Open
MAASTRO
2014
Open
8 7.
Inleiding Open 38.
“Het was nogal een achtbaan dit jaar”
8. “Heel veel kwaliteit en veiligheid en daarnaast ook nog eens
14
31
veel innovaties!”
42. ‘Uitzonderlijk werk’ leidt tot cum laude promotie Guillaume Landry
10.
De MAASTRO Research Award 2014 | Karen Zegers
44. “Hoe opener we met elkaar willen en kunnen communiceren, hoe liever”
12.
De MAASTRO Clinic Award 2014 | Jeroen Buijsen
46. Valorisatiedeal DGRT: hele mooie bekroning van jaren werk
14. “Kwaliteit en veiligheid samen met snelle doorstroomtijden:
12
het blijft een uitdaging”
53
46
18. Resultaten stereotactische leverbestraling indrukwekkend
50.
Magische momenten tijdens de Roparun
53.
‘Radiomics à la MAASTRO’ verovert de wereld
“Prima overlevingskans, ook als opereren niet mogelijk is” 56. “Ja, we gaan in Maastricht een protonentherapiecentrum bouwen!” 20. De zeven voorwaarden voor veilige, accurate en reproduceerbare
10
stereotactische bestraling van de ruggenwervel 25. Digitale beslishulp bij prostaatkanker in top 10 Zorginnovaties
60.
Spannende tijden voor nieuw Elektronisch Patiënten Dossier!
62.
Oók in 2014
“Open over alle voors en tegens” 66. Kerncijfers 28. Protocollen positionering patiënten met hoofd-/halskanker nu superstrak
44 4
38
68.
56
31. “Als ik nu student was, dan wist ik het wel” 34.
4
Jaarverantwoording en jaarrekening
EuroCAT groeit en bloeit: meer projecten dan ooit
MAASTRO 2014 | 5
Open Stel, je bent een instituut voor radiotherapie in Limburg. Je doet je werk goed, maar diep in je hart denk je: het moet nog veel beter kunnen. Je neemt twee belangrijke beslissingen. Eén: gewoon goed, is voor ons niet goed genoeg, dus we gaan onderzoeken hoe het beter kan. Twee: elke patiënt heeft recht op de beste, dus gepersonaliseerde behandeling. Als wij jaren geleden niet het lef hadden gehad om die radicale koerswijziging in te zetten, was MAASTRO ongetwijfeld nog steeds een goed instituut voor radiotherapie geweest. Maar door open te staan voor nieuw, anders, alternatief en onverwacht zijn we anno 2015 stukken beter geworden. Waar eerst nog wat lacherig werd gedaan over wetenschappelijk onderzoek naar radiotherapie, kreeg datzelfde wetenschappelijk onderzoek van MAASTRO een paar jaar geleden een excellente beoordeling op alle fronten bij de visitatie door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. ‘Open staan voor’ loopt als een rode draad door alles wat wij doen. We delen graag onze kennis, werken intensief samen met andere disciplines als we mogelijke kansen zien. We staan open voor nieuwe ideeën, voor alternatieve routes, we leren van en met elkaar in alle openheid. We stellen vragen, zoeken naar antwoorden. Open is een synoniem voor kansen, voor lucht, voor ruimte, voor nieuwsgierigheid, voor misschien niet altijd kunnen, maar wel durven proberen… Open staat voor mogelijkheden en voor geen of nauwelijks beperkingen. Diezelfde openheid leidt er toe dat wij anderen laten meeprofiteren van alles wat wij ontdekken. We zoeken partners in binnen- en buitenland die zich in die manier van denken en werken herkennen. Dat worden er meer en meer. Hoe meer we ontdekken, hoe nieuwsgieriger we worden naar de volgende stap. Het kan immers altijd nog beter, er is altijd nog meer maatwerk mogelijk. Daarom houden we oren en ogen goed open.
6
MAASTRO 2014 | 7
“Heel veel kwaliteit en veiligheid en daarnaast ook nog eens veel innovaties!”
geweest, er is keihard gewerkt, maar het heeft - naast optimale veiligheid en kwaliteit - nog veel meer opgeleverd. Samen de schouders er onder, intensief samenwerken: het heeft van ons team een nog hechter team gemaakt.”
Wie MAASTRO een beetje kent, weet dat innoveren en verbeteren in het DNA van de
HET EPD KOMT ER NU ECHT AAN
EN ANDERE WAPENFEITEN…
organisatie en de medewerkers zitten. De focus voor 2014 zou gericht zijn op de basis:
De paar zinnen in dit voorwoord doen de voorbereidingen voor het EPD natuurlijk geen recht. Elk weldenkend
En dan zijn er nog de vele niet zo uitgebreid
het optimaliseren van kwaliteit, veiligheid en snelheid. Dat is zeker het geval geweest,
mens weet dat de impact van een dergelijk traject immens is. Of het nu gaat om de artsen of de financiële administratie,
genoemde wapenfeiten: 5 promoties,
maar toch is ook het lijstje met nieuwigheden ouderwets lekker lang. Maria Jacobs
om het plannen van afspraken of het maken van behandelplannen: elke medewerker van MAASTRO gaat straks
73 publicaties, maar liefst 42 MAASTRO-
- die sinds 1 februari 2015 de solopost van bestuurder bekleedt - tipt graag de belangrijkste
anders werken.
presentaties bij het ESTRO-congres, veel
ontwikkelingen even aan. De uitgebreide, openhartige toelichting komt traditiegetrouw naar
8
interessante grants voor verder onderzoek, NIEUWE PARTNERS
software die bij MAASTRO is ontwikkeld
Samenwerken is en blijft interessant voor een instituut dat bestralen combineert met onderwijs en onderzoek.
en die straks wereldwijd door Varian
PROTONENTHERAPIE: HOE IS HET ERMEE?
De samenwerking met de gefuseerde centra in Deventer en Arnhem - ARTI Arnhem/Ede en RISO Deventer gaan samen
wordt verkocht, de twee eerste physician
Om meteen maar met het nieuwste nieuws te beginnen: dat protonencentrum gaat er toch
verder onder de naam Radiotherapiegroep - begint in 2014 met vier wetenschappelijke onderzoeken. De eerste indruk?
assistants bij MAASTRO, hooggespannen
komen! De weg er naar toe mag dan lang en hobbelig zijn geweest, de motivatie en het
Maria Jacobs: “Het bevalt heel goed. De voordelen zijn evident: we vullen elkaar prima aan, denken mee en delen data.
verwachtingen (inclusief roodgloeiende
enthousiasme zijn nog even groot als in de beginfase en het protonenprojectteam heeft de
Wij gaan die samenwerking verder uitbouwen en als wij straks het protonentherapiecentrum openen, dan hopen we die
telefooncentrale) over een combinatie van
draad weer helemaal opgepakt.
samenwerking natuurlijk ook daarin te kunnen voortzetten.”
bestraling met immuuntherapie…
KWALITEIT EN VEILIGHEID
VERANDERINGEN RAAD VAN BESTUUR
Nadat alle, echt alle, protocollen zijn doorgelicht, zowel door delegaties van de radiotherapeut
Een opmerkelijke ontwikkeling in 2014 is de verandering in de samenstelling van de Raad van Bestuur. Philippe Lambin
oncologen, de klinisch fysici als de radiotherapeutisch laboranten, is MAASTRO op alle
koos er voor om zich te concentreren op dat waar zijn hart lag en ligt: onderzoek en valorisatie. Maria Jacobs:
fronten 100% actueel op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Maria Jacobs: “We organiseren
“Gelukkig hebben we Philippe wel kunnen behouden voor MAASTRO. Ik zou hem voor geen goud willen missen,
binnenkort nog een grote internationale visitatie. Collega’s uit binnen- en buitenland kijken
daarvoor is hij veel te waardevol voor ons instituut. Organisatorisch hebben we natuurlijk een en ander aangepast door
INTERESSANT JAAR.
kritisch met ons mee naar de medische en fysische procesvoering. Maar ook andere logistieke
formeel twee nieuwe functies in het leven te roepen. Liesbeth Boersma is directeur patiëntenzorg geworden en Andre
VOL VERWACHTING
zaken die van invloed zijn of kunnen zijn op kwaliteit en veiligheid, laten we door hen
Dekker is het management van onderwijs en onderzoek gaan trekken. MAASTRO heeft sterke en betrokken mensen in
KIJKEN WE UIT
beoordelen. Alleen door volledige openheid van zaken te geven, stel je je adviseurs in staat
de geledingen, daarmee hebben we een solide basis, inclusief slagkracht voor alle uitdagingen die op ons pad komen,
NAAR 2015!
om een goed en betrouwbaar beeld te geven van hoe wij werken. Het is een pittig traject
inclusief die waar we zelf voor kiezen.”
voren in de verhalen van de mannen en vrouwen ‘uit het veld’.
CONCLUSIE: 2014 WAS EEN
MAASTRO 2014 | 9
De MAASTRO Research Award 2014 Karen Zegers Tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst stond PhD-student Karen Zegers heel relaxed te kijken naar de uitreiking van de
niet voorzien. Ik heb zóveel reacties gekregen! Maar vanaf dat
DOORBRAAK
MAASTRO Awards 2014. “Ik verwachtte de naam van een ervaren collega die een stevige grant had binnengehaald.
moment werden we ook geconfronteerd met de hoopvolle
Immuuntherapie met het
Ik zag mezelf nog niet ze snel met een Award in mijn handen staan.” En toch werd Karen een paar minuten later
verwachtingen van veel patiënten uit het hele land. De telefoon
immunocytokine L19-
geprezen voor twee van haar onderzoeken waarmee ze een brug tussen biologische en klinische vraagstukken had
bij MAASTRO stond roodgloeiend: allemaal mensen die mee
IL2 bestaat al een tijdje,
weten te slaan. En waarover ze twee high-impact artikelen wist te publiceren in het gerenommeerde vaktijdschrift
wilden doen aan het klinische onderzoek dat deze zomer start.
maar was nog nooit
Clinical Cancer Research.
Deze mensen adviseren we om dit te bespreken met hun
uitgetest in combinatie
behandelend arts. Hij kan de selectiecriteria navragen en een
met radiotherapie. Nu wel
JUICHMOMENT
patiënt aanmelden bij Evert van Limbergen, de radiotherapeut
en dat blijkt een gouden
Als talentvolle promovendus van de eerste lichting Technische Geneeskunde koos Karen twee verschillende
oncoloog die de klinische studie leidt. Zelf ben ik hier helaas
greep. Het immuunsysteem
promotieonderzoeken die complementair aan elkaar zijn. Op dit moment houdt ze zich vooral bezig met een klinische
maar beperkt bij betrokken omdat ik mijn promotie moet
herkent kankercellen vaak
studie naar het zuurstoftekort in tumoren. Hoewel haar hart bij dit soort klinische onderzoeken ligt, snapt ze best
gaan afronden.”
niet, waardoor ze kunnen
dat haar laboratoriumonderzoek - waarin ze radiotherapie succesvol combineerde met immuuntherapie - meer tot de
vermeerderen en uitzaaien.
verbeelding spreekt. Karen: “Toen ik vier jaar geleden solliciteerde naar een promotieplek, had Philippe Lambin al het
GROOT COMPLIMENT
Uit het onderzoek van Karen
idee in z’n hoofd voor een soort ‘combinatietherapie’. We zijn vervolgens met een heel team in het laboratorium aan
Karen weet niet goed waar ze trotser op is: de reacties van
blijkt dat bij bestraling
de slag gegaan met drie tumortypen: long-, darm- en borstkanker. Natuurlijk hoop je op een synergetisch effect als je
collega-onderzoekers in binnen- en buitenland die haar
van de tumor antigenen
twee therapieën combineert, maar dat het zó groot zou zijn… Heel indrukwekkend om een tumor elke dag kleiner te
onderzoek een ‘doorbraak’ noemen of de waardering van
vrijkomen. Daardoor stijgt
zien worden. Maar het echte juichmoment kwam op de dag waarop ik een tumor op wilde meten en gewoon echt niets
collega’s in de vorm van de MAASTRO Research Award die
de kans dat het lichaam
meer kon vinden. Het werkte!”
thuis een mooi plekje kreeg in de boekenkast. “Het is één
de kankercellen - inclusief
groot compliment voor ons complete team. Want zoiets doe je
uitzaaiingen - wél herkent.
HOGE IMPACT
natuurlijk nooit alleen. Mijn collega Nicolle Rekers werkt op dit
Waarna immuuntherapie het
Karen deelde haar onderzoekresultaten tijdens diverse symposia en congressen en schreef over beide onderzoeken
moment nog harder aan dit onderzoek dan ik. Deze Award is
immuunsysteem zo’n boost
een wetenschappelijke publicatie voor het vaktijdschrift Clinical Cancer Research. “Aangezien die publicaties veel
dan ook voor ons allemaal!”
geeft dat het zelf de strijd met
MAASTRO AWARDS
de kankercellen aan kan gaan.
PRESTATIES LEVEREN, NAAST HUN DAGELIJKS WERK. ER ZIJN TWEE AWARDS TE WINNEN
gelezen worden door vakgenoten, noemen ze dit een ‘high-impact publicatie’, maar voor mij persoonlijk had de publicatie in Dagblad de Limburger in februari van dit jaar veel meer impact. De media-hype die ontstond, had ik echt
| VOOR MEDEWERKERS DIE UITZONDERLIJK GOEDE
DIE TIJDENS DE NIEUWJAARSBIJEENKOMST WORDEN UITGEREIKT: DE MAASTRO RESEARCH AWARD EN DE MAASTRO CLINIC AWARD.
10
MAASTRO 2014 | 11
De MAASTRO Clinic Award 2014 Jeroen Buijsen De nominatie was afkomstig van Jennifer Strijbos en Anke van der Salm, de twee kersvers afgestudeerde Physician
De functie van Physician Assistant was ook binnen MAASTRO
Assistants (PA’s) bij MAASTRO. Jeroen was hun begeleider, vraagbaak en steunpilaar tijdens de opleiding en dat heeft hij
nieuw. Dat betekende - en betekent nog steeds - stevig pionie-
volgens Jennifer en Anke op meer dan verdienstelijke wijze gedaan. “En dat naast zijn werk als radiotherapeut oncoloog
ren voor zowel de voormalig radiotherapeutisch laboranten als
én zijn promotie. Wij zijn heel erg blij met hem!,” luidde de slotconclusie van hun uitgebreide aanbeveling.
voor hun opleider. Anke: “Samen moesten we helder krijgen welke taken wel en welke niet tot het takenpakket van de PA
Physician Assistants heb je in de gezondheidszorg in allerlei specialisaties. De opleiding is erg in trek en wordt dan ook
gingen behoren. Ook daarin heeft Jeroen een belangrijke rol
Anke (boven) en Jennifer zijn
gesubsidieerd door de overheid om ‘de doelmatigheid van de gezondheidszorg te bevorderen’. PA’s en gespecialiseerde
gespeeld, hij was echt de schakel tussen ons en de andere
lid geworden van de vakgroep
verpleegkundigen nemen traditionele taken van de artsen over. Die krijgen daardoor meer tijd voor bijvoorbeeld het
artsen. Jennifer: “De Hogeschool Utrecht verzorgde onder
radiotherapie van de NAPA,
ontwikkelen en invoeren van nieuwe behandelmethodes. Jeroen meldde zich spontaan aan als opleider: “Ik vind
andere trainingsdagen voor de opleiders. Jeroen heeft die
de Nederlandse Associatie
opleiden leuk, dat als eerste. Ik zie ook echt de meerwaarde van de functie van Physician Assistant voor de afdeling.
dagen steevast bezocht. Van collega-studenten kregen we vaak
Physician Assistants. Van de
In ons vak komen er steeds meer multidisciplinaire patiëntbesprekingen, ook steeds vaker per aandoening. Dat komt
te horen dat ze gewoon in het diepe werden gegooid en amper
ruim 1000 PA’s in Nederland
de kwaliteit van de behandeling ten goede, maar het kost natuurlijk ook enorm veel extra tijd.”
begeleiding kregen. Jeroen heeft het voor ons juist wel prima
werken er maar zo’n twintig
geregeld.” Begin 2015 zijn twee nieuwe, aanstaande Physician
in de radiotherapie. De helft
De opleiding tot Physician Assistant aan de Hogeschool Utrecht duurt 2½ jaar. Eén dag per week volg je, samen met
Assistants bij MAASTRO begonnen aan hun opleiding. Jeroen
daarvan werkt in Amsterdam,
andere aankomende PA’s in tal van verschillende specialisaties, de algemene opleiding met de basiskennis geneeskunde
is wederom de opleider, dit keer ongetwijfeld bijgestaan door
de rest is verdeeld over het
in Utrecht. De overige vier dagen werk je als PA in opleiding bij je werkgever aan je eigen specialisatie. Ook volg je zes
Jennifer en Anke.
land. Samen behartigen ze
externe stages van vier weken waar je meeloopt in ziekenhuizen op steeds andere plekken: interne geneeskunde,
Het is overduidelijk: Anke en Jennifer zijn heel blij met Jeroen.
de belangen van de nieuwste
chirurgie, de spoedeisende hulp…
De Award heeft hij overduidelijk dik verdiend. En Jeroen? Die
beroepsgroep in de radio-
is minstens zo blij met de nominatie als met de Award: “Ik ben
therapie.
Jeroen noemt het bieden van een veilig leerklimaat de allereerste taak van een opleider: “Mensen moeten de ruimte
heel erg onder de indruk van hoe de opleiding is verlopen en
krijgen om te leren, om vragen te stellen, om fouten te maken. Ik ben vanaf het begin heel duidelijk geweest: vanaf de
hoe ontzettend Anke en Jennifer in de 2½ jaar zijn gegroeid.”
dag dat Anke en Jennifer met de opleiding begonnen, waren ze niet meer beschikbaar als radiotherapeutisch laborant.
MAASTRO AWARDS
De focus moest op hun opleiding liggen, daar moest alle tijd en ruimte voor zijn. Je moet niet vergeten dat je niet
PRESTATIES LEVEREN, NAAST HUN DAGELIJKS WERK. ER ZIJN TWEE AWARDS TE WINNEN
alleen moet leren, maar dat je als mens en als professional ook in je nieuwe rol moet groeien.”
DIE TIJDENS DE NIEUWJAARSBIJEENKOMST WORDEN UITGEREIKT: DE MAASTRO RESEARCH
| VOOR MEDEWERKERS DIE UITZONDERLIJK GOEDE
AWARD EN DE MAASTRO CLINIC AWARD.
12
MAASTRO 2014 | 13
“Kwaliteit en veiligheid samen met snelle doorstroomtijden: het blijft een uitdaging”
Liesbeth Boersma: “Voor de registratie van het effect van de behandeling op
Innoveren doe je niet om het vernieuwen zelf, maar omdat je steeds betere patiëntenzorg wil leveren.
UITKOMSTREGISTRATIE
Innovatiemanagement en operationeel management trekken intensief met elkaar op. Vandaar dat het verhaal
Heel Nederland heeft uitkomstregistratie op het prioriteitenlijstje
over de ontwikkelingen in de patiëntenzorg in 2014 wordt verteld door radiotherapeut oncoloog Liesbeth Boersma
staan, MAASTRO dus ook. Natuurlijk wil je als radiotherapeutisch
(hoofd patiëntenzorg) én klinisch fysicus Geert Bosmans (hoofd klinische fysica).
instituut zelf ook graag weten wat jouw manier van werken
de tumor, zie ik een mooie taak voor het IKNL. De basis kankerregistratie is in Nederland goed geregeld. Voeg daar de cijfers van de follow-up aan toe en je
uiteindelijk oplevert in termen van overleving en toxiciteit. Ook DE BALANS TUSSEN SNELHEID EN KWALITEIT
op de langere termijn. Maar eenvoudig is dat niet. Voor alle
Kan kwaliteit en veiligheid hand in hand gaan met snelle doorstroomtijden? Ja, dat kan, het is een kwestie van balans vinden.
aandachtsgebieden heeft MAASTRO de registratie van de acute
En houden. De flowprojecten uit 2013 en 2014 om de vaart er weer in te brengen, hebben hun vruchten afgeworpen: de NVRO-
bijwerkingen tijdens de bestralingsserie goed op orde. De registratie
normen (80% van de patiënten moet binnen 21 dagen na aanmelding beginnen met behandeling) worden goed gehaald. Eerlijk
van late toxiciteit loopt voor long-, rectum- en hoofd-/halskanker
ONTWIKKELING, ONDERZOEK EN IMPLEMENTATIE
is eerlijk: de inhaalslag was hard nodig, de snelheid moest echt omhoog. Liesbeth Boersma kaart nog maar eens aan dat de
via vragenlijsten die op regelmatige basis aan patiënten gestuurd
BESLISHULP BORSTKANKER
NVRO-normen eindelijk eens per aandachtsgebied moeten worden vastgesteld. Voor longkanker en hoofd-/halskanker is snel
worden. Voor de overige aandachtsgebieden wordt dit nu ook in
Samen met het het MUMC+ en het Antoni Van Leeuwenhoek
beginnen met behandelen immers veel belangrijker voor het verdere verloop dan bij bijvoorbeeld prostaatkanker. De NVRO-
gang gezet. Men loopt echter tegen iets anders aan: kun je alles te
ziekenhuis ontwikkelt MAASTRO een landelijke beslishulp voor
norm voor palliatieve bestraling (80% van de patiënten binnen zeven dagen) blijft een uitdaging, maar wordt nu wel gehaald.
weten komen via vragenlijsten of moet de patiënt daarvoor naar de
patiënten met borstkanker. Gezamenlijke besluitvorming staat hoog
polikliniek komen? Kun je mensen wel vragen om te komen puur
in het vaandel van veel patiënten. Liesbeth Boersma: “Natuurlijk
Geert Bosmans en Liesbeth Boersma: “In maart 2014 werden we stevig met de neus op de feiten gedrukt: kwaliteitsprocedures
voor de administratieve jaarlijkse tellingen terwijl het hen zelf niets
moet je alle voors en tegens goed in kaart brengen, maar dat
hebben continue aandacht nodig.” De al lopende trajecten voor kwaliteitsverbetering kregen dan ook absolute prioriteit.
oplevert? Hoe lang kun je je (voormalige) patiënten ‘lastig blijven
zijn dan de feiten. Elke vrouw heeft haar persoonlijke afwegingen
(Internationale) richtlijnen en interne procedures werden onder de loep genomen en daar waar nodig aangepast. Het
vallen’ met jaarlijkse vragenlijsten of polibezoeken? En daarnaast:
en voorkeuren, en elke vrouw zal haar eigen keuzes maken.”
fundament is stevig, al blijft dit natuurlijk een voortdurende uitdaging. Zowel de klinisch fysici, als de artsen als de
moet elk instituut zelf het wiel gaan uitvinden? Hoewel er ook
Bestraling vermindert in sommige situaties de kans op een lokale
radiotherapeutisch laboranten scherpten de kwaliteitsplannen aan. Zo bouwden de artsen de intekenprocedure om tot een
steeds meer landelijke initatieven zijn om de late bijwerkingen
recidive maar een heel klein beetje, maar verkleint ook de kans op
gestructureerde en gestandaardiseerde aanpak. Natuurlijk, de nieuwe aanpak leidde tot veel discussie, maar het resultaat
goed te gaan registreren - MAASTRO speelt hier vaak ook een
een geslaagde reconstructie van de borst. Wil je dan wel of niet
is een werkbare, kwalitatieve methode met een korte checklist voor de controlerende collega. Ook de procedure voor de
belangrijke rol in - wil MAASTRO niet wachten totdat alles 100%
bestraald worden? Een andere vraag die leeft is: welke vorm van
controle van de bestralingsplannen door de laboranten onderging een heuse metamorfose. De oude procedure - een collega
uitgekristalliseerd is. We gaan dus toch al verder met het registeren
follow-up past bij mij? “Een objectieve keuzehulp - die en passant
controleert jouw behandelplan - was in de loop der jaren uitgegroeid tot meer dan 80(!)controlepunten. Een onwerkbare
van wat we zelf denken dat zinnig en haalbaar is.
ook stimuleert dat elke arts dezelfde informatie geeft aan de
hebt een compleet plaatje.”
en dus onwenselijke situatie. De laboranten pakten de handschoen op en introduceerden een nieuwe, strakke én werkbare
patient - kan dan ook een waardevolle toevoeging zijn. We willen de
zelfcontroleprocedure op de circa twintig meest belangrijke items. Winst op tijd én kwaliteit. Bij het zorglijnkernteam van
effecten straks ook testen in een grote landelijke studie.” Liesbeth
borstkanker is de nieuwe procedure in 2014 tot volle tevredenheid ingevoerd. De overige zorglijnen volgen in 2015.
Boersma ontving hiervoor een grant van KWF/Alpe d’HuZes.
