Regio Amsterdam in beeld Feiten en cijfers over het RSA gebied

Regio Amsterdam in beeld 2006 Feiten en cijfers over het RSA gebied

Regio Amsterdam in beeld 2006 Feiten en cijfers over het RSA gebied

Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Regio Amsterdam in beeld 2006

Redactie Abdelouahed Lada drs. Manilde van der Oord drs. Carine van Oosteren drs. Robert Selten drs. Jeroen Slot Omslag, druk en afwerking Stadsdrukkerij Amsterdam N.V. Foto’s omslag Gemeenten Almere, Haarlem, Haarlemmermeer (Jur Engelchor) en Zaanstad (Anton van Daal) Amsterdam, september 2006

2

Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Regio Amsterdam in beeld 2006/Cultuurparticipatie in de regio

Deel 2

Cultuurparticipatie in de regio

Onderzoek uitgevoerd in opdracht van en in samenwerking met de gemeenten: Almere Amstelveen Amsterdam Haarlem Haarlemmermeer Purmerend Zaanstad

77


78


Inhoud Samenvatting en conclusie

81

Inleiding

85

1 Cultuurparticipatie

87

2 Het aanbod van cultuur 2.1 RSA 2.2 Almere 2.3 Amstelveen 2.4 Amsterdam 2.5 Haarlem 2.6 Haarlemmermeer 2.7 Purmerend 2.8 Zaanstad

89 90 91 93 95 97 99 101 103

3 Deelname aan cultuur in de eigen gemeente 3.1 Inleiding 3.2 Overeenkomsten tussen gemeenten 3.3 Almere 3.4 Amstelveen 3.5 Amsterdam 3.6 Haarlem 3.7 Haarlemmermeer 3.8 Purmerend 3.9 Zaanstad

105 105 105 107 112 117 122 127 132 136

4 Deelname aan cultuur in de RSA en daarbuiten

141

79


80


Samenvatting en conclusie

Uit landelijk en lokaal onderzoek is al veel bekend over cultuurparticipatie. Etniciteit, geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en inkomen zijn factoren die de mate van cultuurparticipatie bepalen. Dit onderzoek had tot doel van de inwoners in de RSA die geïnteresseerd zijn in cultuur te bepalen waar ze naar toe gaan voor verschillende voorstellingen en deze vraag af te zetten tegen het aanbod. Op basis van een panelonderzoek onder zeven gemeenten in de RSA is in kaart gebracht waar deze mensen heen gaan voor een voorstelling. Blijven ze in de eigen gemeente of bezoeken ze een voorstelling in een andere gemeente? En als ze hun eigen gemeente verlaten, blijven ze dan wel in de RSA of bezoeken ze een voorstelling buiten de RSA? Door dit gedrag te koppelen aan het aanbod van voorzieningen in de (deelnemende gemeenten) in de RSA op basis van informatie uit LISA en een overzicht van festivals en evenementen per gemeente, is het gedrag voor een deel te verklaren. De afwezigheid van bepaalde voorzieningen in de eigen gemeente, zoals bijvoorbeeld een (grote) bioscoop of een stand up comedy theater, zorgt ervoor dat men ergens anders een bioscoop of theater bezoekt. Het aanbod van culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen voor de RSA, 2005

Legenda

Vertoning van films Theaters, schouwburgen, concertgebouwen en evenementenhallen Dansscholen en kunstzinnigevorming van amateurs Openbare bibliotheken en kunstuitleen Galeries en musea

Regio Waterland+

Werkzame personen

IJmond

203 - 362 49 - 203 16 - 49 4 - 16 1- 4

Zaanstreek

Agglomeratie Haarlem

Amstel-Meerlanden

Almere

Amsterdam

Het Gooi en Vechtstreek

bron: LISA/bewerking O+S

81


Het aanbod van cultuur in de RSA is grotendeels geconcentreerd in Amsterdam. Hier bevinden zich de meeste en de grootste bioscopen, theaters, schouwburgen en concertgebouwen, evenementenhallen, dansscholen, muziekscholen, openbare bibliotheken, kunstuitleencentra, galeries en musea. Met deze ruime sortering en veelheid aan voorzieningen, ook op het gebied van festivals en evenementen, vervult Amsterdam niet alleen een lokale, maar ook een regionale en in sommige opzichten zelfs een (inter)nationale functie. De culturele voorzieningen in andere grote gemeenten in RSA-verband, zoals Almere, Amstelveen, Haarlem, Haarlemmermeer, Purmerend en Zaanstad zijn beperkter van omvang, veelal geconcentreerd in het centrum en hebben een meer lokale en regionale functie. De festivals en evenementen zijn vaak wat meer verspreid over de gemeente dan de voorzieningen. De meeste festivals en evenementen zijn niet alleen gericht op de eigen bewoners maar hebben ook een regionale of soms zelfs een nationale uitstraling. Mysteryland in Haarlemmermeer trekt bijvoorbeeld bezoekers uit heel Nederland. De bezoekersstromen binnen de RSA Amsterdam vervult een belangrijke rol binnen de RSA als bestemming voor het merendeel van de voorstellingen die panelleden buiten hun eigen gemeente bezoeken. Voor voorstellingen van diverse aard gaan panelleden ook wel eens naar een andere gemeente binnen de RSA, vooral naar Haarlem. Amsterdam trekt vooral veel RSA-bewoners voor voorstellingen van klassieke muziek, opera en operette en stand-up comedians. Amsterdam heeft dan ook een groot aanbod van theaters op dit vlak, met het Muziektheater, het Concertgebouw, het Muziekgebouw aan ’t IJ en de stand-up comedy-achtige theaters rond het Leidseplein. Bezoekersstromen concerten klassieke muziek, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem

Amsterdam Almere

Haarlemmermeer Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland

bron: O+S

82


Overigens vervullen de lokale theaters en bioscopen ook een belangrijke functie. Ongeveer de helft van de bezoeken aan cabaret, toneel, circus, film, jazz en bluesconcerten, dans, wereldmuziek, festivals en het circus vinden in de eigen gemeente plaats. Voor Amsterdam liggen deze percentages nog veel hoger. Vraag en aanbod in evenwicht? Voor films, toneel, cabaret en stand-up comedy lijken vraag en aanbod in de RSA globaal met elkaar in evenwicht. Voor andere voorstellingen zijn panelleden meer geneigd om ook gebruik te maken van het aanbod buiten de RSA. Het gaat daarbij om dans en ballet, jazz/bluesconcerten, wereldmuziek, popconcerten, musea, galeries, festivals en circusvoorstellingen. Het aanbod van de RSA, inclusief Amsterdam, is vermoedelijk ontoereikend voor de vraag maar het kan ook zo zijn dat men graag uit een ruimer assortiment wil kunnen kiezen. Op het gebied van musicals schiet het aanbod in de RSA duidelijk tekort. Na het sluiten van het Grace theater in Zuidoost is er behalve Carré in Amsterdam (dat ook voor andere voorstellingen wordt gebruikt) geen specifiek theater voor dit genre. Uit het onderzoek blijkt dat de panelleden er niet zo’n moeite mee hebben om een voorstelling elders te bezoeken. Bezoekersstromen musicals, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem

Amsterdam Almere

Haarlemmermeer

Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland

bron: O+S

83


84


Inleiding

Zowel op nationaal als lokaal niveau wordt cultuurparticipatie onderzocht. De regionale dimensie ontbreekt echter. Dit onderzoek zal ingaan op de verbanden die er zijn tussen de RSA-gemeenten voor wat betreft cultuurparticipatie. Behalve dat het onderzoek nieuwe informatie zal opleveren op regionaal niveau, zal het ook leiden tot een beter inzicht in de cultuurparticipatie in de individuele gemeenten. Onderzoeksvragen Hoe lokaal of regionaal is het aanbod en de participatie van cultuur? Deze vraag zal centraal staan in het onderzoek. Afgeleide vragen zijn: 1. Hoe ziet het aanbod van cultuur er uit, voor het hele RSA-gebied en per deelnemende gemeente? 2. Hoe zien de bezoekersstromen er uit? 3. In hoeverre zijn vraag en aanbod op gemeenteniveau en binnen de RSA met elkaar in evenwicht? Methode van onderzoek In elk van de zeven deelnemende gemeenten is door de betreffende gemeente zelf in de periode juni/juli dezelfde vragenlijst voorgelegd aan een internetpanel. De meeste gemeenten beschikken sinds enige tijd over zo’n panel, dat per gemeente in omvang verschilt.1 De vragenlijst bevat onderwerpen als belangstelling voor kunst en cultuur, bezoek aan voorstellingen, concerten, musea en galeries en het gebruik van culturele voorzieningen als de bibliotheek, artotheek of videotheek. Ook is gevraagd naar mogelijke eigen creatieve activiteiten. In totaal zijn er ruim 7.000 mensen benaderd voor dit onderzoek. De respons wisselde per gemeente en lag tussen de 38% in Amstelveen en 67% in Purmerend. De resultaten van het panelonderzoek zijn aangevuld met gegevens uit een aantal andere bronnen. Zo is gebruik gemaakt van gegevens van LISA om het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid voor de hele RSA en per gemeente in beeld te brengen. Gemeenten hebben gegevens aangeleverd over evenementen en festivals in 2005. Per gemeente heeft één theater een bestand beschikbaar gesteld met de postcodes van bezoekers of belangstellenden. Hiermee zijn kaarten gemaakt die de rapportage ondersteunen.

1

De omvang van de panels varieert van 600 tot 3.000. De meeste gemeenten hebben het hele panel benaderd voor het onderzoek. In Amsterdam slechts een derde deel. De rest was al benaderd voor de Cultuurmonitor 2006. Overigens beschikt Amstelveen niet over een panel, maar heeft voor dit onderzoek contact gezocht met bewoners die hadden aangegeven bereid te zijn om vaker mee te doen aan een onderzoek.

85


Bijdragen regiogemeenten Het onderzoek is voor een belangrijk deel uitgevoerd door de gemeenten zelf. Bovendien is het onderzoek begeleid door een commissie die is samengesteld uit onderzoekers van de deelnemende gemeenten. De leden van de commissie zijn: Marian Huisman (Almere), Jurjen Bakker en Celina Mensinga (Amstelveen), Manilde van der Oord en Carine van Oosteren (Amsterdam), Lisette Goudsmit en Wim Molenaar (Haarlem) Kathleen Asjes en Willy Bosveld (Haarlemmermeer), Jan van Poorten (Purmerend) en Renée Kuit, Thijs Lenderink en Eric van Straten (Zaanstad). Opbouw rapportage In het eerste hoofdstuk wordt een beeld geschetst van het aanbod aan culturele instellingen per gemeente. Hoofdstuk twee bevat de resultaten van het panelonderzoek waarbij de cultuurparticipatie in de gemeenten Almere, Amstelveen, Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Purmerend en Zaanstad zelf centraal staat. De paragrafen zijn door de betreffende gemeenten geschreven. In hoofdstuk drie staan de stromen van bezoekers in de regio centraal: hoeveel inwoners van Purmerend gaan in Amsterdam naar de film en hoeveel Amsterdammers bezoeken een toneelvoorstelling in Amstelveen of gaan naar een theater elders in Nederland?

86


1 Cultuurparticipatie

Cultuurparticipatie betekent deelname aan cultuur. In dit onderzoek zal de nadruk liggen op het bezoek aan en gebruik van professionele culturele voorzieningen en evenementen, zoals theaters, musea, bioscopen, bibliotheken en festivals. Cultuurparticipatie in Nederland Uit recent onderzoek van het SCP blijkt dat de cultuurdeelname in Nederland samenhangt met achtergrondvariabelen als sekse, leeftijd, opleidingsniveau en etniciteit.2 In de SCPstudie wordt cultuur ruimer gedefinieerd dan in dit onderzoek het geval is. Er wordt zowel erfgoed als kunsten onder verstaan. Verschillende vormen van cultuurparticipatie Er zijn verschillende vormen van cultuurparticipatie, terug te brengen tot passief en actief. De passieve vorm van cultuurparticipatie (een museum bezoeken of een voorstelling bijwonen) heeft de afgelopen twee decennia aan populariteit gewonnen. Vooral het populaire deel hiervan (populaire muziek, cabaret, en film) zat in de lift. De actieve beoefening van kunstvormen in de vrije tijd, bijvoorbeeld zelf muziek maken of toneel spelen, laat in de loop der jaren een sterk wisselend beeld zien. Vermoedelijk heeft dit deel van de kunstbeoefening meer te lijden onder de concurrentie met andere vormen van vrijetijdsbesteding, zoals voor diverse doeleinden gebruik maken van de computer, terwijl vrije tijd tegelijkertijd schaarser is geworden. Dit is vermoedelijk ook de verklaring voor de afname van het lezen als vrijetijdsbesteding. Mannen en vrouwen Het cultuurbereik onder mannen is minder groot dan het cultuurbereik onder vrouwen. Er zijn twee uitzonderingen op deze regel: mannen hebben meer belangstelling voor archieven en archeologie en zetten zich actiever in voor het behoud van het cultureel erfgoed. Vrouwen gaan vooral graag naar ballet en toneelvoorstellingen, lezen verhoudingsgewijs veel en zijn ook vaker actief met kunstbeoefening bezig. Ze doen zelf aan toneel, aan beeldende kunst of iets met muziek. Leeftijd Naar leeftijd bestaan er forse verschillen. Ouderen zijn meer geïnteresseerd in erfgoed, uitvoeringen van klassieke muziek, kunstprogramma’s op radio en televisie en lezen meer (literatuur). Jongeren (vooral kinderen, vaak in schoolverband) gaan vaker naar een museum, toneelstuk, bioscoop en doen vaker actief aan kunstbeoefening. Voor de rest zijn de verbanden minder eenduidig.

