Rapportage EPA vignettenstudie Zorgverzekeraars Nederland Mei 2014
1. Inleiding Aanleiding van de EPA vignettenstudie Op 5 december 2013 hebben de initiatiefnemers vanuit Altrecht (Rob de Jong) en Kwintes (Jan Willem van Zuthem) op uitnodiging van ZN in de commissie GGZ een presentatie verzorgd over de EPA vignettenstudie in de regio Utrecht Midden-West. Deze studie is door zorgaanbieders uitgevoerd onder begeleiding van KPMG Plexus en met betrokkenheid van Achmea. De commissie GGZ van Zorgverzekeraars Nederland onderkende het belang van de EPA vignetten benadering voor de organisatie en financiering van de EPA zorg met het oog op de ambities uit het hoofdlijnenakkoord ggz en de transitie van de langdurende GGZ. ZN heeft aan Vektis de opdracht gegeven om de EPA vignettenstudie landelijk uit te rollen. Vektis heeft een Excel tool ontwikkeld om de EPA vignetten per gemeente in beeld te brengen. In deze rapportage worden de belangrijkste bevindingen en conclusies beschreven. Historie In 2010 heeft ZN aan de toenmalige Schizofreniestichting gevraagd om de EPA populatie te specificeren naar doelgroepen met een bijbehorende beschrijving van de passende zorgarrangementen. ZN onderkende het belang van inzichtelijkheid van de geboden zorg voor deze groep van patiënten die tot de meest kwetsbare groepen gerekend worden. Bovendien betreft dit een patiëntengroep met een groot aandeel in de kosten van de totale curatieve GGZ. Inzicht in de toegevoegde waarde van de EPA zorg is nodig om continuïteit naar de toekomst te kunnen garanderen De inspanningen van de Schizofreniestichting hebben echter niet tot het gewenste resultaat geleid. Vervolgens heeft ZN in 2012 het initiatief genomen voor de zogenaamde Inkoopgids EPA waarin we dezelfde ambitie hadden. Deze inkoopgids is onder begeleiding van KPMG tot stand gekomen door ronde tafel sessies met deskundigen uit het veld (ref 1). In de inkoopgids is de kiem gelegd voor de indeling van de EPA populatie in doelgroepen en het nemen van een foto van de EPA-populatie en het zorggebruik van deze groep. In dat zelfde jaar heeft ZN een business case FACT uitgevoerd. Deze studie is verricht naar analogie van de business case Parkinsonnet en had als inzet om in kaart te brengen wat de impact van het FACT model was op het aantal mensen in zorg, de verdeling van ambulante en klinische zorg en de zorgkosten. (ref 2) Altrecht heeft samen met Kwintes, SWBU en Victas in 2012-2013 de vignettenstudie verder doorontwikkeld voor de regio Utrecht Midden-West. De vignettenstudie is enthousiast ontvangen door zorgverzekeraars en door instellingen die lid zijn van het kenniscentrum Phrenos.