14
MAASTRO 2014 | 15
EPD, EPD EN NOG EENS EPD
in een tube (cylinder voor het aanbrengen van de stralingsbron)
Héél spannend! Het nieuwe EPD zet alle bestaande procedures,
is door een reguliere controle aan het licht gekomen, voordat dit
protocollen, systemen en werkwijzen op z’n kop. ‘Tout’ MAASTRO
de patiënt bereikt heeft. De nieuwe apparatuur brengt nog een
gaat er binnenkort mee werken. Een project met een impact die
verandering bij de brachybehandelingen, zij het dat die per 1 juni
te vergelijken is met de installatie van alle nieuwe apparatuur in
2015 ingaat: brachybehandelingen bij baarmoederhalskanker
2011. Als straks alles loopt zoals het moet lopen, gaat het een
worden vanaf dan volledig via MR-scans gedaan waarmee de
enorme vooruitgang worden. Dan is het fysieke whiteboard met
NIEUWE OPZET TEAMS
mededelingen als: ‘dokter P, kijkt u nog even naar…’ definitief verleden tijd en krijgt dokter P z’n lijstje met actiepunten keurig
anatomie veel beter zichtbaar is. Pure winst voor de behandeling en voor de patiënt alweer een onderzoek minder. De volgende stap
MAASTRO wil vanaf begin 2016 gaan werken met zelfsturende multidisciplinaire,
netjes in zijn digitale werkbakje.
is om het behandelingsarsenaal verder uit te breiden met nieuwe apparatuur, zoals (HDR) brachytherapie van de prostaat.
gespecialiseerde teams georganiseerd rondom twee of meer zorglijnen. NIEUWE APPARATUUR VOOR BRACHY EN VERNIEUWINGEN IN DE ZORGLIJN UROLOGIE
Bij de uitwendige bestraling van prostaatkanker werd een De voorbereidingen daarvoor zijn nu in volle gang. De samenstelling van de teams is
Het team voor brachytherapie (inwendige bestraling) nam de langverwachte nieuwe apparatuur in gebruik. Apparatuur die
patiënten met prostaatkanker zorgvuldig bestralen, dan moet multidisciplinair: alle groepen die bij het primaire behandelproces betrokken zijn,
niet alleen prima aansluit bij het nieuwe versnellermachinepark (immers ook Varian) maar waarmee ook een veel betere
de uroloog heel zorgvuldig markers in de prostaat aanbrengen. Driedimensionale beeldvorming met de MR-scanner kan die,
zoals artsen, klinisch fysici, radiotherapeutisch laboranten, doktersassistenten, physician
integratie mogelijk is met de teletherapie (vooral belangrijk bij combinatiebehandelingen). De verscherpte kwaliteitscontroles
aangepaste procedure geïntroduceerd. Geert Bosmans: “Wil je
voorheen gouden, nu ijzeren, markers goed in kaart brengen en daarmee ook exact het te bestralen gebied. Het afgelopen jaar is
assistants etc., zijn op een of andere manier verbonden aan een team. De indeling zal
hebben hier hun nut al laten zien. Een kleine krimp van 2 mm.
veel tijd en energie gestoken in het opleiden en begeleiden van urologen uit de omringende ziekenhuizen.”
niet alleen op basis van kennis en kunde zijn, maar ook een evenwichtige verdeling van persoonlijkheden is belangrijk. De teams krijgen fysiek een gezamenlijke werkruimte zodat de lijntjes kort zijn en de wandelgangen optimaal benut kunnen worden.
16
MAASTRO 2014 | 17
Resultaten stereotactische leverbestraling indrukwekkend “Prima overlevingskans, ook als opereren niet mogelijk is”
GESLAAGD EXPERIMENT
INDRUKWEKKENDE RESULTATEN
De patiënten die door MAASTRO clinic met deze
Zoals gezegd was 2014 het jaar om de balans op te
techniek behandeld kunnen worden hebben een beperkt
maken. Lien: “Van de 50 behandelde patiënten - waarvan
Samen sterk
aantal levertumoren. “In eerste instantie bekijken we of
vijf met primaire leverkanker en 45 met uitzaaiingen
Terug naar de basis van dit succes: de goede samenwerking
we een tumor of uitzaaiing definitief kunnen weghalen
in de lever - is het overgrote deel twee jaar na de
tussen MAASTRO en het MUMC+. Dit ziekenhuis heeft een groot leverchirurgiecentrum waar veel patiënten uit
of verbranden,” zegt leverchirurg professor Kees Dejong (MUMC+). “Dat biedt nog altijd de beste kans op
behandeling nog in leven. En dat terwijl de leeftijd van
Sinds 2010 kunnen kankerpatiënten, die niet in aanmerking komen voor operatie, doorverwezen worden naar MAASTRO CLINIC voor
het zuiden van het land naar worden doorverwezen. Prof.
overleven. Lukt het niet om de tumor of uitzaaiing te
hebben weinig bijwerkingen geconstateerd en geen
stereotactische leverbestraling. In 2014 zette radiotherapeut
Dejong: “We hadden elkaar kunnen zien als concurrenten,
verwijderen, dan zoek je naar een alternatief. We hadden
enkel geval van schade aan de lever of andere organen.
oncoloog Lien Van De Voorde de resultaten van de afgelopen vier
maar daar hebben we heel bewust niet voor gekozen. We
al goede ervaringen met de stereotactische bestraling
Bovendien blijkt uit de cijfers dat we het net zo goed
jaar op een rij. Uit haar evaluatie blijkt dat de behandeling goede
versterken elkaar en bieden samen een compleet pakket
van de longen door MAASTRO clinic, en zo ontstond
doen als centra die wél markers in de lever plaatsen.”
overlevingskansen biedt, zonder dat de lever of andere organen
aan behandelingen waarmee we onze patiënten een goede
het idee om die behandeling ook in de lever toe te gaan
Lien presenteerde de resultaten tijdens ’the World
schade ondervinden van de bestraling. Conclusie: een veilige en
overlevingskans kunnen bieden.”
passen. Als experiment. Nu, vier jaar later, mogen we wel
Congress on Gastrointestinal Cancer’ en schreef een
SAMEN STERK
stellen dat dat experiment zeer geslaagd is.”
artikel dat gepubliceerd werd in het vakblad ’European
Terug naar de basis van dit succes: de goede
Journal of Surgical Oncology’. Lien: “Daar hebben we
effectieve oplossing als opereren niet mogelijk is.
de behandelde patiënten doorgaans vrij hoog is. We
Officieel heet de behandeling Image-guided stereotactic radiotherapy
GEEN MARKERS
goede reacties op gekregen. We merken bovendien dat
samenwerking tussen MAASTRO en het MUMC+. Dit ziekenhuis heeft een groot
for the liver. “Bij deze bestralingstechniek wordt een tumor of
Bijzonder aan de aanpak van MAASTRO clinic is
de doorstroom van patiënten voor deze behandeling
leverchirurgiecentrum waar veel patiënten
uitzaaiing in de lever heel nauwkeurig vanuit verschillende hoeken
dat er geen uitwendige fixatie wordt gebruikt en geen markeringsstaafjes in de lever worden geplaatst om
naar ons toeneemt, ook vanuit andere ziekenhuizen dan het MUMC+. De resultaten bij MAASTRO clinic
uit het zuiden van het land naar worden
bestraald,” legt Lien Van De Voorde uit. “Omdat de straling exact op de juiste plek gericht kan worden, is het mogelijk om met enkele
de bestraling precies op de juiste plek te richten. De
zijn veelbelovend, maar er is landelijk een uitgebreider
elkaar kunnen zien als concurrenten,
fracties hoog gedoseerde bestraling toe te dienen zonder dat de lever
beeldvorming met een CT-scan is voldoende om de
gerandomiseerd onderzoek nodig om de definitieve
maar daar hebben we heel bewust niet
zelf beschadigd raakt. Ook grote bloedvaten en andere omliggende
exacte plek te lokaliseren, waarbij een bijkomende
plaats van stereotactische leverbestraling te bepalen.
voor gekozen. We versterken elkaar en
organen raken niet snel beschadigd bij deze behandelmethode.”
marge wordt aangehouden omdat de lever beweegt als
Aan dat onderzoek werken wij natuurlijk graag mee.”
bieden samen een compleet pakket aan
doorverwezen. Prof. Dejong: “We hadden
de patiënt ademt. Prof. Dejong: “Voor de patiënt is het
behandelingen waarmee we onze patiënten
prettig dat er geen markeringsstaafjes worden geplaatst.
een goede overlevingskans kunnen bieden.”
Je komt dus niet met een instrument ín de lever en toch kun je mensen genezen. Daar ben ik als chirurg eigenlijk best jaloers op.” 18
MAASTRO MAASTRO2014 2013 | | 1919
De zeven voorwaarden voor veilige, accurate en reproduceerbare stereotactische bestraling van de ruggenwervel Meerdere centra zijn bezig met verkennen en opstarten, maar tot nu toe vindt stereotactische bestraling van
3. DE JUISTE APPARATUUR
uitzaaiingen in de ruggenwervel alleen plaats in een beperkt aantal centra in Nederland, waaronder het VUmc
In het geval van MAASTRO is dat geen probleem. Amper een
in Amsterdam en MAASTRO CLINIC.
paar jaar geleden werd het complete ‘machinepark’ immers vervangen door de state-of-the-art apparatuur van Varian. Voor
1. TEAMWORK
de liefhebbers licht klinisch fysicus Ans Swinnen dat graag
Niet voor niets gingen er bij dit verhaal veel mensen op de foto. Artsen, klinisch fysici, radiotherapeutisch laboranten…
even toe: “Lineaire versnellers, uitgerust met een multileaf
allemaal denken en werken ze actief mee. Steeds een stapje verder, steeds een stapje beter. Radiotherapeut oncoloog
collimator met smalle leaves en beeldvorming middels een
Jaap Zindler is onder de indruk van de positieve samenwerking tussen al die disciplines: “Geweldig, iedereen gaat er
conebeam CT-scan.” Onmiddellijk voor en direct na de
echt voor. De sfeer is goed, het werk professioneel, het overleg laagdrempelig. Een mooi team!”
bestraling wordt zo een scan gemaakt. Met dat 3D-beeld bekijk je de binnenste anatomie van de patiënt ter controle van de
2. WILLEN, DURVEN EN DOEN
positionering. Die scans vergelijk je met de CT-scan die aan het
Deze zeer effectieve vorm van bestralen vergt niet alleen veel kennis en kunde, maar ook heel veel tijd en energie.
begin van het behandeltraject is gemaakt voor het objectiveren
Natuurlijk moet je van het management de ruimte krijgen om zo’n nieuwe behandeling op te kunnen zetten. Maar
van de reproduceerbaarheid in set up. Als je met zeer hoge
daarnaast is er ook de motivatie en het lef om samen de uitdaging aan te gaan. Die motivatie vinden we terug in het
dosis wil bestralen, wordt het nóg belangrijker om precies
antwoord op de vraag waarom MAASTRO is gestart met stereotactische bestraling van uitzaaiingen in de ruggenwervel.
op de juiste plek de bestraling te geven. In het geval van
Dat luidde namelijk: “Omdat we van mening zijn dat de patiënten die er voor in aanmerking komen daarmee een
stereotactische bestraling van uitzaaiingen in de ruggenwervel,
aanmerkelijk betere behandeling krijgen”. Drie jaar hebben ze aan de voorbereidingen gewerkt. Jaap Zindler bracht zijn
moet je voorkomen dat het ruggenmerg beschadigd raakt.
ervaring met stereotactische bestraling van uitzaaiingen in de ruggenwervel mee uit het VUmc. Angela van Baardwijk
De patiënt moet dan ook steevast op precies dezelfde manier
was enthousiast geworden na een werkbezoek in Toronto. Als team, samen met radiotherapeut oncoloog Esther
op de tafel gepositioneerd zijn. Een 6D-bestralingstafel zou de
Troost, klinisch fysicus Ans Swinnen en een groep radiotherapeutisch laboranten, stelden zij een behandelprotocol op
techniek nog verder kunnen verfijnen en die staat dan ook op
en brachten een bezoek aan de bestralingsafdeling van het Duitse Würzburg. Eind 2013 kon de eerste patiënt op de
het verlanglijstje.
STEREOTACTISCHE BESTRALING: SLECHTS ENKELE MALEN BESTRALEN, MAAR DAN WEL HEEL GERICHT EN MET EEN ZEER HOGE DOSIS.
Maastrichtse bestralingstafel plaatsnemen. Ze begonnen voorzichtig met 24 bestralingen in kleinere porties. Nu er meer ervaring is, wordt de bestralingsdosis in vijf fracties gegeven, maar met een hogere dosis per fractie. Mogelijk kan
v.l.n.r.: Jaap Zindler, Angela van Baardwijk, Ans Swinnen.
in de toekomst het aantal fracties om deze hoge dosis te geven nog verder beperkt worden.
20
MAASTRO MAASTRO2014 2013 | | 2121
4. DE ALLERBESTE FIXEERMOGELIJKHEDEN Maar de patiënt kan niet alleen tussen de behandelfracties, maar ook tijdens de fractie bewegen. Dus vertelt Chin Loon Ong, klinisch fysicus in opleiding bij MAASTRO, over een uitgebreide set up studie naar de ideale manier van fixeren bij stereotactische bestraling: “In het onderzoek worden de resultaten van stereotactische bestraling van de uitzaaiingen in de ruggenwervel met en zonder vacuümmatras vergeleken. Graag gaan we nog een stap verder: we zoeken naar methodes waarbij de patiënt nog beter gefixeerd kan worden op de vacuümmatras. Veel centra hebben reeds interesse getoond in de resultaten van deze set up studie. Op de ESTRO in 2015 wordt een poster over de bevindingen tot nu toe gepresenteerd.”
v.l.n.r.: Chin Loon Ong, Desirée Willems, Nan Petri, Roel-Germ Wanders, Maud de Rooy.
22
MAASTRO 2014 | 23
5. VEEL ONDERZOEK
7. VERWIJZERS
Zowel nationaal als internationaal loopt er veel
Natuurlijk zijn de ziekenhuizen uit de directe
onderzoek naar stereotactische bestraling.
omgeving op de hoogte. De radiotherapeut
Zo wordt er vanuit het Radboud UMC de RACOST
oncologen van MAASTRO hebben hier immers niet
studie geïnitieerd, waar ook MAASTRO aan wil
alleen spreekuur, ook zijn ze steevast aanwezig bij
deelnemen. Het team noemt ook nog de IL2-studie.
het multidisciplinair overleg. Dat is immers de plek
Deze veelbelovende fase 1 studie van MAASTRO
waar een team van betrokken artsen samen besluit
onderzoekt of een hoge precisiebestraling van een
welke behandeling voor deze ene patiënt het meest
beperkt aantal uitzaaiingen, in combinatie met
optimaal is. Maar ook buiten de provinciegrenzen is
een middel dat de afweer tegen kanker stimuleert,
er belangstelling voor de ervaringen en resultaten
effectief is.
van stereotactische bestraling van de ruggenwervel.
Digitale beslishulp bij prostaatkanker in top 10 Zorginnovaties “Open over alle voors en tegens” Inwendig bestralen? Of juist uitwendig? Of toch liever een
Dat is één van de aandachtspunten voor 2015. 6. PATIËNTEN
operatie? Patiënten met prostaatkanker staan vaak voor een
Stereotactische bestraling wordt vooral ingezet om
moeilijke beslissing, want de oncologische uitkomst is in
langdurige kwaliteit van leven mogelijk te maken.
veel gevallen nagenoeg gelijk. Het verschil zit in de mogelijke
MAASTRO selecteert hiervoor patiënten met een
complicaties, zoals incontinentie of impotentie. Een heel
beperkt aantal uitzaaiingen in de ruggenwervel en
persoonlijke keuze dus, die 70% van de patiënten dan ook
met een redelijke levensverwachting. Ook moet
het liefst zélf maakt. Speciaal voor deze patiënten ontwikkelde
de patiënt in een nog vrij goede conditie zijn en ambulant zijn. Leeftijd speelt geen rol bij de selectie.
MAASTRO samen met de urologen van het MUMC+ een MAASTRO GEEFT STEREOTACTISCHE BESTRALING
innovatieve online beslishulp die alle voor- en nadelen op een rijtje zet en met een advies op maat komt.
AAN PATIËNTEN MET UITZAAIINGEN IN VERSCHILLENDE ORGAANSYSTEMEN, WAARONDER PATIËNTEN MET UITZAAIINGEN IN DE
MAASTRO stond samen met het Maastricht UMC+ aan de wieg van de beslishulp. Ook de artsen en verpleegkundigen van het Heerlense Atrium MC hebben
RUGGENWERVEL.
meegewerkt bij de validatie. Na de zomermaanden gaan ook zij er mee werken. Met de urologen van het VieCuri Medisch Centrum Venlo worden gesprekken gevoerd voor de verdere validatie en hopelijk haken de ziekenhuizen van Roermond en Weert ook nog dit jaar aan. “Want,” zo zegt radiotherapeut oncoloog Ben Vanneste (foto), “de ondersteuning van de beslishulp gunnen we natuurlijk aan al onze patiënten met prostaatkanker.”
24
MAASTRO 2014 | 25
WELKE RISICO’S NEEM JE?
PERSOONLIJKE VOORKEUREN
GEEN ZAKELIJKE ARGUMENTEN
Natuurlijk is het niet nieuw dat patiënten goed worden
De beslishulp werkt als volgt: de patiënt krijgt een
Bijkomend voordeel is dat artsen geen zakelijke
voorgelicht en zelf meebeslissen over hun behandeling.
aantal individuele kenmerken mee, waaronder de
argumenten mee kunnen nemen in hun advies.
De tijd dat de patiënt zei: ‘Dokter, zegt u het maar…’ is
grootte van de tumor, de mate van agressiviteit, de
Een kleiner ziekenhuis dat de landelijk gestelde
definitief voorbij. Bij de meeste behandelingen biedt een
tumormerkstoffen en het volume van de prostaat.
norm voor deze operatie dit jaar nog moet zien te
gesprek met de arts voldoende houvast om samen een
Die gegevens vult hij in, waarna de beslishulp relevante
halen, zal misschien liever een operatie adviseren
weloverwogen beslissing te nemen. Maar bij prostaatkanker
informatie geeft in de vorm van foto’s, filmpjes en
dan bestraling. Joep van Roermund: “Dankzij
ligt dat anders, zegt Joep van Roermund (foto), uroloog van het MUMC+. “De mogelijke bijwerkingen kunnen
tekst. Op basis van een uitgebreide vragenlijst over
de beslishulp kies je de behandelmethode die
persoonlijke voorkeuren en wensen bepaalt de beslis-
het beste bij de patiënt past, en zo hoort het
ingrijpend zijn, en variëren per behandeling. Dus de patiënt
hulp welke behandeling hier maximaal bij aansluit.
natuurlijk ook.”
moet er goed over nadenken welke bijwerkingen hij zou
“Het is niet zo dat de beslishulp de uiteindelijke
kunnen accepteren. Dat is een heel persoonlijke keuze.
beslissing neemt,” stelt dr. van Roermund. “Dat doen
Natuurlijk praat je daar in de spreekkamer over en geef je
we nog altijd samen in de spreekkamer. Maar de patiënt
folders mee naar huis, maar we merken dat steeds meer
gaat nu wel veel beter voorbereid dat gesprek in.
patiënten behoefte hebben aan een interactieve, digitale
Hij houdt de regie steviger in eigen hand en dat
beslishulp om thuis nog eens alles goed op een rijtje
vinden de meeste mensen heel prettig.”
te zetten.” “Omdat zo’n gepersonaliseerde keuzehulp nog niet op de markt was, hebben we er in 2014 zelf één ontwikkeld,”
Interessante zorginnovatie | Radiotherapeut oncoloog Ben Vanneste demonstreerde de beslishulp onlangs tijdens een bijeenkomst van de Nederlandse Vereniging
zegt radiotherapeut oncoloog Ben Vanneste. “Samen met
van Ziekenhuizen. Uit 130 ingezonden zorginnovaties koos de NVZ de tien meest interessante innovaties waar ze graag meer over wilden weten, waaronder dus
de urologen van het MUMC+, die het programma uitgebreid
de beslishulp. Ben: “De reacties waren zeer enthousiast. De heren in de zaal vonden het een geruststellende gedachte dat ze zelf de regie zouden kunnen houden,
getest hebben. Zij gebruiken de nieuwe beslishulp sinds
mochten ze ooit in hun leven voor zo’n moeilijke beslissing komen te staan.” Nieuwsgierig geworden? Kijk dan op www.treatmentchoice.info
kort in een pilot. De andere ziekenhuizen waarmee we samenwerken, volgen later dit jaar.”
26
MAASTRO 2014 | 27
Protocollen positionering patiënten hoofd-/halskanker nu superstrak
SCHOLING LABORANTEN
Met de invoering van het nieuwe matchingprotocol voor de positionering van patiënten met hoofd-/halskanker geeft
Adriana Berlanga, de E-learning specialist bij MAASTRO (foto rechts), vertelt dat de scholing begint met een
elke radiotherapeutisch laborant nu exact hetzelfde antwoord op de vraag: ‘Ligt de patiënt goed op de bestralingstafel?’
presentatie aan de artsen: “Een van hen verzorgt daarna een klinische les voor de radiotherapeutisch laboranten. ‘Blended learning’ is de volgende stap: E-learning gecombineerd met individuele training door één van de kartrekkers
IN HET KORT
in groepjes van vier laboranten. De klinische les die is gefilmd, kan bekeken worden. Vervolgens is het oefenen
Sinds de ingebruikname van de nieuwe Varian-apparatuur, maakt MAASTRO voorafgaand aan elke bestraling opnames
geblazen: is dit een goede match of niet? En waarom wel of niet? Van elkaars vragen, afwegingen en de discussies die
(een Conebeam CT of orthogonale kV-beelden). Die opnames worden vergeleken met de CT-scan die bij aanvang
daaruit volgen, leer je enorm veel. In de nieuwste versie nemen we ook een aantal casussen met dummypatiënten op.”
van de behandeling wordt gemaakt en waarop het behandelplan is gebaseerd. Indien nodig wordt de patiënt op de bestralingstafel iets verschoven zodat de positie op CT en CBCT exact hetzelfde is. Subjectiviteit, eigen interpretatie en inzicht, hoe zeer ook gebaseerd op ervaring en kunde, het behoort nu tot het verleden. De matchingprocedure voor patiënten met hoofd-/halskanker is gestandaardiseerd en geperfectioneerd: elke radiotherapeutisch laborant volgt
DE PERFECTE MATCH? VOLG DE STOPLICHTPROCEDURE
dezelfde procedure voor het positioneren van de patiënt. De procedures voor alle overige aandachtsgebieden volgen
Bij elk toestel zijn touchscreens neergezet waarmee de procedure stap voor stap wordt doorlopen.
binnen nu en een jaar.
Alle stappen gevolgd? Dan zijn er drie opties:
WEL TIEN KEER HERSCHRIJVEN
CODE GROEN: de patiënt ligt precies goed (binnen de gedefinieerde marges) en kan bestraald worden.
Radiotherapeutisch laboranten Jean Wouters en Marlies Granzier en radiotherapeut oncoloog Esther Troost zijn drie leden van het kernteam dat de ideale manier van matchen stap voor stap ontwikkelde. Verbeterpunten uit deze
CODE ORANJE: de patiënt ligt net niet goed genoeg. Positioneer de patiënt opnieuw en maak nieuwe foto’s.
procedure werden gelijk toegepast, onder andere een aantal verbeteringen bij het maken van het fixatiemasker dat
Dan volgt nogmaals dezelfde procedure. Alsnog groen? De bestraling kan doorgaan. Opnieuw oranje?
bij de bestraling gebruikt wordt om de patiënt zo stil mogelijk te laten liggen. Zo is de positie van de armen nu
Dan mag eenmalig bestraald worden, maar vóór de volgende bestraling moet een radiotherapeut oncoloog
gestandaardiseerd en wordt er met watervaste stift een streepje op de bovenarmen gezet, waarmee de positie van de
de beelden beoordelen. Indien nodig wordt een nieuw plan gemaakt en/of een nieuw masker.
onderrand van het masker aangegeven wordt. Het protocol werd talloze keren aangepast en herschreven. Steeds weer kwamen er nieuwe inzichten, nieuwe technieken en nieuwe ideeën. Maar er komt een moment dat je moet zeggen:
CODE ROOD: de patiënt ligt niet goed volgens protocol: géén bestraling dus en onmiddellijk de
dit is het, zo gaan we het doen. En dan volgt de volgende uitdaging: de scholing van de ruim 70 laboranten. In eerste
radiotherapeut oncoloog inschakelen.
instantie voor hoofd-/halskanker, maar omdat voor elk van de aandachtsgebieden een nieuw matchprotocol ontwikkeld wordt, volgt in 2015 voor elk van de overige aandachtsgebieden een soortgelijk traject.
28
MAASTRO 2014 | 29
Marc Vooijs:
“Als ik nu student was, dan wist ik het wel” Elk jaar een update geven van de voortgang van basaal onderzoek? Het hoofd van MAASTRO LAB, Marc Vooijs, is er niet zo happy mee. Het voelt immers tegenstrijdig. Alsof nieuwe doorbraken zich in een keurslijf van deadlines,
Gerenommeerde instituten
targets en projectplanningen laten dwingen. Maar liefst zes grants wist MAASTRO LAB in 2014 binnen te halen.
in het Marie Curie netwerk RADIATE:
Stuk voor stuk voor mooie projecten. Maar eentje springt er voor Marc bovenuit: de Marie Curie grant voor het Europees netwerk RADIATE.