2

Cultuurminnaars en cultuurmijders, SCP, 2005. In deze rapportage zijn de resultaten van metingen van het Aanvullend voorzieningengebruik Onderzoek (AVO) en het Tijdsbestedingonderzoek (TBO) verwerkt.

87


Opleidingsniveau Hoger opgeleiden hebben gemiddeld genomen een grotere belangstelling voor cultuur dan lager opgeleiden. Het verschil is het duidelijkst bij ballet, literair lezen en archieven. Etniciteit Het cultuurbereik onder niet-westerse allochtonen is in de regel geringer dan dat onder autochtonen. Er zijn wel wat verschillen binnen de groep. Turken en Marokkanen nemen het minste deel. Surinamers en Antillianen blijven op onderdelen achter, bijvoorbeeld bij monumenten en klassieke muziek, maar zijn in andere opzichten juist sterker aanwezig. Ze wonen vaker een balletvoorstelling bij en gaan vaker naar de film. Surinamers en Antillianen zijn ook relatief actieve cultuurparticipanten: ze doen vaker iets met muziek en spelen vaker toneel. Lokaal onderzoek Verschillende gemeenten binnen de Regionale Samenwerking Amsterdam (RSA) laten regelmatig onderzoeken hoeveel belangstelling de lokale bewoners hebben voor kunst en cultuur. Hierbij wordt meestal aangesloten bij landelijk onderzoek en landelijke richtlijnen. Zo heeft Purmerend in de afgelopen jaren bijvoorbeeld een onderzoek laten uitvoeren onder de bewoners van Waterland. Zaanstad heeft in 2004 een onderzoek laten doen. Almere heeft dit zelfs twee keer gedaan.3 In Amsterdam is kort geleden voor de tweede keer een cultuurmonitor verschenen, ook gebaseerd op de Richtlijn Cultuurparticipatie Onderzoek (RCO).4 Uit dit onderzoek blijkt dat Amsterdammers meer voorstellingen en musea bezoeken dan de gemiddelde Nederlander. Ook de bioscoop en uitgaansgelegenheden worden veel bezocht. Opleidingsniveau, leeftijd en etnische achtergrond zijn van invloed op de participatie. Vooral mensen met een laag opleidingsniveau en Amsterdammers met een Turkse en Marokkaanse achtergrond maken minder gebruik van het cultuuraanbod dan autochtone Amsterdammers. Westerse allochtonen, met name de expats, maken juist veel gebruik van het cultuuraanbod. Wel blijkt de uitgangspositie van allochtone jongeren beter te worden: zij zijn beduidend actiever op cultureel gebied dan hun ouders. Eerder dit jaar verscheen een ander onderzoek, de Mosaic-analyse Amsterdamse culturele instellingen.5 In dit onderzoek is op basis van de klantenbestanden van een groot aantal culturele instellingen in Amsterdam (en de schouwburg in Amstelveen) en het consumentensegmentatiesysteem MOSAIC van Experian bepaald welke mensen welke soorten instellingen en genres bezoeken.6 Op basis van de verschillen en overeenkomsten tussen de verschillende bezoekers, vrienden en geïnteresseerden van de Amsterdamse instellingen kwamen uiteindelijk 11 groepen tevoorschijn, die het Amsterdamse cultuurpubliek vertegenwoordigen.

3

Het laatste rapport is Dimensus(2005): Cultuurparticipatie van Almeerders in 2005. Kunst- en Cultuurmonitor 2006, O+S, 2006. Het Amsterdamse cultuurpubliek in beeld, AUB, 2006. 6 MOSAIC is een database van zeven miljoen Nederlandse huishoudens. In deze database is van alle Nederlandse postcodes een grote hoeveelheid gegevens opgeslagen, zoals leeftijd, gezinssamenstelling, welstadsklasse en levensstijl. De MOSAIC-database is vergeleken met de postcodes van bezoekers, vrienden en geïnteresseerden van de Amsterdamse instellingen, zodat een profiel van het publiek is verkregen. 4 5

88


2 Het aanbod van cultuur

Cultuur is een aanjager van bedrijvigheid en schepper van werkgelegenheid. Uit het LISA kunnen die vestigingen worden geselecteerd die aan cultuur gerelateerd zijn.7 Hiermee worden het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkzame personen in 2005 bij benadering in kaart gebracht. De deelnemende gemeenten hebben dit waar nodig aangevuld met in het LISA ontbrekende vestigingen zodat er een volledig overzicht komt van het huidige cultuuraanbod. Deze gegevens zijn verwerkt in kaarten. Het aanbod van cultuur in het gebied van de RSA is divers. Om een vergelijkbaar beeld te krijgen van het aanbod per gemeente is gekozen voor een beperking tot een aantal SBIcodes. Op postcodeniveau zijn het aantal vestigingen en de werkzame personen (vanaf 12 uur per week) voor de volgende SBI-codes bepaald. SBI-code 9213 9232.1 9232.2 9234.1 9234.2 9251.1 9251.2 9252.1 9252.2

Omschrijving Vertoning van films Theaters, schouwburgen en concertgebouwen Evenementenhallen Dansscholen Kunstzinnige vorming van amateurs Openbare bibliotheken Kunstuitleencentra Kunstgaleries en expositieruimten Musea

Het beeld dat hierdoor ontstaat van het aanbod van cultuur is niet meer dan een benadering. Dit aanbod is door iedere gemeente aangevuld met het aantal festivals en evenementen in 2005, onder vermelding van de locatie en het aantal bezoekers. Niet alle gemeenten slaagden er in op korte termijn zo’n overzicht aan te leveren en van de gemeenten die dit wel konden, waren de bezoekersaantallen niet altijd bekend.

7

Het LISA staat voor Landelijk Informatiesysteem Arbeidsplaatsen en Vestigingen. LISA gebruikt het Mutatiebestand van de Kamer van Koophandel als een van de bronnen van het eigen register. Daarnaast worden ook andere bronnen gebruikt, zoals de Provinciale Werkgelegenheidsenquête en gegevens van beroepsverenigingen. Hierdoor bevat het LISA meer vestigingen dan het bedrijvenregister van de kamer van Koophandel. Bepaalde gemeenten, de zogenaamde registerhouders, leveren hun eigen bedrijvenregister. Amsterdam levert het register voor de gemeenten Amsterdam, Amstelveen, Zaanstad, Diemen, Landsmeer, Oostzaan en Ouder-Amstel.

89


2.1 RSA Figuur 2.1 Het aanbod van culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen voor de RSA, 2005

Legenda

Vertoning van films Theaters, schouwburgen, concertgebouwen en evenementenhallen Dansscholen en kunstzinnigevorming van amateurs Openbare bibliotheken en kunstuitleen Galeries en musea

Regio Waterland+

Werkzame personen

IJmond

203 - 362 49 - 203 16 - 49 4 - 16 1- 4

Zaanstreek

Agglomeratie Haarlem

Amstel-Meerlanden

Almere

Amsterdam

Het Gooi en Vechtstreek


Het aanbod van cultuur in de RSA is grotendeels geconcentreerd in Amsterdam. Hier bevinden zich de meeste en de grootste bioscopen, theaters, schouwburgen en concertgebouwen, evenementenhallen, dansscholen, muziekscholen, openbare bibliotheken, kunstuitleencentra, galeries en musea. Met deze ruime sortering en veelheid aan voorzieningen, ook op het gebied van festivals en evenementen, vervult Amsterdam niet alleen een lokale, maar ook een regionale en in sommige opzichten zelfs een (inter)nationale functie. Andere grote gemeenten in RSA-verband, zoals Almere, Amstelveen, Haarlem, Haarlemmermeer, Purmerend en Zaanstad beschikken ook over culturele voorzieningen maar dit aanbod is beperkter, veelal geconcentreerd in het centrum.

90


2.2 Almere Het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid is geconcentreerd in Almere Stad. Hier bevinden zich onder andere een vestiging van de openbare bibliotheek, het Centrum voor Culturele en Kunstzinnige Vorming, musea zoals Museum de Paviljoens, Theater de Metropole, Utopia en Dooworld entertainment. De bibliotheken in Almere Buiten en Almere Haven zorgen ook voor aardig wat werkgelegenheid. Verspreid over Almere zijn een aantal archeologische vindplaatsen waarbij diverse archeologische activiteiten plaatsvinden. Figuur 2.2 Culturele voorzieningen naar aantal arbeidsplaatsen in Almere, 2005

legenda 2 werkzame personen

20 werkzame personen

Bibliotheek Almere-Buiten

Theater de Metropole

de Paviljoens Museum Utopia Culturele en kunstzinnige vorming Almere Dooworld entertainment Openbare bibliotheek Almere

Bibliotheek Almere Haven

Jorray

SBK Almere Haven


91


Festivals en evenementen De festivals en evenementen vonden in 2005 verspreid over Almere plaats. De meeste grote festivals vonden in Almere Stad, Almere Haven en Almere Poort plaats. Figuur 2.3 Festivals en evenementen in Almere, 2005

legenda 5.000 bezoekers

50.000 bezoekers WK Honkbal

Western Experirience

Kermis Stadshart Luilakmarkt Bevrijdingsfestival Beach week Jazz/Music Below The Sea Festival NK handboogschieten

Stoomfestival WB Kampeer- en Vakantiedagen

Defqon One dance Festival

Libelle zomerweek

Kermis Almere Haven Great Ten Doe en kijkdag Holland Triathlon

Botterfestival/Havenfestival

bron: Almere/bewerking O+S

92


2.3 Amstelveen Het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid is geconcentreerd in het centrum van Amstelveen. Het Cobra Museum, de Amstelveense schouwburg (60 wp), de SBK, de bibliotheek en de Muziek- en Dansschool (58 wp) zorgen voor de meeste werkgelegenheid. Figuur 2.4 Culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen in Amstelveen, 2005

Legenda 2 werkzame personen


Cobra Museum

Schouwburg Amstelveen

SBK Amstelveen Bibliotheek Amstelveen Muziek- en Dansschool Amstelveen

Bibliotheek Westwijk

Bibliotheek Middenhoven


93


Festivals en evenementen De festivals en evenementen waren in 2005 geconcentreerd in het centrum. Enkele voorbeelden zijn de Atelierroute, het Kersenbloesemfestival, de Muziekdagen, Uilenpop en VJ-ology. Verreweg de meeste bezoekers gingen naar het openluchttheater in het Amsterdamse Bos. Ondanks de vele regen trok het theater in 2005 29.000 bezoekers. Figuur 2.5 Festivals en evenementen in Amstelveen, 2005


15.000 bezoekers

Theater het Amsterdamse Bos

Poppenbeurs

Broersepark evenementen

Crea hobbybeurs VJ-ology Nachtmarkt Stadspleinfestival (incl. Boekenmarkt)

Kersenbloesemfestival

Uilenpop

Vereniging tot Viering Nationale Feestdag Bloemencorso Amstelveenfestival (Amie/ landenfestival) Gershwin muziekdagen

Pianoconcours Atelierroute

bron: Amstelveen/bewerking O+S

94


2.4 Amsterdam Het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid is geconcentreerd in de Amsterdamse binnenstad. Theaters en poppodia als het Muziektheater, het Concertgebouw, de Melkweg en Paradiso zorgen voor aardig wat werkgelegenheid. Dit geldt evenzeer voor musea als het Rijksmuseum, het Van Gogh, het Stedelijk Museum (SMCS) en het Anne Frankhuis. Figuur 2.6 Culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen in Amsterdam, 2005

Anne Frankhuis Amsterdams historisch museum Openbare Bibliotheek Muziektheater Melkweg Paradiso Nederlands filmmuseum Rijksmuseum van Gogh museum Muziekschool Amsterdam Concertgebouw


