Seriousources serieus onderzocht Reacties van mediagebruikers op een nieuwe vorm van publiceren
Sander Kruitwagen Ruben Logjes Oktober 2010
Een 3D-rapport
Inhoudsopgave 1
Samenvatting ........................................................................................ 5
2
Inleiding ................................................................................................. 7
3
Onderzoeksopzet .................................................................................. 9
3.1
Scenario’s .......................................................................................... 9
3.2
Onderzoeksvragen........................................................................... 14
3.3
Methode & Protocol ......................................................................... 14
3.4
Dataverwerking ................................................................................ 16
4
Resultaten ........................................................................................... 17
4.1
Deelnemers ...................................................................................... 18
4.2
Scenario A – Culemborg Persplein .................................................. 19
4.3
Scenario B – 100ondernemers.nl .................................................... 21
4.4
Scenario C – Zoover Reisreportageservice ..................................... 23
4.5
Scenario D – Karwei Kluskennis ...................................................... 25
4.6
Vergelijking scenario’s ..................................................................... 27
4.7
Rangschikking scenario’s ................................................................ 29
4.8
Algemene evaluatie ......................................................................... 35
5
Conclusies .......................................................................................... 37
6
Richtlijnen ........................................................................................... 41
Over het 3D-project ...................................................................................... 53
‘Designing the Daily Digital’
4
Seriousources serieus onderzocht
1
Samenvatting De mediawereld worstelt al enige tijd met enkele recente ontwikkelingen, in het bijzonder de toenemende consumptie van informatie via digitale kanalen ten koste van de traditionele ‘off-line’ kanalen. Deze trend heeft onder andere effect op de manier waarop (kwaliteits)informatie op een rendabele manier gecreëerd en gepubliceerd kan worden. Een goed digitaal verdienmodel bestaat nog niet en de consument gaat er steeds meer vanuit dat allerlei vormen van informatie gewoon gratis verkrijgbaar zijn via het internet. Tegen deze achtergrond is start-up bedrijf Seriousources begonnen met de ontwikkeling van een nieuw verdienmodel voor het digitaal (her)publiceren van informatie. In het concept wat zij beogen, betaalt een sponsor een of meer bronnen (uitgevers) voor de vergaring van kwaliteitsinformatie, welke vervolgens gebundeld (en gratis) wordt aangeboden aan de consument, met een voordeel voor de sponsor. In het onderzoek dat in dit rapport beschreven wordt, is de reactie van de consument op het concept van Seriousources onderzocht. Samen met Seriousources zijn vier scenario’s samengesteld voor mogelijke uitwerkingen van hun concept. Deze scenario’s zijn in individuele sessies aan in totaal 19 personen voorgelegd. Hun mening over het concept is gepeild door ze de scenario’s te laten beoordelen en ze hierover te interviewen. De belangrijkste resultaten zijn: Het feit dat informatie gesponsord wordt door partijen met een eigen secundair belang, lijkt geen problemen op te leveren voor de beoordeelde betrouwbaarheid van die informatie. Het concept van Seriousources biedt dus perspectief om verder te ontwikkelen. Andere factoren bepalen wel hoe gebruikers de betrouwbaarheid van de geboden informatie beoordelen, bijvoorbeeld de perceptie van het belang van de aanbieder, de bron van de informatie, maar ook de vormgeving. Het is bij het aanbieden van informatie belangrijk dat gebruikers duidelijkheid hebben over de achterliggende constructie. Hoe beter gebruikers begrijpen hoe de dienst tot stand komt, hoe eerder ze de informatie zullen vertrouwen en hoe groter de kans dat ze de dienst zullen gebruiken. Transparantie over de totstandkoming van de dienst en de verhoudingen tussen de partijen is dus gewenst.
5
‘Designing the Daily Digital’
Het verzamelen (eventueel vanuit verschillende bronnen) en gebundeld herpubliceren van kwaliteitsinformatie kan toegevoegde waarde opleveren voor de consument. Hierbij dient er echter een goede doelgroep gedefinieerd en geanalyseerd te worden met betrekking tot behoeftes en voorkeuren. Het simpelweg bundelen van relevante informatie is niet voldoende: de manier waarop het wordt aangeboden wordt, speelt ook een belangrijke rol. Daarnaast moet een dienst duidelijk toegevoegde waarde hebben boven andere soortgelijke diensten.
6
Seriousources serieus onderzocht
2
Inleiding Het innovatieproject “Designing the Daily Digital” (3D) richt zich op innovatie van de (Nederlandse) media. Nieuwe toepassingen worden ontwikkeld en geëvalueerd om te komen tot richtlijnen voor succesvolle innovatie binnen de media. In het onderzoek dat door het lectoraat Infonomie en Nieuwe Media van de Hogeschool Zuyd wordt verricht, staat de gebruiker en zijn/haar beleving bij informatieconsumptie centraal. Meer informatie over het 3D-project vindt u in de bijlage. In een project dat in opdracht van Seriousources is verricht, is gefocust op het digitaal (her)publiceren van kwaliteitsartikelen binnen nieuwe commerciële constructies. Seriousources beoogt een nieuw verdienmodel voor kwaliteitsinformatie, waarbij informatieleveranciers, lezers en derde partijen elkaar vinden in gezamenlijke constructies. In deze constructies wordt een informatieleverancier (uitgever) betaald door een derde partij (sponsor) om (kostbare) kwaliteitsinformatie gratis beschikbaar te stellen aan het publiek (de lezer). Bijvoorbeeld een reiswebsite X die krant Y betaalt om reisreportages uit die krant gratis beschikbaar te stellen op de site van X (en zo zelf meer bezoekers te trekken). Dit levert een win-win(-win) situatie op: de uitgever kan meer verdienen aan (reeds gepubliceerde) content, de sponsor krijgt meer aandacht, en de lezer ontvangt gratis kwaliteitsinformatie. Dit concept is in vele diverse variaties uitvoerbaar, met verschillende soorten belanghebbenden. Vooralsnog is het concept gebaseerd op ideeën en visies, en ontbreekt het aan daadwerkelijk resultaat. Dit onderzoek is een eerste aanzet tot het meten van de effectiviteit van het concept en richtte zich op de ervaringen van de belangrijkste belanghebbende: de consument. Om dit concept te laten slagen, moet de eindgebruiker namelijk de meerwaarde van deze dienst inzien, zonder negatieve gevoelens over bijvoorbeeld de betrouwbaarheid te hebben. Voor dit onderzoek zijn vier scenario’s ontwikkeld als mogelijke uitwerkingen van ‘het Seriousources-concept. In het volgende hoofdstuk worden deze scenario’s toegelicht en wordt in de onderzoeksopzet beschreven hoe deze scenario’s geëvalueerd zijn met een 19-tal deelnemers. De resultaten van dit onderzoek worden beknopt gepresenteerd met betrekking tot: a) een profiel van de deelnemers; b) bevindingen per
7
‘Designing the Daily Digital’
scenario; c) een vergelijking daartussen; en d) resultaten aangaande het algemene concept. In hoofdstuk 5 worden de conclusies van dit onderzoek gegeven en tot slot worden in Hoofdstuk 6, op basis van de conclusies, en aan de hand van een variatie op het Value-Process Framework, richtlijnen gegeven voor verdere uitwerking van het Seriousources-concept.
Sander Kruitwagen
[email protected]
Ruben Logjes
[email protected]
© HZ-INM, oktober 2010
8
Seriousources serieus onderzocht
3
Onderzoeksopzet In dit onderzoek zijn de ervaringen en beoordelingen van consumenten getest voor het door Seriousources geambieerde concept. Dit is gedaan met behulp van vier scenario’s met mogelijke uitwerkingen van het concept. Dit hoofdstuk beschrijft deze vier scenario’s en hoe ze binnen dit onderzoek geëvalueerd zijn.
3.1 Scenario’s De ervaringen van de consument worden in dit onderzoek getest met behulp van vier scenario’s. De scenario’s zijn door Seriousources ontworpen en in samenwerking met het 3D-projectteam aangepast voor een gebruikersonderzoek. De scenario’s zijn zo ontworpen dat ze een zo gevarieerd mogelijk aanbod creëren van mogelijke uitwerkingen van het concept. Hierbij is onder andere gevarieerd in: sector van de ‘content-recommender’ (niet-commercieel tot zeer commercieel) motief voor content-ontsluiting (dienst aan klant tot conversie-tool) scheiding commercieel vs. redactioneel (geïntegreerd tot ‘apart’ weergegeven) bronvermelding (van ‘knipselweergave’ tot tekst met subtiele vermelding) soort bron (publieksbladen en kranten tot vakpers) toepassing (van eigen website tot sociale media) contentwaarde (zowel betaald als onbetaalde content) De vier scenario’s worden op de volgende pagina’s beschreven gelijk aan de manier waarop ze gepresenteerd zijn aan de deelnemers. De begeleidende tekst geeft weer wat deelnemers verteld kregen tijdens de interviewsessie. Elk scenario heeft specifieke aspecten waarover tijdens de evaluatiesessies vragen zijn gesteld; deze zijn ook te lezen in de beschrijvingen. De scenario’s zijn fictief en dienden slechts ter illustratie van de ideeën van Seriousources. De afbeeldingen die gebruikt zijn in de scenario’s, zijn aangepaste versies van screenshots of compleet ontworpen met behulp van grafische software.
9
‘Designing the Daily Digital’
Scenario A – ‘Culemborg Persplein’ Intro: Stel je bent inwoner van de gemeente Culemborg. Er zijn een aantal belangrijke actuele kwesties waar veel over gepraat wordt onder de bewoners. Je wilt er meer over weten, om betrokken te zijn en een gegronde mening te kunnen vormen.
Scherm 1: Je gaat naar de website van de gemeente Culemborg [Vraag: “Waar is volgens jou de beste informatie te vinden op deze pagina?”]. In dit scenario ga je naar het Persplein.
Scherm 2: Het Persplein is een verzameling persdossiers over actuele zaken gerelateerd aan Culemborg, geknipt uit onafhankelijke media.
Scherm 3: Je selecteert het dossier over de nieuwe A2 en komt terecht bij een prikbord met artikelen en reacties gerelateerd aan dit thema. Je kunt zelf reageren of dingen doorsturen naar anderen via sociale media platforms.
Scherm 4: Je kijkt ook nog naar een ander dossier over integratie en rellen in Culemborg.
10
Seriousources serieus onderzocht
Scenario B – ‘100ondernemers.nl’ Intro: Stel je bent een zelfstandig ondernemer. Je wilt weten wat je als zelfstandige wel en niet met je pensioengeld mag doen.