• University of Oxford, Department of Oncology • University Hospital Zürich,
PROTOCOL GEMAAKT, NU KLAAR?
“ZO HOORT ONDERZOEK TE ZIJN”
Nee. Dat zal duidelijk zijn. Goede ideeën blijven welkom en worden uiteraard bestudeerd, verbeterpunten zullen
“Philippe Lambin en ik zijn onderdeel geworden van een Europees Marie Curie netwerk, een International Training
steeds worden ingevoerd, ook zal voortschrijdend inzicht nog tot verbeteringen leiden. Met de aanpak voor
Network met de naam RADIATE. Op zes Europese locaties gaan we in zeven verschillende groepen samen op zoek naar
hoofd-/halskanker als basis, volgen al snel nieuwe matchprocedures voor patiënten met longkanker, kanker in het
nieuwe manieren om de gevoeligheid van kanker voor radiotherapie te verhogen. Samen gaan we 14 PhD-studenten
bekkengebied, prostaatkanker, borstkanker enzovoort. Elk aandachtsgebied heeft z’n individuele uitdagingen.
aanstellen die gaan samenwerken binnen de zes deelnemende Europese topinstituten (zie kader). Elke groep heeft zo z’n
En ook hier geldt: het blijft werk in uitvoering.
eigen specialiteit. We halen en brengen kennis, maken dankbaar gebruik van ieders specifieke kwaliteiten, we organiseren symposia, houden elkaar goed op de hoogte van de voortgang van onze projecten, enzovoort. In Duitsland bijvoorbeeld hebben ze een methode opgezet met nieuwe chemische stoffen die cellen gevoeliger maken voor bestraling. Daar zijn zij heel goed in. Mede dankzij de SMall Animal Radiation apparatuur die de klinisch fysici van MAASTRO hebben
POSTERPRESENTATIE ESTRO
ontwikkeld, zijn wij weer heel goed in testen. Laat ons dan testen. Op die manier werken we allemaal slim en efficiënt
Radiotherapeutisch laborant Marlies Granzier verzorgde op het ESTRO-congres
samen aan het perfectioneren van veelbelovende modellen. MAASTRO LAB doet met twee projecten mee.”
Department of Radiation Oncology • Universität DuisburgEssen, Department of Molecular Cell Biology • Maastricht University, Department of Radiation Oncology • Technische Universität Dresden, OncoRay & Department of Radiation Oncology • Université Catholique de Louvain, Department of Radiation Oncology • Institut Curie, Paris
in Barcelona een posterpresentatie over de matchprocedure die het team van MAASTRO ontwikkelde. “Dat je aanvraag voor een posterpresentatie wordt
PROJECT 1
gehonoreerd, geeft aan dat je vernieuwend bezig bent, en dat je iets hebt bedacht
Philippe Lambin gaat voortborduren op de resultaten van het onderzoek naar en de klinische studie van IL20.
en ingevoerd dat ook voor andere instituten de moeite waard is.”
Karen Zegers kreeg er niet voor niets de MAASTRO Research Award voor (zie het verhaal op pagina 10). Marc: “Immuuntherapie was pakweg 25 jaar geleden al hot, maar het werkte nooit echt. We begrepen niet goed waarom het eigen immuunsysteem werd onderdrukt door de kanker. Nu staat het opnieuw volop in de spotlights door de ontdekking dat de door de tumor gevormde bloedvaten net iets anders zijn dan normale bloedvaten. Daardoor kun je ze gebruiken voor het specifieke transport van immuuncellen naar de kanker. Men dacht vervolgens: als we de tumorcellen een kleine
30
MAASTRO MAASTRO2014 2013 | | 3131
hoeveel bestraling geven, dan herkennen ze de kankercellen wellicht beter en weten ze waar ze hun werk moeten doen. Dit uitgangspunt is door vele onderzoekers gebruikt. Het is natuurlijk ook een waanzinnig interessant idee: dat je eigen immuunsysteem, met een beetje hulp, in staat is om je eigen kanker op te ruimen! Binnen MAASTRO zijn we daar ook mee gaan werken en wij deden een nieuwe, zeer opmerkelijke ontdekking: het immuunsysteem bleek een ‘memory’ te hebben. Eenmaal actief aan het werk gezet, herkent het immuunsysteem elke volgende gevaarlijke indringer! Concreet: ook als de kanker terugkomt, gaat je eigen immuunsysteem opnieuw aan het werk. Stel je eens voor wat dit zou kunnen betekenen? We moeten natuurlijk nog zien of het ook zo goed werkt bij patiënten, maar we hebben goede hoop. Eind 2014 werden deze bevindingen gepubliceerd, begin 2015 zijn de fase 1 klinische studies gestart. Fantastisch! Zo hoort het te gaan, dát is echt de kracht van MAASTRO.” PROJECT 2 “Ik zelf ga kijken naar de normale weefselschade. Ik heb dat al vaker aangegeven: de kans op schade aan het normale weefsel beperkt de mogelijkheden van bestraling immers enorm. Als we de effecten van bestraling op het normale NIEUW!! WWW.MAASTROLAB.NL
weefsel beter begrijpen, kunnen we de radiotherapie ook effectiever maken. Daarvoor hebben we een systeem
Onderzoekers zoeken toch net iets andere informatie dan
ontwikkeld. Met materiaal uit de luchtpijp ‘kweken’ we weefsel in het laboratorium. Aan de ene kant blootgesteld aan
bijvoorbeeld patiënten. Vandaar, sinds kort, een eigen website
zuurstof zoals in de long, en aan de andere kant heb je dan de groei. Dat ‘weefsel’ willen we bestralen en behandelen
voor MAASTRO LAB. ‘Our goal is to understand the basic
met dezelfde medicijnen alsof het een luchtpijp zou zijn in de buurt van de kanker. Voor dat project gaan wij een van
mechanisms of treatment failure in cancer and to apply this
de PhD’s uit de Marie Curie grant inzetten.”
knowledge to improve outcome for cancer patients’ staat op de homepage. Ook de vier belangrijkste onderzoeksgroepen
DE ENERGIE SPAT ER AF
komen duidelijk naar voren: mCAT, Autophagy, bacterial gene
“In RADIATE participeren gerenommeerde instituten uit Duitsland, Zwitserland, België, de UK, Frankrijk en Nederland.
therapy en Notch & Hypoxia. Meer weten over de PhD-posities
MAASTRO is de Nederlandse deelnemer. In maart 2015 was de start van het project en ontmoetten we elkaar in Brussel.
in het kader van de Marie Curie grant? www.maastrolab.nl
Al bij die eerste kennismaking voelde je de positieve energie. Iedereen is enthousiast over de kansen die deze manier van werken biedt voor onze onderzoeken. Alle instituten hebben verteld over hun projecten. De volgende stap is dat we nu studenten gaan werven. Elk instituut moet een student uit een ander land inhuren. Dat was ook een voorwaarde van die Europese grant, mobiliteit is immers hét motto van Europa. Als ik student was, dan wist ik het wel. Ik zou hartstikke graag aan zo’n internationaal project werken. Je doet natuurlijk je eigen onderzoek, bij je eigen groep, maar tussentijds ga je ook bij andere instituten kijken en meedoen. Gebruik je elkaars ontdekkingen en bevindingen en overleg je samen hoe je verder komt. Die ervaringen en zo’n netwerk kunnen heel bepalend zijn voor je verdere loopbaan.”
32
MAASTRO 2014 | 33
EuroCAT groeit en bloeit: meer projecten dan ooit
VEEL MEER GEDAAN DAN VERWACHT Hoogleraar Philippe Lambin (links): “We hebben het Interregproject fantastisch afgesloten. We hebben veel meer kunnen
Het was de grootste subsidie die MAASTRO ooit ontving:
doen dan we vooraf hadden gedacht en verwacht. Het is weten-
Interreg stelde in 2010 3,3 miljoen euro ter beschikking om
schappelijk ook nog veel interessanter dan we dachten. En dat
EuroCAT mogelijk te maken. Met dat geld en dankzij de
wil wat zeggen: want we waren in 2010 al razend enthousiast.
samenwerking met ziekenhuizen in de Euregio creëerde
Al snel konden we verschillende Nederlandse en internationale
MAASTRO een stevig fundament. Het opzetten van het project
centra overtuigen om mee te doen. Nu is het zelfs zo dat
mag dan in 2014 succesvol zijn afgerond - zeer succesvol zelfs -
instituten en ziekenhuizen spontaan bij ons aankloppen.”
desalniettemin zijn euroCAT en de spin-offs duCAT, chinaCAT, worldCAT, ozCAT enzovoort, ‘alive and kicking’.
GROEIEN EN BLOEIEN Onder de worldCAT-paraplu vallen steeds meer instituten
WAT IS EUROCAT?
in steeds meer landen (www.eurocat.info). Zelfs de grote
CAT staat voor Computer Assisted Theragnostics. Door
jongens doen mee: zoals The Christie Hospital in Manchester
de gegevens van veel, heel veel, patiënten - klinische data,
(het grootste zelfstandige Europese kankerziekenhuis) en
biologische en genetische data, data van de beeldvorming
het Indiase Tata Memorial uit Mumbai, dat bekend staat
en uiteraard data van hun behandelingen én de resultaten
als het grootste ziekenhuis in Azië. Ook groeit het aantal
daarvan - uit de hele wereld met elkaar te vergelijken, streven
aandachtsgebieden. André Dekker (rechts): “In 2010 zijn
we naar het ultieme decision support systeem. Zodat een arts straks in de spreekkamer kan zeggen: “Mevrouw, met het CATcomputermodel hebben we uw specifieke situatie vergeleken met miljoenen ervaringen over de hele wereld. Daaruit komen
Mooi voorbeeld | In Australië zijn artsen zo overtuigd dat de informatie uit CAT hen daadwerkelijk betere
deze twee behandelingen naar voren; zij bieden u de beste kans
handvatten geeft dan welk andere decision tool ook, dat ze heroverwegen om palliatieve patiënten toch nog te
op genezing. Ik leg u graag uit wat die behandelingen inhouden
gaan behandelen. CAT vertelt hen immers dat een wat agressievere behandeling voor sommige patiënten wel
en welke voor- en nadelen beide opties hebben.”
degelijk zinvol zou kunnen zijn. Andre: “Dat is de heilige graal naar mijn mening: decision support systemen ontwikkelen op basis waarvan artsen hun behandeling aanpassen als blijkt dat de patiënt daar baat bij heeft. Dát is de reden waarom we dit doen.”
34
MAASTRO 2014 | 35
we voorzichtig begonnen met een van de speerpunten
BEWIJS VERZAMELEN VOOR DE SCEPTICI
PROJECT AFGEROND. LANG LEVE DE VOORTGANG.
van MAASTRO, namelijk longkanker. Nu worden ook al
Logisch redenerend: door al die informatie te verzamelen,
Het Interregproject euroCAT mag dan afgerond zijn,
data verzameld van patiënten met rectumkanker, hoofd-/
ontdek je de ‘best practices’ gebaseerd op relevante criteria.
MAASTRO gaat door. Van de software is nu een volledig
halskanker en baarmoederhalskanker. Uiteindelijk ligt het voor
Dat is een goed, duidelijk, logisch verhaal. In dat verband
open source systeem gemaakt, vergezeld van een degelijke
de hand dat dat voor elke vorm van kanker gaat gebeuren.
verwijzen we overigens ook graag naar het verhaal over radiomics
gebruiksaanwijzing en wensen- en eisenlijst voor de ICT.
Met het toenemend aantal deelnemende instituten en de
op pag. 53. Toch zijn er ook artsen die sceptisch zijn en blijven:
Goede reviews kunnen wonderen doen. Goede communicatie
stijgende aantallen aandoeningen groeit ook het aantal data
wetenschappelijk bewijs is immers niet voor handen. Philippe
ook. De animatie die is gemaakt om de achterliggende
navenant. Dat alles maakt CAT steeds interessanter, steeds
ziet dat als de volgende uitdaging: “Met klinische trials bewijzen
gedachte en de doelstelling uit te leggen wordt goed bekeken
betrouwbaarder en dus steeds nuttiger. ”
dat deze technologie echt iets oplevert voor de patiënt. Dat ónze
en zeer gewaardeerd (www.eurocat.info). Maar de community
modellen - wij worden toch echt wel gezien als degenen die het
snakt naar het uitwisselen van kennis en ervaringen.
OP ZOEK NAAR FUNDING
basisidee hebben gelanceerd - shared decision systems beter
Een nieuwsbrief? Een website, een congres, een jaarlijkse
Projectmanager Simone Moorman haakt daar onmiddellijk
en beter maken. We hebben nu al een fantastisch verhaal,
bijeenkomst? Volgend jaar ongetwijfeld meer.
op in: “En vergeet niet dat al die factoren CAT ook
maar als we dat kunnen ondersteunen met wetenschappelijk
interessant maken voor funding!” Niet voor niets honoreerde
bewijs, gaan zelfs de grootste sceptici om.”
het prestigieuze STW (Stichting voor de Technische Wetenschappen) onlangs een subsidieaanvraag met een bedrag van 1,6 miljoen euro. Niet voor niets stelde het Australian Department for Health vorig jaar 200 duizend euro ter beschikking. Zeven nieuwe Australische instituten doen mee, vaak met een eigen investering, waarmee ozCAT in een klap
www.eurocat.info
www.predictcancer.org
www.treatmentchoice.info
www.radiomics.org
echt op de kaart komt te staan. De Indiase en Nederlandse regering maakten deelname van Mumbai mogelijk door 600.000 euro ter beschikking te stellen. Andre: “We hebben goede contacten met de zorgverzekeraars, die zijn natuurlijk ook geïnteresseerd. Denk je richting protonentherapie, dan is dit een machtig mooi instrument om daarvoor in te zetten.”
36
MAASTRO 2014 | 37
is voor de fysicawereld uniek. Daarom en vanwege het grote
Hoogleraar Frank Verhaegen:
enthousiasme om nieuwe projecten op te starten, is het
“Het was nogal een achtbaan dit jaar”
absoluut noodzakelijk om zo snel mogelijk een degelijk, vakoverstijgend, nieuw netwerk op te zetten: “Om geen
Dat het werk van een hoogleraar niet altijd over rozen gaat, ondervond Frank Verhaegen (foto pagina 41) in 2014.
HET GAAT CRESCENDO!
onderzoekstijd en -geld te verspillen, moeten we zo snel
Er waren de nodige memorabele momenten, laat dat vooral duidelijk zijn. Maar niet alles ging zoals gehoopt, verwacht
Dat dubbele gevoel dat hij heeft bij de promovendi - trots
mogelijk met elkaar afstemmen wie, wat, waar en hoe
en gedacht.
op de prestatie, verdrietig wegens hun vertrek - heeft hij ook
gaat onderzoeken. Spijtig genoeg hangt rondom onderzoek
over de verdere ontwikkeling van zijn nieuwe vakgebied: de
nog steeds een waas van geheimzinnigheid. Maar ik
zich tot voor kort op het ontwikkelen van methodes en technologie, in 2014 vonden omvangrijke klinische studies
WAPENFEITEN
Small Animal Radio Therapy. Over het SmART-congres in
ben een stevig voorstander van openheid en samenwerken.
plaats op de verschillende gebieden (longkanker, hoofd-/halskanker, borsttumoren); de eerste bevindingen
Maar liefst zestien publicaties: “Veel ja, maar vooral heel goede! Daar gaat het immers om.” Twee omvangrijke review
Vancouver dat MAASTRO in augustus 2014 organiseerde,
Samen kun je grotere studies doen, dan pas komt de
zijn - ook al in 2014 - gepubliceerd.
papers over echografie samen met collegae van London Royal Marsden Hospital: “Allebei inhoudelijk zeer sterk!
is hij laaiend enthousiast: het heeft veel ideeën opgeleverd
vaart er goed in.”
Een groot compliment: wie immers gevraagd wordt om een review paper te schrijven voor een vakblad, wordt gezien
en het opinion paper dat Frank en zijn team erover schreven
als leidend op dat specifieke gebied.” En niet te vergeten: drie (!!) gedegen promoties, waaronder één cum laude.
werd tot zijn grote vreugde snel gepubliceerd en ook gretig
Het opzetten van een dergelijk netwerk noemt Frank zijn
(zie het verhaal van Guillaume Landry op pagina 42)
gedownload. Het bestralingstoestel voor kleine dieren, dat bij
grootste ambitie van afgelopen jaar. Voor de financiering
MAASTRO is ontwikkeld, wordt nog steeds geoptimaliseerd
daarvan deed hij een aanvraag bij de European Cooporation
Het zijn de eerste drie promoties die Frank bij MAASTRO heeft begeleid. Vijf, zes jaar zijn ‘de meester en zijn
en aardig verkocht. De grote studie van MAASTRO naar
in Science and Technology. Deze COST-grant van de EU
definitief ‘go’. Frank en zijn mensen popelen om aan de slag te gaan. Alle plannen liggen klaar. “Gelukkig stemt
ghesellen’ intensief met elkaar opgetrokken: “Je moet dat niet onderschatten. Iemand laten promoveren, tenminste
het effect van lokale bestraling van de longen in combinatie
is speciaal bedoeld voor het opzetten van internationale
het Nederlands platform van fysici samen af hoe ze elkaar kunnen complementeren.”
zoals ik dat doe, vergt heel veel van mijn tijd en van mijn energie. Want ik vind het heel belangrijk dat het goed gedaan
met een potentieel geneesmiddel om longfibrose tegen te
wetenschappelijk netwerken, inclusief website en schools.
wordt.” Het typeert de man achter de hoogleraar: degelijk werk, professionele maar ook persoonlijke betrokkenheid.
gaan, inspireert weer andere groepen wereldwijd tot nieuwe
Op de eerste twee versies kreeg Frank zeer positief
Hij had het drietal graag nog even onder zijn vleugels gehouden, maar helaas zijn postdoc posities bij een particulier
onderzoeken.
commentaar. Groot was dan ook de teleurstelling dat de
instituut als MAASTRO dun gezaaid. Bovendien is hij realistisch: “Dergelijke, uitzonderlijk goede onderzoekers
Fysicaonderzoek bij MAASTRO anno 2014 in het kort: • Bij DGRT (Dose Guided RadioTherapy) is de inbreng van fysicaonderzoek zeer groot. Concentreerde het werk
• Dan is er nog het onderzoek naar de 4D DGRT. De vierde D is de factor tijd. Dit wordt - als alles gaat zoals verwacht - de volgende evolutie binnen DGRT. • Onderzoek naar protonentherapie stond in 2014 noodgedwongen op een laag pitje in afwachting van een
• En dan is er nog een geheim, zeer veel belovend, echografieproject in opdracht van Philips waar het hele team met hart en ziel aan werkt. Maar daar mogen we in dit stadium jammer genoeg nog niets over op papier zetten.
aanvraag bij de derde review alsnog werd afgewezen.
moeten alle kansen grijpen die ze krijgen. Guillaume Landry is nu al assistant professor aan de Ludwig Maximilians
MAAR…
Maar de wilskracht is groter dan de teleurstelling: de nieuwe
University in München, twee jaar na zijn doctoraat. Davide Fontanarosa heeft een heel goede positie als projectleider
In dit nieuwe vakgebied werken veel verschillende disciplines
aanvraag - nieuwe spelregels dus nieuwe ronde en nieuwe
bij Philips. En Patrick Granton is teruggekeerd naar Canada waar hij werkt in het London Health Sciences Center
- van biologen, artsen, klinisch fysici, IT-specialisten tot
kansen - is alweer de deur uit. En voor alle zekerheid gokt
in Ontario. Nu is het de kunst om collegiaal te blijven samenwerken. Het opent natuurlijk wel deuren als je goede
farmaceutische bedrijven - verspreid over de hele wereld
Frank in dit geval op twee paarden. ESTRO biedt ook een
contacten hebt. Dat kan voor beide kanten interessant zijn.”
samen. Zo’n bonte mix van internationale wetenschappers
dergelijke mogelijkheid, al is die veel minder omvangrijk. Het is overduidelijk: hoe dan ook, dat netwerk moet en zal er komen!
38
MAASTRO 2014 | 39
v.l.n.r.: Wouter van Elmpt, Pedro Sanches, Isabel Almeida, Davide Fontanarosa, Lucas Persoon, Relinde Lieverse.
40
v.l.n.r.: Lotte Schyns, Stefan van Hoof, Frank Verhaegen, Brigitte Reniers, Seán Walsh, Shane White, Skadi van der Meer.
MAASTRO 2014 | 41
Frank Verhaegen: “Dit proefschrift kreeg de beoordeling cum laude omdat Guillaume het zo ongelooflijk
‘Uitzonderlijk werk’ leidt tot cum laude promotie Guillaume Landry
grondig heeft onderzocht. Van de theoretische onderbouwing tot en met het testen met fantomen, waarvan hij vervolgens een mathematisch model maakte. Ook heeft hij de verschillende toepassingen bekeken. In het laatste hoofdstuk heeft hij zijn visie gegeven over de toekomst van duale CT-beelden in de radiotherapie.
CUM LAUDE: HOE GAAT DAT IN Z’N WERK?
Ook al werkt hij al bijna twee jaar niet meer bij MAASTRO, toch krijgt Guillaume Landry - dr. Guillaume Landry - een
Zelfs in zijn slotwoord, en dat is echt ver boven verwachting, komt hij nog met nieuwe dingen die hij even heeft
De procedure is niet anders dan elk ander
ereplekje in dit jaarverslag. Dat heeft alles te maken met zijn promotie in juni 2014 die Maastricht University beloonde
uitgeprobeerd. Hij weet ook heel goed waar de bottlenecks zitten die nog opgelost moeten worden. In die zin
promotietraject, al kan een mogelijk interessante
met het predicaat cum laude. En dat is voor Maastricht héél uitzonderlijk.
is het ook een geweldig document om op voort te borduren. Ik werk er aan, er zijn alleszins firma’s als Varian
promotie al in een vroeger stadium op extra aandacht rekenen. De promovendus verdedigt
Ze leerden elkaar kennen in Canada, aan de McGill University in Montreal: hoogleraar Frank Verhaegen, tegenwoordig
en Siemens die geïnteresseerd zijn in dit soort onderzoek. In november 2015 organiseert MAASTRO samen met de afdeling Radiologie van het MUMC+ een workshop met Siemens en Varian: hoe kunnen we duale
hoofd fysica onderzoek bij MAASTRO, werkte er toen als hoofddocent en Guillaume deed er zijn master thesis Medical
CT gebruiken in de radiologie en de radiotherapie.”
professoren. Ongetwijfeld zijn die vragen in dat
Physics. Toen Frank naar Maastricht vertrok, bood hij Guillaume een PhD-plek aan. Dat was in september 2009.
zijn onderzoek en beantwoordt de vragen van de geval veel indringender. Na afloop trekken de
Na afronding van zijn PhD-traject bij MAASTRO vond de Canadees de tijd rijp voor een volgend avontuur.
professoren zich terug voor beraad: is dit een geval
Guillaume legt kort uit waar zijn onderzoek over ging: “Op klassieke CT-beelden kun je de dichtheid van het menselijk lichaam zien. Met de Dual Energy CT-scan - het MUMC+ beschikt over een dergelijk apparaat - kun je twee CT-beelden
Terug naar Canada gaan, heeft Guillaume niet overwogen. De Europese lifestyle bevalt hem immers opperbest.
van ‘uitzonderlijk werk’ dat het predicaat cum
Het werd München. Daar is hij nu ‘assistant professor’ - “Akademischer Rat” - aan de Ludwig Maximilians
laude verdient? Er vindt een grondige evaluatie
tegelijk opnemen. Als je die combineert, kun je ook de chemische compositie van het weefsel in beeld brengen.
University. Hij heeft zijn aandachtsgebied weliswaar verlegd, maar nog steeds is hij zijdelings betrokken
en discussie plaats waarna wordt gestemd.
Een voorbeeld maakt veel duidelijk: op een klassiek CT-beeld ziet alle borstweefsel er ongeveer hetzelfde uit. Met de
bij enkele van de projecten van MAASTRO. Guillaume denkt met plezier terug aan de goede sfeer en
Die stemming moet unaniem zijn. Alleen als
duale CT zie je wél verschil, namelijk tussen het klier- en het vetweefsel. Beide weefsels hebben weliswaar dezelfde
professionaliteit bij MAASTRO: “Het is een fijne plek om te werken. Research en kliniek werken heel goed
allen ‘ja’ zeggen, wordt het predicaat cum laude
dichtheid, maar heel verschillende chemische composities. Omdat je tumoren bestraalt op het klierweefsel en niet
samen.” Natuurlijk mist hij het goede Maastrichtse leven: de gezellige stad, het mountainbiken in de heuvels,
inderdaad toegekend.
op het vetweefsel, is het zeer zinvol om het verschil in weefsel te kunnen visualiseren.”
