Proficiat, u bent verkozen Introductiesessies voor OCMW-raadsleden avond 1
1
Partners bij dit initiatief ABB - Agentschap Binnenlands Bestuur VVSG - Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten Vereniging van Vlaamse OCMW-secretarissen
VLO - Vlaamse Lokale Ontvangers ECG - Expertisecentrum van Gemeentesecretarissen
2
Welkom !
3
VVSG – uw steunpunt • Advies over lokale beleidsthema’s en bestuurszaken • VVSG-media: ww.vvsg.be, magazine Lokaal, digitale nieuwsbrieven, pockets lokale besturen • Vorming, studiedagen, ontmoeting, politieke academie
VVSG – uw belangenbehartiger • VVSG komt op voor uw bestuur bij centrale overheden • Beweging van lokale besturen • VVSG brengt mensen samen - leren van elkaar
Uw OCMW is lid van de VVSG • Ledenorganisatie • Jaarlijks lidgeld • Alle gemeenten en OCMW’s • Politiezones, intergemeentelijke samenwerkingsverbanden, autonome gemeentebedrijven
Minister Bourgeois
7
Minister Bourgeois
8
Overzicht • • • • • • • •
Missie/profiel Doelpubliek Extra troeven Professionele hulpverlening Integratie in de samenleving Woonzorg (ouderenzorg en thuiszorg) Kinderopvang Lokaal sociaal beleid 9
Missie van de OCMW’s • Iedere persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening die erop gericht is hem in staat te stellen een menswaardig leven te leiden. • OCMW’s hebben de opdracht deze dienstverlening te verzekeren.
10
Van godshuis tot sociaal huis • • • • • • • • •
Van “particulier” naar “publiek” Van “armenzorg” naar “menselijke waardigheid” Van “gunst” naar “recht” Van “behoeftigheid” naar “iedere burger” Van “selectief” naar “universeel” Van “uitkering” naar “activering” Van “reactief” naar “proactief” Van “voluntariaat” naar “professionalisme” Van “wij beslissen” naar “participatie” 11
Recht op menswaardig leven: in de Grondwet! • Het recht op: • arbeid en billijke arbeidsvoorwaarden • sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand • behoorlijke huisvesting • gezond leefmilieu • culturele en maatschappelijke ontplooiing
• Taak voor alle overheden om deze grondrechten te garanderen 12
Profiel van de OCMW’s (1) • Sociale dienst = eerstelijnsdienst • Ruime opdracht en veelheid aan vormen van dienstverlening: • • • • • •
preventief en curatief financiële hulp materiële hulp sociale, administratieve, juridische dienstverlening psychosociale begeleiding …
13
Profiel van de OCMW’s (2) • Vaak aangevuld met een breed aanbod aan voorzieningen • Integrale hulpverlening: rekening houden met een veelheid aan problemen en domeinen (wonen, werken, onderwijs, gezondheid,…) • Draaischijf: overleg met andere diensten, doorverwijsfunctie, coördinatie op niveau van de cliënten en de voorzieningen
14
Doelpubliek • Gericht op het brede publiek • Met prioritaire aandacht voor kansarme groepen, groepen die met uitsluiting bedreigd zijn en zorgbehoevende ouderen
15
Filmfragment • Getuigenis Vlaams Netwerk Armoede
16
Extra troeven • Laagdrempelig: in elke gemeente, goed toegankelijk, bereikbaar & betaalbaar • Lokale autonomie maakt het mogelijk om in te spelen op de lokale behoeften • OCMW-maatschappelijke dienstverlening is een subjectief en wettelijk afdwingbaar recht • OCMW is instelling van Sociale Zekerheid: handvest van de sociaal verzekerde • Overheid: pluralistisch en neutraal, democratisch aangestuurd 17
Het OCMW zorgt ervoor dat je er bij hoort • Mensen ondersteunen die niet of onvoldoende uit eigen kracht of met eigen middelen kunnen aansluiten bij of deelnemen aan de samenleving
18
Professionele hulpverlening (1) • Maatschappelijk werk(st)ers zijn de professionals, niet de raadsleden • Hulpverlening binnen wettelijk kader • Sociaal onderzoek • Hulpverlening is veel meer dan administratieve job
19
Professionele hulpverlening (2) • • • •
Vertrouwensband met cliënten, beroepsgeheim Huisbezoeken Duidelijke communicatie OCMW biedt kansen, aangepast aan de mogelijkheden van elke cliënt • Cliënt moet kansen grijpen • Controle: beter preventief dan achteraf
20
Filmfragment • stadsTV Turnhout over sociale tewerkstelling OCMW Turnhout
21
Integratie in de samenleving: overzicht • Aangepaste opleiding en werk • Financiële hulpverlening, budget- en schuldhulpverlening, materiële hulp • Informeren, rechtshulp, begeleiden • Maatschappelijke dienstverlening aan vreemdelingen • Hulpverlening m.b.t. wonen en energiearmoede • Maatschappelijke dienstverlening aan daklozen • Maatschappelijke participatie • Signaalfunctie 22