Scherm 1: Op de website van het Financieel Dagblad vind je een artikel over pensioengeld m.b.t. een eigen zaak. Het blijkt dat je voor deze informatie abonnee moet zijn of dient te betalen. Je ziet echter dat het artikel ook gratis beschikbaar is op de site 100ondernemers.nl en gaat daarom daarheen.
Scherm 2: Je komt terecht op de site van 100ondernemers.nl en leest daar het artikel van het FD over het stoppen van pensioengeld in je eigen zaak. [Vraag: “Wat vind je ervan dat je het verhaal wel op een andere site kunt lezen?”]
Scherm 3: Je wilt nog wat meer weten over deze site en gaat naar de startpagina van 100ondernemers. Het blijkt dat ze nog meer artikelen uit onafhankelijke pers beschikbaar hebben.
Scherm 4: Je leest nog een paar andere artikelen en die blijken erg waardevolle informatie te bezitten over ondernemerschap.
11
‘Designing the Daily Digital’
Scenario C – ‘Zoover Reisreportageservice’ Intro: Stel je wilt een weekendje weg. Je hebt iets gehoord over Gent, maar weet nog niet of het daar leuk is. [Vraag: “Zou je deze informatie via het Belgisch Verkeersbureau of via Google zoeken?”]
Scherm 1a: [via Verkeersbureau] Je gaat naar de website van het Belgisch Verkeersbureau. [Vraag: “Welke informatie lijkt je het meest interessant op deze pagina?”]. In dit scenario kies je voor de verzameling van reisreportages.
Scherm 2: Je komt terecht op de Belgiëpagina van Zoover. Je kiest voor de Zoover reisreportage service om meer over Gent te weten te komen.
Scherm 1b: [via Google] Je zoekt via Google en krijgt deze zoekresultaten te zien. [Vraag: “Waar zou je wel en waar zou je niet op klikken?”]. In dit scenario kies je voor de onafhankelijke reisreportages van Zoover.
Scherm 4: Je leest een artikel over feestvieren in Gent, geschreven door De Morgen.
12
Scherm 3: In de reisreportage-service zie je dat er verschillende artikelen over Gent zijn gebundeld, geknipt uit allerlei bronnen.
Seriousources serieus onderzocht
Scenario D – ‘Karwei Kluskennis’ Intro: Stel je hebt net een huis gekocht dat gerenoveerd moet worden. Je wilt zo veel mogelijk te weten komen over klussen in huis en dan vooral over de badkamer, die je over een aantal maanden wilt gaan aanpakken.
Scherm 1: Je gaat naar de site van Karwei. Je ziet dat ze een nieuwe dienst hebben, genaamd Kluskennis en besluit dit te gaan bekijken.
Scherm 3: Je krijg meteen een email binnen met het dossier van afgelopen maand; je downloadt het dossier.
Scherm 2: Met Kluskennis wordt informatie over klussen uit allerlei media gebundeld voor jou op basis van je voorkeuren. Maandelijks ontvang je een bundel in je email. [Vraag: “Zou jij je hiervoor inschrijven?”]. In dit scenario schrijf je je in voor de categorie badkamer.
Scherm 5: Op de site van Karwei kom je ook iets tegen over de Karwei kaart. [Vraag: “Bekijk de voordelen van de Karwei kaart. Welke vind je de meest waardevolle?”]
13
Scherm 4: Je bladert door het dossier heen en komt allerlei informatie tegen over het verbouwen van badkamers, o.a. uit het blad “Ik ga bouwen”. Ook kom je wat reclames tegen voor artikelen van Karwei.
‘Designing the Daily Digital’
3.2 Onderzoeksvragen De hoofdvraag voor dit onderzoek is: 1. Wat vindt de consument van een ‘Seriousources-achtige dienst’ (kostbare content die gratis beschikbaar wordt gesteld door een vorm van sponsoring)? Subvragen zijn: 2. Begrijpt de consument de constructie waarmee de informatie beschikbaar wordt gesteld? 3. Is de consument positief over de dienst en de geboden informatie? 4. Vindt de consument de dienst en de informatie betrouwbaar? 5. Zou de consument een dergelijke dienst gebruiken? Deze vragen zijn voor elk individueel scenario, evenals voor het overkoepelende concept, bekeken.
3.3 Methode & protocol De evaluatie is gedaan aan de hand van individuele interviewsessies met in totaal 19 deelnemers. Deze deelnemers zijn geselecteerd vanuit het Mediainnovatie Panel; een verzameling personen met interesse voor innovaties in de media. In het hoofdstuk met resultaten wordt meer informatie over de deelnemers gegeven. De interviewsessies vonden plaats in vergaderlocaties in Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Breda, Eindhoven en Maastricht. Een interviewsessie bestond uit vier delen:
Deel 1 – Deelnemersprofiel Vooraf aan het interview zijn enkele vragen gesteld om een deelnemersprofiel te kunnen schetsen omtrent de consumptie van nieuws en informatie.
Deel 2 – Beoordeling stakeholders Voordat de vier scenario’s aan de deelnemer getoond werden, is hem/haar gevraagd een aantal ‘stakeholders’ te beoordelen op hun betrouwbaarheid (als ze bekend zijn bij de deelnemer). Deze stakeholders betreffen alle partijen (bedrijven, instanties en media) die voorkomen in de scenario’s plus enkele willekeurige partijen ter referentie.
14
Seriousources serieus onderzocht
Deel 3 – Evaluatie scenario’s Vervolgens zijn de deelnemers geïnterviewd over hun mening en gevoelens aangaande de vier scenario’s. De vier scenario’s zijn uitgewerkt in slideshows met screenshots die de werking tonen van de in het scenario beschreven dienst. De scenario’s zijn één voor één aan een deelnemer gepresenteerd, waarbij de volgorde van scenario’s gewijzigd is bij iedere deelnemer. Tijdens het uitleggen van een scenario is de deelnemer op vooraf bepaalde momenten gevraagd hoe hij/zij een bepaalde actie zou aanpakken; deze momenten zijn per scenario verschillend en gaan in op mogelijke keuzes die de consument zou maken bij het interacteren met een dergelijke dienst. Na het uitleggen van elk scenario is de deelnemer geïnterviewd. Dit interview was half-open; er volgden eerst enkele vaste vragen waarmee de deelnemer een scenario beoordeelt, namelijk: Hoe betrouwbaar vindt u de geboden informatie? [op een Likert-schaal van -3 tot +3] Hoe waardevol vindt u de geboden informatie? [op een Likert-schaal van -3 tot +3] Hoe gemakkelijk vindt u de beschreven dienst? [op een Likert-schaal van -3 tot +3] Hoe waarschijnlijk is het dat u de beschreven dienst zou gebruiken? [op een Likert-schaal van -3 tot +3] Daarna stelde de interviewer enkele vervolgvragen omtrent specifieke aspecten van elk scenario, mede op basis van de door de deelnemer gegeven antwoorden
Deel 4 – Rangschikking scenario’s Nadat de deelnemer over alle scenario’s was geïnterviewd, volgden enkele vragen met betrekking tot verschillen tussen de vier getoonde scenario’s en algemene vragen over het gebruik van informatievoorzieningen. De deelnemer is ook gevraagd de vier scenario’s te rangschikken op volgorde voor de volgende aspecten: ‘voorkeur om te gebruiken’, ‘betrouwbaarheid’ en ‘nieuwheid’.
15
‘Designing the Daily Digital’
3.4 Dataverwerking De verschillende data die tijdens de interviews verzameld zijn, zijn zowel kwantitatief als kwalitatief geanalyseerd om antwoord te bieden op de onderzoeksvragen. Met de antwoorden vanuit deel 1 van het interview is een profiel geschetst van elke deelnemer. Op basis van de opmerkingen van deelnemers, is voor elke deelnemer een score bepaald voor het gebruik van social media (-2: zeer weinig tot +2 zeer veel), de mate van informatieconsumptie (-2: zeer weinig tot +2 zeer veel) en de verhouding tussen fysieke en digitale informatieconsumptie (-2: geheel fysiek tot +2: geheel digitaal). Een indicatie voor de betrouwbaarheid van de vier scenario’s is verkregen met behulp van de beoordelingen en rangschikking van de vier scenario’s op het gebied van betrouwbaarheid. Antwoorden op de andere beoordelingsvragen (met Likert-schalen na elk scenario) geven aan hoe waardevol men de vier beschreven diensten vindt, in hoeverre men ze zou gebruiken en hoe gemakkelijk ze dat zouden vinden. De toelichting die deelnemers op deze antwoorden geven, zijn gebruikt om aan te geven waarom deelnemers iets vinden, en om eventuele verschillen tussen deelnemers te verklaren. De rangschikkingen die de deelnemers maakten voor de vier concepten en de toelichtingen hierop zijn gebruikt om te analyseren of men verschillen ervaart tussen de vier gegeven scenario’s en zo ja, welke populairder zijn, en waarom. Resultaten uit bovenstaande analyses plus overige algemene reacties van deelnemers zijn gebruikt om antwoord te geven op de hoofdvraag van dit onderzoek: wat vindt de consument van een Seriousources-achtige dienst?
16
Seriousources serieus onderzocht
4
Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. Eerst worden de deelnemers toegelicht, vervolgens worden de resultaten per scenario’s beschreven, daarna volgen de resultaten waarin de scenario’s vergeleken worden en tot slot wordt een algemene evaluatie voor het gehele concept gegeven. In de resultaten zijn zowel kwantitatieve als kwalitatieve data meegenomen. De kwantitatieve data is in de vorm van grafieken weergegeven; bijvoorbeeld een visualisatie van de beoordelingen van de deelnemers. Statistische analyses met deze data leverde geen duidelijke significante verbanden aan, maar dit werd ook niet beoogt in dit onderzoek: In deze fase van conceptontwikkeling is het voor Seriousources waardevoller om over kwalitatieve data te beschikken die de meningen van de consument weergeeft. Hiermee kunnen ze hun product beter tegemoet laten komen aan de wensen en behoeftes van hun beoogde gebruikers. De kwalitatieve data vanuit dit onderzoek bestaat vooral uit opmerkingen van de deelnemers, in de vorm van quotes. Deze quotes zijn voor elk scenario en voor het algemene concept geanalyseerd middels een Affinity Diagram methode om de harde data (met name de beoordelingen) meer kleur te geven en aan te geven hoe deelnemers ergens over denken en waarom ze iets goed of slecht vinden. In dit rapport zijn alle analyses samengevat tot de meest belangrijke bevindingen.* Deze samenvattende beschrijvingen worden toegelicht met de meest sprekende quotes, welke zijn weergegeven als vierkante tekstvakjes. Hierbij geeft de kleur van het vakje aan of de opmerking neutraal (geel), positief (groen) of negatief (rood) was.