PROMOTIE GUILLAUME LANDRY: ‘THE SENSITIVITY OF RADIOTHERAPY
Navraag leert dat Guillaume Landry in vakkringen wordt gezien als een belangrijk pionier op zijn vakgebied.
de lekkere Belgische biertjes… Maar de grote stad München heeft ook veel te bieden. Zowel in professioneel opzicht als privé: “Ook met de Duitse biertjes is niks mis!”
TO TISSUE COMPOSITION AND ITS
De 16(!) tijdens zijn promotie gepubliceerde papers - de gemiddelde promovendus schrijft er misschien drie of vier -
ESTIMATION USING NOVEL DUAL
worden veelvuldig geciteerd. Niet voor niets kozen de editors van ‘The Journal Physics in Medicine and Biology’ zijn
ENERGY CT METHODS’
Promotor Frank Verhaegen: “Als wij binnenkort een CT-scanner vervangen, dan zal dat zonder twijfel een dual
paper (hoofdstuk negen van de thesis) als ‘Highlight of the Month’. Ook kreeg hij een artikel op de website van het vaktijdschrift dat ze hebben opgezet om ook de niet specialistisch geïnteresseerden te informeren.
42
CT-scanner worden. Gedeeltelijk gebaseerd op dit werk, maar ook meegaand op de trend van deze tijd.”
MAASTRO MAASTRO2014 2013 | | 43 43
STERK PUNT MAASTRO is onder andere sterk in het slim meten, registreren, verzamelen en analyseren van data. Zo ontstaan mooie en zinvolle nieuwe toepassingen. Neem bijvoorbeeld het dashboard waarmee de doorstroomtijden en de uitkomsten in de kliniek zichtbaar worden. Hoe lang zijn de wachttijden per zorglijn? Hoeveel patiënten hebben we afgelopen maand behandeld? Wat zijn de resultaten qua overleving, qua toxiciteit? Andre is onder andere
“Hoe opener we met elkaar willen en kunnen communiceren, hoe liever”
projectleider van de DLRA, voluit de Dutch Lung Radiotherapy Audit. Alle radiotherapiecentra binnen Nederland stellen hun gegevens ter beschikking, waardoor vergelijking mogelijk wordt. Andre: “De grootste uitdaging tijd en inspanning mag kosten om al die data te verzamelen. Ook privacy is een aspect dat continu aandacht
Andre Dekker kennen we als klinisch fysicus, divisieleider van Knowledge Engineering
behoeft. In Nijmegen wordt nu voor de DLRA een door MAASTRO ontwikkeld softwareproduct getest dat de
en als hoofd Informatisering & Services. Hij heeft zijn koers enigszins verlegd en gaat
data niet alleen kan lezen, maar dat de ingevoerde informatie ook consequent en vooral correct kan vertalen.
sinds kort door het leven als manager Onderzoek en Onderwijs: een nieuwe functie
Want allemaal handmatig invoeren op precies dezelfde manier, is een utopie.”
binnen MAASTRO, die hij combineert met zijn eigen onderzoek naar datagedreven beslissingen.
Hoogtepunten in 2014
bij het vergelijken van grote hoeveelheden data is en blijft dat het voor de deelnemende instanties geen extra
BIJ DE GROTE JONGENS Dankzij de DLRA, dankzij CAT, dankzij Radiomics, dankzij de vasthoudendheid van Andre en zijn collega’s is
ONDERZOEK EN ONDERWIJS
MAASTRO in de Big Data community verzeild geraakt. Andre: “Het is geen vooropgesteld doel geweest om bij
De onderzoeksorganisatie is het snelst groeiende onderdeel van MAASTRO. Onderzoek
de grote jongens aan te schuiven. Maar leuk is het natuurlijk wel dat bijvoorbeeld het Zwitserse CERN met hun
en de valorisatie daarvan wordt ook steeds meer een inkomstenbron. Dat betekent dat
indrukwekkende ICT-infrastructuren ons werk blijkbaar interessant genoeg vindt om samen een grant aan te
er steeds meer te managen valt, dat de bedragen die er mee gemoeid zijn substantieel
vragen voor verder onderzoek. Of dat de NFU - de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra -
meegroeien en - inherent daaraan - ook de belangen. Andre schat dat zo’n 20% van
MAASTRO om raad en daad vraagt bij het opzetten van hun project DATA for Life Sciences waarmee ze data uit
alle MAASTRO medewerkers bezig is met onderzoek en/of onderwijs. “Dan praat je
de acht samenwerkende UMC’s toegankelijk willen maken voor samenwerkend onderzoek. Big Data is ook in
al snel over 55 mensen. Tot nu toe lag de verantwoordelijkheid voor de verschillende
de radiotherapiewereld in opkomst. De NVKF (Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica) heeft binnenkort
onderwijsactiviteiten enigszins versnipperd door de organisatie. Met de recente
een Big Data Dag, natuurlijk vertellen we ook daar ons verhaal.”
• Voorbereidingen voor MAASTRO School (nu nog pril, meer nieuws volgend jaar) • N ieuwe opleidingsplaats Klinisch Informaticus; schakel tussen kliniek en informatica • E PD • I &S krijgt een dikke voldoende bij intern onderzoek naar ICTdienstverlening
oprichting van MAASTRO School valt alles wat we op het gebied van opleidingen ondernemen, onder dezelfde paraplu.”
LANG LEVE DE SYNERGIE Hoe opener we met z’n allen zijn over de uitkomsten van onderzoek en van behandelingen, hoe beter, sneller en makkelijker we die gegevens kunnen delen. Dat komt allemaal ten goede aan betere behandelingen. De synergie tussen onderzoek en kliniek is ook essentieel: aan onderzoeksresultaten die in een la blijven liggen, heeft niemand iets.”
44
MAASTRO 2014 | 45
Valorisatiedeal DGRT: hele mooie bekroning van jaren werk Bas: “Natuurlijk is geld belangrijk om
Klinisch fysicus Bas Nijsten heeft een prachtig verhaal te vertellen. Bijna vijftien jaar werkte hij - “Samen met anderen,” zo benadrukt hij meermaals - gedreven aan het ontwikkelen van software die het mogelijk maakt om de afgegeven dosis radiotherapie op de versneller te meten met een reeds aanwezig meettoestel. Het traject kent vele mijlpalen. Voorlopig
ZO IS HET BEDOELD!
hoogtepunt is de deal met Varian: de marktleider bestralingsapparatuur neemt DGRT van MAASTRO in licentie.
Het rijtje ‘onderzoek, toepassen in de kliniek en vervolgens valorisatie’ is zo ongeveer het ideaalplaatje dat elke
DGRT IN HET KORT
wetenschapper voor ogen heeft. Publiceren om het publiceren?
Bas: “Onze uitvinding noemen we Dose Guided Radiation Therapy, afgekort tot DGRT. Dit is een verzamelnaam voor
Bij MAASTRO zijn ze daar niet zo van. Iets dat potentie heeft,
methodes die de kwaliteit van een bestraling verifiëren aan de hand van de afgegeven dosis aan een patiënt. Deze
moet zo snel mogelijk worden toegepast in de dagelijkse
methodes kunnen metingen zijn maar ook simulaties. Onze uitvinding richt zich specifiek op het gebruik van de ‘EPID’
praktijk. Iets dat veel potentie heeft, daar zou de hele wereld
(Electronic Portal Imaging Device). Dit meettoestel, dat al aanwezig is op een lineaire versneller, wordt normaliter
mee moeten kunnen werken. In het geval van de vinding van
gebruikt om beelden te maken en de positie van een patiënt en interne organen te controleren. Met de door ons
Bas en zijn collega’s was dat niet anders. Bij elke presentatie,
ontwikkelde software kunnen we dit apparaat met toepassing van correctiemodellen gebruiken als ‘dosimeter’.
bij elk congres, bij elke publicatie kwamen er enthousiaste
We meten de afgegeven dosis en kunnen zo controleren of de geplande dosis ook daadwerkelijk is ‘aangekomen’.
reacties. En altijd weer was er die vraag: is het te koop?
Indien nodig kun je de behandeling aanpassen, waardoor de patiënt de optimale bestraling krijgt. De methode is
Toen nog niet, binnenkort dus wel.
nieuw onderzoek en innovatie mee te financieren. Maar de grootste voldoening voor mij is dat onze vinding straks wereldwijd wordt toegepast”
ook bijzonder interessant voor onderzoek: je kunt immers datagegevens gebruiken die zijn verkregen tijdens de daadwerkelijke bestraling. Zonder deze software gebruik je data van je planning: de bestraling die je wilde geven.”
46
MAASTRO 2014 | 47
VEEL EN STEVIGE BESLISSINGEN NEMEN
VALORISATIE NIEUWE TAK VAN FINANCIERING
Vanaf het moment dat de optie valoriseren serieus werd, volgden talloze afwegingen. Grofweg bleven er twee
Bestuurder Maria Jacobs vertelt dat valorisatie stevig in
alternatieven over. Optie één: alles in eigen hand houden, een eigen onderneming beginnen en zelf de wereld
opmars is in de onderzoekswereld in het algemeen en bij
veroveren. Superspannend natuurlijk die eerste optie, maar naast avontuur, spanning en sensatie ook inclusief stevige
MAASTRO in het bijzonder: “Al onze ‘principal investigators’
verantwoordelijkheid en afbreukrisico. Welk radiotherapeutisch instituut heeft immers de expertise - en de financiën
hebben initiatieven op het vlak van valorisatie. Voor deze,
- in huis voor wereldwijde marketing, internationale juridische contracten en het opzetten en succesvol runnen van
voor ons, nieuwe tak van sport zijn we een strategische
een internationale onderneming? Optie twee: we verkopen de vinding in licentie aan een gevestigde partij die al die
samenwerking gestart met het Technology Transfer Office
contacten en al die internationale juridisch kennis in al die landen al heeft. MAASTRO koos voor optie twee, maar
van het NKI/Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis. Zij hebben
voor Bas volgde een “best wel onzekere periode.” Van vele kanten kwam er advies, verschillend advies uiteraard.
die internationale kennis van business development in huis,
“Natuurlijk word je een beetje meegesleept,” vertelt hij achteraf, “hoe vaak in je leven maak je mee dat er internationale
ze hebben er ruime ervaring mee en bovendien weten ze
belangstelling is voor iets waar jij jarenlang met hart en ziel aan gewerkt hebt? Hoe vaak krijg je de kans om met je eigen
alles van de oncologiewereld. Ze adviseren ons niet alleen
product je eigen bedrijf te beginnen? Is dit dan dat ‘once in a lifetime’ moment?”
bij alle actuele valorisatietrajecten, maar ze bekijken ook alle lopende en toekomstige onderzoekstrajecten al in een heel
WAT WIL IK EIGENLIJK?
vroeg stadium - vóór de indiening van de grant - door de
Als het een eigen onderneming zou worden, zou Bas voortaan vooral als ‘zakenman’ en nauwelijks nog als onderzoeker
‘valorisatiebril’. Door vroegtijdig de zaken professioneel te
door het leven gaan. Toen hij zich dat realiseerde, kon hij achter de keuze van MAASTRO staan om te valoriseren via
regelen, ook juridisch, creëer je duidelijkheid voor iedereen.”
een samenwerking met een groot bedrijf. Snel nadat wereldkundig was gemaakt dat MAASTRO openstond voor een
Zo is dat geregeld. Een derde van de licentieinkomsten is - ook volgens de regels van de octrooiwet - bestemd voor de betrokken onderzoekers/ uitvinders. Naast Bas zijn dat Wouter van Elmpt, André Dekker en Lucas Persoon. Ieders aandeel is onderling naar rato vastgesteld. Een derde is voor de afdeling waar zij werken als een soort van compensatie voor het moeten missen van de collega’s omdat ze aan het valorisatietraject werkten. Ook MAASTRO ontvangt een derde van de inkomsten. Maria: “Dat bedrag gebruiken we weer voor de financiering van nieuw onderzoek en innovatie.”
licentie, stond Varian op de stoep. Bas is nauw betrokken geweest bij de onderhandelingen met Varian die uiteraard
HOE NU VERDER?
door MAASTRO werden gevoerd. Maria Jacobs geeft aan dat het totale onderhandelingsproces maar liefst één jaar in
DGRT loopt inmiddels als een rode draad kriskras door
beslag heeft genomen, hetgeen de complexiteit van een dergelijk groot valorisatietraject aangeeft. Maar uiteindelijk is
MAASTRO. André Dekker kan de data gebruiken voor zijn
wel het resultaat dat Varian het product wereldwijd exclusief gaat verkopen én dat MAASTRO een groot deel van de
internationale CAT-projecten, Frank Verhaegen heeft de
opbrengst gebruikt voor de verdere ontwikkeling van DGRT.
onderzoekpijler verder uitgezet en uitgebreid, en in de kliniek werken artsen en fysici in teamverband aan studies met DGRT. En wat is de rol van Bas in het geheel? “Ik ga nu een beetje van de ene naar de andere pijler, feitelijk ben ik overal bij betrokken!”
48
MAASTRO 2014 | 49
Magische momenten tijdens de Roparun
Een Roparun loop je niet zomaar. Daar gaat een grondige voorbereiding aan vooraf: zo haalde het team € 12.804,58 sponsorgeld op, en er werd natuurlijk stevig getraind. Want
Zaterdagmorgen 7 juni 2014. Bij de ambulancesluis staat een grote
ook al word je bij een estafetteloop om de paar kilometer
touringcar klaar. En een kleiner busje, vier fietsen, een paar tenten,
afgelost, iedereen loopt in totaal toch zo’n 65 kilometer.
wat luchtbedden en een grote berg sporttassen en proviand.
Oftewel: anderhalve marathon!
Oh, én 29 gemotiveerde MAASTRO-medewerkers die klaar zijn voor een onvergetelijk avontuur: de Roparun. Twee van de hardlopers,
En zo verschenen acht fitte hardlopers op zaterdagavond om
Jeroen Baltussen (radiotherapeutisch laborant) (foto hiernaast) en
18.40 uur aan de start in Parijs. Klaar om in estafettevorm
Frank Hoebers (radiotherapeut oncoloog), vertellen over deze
ruim 500 kilometer te lopen. Door drukke dorpjes, maar ook
bijzondere ervaring.
door verlaten bossen. Onder een fel brandende zon maar ook door stevige onweersbuien. “Tijdens één van mijn loopbeurten
“We hebben een aantal fanatieke hardlopers bij MAASTRO,” begint
zag ik de bui letterlijk hangen,” vertelt Frank Hoebers. “Bij de
initiatiefnemer Jeroen Baltussen. “We lopen regelmatig samen een
eerste druppel trok ik nog vol goede moed een regenjasje aan,
wedstrijd in de regio en waren toe aan een wat grotere uitdaging.”
maar al snel bleek dat dat weinig nut had. Tien minuten later
Die vonden ze in de Roparun: een estafetteloop waarbij acht hardlopers
was ik door- en doornat. In het begin baalde ik, maar achteraf
in maximaal 48 uur van Parijs naar Rotterdam lopen. Ondersteund door vier fietsers, twee chauffeurs, twee navigators, negen facilitair medewerkers en vier fysiotherapeuten. “Naast de sportieve uitdaging sprak het goede doel achter de Roparun ons erg aan,” zegt Jeroen. “We gaan elke dag om met kankerpatiënten en weten hoe zwaar hun leven kan zijn.
50 MILJOEN!
was dit het meest magische moment van het hele weekend.”
De Roparun werd in 2014 voor de 22e keer georganiseerd. In totaal
En zo volgden meer onvergetelijke momenten, die nog
heeft de Stichting Roparun al ruim
regelmatig worden gedeeld als de teamleden elkaar bij
50 miljoen euro ingezameld. Geld dat
MAASTRO tegenkomen. Zoals de doorkomst in het Belgische
De Roparun haalt jaarlijks miljoenen op waarmee het leven van kanker-
gebruikt wordt om - zoals ze het
dorpje Zelen: “Het hele dorp was uitgelopen om ons aan
patiënten wat aangenamer wordt gemaakt. Mooi om daar een bijdrage
prachtig verwoorden in hun motto -
te moedigen,” herinnert Jeroen zich. “Grote tribunes met
leven toe te voegen aan de dagen,
duizenden mensen die maar bleven klappen en juichen.
aan te kunnen leveren.”
waar vaak geen dagen meer
Dat was echt wel een kriebelmoment.” “Alsof we bekende
kunnen worden toegevoegd
topatleten waren. Geweldig!,” lacht Frank.
aan het leven. 50
MAASTRO 2014 | 51
‘Radiomics à la MAASTRO’ verovert de wereld De grote ontlading van een weekend vol indrukken volgde op
‘Radiomics à la Maastro’ begon in 2009 met de prestigieuze Amerikaanse NIH Grant. In 2012 publiceerde MAASTRO
HIER GAAT HET OM
Pinkstermaandag 9 juni om 15.00 uur, bij de finish op de Coolsingel in
als eerste een ’concept’ publicatie over Radiomics in ’The European Journal of Cancer’. Dat leverde al een stroom
De website die MAASTRO opzette, www.radiomics.
Rotterdam. Frank: “We waren heel blij dat we ons doel hadden bereikt.
aan enthousiaste reacties op. Na de publicatie van de eerste echte resultaten in het prestigieuze blad ‘Nature
info, wordt erg goed bezocht. Meer dan 2000
En ook nog in een goede tijd: 43 uur in plaats van 48!” Jeroen: “Maar we
Communications’, heeft de internationale wereld van radiotherapie en beeldvorming Radiomics helemaal omarmd.
geïnteresseerden hebben het filmpje gezien waar
waren stiekem toch ook een beetje teleurgesteld… dat het er nú al op zat.
Anders gezegd: Radiomics is hot! Het gaat goed, het gaat snel en MAASTRO wil de voorsprong en de koppositie graag
een animatie van een arts/onderzoeker - die,
We hadden best nog even door willen lopen. Dus de eerste vraag die we
stevig vasthouden. Dat lijkt aardig te lukken!
niet helemaal toevallig, een opvallende gelijkenis
elkaar stelden, lag voor de hand: volgend jaar weer?”
Volgend jaar weer! Dankzij het aanstekelijk enthousiasme van de pioniers
vertoont met Philippe - heel duidelijk uitlegt WAT IS RADIOMICS?
waar het bij ‘Radiomics à la MAASTRO’ allemaal
Voor de niet-intimi: in het woord radiomics staat radio uiteraard voor radiologie en omics is de toevoeging voor
om te doen is: “In cancer we face at least two
veel. Radiomics is speciale software die de scans die van patiënten zijn gemaakt, analyseert, op zoek naar universele
challenges: every tumor is different and there is an
eigenschappen van een tumor die relevant zijn voor het doen van betrouwbare voorspellingen. Bijkomend voordeel
ever increasing number of treatments possible. To
van deze werkwijze is dat het bijna niks kost en voor de patiënt geen extra belasting betekent. De scans worden toch
personalise treatments optimally we need to identify
al gemaakt. Het uiteindelijke doel? Het ontwikkelen en perfectioneren van goedgekeurde software die daadwerkelijk
the biological differences between tumors. Biomarkers
in klinieken wordt gebruikt voor prognoses en predictie voor elke individuele patiënt.
provide just such a solution. The goal will be to find
vertrok dit jaar op 23 mei opnieuw een team van acht lopers plus begeleiding naar Parijs. Jeroen: “Er zijn zoveel collega’s die deze bijzondere vorm van teambuilding
these biomarkers in a way that is easy to perform, non IN 2012
invasive, low cost and captures the 3D complexity of
In 2012 waren er al zo’n 200 mogelijk relevante eigenschappen gedefinieerd, variërend van de vorm en de grootte tot
solid tumors. We believe radiomics delivers all of this.
de homogeniteit/heterogeniteit binnen de tumor. Dat tweehonderd kenmerken veel is, zal niemand verbazen. Maar dat
Radiomics is the analysis of standing clinical images
was nog 2012. Inmiddels zijn ze bij MAASTRO al veel verder. Ze, dat zijn Ralph Leijenaar, Sara Carvalho, Hugo Aerts
from CT, MRI or PET-scans using original software to
en Philippe Lambin, ondersteund door Andre Dekker en zijn team.
extract more than meets the eye. It uncovers hidden
graag een keer mee willen maken dat de kans groot is
biological information from standard scans.” NU
dat we er in 2016 ook weer bij zijn!”
Het jaar 2014 bracht memorabele hoogtepunten. Zo zijn er zijn nóg meer kenmerken beschikbaar, maar veel belangrijker is dat de onderzoekers ook veel nuttige informatie weten te halen uit al die honderden parameters. Vijf jaar werk van het team heeft geresulteerd in opnieuw enkele spraakmakende publicaties, dit keer in ’Nature Communications’.
52
MAASTRO 2014 | 53
Na het allereerste artikel in 2012 pikten veel wetenschappelijke organisaties het onderwerp al op. De nieuwste bevindingen maakten wederom de tongen los want er is wel degelijk sprake van een doorbraak. In zowel Nederland als de Verenigde Staten werkten teams met de complexe software aan het analyseren van scans van longtumoren en hoofd-/ halstumoren. Zij ontdekten los van elkaar en bij beide aandoeningen een zogenaamde ‘signature’: een combinatie van vier kenmerken, gelinkt aan tumorhetero-geniteit. De combinatie blijkt voorspellend te zijn voor een slechtere prognose. Bovendien blijken de individuele kenmerken van deze ‘signature’ ook gelinkt te zijn aan tumorproliferatie (de snelheid waarmee een tumor zich deelt). NOG MEER NIEUW Nieuw in 2014 is de toepassing van delta Radiomics. Philippe: “We vergelijken scans van voor de behandeling en tijdens de behandeling, bijvoorbeeld na twee weken. Is er iets veranderd? Wat gebeurt er? Die informatie kun je gebruiken om te zien of een nieuwe behandeling effect heeft of om de behandeling bij te stellen.” Ook nieuw is het gebruik van PET-scans bij het onderzoek. De vraag of daarmee inderdaad extra en waardevolle informatie beschikbaar komt over het metabolisme van de tumor, is nog niet beantwoord. Maar op die toegevoegde waarde hoopt men natuurlijk wel. OPEN SOURCE ÉN PATENT MAASTRO houdt opgedane kennis en ervaring niet voor zichzelf. Dat is algemeen bekend. De research software staat ter beschikking van de wetenschap: laboratoria van over de hele wereld vragen om informatie. Het MD Anderson Cancer Center in Houston en het Institut Gustave Roussy in Villejuif nabij Parijs werken er al mee. De volgende stappen behelzen klinische studies waarmee de software officieel goedgekeurd kan worden. Daarvoor is een grant aangevraagd én gehonoreerd. Inmiddels is ook een commerciële partner gevonden Sara Carvalho, Ralph Leijenaar en Philippe Lambin (rechterpagina).
54
die de door MAASTRO gepatenteerde ‘Radiomics à la MAASTRO’ gaat exploiteren.
MAASTRO 2014 | 55
“Ja, we gaan in Maastricht een protonentherapiecentrum bouwen!”
ARGUMENTEN WEERLEGGEN Dat er zo weinig patiënten voor protonentherapie worden doorverwezen naar het buitenland komt volgens Geert Bosmans echter door iets heel anders: “Door
In ons vorige jaarverslag, moesten we op het allerlaatste moment het verhaal over ons
verschillende protocollen en systemen, uitwisselingen van data, moeizaam te
geplande protonentherapiecentrum aanpassen. We hadden weliswaar één van de vier
maken afspraken enzovoort betekent een doorverwijzing naar het buitenland
vergunningen gekregen van het ministerie van VWS, maar toen kondigden de vier grote
steevast een enorme administratieve rompslomp. Daardoor duurt het minstens
zorgverzekeraars (CZ, VGZ, Achmea en Menzis) aan dat ze slechts één centrum voor
twee tot drie weken voordat de patiënt kan starten met de behandeling. Maar
protonentherapie wilden contracteren. Nu, ruim een jaar later, is de kogel door de kerk.
juist voor de meeste patiënten die baat kunnen hebben bij bestralen met
Kersverse projectdirecteur Geert Bosmans mag het officieel aankondigen: “Dat Maastrichtse
protonen, is de factor tijd heel belangrijk en moet je elke vertraging zien te
protonentherapiecentrum komt er toch!” Een verslag van een bewogen jaar en een sterk
voorkomen. Elke dag dat je wacht met bestraling, neemt de toegevoegde waarde
staaltje doorzettingsvermogen.
van (protonen)therapie af. Dat stelt je als patiënt en als behandelend arts voor de keuze: snel hier in Nederland beginnen met de best mogelijke fotonentherapie
De kans dat Maastricht dat ene protonentherapiecentrum zou worden, was nihil, dat was
of afwachten en tijd verliezen met het risico dat de toegevoegde waarde van
snel duidelijk. Als heel Nederland er terecht moest kunnen was de ligging en het concept
protonen weggeëbt is. Vergeet ook niet dat de behandeling van onze patiënten
van slechts één behandelruimte van Maastricht geen handige. Maar voor de patiënten van
vaak een multidisciplinair karakter heeft. Meerdere behandelingen worden
MAASTRO zou elk ander alternatief - of dat nou Groningen, Delft of Amsterdam zou zijn -
gecombineerd, zoals bijvoorbeeld chemotherapie met bestraling, en daarvoor
ondoenlijke reistijden betekenen.
is continue afstemming noodzakelijk. In de praktijk blijkt goed en efficiënt samenwerken met buitenlandse protonencentra moeizaam te verlopen. Ondanks
MAAR VEERTIG PATIËNTEN?
alle moderne communicatietechnieken die ons ter beschikking staan, kost dat
De vier zorgverzekeraars vroegen aan de Autoriteit Consument en Marktwerking (ACM) om
enorm veel extra tijd en energie van onze artsen. Als we al onze 400 geplande
advies: is het feit dat wij in dit geval samen één lijn trekken niet in strijd met het recht op
patiënten voor protonentherapie moeten doorverwijzen naar het buitenland,
mededinging? Een belangrijk argument dat de vier aanvoerden, was dat er in 2013 nauwelijks
kunnen we alleen al voor de administratie en communicatie met buitenlandse
40 Nederlandse patiënten waren doorverwezen naar buitenlandse protonentherapiecentra.
behandelcentra wel vijf extra artsen aannemen. Vergeet ook niet dat onze
Moet je voor amper 40 patiënten vier Nederlandse centra bouwen?
patiënten veelal niet in topconditie zijn. Veel reizen, langdurig weg van huis en familie zijn, dat is bepaald geen ideale oplossing, zeker niet als je erg ziek bent.”