100 werkzame personen bron: LISA/bewerking O+S

95


Festivals en evenementen De festivals en evenementen in 2005 vonden verspreid over Amsterdam plaats. Sail trok met 2,5 miljoen de meeste bezoekers. Kwakoe staat op de tweede plaats met 1,1 miljoen bezoekers. Daarna volgen jaarlijkse evenementen als de vrijmarkt met Koninginnedag, de Uitmarkt en Amsterdam Pride. Figuur 2.7 Festivals en evenementen in Amsterdam, 2005

Over het IJ-festival

Amsterdam Dance Valley

Holland Festival

World Press Photo Grachtenfestival Jordaanfestival Holland Festival Vondelpark Openluchttheater

Sail

Vrijmarkt Koninginnedag

Amsterdam Pride

Cinekid

IDFA

Uitmarkt

Bevrijdingsfestival Pictura Antiquairs Nationaal (P Parade

Kwakoe


1.000.000 bezoekers bron: ATCB/bewerking O+S

96


2.5 Haarlem Het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid is ook in Haarlem geconcentreerd in het centrum van de stad. Hier zijn de Philharmonie, het Teylers Museum, het Frans Hals Museum, de Toneelschuur, de Patronaat, het ABC Architectuurcentrum Haarlem en het Muziekcentrum Kennemerland gevestigd. Alleen de verschillende filialen van de bibliotheek zorgen voor enige spreiding van werkgelegenheid. Figuur 2.8 Culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen in Haarlem, 2005



Stadsbibliotheek Planetenlaan

De Vishal

Patronaat

Stadsbibliotheek Doelenplein

Toneelschuur

Muziekcentrum Kennemerland

Philharmonie

Teylers Museum

Frans Halsmuseum

ABC Architectuurcentrum Haarlem

Stadsbibliotheek Fie Carelsenplein


97


Festivals en evenementen De Haarlemse festivals en evenementen waren in 2005 ook geconcentreerd in het centrum van Haarlem, maar toch meer verspreid dan de vestigingen. Haarlem Jazzstad trok met 325.000 mensen verreweg de meeste bezoekers, verspreid over vijf dagen. Bevrijdingspop was goed voor 110.000 bezoekers. De andere festivals of evenementen waren een stuk kleinschaliger. Figuur 2.9 Festivals en evenementen in Haarlem, 2005

Legenda 10.000 bezoekers

100.000 bezoekers

Draaiorgelfestival

Koorbiënnale

Haarlem Jazzstad

Haarlemmerhoutfestival Bevrijdingspop

bron: Haarlem/bewerking O+S

98


2.6 Haarlemmermeer Het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid is geconcentreerd in Hoofddorp. Probiblio, Schouwburg de Meerse en de Centrale Bibliotheek zorgen voor de meeste werkgelegenheid. De vestigingen van de bibliotheek in Floriande en Nieuw Vennep zorgen voor enige spreiding. Er is een tijdelijke bioscoop in Hoofddorp, totdat de nieuwe bioscoop klaar is. Figuur 2.10 Culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen in Haarlemmermeer, 2005



Openbare bibliotheek Floriande

Schouwburg de Meerse Centrale Bibliotheek Hoofddorp

Probiblio

Bibliotheek Nieuw Vennep


99


Festivals en evenementen De twee grootste festivals van 2005 vonden plaats op het Floriadeterrein in Vijfhuizen (Fun future en Mysteryland). Het Haarlemmermeerse bos was de locatie voor Artquake open air en Concours Hippique, de overige evenementen hadden de kern van Hoofddorp als locatie. De grote festivals en evenementen vonden voornamelijk plaats in Hoofddorp en omgeving, maar kleinere evenementen zijn verspreid over de hele gemeente. Tabel 2.11 Festivals en evenementen in Haarlemmermeer, 2005


50.000 bezoekers

Concours Hippique

Mysteryland

Artquake life

Fun future (kermis)

Meerjazz

Meerlive (muziekfestival

bron: Haarlemmermeer/bewerking O+S

100


2.7 Purmerend Het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid is geconcentreerd in de wijk Gors. Deze ligt net buiten het centrum van Purmerend. Hier zijn de bioscoop, de openbare bibliotheek, de Muziekschool Waterland en Wherelantcentrum voor kunsten gevestigd. Het theater de Purmaryn ligt in het centrum van Purmerend. Figuur 2.12 Culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen in Purmerend, 2005



Theater de Purmaryn

Wherelant centrum voor kunsten Muziekschool Waterland

Openbare Bibliotheek Waterlandlaan

Bioscoop de Metro


101


Festivals en evenementen De meeste festivals en evenementen in 2005 waren geconcentreerd in de binnenstad van Purmerend. Enkele evenementen, zoals bijvoorbeeld de Pasar Malam, de Oldtimerdag en Reuring Cityslam waren wat meer verspreid over Purmerend. Alleen voor Reuring zijn de bezoekersaantallen bekend. Reuring trok vorig jaar 35.000 bezoekers. Figuur 2.13 Festivals en evenementen in Purmerend, 2005 bezoekersaantallen niet bekend

Pasar Malam

Kunst & Cultuurmarkt Groenmarkt

Reuring Kortebaandraverij

Koepop De smaak van Waterland

Kermis

Lappendag Matsmarkt

Vrijmarkt Vrijmarkt Luilak Dance Event Reuring Cityslam

Circus

Oldtimerdag

bron: Purmerend/bewerking O+S

102


2.8 Zaanstad Het aanbod van cultuur en de bijbehorende werkgelegenheid is geconcentreerd in Zaandam. Hier zijn de openbare bibliotheek, het Zaantheater, Fluxus, poppodium De Kade, galerie Artiz en bioscoop `t Saentje gevestigd. De Zaanse Schans, het Zaans Museum, het Molenmuseum en een filiaal van de bibliotheek zorgen voor enige spreiding van de werkgelegenheid. Figuur 2.14 Culturele voorzieningen naar het aantal arbeidsplaatsen in Zaanstad, 2005



Zaanse Schans Zaans Museum

Molenmuseum

Bibliotheek Westzijderveld

t Saentje

Zaantheater

Galerie Artiz

Openbare Bibliotheek

Poppodium de Kade

Fluxus


103


Festivals en evenementen De meeste Zaanse festivals en evenementen in 2005 vonden in Zaandam plaats. Deining in de Zaan, de Kinderboekenmarkt en Theater op de Noord zorgden voor enige verspreiding. Bezoekersaantallen ontbreken. Figuur 2.15 Festivals en evenementen in Zaanstad, 2005 bezoekersaantallen niet bekend

Theater op de Noord

Kinderboekenmarkt

Jazz&Bluesfestival

Wereldreis

Atelierroute Cultuurmarkt Cultuurbuz

Deining in de Zaan

bron: Zaanstad/bewerking O+S

104


3 Deelname aan cultuur in de eigen gemeente

3.1 Inleiding Om de regioverzorgende functie van instellingen in kaart te kunnen brengen is het nodig om zicht te hebben op “cultuur-forensisme”, het verplaatsingsgedrag van cultuurbezoekers. Cultuurparticipatie en het verplaatsingsgedrag is onderzocht met behulp van de internetpanels van de deelnemende gemeenten. Deelnemers aan internetpanels zijn geen goede afspiegeling van de hele bevolking. Over het algemeen zijn panelleden van middelbare leeftijd, hoger opgeleid, hebben vaker een hoger inkomen en zijn overwegend autochtoon. Op basis van de internetpanels kunnen dus geen uitspraken gedaan worden over cultuurparticipatie in de gehele gemeente of regio. Voor dit onderzoek komt het juist goed uit dat de deelnemers tot een bepaalde groep behoren. Het zijn namelijk juist de hoger opgeleiden met een relatief hoog inkomen van autochtone komaf die het vaakst gebruik maken culturele voorzieningen in de traditionele zin van het woord. Aan de deelnemers van deze panels is een korte vragenlijst voorgelegd met vragen over de belangstelling voor cultuur, cultuurconsumptie en eventuele regionale oriëntatie. Achtergrondvariabelen waren veelal al beschikbaar. In dit hoofdstuk zijn de resultaten van deze panelonderzoeken per gemeente terug te vinden, waarbij het de deelname in de eigen gemeente centraal staat. Met uitzondering van Haarlemmermeer zijn de resultaten van het panelonderzoek aangevuld met een kaart waaruit blijkt wat het bereik is van één theater in de betreffende gemeente.8 De theaters hebben een bestand aangeleverd met de postcodes van de mensen die (meestal in 2005) in hun theater zijn geweest.

3.2 Overeenkomsten tussen gemeenten De resultaten van de panelonderzoeken komen op veel punten overeen. De panelleden hebben veel interesse in kunst en cultuur, vooral in muziek. Ze gaan graag en vaak naar de film. De frequentie varieert en bedraagt gemiddeld maximaal zes keer per jaar. Ook in theater, musea en literatuur is men geïnteresseerd. Literatuur scoort het laagst maar nog steeds heeft meer dan de helft van de panelleden hier interesse in. Cultuur bezoeken doe je met z’n tweeën. Dat geldt vooral voor een bezoek aan de bioscoop, een theater of een concert. Musea worden wat vaker ook alleen bezocht.

8

Voor Haarlemmermeer waren de gegevens tijdens de zomerperiode niet te verkrijgen.

105


Een voorstelling wordt regelmatig gecombineerd met uit eten gaan of wat drinken vooraf of achteraf. Het bezoek aan musea ook, maar dit wordt vaker ook gecombineerd met winkelen. Musea worden vooral overdag bezocht, als ook de winkels open zijn. Anders dan uit landelijk onderzoek blijkt, beperkt het hebben van kinderen het cultuurbezoek van de ouders in dit panelonderzoek niet in grote mate. Wel is het zo dat bepaalde voorstellingen zoals bijvoorbeeld circus en ballet door ouders met jonge kinderen vaker worden bezocht dan door andere panelleden. Ouders met kinderen maken vaker gebruik van de bibliotheek en bezoeken minder vaak een museum of galerie. De passieve cultuurparticipatie (een voorstelling of museum bezoeken) van de panelleden is veel groter dan de actieve (zelf iets kunstzinnigs doen). Datgene wat men zelf aan kunstzinnigs doet, vindt meestal niet in verenigingsverband plaats. De populairste kunstzinnige vrijetijdsbestedingen van de panelleden zijn fotografie, op afstand gevolgd door tekenen, websites maken (vooral populair bij mannen) en een muziekinstrument bespelen. In verenigingverband wordt vooral gezongen, gedanst en toneel gespeeld.

106


3.3 Almere Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van het internetpanel van de gemeente Almere. Van de 862 panelleden vulden 485 de vragenlijst in, een respons van 56%. De leden van het internetpanel zijn hoger opgeleid dan gemiddeld, 46% is hoger opgeleid tegen 21% van de Almeerse bevolking. Bijna eenderde van de respondenten bezit een abonnement, pas of kaart voor culturele voorstellingen. Van de respondenten werkt of studeert 3,5% in de kunst of cultuursector. De Almeerders die meededen aan het onderzoek hebben een ruime belangstelling voor cultuur: 60% heeft veel belangstelling en nog eens 38% heeft een beetje belangstelling voor kunst en cultuur, zoals muziek, tentoonstellingen, bibliotheek en creatieve activiteiten. Almeerse vrouwen hebben vaker belangstelling voor cultuur dan mannen. Toneel, cabaret, muziek Ruim driekwart van de Almeerse respondenten zegt het afgelopen jaar één of meerdere keren de bioscoop te hebben bezocht. Ook bezoek aan festivals en evenementen, musical, toneel en popconcerten is populair. Ruim één op de vijf bracht één of meer bezoeken aan klassieke concerten. Andere type voorstellingen worden minder vaak bezocht. Gemiddeld werd 2,3 voorstelling bezocht. Figuur 3.1 Bezoekers aan culturele voorstellingen, 2006 (procenten)

Bioscoop Festival/evenement Cabaretvoorstelling Musical Toneelvoorstelling Popconcert Klassieke muziekvoorstelling Stand-up comedy voorstelling Jazz- / blues concert Ballet- / dansvoorstelling Circus Wereldmuziek voorstelling Opera of operette Anders

% 0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

bron: Almere

Vrouwen bezoeken meer voorstellingen dan mannen. Hoe ouder men wordt, hoe minder voorstellingen men bezoekt. Hoger opgeleiden bezoeken vaker voorstellingen dan lager opgeleiden. Jonge kinderen in het gezin lijken geen belemmering om culturele

107


voorstellingen te bezoeken. Dit geldt zowel voor de situatie met kinderen in de leeftijd tot en met 12 jaar, als met kinderen tot en met 6 jaar. De meeste voorstellingen aan toneel, cabaret, wereldmuziek- of dansvoorstellingen en festivals/evenementen worden in Almere zelf bezocht, maar daarnaast is Amsterdam een belangrijke cultuurtrekker voor Almeerders. Klassieke concerten, popconcerten en jazz/bluesconcerten, musical en opera/operette worden vaker in Amsterdam bezocht dan in Almere. Een ruime meerderheid (63%) combineert het bezoek aan een voorstelling of concert met iets eten of drinken in een restaurant of café. Slechts een kleine groep combineert de voorstelling met winkelen. Hoe hoger de opleiding, hoe meer men de voorstelling combineert met een bezoek aan restaurant of café. Uitgaan doe je samen: bijna tweederde van de respondenten ging samen met iemand anders naar een voorstelling. Eenderde ging met een grotere groep naar een voorstelling. Vrijwel niemand (slechts 4%) bezocht zonder gezelschap een voorstelling. Musea en galerie Minder dan de helft van de respondenten bezocht in het afgelopen jaar een museum (44%), maar musea worden vaker bezocht dan galeries die door minder dan een kwart (23%) werden bezocht. Almeerders met een Nederlandse of andere westerse herkomst bezoeken vaker musea en galeries dan Almeerders met een niet-westerse achtergrond. Hoe ouder men is, hoe vaker men een museum of galerie bezoekt. En ook hier geldt: hoe hoger de opleiding, hoe vaker men een museum of galerie bezoekt. De aanwezigheid van jonge kinderen werkt wel belemmerend voor museum- en galeriebezoek. Zoals verwacht gaan mensen met een Museumjaarkaart vaker naar een museum dan mensen die zo’n kaart niet hebben. Musea en galeries werden het meest bezocht in Amsterdam, maar voor een (klein) deel ook in Almere, in Haarlem, Amstelveen en in mindere mate in Hilversum. Het museum- of galeriebezoek wordt veel minder dan bezoek aan voorstellingen gecombineerd met winkelen (15%) of horecabezoek (29%). Ook museum- en galeriebezoek is iets wat men liever niet alleen doet: een ruime meerderheid (60%) gaat met z’n tweeën en 30% gaat met een grotere groep.