Doelstelling Met deze studie willen zorgverzekeraars een bijdrage leveren aan de regionale organisatie en financiering van de zorg voor EPA patiënten, mede in het licht van de transitie van de langdurige zorg en de ambities uit het hoofdlijnenakkoord GGZ. Deze bijdrage is in het bijzonder gericht op de samenhang tussen zorg, welzijn en maatschappelijke participatie. De studie beoogt alle partijen: patiënten, aanbieders en financiers (zorgverzekeraars en gemeentes) inzicht te geven in de opbouw van de EPA populatie per gemeente in Nederland. Hoe te gebruiken De landelijke uitrol van de EPA vignetten methode verstrekt per gemeente in Nederland een historische foto van de EPA populatie. Deze foto geeft een beeld van het aantal EPA patiënten in de gemeente en de verdeling over de vignetten qua aantallen en qua kosten uitgesplitst naar Zvw en AWBZ. De rapportage is een Excel bestand met de mogelijkheid om gemeenten te selecteren en met elkaar te vergelijken. De gegevens in de EPA vignetten studie zijn afgeleid van de declaratiegegevens. Het zou mooi zijn als zorgaanbieders het voorbeeld van de aanbieders in regio Utrecht Midden – West volgen door beter zicht te krijgen op de EPA doelgroep in een regio. Wie zijn de mensen, waar zijn ze in zorg, welke zorg hebben ze nodig en welke afspraken kunnen worden gemaakt om de zorg voor deze doelgroep doelmatig te organiseren. Voor zorgverzekeraars en gemeenten biedt de historische foto een referentiepunt voor afspraken in de toekomst en voor de gevolgen van verschuivingen door bijvoorbeeld ambulantisering en participatie. Uitgangspunten Het betreft een studie van de leeftijdsgroep 18 tot 65 jaar. De studie is gebaseerd op woonadres van de verzekerde. De studie omvat 409 gemeentes. De inwoneraantallen per gemeente betreffen de groep verzekerden van 18 tot 65 jaar. 1 e e Een maatstaf voor de praktijkvariatie is het quotiënt van het 95 en 5 percentiel. (variatie factor) e e Voor de afkapwaarde van 5 en 95 percentiel is rangnummer 20 en nr. 389 gebruikt.
2. Resultaten en discussie Omvang van EPA doelgroep Het aantal verzekerden in de leeftijd 18-65 dat op basis van de beschikbare declaraties is ingedeeld in de EPA doelgroep bedraagt 160.000. Van deze groep hebben 106.000 mensen alleen Zvw-zorg, 10.000 alleen AWBZ-zorg en 44.000 zowel Zvw als AWBZ zorg. Prevalentie De prevalentie varieert tussen gemeenten van 0,02% tot 3,33. Het landelijk gemiddelde is 1,51%. De variatie factor bedraagt 3,7.
1
De keuze voor deze leeftijdsklasse is ingegeven door prevalentieonderzoeken. Het aantal EPA patiënten onder de 18 jaar en vanaf 65 jaar is gering. Het aantal inwoners per gemeente wordt gebruikt om de prevalentie per gemeente te bepalen, en is daarom ook beperkt tot dezelfde leeftijdsklasse.
Legenda prevalentie EPA-patiënten 1,55% - 3,33% 1,18% - 1,55% 1,00% - 1,18% 0,79% - 1,00% 0,02% - 0,79%
De drie gemeentes met minimaal 25.000 inwoners in de leeftijdsklassen 18-64 jaar met de hoogste EPA prevalentie zijn Assen, Zutphen en Venray. De prevalentie ligt rond de 3% en de gemiddelde kosten per EPA patiënt bedragen 15-19.000 Euro. De drie gemeentes met minimaal 25.000 inwoners in de leeftijdsklassen 18-64 jaar met de laagste EPA prevalentie zijn Zuidplas, Barendrecht en Hollands Kroon. De prevalentie ligt rond de 0,7% en de gemiddelde kosten rond de 12.000 Euro. Hierbij dient opgemerkt te worden dat de EPA populatie voor de verblijfsgroepen sterk beïnvloed wordt door de locatie van de instellingen. De woonplaats van de EPA-patiënt zal zeker bij langdurig verblijf in een instelling of beschermd wonen-omgeving samenvallen met de locatie van de instelling.
Gemiddelde kosten per EPA patiënt De gemiddelde kosten voor de EPA populatie varieert tussen gemeentes van 2.017 Euro tot 67.362 Euro per EPA patiënt. De variatie factor bedraagt 4,12.