56
MAASTRO 2014 | 57
VEEL MEER DAN VEERTIG PATIËNTEN!
de bestraling met fotonen is de markt helder: twee vergelijkbare sterke partijen staan daar stevig aan het roer. Maar
De veertig patiënten waar de zorgverzekeraars mee schermden, stonden in schril contrast met hetgeen de NVRO
bij protonentherapie ligt de situatie heel anders; dat is nog een echte vechtmarkt met een stuk of tien potentiële
(Nederlandse Vereniging voor Radiotherapeut Oncologen) in 2009 becijferde. Kijkend naar de indicaties die de
aanbieders. Voordeel is dat er nog wel wat te onderhandelen valt, maar misschien nog wel belangrijker dan de beste
zorgverzekeraars hadden opgesteld (zie kader hiernaast), zouden volgens het NVRO minstens 2200 Nederlandse
prijs is de keuze voor een partij die in de markt blijft en daardoor mee kan groeien.
patiënten in aanmerking komen voor protonentherapie. De NVRO deed dat onderzoek overigens begin 2015 nog eens
WANNEER WEL PROTONENTHERAPIE?
dunnetjes over en kwam toen tot een - in hun ogen nog steeds vrij conservatieve - schatting van bijna zesduizend
Niet iedereen komt in aanmerking voor
Geert Bosmans gaat leiding geven aan ruim veertig mensen in dertien verschillende projectteams. Elk met een eigen
potentiële patiënten! En die zouden allemaal in één protonentherapiecentrum behandeld moeten worden?
bestraling met protonen. De volgende indicaties
opdracht, maar samen zijn ze verantwoordelijk voor het realiseren van het Maastrichtse protonentherapiecentrum dat
WAAR KOMEN DE PATIËNTEN VANDAAN?
zijn afgesproken met de zorgverzekeraars:
in 2018 haar deuren gaat openen. “Dat gaat lukken ook!,” sluit Geert vol zelfvertrouwen af. Hij heeft er zin in!
Het gros van de huidige patiënten van MAASTRO
NEE, DAT MAG NIET Het antwoord op de vraag ‘is het samen optrekken van de vier grote zorgverzekeraars wel of niet in strijd met het
komt van de zes Limburgse ziekenhuizen. Voor ZON-PTC zal de actieradius groter zijn.
• S tandaard indicaties: de behandeling van
recht op mededinging’ heeft lang op zich laten wachten. Maar dat lange wachten was voor de initiatiefnemers van de
kinderen met kanker,de bestraling van de
EVEN HET GEHEUGEN OPFRISSEN:
Vorig jaar werd al overeenstemming bereikt met
protonencentra de moeite waard: zij werden immers in het gelijk gesteld. Concrete afspraken over de vergoeding van
ogen, bestraling van bepaalde zeldzame
ZÓ GAAN WE HET IN MAASTRICHT AANPAKKEN
de radiotherapiecentra/-afdelingen van Eindhoven,
protonentherapie moeten gemaakt worden tussen individuele zorgverzekeraars en individuele zorgaanbieders. Maria
tumoren in de schedelbasis.
Jacobs: “CZ heeft zich inmiddels positief uitgesproken over ons initiatief en de afwijkende opzet die we hebben gekozen. Zodra wij onze faciliteit klaar hebben, zullen ze patiënten die volgens de verzekeringsvoorwaarden in aanmerking
• O nder strenge voorwaarden - bij de
Tilburg, Arnhem, Deventer en Nijmegen. MAASTRO kiest vooralsnog voor slechts één behandelruimte, waar maximaal vierhonderd(!) patiënten
Die contacten worden uiteraard weer aangehaald.
per jaar worden behandeld. In tegenstelling tot de overige centra die allemaal 600 patiënten gaan behandelen,
Kijk je naar afstanden, dan is Maastricht ook voor
komen voor protonen, naar ons doorsturen. Daar horen natuurlijk ook financiële afspraken bij. Ik heb er alle vertrouwen
behandeling van hoofd-/halskanker,
maar dan wel in twee of drie behandelruimtes. Voor het geval een tweede behandelruimte op termijn nodig
patiënten uit België en Luxemburg en de regio Aken
in dat ook de overige verzekeraars openstaan voor een prettige samenwerking.”
longkanker, borstkanker en prostaatkanker,
mocht zijn, is nu alvast aangrenzende bouwgrond gereserveerd.
in Duitsland interessant. Als in 2016 de tunnel door Maastricht is gerealiseerd, zijn MAASTRO
de zogenaamde model gebaseerde EN NU: VOL GAS VOORUIT!
aandoeningen.
Het protonenprojectteam van MAASTRO is onmiddellijk weer opgestart. Snel worden vervangers aangetrokken, want het dagelijkse werk gaat immers ook gewoon door. Het oorspronkelijke plan om de eerste patiënt te bestralen in 2017
• Investering: bijna 45 miljoen euro • Nieuwbouw op de Brightlands Maastricht Health Campus, naast het gebouw Brains Unlimited/Scannexus
• B ehandelingen ter voorkoming van het
• Ook bereikbaar vanuit het MUMC+ via een nieuwe loopbrug
zal nu lastig worden, maar het streven is om de start met hoogstens zes tot twaalf maanden vertraging te realiseren: de
ontwikkelen op lange termijn van nieuwe
• Vijf dagen per week, tot 16 uur per dag in bedrijf van 7.00 tot 23.00 uur
officiële opening is voor 2018 gepland! Voordeel is dat ZON-PTC BV (ZuidOost-Nederland Protonen Therapie Centrum
(secundaire) tumoren
• Ongeveer 30 nieuwe medewerkers, plus nog de nodige wetenschappers
BV) een privaatrechtelijke onderneming is. Europese aanbesteding is daarom niet verplicht. Dat heeft meerdere
• Geen ‘protonenspecialisten’, maar ‘cross skilled professionals’ (artsen, klinisch fysici en laboranten)
voordelen, waarvan snelheid er eentje is. De banken zijn weer allemaal op bezoek geweest, de plannen zijn (opnieuw)
• MAASTRO wordt met protonentherapie in huis een nog interessantere werkgever
tot in detail doorgesproken. Maria Jacobs verwacht dat ze er relatief snel en goed uit zullen komen, de Maastrichtse
• Ook volgen er veel nieuwe onderzoeksprojecten: MAASTRO’s onderzoeksprogramma wordt gezien
business case werd immers al bij de vergunningaanvraag door accountant Twijnstra & Gudde positief beoordeeld als
en ZON-PTC heel goed bereikbaar.
als het meest uitgebalanceerde voorstel
conservatief en solide. De keuze voor de leverancier van de bestralingsapparatuur wordt nog een leuke uitdaging. Bij 58
MAASTRO 2014 | 59
Spannende tijden voor nieuw Elektronisch Patiënten Dossier! Zoveel mensen, zoveel wensen. En dus lag er begin 2014 een uitgebreide verlanglijst voor het nieuwe EPD op
En zo komen er meer handige toepassingen. Zoals een
de bureaus van radiotherapeut oncoloog Bart Reymen (foto rechts) en informatiemanager Fred Körver (foto links).
zorgportaal waar patiënten online hun afspraken kunnen
Met grote en kleine wensen van tientallen collega’s, dwars door de organisatie. Bovenaan de lijst stond: een open
bekijken. In de nabije toekomst kunnen ze via dit portaal
en transparant EPD waarmee we efficiënt kunnen communiceren met elkaar, met de patiënt, met verwijzers en
zelf afspraken maken en een deel van hun dossier inzien.
met vakgenoten. De grootste operatie ooit binnen MAASTRO wordt in 2015 afgerond met de lancering van een
Ook verwijzers van ziekenhuizen waarmee MAASTRO
nieuw EPD dat hopelijk aan ieders wens voldoet.
samenwerkt, kunnen zelf afspraken inplannen en het dossier inzien of aanvullen met relevante gegevens uit
MEGA-OPERATIE
MIJLPALEN
hun eigen EPD.
• januari 2014: Op basis van het eisenpakket
Bart: “Er zitten in elk geval genoeg handigheidjes en mooie functionaliteiten in het nieuwe EPD om de ‘pijn’ van de overstap te verzachten.” Want zo’n overstap gaat nu eenmaal niet geruisloos. Zo hebben we met z’n allen meer dan
GROOTSTE WENS IN VERVULLING
wordt het nieuwe HiX-systeem van leverancier
12.000 documenten geproduceerd over dit project, verdeeld over zo’n 1000 mappen. In mei en juni van dit jaar werd
Maar de allergrootste wens die in vervulling gaat, is de
ChipSoft gekozen
de complete organisatie in vier weken tijd opgeleid, en moest iedereen wennen aan de nieuwe manier van werken.
automatisering van de workflow. Bart: “We hebben binnen
Absoluut een mega-operatie waar een groot deel van de MAASTRO-medewerkers op de één of andere manier bij
MAASTRO de laatste jaren veel aandacht besteed aan de
betrokken was.
verbetering van onze flow, maar de systemen ondersteunden
• augustus 2014: na intensieve onderhandelingen wordt het contract getekend • oktober 2014: 20 consultants van ChipSoft onderzoeken bij MAASTRO de werkprocessen
ons hierin te weinig. Dit nieuwe EPD zorgt ervoor dat een
• november-december 2014: de gekozen modules
GEEN GEPUZZEL
order automatisch op het juiste moment in het werkbakje van
Nu al dat voorbereidende werk erop zit, kan iedereen de vruchten plukken. “Ik denk dat de meeste collega’s er snel
de juiste persoon terecht komt. Daardoor is voor iedereen
GROTE UITDAGING
achter komen dat ze voortaan verlost zijn van allerlei kleine dagelijkse irritaties,” zegt Fred. “Elke patiënt heeft z’n eigen
duidelijk wat er op welk moment in het proces moet gebeuren.
Vooral het automatiseren van de workflow was voor leverancier ChipSoft best een uitdaging. Deze marktleider
• januari-mei 2015: het systeem wordt verder verfijnd
landingspagina waarop je ziet wat er allemaal speelt rond die patiënt. Onderzoeken, afspraken, openstaande taken,
De kans op miscommunicatie is op die manier veel kleiner.
in Nederland implementeerde al bij zo’n 50 ziekenhuizen een EPD, maar nog nooit eerder dook een
• mei-juni 2015: alle medewerkers en verwijzers
enzovoort. Op uniforme wijze geregistreerd in één systeem. Wil je een intake plannen met alle bijbehorende afspraken
Daar kunnen we een grote slag mee slaan.”
radiotherapeutische organisatie zo diep in de mogelijkheden van het systeem. Fred: “Zo’n EPD moet je zien
en onderzoeken? Dat is geen gepuzzel meer in zes of zeven losse agenda’s: het EPD komt zelf met de meest efficiënte
als een zeer uitgebreide blokkendoos. Op basis van je wensen selecteer je de blokken die je nodig hebt,
planning. Met één druk op de knop.”
waarna de leverancier er een systeem op maat mee bouwt. Die inrichtingsfase was een grote uitdaging voor
worden voor het eerst ingericht en getest
worden opgeleid
beide partijen, want onze werkwijze was echt nieuw voor de leverancier. Het resultaat is indrukwekkend, waardoor onze verwachtingen zeer hooggespannen zijn. Spannende tijden dus!” 60
MAASTRO 2014 | 61
Oók in 2014 Kwaliteit en veiligheid voorop
Judith van Loon onderzoeker van de week bij KWF Kankerbestrijding
Wist u dit al?
Dr. Judith van Loon, radiotherapeut oncoloog, werkt aan een onderzoek dat bijdraagt aan gerichtere behandeling
• M AASTRO was de eerste, en vele jaren de enige, Nederlandse instelling in de
voor ouderen met longkanker. Longkanker is de belangrijkste oorzaak van kankersterfte en de kans op longkanker
gezondheidszorg met de Lloyd certificering voor het veiligheidsmanagementsysteem. • J aarlijks plant MAASTRO vier bijeenkomsten in België om Belgische instellingen voor radiotherapie te scholen in het gebruik van de meldingsanalyse methode PRISMA. • M AASTRO is faculty member van de Europese patiëntveiligheidscursussen radiotherapie
stijgt met de leeftijd. Mede door de vergrijzing is longkanker een groeiend probleem. Dertig procent van de patiënten is ouder dan 75 jaar. Juist bij deze oudere patiëntengroep ontbreekt echter bewijs over de optimale behandeling, omdat het meeste onderzoek gericht is op jongere patiënten. Voor patiënten tot 75 jaar met lokaal gevorderde longkanker leidt een combinatie van chemotherapie en bestraling (radiotherapie) tot de beste overleving.
via de ESTRO en ROSIS en geeft les in het gebruik van instrumenten om de veiligheid
Judith van Loon: “Deze behandeling gaat echter gepaard met toenemende bijwerkingen. We willen daarom graag
te vergroten.
weten welke oudere patiënten ook voordeel kunnen hebben bij deze behandeling en welke ouderen vooral (ernstige)
• P etra Reijnders, manager patiëntveiligheid bij MAASTRO, wordt regelmatig gevraagd
nadelige gevolgen kunnen ondervinden. Het onderzoek heeft twee doelen: het ontwikkelen van een betrouwbare,
Boek! MAASTRO CLINIC : een eeuw radiotherapie in Limburg
om haar ervaringen te delen op het gebied van patiëntveiligheidsinstrumenten.
praktische test voor het vaststellen hoe fit een oudere is en onderzoeken welke behandelmethodes optimaal zijn
Zo ook afgelopen jaar bij het ministerie in Bonn met als doel deze instrumenten uit
voor de oudere met een bepaalde fitheid. Ook wordt onderzocht wat de belangrijkste kenmerken zijn voor de
Het boek is geschreven naar aanleiding van het
te zetten in Duitsland.
fitheid van patiënten. We willen een betrouwbaar instrument ontwikkelen om voor elke oudere longkankerpatiënt
veertigjarig bestaan van MAASTRO en het feit dat
individueel díe behandeling te selecteren die resulteert in de optimale balans tussen bijwerkingen en overleving.
radiotherapie in Limburg ruim 100 jaar oud is.
Deze bijzondere samenwerking tussen longartsen, bestralingsartsen en geriaters is in onderzoek naar kanker en
Het eerste exemplaar werd door hoofdredacteur
ouderen eigenlijk een vereiste, maar zien we in de praktijk nog veel te weinig.”
Jos van Engelshoven overhandigd aan de Raad
• M AASTRO stelt meldingsrapportages op, specifiek op zorglijnen. De professionals binnen de zorglijnen zorgen daarna voor verbeteracties. • M AASTRO heeft matchprotocollen digitaal op de werkplek beschikbaar.
van Bestuur. Tevens is voor de gelegenheid een
• G ebruikersproblemen bij het EPD hebben de speciale aandacht van de Raad van Bestuur; deze bewaakt actief de meldingen en voorvallen. • M AASTRO start pas met een nieuwe ontwikkeling (behandeling, procedure, protocol) als
Het project wordt gefinancierd vanuit het Alpe d’HuZes/KWF-fonds (subsidie van 1,3 miljoen euro).
korte animatiefilm gemaakt over de pioniers in de radiotherapie gedurende die eeuw. Binnenkort
er een uitgebreide prospectieve risicoanalyse heeft plaatsgevonden en als de eventueel
wordt een website geopend waar het boek in zijn
daaruit voortvloeiende verbeteracties volledig zijn uitgevoerd.
geheel te downloaden is en eventueel in gedrukte versie besteld kan worden.
62
MAASTRO 2014 | 63
MAASTRO wéér bij de beste werkgevers in de zorg In 2014 zette MAASTRO CLINIC grote stappen op HRM-gebied, die - net als in 2013 - werden beloond met het keurmerk van het Top Employer Institute. Dit internationale instituut beloont uitmuntendheid in arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden met een keurmerk, de Top Employer Award, die in de vorm van een glazen bokaal wordt
kerncijfers
uitgereikt. In Limburg behoren alleen MAASTRO CLINIC en het Roermondse Laurentius Ziekenhuis tot de beste werkgevers in de zorg. De award staat trots te blinken op de plek waar vrijwel elke medewerker regelmatig komt: juist, bij de koffieautomaat. Dat het keurmerk ook dit jaar weer is uitgereikt aan MAASTRO is niet vanzelfsprekend, vertelt programmamanager HR Jack van der Vlis: “Hun slogan luidt niet voor niets: develop always. Je moet je HRM-beleid dus voortdurend blijven ontwikkelen en dat doen we.
We hebben een strategisch opleidingsplan dat steeds meer ruimte biedt voor de ontwikkeling van medewerkers. En we starten binnenkort officieel met onze eigen MAASTRO School.” Maria Jacobs vult aan: “We willen voorop blijven lopen en continu in ontwikkeling zijn voor onze patiënten. Deze award is dan ook een kroon op ons personeelsbeleid.”
Jack Fowler Award voor team van Frank Verhaegen Een groot compliment van ESTRO! Mark Podesta mocht, namens zijn collega’s Bas Nijsten en Lucas Persoon, de Jack Fowler Award in ontvangst nemen. Dé beloning voor de beste publicatie van een junior onderzoeker op het gebied van radiotherapie. Het team van Frank Verhaegen won de prijs voor hun onderzoek naar mogelijkheden voor 4D(!)-verificatie van DGRT-bestraling.
64
MAASTRO 2014 | 65
Kerncijfers MAASTRO CLINIC 2014
Verkorte balans per 31 december 2014
Verkorte winst- en verliesrekening over 2014
2014 2013
x € 1.000
31-12-14
31-12-13
x € 1.000
2014
2013
Productie Aantal behandelingen - waarvan brachy - waarvan teletherapie
4348
4376
194
319
4154
4057
Activa
Omzet DBC's / DBC-zorgproducten B-segment
Materiële vaste activa
38.567
41.640
Opbrengsten uit hoofde van transitieregelingen en
Totaal vaste activa
38.567
41.640
Onderhanden werk uit hoofde van DBC's/DBC-zorgproducten
-
24.830 2.861
honorariumplafonds Subsidies
1.201
952
2.058
2.435
30.907
31.078
195
Overige bedrijfsopbrengsten
Personeel
Vorderingen uit hoofde van bekostiging
1.163
6.054
Som der bedrijfsopbrengsten
Aantal medewerkers in dienst (op 31 december) 268 262
Overige vorderingen
3.891
3.765
Aantal fte's (op 31 december)
231,7 226,5
Liquide middelen
Ziekteverzuim (excl. zwangerschap)
2,3% 2,4%
Totaal vlottende activa
Totaal activa Onderzoek Aantal wetenschappelijke publicaties
73
88
Resultaatratio (resultaat / totale opbrengsten) Liquiditeit (current ratio) Solvabiliteit (eigen vermogen / totale opbrengsten)
4,9% 4,7% 1,2
1,0
32,8% 27,7%
7.921
10
Personeelskosten
16.351
16.147
12.975
10.024
Afschrijvingen op materiële vaste activa
4.038
4.164
51.542
51.664
Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa
-
561
Overige bedrijfskosten
7.772
7.260
Passiva
Som der bedrijfslasten
28.161
28.133
Totaal eigen vermogen
Financieel
-
Collectief gefinancierd gebonden vermogen
66
27.648
Voorzieningen
10.137
8.611
10.137
8.611
Bedrijfsresultaat
2.746
2.945
3.633
2.838
Langlopende schulden
27.056
30.256
Kortlopende schulden
10.716
9.959
Totaal passiva
51.542
51.664
Financiële baten en lasten
-1.219
-1.491
Resultaat boekjaar
1.527
1.454
MAASTRO 2014 | 67
J a a r v e r a n t w o o r d i n g e n j a a r r e k e n i n g | 2014
68
MAASTRO 2014 | 69
Hoofdstuk 1 | Algemene informatie MAASTRO
clinic
DE STRATEGIE VAN MAASTRO CLINIC WORDT HELDER WEERGEGEVEN IN HET “MAASTRO HUIS 2012-2016”.
Bezoekadres
Dr. Tanslaan 12, 6229 ET Maastricht / Tegelseweg 210 5912 BL Venlo
MAASTRO clinic is gericht op het geven van de beste behandeling.
Postadres
Postbus 3035, 6202 NA Maastricht
Dat is de behandeling die de beste kans op overleven en de beste kwaliteit
Algemeen telefoonnummer
088 - 44 55 666
Algemeen faxnummer
088 - 44 55 667
van leven biedt. MAASTRO clinic heeft wetenschappelijk aangetoond dat
PATIENT
door die beste behandeling te geven de tweejaarsoverleving voor veel long- en
Kamer van Koophandel nr.
41070330
INDIVIDUALIZED RADIATION ONCOLOGY
Algemeen e-mail adres
[email protected]
SHORTEST WAITING TIME, BEST SAFETY, LOWEST COST
Website www.maastro.nl
MORE PATIENTS (GROWTH)
Wet Toelating Zorginstellingen.
kenmerken van een tumor en de kenmerken van een patiënt. Minstens zo
PATIENT FLOW
kankerpatiënten via onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. MAASTRO clinic kent alleen publieke activiteiten conform het bepaalde in de
te kunnen bieden houden we dan ook rekening met de biologische en genetische belangrijk is rekening houden met de wensen van de patiënt (de ene patiënt
DATA DRIVEN DECISIONS
de onderzoeksschool GROW van het Maastricht Universitair Medisch Centrum (MUMC+) aan een verdere optimalisatie van de behandeling van
EMPOWERMENT
eLEARNING IN RADIATION ONC.
klinisch onderzoek gedaan binnen de radiotherapie. MAASTRO clinic werkt daarnaast samen met de vakgroep / afdeling Radiotherapie en met
HIGHLY MOTIVATED & INVOLVED MULTINATIONAL EMPLOYEES
DOSEGUIDED RADIOTHERAPY
MAASTRO clinic is een categorale instelling en verzorgt de radiotherapie voor kankerpatiënten. Daarnaast wordt er binnen MAASTRO clinic
Maar elke patiënt is anders, en elke tumor is anders. Om de beste behandeling APPLY
LUNG & RECTUM CANCER
Daarmee is het adherentiegebied van MAASTRO clinic uitgebreid naar geheel Limburg.
PROTONS
MAASTRO clinic haar activiteiten op haar locatie in Maastricht en daarnaast sinds 1 juli 2012 in een nieuw opgerichte dependance te Venlo.
CT PET GUIDED RADIOTHERAPY
van de stichting Radiotherapeutisch Instituut Limburg officieel gewijzigd in stichting MAASTRO clinic. Sinds het voorjaar van 2006 ontplooit
(Notch, Hypoxia, Acidosis…)
meer in het bijzonder door middel van radiotherapie aan oncologische patiënten in Midden en Zuid-Limburg. Per 1 januari 2003 is de naam
DISCOVER
TUMOR MICROENVIRONMENT
In 1974 werd het Radiotherapeutisch Instituut Limburg opgericht te Heerlen met als doel zorg te verlenen in de ruimste zin van het woord en
hoofdhalskankerpatiënten fors is gestegen, soms wel met meer dan 30%.
