voedingswaarden voedingssupplementen voeding voor seni0ren voeding voor bloeddruk verlaging Voeding totaal voeding gewoonten om kanker en hartfalen zo veel mogelijk te voorkomen voeding en vitaliteit Voeding en kramp, voedingen uithoudingsvermogen Voeding en gewicht voeding en geheugen voeding die zrgt voor vitaliteit Voeding bij een te hoog cholesterolgehalte vochtinname Vleesvervangers vlees, vis en/of vegetarisch. vlees-kaas Vlees vis en eieren vlees en/of VIS vlees en vis en sommige groenten Vlees en vis Vlees beleg frisdrank Vlees vlees vlees Vitanines en medicijnen Vitamines en mineralen vitamines en mineralen vitamines en andere supplementen vitamines vitamines vitamines vitamines vitamines vitaminen, informatie over suiker en zout in voeding VITAMINEN VETTEN SUIKER vitaminen tekort Vitaminen in voeding en de "slechte" E nummers die er in onze voeding gestopt worden.Ook de toevoeging van antibiotica in vlees.Gaarne advies!! vitaminen en mineralen vitaminen vitaminen vitaminen vitamine rijke producten vitamine K vitamienen vitamens en mineralen vis via radio ivm oogproblemen vezelrijk, vetten en suikers vetten,vitamines,mineralen. Hoeveelheden,afwisseling van groentes. vetten en suiker Vetten vetten vetten
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 67 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
vetten vet en eiwitten Vet vet verzadigde en onverzadigde vetten Vervanger voor vis, daar hou ik niet van vervangende producten,o a suiker vermindering van smaak en dorst verlaging cholesterol en bloeddruk verborgen calorieën verbetering van hart en bloedvaten artrose veilig vlees, voorkomen artrose en botontkalking vegetarische voeding vegetarische maaltijden Vegetarische vegetarisch eten, gezonder of juist niet? vegetarisch eten variatie om alle bouwstoffen binnen te krijgen uitslag van de laatste onderzoeken en bevindingen tussendoortjes Toevoeging zout, suikers. Tips over lekker eten zonder dik te worden te vette maaltijden supplementen supplementen suikerpatient suiker specifieke voedingstips voor ouderen. specifieke vitamines e.d. Speciale aandachtspunten voor senioren soorten vet snel te bereiden, niet te ingewikkeld samenstelling van voorbewerkte consumptieartikelen relatie voeding/medicijngebruik recepten voor verantwoorde,gemakkelijk te bereiden maaltijden. over zetmeel en vlees over vetten, suikers en meelproducten over vetten ? Over specifieke, mogelijk in de toekomst te verwachten, ouderenproblemen. Nu het nog niet aan de orde is, beschik ik over voldoende informatie. over noten hoor ik soms verscillende meningen. wel goed (onverzadigd vet) of toch niet zo goed Over het algemeen variatie van eten Over een evenwichtig vegetarisch dieet, of in ieder gaval met minder vlees. over de warme maaltijden. over de kant en klare maaltijden, zijn die nou wel of niet gezond. over de hoeveelheid eten op latere leeftijd ouderenproblemen bij eten Opwarmen in magnetron ontbijt, lunch en avondeten ontbijt + beleg /warm eten vooral Ho;llandse kost ? onbelangrijk of de verhoudingen goed zijn zoals ik het nu doe. och dat weet ik niet zomaar.wij zorgen voor vezels,vitamines,groente en niet teveel suikers,maar een mens kan toch zomaar Kanker krijgen en dan valt alles in duigen met al je goede voornemens nvt nvt normale dingen in het leven noodzaak gezond te eten
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 68 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Nieuwe voedingsgewoonten. Uitbannen van brood en pasta's e.d. uit de schijf van 5. nieuwe inzichten ( schijf van 5 ) Niets specifieks maar juist antwoorden op de vragen die u geopperd heeft in de regels hierboven. niets specifiek niets speciaal niets sepciaals niets niet specifiek niet specifiek niet bijzonder moet je nu bv wel 2ltr water pd drinken. wel of geen vlees. of een keer per week.bijvoorbeeld. Misleidende reclame door producenten is een irriterende zaak Minder zout gebruik en toch smakelijk eten melkproducten, vetten en suiker meer in het algemeen en als ik producten tegen kom die nieuw voor me zijn. meer geld magnetron maaltijden maaltijden maaltijden lekkere vervangers van koek en snoep kunstmatige toevoegingen (nadelig) koolhydraten koolhydraden eneiwitten koolhijdraten Koffie kmomt niet zo direct in mij op klener wordende maag en toch voldoende binnenkrijgen Kcal in voeding en dranken kant en klaar eten is melk nu wel of niet gezond is het eten van zuivelptoducten i.p.v.koolhydraten soms beter is brood slecht?? informatie over de meest gangbare voedingsmiddelen is meegenomen WEten is Meten. in zijn geheel op de hoogte blijven in het algemeen Ik zoek dat steeds op internet op. ik neem overal info mee waar ik interesse in heb Ik heb een specifiek persoonlijk voedingspatroon, onder medische controle en begeleiding. Ik heb interesse voor wat daarop betrekking kan hebben. Dat is dus niet in het algemeen aan te geven. Ik heb een lijst met voorbeelden van 1 aanbevolen/2.soms en 3. bij uitzondering!! ik heb daarover nooit nagedacht Ik ben breed gëïnteresseerd. hypoglikemie,zodat ik weet wat ik het beste kan eten en wanneer over de hele dag,zodat ik dan niet beroerd word en begin te trillen.Bij dedietiste kwam ik er niet uit Hoor, zie en lees er voldoende over hoofdmaalltijden hoeveelheidsuiker en zout hoeveelheid voedsel per maaltijd / vegetarisch eten absolute noodzaak(?)van vitamines en mineralen Hoeveelheid voedingsmiddelen per dag is voldoende om optimaal te functioneren? hoeveelheid vocht die nou WERKELIJK nodig is Hoeveelheid eten plus vetten hoeveelheid eten hoeveelheid en soort voeding hoeveelheid calorieën in bepaalde producten hoeveelheid calorieën hoeveelheden voeding hoeveelheden van alles hoeveelheden per maaltijd