“Dit is een neutrale opmerking”
“Dit is een positieve opmerking”
“Dit is een negatieve opmerking”
* Voor de volledige resultaten kan contact worden opgenomen met de auteurs.
17
‘Designing the Daily Digital’
4.1 Deelnemers Aan dit onderzoek hebben 19 personen deelgenomen. Deze groep deelnemers heeft een verdeling in: Geslacht: 12 man (61%), 7 vrouw (39%) Leeftijd: 19 t/m 64 jaar, gemiddeld 33 jaar Woonplaats: rondom gebieden Maastricht, Eindhoven en Randstad 3 Ondernemers en 4 media-gerelateerde personen Manier van nieuwsconsumptie
Figuur 1: Verdeling van deelnemers m.b.t. leeftijd, gebruik van sociale media (-2 ‘zeer weinig’ tot +2 ‘zeer veel’), mate van informatieconsumptie (-2 ‘zeer weinig’ tot +2 ‘zeer veel’) en verhouding tussen fysiek en digitaal leesgedrag (-2 ‘vooral fysiek’ tot +2 ‘vooral digitaal’).
18
Seriousources serieus onderzocht
4.2 Scenario A – ‘Culemborg Persplein’ Deelnemers hebben scenario A als volgt beoordeeld op het gebied van betrouwbaarheid, waarde, gemak en kans op gebruik:
Scenario A Percentage deelnemers 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Betrouwbaarheid Waarde Gemak Kans op gebruik Scores:
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
Figuur 2: Antwoorden door de deelnemers op de vragen 'Hoe betrouwbaar acht je de informatie?', 'Hoe waardevol acht je de dienst?', 'Hoe gemakkelijk vind je de dienst?' en 'Hoe groot acht je de kans dat je de dienst zou gebruiken?’, allen beoordeeld voor scenario A op een Likert-schaal van -3 tot +3.
Met betrekking tot de betrouwbaarheid, de waarde en de kans dat men deze dienst zou gaan gebruiken, zijn de meningen redelijk positief, maaar wel enigszins verdeeld. Omtrent het gemak van de dienst zijn de deelnemers positiever. Vanuit de opmerkingen van de deelnemers zijn de volgende belangrijkste resultaten gehaald voor scenario A: De achterliggende gedachte van de dienst is duidelijk voor de participanten; ze begrijpen dat de gemeente Culemborg met deze dienst inwoners wil informeren over actuele zaken in de regio. De constructie waarin dit gebeurt, is niet altijd helemaal duidelijk, maar het feit dat er betaald zou worden voor informatie levert geen problemen op voor de betrouwbaarheid van de informatie. Wel levert de rol van de gemeente enige twijfels en vragen op; enerzijds zijn er deelnemers die vertrouwen hebben in de onafhankelijkheid van de gemeente bij het aanbieden van deze dienst, maar anderzijds zijn er ook deelnemers die bang zijn dat de gemeente alleen positieve berichten (over de gemeente) zal plaatsen. De twijfels hierover kunnen in principe alleen weggenomen worden door de
19
‘Designing the Daily Digital’
dienst daadwerkelijk over langere periode te gebruiken (en te ervaren wat voor berichten er geplaatst worden), maar het is duidelijk dat consumenten waarde hechten aan de ‘eerlijkheid’ van de aanbieder. Er bestaan meningsverschillen over de mogelijke waarde van de dienst. Sommige deelnemers willen graag lokaal op de hoogte blijven van ontwikkelingen, en zien het nut van deze dienst wel in. Andere deelnemers voelen die behoefte minder, of geven aan die informatie wel op andere manieren te krijgen, bijvoorbeeld via lokale kranten. Ook omtrent de vormgeving van de dienst heersen verschillende opvattingen. Er zijn deelnemers die het ‘prikbord-idee’ waarderen, maar er zijn ook deelnemers die de site niet bij de gemeente-site vinden horen en van mening zijn dat alle ‘franje’ ten koste gaat van de bruikbaarheid en leesbaarheid.
“Dit komt uit onafhankelijke media en niet vanuit de gemeente, dus dat zie ik wel als betrouwbaar.”
“Ik ben bang dat gemeentes in veel gevallen censuur zouden toepassen en alleen de positieve berichten plaatsen.”
“Het is zelfs de plicht van de gemeente om de mensen te informeren.”
“Ik vind hem vrij waardevol, want ik lees geen lokale krant en hiermee zou ik toch wel lokaal nieuws kunnen lezen.”
“Ik denk dat iemand van de gemeente de kranten bijhoudt, en artikelen in deze dienst zet.”
20
“Ik kan het niet geloven; heel raar. Het belang van een krant en gemeente zijn eigenlijk elkaars tegengestelde!”
“Dit moet dan zo'n database zijn met allerlei tags en kruisingen. waarmee al die informatie bij elkaar komt.”
Seriousources serieus onderzocht
4.3 Scenario B – ‘100ondernemers.nl’ Deelnemers hebben scenario B als volgt beoordeeld op het gebied van betrouwbaarheid, waarde, gemak en kans op gebruik:
Scenario B Percentage deelnemers 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Betrouwbaarheid Waarde Gemak Kans op gebruik Scores:
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
Figuur 3: Antwoorden door de deelnemers op de vragen 'Hoe betrouwbaar acht je de informatie?', 'Hoe waardevol acht je de dienst?', 'Hoe gemakkelijk vind je de dienst?' en 'Hoe groot acht je de kans dat je de dienst zou gebruiken?’, allen beoordeeld voor scenario B op een Likert-schaal van -3 tot +3.
Over alle aspecten zijn vrijwel alle deelnemers behoorlijk positief voor scenario B: De informatie wordt betrouwbaar bevonden; de dienst is waardevol en gemakkelijk; en de kans dat men een dergelijke dienst zou gebruiken, acht men vrij hoog. Aangaande de betrouwbaarheid en de kans op gebruik zijn toch ook een paar negatieve beoordelingen. Vanuit de opmerkingen van de deelnemers zijn de volgende belangrijkste resultaten gehaald voor scenario B: De werking is duidelijk, er wordt vanuit gegaan dat er iemand of een aantal mensen actief bezig is met het verzamelen van content, die geschikt is voor ondernemers. Het doorklikken naar de site van 100ondernemers.nl (om een artikel gratis te lezen i.p.v. ervoor te betalen) wordt door een kleine meerderheid meteen gedaan; de andere mensen hebben hun twijfels, of vinden het vreemd dat het op deze manier gebeurt. Omtrent de afspraken heerst er voornamelijk neutraliteit onder de deelnemers; er zullen wel regelingen zijn, toestemming verleend worden, of sprake zijn van een wederzijdse dienst. Toch is ook een deel negatief over de rol van het FD. 21
‘Designing the Daily Digital’
Over de rol van Achmea is men voornamelijk positief. Er zijn wat mensen die hun vraagtekens zetten bij de achterliggende reden(en), maar snappen ook wel weer dat Achmea een dergelijke dienst niet voor niets zal aanbieden in een zakelijke omgeving. De deelnemers zijn tevreden over de betrouwbaarheid van de geboden informatie, vooral doordat er sprake is van bekende bronnen en doordat artikelen geselecteerd zijn door experts en/of medeondernemers. Volgens de meeste deelnemers kan de dienst ook heel waardevol zijn voor ondernemers, omdat het om nuttige informatie gaat en de dienst praktisch is. Over de vormgeving is men over het algemeen positief, omdat de site transparant en overzichtelijk is.
“Ik denk dat alle info hier wel interessant is, omdat je de bronnen kunt zien, en omdat Achmea de selectie doet.”
“Lichtelijk vreemd, vooral omdat de link niet helemaal duidelijk is. Het is wel praktisch, maar ook niet helemaal eerlijk.”
“Nou, ik vind het niet erg als dit gesponsord wordt door Achmea. Dat is op zich niet zo erg.”
22
“Als je hier interesse in zou hebben, dan lijkt het me wel perfect. Het is mooi gebundeld.”
Seriousources serieus onderzocht
4.4 Scenario C – ‘Zoover Reisreportageservice’ Deelnemers hebben scenario C als volgt beoordeeld op het gebied van betrouwbaarheid, waarde, gemak en kans op gebruik:
Scenario C Percentage deelnemers 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Betrouwbaarheid Waarde Gemak Kans op gebruik Scores:
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
Figuur 4: Antwoorden door de deelnemers op de vragen 'Hoe betrouwbaar acht je de informatie?', 'Hoe waardevol acht je de dienst?', 'Hoe gemakkelijk vind je de dienst?' en 'Hoe groot acht je de kans dat je de dienst zou gebruiken?’, allen beoordeeld voor scenario C op een Likert-schaal van -3 tot +3.
Over alle aspecten zijn vrijwel alle deelnemers vrij positief voor scenario C: De informatie wordt betrouwbaar bevonden; de dienst is waardevol en gemakkelijk; en de kans dat men een dergelijke dienst zou gebruiken, acht men vrij hoog. Toch zijn er op elk gebied ook enkele negatieve beoordelingen. Vanuit de opmerkingen van de deelnemers zijn de volgende belangrijkste resultaten gehaald voor scenario C: De werking van de dienst en de rol van Zoover is niet voor iedereen duidelijk. De betrouwbaarheid scoort heel goed, maar wordt in de opmerkingen negatief beïnvloed door gevoelens van reclame, omdat de partij Zoover niet bekend is, of door de vormgeving en de bronvermelding. Qua vormgeving zijn er verder uiteenlopende meningen. De één vindt de service heel makkelijk en er mooi uit zien, de ander vindt het juist allemaal te veel en niet gestructureerd genoeg, of er ontbreken nog een aantal functies. De waarde van de dienst wordt zeer hoog gewaardeerd. Met name de waarde van de artikelen uit journalistieke bronnen. 23
‘Designing the Daily Digital’
De kans om de dienst te gebruiken is ook redelijk positief. Het gebruik van de dienst is makkelijk en alles staat praktisch bij elkaar. Het is verder voor een aantal mensen een nuttige aanvulling op bestaande diensten. Er zijn ook mensen die al gewend zijn aan andere vergelijkbare diensten, die makkelijker te vinden zijn.
“Ja, er liggen vast allerlei overeenkomsten onder. En wellicht ook met betaling van Zoover aan die bronnen.”
“Ik denk dat de kranten geld betalen aan Zoover om hun artikelen hier te laten bundelen.”
“Ja, ik vind het wel een logische dienst en het is eigenlijk ook wel beter dan alleen maar consumentenbeoordelingen”
“Ik vind het een groot pluspunt dat ze erbij zeggen dat er toestemming verleend is.”
“Ik zou de dienst wel eerder bij de ANWB verwachten: Zoover vind ik meer een reclameportal met recensies.”