108


Figuur 3.2 Combinatie cultuur met horeca en winkelen, 2006 (procenten)

70

%

60 50 40

Horeca Winkelen

30 20 10 0

Voorstelling

Museum

, bron: Almere

Afstand Om een voorstelling of tentoonstelling die men graag wil zien te bezoeken, is men bereid gemiddeld 85 km af te leggen of 1,5 uur reistijd daaraan te besteden. De helft legt de lat bij 50 kilometer of 1 uur reistijd. Bibliotheek, fonotheek en artotheek Bijna de helft van de Almeerse respondenten (49%) bezocht het afgelopen jaar de bibliotheek. Een kwart kan gerekend worden tot de vaste bibliotheekklanten, zij bezochten de bibliotheek vaker dan 12 maal per jaar. De overigen gingen minder vaak naar de bibliotheek, een kwart van de bezoekers kwam maximaal vier keer in de bibliotheek. De fonotheek (8%) en de artotheek (4%) trokken veel minder bezoekers. De bibliotheek lijkt een belangrijke voorziening voor mensen met kinderen in de leeftijd tot en met 12 jaar. Zij gaan beduidend vaker naar de bibliotheek dan mensen zonder kinderen. Vooral kinderen in de lagere schoolleeftijd (tussen 6 en 12 jaar) zorgen ervoor dat men de bibliotheek bezoekt. Mensen die als een “paar met kinderen” wonen bezoeken vaker de bibliotheek dan eenoudergezinnen. Het zijn vooral vrouwen die de bibliotheek bezoeken, de belangrijkste leeftijdscategorie voor bibliotheekbezoek is tussen de 30 en 50 jaar. Culturele voorzieningen die men in Almere mist Bijna 40% van de respondenten mist culturele voorzieningen in Almere. Het meest gemist worden musea, waarbij opvallend vaak een museum dat aantrekkelijk is voor kinderen genoemd wordt. Vervolgens mist men ook theater cq theatervoorstellingen en een concertzaal voor zowel opera als klassieke-, jazz- en popconcerten. Tenslotte werd een

109


caféachtige vorm met voorstellingen gemist, zoals een theatercafé, comedycafé, jazzcafé of café met live muziek. Zelf creatief bezig zijn Creatieve activiteiten kan men zowel binnen als buiten verenigingsverband ontplooien. Een klein deel van de Almeerse respondenten, één op de vijf, is creatief bezig in verenigingsverband. Zingen en dansen zijn het meest populair om in verenigingsverband te doen. Buiten verenigingsverband is men vooral creatief bezig op het gebied van fotograferen (48%) en in mindere mate ook op het gebied van tekenen en schilderen (22%) en websites bouwen (20%). Andere activiteiten die men buiten verenigingsverband doet zijn: muziekinstrument bespelen, beeldhouwen, verhalen of gedichten schrijven. Hoe hoger de opleiding van de respondent, hoe vaker men creatieve activiteiten ontplooit. Figuur 3.3 Creatief in en buiten verenigingsverband, 2006 (procenten)

Fotografie Tekenen, schilderen Websites Muziekinstr.spelen Beeldhouwen Buiten vereniging

Verhalen, gedichten Zingen

In vereniging

Muziek op comp. Textiele werkvormen Leesclub Dans Toneel, mime

% 0

10

20

30

40

50

bron: Almere

110


Bereik theater De volgende kaart toont de herkomst van de bezoekers aan de drie Almeerse theaters die in de voorverkoop kaarten hebben gekocht voor het seizoen 2006-2007. Het gaat om gegevens op postcode 6 niveau. Per postcode zijn er maximaal 9 bezoekers. De meeste bezoekers komen uit Almere en omgeving. De meeste bezoekers komen uit Almere zelf. Er is duidelijk te zien dat de Almeerse theaters daarnaast ook een regionale functie vervullen. Figuur 3.4 Bezoekers theaters in Almere seizoen, 2006-2007

Legenda 1 adres

10 adressen

bron: Almeerse theaters/bewerking O+S

111


3.4 Amstelveen In Amstelveen zijn 684 mensen benaderd voor de enquête. Deze groep is benaderd omdat zij bij een eerdere enquête hadden aangegeven dat zij bereid waren vaker geconsulteerd te worden. Amstelveen heeft geen digitaal burgerpanel. In totaal hebben 258 mensen gereageerd, de respons komt daarmee op 38%. De respondenten komen uit de leeftijdsklassen van 18 tot en met 87, de gemiddelde leeftijd van de respondenten is 49. Van hen is 42% gehuwd en woont samen met kinderen, 37% is gehuwd en woont samen zonder kinderen en 14% is alleen. Ruim de helft van de respondenten heeft een netto-inkomen dat hoger is dan 2050 euro in de maand, ongeveer een kwart zit daar onder en het resterende kwart wil niet zeggen wat ze verdienen. De respondenten zijn relatief hoog opgeleid, 63% heeft een WO of HBO opleiding afgerond. 2% is werkzaam of studerende in de kunst- of cultuursector. De interesse in cultuur in Amstelveen is groot, slechts 2% van de respondenten geeft aan geen belangstelling te hebben voor cultuur. Muziek is de populairste cultuurvorm, gevolgd door film, theater, musea en als laatste literatuur. Van de respondenten bezit 26% een Museumjaarkaart. De bibliotheekpas, AUB-abonnement, CJP, Stadspas en het abonnement voor de Schouwburg Amstelveen zijn ook populair. Bezoek aan voorstellingen Van de respondenten heeft 81% het afgelopen jaar een voorstelling bezocht. De volgende figuur geeft een overzicht van het bezoek van het totaal aantal respondenten naar verschillende typen podiumkunsten. De bioscoop blijkt de populairste cultuurvorm (53%). Toneel, cabaret, musical en klassieke muziek worden ook relatief goed bezocht, meer dan 25% van de respondenten bezocht voorstellingen op die gebieden.

112


Figuur 3.5 Bezoekers per cultuurvorm, 2006 (procenten)

Bioscoop Cabaret Toneelvoorstelling Musical Klassieke muziek Popconcert Festival/evenement Wereldmuziek Ballet/dans Jazz/blues Opera/operette Stand-up comedy Circus Iets anders 0

10

20

30

40

50

% 60

bron: Amstelveen

De volgende tabel geeft een nog specifieker inzicht in het bezoek per type podiumkunst. Van het totaal aantal respondenten heeft 24% de afgelopen 12 maanden een toneelvoorstelling in Amstelveen bezocht, zij deden dat gemiddeld 2,2 keer in Amstelveen. De meeste voorstellingen zijn meer buiten Amstelveen bezocht dan in Amstelveen. Vooral popconcerten, klassieke muziek, de bioscoop en festivals worden veel vaker buiten Amstelveen bezocht. Dit zijn activiteiten die relatief vaak bezocht worden, er is voor deze activiteiten binnen de gemeentegrenzen kennelijk niet genoeg aanbod. Niet geheel onverwacht blijken Amstelveners voornamelijk naar Amsterdam te gaan als zij buiten Amstelveen voorstellingen bezoeken, musicals wordt ook in Den Haag en Utrecht bezocht.

113


Tabel 3.6 Percentage bezoekers en gemiddeld aantal bezoeken in en buiten Amstelveen, 2006 totaal

Amstelveen

erbuiten

bezoekers

bezoeken

bezoekers

bezoeken

bezoekers

toneelvoorstelling

36

2,8

24

2,2

23

2,0

cabaret

39

2,4

22

2,4

24

2,0

stand-up comedy

10

1,2

2

1,4

7

1,3

popconcert

22

3,3

9

1,7

18

3,1

jazz/blues

12

2,2

6

1,3

8

2,3

klassieke muziek

28

4,2

6

1,3

24

4,4

wereld muziek

14

1,6

6

1,5

9

1,5

musical

31

1,6

8

1,3

27

1,4

opera/operette

10

2,2

5

1,4

7

2,3

ballet/dans

14

1,7

5

1,5

8

1,9

circus

bezoeken

5

1,1

3

1

3

1,0

bioscoop

53

5,3

9

2,3

48

4,6

festival/evenement

19

2,2

7

1,5

16

1,9

2

3,3

2

1,8

1

4,3

iets anders

bron: Amstelveen

Ruim de helft van de respondenten die het afgelopen jaar een voorstelling heeft bezocht combineerde dat met iets eten of drinken in een restaurant of café en 8% combineerde het met winkelen. Voorstellingen worden in een enkel geval alleen bezocht, 67% bezoekt een voorstelling met z’n tweeën en 33% met een grotere groep. Bezoek aan culturele instellingen Van de respondenten heeft 59% het afgelopen jaar een museum bezocht, zij deden dat gemiddeld 3,8 keer per jaar. Musea werden het meest in Amsterdam bezocht (41%), daarna in Amstelveen (29%), Haarlem (7%) en Leiden (2%). Van de respondenten heeft 32% het afgelopen jaar een galerie of atelier bezocht, zij deden dat gemiddeld 2,8 keer per jaar. Galeries en ateliers werden het meest in Amsterdam bezocht (43%), daarna in Amstelveen (26%), Haarlem, (3%), Den Haag (3%) en Hilversum (2%). Het bezoek aan een culturele instelling werd door 17% van de bezoekers gecombineerd met winkelen en door 38% met iets eten of drinken in een café of restaurant. De instelling werd in 15% van de gevallen alleen bezocht, 63% met z’n tweeën en 21% met een grotere groep.

114


Tabel 3.7 Percentage bezoekers en gemiddeld aantal bezoeken aan culturele instellingen, 2006 bezoekers

gemiddeld bezoek

bibliotheek

62

10,5

fonotheek

8

4,6

artotheek

9

2,3

33

8,8

videotheek

bron: Amstelveen

Meeste creatieve activiteiten niet in verenigingsverband Onderstaande tabel geeft een overzicht van de creatieve activiteiten van de respondenten. Het blijkt dat 27% van de respondenten aan tekenen doet, waarvan 1% in groepsverband. Zingen wordt door 5% in groepsverband gedaan van de 19% die in totaal aan zingen doen. Tabel 3.8 Creatieve activiteiten, eventueel in verenigingsverband, 2006 (procenten) ja

waarvan in vereniging

waarvan niet in vereniging

tekenen

27

1

26

73

beeldhouwen

11

2

9

89

textiele werkvormen

nee

9

0

8

91

zingen

19

5

14

81

muziekinstrument bespelen

27

3

25

73

toneel

1

0

1

99

dans

7

3

4

93

61

1

60

39

verhalen schrijven

7

0

7

93

muziek op computer

6

0

6

94

websites

14

2

12

86

leesclub

3

0

3

97

fotografie

bron: Amstelveen

Afstand Ook is gevraagd naar de bereidheid om te reizen naar een voorstelling of tentoonstelling. Van de respondenten geeft 23% aan bereid te zijn om gemiddeld 68 kilometer af te leggen voor een bezoek, 46% geeft aan gemiddeld 56 minuten te accepteren als reistijd voor een bezoek en 31% weet het niet. Gemiste culturele instellingen Van de respondenten geeft 14% aan culturele instellingen in Amstelveen te missen. In de top-5 staan: bioscoop, klassieke muziek, kunst, diverse muziek en galeries.