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 69 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
hoeveelheden groenten en fruit hoeveelheden en als je bepaalde voedingsstoffen niet verdraag,zoals zuidvruchten. hoeveelheden - welke vitaminen hoeveelheden hoeveel mogen ze van alles Hoeveel calorien per dag wenselijk is voor de ouderen. hoeveel caloriën heeft een ouder persoon per dag nodig? hoeveel brood aardappelen en groente je mag eten Hoe je met goede voeding aan Alle vitamines kan komen zonder pillen te slikken Hoe het best tot een evenwichtig en gezond voedingspatroon te komen. het warme eten het gehele voedingspatroon het gebruik van vet i.v.m. choresterol het eten van vetten het bereiden van groentes Heb geen specifieke wensen hart en vaat problematiek Groenten granen en bonensoorten goedkope en toch gezonde middelen goede en goedkope maaltijden goede en gemakkelijke recepten bv. over groente Gif vrije voeding Gezonden en vezelrijke voeding Gezonde, niet dikmakende voeding Gezonde voedzame maaltijden gezonde voeding gezonde voeding gezonde voeding gezonde voeding gezonde menu-ideeën gezond weekmenu per seizoen Gezond koken gezond eten gezond eten gevaren van TE VEEL eten geen voorkeur geen trek meer in bijv. warm eten Geen specifieken onderwerpen geen specifieke wensen geen specifieke onderwerpen, in het algemeen geen specifieke geen overdaad eten geen ikheb voldoende documentatie geen idee geen idee geen idee geen idee geen idee geen idee geen idee geen idee geen echte mening zelf aanvoelen wat goed is Geen gebruikvan vet gebruik zout en suiker gebruik voedingssupplenten gebruik ven voedingssupplementen
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 70 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
Gebruik van zout gebruik van vlees, zout en vetten gebruik van vlees en vleesvervangers gebruik van koolhydraten gebruik van goede en slechte vetten gebruik suiker en andere zoetstoffen gebalanceerde avondmaaltijden fruit of vruchtensappen fruit extra vitamines en anti oxidanten extra vitamine pillen extra vitamine evenwichtige voeding eten en drinken Eten buiten de deur en kant en klaar maaltyden eten eiwitten en vetten eiwitrijke voeding eigenlijk een herhaling/bevestiging van alles wat ik al eerder wist Eigenlijk alle voedingsmiddelen. eenvoudige warme maaltijden eenvoudige en smakelijke gerechten een normaal gezond en begrijpelijk advies E-nummers e nummers drinken drank,diepvriesvoeding diverse divers Dikmakers Diabetes de voedingswaarcden De invloed van voeding op bloeddruk en bloedsuikerspiegel. Welke produkten zijn hiervoor ondersteunend. de hoeveelheid eten de hoeveelheden,daar wordt heel verschillend over gedacht de gevolgen van teveel zout in de voeding dagelijksevoeding dagelijkse kost dagelijkse combinaties van voedingsproducten combi van div. kwalen. Vetophoping bij normaal gewicht. calorieén broodsoorten, fruit i.v.m. suikergehalte brood, gronte, fruit, frisdrank, alcohol brood - pap - fruit -aardappelen - macaroni. Blik/vers groente, alcohol Bijvoorbeeld over welke voeding energie geeft / neemt. bij een afvalprogramma kans op tekorten aan vitamines enz. bij diabetes b.v.groenten avondmaaltijden als je weinig vlees eet,is dat erg nadelig? allles Alles wat dient om de juiste samenstelling van het eten te bevorderen. alles over voeding voor ouderen alles mag Alles in het algemeen, alles
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 71 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013
TeraKnowledge··
Bureau voor Onderzoek
alles alles Allerlei Alleen dingen die niet goed zijn voor de gezondheid alle onderwerpen Alle Algemene informatie. algemene informatie algemene dingen algemene dagelijkse voeding algemene algemeen: als reminder of ik nog wel let op gezonde voeding Algemeen algemeen algemeen alcohol aderverkalking aardappelen aantal calorieen,hoeveelheden 3 keer per dag eten 1 persoon gerechten (varkens)vlees
Onderzoeksverantwoording Dit onderzoek is uitgevoerd door bureau TeraKnowledge® in de maand juni 2013 onder 750 Nederlandse 65-plussers met een gemiddelde leeftijd van 74 jaar door middel van online interviews.
Eindrapport Senioren en Voeding Unie KBO Versie 2.0, 20 september 2013
Pagina 72 van 72 TeraKnowledge Copyright 2013