Legenda € 20.201 - € 67.362 € 15.845 - € 20.201 € 12.948 - € 15.845 € 10.290 - € 12.948 € 2.017 - € 10.290
Resultaten grote gemeentes In de G-4 gemeentes varieert de prevalentie van 2,01 tot 2,41%. De gemiddelde kosten per EPA patiënt variëren van 16.728 tot 17.983 Euro. De kosten per inwoner van de gemeente (18-64 jaar) variëren van 124 Euro in Den Haag tot 216 Euro in Amsterdam.. Gemeente naam
AMSTERDAM
Aantal inwoners (*)
554.951
Aantal cliënten
Prevalentie
Toegekend bedrag GGZ In Zvw
AWBZ ambulante kosten
AWBZ verblijfskosten
13.353
2,41%
119.844.205
12.216.700 91.302.205
Kosten totaal per cliënt
16.728
Kosten Kosten GGZ AWBZ ZVW per (ambulant cliënt en klinisch) per cliënt 8.975
7.752
ROTTERDAM
403.202
8.712
2,16%
66.948.693
12.147.509 77.573.227
17.983
7.685
10.299
UTRECHT
220.737
4.939
2,24%
39.965.313
7.308.472
37.783.767
17.222
8.092
9.130
S GRAVENHAGE
327.041
6.587
2,01%
40.510.205
6.334.066
65.904.953
17.117
6.150
10.967
Resultaten middelgrote gemeentes In onderstaande tabel staan de gegevens van de middelgrote gemeentes > 80.000 Inwoners. Alkmaar is hieraan toegevoegd. In d eerste 4 rijen staan de G-4 als referentiepunt opgenomen. De middelgrote stad met de laagste EPA prevalentie is Almere (1,20%), Groningen kent de hoogste prevalentie (2,38%). De gemiddelde kosten variëren van 12.112 Euro in Leiden tot 23.942 Euro in Apeldoorn.
Gemeente naam
Aantal Aantal Prevalentie Toegekend inwoners (*) cliënten bedrag GGZ in Zvw
AWBZ ambulante kosten
AWBZ verblijfskosten
Kosten totaal per cliënt
Kosten GGZ ZVW per cliënt
Kosten AWBZ (ambulant en klinisch) per cliënt
EINDHOVEN
140.105
2.708
1,93%
26.170.366
2.593.503
32.829.693
22.745
9.664
13.081
TILBURG
135.445
2.261
1,67%
17.579.325
2.681.303
23.870.068
19.518
7.775
11.743
GRONINGEN
134.960
3.213
2,38%
28.880.046
3.491.737
16.541.766
15.224
8.988
6.235
ALMERE
129.526
1.556
1,20%
12.517.733
1.617.679
11.664.154
16.581
8.045
8.536
NIJMEGEN
112.072
2.420
2,16%
20.449.702
2.536.953
27.074.770
20.687
8.450
12.236
BREDA
111.711
1.550
1,39%
13.130.700
2.109.240
10.640.343
16.697
8.471
8.226
ENSCHEDE
99.103
1.890
1,91%
17.762.488
2.280.837
19.962.858
21.167
9.398
11.769
ARNHEM
98.226
1.949
1,98%
16.588.521
2.292.945
23.236.536
21.610
8.511
13.099
HAARLEM
98.149
1.808
1,84%
14.504.767
1.268.328
11.612.718
15.147
8.023
7.124
APELDOORN
95.899
1.953
2,04%
15.774.157
3.022.075
27.962.114
23.942
8.077
15.865
S HERTOGENBOSCH
95.546
1.629
1,70%
12.085.478
1.013.892
13.089.298
16.077
7.419
8.658
AMERSFOORT
94.155
1.939
2,06%
15.943.188
1.343.875
27.218.627
22.953
8.222
14.731
ZAANSTAD
93.916
1.457
1,55%
10.254.757
1.720.565
7.590.544
13.429
7.038
6.391
HAARLEMMERMEER
91.682
1.142
1,25%
9.764.952
776.927
7.822.704
16.081
8.551
7.530
LEIDEN
80.944
1.790
2,21%
13.778.601
2.011.084
5.890.925
12.112
7.698
4.415
ALKMAAR
60.795
1.189
1,96%
10.314.073
1.525.249
6.057.870
15.052
8.675
6.378
De gegevens uit bovenstaande tabel zijn grafisch weergegeven in onderstaande grafiek. Uit de grafiek valt af te lezen dat de Zvw kosten per EPA-patiënt minder variëren dan de AWBZ-kosten. Dit is verklaarbaar omdat de AWBZ kosten per gemeente afhankelijk zijn van de instellingslocaties voor de beschermd woonvormen (de C-ZZP’s) en mogelijk deels ook voor de B-ZZP’s.