115


Bereik theater Figuur 2.9 laat de herkomst van de bezoekers van de schouwburg in Amstelveen zien die de laatste twee jaren een toegangsbewijs hebben gekocht en een brochure toegezonden krijgen. De meeste bezoekers komen uit de directe omgeving van Amstelveen. De kaart is gemaakt op postcode 4 niveau en bevat uitsluitend postcodes waar minimaal 20 adressen kaarten hebben gekocht. Het bestand bevat bijna 10.000 bezoekers uit Amstelveen en 5.500 bezoekers uit Amsterdam. Figuur 3.9 Herkomst bezoekers Schouwburg Amstelveen (20 en meer adressen per postcode), 2004-2006

legenda 100 adressen

1.000 adressen

bron: Schouwburg Amstelveen/bewerking O+S

116


3.5 Amsterdam De ondervraagden In Amsterdam is een deel van het online panel van O+S benaderd voor het onderzoek. Van de 1.000 panelleden die benaderd zijn hebben er 519 meegedaan10. De ondervraagde panelleden wonen verspreid over de hele stad en zijn gemiddeld 45 jaar oud. Iets meer dan de helft is man. De meerderheid heeft een hoge opleiding genoten en de Nederlandse nationaliteit. In het panel zitten weinig mensen met een lage opleiding. Van de panelleden geeft 99% aan in meer of mindere mate belangstelling te hebben voor kunst en cultuur. Ruim één op de drie heeft een Museumjaarkaart. Andere soorten abonnementen komen minder vaak voor. Van de ondervraagden is 13% werkzaam of studeert in de kunst- of cultuursector. Bezoek aan voorstellingen Verreweg de populairste cultuurvorm is de bioscoop: 77% is het afgelopen jaar in Amsterdam naar de bioscoop geweest en gemiddeld was dit ongeveer één keer per twee maanden. Eerder onderzoek onder het panel laat zien dat films gewaardeerd worden die ontspanning bieden en amuseren. Ook moet de film blijven hangen en stof tot nadenken geven. Drama en films met humor zijn favoriet11. Naast de bioscoop gaan de panelleden ook graag naar popconcerten, festivals, klassieke muziekvoorstellingen en toneelvoorstellingen. Panelleden met een middelbaar opleidingsniveau gaan vaker naar popconcerten en het circus dan hoogopgeleiden. Voor de meeste andere cultuurvormen geldt juist dat hoogopgeleiden hier vaker heen gaan.

10 11

Dit is een respons van 52%. O+S Amsterdam (2005), Imago-onderzoek Rialto.

117


Figuur 3.10 Bezoek per cultuurvorm in Amsterdam in de afgelopen 12 maanden, 2006 (procenten)

bioscoop popconcert festival/evenement klassieke muziek toneel cabaret ballet-/dans jazz/blues opera of operette wereldmuziek musical stand-up comedy circus anders

% 0

20

40

60

80

100

bron: Amsterdam

Amsterdam lijkt een vanzelfsprekende keuze voor panelleden die naar een voorstelling gaan. De panelleden gaan ook wel in andere gemeentes naar voorstellingen, maar gemiddeld geeft slechts 1 à 2 procent van hen aan nooit in Amsterdam naar een voorstelling te gaan. Uitzonderingen hierop zijn musicals, die juist vaak buiten Amsterdam bezocht worden. Er is nauwelijks verschil tussen de ondervraagden met of zonder kinderen en hun bezoek aan voorstellingen. Wel gaan mensen met thuiswonende kinderen vaker naar een balletvoorstelling of naar het circus. Opera is vooral populair bij panelleden met een hoog inkomen. Ook gaan zij vaker naar toneelvoorstellingen. Panelleden met een hoger inkomen gaan niet vaker naar klassieke muziekvoorstellingen dan panelleden met een lager inkomen, maar als zij gaan, gaan zij wel met een grotere regelmaat. Een ruime meerderheid (78%) van de panelleden combineerde zijn laatste voorstelling met een café- of restaurantbezoek en één op de tien ondervraagden combineerde de laatste voorstelling die zij bezochten met winkelen. Vooral vrouwen combineren een voorstelling graag met horecabezoek of winkelen. De meeste ondervraagden gaan met zijn tweeën naar een voorstelling (72%). Slechts een klein percentage gaat alleen (4%). De afstand die men bereid is af te leggen voor een voorstelling of tentoonstelling loopt sterk uiteen: voor de ene persoon is dit minder dan tien kilometer, voor de ander “zo ver als nodig is”, mits de voorstelling het waard is.

118


Bezoek aan kunstinstellingen Tweederde van de ondervraagde panelleden is het afgelopen jaar in een museum in Amsterdam geweest. Bijna de helft is het afgelopen jaar in een videotheek geweest. Bibliotheek en galerie werden door vier op de tien ondervraagden bezocht. De ondervraagden die wel eens naar de bibliotheek gaan, bezoeken deze gemiddeld tien keer per jaar. Panelleden met (thuiswonende) kinderen gaan iets vaker naar de bibliotheek dan panelleden zonder kinderen. Bezoekers van de galerie gaan hier gemiddeld zeven keer per jaar heen. Het museum wordt iets minder vaak bezocht (gemiddeld vier keer per jaar). Een bezoek aan een museum of galerie wordt in bijna twee op de vijf gevallen gecombineerd met winkelen en in ruim tweederde van de gevallen met café- of restaurantbezoek. Figuur 3.11 Bezoek per instelling in Amsterdam in de afgelopen 12 maanden, 2006 (procenten)

museum videotheek bibliotheek galerie/atelier fonotheek/muziekuitleen artotheek/kunstuitleen % 0

20

40

60

80

100

bron: Amsterdam

Van de respondenten mist 8% bepaalde culturele voorzieningen in Amsterdam. De antwoorden zijn heel divers, van “elegante shows, zoals in Parijs” tot een muziekbar als Crazy Piano’s. Meerdere malen genoemd worden kleine podia voor beginnende bands, bijvoorbeeld muziekcafés, openluchtconcerten en gratis kunst, bijvoorbeeld op straat. Creatieve activiteiten Fotografie is de favoriete creatieve activiteit van de Amsterdamse panelleden: 58% heeft de afgelopen 12 maanden gefotografeerd. Hierna volgen tekenen, schilderen of grafisch werk (22%) en het bespelen van een muziekinstrument (21%). De meeste creatieve activiteiten worden niet in verenigingsverband gedaan; alleen zingen wordt in meer dan een kwart van de gevallen in verenigingsverband gedaan.

119


Vrouwen beeldhouwen en boetseren vaker dan mannen. Hetzelfde geldt voor textiele werkvormen, zoals wandkleden maken, zingen en dans of ballet. Mannen houden zich vaker dan vrouwen bezig met websites ontwerpen. De overige creatieve activiteiten worden ongeveer even vaak door mannen als door vrouwen uitgevoerd. Hoger opgeleiden houden zich vaker dan middelbaar opgeleiden bezig met textiele werkvormen. Middelbaar opgeleiden houden zich vaker bezig met muziek maken op de computer. Figuur 3.12 Actieve deelname aan cultuur, 2006 (procenten)

fotografie, film tekenen, schilderen etc. muziekinstrument bespelen zingen websites ontwerpen

in verenigingsverband

verhalen schrijven beeldhouwen, boetseren etc.

niet in verenigingsverband

dans, ballet leesclub muziek op computer textiele werkvormen toneel, mime

% 0

20

40

60

80

100

bron: Amsterdam

120


Bereik theater Het Muziekgebouw aan ’t IJ is een relatief nieuw gebouw. De officiële opening vond plaats op 15 juni 2005. Het eerste jaar bezochten ongeveer 50.000 betalende bezoekers het Muziekgebouw. Kaartjes werden niet alleen bij het Muziekgebouw gekocht maar ook via andere kanalen als het Amsterdamse uitbureau (AUB). Het Muziekgebouw aan ’t IJ heeft over het seizoen 2005-2006 bijna 6.000 mensen in het bestand die rechtstreeks kaarten besteld hebben. Meer dan de helft van deze contactpersonen (52%) is een vrouw, 42% is man en van 6% is het geslacht onbekend. Het Muziekgebouw trekt bezoekers uit heel Nederland. Het zwaartepunt ligt bij Noord- en Zuid-Holland en de provincie Utrecht. Figuur 3.13 Bezoekers van het Muziekgebouw aan ’t IJ, 2005-2006

Legenda 2 adressen

20 adressen

bron: Muziekgebouw aan ’t IJ/bewerking O+S

121


3.6 Haarlem Kenmerken panel In Haarlem zijn 1.680 leden van het Haarlemse Digipanel benaderd voor het onderzoek naar cultuurparticipatie. Hiervan hebben 1.041 leden meegedaan, een respons van 62%. Er deden ongeveer evenveel mannen als vrouwen mee aan het onderzoek. Van de deelnemers is 14% jonger dan 30 jaar, 34% valt in de categorie 30-45 jaar, 37% in die van 45 tot 65 jaar en 15% is 65 jaar en ouder. Van de deelnemers is 17% alleenstaand, 52% maakt deel uit van een huishouden met kinderen (incl. 4% eenoudergezinnen) en 39% is lid van een tweepersoonshuishouden zonder kinderen. Van de deelnemers aan het panel is 54% hoogopgeleid (HBO, universiteit), een kwart valt in de middencategorie (HAVO, VWO, MBO) en de resterende 21% is lager opgeleid. De meeste deelnemers (71%) hebben een baan in loondienst of zijn zelfstandig ondernemer. Van de respondenten werkt 5% in de cultuursector. De inkomensverdeling is als volgt: 37% heeft een netto-huishoudeninkomen tot 2050 euro per maand, 34% valt tussen de 2050 en 3200 en 29% verdient meer dan 3200 euro. Interesse in cultuur Van de paneldeelnemers zijn de meesten wel (71%) of enigszins (26%) geïnteresseerd in kunst en cultuur in het algemeen. Meer dan gemiddeld geïnteresseerd zijn vrouwen (81%), hoger opgeleiden (82%) en alleenstaanden (75%). De meeste belangstelling gaat uit naar muziek (90%), gevolgd door film (84%). In theater en musea zijn respectievelijk 78 en 75% van de Haarlemse ondervraagden geïnteresseerd. Van de genoemde onderwerpen scoort literatuur weliswaar het laagst, maar toch heeft meer dan de helft (58%) wel interesse. Vrouwen hebben in alle onderwerpen meer interesse dan mannen; de verschillen zijn het kleinst bij muziek en musea. Behalve bij muziek zijn mensen met een hogere opleiding het meest belangstellend, vooral bij literatuur. Vooral bij literatuur en musea zien we dat de interesse toeneemt met de leeftijd; bij film is het andersom.

122


Figuur 3.14 Bezoek aan voorstellingen in de afgelopen 12 maanden, 2006 (procenten)

Toneelvoorstelling Bioscoop Festival/evenement Circus Klassieke muziek

Haarlem totale deelname

Jazz/blues Popconcert Wereldmuziek Cabaret Ballet/dans Stand-up comedy Opera of operette Musical

% 0

20

40

60

80

100

bron: Haarlem

Bioscoopvoorstellingen trekken het meeste bezoek (84%), gevolgd door festivals en evenementen (81%). Stand-up comedy en opera sluiten de rij met 16 resp. 12% bezoek. Ook is in de grafiek te zien naar welk type voorstelling Haarlemmers in Haarlem gaan; dit blijkt vooral te gaan om toneel, bioscoop en festivals en evenementen. Ook circussen worden meest in Haarlem zelf bezocht. Voor musicals en opera/operette is het bezoek in Haarlem zelf beperkt. Buiten Haarlem gaan de paneldeelnemers vooral in Amsterdam naar culturele voorstellingen. Vooral voor opera en stand-up comedy wijkt meer dan de helft van de Haarlemmers uit naar Amsterdam. Ook Velsen is in trek: bijna een kwart van de geïnterviewden heeft daar een toneel- of cabaretvoorstelling bezocht. Bedacht moet worden dat in de beschouwde periode de Haarlemse Stadsschouwburg vanwege verbouwing was gesloten. Ook trekken Haarlemmers naar voorstellingen buiten de regio: zo is Den Haag (Scheveningen) populair bij musicalbezoek (21% van de musicalbezoekers is daar geweest). De bioscoop is in Haarlem het meest frequent bezocht: gemiddeld 4 keer per persoon. Naar een toneelvoorstelling in Haarlem ging men gemiddeld 3 keer. Voor een circusvoorstelling blijft het gemiddeld bij 1 keer. Vrouwen zijn relatief vaak naar toneel en dans geweest. Hoger opgeleiden waren duidelijk het meest cultureel actief. Uitzondering zijn musicals en circus: daar gingen lager opgeleiden meer heen. Bij opera/operette valt op dat hier vooral hoger en lager opgeleiden heengaan, de middengroep bezocht deze voorstellingen duidelijk minder. Stand-up comedy en (pop-)festivals zijn typische activiteiten voor jongeren; klassieke muziek en opera/operette zijn dat voor ouderen.