24
“Het is redelijk objectief gebracht. Het is redelijk veel informatie, gebracht door verschillende bronnen.”
“Voor mij zeker een reden om meer naar Zoover te gaan.”
Seriousources serieus onderzocht
4.5 Scenario D – ‘Karwei Kluskennis’ Deelnemers hebben scenario D als volgt beoordeeld op het gebied van betrouwbaarheid, waarde, gemak en kans op gebruik:
Scenario D Percentage deelnemers 0%
20%
40%
60%
80%
100%
Betrouwbaarheid Waarde Gemak Kans op gebruik Scores:
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
Figuur 5: Antwoorden door de deelnemers op de vragen 'Hoe betrouwbaar acht je de informatie?', 'Hoe waardevol acht je de dienst?', 'Hoe gemakkelijk vind je de dienst?' en 'Hoe groot acht je de kans dat je de dienst zou gebruiken?’, allen beoordeeld voor scenario D op een Likert-schaal van -3 tot +3.
Over alle aspecten zijn vrijwel alle deelnemers vrij positief voor scenario D: Vrijwel niemand is negatief (maar ook niet maximaal positief) over de betrouwbaarheid van de informatie. Verder wordt de dienst waardevol en gemakkelijk bevonden en is de kans dat men een dergelijke dienst zou gebruiken, vrij hoog. Toch zijn er op elk gebied ook enkele negatieve beoordelingen. Vanuit de opmerkingen van de deelnemers zijn de volgende belangrijkste resultaten gehaald voor scenario D: De achterliggende gedachte van scenario D is voor de meeste deelnemers duidelijk; Karwei biedt een bundeling van artikelen over klussen aan en maakt daarmee (al dan niet impliciet) reclame voor haar eigen producten. Wel is de vraag of dat iedere deelnemer doorhad dat het bij deze dienst echt om kwaliteitsartikelen gaat; enkele deelnemers vergeleken de dienst met reeds bekende kluskrantjes en online diensten van bouwmarkten. Wat opvalt, is dat vrijwel geen enkele deelnemer de geboden informatie of de betrokken partijen als onbetrouwbaar ziet. Het vermoeden heerst dat dit vooral komt doordat deze dienst informatie 25
‘Designing the Daily Digital’
aanbiedt waarbij er over het algemeen geen belang is om het anders weer te geven dan het is; klusinformatie is in die zin redelijk neutraal (t.o.v. bijvoorbeeld informatie over ontwikkelingen in de regio). De dienst van scenario D richt zich op een specifieke doelgroep; het gebruik ervan zal erg afhangen van de situatie van de gebruiker. Iemand die geen eigen huis heeft en/of niet veel klust zal niet zo snel gebruik maken van deze dienst. Daarnaast zijn er echter ook de ‘klusfanaten’ die ofwel deze dienst niet nodig (denken te) hebben, ofwel eerder advies zullen inwinnen bij experts. Daar komt bij dat er (in de ogen van de consument) veel vergelijkbare diensten beschikbaar zijn; kluskrantjes, klusprogramma’s, klussites, etc. Deze dienst dient zich dus echt te onderscheiden van andere diensten, bijvoorbeeld in kwaliteit of gemakkelijkheid, om een groot publiek aan zich te binden. In dat opzicht is het raadzaam om ook de manier waarop deze dienst wordt aangeboden te heroverwegen; hoewel sommige deelnemers het fijn vinden dat de artikelen in PDF-vorm worden aangeboden via email, zijn er ook veel deelnemers die de dienst liever online zouden gebruiken, zonder een vorm van registratie (of dat men in ieder geval die mogelijkheid heeft).
“Ik denk dat alle partijen er wel iets aan hebben, bijv. ook de Consumentenbond die zo wat meer bekendheid krijgt.”
“Ik ken niet alle bronnen, maar omdat Karwei ze bundelt, komt het toch betrouwbaar over.”
“Je kunt nog niet meteen aan de slag, dus ik zou het waarschijnlijk niet gebruiken of doorsturen.”
“Ze zullen er geen misinformatie in zetten als het gaat over regels met elektriciteit gaat.”
“Het is toch best wel handig om zo de informatie te krijgen.”
26
“Maar ze moeten dan niet overal bij gaan zetten dat je product X en product Y van de Karwei moet gaan kopen.”
“Ik vind de pdf onoverzichtelijk, verwarrend;ik kan niet goed filteren en er is geen duidelijke structuur.”
Seriousources serieus onderzocht
4.6 Vergelijking scenario’s Op basis van de beoordelingen die deelnemers voor elk scenario gemaakt hebben, kunnen de vier scenario’s met elkaar vergeleken worden: Betrouwbaarheid ‐ beoordelingen
Waarde ‐ beoordelingen
Percentage deelnemers 0%
20%
40%
60%
Percentage deelnemers
80%
0%
100%
A
A
B
B
C
C
D
D 3
2
1
0
‐1
‐2
20%
3
‐3
Gemak ‐ beoordelingen 20%
40%
60%
80%
100%
0%
A
B
B
C
C
D
D 2
1
0
‐1
‐2
1
0
‐1
80%
‐2
100%
‐3
Percentage deelnemers
A
3
2
60%
Kans op gebruik ‐ beoordelingen
Percentage deelnemers 0%
40%
‐3
20%
3
40%
2
1
60%
0
‐1
80%
‐2
100%
‐3
Figuur 6: Vergelijking van de vier scenario's aangaande beoordelingen van de aspecten betrouwbaarheid, waarde, gemak en kans op gebruik (van +3 'zeer positief' tot -3 'zeer negatief').
Betrouwbaarheid Alle scenario’s worden door het grootste gedeelte van de deelnemers als positief beoordeeld voor betrouwbaarheid. Scenario B wordt het meest positief beoordeeld, met de meeste beoordelingen van +3 (zeer betrouwbaar). Scenario A wordt negatiever beoordeeld dan de andere scenario’s met slechts één beoordeling van +3, en bijna 40% beoordelingen van 0 of lager. Opvallend is dat scenario D slechts één beoordeling van +3 heeft, maar ook slechts één beoordeling die lager is dan 0 (namelijk -1): Veel deelnemers zien de dienst van dit scenario blijkbaar als ‘normaal waardevol’ en beoordelen dit met een +2.
27
‘Designing the Daily Digital’
Waarde Alle scenario’s worden door het grootste gedeelte van de deelnemers als positief beoordeeld voor ‘toegevoegde waarde’. Scenario B (zonder negatieve beoordelingen) en scenario C (met de meeste +3 beoordelingen) worden als meest waardevol beoordeeld. Scenario A en D zijn in de ogen van de deelnemers iets minder waardevol, waarbij scenario A nog iets meer negatieve boordelingen heeft dan scenario D.
Gemak Alle scenario’s worden door een ruime meerderheid van de deelnemers positief beoordeeld voor het gemak (meer dan 80% beoordeeld alle scenario’s boven 0). Scenario B wordt duidelijk het positiefst beoordeeld met de meeste beoordelingen van +3 (50%) en geen beoordelingen lager dan 0. Scenario’s A, C en D worden ongeveer hetzelfde beoordeeld, waarbij A lichtelijk het meest negatief is.
Kans op gebruik Voor alle scenario’s geldt dat in ieder geval ruim 60% de kans positief acht dat hij/zij de beschreven dienst zou gebruiken. Scenario B, C en D worden hierbij ongeveer gelijkwaardig beoordeeld met ruim 80% die een beoordeling geeft boven 0. Scenario A wordt negatiever beoordeeld met slechts twee beoordelingen van +3 en bijna 40% beoordelingen van 0 of lager.
Conclusie In het algemeen wordt scenario A negatiever beoordeeld dan de andere drie scenario’s, en wordt scenario B het meest positief beoordeeld. De vier aspecten zullen hierbij op elkaar van invloed zijn, waarbij bijvoorbeeld een dienst die minder betrouwbaar wordt geacht, ook minder waardevol beoordeeld wordt, en ook de kans op gebruik ervan minder is. De gemakkelijkheid lijkt hier enigszins een uitzondering op te zijn (A wordt ongeveer gelijk beoordeeld als scenario’s C en D), al wordt scenario B wel als meest gemakkelijk beoordeeld. In de volgende paragrafen wordt verder op de verschillen tussen de vier scenario’s, en de mogelijke redenen daarvoor, ingegaan.
28
Seriousources serieus onderzocht
4.7 Rangschikking scenario’s De deelnemers hebben in de interviews de vier scenario’s gerangschikt voor drie verschillende aspecten: betrouwbaarheid, voorkeur (om te gebruiken) en nieuwheid.
Betrouwbaarheid Deelnemers hebben de vier scenario’s als volgt gerangschikt op het gebied van betrouwbaarheid:
Betrouwbaarheid scenario's ‐ rangschikking Percentage deelnemers 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
A B C D plek:
1
2
3
4
Figuur 7: Rangschikking van de vier scenario's A t/m D met betrekking tot betrouwbaarheid (plek 1 tot 4).
Gemiddeld genomen wordt de dienst van scenario B het meest betrouwbaar beoordeeld; dit scenario wordt het meest op plek 1 gezet en nooit op plek 4. Het is interessant dat drie van de vier ondernemers scenario B het meest betrouwbaar achten. Scenario’s A en D worden het meest negatief gerangschikt; het minst op plek 1 en het meest op plek 4. Deelnemers die scenario A het betrouwbaarst vinden, geven als reden hiervoor dat ze informatie die vanuit de overheid komt, meer vertrouwen dan informatie die vanuit commerciële partijen komt, zoals bij scenario’s B, C en D. Aan de andere kant geven vier van de acht deelnemers, die scenario A het minst betrouwbaar achten, aan dat ze dat doen omdat ze denken dat de gemeente bepaalde (negatieve) informatie zal censureren. In de andere beoordelingen lijken geen gemeenschappelijke redeneringen een bepaalde voorkeur te verklaren. Wel spelen een aantal aspecten duidelijk een rol bij het beoordelen van de betrouwbaarheid van een dienst: 29
‘Designing the Daily Digital’
Het meest genoemde aspect betreft het belang dat een partij heeft bij het aanbieden van een dienst. De perceptie van de gebruiker en zijn/haar houding ten opzichte van de aanbieder speelt dus duidelijk een rol bij de beoordeling van de betrouwbaarheid (maar het feit zelf dat informatie gesponsord wordt niet). Daarnaast wordt het kunnen geven van reacties genoemd als aspect wat de betrouwbaarheid beïnvloedt: Twee deelnemers vinden dit de betrouwbaarheid verhogen, één deelnemer juist niet. Twee deelnemers vinden dat de betrouwbaarheid van een dienst hoger wordt, naar mate er meer bronnen zijn. Een deelnemer vindt het belangrijk dat bronnen vermeld worden en acht informatie betrouwbaarder als het door experts wordt geselecteerd (zoals bij scenario B).