RMI (‘Leefloonwet’) • Streefdoel = participatie aan de samenleving, in eerste instantie door aangepast werk, zeker voor wie jonger is dan 25, • Leefloon: als het niet anders kan • Voor Belgen, EU-onderdanen en erkende vluchtelingen (in Vlaanderen: 43.000 gezinnen) • Geen onvoorwaardelijk recht: • Geen toereikende bestaansmiddelen • Werkbereid zijn (uitz. gezondheids- of billijkheidsredenen) • Eerst rechten laten gelden op andere uitkeringen 23
Aangepaste opleiding & werk • Recht op aangepaste tewerkstelling • Allerlei “activeringsmaatregelen” met federale en Vlaamse subsidiëring (in Vlaanderen : 11.000 mensen) • Samenwerking: OCMW-clusters, sociale economie, werkwinkels • Werk niet mogelijk: afspraken op papier in “GPMI” • aangepast aan mogelijkheden cliënt • opleiding of inschakeling in beroepsleven • verplicht voor studenten 24
Financiële hulpverlening • Voor wie geen recht heeft op leefloon: equivalent bedrag (in Vlaanderen : 16.000 gezinnen) • Aanvullende financiële steun: • allerlei vormen van tussenkomsten in kosten (wonen, zorg, schoolkosten, vrije tijd,…) • verschillend van OCMW tot OCMW • volledig ten laste van OCMW • In Vlaanderen: 65.000 gezinnen • Voorschotten op uitkeringen 25
Budget- en schuldhulpverlening • Budgetbeheer en budgetbegeleiding • Schuldbemiddeling: • erkende instellingen: OCMW’s en CAW’s • Regionale samenwerkingsverbanden • Vlaanderen: bijna 66.000 dossiers • Collectieve schuldenregeling • België : 100.000 dossiers
26
Materiële hulp • Hulp in natura , bv. tweedehandsmeubelen, voedselpakketten, voedselbons,… • Vroeger frequenter dan nu • Nadeel: niet zo emancipatorisch • Toch nog als noodhulp en ten gevolge van de crisis weer wat opwaardering
27
Informeren en begeleiden • Verlenen van informatie en begeleiding zodat hulpvrager zijn wettelijke rechten en voordelen kan doen gelden • Vrijwaren van de rechten van de cliënt: zelf stappen zetten • Doorverwijzen naar de juiste dienst • Aansluiten bij ziekenfonds naar keuze • Aansluiten bij zorgverzekering
28
Rechtshulp • Eerstelijnsrechtshulp • Informeren, adviseren en juridisch bijstaan, niet vertegenwoordigen voor de rechtbank (pro deo via balie) • Met eigen jurist of samenwerking met advocatuur • Samenwerking met Justitiehuizen
29
Vreemdelingen • Aangepast werk en leefloon (EU-onderdanen en erkende vluchtelingen) of equivalent leefloon (nietEU) • Asielzoekers: materiële opvang (LOI’s), in Vlaanderen 6.000 plaatsen, nog zo’n 6.000 in financiële steun wegens gebrek aan voldoende opvang • illegale vreemdelingen: dringende medische hulp (15.000 in Vlaanderen)
30
Wonen • Bemiddeling bij uithuiszettingen • Huurtoelagen en –waarborgen • Zelf sociaal verhuren, sociale verhuurkantoren, Samenwerking met sociale huisvestingsmaatschappijen • Herhuisvesting campingbewoners • Noodwoningen (3/4 van de OCMW’s)
31
Energiearmoede • Bemiddeling bij energieschulden • Lokale Adviescommissie (LAC) aardgas, elektriciteit en water: • OCMW is voorzitter • Afsluiting voorkomen, hulpverlening als oplossing • Effectieve afsluiting in slechts 1 à 2 % dossiers (manifeste onwil) • Begeleiding en financiële steun • Stookoliepremies • Minimale levering budgetmeter aardgas 32
Daklozen • Financieel/administratieve hulpverlening: • Referentieadres • Installatiepremie • Dringende steun • Opvang (noodwoningen) en begeleiding • Noodplan voor winterhulp
33
Maatschappelijke participatie (1) • Sociale, culturele en sportieve participatie • Federaal en Vlaams budget (naast lokaal) • Samenwerken met lokale actoren (b.v. armenvereniging in lokaal netwerk) • Allerlei acties mogelijk: tussenkomsten in inkomgeld manifestaties, lidgeld verenigingen en clubs, opzetten eigen initiatieven,… • 2010: extra federaal budget voor acties ter bestrijding van kinderarmoede
34
Maatschappelijke participatie (2) • Ontmoeting : sociaal restaurant, lokale dienstencentra • Vrijwilligerswerk, sociale activering
35
Signaalfunctie • T.o.v. andere overheden (gemeente, Vlaanderen, federaal) en binnen de eigen partij • Wat stellen we vast ? • Wat is er aan te doen ?