BEST SURVIVAL AND QUALITY OF LIFE
INTERNATIONALISATION DECISION SUPPORT SYSTEMS STATE OF THE ART RADIATION ONCOLOGY
vindt bijwerkingen bijvoorbeeld tot op bepaalde hoogte meer acceptabel dan een andere patiënt) en het betrekken van de patiënt bij de besluitvorming. Alleen dan kunnen we zorg bieden die ‘het beste’ is in de ogen van de individuele patiënt. Deze behandeling op maat is het centrale doel van MAASTRO clinic. Door de toepassing van geavanceerde medische technieken en wetenschappelijk onderzoek wil MAASTRO clinic de behandeling van de patiënt steeds beter laten aansluiten op zijn klinische, biologische en genetische kenmerken. Maar voorspellen welk effect, in een individueel geval, een behandeling heeft, is moeilijk. Dus is het kiezen van de beste behandeling niet eenvoudig. Daar doen we in MAASTRO wetenschappelijk onderzoek naar, waarbij we op basis van zoveel mogelijk gegevens van zo veel mogelijk patiënten proberen te voorspellen wat er met een nieuwe patiënt zal gebeuren. We proberen de voorspelling ook beter te maken door nieuwe gegevens te verzamelen bij patiënten zoals door middel van innovatieve beeldvorming. Dat doen we niet alleen vóór een behandeling, wij
70
WE WANT TO BE A “THOUGHT” LEADER IN RADIATION ONCOLOGY:
volgen de reactie van de patiënt en de tumor tevens gedurende de behandeling,
CREATE & IMPLEMENT VISION THAT IS NEW AND DIFFERENT
die vaak enkele weken duurt. MAASTRO 2014 | 71
Op dit moment behoren we tot de wereldtop bij de behandeling van long- en
de website van MAASTRO clinic. De hoofddimensies van de Balanced Score
rectumkanker, bij andere vormen van kanker behandelen we volgens de allerlaatste
Card waarover verantwoording wordt afgelegd zijn: patiëntenzorg innovatie,
stand der wetenschap en zijn we actief in grote klinische studies. Om de best
informatisering en services, fysica innovatie, business control, facilitair en inkoop,
mogelijke behandeling daadwerkelijk te kunnen geven, nu en in de toekomst,
HR, communicatie en HR en discipline overstijgende zaken.
investeren we in de nieuwste bestralings- en beeldvormingsapparatuur en in de combinatie van bestraling met nieuwe tumorspecifieke medicatie.
Als zorginstelling heeft MAASTRO clinic een bijzondere maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het is dan ook van groot belang dat onze patiënten en andere
In MAASTRO clinic wordt gewerkt volgens het Raad van Toezicht / Raad van
maatschappelijke stakeholders vertrouwen kunnen hebben in MAASTRO clinic
Bestuur-model. De leiding van MAASTRO clinic werd in 2014 gevormd door een
als organisatie en in haar medewerkers. Dat was voor MAASTRO de reden om in
collegiale Raad van Bestuur, bestaande uit de hoogleraar-directeur Prof. Dr. P.
2012 een aantal zaken vast te leggen in een integriteitscode. De integriteitscode
Lambin (voorzitter) en de directeur bedrijfsvoering mw. drs. M.J.G. Jacobs. Voor een
fungeert als een kapstok voor bestaande beleidstukken over gedrag en integriteit
overzicht van functies en nevenfuncties van de leden van de Raad van Bestuur en
zoals de gedragscode inkoop en de richtlijn social media. Tevens is in 2012 een
Raad van Toezicht wordt verwezen naar onze website en naar de website
klokkenluidersregeling opgesteld.
www.jaarverslagenzorg.nl (digiMV). De taken en bevoegdheden van de toezichthouders en van de Raad van Bestuur zijn geborgd in de statuten en de reglementen Raad van Toezicht en Raad van Bestuur
RAAD VAN TOEZICHT
en zijn in lijn met de zorgbrede governance code.
De Raad van Toezicht toetst of de Raad van Bestuur bij haar beleidsvorming en de uitvoering van haar bestuurstaken oog houdt op het belang van de organisatie
De toezichtstructuur en verantwoordelijkheden zijn conform de Zorgbrede
van de stichting in relatie tot de maatschappelijke functie van de stichting en een
Governance Code vastgelegd in de reglementen van de Raad van Bestuur en van
zorgvuldige en evenwichtige afweging heeft gemaakt van de belangen van allen
de Raad van Toezicht. Transparantie en benchmarking staan daarbij hoog in het
die bij de Stichting betrokken zijn. In 2014 heeft vijf maal overleg plaatsgevonden
vaandel. Er zijn in 2014 geen onderwerpen te benoemen die wegens afwijking van de
tussen de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. Tevens is er één keer
Good Governance Code nadere uitleg behoeven.
vergaderd zonder Raad van Bestuur.
De missie en visie van de organisatie worden bij MAASTRO clinic jaarlijks vertaald in een beleidsplan en naar concrete doelen omgezet door middel van Balanced
De volgende onderwerpen zijn in vergaderingen van de Raad van Toezicht
Score Cards (BSC), waardoor het werken van MAASTRO clinic transparant
besproken danwel goedgekeurd.
wordt gemaakt voor de omgeving. Deze Balanced Score Cards zijn voor iedereen openbaar. De resultaten hiervan worden weergegeven middels dashboards op 72
ONDERWERP BESPROKEN GOEDGEKEURD Jaarrekening Cancer Foundation (2013) X X Begroting Cancer Foundation (2015) X X Geconsolideerde jaarrekening Stichting MAASTRO (2013) X X Beleidsplan 2015 X X Balanced Score Card 2015 X X Begroting 2015 X X Liquiditeitsbegroting 2015 X X Bestuurscontinuïteit X X Oncologisch network X Valorisatie X Regionale ontwikkelingen oncologie X Jaarverslag 2013 X Accountantsrapport X Relatie met MUMC (ook in relatie tot protonen) X Veiligheid en kwaliteit binnen MAASTRO clinic X Jaarverslag 2013: Klachtencommissie voor de patiëntenzorg X Stand van zaken rondom Proton Therapy ZON PTC + governance X Voortgang Balanced Score Card 2014 X Business analyses (kwartaal en maand) X Wetenschappelijke activiteiten MAASTRO clinic X Tactisch kader 2015 X MAASTRO Innovations & begroting 2014, jaarrekening 2013 X Feedbacksysteem patiënten X Samenwerkingsverbanden Samenwerking in de Radiotherapie X Rooster van Aftreden Raad van Toezicht X Beleidscyclus X Overleg met zorgverzekeraars X Bezwaarschrift IVA X Apparatuur conversie X Incidenten X EPD: stand van zaken X Klasse-indeling WNT X MAASTRO 2014 | 73
Het is het beleid van MAASTRO clinic om, als onderdeel van Good Governance,
HET ORGANIGRAM VAN MAASTRO CLINIC ZIET ER ALS VOLGT UIT:
gestructureerd en transparant risicomanagement uit te voeren met het doel te Raad van Toezicht
verzekeren dat de mate waarin de strategische en operationele doelen van de organisatie worden gehaald steeds bekend is, de rapportage van de organisatie betrouwbaar is en van toepassing zijnde wet- en regelgeving wordt nageleefd.
Raad van Bestuur
Medische Staf Ondernemingsraad Cliëntenraad
- Medisch Directeur - Directeur Bedrijfsvoering
Het risicomanagement beleid van MAASTRO kent de volgende uitgangspunten: • bij het onderkennen en beheersen van risico’s heeft het voorkómen van schade aan patiënten steeds de hoogste prioriteit;
Stafgroep: - HR & Communicatie - Business Control - Facilities - Beleidsmedewerker - Directiesecretariaat
• het risicomanagement proces wordt gemodelleerd volgens het COSO-ERM-raamwerk;
Informatisering & Services: - ICT - TIQC - Programma Manager - Applicatie Ontwikkeling
• het MAASTRO Veiligheids Management Systeem (MVMS) is een onderdeel van enterprise riskmanagement; • het risicomanagement proces wordt zoveel mogelijk geïntegreerd in de normale
MAASTRO RESEARCH (Hoogleraar / Medisch Directeur)
zorgpraktijk van MAASTRO; risicomanagement is een integraal
PATIËNTENZORG Duaal Clustermanagement Hoofd Patiëntenzorg
Hoofd Patiëntenlogistiek
INNOVATIE Duaal Innovatiemanagement Manager Innovatie
Hoofd Fysica Innovatie
- Manager Patiëntveiligheid
- Klinische Fysici en Klifio’s
efficiënte wijze te kunnen beoordelen en beheersen worden organisatiebrede
Kliniek Translationeel P. Lambin
Physics F. Verhaegen
Knowledge Engineering A. Dekker
beoordelingsmethodes en beheersingsmaatregelen (procedures, protocollen, standaard processen en systemen) vastgesteld, die gebaseerd zijn op best practices.
In het (bestuurlijk) managementteam van MAASTRO clinic hebben zitting: leden van de Raad van Bestuur, hoofd patiëntenzorg, manager innovatie, hoofd van de klinische fysica groep (KFG), hoofd zorglogistiek, hoofd business control, hoofd Informatisering & Services en de manager HR & Communicatie.
74
DCM/ Trials
PhD’s Post-docs
PhD’s Post-docs
Research Laboranten
Fysici Research
ICT Research
CLUSTER STAF - Capaciteitsplanner - Maatschappelijk werk - Paraktijkcoördinator - Secretariaat Clustermanagement - Mouldroom - Instrumentmakerij
Cluster Coördinatie Team
• teneinde risico’s die generiek in MAASTRO voorkomen op effectieve en
CLUSTER 1 - Radiotherapeut Oncologen en aios - Radiation Technologist - Ondersteuning (planners, DA’s) - Fysica formatie patiëntenzorg
Cluster Coördinatie Team
onderdeel van de verantwoordelijkheid van het lijnmanagement;
CLUSTER 2 - Radiotherapeut Oncologen en aios - Radiation Technologist - Ondersteuning (planners, DA’s) - Fysica formatie patiëntenzorg
PhD’s Post-docs RTO’s Research
- Wetenschappelijk Programmeur
ZORGLIJNEN INNOVATIE PROJECTBUREAU & LEAN OFFICE
MAASTRO 2014 | 75
Op 31 december 2014 werkten in totaal 268 medewerkers (92 mannen /
• Data Warehouse en MT dashboard;
MAASTRO clinic tot de eerste bestraling. Het is gelukt om de snelheid van het
176 vrouwen) in MAASTRO clinic (231,74 fte). In 2013 bedroeg dit aantal
• Uitkomstregistratie;
proces dusdanig te verbeteren dat er nu voldaan wordt aan de doorstroomtijden
262 (89 mannen / 173 vrouwen). Het aantal fte bedroeg 226,53. In 2012 bedroeg
• Dose Guided Radio Therapy (DGRT);
van de NVRO.
dit aantal 253 (86 mannen / 167 vrouwen). Het aantal fte bedroeg 218,53.
• Marge management Fysica (uniform vastleggen van te hanteren marges);
• In 2014 is een aanzet gemaakt om via een Leer Management Systeem de skills van de individuele medewerker bij te houden; • Invulling kwaliteitssysteem Sharepoint is in 2014 gestart; • Reviewen en aftekenen van alle protocollen op het content managementsysteem
• Enterprise Content Management (Sharepoint);
Alleen voor de palliatieve patiënten wordt de NVRO norm van 7 dagen nog net niet
‘Daisy’. ‘Daisy’ is opnieuw ingericht, met een duidelijk versiebeheer en
De gemiddelde leeftijd in MAASTRO clinic bedraagt 41,08 jaar en de gemiddelde
• Nieuw EPD;
gehaald. In Maastricht is er daarom een uitbreiding voorzien van de palliatieve poli
reviewprocedure. Er is al een goede start gemaakt om deze review procedure te
lengte van het dienstverband bedraagt 9,71 jaar. In totaal wordt door 118 personen in
• Doorstroomtijden verbeteren (Flow);
waarbij het gemiddelde aanbod patiënten en de gemiddelde spreekuurcapaciteit
doorlopen;
deeltijd gewerkt, hetgeen neerkomt op circa 44% van het totale personeelsbestand.
• Protonen, realiseren van het ZuidOost Nederland ProtonenTherapie Centrum
gelijk getrokken wordt. Ook zijn er, specifiek voor de palliatie, de afgelopen twee jaar
In MAASTRO clinic werken 11 mannen (12%) en 107 vrouwen (61%) in deeltijd.
• Om de eigen resultaten te kunnen verbeteren en te meten, maar ook uit overleg met
Physician Assistants opgeleid, die halverwege 2015 gediplomeerd zullen zijn.
de ziektekostenverzekeraars is gebleken dat het steeds noodzakelijker wordt om
Het gemiddelde verzuimpercentage (exclusief zwangerschapsverlof) van 2014
• Vergaande samenwerking ARTI/RISO;
De verwachting is dat de genoemde maatregelen in 2015 zullen leiden tot de
transparant te zijn over de uitkomsten van de behandelingen die uitgevoerd worden.
bedroeg 2,3%.
• Serviceconcept zorg 2.0.;
gewenste verbetering.
Voor alle zorglijnkernteams is verzameld welke uitkomstparameters relevant zijn
(ZON-PTC);
om te scoren. In 2014 is de late toxiciteit al gescoord middels vragenlijsten voor de
• Kwaliteitsmanagementsysteem (ISO NEN 15224).
In 2014 is daarnaast door de Medische Staf een kwaliteitsplan opgesteld ten
zorglijnen long, rectum, hoofd hals. Voor de mammapatiënten is de late effecten
ONTWIKKELINGEN 2014
In de Balanced Score Card 2014 zijn tevens voor de dimensies Patiëntenzorg
behoeve van het verbeteren van de kwaliteit en veiligheid:
poli afgerond. Op grond hiervan zal onderzocht worden of bij deze patiënten een
In 2014 zijn de omvangrijke voorbereidingen van het protonenproject,
Innovatie, Informatisering & Services, Fysica Innovatie, Business Control, Facilitair
• In de brachytherapie zijn veel verbeteringen geïmplementeerd, met name op
komst naar de polikliniek ons meer informatie oplevert dan alleen vragenlijsten. Voor
waar inmiddels vergunning voor is verleend, voortgezet. Het verzet van de
& Inkoop, HR, Communicatie & PR concrete doelstellingen geformuleerd.
zorgverzekeraars tegen het oprichten van vier protonencentra in Nederland is
het vlak van fysische kwaliteitscontroles, en protocollering; • Uniforme naamgeving voor de in te tekenen structuren in het treatment
niet gestaakt. MAASTRO is in 2014 een krachtige lobby gestart. In 2014 is de
planningsysteem is in 2014 vastgesteld, en wordt in 2015 geïmplementeerd.
de acute toxiciteit is een dashboard ontwikkeld waar indicatoren van acute toxiciteit grafisch worden weergegeven en vergeleken met voorgaande jaren/perioden. • Specifieke verworvenheden van diverse zorglijnkernteams;
aanbesteding voor een nieuw EPD afgerond en is gestart met de implementatie.
PATIËNTENZORG
Naar verwachting zal dit de kwaliteit en veiligheid verhogen, door het verminderen
- stereotactische radiotherapie voor wervelmetastasen geïntroduceerd;
De implementatie, scholing van personeel en ingebruikname van het elektronisch
In 2014 is het aantal radiotherapiebehandelingen constant gebleven; 4.348
mogelijke misverstanden;
- Er is een procedure opgesteld om te matchen op de operatie-clips in de borst
patiëntendossier HIX van Chipsoft zal in 2015 het grootste en belangrijkste project
behandelingen ten opzichte van 4.376 in 2013. Hierbij geldt evenals vorig jaar
zijn, dat overal in de organisatie impact zal hebben. De “flow” projecten hebben hun eerste vruchten afgeworpen. De doorstroomtijden zijn in 2014 aanzienlijk verbeterd dankzij de inzet van de medewerkers in de patiëntenzorg. Het serviceconcept van
inplaats van huidmarkers op de borst;
dat de teletherapie volumes toenemen, maar dat de brachytherapie te maken
intekenprocedures voortdurend te blijven verbeteren: de AIOS die een stage afrondt,
- Er worden markers geplaatst bij prostaatpatiënten die dienen als hulpmiddel om
heeft met dalende productieaantallen door het gewijzigde verwijspatroon voor
kijkt samen met de AIOS die de stage begint of de SOPS en SPECS behorende bij die
een preciezere en kleinere intekening van het doelvolume te kunnen maken;
prostaatpatiënten.
stage voldoende duidelijk en correct zijn;
- Bij longen is de workflow verbeterd voor patiënten bij wie een bestralingsplan
MAASTRO en de servicebeleving door patiënten zijn in 2014 uitgebreid onderzocht.
• In 2014 is een software tool ontwikkeld om intekenenatlassen te genereren,
De patiëntenzorg stond in 2014 in het teken van het verbeteren van het De bevindingen zijn voorgelegd aan het management en aan de medische staf.
patiëntenproces, zowel met betrekking tot de snelheid alsook de kwaliteit.
In 2014 waren de prioritaire projecten:
Het patiëntenproces betreft het proces van aanmelding van de patiënt bij
76
• Er is een procedure geïmplementeerd om SOP en SPECS ten aanzien van alle
deze zal gebruikt worden om intekenatlassen te maken voor alle doelgebieden;
tijdens de serie aangepast moet worden (adaptieve radiotherapie), zodat dat zo snel mogelijk gedaan kan worden
• Middels tips en tricks zijn er kleine stappen gezet in de verdere verbeteringen van de behandelplannen;
MAASTRO 2014 | 77
INFORMATISERING & SERVICES Begin 2014 zijn de effecten van diverse interventies op de werktevredenheid
In 2014 is veel energie gestoken in het professionaliseren van de dienstverlening.
Daarnaast heeft de fysica innovatie groep in 2014 beide in het beleidsplan 2014
Alle Truebeams hebben een majeure software update gekregen. Met dank aan de
gemeten. Deels bestonden de interventies binnen de medewerkers van het primair
Om dit te ondersteunen is de servicemanagementtool TOPdesk geüpdatet en
opgenomen projecten succesvol weten af te ronden. Dit zijn de volgende projecten:
inzet en flexibiliteit van alle betrokkenen en met name van de medewerkers van de
proces uit het deelnemen aan FLOW projecten, FLOW trainingen en coaching
gedeeltelijk opnieuw ingericht zodat samen met P&O en Facilitair gebruik kan
• Margemanagement: het belangrijkste doel van dit project was het in kaart brengen
TiQc die hier met man en macht aan hebben gewerkt, vooral in de weekend- en
daarop. Andere interventies waren workshops ter vergroting van de competentie
worden gemaakt van de applicatie bij het in dienst nemen van nieuwe medewerkers.
van alle toegepaste marges binnen de verschillende zorglijnen en het op basis van
avonduren.
om feedback te geven en te ontvangen, en uit het deelnemen aan werkgroepen
Verder is in het kader van de ICT Roadmap een aantal projecten uitgevoerd zoals
deze gegevens bedenken van een systematiek die in de toekomst toegepast kan
Een laatste belangrijke ontwikkeling in 2014 is de mini-reorganisatie van de TiQc
rond cultuurverandering. Dit resulteerde in een verdere stijging van de
het vullen van de CMDB, ondersteuning op de afdelingen en het uitwerken van
worden bij het nog verder verkleinen van marges.
(Technische Innovatie en Quality Control) medewerkers naar de klinische fysica
medewerkerstevredenheid tot een score van 6,7 (Maastro totaal).
applicatiebeheer, die de manier van werken en de ondersteuning van de klanten
• DGRT: een heel belangrijk aspect in 2014 was het valoriseren van DGRT. Er is
groep. Omdat de TiQc een brugfunctie vormt tussen de IT en de techniek, is
moeten professionaliseren.
inmiddels een contract gesloten met Varian en er worden momenteel concrete
het een logische stap dat deze groep, welke als primaire taak heeft het uitvoeren
Er is veel energie gestoken in het ontwikkelen van dedicated dashboards. Het doel
De voorbereiding op de komst van het nieuwe EPD is in 2014 gestart. I&S heeft de
stappen gezet om van DGRT een klinisch product te maken. Verder is de fysica
van kwaliteits- en veiligheidscontroles, onderdeel wordt van de daarvoor
van deze dashboards is inzicht te generen in het functioneren van capaciteiten,
omgeving waar het nieuwe EPD op moet gaan draaien gebouwd. Om het EPD te
groep erin geslaagd de wiskundige en fysische modellen achter de software zodanig
verantwoordelijke groep; de klinisch fysici.
afdelingen of processen zodanig dat ze kunnen worden gebruikt als stuurinformatie
kunnen testen moet gebruik worden gemaakt van de OTA. Voorzien was dat de OTA
te verfijnen dat DGRT nu kan worden gebruikt voor absolute dosimetrie. Daarnaast
voor medewerkers en management. Het afgelopen jaar zijn dashboards gemaakt
onder andere door de komst van het nieuwe EPD dermate groot zou worden dat
is er veel aandacht besteed om de kV Conebeam (CBCT) te kunnen gebruiken in
c.q. verbeterd voor o.a.:
dit niet zou passen in de bestaande OTA. De OTA is daarom gemigreerd naar een
softwaremodules. Dit project wordt begin 2015 afgerond.
schaalbare virtuele omgeving, de VaaS (Vcloud as a Service).
BUSINESS CONTROL In 2012 en 2013 ontving MAASTRO vanuit de transitieregeling nog een tijdelijke
- NVRO doorstroomtijden;
In 2014 is ook een aantal projecten opgepakt zoals SSO, SCCM en de integratie van
Er zijn nog een aantal andere belangrijke zaken te noemen welke in 2014 door de
compensatie voor de effecten van de invoering van prestatiebekostiging, In deze
- Actuele doorstroomtijden;
smartphones in de telefooncentrale inclusief upgrade van de telefonieomgeving.
fysica innovatie groep zijn opgepakt:
periode heeft de stichting maatregelen kunnen nemen om zich aan te passen op de
- Actueel CT overzicht (voor drop-in);
Het DataWareHouse is in 2014 flink uitgebreid en het gebruik ervan heeft een vlucht
Er is nieuwe software ontwikkeld, de Automatic Chart Check (ACC) welke inmiddels
vele veranderingen in de bekostingssystematiek. Het einde van de transitieregeling
- Specifiek HH patiënten;
genomen. De data aanvragen nemen toe en het aantal rapporten groeit gestaag.
klinisch in gebruik is genomen voor de Varian-apparatuur. Deze software zorgt
betekende, mede gegeven de tijdsgeest van toenemende marktwerking en beperkte
- Biobank;
Naar verwachting zet deze trend door in 2015.
ervoor dat een aantal manuele controles door de laboranten voortaan automatisch
groeiruimte, dat er meer druk kwam te liggen op de zorgcontractering 2014, waarin
worden uitgevoerd.
de afdeling Business Control een belangrijke rol heeft. MAASTRO is er uiteindelijk,
- Complicatieregistratie.
In de loop van het jaar is er nieuwe brachytherapie-apparatuur, zowel hardware als
na scherpe en faire onderhandelingen met de zorgverzekeraars, in geslaagd om de
Het ontwikkelen en verbeteren van dashboards zal in 2015 worden voortgezet.
FYSICA INNOVATIE
software van Varian, geïntroduceerd en heeft klinische vrijgave plaatsgevonden voor
weggevallen compensatie op een adequate manier op te vangen via de reguliere
Tot slot zijn in 2014 voorbereidingen getroffen om het nieuwe Elektronisch Patiënten
De fysica innovatie groep heeft zich, met name in de tweede helft van 2014,
de endometrium behandelingen op deze apparatuur .
tariefafspraken. Deze onderhandelingen werden daarnaast gekenmerkt door een
Dossier in de eerste helft van 2015 te implementeren. Deze transitie heeft impact op
volledig gefocust op de basis van goede radiotherapie: Kwaliteit van Zorg en
Er is veel tijd en energie gestoken om een MR only based behandelplan op te zetten
verdere toename van de informatiebehoefte van de verzekeraars. In vergelijking
Patiëntveiligheid. Uit deze focus zijn vervolgens 21 deelprojecten ontstaan, waaraan
voor cervix behandelingen, waarbij vooral aandacht besteed is aan het ontwikkelen
met voorgaand jaar kon de doorlooptijd van het gehele proces wederom worden
de groep al haar aandacht en tijd heeft besteed. Eén van deze deelprojecten welke
van klinisch bruikbare MR sequenties/protocollen. Dit wordt in 2015 in de kliniek
verkort. In het vierde kwartaal werd bovendien al met de eerste verzekeraars
met de hoogste prioriteit is opgepakt, is het ‘kleine velden dosimetrie project’.
geïmplementeerd.
overeenstemming bereikt over de zorginkoop 2015.
de hele organisatie.
78
MAASTRO 2014 | 79
In 2014 is een aantal transactieverwerkende processen geprofessionaliseerd.