“Bij B, C & D zit er een commercieel belang achter. en de gemeente wil alleen informeren. dus dat lijkt me betrouwbaarder.”
“B lijkt me het meest betrouwbaar omdat experts de artikelen selecteren.”
“A: rare combinatie; het blijft toch een gemeente site”
“A: rare combinatie; het blijft toch een gemeente site”
“Bij A ook veel bronnen dus betrouwbaar, maar daarbij twijfel ik wel of er censuur wordt toegepast.”
“Bij A ook veel bronnen dus betrouwbaar, maar daarbij twijfel ik wel of er censuur wordt toegepast.”
Correlatie met beoordeling Met behulp van de grafieken in Figuur 8 kan op het gebied van betrouwbaarheid een vergelijking gemaakt worden tussen de beoordelingen die de deelnemers voor elk scenario specifiek hebben gegeven (met scores tussen -3 en +3) en de rangschikking die de deelnemers gemaakt hebben voor de vier scenario’s samen (plek 1 - 4).
30
Seriousources serieus onderzocht
Betrouwbaarheid scenario's ‐ specifieke beoordelingen 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
A B C D scores:
3
2
1
0
‐1
‐2
‐3
Betrouwbaarheid scenario's ‐ onderlinge rangschikking 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
A B C D plek:
1
2
3
4
Figuur 8: Vergelijking tussen de specifieke beoordeling 'betrouwbaarheid' en de rangschikking 'betrouwbaarheid' voor de vier scenario's.
De figuren tonen aan dat de beoordeling en de rangschikking van de betrouwbaarheid van de scenario’s redelijk goed overeen komen: In beide gevallen scoren scenario’s B en C het best (gezien de grote mate groen en kleine mate rood) en scoort scenario A minder goed (gezien de grote mate oranje/rood). De uitzondering is dat scenario D in de rangschikking wat negatiever naar voren komt dan in de beoordeling. De beoordeling en rangschikking zijn ook per deelnemer met elkaar vergeleken. Hieruit blijkt dat voor de helft van de deelnemers geldt dat de rangschikking precies correct overeen komt met de beoordelingen die hij/zij gegeven heeft. Voor twee deelnemers geldt dat de rangschikking niet goed overeen kwam met de beoordelingen. Bij de rest kwam de rangschikking niet helemaal precies overeen met de beoordelingen, maar klopte in grote lijnen wel.
31
‘Designing the Daily Digital’
Voorkeur De deelnemers hebben de vier scenario’s als volgt gerangschikt m.b.t. voorkeur:
Voorkeur voor scenario's ‐ rangschikking Percentage deelnemers 0%
20%
40%
60%
80%
100%
A B C D plek:
1
2
3
4
Figuur 9: Rangschikking van de vier scenario's A t/m D m.b.t. voorkeur (plek 1 tot 4).
Scenario’s B en C krijgen de meeste voorkeur van de deelnemers, aangezien ze weinig op plek 4 geplaatst worden en veel op plek 1.Het is interessant dat alle vier de ondernemers de meeste voorkeur geven aan de dienst van scenario B. Scenario A krijgt over het algemeen de minste voorkeur, met veel plaatsingen op plek 4. Er zijn een aantal duidelijke aspecten uit de reacties te filtreren waarop deelnemers hun rangschikking baseren. Deelnemers gaven aan hun voorkeur af te laten hangen van: diensten die fijn te gebruiken zijn; de gemakkelijkheid van de dienst, de geschiktheid voor hun eigen situatie; en de relevantie van de informatie.
“De opzet van Karwei vind ik wel beter dan die van het weekendje Gent: die wordt wat minder handig gepresenteerd.”
“D het minst. want ik heb negatieve associaties met nieuwsbrieven. omdat het via mail nooit gelegen komen.”
32
“A is gewoon eenvoudig en heeft betrekking op eigen omgeving.”
Seriousources serieus onderzocht
Nieuwheid Voor ‘nieuwheid’ hebben de deelnemers de scenario’s als volgt gerangschikt:
Nieuwheid scenario's ‐ rangschikking Percentage deelnemers 0%
20%
40%
60%
80%
100%
A B C D plek:
1
2
3
4
Figuur 10: Rangschikking van de vier scenario's A t/m D met betrekking tot nieuwheid (plek 1 tot 4).
De dienst van scenario A wordt door veel deelnemers als het meest nieuw gezien, en komt dan ook gemiddeld als meest nieuw naar voren; meer dan 60% van de deelnemers zet dit scenario op plek 1.Scenario D wordt het meest op plek 4 geplaatst, maar scenario B wordt nooit op plek 1 gezet. De redenen die de deelnemers geven bij hun rangschikkingen zijn verschillend. Aspecten die worden genoemd zijn: de vormgeving; of er gebruik wordt gemaakt van Social Media (wat het geheel nieuwer maakt); de vergelijking tot andere diensten die ze al kennen; en het feit dat informatie gebundeld wordt.
“Dat van Gent is voor mij het meest nieuw. omdat ik dat nog niet zo eerder heb gezien.”
“C vind ik wel een redelijke nieuwe manier van informatie krijgen, via bundeling.”
“Zo'n dienst als D komt me op zich wel enigszins bekend voor.”
33
“A is heel klassiek maar wel in een nieuw jasje. En ik denk dat het iets is wat ook oudere mensen wel zouden gebruiken.”
‘Designing the Daily Digital’
Conclusie De rangschikkingen van de vier scenario’s voor betrouwbaarheid en voorkeur komen redelijk overeen met eerder beschreven resultaten, zoals de beoordelingen van elk scenario: Scenario B komt vaak het meest positief naar voren, en scenario A vaak het minst positief. Het is opvallend dat dit vrijwel omgekeerd geldt voor de rangschikking m.b.t. nieuwheid, waarbij scenario A duidelijk als meest nieuw wordt gezien en scenario B door geen enkele deelnemer op plek 1 wordt gezet (maar ook niet vaak op plek 4). Hoewel er geen duidelijke oorzaak voor dit verband te halen is uit de opmerkingen van de deelnemers, zou het zo kunnen zijn dat de negatievere beoordelingen van scenario A voor o.a. betrouwbaarheid en waarde samenhangen met de hoge rangschikking voor nieuwheid van scenario A: Wellicht dat deelnemers de dienst van scenario A dermate nieuw of zelfs vreemd / onbekend ervaren, dat ze daarom wat voorzichtiger zijn met het positief beoordelen van de betrouwbaarheid of de waarde ervan.
34
Seriousources serieus onderzocht
4.8 Algemene evaluatie Tot slot is in het onderzoek gekeken of deelnemers de constructie van het concept begrijpen, en hoe ze hierover (in het algemeen, dus niet specifiek voor een scenario) oordelen.
Begrijpt de consument de constructie? Omtrent het begrijpen van de constructie zijn verschillende reacties gegeven. Veel reacties gaan in op het mogelijke beoogde doel dat een partij met een dergelijke dienst wil bereiken. Hierbij denken acht deelnemers dat een partij informatie wil verzamelen en bundelen om mensen zo goed mogelijk te informeren (over een bepaald onderwerp). Een groep van zeven deelnemers denkt dat partijen imago en/of reclame voor ogen hebben, bijvoorbeeld door naamsbekendheid te vergroten en/of zo meer klanten te trekken en producten te verkopen. Één deelnemer denkt bovendien dat een partij hiermee ook kennis wil vergaren over de consument. Drie deelnemers gaan in op de manier waarop een dergelijke dienst gefaciliteerd wordt: Twee hiervan denken dat (door iemand) informatie vergaard wordt bij verschillende bronnen en die vervolgens gebundeld en aangeboden wordt. Één deelnemer geeft aan dat het hem niet zo veel uitmaakt hoe een dergelijke dienst achter de schermen werkt, maar dat hij het medium internet hier uitermate geschikt voor vindt, en dat tot nu toe dit soort constructies nog weinig aangeboden worden, dus dat dit een goed initiatief zou zijn. Twee deelnemers gaan in op de mogelijke afspraken die gehanteerd worden bij zo’n dienst, bijvoorbeeld dat bronnen hun informatie aanbieden in ruil voor naamsbekendheid of promotie.
“Het zo goed mogelijk en zo veel mogelijk en zo specifiek mogelijk informatie geven.”
“Ik denk dat ze op die manier hun content willen vergroten en daarmee hun producten beter kunnen afzetten.”
“B, C en D zijn vooral bedoeld om meer producten te verkopen. A vooral om te informeren.”
35
“Content verrijken voor de consument; dat die er blij van wordt, omdat die een compleet aanbod kan vinden.”
‘Designing the Daily Digital’
Oordeel over constructie In het algemeen zijn alle deelnemers positief over het overkoepelende concept van de vier scenario’s; er worden geen negatieve opmerkingen over gemaakt. Hieronder volgen reacties op twee specifieke aspecten van de constructie.
Informatieve waarde Zes deelnemers prijzen de informatieve waarde van een dergelijk concept; het zorgt ervoor dat betrouwbare informatie gefilterd wordt en gemakkelijk toegankelijk is en men niet specifiek hoeft te zoeken. Één deelnemer merkt erbij op dat je wel zeker moet weten dat het niet te streng gecensureerd is.
(Her)publicatie informatie Negen deelnemers geven aan dat het voor hen niks uitmaakt of er betaald wordt voor de geboden informatie en dat het de informatie dus niet minder betrouwbaar maakt. Vier daarvan merken op dat bronvermelding daarbij wel belangrijk is. Vijf deelnemers vinden het bovendien logisch dat er betaald wordt voor de informatie omdat er immers moeite in gestoken is. Één deelnemer vindt zelfs dat informatie betrouwbaarder is als er voor betaald is, omdat het dus blijkbaar iets waard is. Drie deelnemers zijn van mening dat er niet betaald zou moeten worden voor informatie, vanuit de gedachte dat alle informatie vrij en gratis uitwisselbaar zou moeten zijn.
“Ik vind het wel praktisch. Het scheelt weer zelf je informatie bij elkaar zoeken en het is gefilterd op zin en onzin.”
“Voor mij verliest informatie niet betrouwbaarheid als er voor betaald wordt, zo lang de bronnen maar vermeld worden.”
“Ik zou in zo'n dienst zo veel mogelijk bronnen willen zien, dat verhoogt de betrouwbaarheid.”
“Eigenlijk maakt het zelfs meer betrouwbaar als er betaald wordt. Omdat mensen dan betalen voor een goed artikel.”
“Ik vind dat voor artikelen die gewoon openbaar zijn,je alleen maar toestemming hoeft te vragen en niet hoeft te betalen.”