123


In het algemeen (66%) gaat men met z’n tweetjes naar een voorstelling; 4% gaat alleen en 30% met een grotere groep. Jongeren tot 30 jaar gaan beduidend vaker in groepen (50%); ook vrouwen gaan iets vaker in een grotere groep (34%). Het bezoek aan een voorstelling gaat vaak gepaard met een bezoekje aan de horeca (door 71%). Een veel kleiner deel (8%) combineert het met winkelen. Bezoek musea Van de geïnterviewde Haarlemmers is 64% het afgelopen jaar wel eens naar een museum geweest; 80% van hen heeft een Haarlems museum bezocht en gemiddeld gebeurde dit 2,5 keer. 48% ging wel eens naar een museum in Amsterdam. Naar een galerie ging 33% van de respondenten. 78% deed dat (ook) in Haarlem, met een gemiddelde frequentie van 2,5 keer. 28% bezocht een galerie in Amsterdam. Museum- en galeriebezoek wordt ook vaak gecombineerd met horecabezoek (door 56%) en meer dan bij de voorstellingen ook met winkelen (24%). Musea worden vaker dan voorstellingen door iemand alleen bezocht (12%), maar ook hier gaan de meesten met z’n tweeën (63%) of in een grotere groep (25%). Ook hier zien we een toename van deelname met opleidingsniveau en leeftijd. Toch is meer dan de helft van de ondervraagden onder de 30 jaar in een museum geweest; bij de 60-plussers is dit 73%. Bezoek andere culturele voorzieningen In de onderstaande figuur is te zien hoeveel Haarlemmers het afgelopen jaar gebruik hebben gemaakt van de bibliotheek, de fonotheek, de videotheek en de artotheek. Dit gebeurde vrijwel altijd in Haarlem. De bibliotheek werd door 54% bezocht (gemiddeld 13 keer); naar de videotheek ging men gemiddeld 9 keer in het afgelopen jaar en voor de fono- en artotheek was dit 6 respectievelijk 3 keer. De belangstelling voor de bibliotheek is breed; bij de artotheek zijn hogere inkomens- en opleidingsgroepen oververtegenwoordigd; de videotheek wordt vaker bezocht naarmate men jonger is.

124


Tabel 3.15 Bezoek aan andere culturele voorzieningen, 2006 (procenten)

Bibliotheek

Videotheek

Fonotheek

Artotheek % 0

10

20

30

40

50

60

bron: Haarlem

Haarlemmers beoefenen zelf ook allerlei culturele activiteiten in de hobbysfeer. Het populairst is fotografie, video en film: 45% is daarin actief. Tekenen en muzikale activiteiten volgen. Ook websites maken (mogelijk ook het bijhouden van weblogs) is populair. Sommige activiteiten doet men relatief vaak in verenigingsverband, zoals toneel, dans en zingen. Fotografie en tekenen zijn voorbeelden van activiteiten die zich doorgaans buiten verenigingen afspelen. Bij de meeste activiteiten zijn vrouwen in de meerderheid, alleen bij fotografie en computeractiviteiten vinden we meer mannelijke beoefenaren. In het algemeen zijn de verschillen in beoefening voor verschillende bevolkingsgroepen niet zo groot en indien aanwezig vrij voor de hand liggend: zo doen jongeren meer aan dans dan ouderen en zijn ook meer met computers bezig. Bezit culturele passen De meest gebruikte pas is de Museumkaart: 22% heeft er een in bezit. CJP en de Haarlem-pas scoren beide 4%. Van de ondervraagden is 63% niet in het bezit van een culturele kortingpas. Vrouwen hebben vaker een pasje (42%) dan mannen (31%). Lage inkomensgroepen hebben vaker een pasje dan midden- en hogere inkomens. Het bezit van de Museumjaarkaart neemt toe met de leeftijd en het inkomen en de Haarlem-pas is als stadspas duidelijk gebonden aan lagere inkomens (en ouderen). Museumjaarkaarthouders zijn ook daadwerkelijk vaker naar een museum geweest (93%) dan niet-kaarthouders (56%).

125


Wat missen Haarlemmers aan culturele voorzieningen Het is duidelijk dat de Haarlemmers de vanwege verbouwing gesloten Stadsschouwburg erg missen. Het is met afstand de meest genoemde gemiste voorziening. Ook zou men graag een kwalitatief beter aanbod aan filmzalen zien; de huidige bioscopen voldoen niet en ook het filmaanbod zelf is beperkt. Een derde voorziening die vaker wordt genoemd is een “uitgaanscentrum” in de brede zin des woords, door iemand omschreven als een “partyhal voor moderne cultuur, door ambtenaren waarschijnlijk disco genoemd”. Verder komen uit de opsomming onder meer nog de behoefte aan meer cabaret, stand-up comedy en die aan een jazzpodium à la het Bimhuis in Amsterdam. Bereik theater In onderstaande figuur staan de herkomstgegevens vermeld gebaseerd op een enquête die de gemeente Haarlem in 2000 heeft gehouden onder vijf theaters in Haarlem, bij gebrek aan recentere gegevens. Er zijn geen postcodegegevens beschikbaar van het publiek uit de regio Haarlem (Zuid Kennemerland) zelf. De figuur (op 4 cijferig postcodeniveau) laat daarom de bezoekers zien van buiten deze regio. Figuur 3.16 Herkomst bezoekers vijf theaters in Haarlem (buiten Haarlem), 2000 Legenda 4 adressen 20 adressen

bron: Haarlem/bewerking O+S

126


3.7 Haarlemmermeer Het Haarlemmermeerse panel bestaat voornamelijk uit (echt)paren waarvan ongeveer de helft kinderen tot 18 jaar heeft. 12 De man/vrouw verdeling is nagenoeg gelijk en de helft van het panel heeft een opleiding op hoog niveau afgerond (HBO of universiteit). Bijna het gehele panel heeft de Nederlandse nationaliteit en de gemiddelde leeftijd is 47 jaar. De interesse in kunst en cultuur is onder de panelleden van Haarlemmermeer groot, 97% geeft aan hiervoor belangstelling te hebben. Een ruime meerderheid van het panel is geïnteresseerd in muziek en theater. Musea en film kunnen ook op veel belangstelling rekenen. Literatuur krijgt de minste aandacht, desondanks is alsnog de helft van het panel hierin geïnteresseerd. Bezoek aan voorstellingen Het panel bezoekt vaak culturele voorstellingen. Haarlemmermeer heeft een divers aanbod van culturele activiteiten, hier wordt door het panel veel gebruik van gemaakt. Het liefst gaat men naar de bioscoop; tweederde van het panel heeft afgelopen jaar één of meerdere films bekeken. Bioscoopbezoek vindt vaak plaats in Haarlemmermeer (Hoofddorp), maar Haarlem en Amsterdam zijn ook populair. Bijna de helft van het panel heeft een musical bezocht en ongeveer 43% heeft een cabaretvoorstelling gezien. Met name toneelvoorstellingen en cabaret bezoekt men veel in eigen gemeente. Festivals en evenementen zijn door 44% van het panel bezocht, hierbij gaat het in bijna de helft van alle gevallen om festivals en evenementen in Haarlemmermeer. Voor bezoek aan popconcerten en stand-up comedy gaat men eerder naar Amsterdam. Bezoek aan de opera komt het minst voor, slechts 20 panelleden zijn naar een operavoorstelling geweest.

12

Van de 1.000 panelleden hebben er 438 meegedaan. Dit is een respons van 44%.

127


Figuur 3.17 Bezoek aan voorstellingen in Haarlemmermeer en de regio in de laatste 12 maanden, 2006 (procenten)

bioscoop musical festival/ evenement cabaret toneel

totaal regio Haarlemmermeer

popconcert klassieke muziek jazz-blues concert circus ballet- / dansvoorstelling stand-up comedy wereldmuziek opera of operette

% 0

10

20

30

40

50

60

70

bron: Haarlemmermeer

Bezoek aan musea en andere instellingen Kunstinstellingen worden zeer gewaardeerd, maar liefst 92% van het panel heeft afgelopen jaar een museum bezocht. Een bezoek aan galerie of atelier is door 35% ondernomen. Musea en/of galeries bezoekt men vaak in Amsterdam of buiten de regio. Het panel geeft aan musea te bezoeken als men op vakantie is, of bij bezoek aan vrienden of familie. Veel panelleden combineren het bezoek aan een museum buiten deze regio met een stadswandeling.

128


Figuur 3.18 Bezoek per culturele instelling in de afgelopen 12 maanden, 2006 (procenten)

Museum

Bibliotheek

Galerie, Atelier

Videotheek

Muziekuitleen

Kunstuitleen % 0

20

40

60

80

100


Het afgelopen jaar is bijna de helft van het panel naar de bibliotheek geweest. Men gaat gemiddeld eens per maand. Van muziek- en kunstuitleen wordt praktisch geen gebruik gemaakt. De videotheek is in de afgelopen 12 maanden door éénderde van het panel bezocht, dit gebeurt bijna in geen enkel geval vaker dan 10 keer per jaar. Kunst en cultuur in combinatie met… Tweederde van het panel heeft de laatste voorstelling gecombineerd met iets drinken of eten in een horecagelegenheid. Het laatste bezoek aan een museum is in 28% van de gevallen met een bezoek aan een café of restaurant gecombineerd. Soms gaat men ook winkelen, dit gebeurt echter vaker als men een museum bezoekt dan in combinatie met een voorstelling. Uit het feit dat veel personen bezoek aan een culturele instelling of activiteit combineren met horeca of winkelen, blijkt dat men het als een gezellig uitje beschouwt. Het panel bezoekt voorstellingen en musea meestal met twee of meer personen. Meer dan 60% van het panel gaat met z’n tweeën naar een voorstelling of museum, iets meer dan 30% gaat met een groep. Slechts een enkeling gaat alleen op pad. Veel panelleden zijn bereid om ongeveer 50 kilometer of een uur te reizen naar een voorstelling of tentoonstelling.

129


Creatieve activiteiten In de vrije tijd houdt een groot deel van het panel zich bezig met fotografie, film en video (59%). Een kwart van het panel doet aan tekenen en schilderen. De meeste creatieve activiteiten doet men alleen, er wordt zeer weinig in verenigingsverband gedaan. Toch vinden activiteiten die in groepsverband kunnen plaatsvinden, zoals dans, muziek en zang, relatief vaak in verenigingsverband plaats. Figuur 3.19 Deelname aan creatieve activiteiten, 2006 (procenten)

fotografie tekenen, schilderen muziekinstrument websites ontwerpen beeldhouwen

in vereniging

zingen alleen

schrijven muziek op de computer textiel leesclub dans toneel

% 0

10

20

30

40

50

60

70


Abonnementen Meer dan de helft van het panel heeft geen abonnement/kaart om van culturele voorzieningen gebruik te maken. Een groot aandeel heeft een Museumjaarkaart (22%), 12% van het panel beschikt over het Meerse Vrije Keuze Abonnement en 13% heeft een andere kaart (hierbij gaat het voornamelijk om een abonnement op de bibliotheek). Wat mist men in Haarlemmermeer? Het panel heeft duidelijk interesse in kunst en cultuur, men bezoekt veel culturele evenementen en instellingen in Haarlemmermeer. Toch geeft een kwart van het panel aan dat ze bepaalde culturele voorzieningen in Haarlemmermeer missen. De top drie van de meest genoemde voorzieningen is bioscoop, museum en poppodium. Andere voorzieningen die men noemt zijn straat- en openluchttheater, festivals en een concertgebouw. Men heeft behoefte aan meer gezellige horecagelegenheden en aantal panelleden mist ook vermaak en activiteiten in de kleine kernen. De toekomstplannen van Haarlemmermeer spelen goed in op wat het panel mist. In 2009 zal in Hoofddorp een cultuurplein worden geopend. Het cultuurplein wordt een levendig plein waar men kan afspreken om wat te drinken of om naar een voorstelling te gaan. Er

130


komt een divers aanbod waaronder concerten, optredens, film en culturele evenementen, cursussen en workshops. Er komt onder andere een grote bioscoop en een poppodium, maar ook cafés, restaurants en terrassen.