Het is ook interessant om te kijken hoeveel kosten de zorg voor de EPA populatie inhoudt voor de inwoners van een gemeente (groep van 18-65 jaar). In onderstaande tabel en grafiek staan de kosten per inwoner vermeld. Deze kosten per inwoner variëren van 199 Euro (Almere) tot 488 Euro (Apeldoorn) per inwoner in de leeftijdsklasse 18-65 jaar. De steden met de hoogste kosten per inwoner zijn Apeldoorn, Amersfoort, Nijmegen, Eindhoven, Arnhem, Enschede en Amsterdam. De klinische AWBZ-kosten zijn een belangrijke factor die de variatie in de totale kosten beïnvloeden.
Gemeentenaam
AMSTERDAM
Aantal Kosten inwoners per (*) inwoner 554.951 402
GGZ
AWBZ Ambulant
AWBZ Klinisch
216
22
165
ROTTERDAM
403.202
389
166
30
192
S GRAVENHAGE
327.041
345
124
19
202
UTRECHT
220.737
385
181
33
171
EINDHOVEN
140.105
440
187
19
234
TILBURG
135.445
326
130
20
176
GRONINGEN
134.960
362
214
26
123
ALMERE
129.526
199
97
12
90
NIJMEGEN
112.072
447
182
23
242
BREDA
111.711
232
118
19
95
ENSCHEDE
99.103
404
179
23
201
ARNHEM
98.226
429
169
23
237
HAARLEM
98.149
279
148
13
118
APELDOORN
95.899
488
164
32
292
S HERTOGENBOSCH
95.546
274
126
11
137
AMERSFOORT
94.155
473
169
14
289
ZAANSTAD
93.916
208
109
18
81
HAARLEMMERMEER
91.682
200
107
8
85
LEIDEN
80.944
268
170
25
73
ALKMAAR
60.795
294
170
25
100
Conclusies en aanbevelingen Er is veel belangstelling voor de EPA vignetten studie omdat deze handvatten biedt voor het gesprek tussen zorgaanbieders, zorgverzekeraars, zorgkantoren en gemeenten over de organisatie en financiering van de zorg voor de EPA populatie. Partijen erkennen het belang van transparantie in de ggz en in het bijzonder transparantie in de zorg voor de EPA doelgroep omdat dit een kwetsbare groep betreft die hoge kosten met zich meebrengt. In het licht van de transitie van de langdurende ggz is het belangrijk dat er beter zicht komt op de EPA doelgroep. Het EPA vignettenmodel biedt een start om dit inzicht te vergaren. De EPA vignetten laten zien dat er grote verschillen zijn in prevalentie van EPA doelgroep per gemeente. Ook verschillen de kosten per gemeente. De belangrijkste veroorzaker van de verschillen in kosten is de intramurale AWBZ. Het EPA vignet 5 met klinisch verblijf in de Zvw heeft de hoogste aandeel in de kosten van de EPA groep.
Referenties 1. Inkoopleidraad EPA, ZN en KPMG Plexus, 2012 (gepubliceerd in Inkoopgids GGZ 2013, ZN) 2. Business case FACT, ZN, KPMG Plexus en Vektis, 2012 (gepubliceerd in Inkoopgids GGZ 2013, ZN)