36
“Ik vind het wel terecht als er betaald wordt voor artikelen, want voor het lezen van zo'n vakblad moet je ook betalen.”
Seriousources serieus onderzocht
5
Conclusies In het vorige hoofdstuk zijn bij ieder scenario en bij de vergelijking daartussen al enkele specifieke samenvattingen van de resultaten gegeven. Hieronder volgen enkele overkoepelende conclusies.
Verschillen tussen scenario’s Allereerst zijn er enkele verschillen duidelijk geworden in de manier waarop deelnemers de vier scenario’s beoordelen. Scenario A (‘Culemborg Persplein’) kan gezien worden als het ‘meest uitzonderlijk’. Dit scenario wordt als het ‘meest nieuw’ beoordeeld, maar komt ook het meest negatief naar voren op de waardes betrouwbaarheid en waarde, wat doet vermoeden dat de nieuwheid en onbekendheid van scenario A de dienst voor mensen minder betrouwbaar maakt. De beoordeling voor het ‘gemak van de dienst’ staat daarentegen gelijk aan die van C (‘Zoover Reisreportageservice’) en D (‘Karwei Kluskennis’) en er kan dus geconcludeerd worden dat A niet minder of meer gemakkelijk is dan de andere diensten. Scenario B (‘100ondernemers.nl’) komt als ‘meest betrouwbaar’ uit de bus, wordt ook voor andere aspecten voornamelijk positief beoordeeld, maar scoort slecht op de waarde ‘nieuwheid’. Hierdoor kan aangenomen worden dat bij dit scenario juist het omgekeerde het geval is dan bij scenario A; juist omdat deze dienst als ‘reeds bekend’ overkomt, beoordelen deelnemers dit als betrouwbaarder en waardevoller. Scenario’s C en D vallen niet zozeer op qua betrouwbaarheid of nieuwheid, maar bij deze scenario’s is het vooral van belang dat er gericht wordt gekeken naar de doelgroep, wat de wensen zijn wat betreft interactie en meerwaarde van deze dienst en hoe de dienst daarop aangepast en geoptimaliseerd kan worden. C werd verder door de deelnemers als meest waardevol gezien. Waar dit precies door komt, is lastig vast te stellen omdat de waarde door heel veel variabelen bepaald wordt. Verder kan over D gezegd worden dat deze als meest neutraal wordt gezien, omdat dit scenario heel weinig extreme waardes had bij betrouwbaarheid (dus niet heel hoog/laag).
37
‘Designing the Daily Digital’
Betrouwbaarheid Uit het onderzoek blijkt dat deelnemers de geboden informatie niet onbetrouwbaar vinden vanwege de manier waarop het wordt aangeboden in een ‘Seriousources-achtige dienst’. De betrouwbaarheid is gebaseerd op veel aspecten, maar wordt niet beïnvloed door het feit dat er een samenwerkingsverband is tussen partijen. Deelnemers wisten niet goed of er betaald wordt voor informatie, maar men geeft aan dat dit geen rol zou spelen voor de betrouwbaarheid. De vooraf getoetste lijst van bronnen die betrekking hadden op bepaalde scenario’s hebben verder geen invloed gehad op de uiteindelijke beoordeling van een bepaald scenario. Hierdoor kan geconcludeerd worden dat het belang van het wel of niet kennen van een bron net zo belangrijk is als vele andere variabelen zoals vormgeving, bronvermelding, werking en interactie van de dienst. Een aspect dat wel in acht genomen dient te worden, is het feit dat mensen bij een ‘nieuwere’ dienst meer twijfels hebben over de betrouwbaarheid ervan, zoals bij de dienst van scenario A. Het kan dus gunstig zijn om bij het verder ontwikkelen en testen van het concept minder innovatieve, ‘veilige’ diensten te kiezen, zoals die van scenario B en D, of bewust een ‘nieuwere’ dienst uit te werken met bovengenoemde risico’s in het achterhoofd.
Inzicht in de dienst Niet alle deelnemers hadden een goed inzicht in de manier waarop de diensten van de vier scenario’s tot stand komen. Over het algemeen hadden de meeste deelnemers wel in de gaten dat informatie op een speciale manier verzameld werd en vervolgens in een nieuwe dienst gebundeld werd aangeboden. Met welk doel dit gebeurde, of hoe dit precies tot stand kwam, was voor de meeste deelnemers echter niet duidelijk. Ook had niet iedereen door dat de informatie wellicht gesponsord was. Deels komt dit doordat de deelnemers hier ook geen belang in zagen. Toch is het bij het aanbieden van informatie belangrijk dat gebruikers duidelijkheid hebben over de achterliggende constructie. Deelnemers gaven zelf aan dat hoe beter ze begrijpen hoe de dienst tot stand komt, hoe eerder ze de informatie zullen vertrouwen en hoe groter de kans is dat ze de dienst zullen gebruiken. Transparantie over de 38
Seriousources serieus onderzocht
totstandkoming van de dienst en de verhoudingen tussen de partijen is dus gewenst.
Mening over concept De deelnemers waren over het algemeen positief over de geboden diensten. Mensen staan open voor een Seriousources-constructie; het feit dat er middels betaling tussen partijen een dienst aangeboden wordt, is geen probleem. Wel is het zo dat sommige mensen uit persoonlijke opvattingen vinden dat er niet betaald zou hoeven worden voor informatie, maar men vindt het niet hinderlijk als het wel gebeurt. Het wel of niet gebruiken van een dienst die tot stand is gekomen volgens het Seriousources-principe zal veel meer afhangen van andere factoren zoals de relevantie voor de persoon, de behoefte die het kan vervullen, de situatie waarin de persoon verkeert en de waarde van de geboden informatie, etc. De dienst van scenario D (Karwei Kluskennis) werd bijvoorbeeld vooral positief ontvangen door mensen die zelf net een huis gekocht hadden en nog niet zo veel kluskennis hadden. Wat dat betreft dient er bij de verdere ontwikkeling van Seriousources-achtige diensten rekening gehouden te worden met dezelfde factoren die bij het ontwerpen van elke andere dienst een rol spelen, zoals doelgroepformulering en waardepropositie. Tot slot dient vermeld te worden dat het verder uitwerken van de diensten een vereiste is om een zo optimaal product in de markt te kunnen zetten. De resultaten uit dit onderzoek zijn gebaseerd op een eerste, globale kennismaking van gebruikers met het concept; uitgebreidere testen met gedetailleerdere scenario’s en werkende prototypes zullen meer duidelijkheid en inzicht verschaffen in het oordeel en de behoeftes van gebruikers. Hierbij dient gericht gekeken te worden naar betere vormgeving, interactie, inhoud en functionaliteiten.
39
‘Designing the Daily Digital’
40
Seriousources serieus onderzocht
6
Richtlijnen In een ander extern traject is Seriousources de bedrijfskundige kant van hun concept aan het bekijken. Een uiting daarvan is een aanpassing van het Value-Process Framework van Enders en co-auteurs (2009) aan het bedrijfsmodel van het concept van Seriousources.
Figuur 11: Het originele Value-Process Framework (Enders et al. 2009) is gebaseerd op de concepten van value creation en value capturing. Het geeft aan dat bedrijven competitief voordeel kunnen halen door waarde te creëren voor de consument, en meerbepaald door een deel van deze waarde te ‘capturen’ in de vorm van winst.
In dit hoofdstuk wordt de aanpassing van dit model toegelicht en daarna gebruikt om per scenario aanbevelingen te doen op basis van de getrokken conclusies en de visie van de deelnemers. Het is belangrijk om te beseffen dat deze aanbevelingen voortkomen uit de resultaten van dit onderzoek en dus gebaseerd zijn op de meningen en de kennis van de deelnemers. Deze meningen verschillen per deelnemer en zullen ook niet altijd correct of goed onderbouwd zijn (door de deelnemer). Desalniettemin geven ze wel de algemene houding van gebruikers weer ten opzichte van het concept van Seriousources en bieden ze inzicht in hoe de gebruiker de dienst ziet en ervaart. Ongeacht de correctheid van de mening van de gebruikers, dient Seriousources rekening te houden met dit inzicht bij verdere uitwerking van het concept. Het is aan Seriousources om te bepalen hoe relevant, correct en waardevol elke mening is en om deze te vertalen naar eventuele verbeterpunten voor het concept.
41
‘Designing the Daily Digital’
Value-Process Framework Het Value-Process Framework, toegepast op het concept van Seriousources, ziet er als volgt uit:
Figuur 12: Aanpassing van het Value-Process Framework voor het concept van Seriousources.
Dit model visualiseert het proces van content bundeling in twee fases; Value creation (de fase waarin waarde gecreëerd wordt) en Value capturing (de fase waarin het creëren van die waarde wordt omgezet in winst):
Value creation Voor twee partijen bestaat er een ‘perceived value’, de toegevoegde waarde die men door de dienst ervaart: de lezer en de betalende partij (recommender). Perceived Value End User (1) is de maximum prijs die de consument zou willen betalen voor het product (dit is subjectief, niet iedereen zal even veel geld willen betalen voor een online artikel.) Deze value wordt bepaald door factoren zoals kwaliteit van de content en het mediamerk. In het seriousources-model wordt de value ook bepaald door het moment en de plaats waar de content aangeboden wordt (we hebben het immers over ontbundelde content, waarbij de lezer niet opzettelijk een mediamerk opzoekt, maar er op een willekeurig platform mee in aanraking kan komen). De Perceived Value voor de content Recommender (2) hangt volledig af van de End User Value, en is daar dus gelijk aan. Als de eindgebruiker de aangeboden content niet waardeert of relevant vindt, is er voor de recommender geen toegevoegde waarde. Er zal voor de recommender pas 42
Seriousources serieus onderzocht
voordeel optreden (bijv. conversie of positiever merkimago) als de eindgebruiker waarde hecht aan de content. De kosten van het maken van de dienst (4) worden gedeeld door Seriousources (SS) enerzijds, en de uitgever (P) anderzijds. Deze kosten kunnen voor Seriousources omvatten: marketing, levering/selectie, kanalen/platformen voor distributie, technologie, administratie, toegevoegde functionaliteiten (discussie-mogelijkheden, sharen, etc.) en verkoop. Voor de Uitgevers betreffen de kosten: oplevering van de content. De content is immers al geproduceerd. Deze moet enkel ontsloten worden aan Seriousources. Samen creëren Seriousources en de Uitgevers een toegevoegde waarde (3). Deze toegevoegde waarde wordt in basis gevormd door het bundelen van informatie, maar kan ook extra waardes omvatten, zoals speciale functionaliteiten.