Ook binnen de afdeling Facility Management is in 2013 gestart met het invullen van
HR EN COMMUNICATIE
Onder meer de verwerking van inkomende facturen en de verwerking van gewerkte
het Facility Excellence Model. Ook dit model brengt de huidige en gewenste situatie
In 2014 is het personeelsbeleid van MAASTRO voor de tweede keer door een
werkgroep met daarin vertegenwoordigers van de ondernemingsraad en HR een
uren ten behoeve van de salarisverwerking zijn geautomatiseerd.
in beeld. Het model is ingevuld door de afdeling facility management en door alle
extern bureau beoordeeld en gecertificeerd waardoor MAASTRO het TopEmployers
‘Levensfasebewust Personeelsbeleid’ geformuleerd en ingevoerd.
leden van het bestuurlijk Management Team. De uitwerking van dit model heeft in
certificaat in 2015 kan behouden. De normen worden ieder jaar strenger en de
2014 grotendeels stil gelegen vanwege grote projecten op huisvestingsgebied en het
thema’s spitsen zich toe op duurzame inzetbaarheid, employability en boeien en
In 2014 is de divisie MAASTRO school sterker gepositioneerd binnen de organisatie
FACILITAIR & INKOOP
inwerken van een nieuwe junior Facility manager die 15 april 2014 in haar nieuwe
binden van medewerkers. Samen met de medezeggenschapsorganen ontwikkelde
om versnippering van alles wat met opleiden te maken heeft te vermijden en te
In 2014 heeft de afdeling Inkoop inhoud gegeven aan het uitwerken van de
functie begonnen is.
de afdeling HR beleid hierop.
zorgen voor een integrale missie en visie op opleiden, trainen en onderwijzen.
actiepunten van het Purchasing Excellence Model. Dit ontwikkelingsmodel
MAASTRO school is de divisie van MAASTRO clinic gericht op opleidingen,
zorgt voor het in kaart brengen van de huidige inkoop situatie met daarnaast de
De kwaliteit van het gebouw in Maastricht is nog steeds goed. Het gebouw is
Om gebruik te kunnen maken van de subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Personeel
training en onderwijs. Om dit te realiseren is een meerjarenplan opgesteld voor
gewenste inkoop situatie. Door dit model in nauw overleg met interne gebruikers
oorspronkelijk neergezet in 1996 en grondig verbouwd in 2006. In 2014 zijn een
Ziekenhuiszorg van het ministerie VWS is een strategisch opleidingsplan opgesteld.
MAASTRO school. Innovatieve benaderingen zoals e-learning, blended learning,
toe te passen ontstaat een concreet beeld van de door de organisatie gewenste en
aantal zaken standaard opgenomen in het onderhoud en schoonmaakschema:
Onder leiding van HR heeft een werkgroep van medewerkers uit de hele organisatie
werkplekleren en leren on en off the job worden ingezet. Verder ondersteunt
benodigde ontwikkelrichting hetgeen een concreet actieplan oplevert. De uitvoer van
periodiek reinigen van (patiënten)stoelen, zachte vloerbedekking, PVC en
meegedacht over de inhoud van het Strategisch Opleidingsplan. De werkgroep
MAASTRO school bestaande en nieuwe traineeships. In MAASTRO school zijn
dit actieplan staat gepland voor 2014-2016. In 2014 is hiermee een start gemaakt.
marmoleum vloeren, reinigen gevels en garage. De meerjarenonderhoudsplanning,
bestond uit elf personen: medewerkers van de stafafdelingen Informatisering en
alle opleidingsfunctionarissen vertegenwoordigd, zoals de opleiders voor; de
De actiepunten met de hoogste prioriteit waren de opzet van een uitbestedings-
opgesteld voor de periode 2009 t/m 2024, is in 2014 aangepast op basis van de
Services (I&S), Human Resources (HR) en communicatie, de afdeling Research, de
artsen in opleiding tot specialist (aios), klinisch fysici in opleiding, physician
beleid en leveranciersmanagement. Beste actiepunten worden in de eerste helft van
geconstateerde onderhoudstoestand. De termijn voor vervanging van de zachte
afdeling Innovatie, en van de afdeling Patiëntenzorg een vertegenwoordiging van de
assistants in opleiding en de radiotherapeutisch laboranten in opleiding. Verder
2015 afgerond. Daarnaast is in 2014 uitgesproken dat Maatschappelijk Verantwoord
vloerbedekking en voor het schilderen van patiënten gebieden is verkort. Tevens is
radiotherapeutisch laboranten, radiotherapeutisch oncologen en praktijkbegeleiding-
de praktijkbegeleiders, de specialist e-Learning, het stage-bureau, het skills-lab en
Ondernemen uitgewerkt en geïmplementeerd dient te worden. In 2015 zal dit verder
de hoogte van vervanging van de elektrische en werktuigbouwkundige installatie
en coördinatie. Daarnaast hadden nog twee leden van het Management Team zitting
afdeling HR.
uitgewerkt worden.
verlaagd.
in de werkgroep.
Daarnaast wordt ieder jaar onderhoud gepleegd aan het gebouw met betrekking
Op het vlak van communicatie zijn er in 2014 voor de patiënten voor elk
Wat betreft huisvesting is In 2014 inhoud gegeven aan het laatste actiepunt van het
tot vloeren, vast timmerwerk, schilderwerk, toegangsbeheer en hang en sluitwerk.
Centraal in het strategisch opleidingsplan staan: persoonlijke ontwikkeling,
aandachtsgebied specifieke voorlichtingsbrochures ontwikkeld. Deze worden in 2015
huisvestingsbeleid 2009: onderzoek naar alternatieve huisvestingsmogelijkheden.
Tevens is voor alle technische installaties (zoals o.a. luchtbehandeling, warm
carrière-ontwikkeling en talent management. HR wil management en medewerkers
gedrukt en gebruikt in de routine patiëntenzorg. Daarnaast is er een boek en film
Begin 2014 is gestart met onderzoek in hoeverre ‘Het Nieuwe Werken’ (ontkoppelde
watervoorziening, CV, pompen, koelwater) een conditiegestuurd contract
ondersteunen om zelfstandig de verantwoordelijkheid en benodigde stappen in
ontwikkeld over 100 jaar radiotherapie in Limburg, ter ere van het 40 jarig bestaan
werkplekken, activiteiten-gericht) als basis kan dienen voor het Huisvestingsplan
afgesloten met een externe leverancier. De jaarlijkse rapportages van dit
hun functioneren en carrière te kunnen nemen. Dit is onder andere vormgegeven
van MAASTRO clinic.
2016-2019. Uitkomst van het onderzoek was positief en in 2015 zal een
conditiegestuurd onderhoud worden gebruikt voor een eventuele bijstelling van de
door het toevoegen van een uitgebreid persoonlijk ontwikkelingsplan aan de
adviesbureau geselecteerd worden om een masterplan huisvesting te ontwikkelen
meerjarenonderhoudsplanning.
jaargesprekken, meer transparantie aanbrengen in carrièremogelijkheden en het
Met betrekking tot externe communicatie is MAASTRO regelmatig in de pers
met ‘Het Nieuwe Werken’ als uitgangspunt. Dit heeft hoge prioriteit als gevolg van
Tot slot is eind 2014 besloten om van de functie Preventiemedewerker een fulltime
opzetten van een systeem voor talentmanagement.
gekomen. Tevens is in 2014 de inzet van social media sterker vorm gegeven en is
het feit dat de grenzen van het oude huisvestingsbeleid (maximalisatie van gebruik
functie te maken. Het standaard wettelijke takkenpakket is aangevuld met enkele
Om duurzame inzetbaarheid te stimuleren en om rekening te houden met de
het beheer deels uitbesteed aan een externe partner. In 2014 is de groep mensen die
van vierkante meters met persoonlijke werkplekken) bereikt waren.
specifieke taken zoals (patiënt) veiligheidssysteem.
wensen en behoeften van medewerkers in verschillende levensfasen heeft een
middels social media verbonden is met MAASTRO sterk uitgebreid.
80
MAASTRO 2014 | 81
Hoofdstuk 2 | Research
ondersteuning van bijna al het klinisch onderzoek dat uitgevoerd wordt binnen
1 fase I, 11 fase II, 7 fase III, 7 cohort studies, 2 registratie studies, 2 Biobank studies
MAASTRO. Naast trialconsulten in Maastricht, werden in 2014 ook trial patiënten
en 5 Umbrella studies (studies met een gestandaardiseerde set gegevens). Van de
door de Trialpoli gezien in Venlo en in Heerlen.
38 studies open voor inclusie in 2014, waren er 16 opgezet door MAASTRO zelf
Op het gebied van wetenschappelijk onderzoek binnen de diverse onderzoek divisies:
Het totaal aantal wetenschappelijke publicaties was 73 in 2014, met daarvan
In 2014 heeft een officiële evaluatie van de Trialpoli plaatsgevonden. Hieruit bleek
(Investigator Initiated Trials). In 2014 werden 3738 patiënten gescreend door de
MAASTRO trials, MAASTRO Knowledge Egineering, MAASTRO Physics Research en
3 publicaties in Nature Communications, een vooraanstaand tijdschrift met een
dat de werkzaamheden van de Trialpoli zeer gewaardeerd worden door onderzoekers
Trialpoli om te bepalen of zij in aanmerking kwamen voor trial deelname. In totaal
MAASTRO LAB was 2014 een goed jaar.
Impact Factor hoger dan 10.
en patiënten die deelnemen aan onderzoek.
kwamen 914 patiënten in aanmerking hiervoor, 332 patiënten deden uiteindelijk mee. Dit is bijna 9% van het totaal aantal gescreende patiënten, en maar liefst 36%
Er zijn belangrijke gelden toegekend voor onderzoek, waaronder ruim 1 miljoen
In 2014 hebben 5 PhD-studenten van MAASTRO succesvol hun proefschrift
Een aantal lopende projecten van 2013 liepen door in 2014, zoals het project
van het aantal patiënten dat in aanmerking kwam voor deelname. Daarnaast werden
voor de multidisciplinaire trial: “Elderly with locally advanced Lung cancer: Deciding
afgerond en verdedigd, waaronder als hoogtepunt de cum laude promotie van
“Structurele Outcome-registratie”. In het kader van dit project wil MAASTRO het
1651 patiënten geïncludeerd in een registratie, Biobank of Umbrella studie. 741
through geriatric Assessment on the oPtimal Treatment strategy”. Deze studie heeft
Guillaume Landry met als titel “The sensitivity of radiotherapy to tissue composition
effect van de radiotherapeutische behandeling op korte en lange termijn nagaan.
patiënten werden geïncludeerd in de Biobank studie, 223 van deze patiënten gaven
als doel het optimaliseren en individualiseren van de behandeling van longkanker
and its estimation using novel dual energy CT method”.
Het gaat dan om het effect op overleving, progressie, bijwerkingen en kwaliteit van
speeksel, de overige patiënten gaven bloed; 20 patiënten gaven zelfs beide.
patiënten ouder dan 75 jaar, op basis van een valide en klinisch toepasbare
Bij het belangrijke ESTRO (European Society for Radiotherapy and Oncology)
leven. Hiervoor wordt per tumorlocatie een overzicht opgesteld van welke klinische
geriatrisch screeninginstrument.
congres was er een record aantal van maar liefst 42 MAASTRO bijdrages.
data er verzameld moet worden. Daarnaast worden er vragenlijsten ontwikkeld
MAASTRO is ook deelnemer in het in 2014 opgestarte RADIATE training netwerk.
waarmee ook de ervaren uitkomst door de patiënt kan worden gemeten. In 2014
Dat is een omvangrijk internationaal netwerk, gefinancierd door de EU, waarbinnen
Geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelingen en onderzoek van MAASTRO clinic?
werd data verzameld bij patiënten met long-, hoofd/hals- en rectumtumoren. Late
beginnende onderzoekers de kans krijgen om hun onderzoeksvaardigheden te
Ga naar www.youtube.com en zoek op ‘MAASTRO clinic’, hier zijn verschillende
toxiciteit werd tevens geëvalueerd binnen de PLEM (Poli Late Effecten Mamma
verbeteren, samen te werken met gevestigde onderzoeksteams en hun eigen
animaties te bekijken die een heldere uitleg geven over actueel MAASTRO
carcinoom) en BETER (Informatie over late effecten na de behandeling van
carrièrekansen te verruimen.
onderzoek. Binnen ‘trials’ is in 2014 een wetenschappelijke samenwerking met de
Hodgkinlymfoom) poli’s.
Radio-therapiegroep (het voormalig ARTI-RISO) gezocht. Tijdens een gezamenlijke Het door INTERREG gefinancierde project EuroCAT (Euregionale Computer
Hei-dag zijn 4 projecten geïdentificeerd waarmee een start gemaakt is in 2014.
Dankzij de KWF accreditatie die in 2011 gekregen is wordt het Data Centre
Assisted theragnostics) is in 2014 succesvol afgesloten. Er is een nieuw
Deze 4 projecten zijn een registratie studie (Umbrella long), een pilot studie
MAASTRO (DCM) steeds vaker ingehuurd door externe organisaties voor het
internationaal geavanceerd computer netwerk opgericht waarmee met behulp van
(1x8 Gy wervelbestraling), een radiomics studie en een project gebaseerd op de
verrichten van datamanagement. Zo werd in 2014 het datamanagement verricht
beslissingsondersteunende software de behandeling van kanker wordt verbeterd
Dutch Lung Radiotherapy Audit (DLRA). Daarnaast hebben ook de Datacentra
voor een grote multicenter trial geïnitieerd door het Maastricht Universitair Medisch
alsook klinisch onderzoek wordt geoptimaliseerd.
van MAASTRO en de Radiotherapiegroep de intentie uitgesproken om intensiever
Centrum (MUMC). Daarnaast werd tevens een opdracht binnengehaald voor het
In de afgelopen 4 jaar is een Distributed Learning Network ontwikkeld met een
samen te werken en bv. registraties op elkaar af te stemmen.
uitvoeren van datamanagement voor een multicenter trial van Radboud UMC, en zal
wereldwijde impact, veelal geciteerd op internationale bijeenkomsten. EuroCAT is
Zoals ook in 2013 blijft de Trialpoli zich verder ontwikkelen en worden de taken
DCM betrokken zijn bij de uitvoering van project coördinatie en datamanagement
een zeer succesvol project gebleken, dat nu verder zal worden uitgerold. Onder
van de Trialpoli steeds verder uitgebreid. In 2014 bestond de Trialpoli uit een trial
van een grote Alpe d’Huzes studie.
Vanaf 2014 worden deze percentages op een andere manier berekend met behulp van
andere binnen Nederland door middel van project duCAT, gefinancierd door STW.
physician assistant en een trial assistent. Zij zijn verantwoordelijk voor de logistieke
In 2014 waren er 38 studies open voor inclusie: 3 pilot/haalbaarheidsstudies,
cijfers uit de Trialpoli.
82
Figuur 1: Het percentage geïncludeerde trial patiënten en patiënten in de Biobank.
MAASTRO 2014 | 83
De in 2010 opgerichte divisie Knowledge Engineering heeft als doel medische
Op het gebied van geavanceerde beeldvorming werd een studie gedaan om de
Voor het MAASTRO lab was 2014 wederom een interessant jaar. Er waren
bestraalde gebied ook gevoeliger werden. De resultaten leidden ertoe dat er begin
informatica als onderzoeksdiscipline binnen MAASTRO te realiseren. Het
voordelen van gecombineerde beeldvorming met FDG-PET, hypoxie-PET en perfusie
16 publicaties in wetenschappelijke tijdschriften, 5 nieuwe grants, 3 medewerkers
2015 al een start wordt gemaakt met een fase 1 klinische studie in uitbehandelde
onderzoek richt zich op het ontwikkelen van wereldwijde IT infrastructuren om grote
CT voor longkankerpatiënten in kaart te brengen. De overlap en relatieve grootte
ontvingen reisbeurzen en in de loop van het jaar starten 5 nieuwe medewerkers.
patiënten met oligometastasen. Binnen de projectgroep gentherapie werden nieuwe
hoeveelheden klinische data te delen met andere instituten. ‘Machine learning’
van actieve gebieden in deze drie beeldvormingsmodaliteiten werd bestudeerd.
MAASTRO lab startte ook haar eigen website, www.maastrolab.nl. De stafleden
stammen ontwikkeld van C. sporogenes die het enzym nitroreductase tot expressie
technieken worden ingezet om modellen uit deze data te leren die het verwachte
Technieken voor duale-energie CT werden verder ontwikkeld. Er werd een studie
Dr. Theys and dr. Dubois werden bevorderd tot assistant professor (UD) en Dr.
dat een niet-toxische prodrug kan omzetten in een toxisch chemotherapeuticum.
resultaat (tumor controle, bijwerkingen) van een therapie kunnen voorspellen. In
opgestart met Philips ivm 4D echografie om inter- en intrafractie beweging te meten
Rouschop and Dr. Vooijs haalden hun BKO; een bevoegdheid voor het geven van
In modellen konden deze bacteriën effectief kanker reduceren in combinatie met
2014 is verder gegaan met het inzetten van Semantisch Web technologie voor het
bij prostaatkanker.
onderwijs aan een Nederlandse universiteit. In het onderzoek werden belangrijke
bestraling. De resultaten werden gepubliceerd samen met de groep van Minton
stappen gezet in het verbeteren van experimentele modellen voor long en
in de UK in the tijdschrift Oncotarget. Doel is om uiteindelijk om een Fase 1
oplossen van het internationaal uniform delen van data, waarbij in 2014 vooral beeldvorming een aandachtspunt is geweest. Daarnaast is er verder gewerkt
Op het gebied van brachytherapie werd een grondige studie gedaan om de
breinkanker die gebruikt werden voor het testen van combinatie therapieën en
klinische studie te starten. Recent is een protocol ontwikkeld voor de productie van
aan “distributed learning” waarbij er geleerd kan worden van data zonder deze
transitdosis (stralingsdosis afgegeven door een brachytherapiebron tussen
daaraan gekoppeld werd een model opgezet om snel en effectief nieuwe combinatie
de C. sporogenes met een bedrijf dat clostridium kan produceren onder “Good
te verplaatsen. Het project overzicht van Knowledge Engineering is: succesvolle
de zg dwell posities in) te kwantificeren.
therapieën te testen in vitro.
Manufacturing Process (GMP)” condities, een voorwaarde voor gebruik in mensen.
Ministry of Health NSW)), start van het duCAT (NL-STW) en chinaCAT (USA-
Op het gebied van preklinische studies met kleine proefdieren, in samenwerking
Tevens werd een start gemaakt om de effecten van combinatie therapieën op
Varian) project en het uitvoeren van diverse projecten (VATE (USA-Varian),SeDi
met MAASTRO LAB, werd een boost studie in ratten afgerond. Rattumoren werden
normaal long weefsel te gaan onderzoeken. Dhr. Jutten verdedigde zijn proefschrift
(EU-EUROSTARS, www.semant-dicom.org), EURECA (EU-FP7, www.eurecaproject.
met verschillende boostschema’s bestraald, waarbij ontdekt werd dat het potentiële
over de rol van EGFRvIII expressie in glioblastome multiforme (GBM). Jutten
eu), Radiomics (USA-NIH, www.radiomics.org), Dutch Lung Radiotherapy Audit
positieve effect van een stralingsboost volledig teniet kan gedaan worden als
vond dat hoge EGFRvIII expressie glioblastoma tumoren gevoeliger maakt voor
(NL-NVRO, www.clinicalaudit.nl/dlra/), TraIT (NL-CTMM, www.ctmm-trait.nl),
de minimale tumordosis onder een bepaalde waarde valt. De tumor groeit dan
een combinatie therapie van bestraling en chloroquine. Tevens werd ontdekt dat
Cancerdata (NL-MAASTRO, www.cancerdata.org), MISTIR (NL-MAASTRO, www.
sneller door dan bij een uniforme bestraling. Dit heeft mogelijk gevolgen voor
cellen onder lage zuurstof condities blaasjes afscheiden die signaal moleculen
mistir.info) en PRODECIS (NL-MAASTRO, www.prodecis.nl). Het project euroCAT
boostbestraling van kankerpatiënten, wat een goed voorbeeld is van het nut van
bevatten die onder andere bloedvatvorming kunnen stimuleren. Het concept
(EU-Interreg, www.eurocat.info) is in 2014 afgesloten.
preklinische studies met de precisie beeldgeleide apparatuur die MAASTRO tot hun
van window-of-opportunity trials werd geïmplementeerd binnen het onderzoek
beschikking heeft. Tevens werd in 2014 een gloednieuwe bioluminiscentiecamera
van hypoxie-geactiveerde prodrugs, waarbij een hypoxia PET-CT scan na prodrug
Binnen fysica research werden in 2014 op het gebied van dosisgeleide therapie
in gebruik genomen, die bv kan gebruikt worden om tumorgroei zeer gevoelig
behandeling de effectiviteit van het medicijn kon aantonen in vergelijking met de
verder methodes ontwikkeld voor meten van tijdsafhankelijke dosisdiscrepanties
te meten. Er werd ook een congres georganiseerd in Vancouver over dit soort
scan voor behandeling. Een duidelijke daling in hypoxische fractie werd gevonden
in patiënten. Er werd software ontwikkeld om dosisafwijkingen ten gevolge van
onderzoek.
na behandeling, waardoor tumoren ook gevoeliger werden voor bestraling. Deze
nieuwe subsidie-aanvragen (Cloud-Atlas (EU-EUROSTARS), ozCAT (Australia-
wijzigingen in anatomie te bestuderen. Een studie met 60 longkankerpatiënten liet
resultaten zijn recent gepubliceerd in Clin Cancer Research. Een tweede publicatie
duidelijk de relatie zien tussen anatomische wijzigingen en dosisfouten. Er werd een
Tenslotte mogen 3 mensen van Fysica Onderzoek zich sinds 2014 Doctor noemen,
in hetzelfde tijdschrift beschrijft de spectaculaire effecten van radiotherapie
contract beklonken met Varian voor de ontwikkeling van commerciële software voor
een van hen behaalde zijn graad met de cum laude onderscheiding.
gecombineerd met Immunotherapie. In vivo experimenten toonden aan dat
dosismetingen. 84
tumoren verdwenen en niet terugkwamen na behandeling en dat tumoren buiten het MAASTRO 2014 | 85
Hoofdstuk 3 | Financiële informatie FINANCIËLE RESULTATEN
FINANCIËLE POSITIE
De MAASTRO groep sluit het boekjaar af met een positief resultaat van € 1.546.000.
vormen. De overige bedrijfsopbrengsten zijn met € 128.000 (3,8%) afgenomen,
In onderstaande tabel is de ontwikkeling van de belangrijkste financiële ratio’s
Vanwege het gewijzigde risicoprofiel van de zorgsector, de onzekerheden
Dit is een samenvoeging van het resultaat van stichting MAASTRO clinic
wat grotendeels te verklaren is door incidentele opbrengsten in 2013.
samengevat. Deze hebben betrekking op de enkelvoudige jaarrekening van
op het gebied van financiering/bekostiging en de voorgenomen plannen
MAASTRO clinic.
om een protonencentrum te realiseren, is het beschikken over voldoende
(€ 1.527.000 positief) en van het resultaat van de steunstichting MAASTRO Cancer Foundation (€ 19.000 positief). In voorgaande jaren was het niet noodzakelijk de
De totale bedrijfslasten nemen in 2014 toe met € 28.000 (0,1%) tot € 28.161.000.
resultaten van de steunstichting in de jaarrekening van MAASTRO clinic mee
Belangrijke ontwikkelingen en gebeurtenissen daarbinnen zijn de volgende:
te nemen, in 2014 is dit gewijzigd omdat de steunstichting een kapitaalbelang in
• D e personeelskosten stijgen met € 203.000 (1,3%) tot € 16.351.000. Hierin is het
Resultaatratio eigen vermogen heeft de stichting in dit kader weer een belangrijke stap voorwaarts
MAASTRO Innovations B.V. heeft verkregen. Het resultaat van MAASTRO clinic over 2014 is ca. 5% verbeterd ten opzichte van
weerstandsvermogen van groot belang om de financiële continuïteit van de stichting 2014 2013
te kunnen waarborgen. Door de toevoeging van het positieve jaarresultaat aan het
effect begrepen van de 3% groei van het gemiddeld aantal fte. In 2013 was een
Resultaatratio (netto resultaat / totaal opbrengsten)
4,9%
4,7%
kunnen zetten. De financiële ratio’s laten over de gehele breedte een duidelijke
ontslagvergoeding van € 375.000 in de personeelskosten verwerkt.
Resultaat boekjaar (x € 1.000)
1.527
1.454
verbetering zien en duiden op een solide financiële positie.
Totaal opbrengsten (x € 1.000)
30.907
31.078
• D e overige bedrijfskosten nemen met € 512.000 (7,1%) toe tot € 7.772.000.
het resultaat over 2013 (€ 1.454.000). Het is daarnaast fors hoger dan het resultaat
De belangrijkste component hiervan is het incidenteel onderhoud aan diagnostische
dat intern voor dit boekjaar was begroot (€ 800.000). Dit laatste hangt samen met
apparatuur, dat in 2014 een eenmalige kostenpost van € 322.000 opleverde.
Solvabiliteit
de voorzichtige schatting van de DBC opbrengsten in de begroting. Op het moment
KASSTROMEN EN FINANCIERING
Solvabiliteit (eigen vermogen / balanstotaal)
19.7%
16,7%
De netto kasstroom van MAASTRO clinic is over 2014 € 10,3 miljoen positief
dat de begroting wordt opgesteld zijn de onderhandelingen met de zorgverzekeraars
De financiële lasten zijn in 2014 € 273.000 lager dan in 2013. Dit hangt samen met
Eigen vermogen (x € 1.000)
10.137
8.611
(geconsolideerd: € 10,5 miljoen). Dit is vooral toe te schrijven aan de positieve
namelijk nog in volle gang en bestaat grote onzekerheid over de uitkomsten
de reguliere aflossingen op de leningenportefeuille en de sterke verbetering van de
Balanstotaal (x € 1.000)
51.542
51.664
kasstroom van de operationele activiteiten. Belangrijke onderdelen daarvan zijn de
daarvan.
liquiditeitspositie.