131


3.8 Purmerend Sinds eind 2003 beschikt Purmerend over een internetpanel dat uit circa 600 Purmerenders bestaat. Gemiddeld eens per twee maanden worden zij uitgenodigd om een enquête in te vullen. De respons onder de panelleden ligt meestal rond de 70%. In het Purmerendse panel is de verhouding mannen/vrouwen in evenwicht. Vergeleken met de samenstelling van de Purmerendse bevolking komen in het Purmerendse panel verhoudingsgewijs meer personen voor die behoren tot het huishoudentype (echt)paren met kinderen. De alleenstaanden zijn daarentegen minder goed vertegenwoordigd. Zowel de jongeren onder de 25 jaar als ouderen van 65 jaar en ouder zijn minder goed in het panel vertegenwoordigd. De enquête over cultuurparticipatie werd door 396 panelleden ingevuld. Dit betekent een respons van 67%. Bijna alle respondenten zeggen over het algemeen belangstelling te hebben voor kunst en cultuur. Slechts 2% heeft geen belangstelling. De meeste interesse van de Purmerenders gaat uit naar muziek (92%), theater (85%) en film (83%). De belangstelling voor musea (64%) en literatuur (53%) is duidelijk minder. Voorstellingen en concerten Uit de antwoorden op de vraag hoe vaak en in welke plaatsen Purmerenders de afgelopen 12 maanden diverse voorstellingen hebben bezocht, blijkt dat Purmerenders het vaakst naar de bioscoop gaan en het minst naar een opera of operette. Als het totaal aantal bioscoopbezoeken van Purmerendse panelleden op 100 gesteld wordt, dan staan daar 7 bezoeken aan opera of operette tegenover. Na het bioscoopbezoek, gaan de Purmerenders het meest naar toneel (67), cabaret (51) en festivals/evenementen (51). De volgende figuur laat niet alleen zien welke voorstellingen Purmerendse panelleden vaak en minder vaak bezoeken (zie de indexcijfers tussen haakjes), maar ook in welke plaatsen zij die voorstellingen bezoeken. Duidelijk wordt dat Purmerenders voor de meeste voorstellingen in Purmerend blijven dan wel naar Amsterdam gaan om in hun culturele behoeften te voorzien. Over het algemeen blijven de Purmerenders vaker in Purmerend dan dat zij naar Amsterdam gaan. Alleen voor klassieke muziek, musicals en popconcerten geniet Amsterdam duidelijk de voorkeur. Van de andere in de enquête genoemde gemeenten weten eigenlijk alleen Zaanstad, Alkmaar en Hoorn samen 5% of meer van de Purmerendse bezoekers binnen te halen. De groep ‘overige gemeenten’ weet vooral veel Purmerenders te trekken voor voorstellingen op het gebied van musicals, popconcerten, festivals en jazz en blues. Purmerenders die een voorstelling of concert bezoeken, doen dat op een enkeling na samen met anderen. Tweederde ging bij het laatste bezoek met z'n tweeën en eenderde ging in een grotere groep. Het bezoek wordt veelal gecombineerd met een andere activiteit. Ruim 30% kwam alleen voor de voorstelling, 55% ging daarnaast nog iets eten of iets drinken en 13% heeft naast het theater- en horecabezoek ook nog gewinkeld en 2% heeft alleen gewinkeld.

132


Figuur 3.20 Bezoek aan voorstellingen in afgelopen 12 maanden, 2006 (procenten)

Opera,operette (7) Circus (9) Wereldmuziek (10) Ballet, dans (11) Stand-up comedy (12) Jazz, blues (16) Klassieke muziek (26) Musical (33) Popconcert (38) Festival, evenement (51) Cabaret (51) Toneel (67) Bioscoop (100)

% 0

Purmerend

Amsterdam

20

40

60

80

Alkmaar, Zaanstad, Hoorn

100 Overig bron: Purmerend

Museum- en galeriebezoek Purmerendse panelleden gaan ongeveer even vaak naar een museum als naar een toneel- of cabaretvoorstelling. In tegenstelling tot het theaterbezoek doen Purmerenders dat voornamelijk buiten Purmerend. Voor slechts 8% van alle museumbezoeken blijven zij in Purmerend. De meeste Purmerendse museumbezoekers gaan hiervoor naar Amsterdam (38%), 5% gaat naar Haarlem en 4% naar Hoorn. Dat de groep 'overige gemeenten' ongeveer 40% voor haar rekening neemt, betekent dat veel Purmerenders bereid zijn om hier relatief ver voor te reizen. Het bezoeken van een galerie of atelier doen de cultuurminnende Purmerendse panelleden ongeveer even vaak als het bijwonen van een klassieke muziekvoorstelling; 20% van alle bezoeken vindt plaats in Purmerend, 23% in Amsterdam en 4% in Zaanstad. Ook hier geldt dat ruim 40% gericht is op de 'overige gemeenten'. Het bezoeken van een museum of galerie doet men vaker alleen dan het bezoeken van een theater of een concert. Bij het laatste bezoek ging 10% alleen, 60% ging met z'n tweeën en 30% ging met een grotere groep. Evenals bij het theaterbezoek wordt het museumbezoek vaak gecombineerd met andere activiteiten: 30% ging alleen naar het museum/galeriebezoek, een kwart combineerde het museumbezoek met een horecabezoek, 20% ging naast bezoek aan de horeca ook nog winkelen en 15% ging alleen winkelen. De overigen combineerden hun laatste museumbezoek met iets anders. Uitleencentra Van de plekken in Purmerend waar men boeken, muziek, films en kunst kan lenen, komen de Purmerenders het meest in de bibliotheek en de videotheek; 60 respectievelijk

133


41% van de panelleden waren daar de afgelopen 12 maanden een of meer keren geweest. Inclusief de panelleden die er niet kwamen, komt dat neer op gemiddeld 6,2 bibliotheekbezoeken per jaar en 2,7 bezoeken aan een videotheek. Het bezoek aan de muziekuitleen en de artotheek/kunstuitleen blijft hier duidelijk bij achter; 14 respectievelijk 9% bezochten deze voorzieningen een of meerdere keren per jaar. Wat Purmerenders missen Van alle panelleden zegt 14% bepaalde culturele voorzieningen in Purmerend te missen. Uit de toelichtingen is geen duidelijke lijn te onderkennen. Een aantal suggesties en constateringen die meerdere keren genoemd worden zijn een gevarieerder filmaanbod, een discotheek, aantrekkelijker/gevarieerder museumaanbod, (concertzaal voor) meer klassieke muziek, meer jazz (podium,café, festival) en Theater de Purmaryn is te klein om echte 'grote' voorstellingen naar Purmerend te halen. Zelf actief? In hoeverre de panelleden die geïnteresseerd zijn in cultuur de afgelopen 12 maanden zelf actief hebben deelgenomen aan creatieve activiteiten is te zien in de volgende figuur. Figuur 3.21 Deel van de panelleden dat de afgelopen 12 maanden zelf actief is geweest, 2006 (procenten)

Fotografie, film, video Websites ontwerpen Tekenen, schilderen. Muziekinstrument bespelen Muziek maken op de computer

niet in vereniging in vereniging

Beeldhouwen Zingen Verhalen schrijven Dans, ballet Textiele werkvormenc. Leesclub Toneel, mime

% 0

10

20

30

40

bron: Purmerend

Inwoners van Purmerend zijn het actiefst op het gebied van 'fotografie, film en video'. Ruim 1 op de 3 panelleden was daar mee bezig. Met 'tekenen en schilderen' en 'het ontwerpen van websites' houden 1 op de 5 panelleden zich bezig. Al deze activiteiten worden overigens maar door een enkeling in verenigingsverband beoefend. Activiteiten die men relatief vaak in verenigingsverband beoefent zijn dans en ballet, zingen en toneel.

134


Tot slot is 18% van de Purmerendse panelleden in het bezit van een Museumjaarkaart en heeft 3% een baan of studie in de kunst- of cultuursector. Bereik theater Het adressenbestand van het theater De Purmaryn bevat de postcodes (zescijferig) van alle mensen die de afgelopen drie jaar kaarten hebben besteld. Er zijn maximaal 44 adressen per postcode. De grootste concentratie ligt in Purmerend. Iets minder dan de helft van de bezoekers (47%) komt uit Purmerend. De onderstaande figuur laat zien dat dit theater ook buiten Purmerend een vrij groot bereik kent. De focus ligt op NoordHolland, maar daarnaast komen bezoekers uit delen van Zuid-Holland en de provincie Utrecht. Ook in andere regio’s, tot op de waddeneilanden toe, wonen bezoekers van dit theater. Figuur 3.22 Bezoekers van De Purmaryn, 2003-2006

legenda 4 adressen

40 adressen

bron: De Purmaryn/bewerking O+S

135


3.9 Zaanstad Samenstelling panel en respons Ruim 1.600 Zaanse panelleden zijn benaderd voor dit onderzoek. De respons was 53%. Het panel kent een lichte ondervertegenwoordiging van jongeren (tot 30 jaar) en ouderen (vanaf 65 jaar). Driekwart van het panel maakt deel uit van een gezin (met of zonder kinderen) en het merendeel heeft de Nederlandse nationaliteit. Een relatief groot deel van het panel is hoog opgeleid en heeft een inkomen in de hogere klassen (vanaf 2.050 euro). Zes procent is werkzaam in de creatieve sector. De samenstelling van het panel wijkt hiermee af van het gemiddelde van de totale Zaanse bevolking. Belangstelling voor kunst en cultuur Het merendeel van het Zaanpanel heeft belangstelling voor kunst en cultuur, slechts 4% is niet geïnteresseerd. Figuur 3.23 Belangstelling voor kunst en cultuur, 2006 (procenten)

ja

enigszins

nee % 0

20

40

60

80

bron: Zaanstad

De meeste panelleden (94%) hebben belangstelling voor muziek, gevolgd door belangstelling voor theater (85%), film (84%) en musea (65%). Literatuur scoort met 57% nog het minst. Panelleden met een hoog inkomen en/of met een hoge opleiding hebben relatief gezien vaker interesse in kunst en cultuur. Zij gaan relatief vaker naar een museum, theater of bioscoop en/of lezen een boek. Daarnaast hebben oudere respondenten (65+) relatief vaker interesse in musea, theater en literatuur terwijl de jongeren (tot 40 jaar) vaker naar de film gaan.

136


Bezoek aan voorstellingen en concerten Het Zaanpanel heeft gemiddeld 8,1 voorstellingen of concerten bezocht in het afgelopen jaar, in totaal ongeveer 7.500 keer. De meeste belangstelling gaat uit naar de bioscoop (ruim 2.600 bezoeken ofwel gemiddeld 3,2 keer per respondent). Popconcerten heeft men bijna 900 keer bezocht, festivals 800 keer en cabaretvoorstellingen bijna 700 keer. De minste bezoeken krijgen het circus (70 keer), ballet (125 keer) en de opera (ongeveer 140 keer). Voorstellingen en concerten worden bijna even vaak in Zaanstad als erbuiten bezocht. Onderstaande figuur geeft van het aantal respondenten dat minimaal één voorstelling heeft bezocht aan waar men deze heeft bezocht. Figuur 3.24 Bezochte voorstellingen door panelleden naar locatie, 2006 (procenten)

% 100 80 60

allebei buiten Zaanstad in Zaanstad

40 20

t j a one zz e /b l (n lu = c a es 27 ba ( n 4) bi re =1 fe op os t ( 44 st er co n= ) iv a/ o 3 al /e ope p (n 50) ve re = 5 ne tte 8 3 m en (n= ) 8 t cir (n= 0) c 3 an us ( 10) de n= r s 78 w er bal ( n= ) el l et 2 dm 2) st uz (n= a 9 kla po nd iek 4) ss pc up (11 ie on (n 0 ke ce = ) m r t 10 uz (n 8) = m iek 31 us ( n 2) ic =1 al (n 44) =2 48 )

0

bron: Zaanstad

De leden van het Zaanpanel die toneel, jazz/bluesconcerten en cabaretvoorstellingen bezoeken doen dit vooral in Zaanstad. Veertig procent van het panel gaat alleen in Zaanstad naar de film, een kwart gaat daarnaast ook in een andere gemeenten naar de film. Eenderde doet dit uitsluitend buiten Zaanstad. Opmerkelijk is het hoge aandeel respondenten dat de opera of operette in Zaanstad bezoekt. Voor concerten van klassieke muziek, wereldmuziek, popconcerten, musicals, balletvoorstellingen en stand-up comedy gaat men juist de stad uit. Nog even het café in Het laatste bezoek aan voorstelling en concerten heeft bijna tweederde deel van het panel gecombineerd met iets eten en/of drinken in een café of restaurant. Een klein percentage is gaan winkelen en ongeveer dertig procent van de respondenten combineert het