36
Vragenronde
37
Pauze
38
Filmfragment • WZC Zonnebloem OCMW Gent : “Alles ziet er anders uit”
39
Waarom OCMWzorgvoorzieningen? • • • • • • •
We zijn er voor iedereen Met aandacht voor de meest kwetsbaren Zorg op maat Ingebed in de buurt Pluralistisch Publieke sociale ondernemingen Ingebed in het beleid van gemeente en OCMW (lokaal sociaal beleid) 40
Woonzorg : overzicht • • • •
Residentiële ouderenzorg Thuiszorg Lokale Dienstencentra Woonzorgnetwerken
41
Residentiële woonzorg (1) • Woonzorgcentra (WZC): • Thuisvervangende collectieve woonvorm • Zorgbehoevende ouderen • RVT = zwaar zorgbehoevenden • Centra voor kortverblijf • Vlaanderen: 70.000 woongelegenheden, waarvan 35 % OCMW, 231 WZC
42
Residentiële woonzorg (2) • Dagverzorgingscentrum: • Ondersteunend aan de thuissituatie • Overdag • Verbonden aan WZC of vanuit thuiszorg • OCMW’s: 40
43
Assistentiewoningen • Serviceflats • Aangepaste flats voor ouderen om zelfstandig wonen mogelijk te maken • Diensten: alarmsysteem, maaltijden, poetsdienst • Woonassistent aanwezig • OCMW’s: 50 % van de serviceflats, 4.600 woongelegenheden
44
Thuiszorg : overzicht • • • • • • • •
Gezinszorg Schoonmaakhulp (o. a. via dienstencheques) Thuisverpleging Personenalarmsystemen Karwei- en klusjesdienst Boodschappendienst Maaltijdbedeling …
45 -
Gezinszorg en aanvullende thuiszorg • Gezinszorg : • huishoudelijke taken, licht verzorgende taken en psychosociale ondersteuning • Aanvullende thuiszorg • Schoonmaakhulp • Ook klusjeshulp en oppashulp mogelijk • Bijna alle OCMW’s!
46
Lokale dienstencentra • Informatie- en aanspreekpunt • Activiteiten: ontspanning, ontmoeting, vorming • Thuiszorgondersteunend: buurthulp, maaltijden, hygiënische zorg, boodschappen, vervoer, personenalarmsysteem,… • 191 in Vlaanderen, waarvan 160 OCMW’s of gemeenten • Integratie in de buurt • Vereenzaming tegengaan 47
Woonzorgnetwerken • Een buurtgericht functioneel samenwerkingsverband • Met voorzieningen residentiële woonzorg, thuiszorg, huisartsen,… • Omdat de cliënt met zijn noden centraal staat • Vorm van lokaal sociaal beleid: OCMW werkt samen met alle actoren
48
Kinderopvang: overzicht • Functies van kinderopvang: • Economische functie • Pedagogische functie • Sociale functie
• Kinderopvang van baby’s en peuters • Buitenschoolse kinderopvang van schoolgaande kinderen • Waarom doet OCMW dit? Emancipatorische hefboom!
49
Opvang van baby’s en peuters • Voor opvang van kinderen van tot 0 tot 3 jaar • Kinderdagverblijven (groepsopvang), 48 gemeenten of OCMW’s • Dienst voor onthaalouders (gezinsopvang), 68 gemeenten of OCMW’s • Lokaal loket kinderopvang
50
Buitenschoolse opvang • Opvang van schoolgaande kinderen (3 tot 12 jaar) • Voor en na schooltijd, op woensdagnamiddag , op schoolvrije dagen en tijdens schoolvakanties • Verschillende vormen: -
binnen scholen buiten de scholen (IBO) verbonden aan kinderdagverblijf vakantieopvang
• 156 gemeenten of OCMW’s organiseren zelf buitenschoolse opvang 51
Lokaal sociaal beleid (1) • Lokaal bestuur (gemeente en OCMW) ontwikkelt lokaal sociaal beleid • Focus : sociale grondrechten garanderen • Sociaal beleid = wonen, werk, zorg, opleiding, cultuur en vrije tijd, gezondheid,… • Samenwerkingsafspraken gemeente-OCMW • Samenwerking ondersteunende diensten • Betrokkenheid lokale actoren bij het beleid • Samenwerken met lokale actoren bij de uitvoering 52
Lokaal sociaal beleid (2) • Sociaal huis: • Uitgangspunt : toegankelijkheid van de dienstverlening voor de inwoners verbeteren • minimaal gemeenschappelijk loket gemeente en OCMW • kan ook fysiek huis zijn, centraal of decentraal • info –en doorverwijsfunctie • samenwerkingsconcept met sociale actoren (publieke en private)
53
Samenwerking tussen OCMW’s • • • • • •
Schuldbemiddeling Rechtshulp Clusters sociale werkgelegenheid Sociale verhuurkantoren (SVK’s) Beheer van voorzieningen Toenemend belang!
54
Vragenronde
55
Yes we can, six more years !
56