Value capturing Waardecreatie vertaalt zich niet automatisch in winst; daarvoor moet de onderneming namelijk een deel van de gecreëerde waarde kunnen buitmaken (capturen). De waarde die gecreëerd wordt, is het verschil tussen “perceived value” en kosten. Voor de lezer is de volledige gecreëerde waarde ‘netto’, omdat een derde partij betaalt (5: ‘User surplus’). Voor de content Recommender ontstaat een surplus (6c) doordat de prijs gesitueerd is onder de gepercipieerde waarde. De prijszetting speelt een primaire rol; de prijs voor het product bepaalt hoe de gecreëerde waarde verdeeld wordt tussen producent, adverteerder (Recommender) en consumenten (end users). Daarnaast bepaalt de prijszetting hoeveel winst (6b) de Uitgevers en Seriousources kunnen verdelen. De prijszetting moet hoog genoeg zijn, om de kosten te kunnen dekken (6a).
43
‘Designing the Daily Digital’
Aanbevelingen scenario A Per onderdeel van het model zijn op basis van de resultaten van het onderzoek en de visie van de deelnemers voor dit scenario de volgende aanbevelingen geformuleerd: 1. Perceived value End user: De dienst van scenario A wordt door deelnemers vooral waardevol gezien om lokaal op de hoogte te blijven van actuele ontwikkelingen. In principe kan deze toegevoegde waarde een grote doelgroep beslaan; iedereen kan potentieel geïnteresseerd zijn om op deze manier meer betrokken te zijn bij zijn/haar buurt. De resultaten tonen aan dat bepaalde mensen hierin zeker geïnteresseerd zouden zijn, maar dat er ook mensen zijn die hier niet zo’n behoefte aan hebben of hiervoor al andere diensten gebruiken. De mogelijke toegevoegde waarde van deze dienst als ‘trefpunt om regionale thema’s in meer detail te bediscussiëren’ is de deelnemers niet echt duidelijk geworden, mogelijk omdat ze de dienst niet werkelijk konden gebruiken / ervaren. Dit aspect dient bij volgende testen dus meer benadrukt te worden. Een aspect wat negatieve invloed op de toegevoegde waarde kan hebben, is het feit dat bepaalde mensen twijfelen over de mate van selectie door de gemeente; in hoeverre zullen zij ook negatieve berichten plaatsen? Hier dient bij de uitwerking van de dienst op geanticipeerd te worden. 2. Perceived value Recommender: De toegevoegde waarde voor de Recommender van scenario A, de gemeente, richt zich vooral op het verhogen van de betrokkenheid van inwoners; dit kan namelijk het leefklimaat verbeteren in de gemeente. Hoe meer mensen gebruik maken van de dienst, hoe betrokkener de gemeenschap is. Dit kan voordelig zijn voor de besluitvorming, bijvoorbeeld omdat deze door betere betrokkenheid efficiënter kan verlopen. Daarnaast kan het aanbieden van de dienst zorgen voor imagoverbetering; mensen kunnen het waarderen als de gemeente deze extra dienst aanbiedt (die door sommige mensen niet standaard verwacht wordt). Wel is het dan belangrijk dat de gemeente haar onafhankelijkheid garandeert en geen censuur toepast. 3. Value created: De grootste meerwaarde binnen deze dienst wordt gecreëerd door het bundelen van informatie uit verschillende bronnen rondom specifieke thema’s binnen de gemeente; dit wordt nergens anders aangeboden, zoals ook de resultaten aantonen, waarbij mensen aangeven dat ze dit scenario het meest vernieuwend vinden. 44
Seriousources serieus onderzocht
Toch zijn er alternatieven waarop mensen ‘lokaal op de hoogte’ kunnen blijven (regiokranten, zelf zoeken, etc.). Extra meerwaarde kan bereikt worden door het toevoegen van extra functionaliteiten, zoals het gebruik van Social Media of verbeteren van de vormgeving. Deelnemers geven aan dat ze deze aspecten kunnen waarderen. 4. Kosten Seriousources en Uitgevers: De kosten van deze dienst zullen allereerst bestaan uit het creëren en onderhouden van het platform waarmee de informatie verkregen kan worden. Daarnaast zal er geld besteed moeten worden aan de manier van selectie van artikelen, handmatig in de vorm van een redactie of automatisch in de vorm van een slim algoritme. Dit onderdeel is essentieel aangezien het bepaalt hoe betrouwbaar de consument de dienst vindt. 5. User surplus: De user surplus is in gerelateerd aan de Perceived value End user. 6. Price-setting: De resultaten van dit onderzoek kunnen moeilijk duidelijkheid verschaffen over precieze kosten / prijzen voor het aanbieden van deze dienst. Bovenstaande factoren geven aan welke aspecten hierop van invloed zijn. Wel dient bij dit scenario gerealiseerd te worden dat de gemeente met het aanbieden van deze dienst geen geld terug kan verdienen (in ieder geval niet direct), maar alleen toegevoegde waarde ‘in natura’ kan bereiken, bijvoorbeeld in de vorm van hogere betrokkenheid onder burgers, wat kan resulteren in snellere besluitvorming voor projecten. Deze (en mogelijke andere) toegevoegde waarde(s) voor de gemeente dienen goed duidelijk gemaakt te worden om te zorgen dat de gemeente geld over heeft voor deze dienst.
45
‘Designing the Daily Digital’
Aanbevelingen scenario B Per onderdeel van het model zijn op basis van de resultaten van het onderzoek en de visie van de deelnemers voor dit scenario de volgende aanbevelingen geformuleerd: 1. Perceived value End user: De dienst van scenario B richt zich op een specifieke doelgroep, namelijk ondernemers. Dit beperkt dus het aantal mensen dat gebruik zal maken van deze dienst. Voor die specifieke groep mensen kan deze dienst echter wel duidelijk waardevol zijn, zoals resultaten in dit onderzoek aantonen. De toegevoegde waarde wordt vooral behaald doordat informatie gebundeld wordt aangeboden vanuit meerdere bronnen, waarbij kwaliteit gegarandeerd wordt doordat selectie wordt toegepast door experts en door ‘de massa’ (andere ondernemers). 2. Perceived value Recommender: De toegevoegde waarde voor de recommender van scenario B, Centraal Beheer Achmea, richt zich in eerste instantie op imagoverbetering; ondernemers zullen het waarderen dat Achmea zich (ogenschijnlijk) belangeloos inzet om ondernemers te helpen. De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat dit ook het geval zal zijn wanneer mensen doorhebben dat bijvoorbeeld de kosten voor het lezen van een artikel uit het FD voor hen betaald zal worden door Achmea. Wel dient dit dan duidelijk gecommuniceerd te worden, want momenteel is vanuit de site moeilijk af te leiden dat deze aangeboden wordt door Achmea. 3. Value created: De grootste meerwaarde binnen deze dienst wordt gecreëerd door het bundelen van informatie uit verschillende bronnen. Daarbij is het feit dat de selectie van deze artikelen wordt gedaan door experts en mede-ondernemers van grote invloed. Dit dient dus ook duidelijk gecommuniceerd te worden. Extra toegevoegde waarde wordt bereikt doordat gebruikers kunnen reageren, vragen stellen en artikelen delen met anderen. Het feit dat de dienst makkelijk overkomt, speelt ook een rol. 4. Kosten Seriousources en Uitgevers: De kosten van deze dienst hoeven niet heel hoog te zijn. Allereerst omdat het platform van 100ondernemers.nl reeds bestaat en deze dienst daar in principe prima in opgenomen kan worden. Daarnaast biedt deze dienst ruimte om de vergaring en selectie van de artikelen over te laten aan experts (die reeds werkzaam zijn binnen Achmea) en/of aan ondernemers zelf. Hiermee kunnen dus kosten gespaard worden. Deelnemers 46
Seriousources serieus onderzocht
hebben in dit onderzoek geuit dat ze zich kunnen voorstellen dat bronnen zoals het FD hun artikelen gratis beschikbaar stellen aan Achmea, omdat het voor hen positief kan zijn om als bron vermeld te worden in deze dienst. Ongeacht de daadwerkelijke realiseerbaarheid van deze constructie is het belangrijk om rekening te houden met deze houding van de gebruikers, aangezien het de perceptie van de gehele dienst beïnvloedt. 5. User surplus: De user surplus is in gerelateerd aan de Perceived value End user. 6. Price-setting: De resultaten van dit onderzoek kunnen moeilijk duidelijkheid verschaffen over precieze kosten / prijzen voor het aanbieden van deze dienst. Bovenstaande factoren geven aan welke aspecten hierop van invloed zijn. Zoals aangegeven, hoeven de kosten voor het maken van deze dienst niet heel hoog te zijn, omdat het opgenomen kan worden in het reeds bestaande platform 100ondernemers.nl. De kosten zullen vooral afhankelijk zijn van de prijs voor het vrijgeven van de informatie.