137


nergens mee. Bijna tweederde deel heeft de laatste voorstelling of concert met z’n tweeën (65%) bezocht, eenderde was met een grotere groep en 3% is alleen op pad gegaan. Bezoek aan museum en galerie De musea en galeries zijn gemiddeld 2,4 keer bezocht door leden van het Zaanpanel in het afgelopen jaar. Naar het museum is men ongeveer 1.400 keer geweest, naar de galeries bijna 800 keer. De musea worden vooral in Amsterdam en gemeenten buiten de RSA-regio bezocht, de galeries juist in Zaanstad. Dit houdt uiteraard verband met het aanbod van kunst in Zaanstad en de omliggende gemeenten. Ook verder weg gelegen gemeenten worden genoemd (ongeveer 180 keer), waaronder Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Leiden. Het laatste bezoek aan museum of galerie is door 44% van het Zaanpanel gecombineerd met iets eten en/of drinken in een café of restaurant. Bijna twintig procent heeft het gecombineerd met winkelen, bijna dertig procent nergens mee. Bibliotheek en videotheek populair Het panel is gevraagd of het gebruik maakt van bibliotheek, fonotheek, artotheek en videotheek. Een kwart van het panel maakt er géén gebruik van. Driekwart van het panel doet dit wel. De bibliotheek en videotheek zijn duidelijk het meest populair, de fonotheek of artotheek nauwelijks. Figuur 3.25 Gebruik van voorzieningen, 2006 (procenten)

bibliotheek

videotheek

artotheek

fonotheek % 0

10

20

30

40

50

bron: Zaanstad

Wat verder opvalt is dat, net als bij de belangstelling van het panel voor kunst en cultuur, geldt dat hoe hoger opleiding, inkomen en leeftijd, hoe vaker men gebruik maakt van een of meer van deze voorzieningen. Het gebruik van de videotheek is daarop een uitzondering. Hiervan maken juist relatief meer jongeren (tot 30 jaar) gebruik van. Ook gezinnen met kinderen zijn verhoudingsgewijs vaker lid van een videotheek. Relatief minder alleenstaanden maken gebruik van de bibliotheek.

138


Meer bioscopen, musea en muziek De helft van het Zaanpanel mist geen culturele voorzieningen in Zaanstad. Ruim twintig procent mist deze wel, en bijna dertig procent weet het niet. Gevraagd naar welke voorzieningen worden gemist, worden de bioscoop (groter, gezelliger), podia voor muziek (klassiek, jazz, pop), musea en festivals genoemd. Korte reistijden Ongeveer tweederde van het panel heeft aangegeven hoever men bereid is te reizen voor een voorstelling of een tentoonstelling. In het algemeen wil men niet al teveel reistijd kwijt zijn. Ongeveer zestig procent van het panel wil hier hooguit één uur of 50 kilometer voor reizen. Abonnementen en kaarten Bijna driekwart van het panel heeft geen abonnement op bijvoorbeeld theater, Museumjaarkaart of CJP. Ongeveer zestig procent van degenen die wél zoiets hebben, noemen de Museumjaarkaart. Dertig procent van de kaartbezitters heeft een andere kaart of abonnement, zoals bijvoorbeeld een CJP, een filmfankaart voor het Zaanse filmhuis de Fabriek, een abonnement op het Amsterdamse Concertgebouw, de Nederlandse Opera of de Toneelschuur in Haarlem. Eigen creatieve of culturele activiteiten Tweederde deel van het panel is de afgelopen twaalf maanden in zijn of haar vrije tijd bezig geweest met een creatieve activiteit (onder meer tekenen, beeldhouwen, textiele werkvormen, zingen, muziek maken, fotografie, toneel, schrijven, websites en lezen). Dit deel van het panel noemt gemiddeld 1,6 keer zo’n activiteit. Het meest wordt fotografie, film of video genoemd (344 keer), op enige afstand gevolgd door tekenen, schilderen en grafisch werk (203 keer). Ook websites ontwikkelen (123 keer) en een muziekinstrument bespelen (142 keer) en zingen (112 keer) wordt vaak genoemd. Deze activiteiten gebeuren meestal buiten verenigings- of clubverband om. Bij een paar activiteiten gebeurt dit binnen een verband, zoals bij beeldhouwen (100%), dans (46%), zingen (35%) en lezen voor de leesclub (65%).

139


Bereik theater De onderstaande figuur laat zien waar de bezoekers van het Zaantheater vandaan komen. De figuur is gebaseerd op het adressenbestand van het Zaantheater over de periode 2004-2006 (op zescijferig postcodeniveau). Er zijn maximaal 77 bezoekers per postcode. Dit aantal wordt alleen gehaald in Zaanstad zelf. Het Zaantheater heeft een nog groter bereik dan De Purmaryn in Purmerend. Het Zaantheater trekt meer bezoekers uit Zuid-Holland en de provincie Utrecht. Opvallend is dat het Zaantheater ook aardig wat bezoekers uit het zuiden trekt. Figuur 3.26 Bezoekers Zaantheater, 2004-2006

Legenda 4 adressen

40 adressen

bron: Zaantheater/bewerking Amsterdam

140


4 Deelname aan cultuur in de RSA en daarbuiten

In het panelonderzoek is niet alleen gevraagd naar de cultuurparticipatie in de eigen gemeente. Het bijzondere van dit onderzoek is nu juist dat over de gemeentegrenzen heen werd gevraagd, tot over de grenzen van de RSA. De panelleden uit Almere, Amstelveen, Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer, Purmerend en Zaanstad hebben per soort voorstelling (van toneel tot circus) en per instelling (van museum tot bioscoop) aangegeven hoe vaak ze hiervoor in hun eigen gemeente bleven en hoe vaak ze hiervoor naar een van de volgende gemeenten gingen: Amsterdam Almere Amstelveen Haarlem Haarlemmermeer Hilversum Purmerend Velsen Zaanstad elders in Nederland Het resultaat hiervan is weergegeven in een aantal stroomschema’s, uitgesplitst naar bezoekersstroom. Vanwege de vergelijkbaarheid is per gemeente het totaal aantal bezoeken per soort voorstelling op 100 gesteld.13 In Amsterdam zijn er bijvoorbeeld door alle respondenten samen 773 theatervoorstellingen bezocht. In de meeste gevallen, namelijk 81%, werd een Amsterdams theater bezocht. De stroomschema’s laten zien hoeveel procent van het bezoek naar een andere gemeente gaat voor een bepaalde voorstelling. In het geval van Amsterdam, om bij het voorbeeld van de toneelvoorstellingen te blijven, vindt 19% van de theaterbezoeken buiten Amsterdam plaats. Het stroomschema voor toneelvoorstellingen laat zien dat een deel hiervan (in dit geval 11%) elders in Nederland plaatsvindt. Stromen kleiner dan 5% zijn niet weergegeven omdat de figuren anders onleesbaar worden. Omwille van de eenvoud zijn de bezoekersstromen met bestemming elders in Nederland naar het zuiden gericht. Dit wil niet zeggen dat het gebied ten noorden van de RSA geen bezoekers ontvangt. Uit de figuren in het vorige hoofdstuk, die het bereik van een aantal theaters weergeven, bleek hoe belangrijk het noorden voor deze theaters is. Het bezoek binnen de eigen gemeente wordt in deze figuren buiten beschouwing gelaten. Dit betreft een relatief fors deel van het totale bezoek en varieert sterk per bezoekersstroom en per gemeente. De precieze omvang hiervan staat vermeld in de volgende tabel. 13

Dit is gedaan om te corrigeren voor de grote verschillen in aantal respondenten per gemeente.

141


Tabel 4.1 Bezoek in de eigen gemeente als percentage van totale bezoek, 2006 Almere Amstelveen Amsterdam Haarlem Haarlemmermeer Purmerend Zaanstad toneel

60

47

81

52

63

48

cabaret

62

49

79

32

64

54

60 69

stand-up comedy

44

19

93

26

39

44

37 35

popconcert

14

13

80

52

16

26

jazz-/blues

35

26

74

63

34

60

56

klassieke muziek

21

6

89

51

23

24

22

wereldmuziek

47

37

83

42

47

47

35

musical

21

15

47

12

13

24

30

opera of operette

14

25

92

11

3

30

42

ballet- /dans

43

32

85

32

58

50

54

circus

69

53

67

61

34

51

53

bioscoop

72

16

90

62

27

61

45

festival/evenement

48

19

69

58

42

52

36

museum

11

28

61

44

16

8

24

galerie, atelier

28

23

74

54

30

21

44

bron: diverse gemeenten/bewerking O+S

Samenvatting stroomschema’s Een aantal voorstellingen heeft een duidelijke lokale functie. Ongeveer de helft van de bezoeken aan cabaret, toneel, circus, film, jazz en blues-concerten, dans, wereldmuziek, festivals en het circus vinden in eigen gemeente plaats.14 Buiten de eigen gemeente is Amsterdam de meest populaire bestemming voor vrijwel alle voorstellingen. Maar er wordt ook gebruik gemaakt van de voorzieningen in andere gemeenten binnen de RSA. Voor een film gaan de panelleden ook wel naar Haarlem of Purmerend, voor een toneelstuk of cabaretvoorstelling naar Zaanstad, Haarlem, Velsen of Amstelveen, voor stand-up comedy naar Velsen en Haarlemmermeer, voor jazz- en bluesconcerten naar Haarlem en Haarlemmermeer, voor ballet- en dansvoorstellingen naar Haarlemmermeer, voor wereldmuziek naar Haarlem en Velsen, voor popconcerten naar Haarlem en Haarlemmermeer, voor opera en operette en musicals naar Velsen, voor musea naar Haarlem en Amstelveen en voor galeries, festivals en circus naar Haarlem. Amsterdam trekt vooral veel panelleden voor voorstellingen van klassieke muziek, opera en operette en stand-up comedians. Amsterdam heeft dan ook een groot aanbod van theaters op dit vlak, met het Muziektheater, het Concertgebouw, het Muziekgebouw aan ’t IJ en de stand-up comedy-achtige theaters rond het Leidseplein. Voor films, toneel, cabaret en stand-up comedy lijkt de RSA min of meer zelfvoorzienend: het aanbod lijkt aardig in overeenstemming met de regionale vraag. Voor andere voorstellingen zijn panelleden meer geneigd om ook gebruik te maken van het aanbod buiten de RSA. Het gaat daarbij om dans en ballet, jazz/bluesconcerten, wereldmuziek, popconcerten, musea, galeries, festivals, circusvoorstellingen en musicals.

14

142

Exclusief Amsterdam, want daar ligt het percentage bezoek in eigen gemeente veel hoger dan gemiddeld.


Figuur 4.2 Bezoekersstromen bioscopen, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem Almere Amsterdam

Amstelveen

Haarlemmermeer

Hilversum

Elders in Nederland


Figuur 4.3 Bezoekersstromen toneelvoorstellingen, 2006

Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem Amsterdam

Haarlemmermeer

Almere

Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland


143


Figuur 4.4 Bezoekersstromen cabaret, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen


Amstelveen

Haarlemmermeer

Hilversum

Elders in Nederland


Figuur 4.5 Bezoekersstromen stand-up comedy, 2006

Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem Almere

Amsterdam


Hilversum

Elders in Nederland


144


Figuur 4.6 Bezoekersstromen dansen balletvoorstellingen, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen


Haarlemmermeer

Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland


Figuur 4.7 Bezoekersstromen jazz- en bluesconcerten, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem Amsterdam

Haarlemmermeer

Almere

Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland


145


Figuur 4.8 Bezoekersstromen concerten wereldmuziek, 2006

Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem Amsterdam

Almere


Hilversum

Elders in Nederland


Figuur 4.9 Bezoekersstromen popconcerten, 2006

Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem

Amsterdam Almere


Hilversum

Elders in Nederland


146


Figuur 4.10 Bezoekersstromen concerten klassieke muziek, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem

Amsterdam Almere


Hilversum

Elders in Nederland

Bron: diverse gemeenten/bewerking O+S

Figuur 4.11 Bezoekersstromen opera en operette, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem

Amsterdam Almere


Hilversum

Elders in Nederland


147


Figuur 4.12 Bezoekersstromen musicals, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem

Amsterdam Almere

Amstelveen

Haarlemmermeer

Hilversum

Elders in Nederland


Figuur 4.13 Bezoekersstromen musea, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem

Amsterdam Almere

Haarlemmermeer

Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland


148


Figuur 4.14 Bezoekersstromen galeries, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen

Haarlem Amsterdam

Haarlemmermeer

Almere

Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland


Figuur 4.15 Bezoekersstromen festivals, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen



Hilversum

Elders in Nederland


149


Figuur 4.16 Bezoekersstromen circussen, 2006 Purmerend Zaanstad

Velsen


Haarlemmermeer

Amstelveen

Hilversum

Elders in Nederland


150

Regio Amsterdam in beeld Feiten en cijfers over het RSA gebied

Recommend Documents