47
‘Designing the Daily Digital’
Aanbevelingen scenario C Per onderdeel van het model zijn op basis van de resultaten van het onderzoek en de visie van de deelnemers voor dit scenario de volgende aanbevelingen geformuleerd: 1. Perceived value End user: De dienst van scenario C heeft in potentie veel toegevoegde waarde, maar waarschijnlijk wel voor een specifieke groep mensen, namelijk personen die vanuit zichzelf al veel met reizen bezig zijn en zich interesseren voor reisreportages. Voor die doelgroep zou deze dienst een waardevolle toevoeging zijn op het reeds bestaande aanbod van Zoover, vooral ook omdat de geboden informatie duidelijk iets anders betreft dan consumentenbeoordelingen. Wel geven deelnemers in dit onderzoek aan dat ze behoefte zouden hebben aan meer praktische informatie, zoals kaartjes, kalenders, etc. Een aspect wat negatieve invloed op de toegevoegde waarde kan hebben, is dat artikelen na verloop van tijd niet meer actueel zullen zijn. 2. Perceived value Recommender: Voor Zoover zou het aanbieden van deze dienst tot meer gebruikt van haar website moet leiden, en indirect dus tot meer advertentie-inkomsten en provisies via reisaanbieders. Op basis van dit onderzoek valt moeilijk aan te geven in hoeverre deze dienst daar aan bij kan dragen. Een belangrijk aspect hierbij is de manier waarop de dienst gepromoot zal worden; allereerst voor de mensen die reeds gebruik maken van Zoover (door promotie op de site zelf), maar daarnaast ook voor mensen die momenteel geen gebruik maken van Zoover; hoe zorg je ervoor dat zij kennis nemen van deze nieuwe service? 3. Value created: De grootste meerwaarde binnen deze dienst wordt gecreëerd door het bundelen van informatie uit verschillende bronnen. Momenteel wordt dit nog nergens op deze schaal gedaan voor reisinformatie. Wel zijn er legio andere manieren om aan informatie over reisbestemmingen te komen, dus deze dienst dient zich duidelijk te onderscheiden door echte kwaliteitsinformatie aan te bieden, maar ook door extra functionaliteiten te bieden. Zoals eerder aangegeven, dienen deze extra functionaliteiten de gebruiker tegemoet te komen in het makkelijk gebruiken en toepassen van de informatie, ook op de reis zelf, bijvoorbeeld door de dienst ook als mobiele applicatie (met GPS-functionaliteit) aan te bieden of het makkelijk te maken om te printen. 48
Seriousources serieus onderzocht
4. Kosten Seriousources en Uitgevers: De kosten voor het aanbieden van deze dienst hangen erg af van de manier waarop de dienst wordt uitgewerkt en de eventuele extra functionaliteiten. Op zich kan de dienst in een bestaand platform (Zoover) worden geïmplementeerd, maar de service heeft wel een specifieke eigen vormgeving nodig. Extra functionaliteiten, zoals het aanbieden van een mobiele applicatie, kunnen de toegevoegde waarde verhogen, maar dit zal ook extra kosten met zich meebrengen. Op een ander vlak is er vanuit de deelnemers de gedachte dat de kosten voor het ontsluiten van de reisreportages vanuit de bronnen niet hoog hoeven te zijn, omdat bronnen zoals kranten er ook bij gebaat zouden zijn om (voor hen oude, reeds gepubliceerde) reisreportages vrij te stellen en daarmee reclame voor hun krant te maken. De vraag is in hoeverre dit daadwerkelijk realiseerbaar is, aangezien er ook duidelijk een wens is voor informatie van hoge kwaliteit, welke geld zal kosten. 5. User surplus: De user surplus is in gerelateerd aan de Perceived value End user. 6. Price-setting: De resultaten van dit onderzoek kunnen moeilijk duidelijkheid verschaffen over precieze kosten / prijzen voor het aanbieden van deze dienst. Bovenstaande factoren geven aan welke aspecten hierop van invloed zijn. Wel is het duidelijk dat het betaalmodel in dit scenario iets complexer is dan in andere scenario’s, aangezien er meerdere partijen een rol spelen: Waar in andere gevallen de Recommender de kosten voor het aanbieden voor zijn rekening neemt, is dat in dit geval een derde partij, namelijk het verkeersbureau (van de locatie waar de informatie op gericht is). Om de dienst zo compleet mogelijk te maken, dienen meerdere verkeersbureaus benaderd te worden, zodat deze dienst voor meerdere vakantiebestemmingen te gebruiken is. Een dienst die slechts voor één land of een paar steden werkt, is namelijk voor zowel Zoover als gebruikers niet interessant. Er zal dus tijd en moeite gestoken moeten worden in het overtuigen van meerdere verkeersbureaus dat deze dienst ze meer toeristen op kan leveren.
49
‘Designing the Daily Digital’
Aanbevelingen scenario D Per onderdeel van het model zijn op basis van de resultaten van het onderzoek en de visie van de deelnemers voor dit scenario de volgende aanbevelingen geformuleerd: 1. Perceived value End user: De resultaten van dit onderzoek tonen aan dat mensen een toegevoegde waarde kunnen zien in de dienst van scenario D. Deze toegevoegde waarde wordt vooral gebaseerd op het krijgen van praktische informatie over klussen uit verschillende bronnen. Wel zijn er een aantal beperkende factoren: allereerst richt de dienst zich op een specifieke doelgroep, namelijk personen die (van plan zijn te gaan) klussen. Daarnaast moet de informatie die geboden wordt een goede afweging zijn tussen begrijpbare materie, maar toch voldoende diepgang hebben om ook de klusexperts aan zich te binden. Ook dient er rekening gehouden te worden met het feit dat er veel andere manieren zijn om aan klusinformatie te komen, zoals deelnemers in dit onderzoek ook aangeven (kluskrantjes, online sites, etc.). Deze dienst dient zich dus goed te onderscheiden. Tot slot zijn er negatieve gevoelens onder deelnemers van dit onderzoek over het moeten registreren en het niet online beschikbaar zijn van de dienst. 2. Perceived value Recommender: Het doel van Karwei is uiteindelijk om meer klanten te trekken en meer producten te verkopen, al zal het bedrijf ook graag gezien worden als een expert op het gebied van klussen die de mensen graag helpt. Wat dat betreft toont dit onderzoek aan dat gebruikers van deze dienst het zeker kunnen waarderen als Karwei een dergelijke dienst aanbiedt; sommige deelnemers in dit onderzoek geven echter aan dat ze de reclame daarbij voor lief zullen nemen, en eventueel ook nog steeds bij andere bouwmarkten zullen winkelen. Het valt dus wel te bezien in hoeverre Karwei hiermee echt meer producten zal verkopen. 3. Value created: De waarde van deze dienst is gebaseerd op het bundelen van praktische kwaliteitsinformatie over klussen. Het is zaak om te zorgen dat deze informatie daadwerkelijk van goede kwaliteit is, relevant is en inspeelt op de behoeftes van gebruikers. Dit kan problematisch zijn omdat gebruikers een alomvattend aanbod verwachten van content met allerlei tips en voorbeelden, en de Recommender (Karwei) wellicht niet al deze content zelf aanbiedt. Misschien dat een andere categorie klusinformatie, die meer 50
Seriousources serieus onderzocht
afgestemd is op Karwei, beter aansluit bij de verwachtingen van de gebruiker: bijvoorbeeld “klusgereedschap” in plaats van “badkamer”. Extra functionaliteiten spelen bij deze dienst waarschijnlijk minder een rol dan bij de andere scenario’s: de informatie moet praktisch te gebruiken zijn, maar hoeft niet zozeer via Social Media gedeeld te kunnen worden, aangezien het toch vooral een individueel gerichte dienst is. Er kan wel overwogen worden of er naast (of in plaats van) het sturen van een PDF ook een online mogelijkheid zou zijn om informatie in te zien, om meer gebruikers tegemoet te komen. 4. Kosten Seriousources en Uitgevers: De kosten voor het aanbieden van deze dienst zullen vooral gebaseerd zijn op het creëren en onderhouden van het platform en het vergaren en selecteren van artikelen. Dat laatste zal zeer waarschijnlijk handmatig gedaan moeten worden door experts, en dus wel moeite en geld kosten. Het ontsluiten van informatie zal geld kosten, waarbij de mate afhankelijk is van de bron; zo zal informatie van de Consumentenbond bijvoorbeeld relatief duur zijn (als de informatie überhaupt ontsloten kan worden). 5. User surplus: De user surplus is in gerelateerd aan de Perceived value End user. 6. Price-setting: De resultaten van dit onderzoek kunnen moeilijk duidelijkheid verschaffen over precieze kosten / prijzen voor het aanbieden van deze dienst. Bovenstaande factoren geven aan welke aspecten hierop van invloed zijn.
51
‘Designing the Daily Digital’
52
Seriousources serieus onderzocht
Over het 3D-project Het ‘Designing the Daily Digital’-project biedt aan de Nederlandse media en start-ups in de communicatiesector een ontwikkelomgeving voor innovatieve toepassingen. Informatieverschaffing verschuift van distributie naar interactie, van product- naar dienstgericht, van monomedia naar multimedia. De consequenties van die ingrijpende transformatie komen ruim aan bod in dit R&D-project. De researchactiviteiten richten zich op zowel het managementniveau, de journalistieke werkvloer als de commerciële en/of marketing diensten van betrokken media. De verschuiving naar digitale condities is op dit moment vooral voor de gedrukte media actueel, maar raakt uiteindelijk alle nieuwsproducenten, dus ook omroepen, internetmedia en de diverse toeleverbedrijven van de informatiesector. Het 3D-project, met een looptijd van mei 2009 tot mei 2011, benadrukt dit gedeelde belang, geeft een dieper inzicht in de karakteristieken van elektronische informatieverschaffing en schetst concrete handelingsperspectieven. De uitvoerende kerngroep bestaat uit: Lectoraat Infonomics & New Media, Hogeschool Zuyd, Maastricht (projectcoördinator) Lectoraat CrossMedia Content, Hogeschool Utrecht, Utrecht Adviesgroep ICT en Beleid, TNO, Delft In totaal werken twee lectoren en een bijzonder hoogleraar parttime aan het project, en zijn vier onderzoekers fulltime aangesteld voor uitvoering van werkzaamheden. Daarnaast worden onderzoeksassistenten ingehuurd voor specifieke studies en/of onderzoeken. De diverse activiteiten vinden verspreid over het land plaats. In kort bestek biedt 3D de volgende activiteiten: een denktank voor strategische visieontwikkeling en innovatie: de 3D Academy. In dit onderdeel worden acht workshops voor mediamanagers gerealiseerd en vier thematische, verkennende studies uitgevoerd. Centrale vraag is: hoe maak je de geesten rijp voor fundamentele verandering van proces en product? een ontwerpstudio voor het ontwikkelen van innovatieve digitale toepassingen en het testen van prototypes met informatiegebruikers: het 3D Lab. In het lab worden in opdracht van gevestigde en nieuwe media zes gebruikerstesten met innovatieve producten uitgevoerd, 53
‘Designing the Daily Digital’
met bijbehorende testrapporten. Centraal gegeven hier is: hoe ontwikkel je meer vanuit de gebruiker, en minder vanuit de technologie? een rekenkamer voor digitale bedrijfsmodellen: de 3D Business suite. In dit onderdeel zijn scenariostudies verricht naar de introductie van mobiele displays zoals smart phones en iPads. Deze informatiedragers zullen op den duur gedrukte media vervangen. De ontwikkelde scenario’s worden nu met de leiding van de vier grote Nederlandse mediaconcerns besproken in interne brainstormsessies. Centrale vraag: hoe kan er (terug-)verdiend worden in een door gratis gebruik gedomineerde internetomgeving? een debat- en publicatieomgeving, het 3D Forum. De uitkomsten van alle onderzoeken worden regelmatig gepresenteerd voor en doorgesproken met een groep van rond de 30 geïnteresseerde en betrokken media, de 3D Community of Practice. Ook verschijnen er aan het eind van het project, voorjaar 2011, drie overzichtsbundels. Het 3D-project wordt beleidsmatig en financieel gesteund door het Stimuleringsfonds voor de Pers. In de Adviesraad hebben gevestigde partijen zoals NDP, NVJ en het Genootschap van Hoofdredacteuren zitting, maar ook recent gelanceerde organisaties en professionele werkverbanden zoals Dutch Media Professionals en iMMovator. Het werkprogramma en een actueel overzicht van publicaties en bijeenkomsten vindt u op www.dailydigitaldesign.com.
54