Vermogensratio (eigen vermogen / totaal opbrengsten)
32,8%
27,7%
ontvangsten van de transitievergoedingen over 2012 en 2013 en de overschrijdingen
Eigen vermogen (x € 1.000)
10.137
8.611
van de met zorgverzekeraars gemaakte afspraken over omzetplafonds. De
Totaal opbrengsten (x € 1.000)
30.907
31.078
verwachting is dat de overschrijdingen van de omzetplafonds in de loop van 2015
De totale bedrijfsopbrengsten van MAASTRO clinic zijn in 2014 met € 172.000 (0,6%) gedaald tot € 30.907.000. De opbrengsten uit de patiëntenzorg zijn
met de verzekeraars zullen worden verrekend.
uitgekomen op een bedrag van € 27.648.000 en daarmee nagenoeg gelijk aan
Liquiditeit
voorgaand jaar. In 2013 was in deze opbrengsten nog een incidentele vergoeding
Current ratio (vlottende activa/kortlopende schulden)
1,2
1,0
van € 2.861.000 uit hoofde van de transitiebekostiging in begrepen, de scherpe
Vlottende activa (inclusief liquide middelen) (x € 1.000)
12.976
10.024
onderhandelingen met de zorgverzekeraars hebben ertoe geleid dat de reguliere
Totaal kortlopende schulden (x € 1.000)
10.716
9.959
tariefafspraken in 2014 een toereikende dekking voor de patiëntenzorgactiviteiten
86
MAASTRO 2014 | 87
Hoofdstuk 5 | Maatschappelijke aspecten van ondernemen
Hoofdstuk 4 | Risicoparagraaf
ALGEMENE MAATSCHAPPELIJKE ASPECTEN In MAASTRO clinic wordt sinds 2010 risicobeheersing als integraal en gestructureerd proces middels integraal risicomanagement uitgevoerd, ook vaak aangeduid als ‘enterprise
Met belanghebbenden en hun vertegenwoordigers (patiënten, werknemers,
eens de financiële incentive die het programmabureau Maastricht-Bereikbaar
risk management’ (ERM). Zorginstellingen die op effectieve wijze ERM implementeren kunnen beter hun integriteit, deskundigheid, integere bedrijfsvoering, financiële zekerheid en
samenwerkingspartners, omgeving/maatschappij) is structureel overleg ingevuld,
geeft voor elke gereden woon-werk kilometer per eBike.
transparantie waarborgen. Risicobeheersing als integraal en gestructureerd proces is relatief nieuw, zeker voor de zorgsector. Integraal risicomanagement wordt vaak aangeduid als
waarmee hun invloed in toekomstig beleid verwerkt kan worden.
Op facilitair gebied wordt MVO reeds langere tijd gepraktiseerd. Zo is er een plicht
‘enterprise risk management’ (ERM). Het managementteam van MAASTRO clinic identificeert risico’s aan de hand van 45 portfolio-items. Per trimester wordt de stand van zaken
tot energiemonitoring. Energiebesparende maatregelen worden standaard ingevoerd
hiervan verwerkt in een overzichtelijk ERM-document. In 2014 zijn er 72 risico’s geïdentificeerd waarvan 19 als kritisch waren aangegeven. Voor ieder risico zijn verbetermaatregelen
als ze een terugverdientijd van 3-5 jaar hebben. Er is een lijst van maatregelen die
uitgezet. 22 acties zijn niet in het jaar 2014 afgerond en daardoor wederom meegenomen naar 2015. Hieronder als voorbeeld een uitsnede uit het ERM-document met kritische risico’s.
88
MAATSCHAPPELIJKE DOELEN
reeds in 2014 genomen zijn en een overzicht van acties die in 2015 doorgevoerd
Voor MAASTRO clinic is het belangrijk dat er voor onderzoek naar kanker
worden.
Patiëntveiligheid is in MAASTRO sinds 2002 geborgd via het
voldoende middelen ter beschikking zijn. MAASTRO clinic maakt zich daarom
veiligheidsmanagementsysteem (VMS) waarin verschillende
sterk voor fondsenwerving ten behoeve van de Stichting Cancer Foundation en
Tot slot is er een aantal goede doelen waarvoor MAASTRO haar medewerkers de
risico-assessments en tools zijn geïntegreerd. Het VMS
daarnaast ook voor de Health Foundation Limburg. Verder participeert MAASTRO
ruimte geeft om zich tijdens werktijd voor in te zetten. Dit zijn onder anderen de
is sinds 2008 gecertificeerd door Lloyds register. Het jaar
clinic in de SIM (Samenwerkende Industriële partners Maastricht), waarmee
Roparun en de Omloop van de Hoop.
2014 is gebruikt om een verdere invulling te geven aan de
samen met andere partners in de omgeving vragen worden opgepakt die vanuit de
invoering van het kwaliteitssysteem (KMS) volgens NEN 15224.
samenleving op hen afkomen.
Hieronder volgt een opsomming van een aantal verschillende
MILIEUASPECTEN
kwaliteits- en veiligheidselementen die systematisch worden
MAASTRO clinic, UM en azM hebben in 2006 een milieu convenant afgesloten en
ingezet in MAASTRO clinic: site visits/visitaties/audits,
DEELNAME MAASTRICHT – BEREIKBAAR
hebben gezamenlijk een complexvergunning Milieu aangevraagd en gekregen.
cliënttevredenheidonderzoeken waaronder kaartensysteem
Naast participatie in een van de werkgroepen van Maastricht-Bereikbaar heeft
Vier tot zes keer per jaar komen de milieucoördinatoren bij elkaar. De Raden van
en patiënten enquête, serviceconceptontwikkeling,
MAASTRO clinic als een van de betrokken partijen het regioconvenant Maastricht-
Bestuur van de betrokken organisaties komen jaarlijks bij elkaar.
klachtenmanagement, documentenbeheer, cliëntenraad,
Bereikbaar mede ondertekend en heeft zich eraan gecommitteerd om een bijdrage
wachttijdenregistratie, projectenbureau, rapportages Inspectie,
te leveren in het opvangen van 10% groei van automobiliteit in de spits tussen 2010-
In de complexvergunning zijn alle milieu gerelateerde zaken geëxpliciteerd
veiligheidsmanagement, complicatiebespreking, HR,
2016. MAASTRO clinic heeft in 2014 haar deelname voortgezet. Een sprekend
en daarmee toetsbaar gemaakt: afvalstromen, afvalwater, geluidsproductie,
onderhoud en kwaliteitscontroles apparatuur, NEN 3140, BHV,
voorbeeld is de deelname aan het project ‘Burn Fat Not Fuel’ waarbij werknemers
verkeersfrequentie en type, gevaarlijke stoffen, opslag stoffen en energieverbruik.
leveranciersbeoordelingen, informatiebeveiliging en de jaarlijkse
die overstappen van de auto naar de eBike als vervoermiddel voor woon-werkverkeer
Ook wordt gezamenlijk conform het gestelde in de complexvergunning een milieu
managementbeoordeling van het VMS en KMS.
een aantrekkelijk financieel voorstel ontvangen. MAASTRO verdubbelt hierin nog
jaarverslag opgesteld en ingeleverd bij de gemeente Maastricht. MAASTRO 2014 | 89
Hoofdstuk 6 | Overige informatie
In 2014 is, samen met de partners van de complexvergunning, het Milieubeleidsplan
Het gebouw bestaat uit drie bouwdelen welke brand technisch gezien
2015-2017 opgesteld. Implementatie van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
gecompartimenteerd zijn, dit geldt ook voor de twee trappenhuizen en twee
(MVO) is een actiepunt dat direct door MAASTRO clinic overgenomen dient te
noodtrappenhuizen in het gebouw. In totaal zijn dus per verdieping zeven
worden. De afdeling Inkoop zal in het op te stellen Inkoopbeleid concrete MVO
brandcompartimenten aanwezig. Deze brandcompartimenten worden jaarlijks
KWALITEITSSYSTEEM
doelstellingen en actiepunten benoemen. Tevens vindt afstemming plaats op dit
gecontroleerd en dan vooral het correct sluiten van de branddeuren (aangestuurd
Het jaar 2014 is verder gebruikt om het kwaliteitssysteem EN 15224 uit te zetten
Beoordelingsresultaat:
punt met de afdeling P&O.
door het brandmeldpaneel) en de het intact zijn van de brandwerende sparingen.
binnen MAASTRO clinic. In dit jaar zijn er meerdere presentaties verricht over het
Het is aantoonbaar dat de organisatie de instrumenten van het VMS adequaat inzet.
MAASTRO clinic heeft een eigen ontruimingsplan en participeert in de
te implementeren kwaliteitssysteem. Hieronder volgt een overzicht van de meest
Verbetermaatregelen die n.a.v. het incident met de onjuiste bestralingsdoses zijn
calamiteiten organisatie van het azM. De calamiteitenorganisatie van het azM is
opvallende positieve ontwikkelingen met betrekking tot het KMS.
ingezet, hebben alle de score “goed” gekregen van de Inspectie. De Inspectie heeft
BRANDVEILIGHEID
georganiseerd rond de beveiliging van het azM en is 24 uur per dag, 7 dagen per
- Kwaliteitsdoelstellingen zijn benoemd voor 2014 en samengevoegd met het
hiermee de melding afgesloten.
In 2014 heeft MAASTRO clinic het certificaat voor de brandmeldinstallatie
week aanwezig en inzetbaar. MAASTRO clinic beschikt over veertien opgeleide
ontvangen.
BHV’ers. Dit aantal is in 2001 en 2012 verhoogd om te zorgen dat tijdens de hele bedrijfstijd (7.30 tot 21.30 uur) opgeleide BHVérs aanwezig zijn.
document veiligheidsdoelstellingen; - Normen volgens convenant veilige toepassing medische technologie voor MAASTRO beoordeeld en verder uitgerold;
Het management beoordeelt de doeltreffendheid van het systeem gemiddeld als “goed”. Cliënten worden actief betrokken bij het cliëntveiligheidsbeleid.
In het kader van brandveiligheid wordt ook gekeken naar de organisatie rond
Jaarlijks worden alle onderdelen in het kader van de certificering van het systeem
- Interne audit uitgevoerd op basis hygiëne en kleding beleid;
Er zijn geen Major of Minor NC’s geconstateerd.
brandveiligheid en naar beheer en borging.
door een externe firma gecontroleerd. Daarnaast controleert facility management
- Kwaliteit prestatie indicatoren (KPI’s) zijn vastgesteld conform kwaliteitssysteem;
De organisatie voldoet aan de richtlijn en kan voorgedragen worden voor
De brandveiligheid binnen het gebouw wordt door vier onderdelen geborgd:
alle branddeuren en brandwerende sparingen.
- Verantwoordelijkheden m.b.t. toezicht op normveranderingen zijn vastgelegd;
hercertificering.
1. totaal detectie in combinatie met digitaal brandmeldpaneel;
- Digitaal normportaal aangeschaft en ingericht;
2. brandcompartimentering;
- Kwaliteitsmanagementbeoordeling over het jaar 2013 verricht door directeur
3. calamiteitenorgansiatie;
VOORBEREIDING OP RAMPEN EN CRISIS IN DE REGIO
3. controle brandmeldsysteem en brandwerende sparingen.
Om in de regio een adequaat beleid te kunnen voeren, moet er inzicht zijn in de aanwezige risico’s, zowel in de regio als daarbuiten (15 km). Dit regionaal
bedrijfsvoering; - Onderhandelingen opgestart met certificeerde instanties ten behoeve van kwaliteitssysteem beoordeling;
Daarnaast is ook dit jaar integraal risicomanagement (oftewel Enterprise Risk Management (ERM)) verricht binnen MAASTRO waarbij onder andere door het bestuurlijk management team de bedrijfsrisico’s in kaart zijn gebracht en waarbij interventies zijn benoemd. Hierin is MAASTRO ook een van de eerste zorginstellingen
Iedere ruimte binnen MAASTRO clinic is voorzien van een brandmelder
risico profiel bestaat uit een risico-inventarisatie en een risicoanalyse, waarbij de
welke aangesloten is op een achter de centrale receptie geplaatst digitaal
inventarisatie input is voor de analyse. Het risicoprofiel beoogt de bestuurders
internationaal, speelt MAASTRO een grote rol in het uitdragen van Risico en veiligheid
brandmeldpaneel. Dit brandmeldpaneel is verbonden met de 24 uur post van
inzicht te verschaffen in de regio specifieke veiligheidsrisico’s alsmede in de
in de vorm van het geven cursussen en ondersteuning. In 2014 is onder andere
het naastgelegen academische ziekenhuis Maastricht en daarmee ook met de
wijze waarop deze zich ten opzichte van elkaar verhouden qua impact en
VEILIGHEIDSSYSTEEM
een bijdrage geleverd aan een meerdaagse ESTRO training (Comprehensive risk
brandweer Maastricht. Bij een brandmelding is de brandweer binnen 3 minuten
waarschijnlijkheid.
Sinds 2008 heeft MAASTRO een gecertificeerd veiligheidsmanagementsysteem
management in radiotherapy) in Poznan, Polen. Tevens wordt door MAASTRO clinic
aanwezig. Binnen alle compartimenten worden middels A3 borden de
In 2011 is afgesproken met de vertegenwoordiger van het azM dat MAASTRO clinic
(VMS) door Lloyds Register getoetst. Op 27 augustus 2014 heeft een hercertificering
de Belgische implementatie van het meldingssysteem PRISMA binnen het radiotherapie
vluchtwegen aangeduid.
zich door het azM in de Veiligheidsregio Zuid-Limburg laat vertegenwoordigen.
plaats gevonden met volgende positief resultaat:
verband PRISMA-RT ondersteunt in de vorm van scholingsbijeenkomsten.
90
- Interne auditplanning opgesteld voor het jaar 2014.
en daarmee ook voorbeeld stellend. In de radiotherapie, zowel nationaal als
MAASTRO 2014 | 91
Op het gebied van kwaliteitsindicatoren worden door diverse instanties indicatoren
In 2014 zijn er in totaal 249 groene kaarten binnengekomen (132 in Maastricht,
OPLEIDING EN ONDERWIJS
uitgevraagd. Vele indicatoren zijn echter toegespitst op ziekenhuiszorg en niet op
117 in Venlo), 48 gele kaarten (28 in Maastricht, 20 in Venlo) en 45 rode kaarten
MAASTRO hecht veel waarde aan onderwijs; over radiotherapie en oncologie in de
De thema’s van het strategisch opleidingsplan zijn:
radiotherapeutische instituten. Over 2014 zijn gegevens aangeleverd aan de IGZ,
(32 in Maastricht en 13 in Venlo). De afname in het percentage rode kaarten is voor
praktijk maar ook ten aanzien van wetenschappelijk onderzoek.
1. aantonen en matchen van het kwalificatieniveau van de medewerkers,
Zichtbare Zorg, NVRO, NVKF, NABON en IKNL.
Maastricht statistisch significant (p=0,005). In Venlo is het verschil niet statistisch
MAASTRO clinic heeft een opleidingserkenning voor het opleiden van AIOS,
2. sturing meer bij medewerkers leggen en
significant. Het percentage groene kaarten (op het totale aantal kaarten) is in
KLIFIO’s, duale leerlingen MBRT, inservice leerlingen radiotherapeutisch laborant
3. het verder bevorderen van veilig werken.
CALAMITEITENMELDING INSPECTIE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG (IGZ)
Maastricht in 2014 significant hoger dan in 2013 (p=0,005), terwijl het verschil in
en physician assistants. Daarnaast levert MAASTRO een volle fte onderwijs aan
In 2014 is één calamiteit in de patiëntenzorg gemeld bij de Inspectie voor de
Venlo niet statistisch significant is.
studenten geneeskunde en biomedische wetenschappen aan de Universiteit
Het organisatieonderdeel dat gaat faciliteren om de gestelde doelen uit het
Gezondheidszorg. Dit incident is uitgebreid onderzocht middels een prisma
Naar aanleiding van de ontvangen gele en rode kaarten zijn er diverse acties
Maastricht. De onderwerpen variëren van oncologie tot ontwikkelingsbiologie, zowel
strategisch opleidingsplan te halen heet MAASTRO School. 2014 is gebruikt om
analyse. Op basis van de analyse zijn acties uitgezet om vergelijkbare incidenten
uitgezet, waaronder de ontwikkeling van een service concept voor patiënten,
artsen, klinisch fysici als onderzoekmedewerkers verzorgen de colleges en practica.
MAASTRO School vorm te geven, hetgeen erin geresulteerd heeft dat het nu een
te vermijden en zijn de betrokken patiënten geïnformeerd. Over de analyse en de
plaatsen van een fietsenrek voor patiënten, opruwen van de vloer van de
Ook geeft MAASTRO structureel een onderwijsblok aan studenten biomedische
apart onderdeel binnen MAASTRO vormt, met een eigen budget en eigen personeel.
uitgezette acties is naar tevredenheid van de IGZ gerapporteerd.
parkeergarage. Daarnaast wordt er, t.a.v. de bereikbaarheid van de locatie Venlo,
technologie van de Technische Universiteit Eindhoven. Ook biedt MAASTRO
Een opgericht en goedwerkend stagebureau zorgt voor programma’s op maat ten
uitgezocht welke mogelijkheden er zijn voor alternatieve ingangen tot het
plek en begeleiding aan studenten van diverse opleidingen voor een stage of
aanzien van rondleidingen en dergelijke.
PATIËNTTEVREDENHEID
gebouw (zodat de loopafstand verkleind kan worden) en wordt het beleid m.b.t.
onderzoeksproject in het kader van hun Bachelor of Master opleiding.
In 2014 zijn tevens de jaargesprekken verbeterd en is het Persoonlijke Ontwikkelings
In de wachtkamers van MAASTRO clinic staan sinds 15 oktober 2009 meldzuilen
chemopatiënten onder de loep genomen samen met een ARBO hygiëniste.
voor patiënten (sinds juli 2012 ook in Venlo). Dit laagdrempelige feedback systeem
Plan (POP’s) ingevoerd. Daarvoor is voorlichting gegeven aan het voltallige In 2014 heeft MAASTRO clinic het strategisch opleidingsplan geschreven voor
personeel. De jaargesprekken verlopen naar tevredenheid, er zal echter in de
werkt met behulp van groene, gele en rode kaarten. Door middel van een groene
Patiënten hebben naast bovenstaande de mogelijkheid om een klacht
de periode 2014-2017. Als basis daarvoor diende de strategie van MAASTRO
komende jaren nog een verbetering moeten optreden in het vertalen van de POP’s
kaart kan een patiënt aangeven ‘dit is goed’, een gele kaart geeft aan ‘dit kan beter’
ter beoordeling voor te leggen aan een door de zorgaanbieder ingestelde
2013-2017. De strategie is ontleed op onderdelen die relevant zijn voor opleiden en
in concrete leer- en opleidingstrajecten voor de medewerkers. P&O zal daarin een
en een rode kaart geeft aan ‘dit kan echt niet’. Binnen een week wordt vervolgens
klachtencommissie.
leren. Deze zaken zijn gekoppeld aan een aantal actuele onderwerpen, waaronder
stimulerende en faciliterende rol hebben.
contact opgenomen met de patiënt die een gele of rode kaart heeft gegeven om
In het verslagjaar werd één nieuwe klacht bij de commissie ingediend. Ook werden
het Veiligheidsplan 2014-2017, het Cultuurontwikkelingsplan en mogelijke
samen te kijken of en hoe het probleem dat gemeld wordt kan worden opgelost.
er in het verslagjaar nog 2 klachten uit 2013 afgehandeld. De ingediende klachten
organisatiewijzigingen in de toekomst. Naar aanleiding van het strategisch
Vanuit verschillende geledingen worden processen als skillslab, hard en soft skills
De gele en rode kaarten worden geanalyseerd op basis van subcategorieën. Grofweg
hadden betrekking op het medisch handelen, de bejegening van de patiënt en de
opleidingsplan is een subsidie van het Ministerie van VWS ontvangen vanuit de
per functie en leer- en ontwikkeltrajecten op een lijn gebracht.
is er een indeling te maken in kaarten die betrekking hebben op facilitaire zaken en
wijze van communiceren. De drie klachten werden in het verslagjaar afgesloten,
regeling Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Personeel Ziekenhuiszorg.
kaarten die betrekking hebben op het primaire proces. Deze categorieën zijn weer
waarvan 1 met een uitspraak na een hoorzitting en 2 door bemiddeling. In de
Vooraleer het strategisch opleidingsplan te schrijven, zijn eerst de centrale thema’s
Binnen de radiotherapeutisch laborantengroep is er één service leerling die de
verder onderverdeeld in subcategorieën. Deze onderverdeling maakt het mogelijk
hoorzitting werden 3 klachtonderdelen behandeld. Twee klachtonderdelen werden
in het strategisch personeelsbeleid benoemd:
opleiding heeft kunnen afronden. Begin volgende jaar volgt de tweede. Twee
om in de tijd ontwikkelingen preciezer aan te duiden.
ongegrond verklaard en een 3e onderdeel werd gegrond verklaard. Naar aanleiding
1. inzet op het verhogen van de bevlogenheid en tevredenheid van de medewerkers,
leerlingen zijn er vervolgens als gediplomeerd laborant in dienst getreden. Vanwege het brede karakter van duaal en voltijd opleiden ten opzichte van inservice opleiden is er besloten, om in 2015 twee duale leerlingen te laten starten. Als altijd
van de klachten werden twee aanbevelingen aan de Raad van Bestuur gedaan. Er
2. persoonlijke ontwikkeling, carrière en talent en
Maandelijks wordt een terugkoppeling van de kaarten aan belanghebbenden binnen
kwam de commissie geen enkel voorval ter kennis dat aanleiding zou vormen een
3. duurzaam personeelsbeleid.
de organisatie gestuurd, daarnaast worden er kwartaal- en jaaranalyses gemaakt.
melding bij de inspectie te doen.
92
MAASTRO 2014 | 93
kunnen er daarnaast maximaal 8 stagiaires per jaar vanuit de MBRT voltijd opleiding
In 2014 waren er 2 Klinisch Fysici In Opleiding (Klifio), zij zijn klaar in 2015 resp.
worden de huidige competentiekaarten vervangen door bekwaamheidsnivo’s,
patiënten, benadering en begeleiding van patiënten, de patiëntveiligheid en de
hun 20 weekse stage bij MAASTRO clinic lopen.
2017. Ook zijn er binnen het cluster 2 Klifio’s van het Catharina Ziekenhuis
waarbij nog beter de groei van individuele AIOS gedurende zijn/haar opleiding
psychosociale zorg ten behoeve van de patiënten van MAASTRO clinic.
Al deze op te leiden laboranten in spee dienen ook individueel op een locatie
Eindhoven voor een langere stage bij MAASTRO geweest, projecten waar naast
gemonitord kan worden. Dit heeft ook al geresulteerd in individuele korting op de
Op basis van deze uitgangspunten heeft de CR met de Raad van Bestuur van
af te studeren en doorgaans gebeurt dat bij de “eigen” radiotherapie-instelling.
klinisch resultaat ook wetenschappelijke output uit kwam.
opleidingsduur op basis van behaalde competenties, zoals sedert juli 2014 mogelijk
gedachten gewisseld en geadviseerd over het beleidsplan en bijbehorende begroting
Zoals landelijk de tendens dient dit op een hoger niveau dan voorafgaande jaren
Vanuit de beroepsvereniging NVKF is een herstructurering van de opleiding tot
is op basis van de nieuwe regelgeving voor individualisering opleidingsduur. Hierbij
2015, de voortgang en resultaten van het kaartensysteem voor patiënten, het project
te gebeuren. Daarbij wordt er niet alleen meer van de student gevraagd, maar
klinisch fysicus gestart. Hierbij wordt ingezet op verhoging van de kwaliteit en
is het doel om de opleiding tot radiotherapeut met 6 maanden te verkorten voor
Serviceconcept patiënten, de invoering van het nieuwe EPD. Voorts heeft de CR
zeker ook van de begeleiding (fysici, artsen, praktijkopleiding en laboranten). Dit
vereenvoudiging van de toewijzing van opleidingsplaatsen. Een van de middelen
80% van de AIOS in 2022.
overlegd over de interne en externe ontwikkelingen en werd de CR geïnformeerd
resulteert in soms wel 16 afstudeerders per jaar met veel “nakijkwerk”. Om hierbij
die hier voor worden gebruikt is het formeren van opleidingsclusters waarin de
over Risico en Veiligheid in de patiëntenzorg door het Patiëntveiligheidsteam.
zoveel mogelijk winst te behalen voor MAASTRO, is een master (Msc) betrokken
verschillende geldingen van Klinisch Fysici vertegenwoordigd zijn. De eerste
Daarnaast heeft het jaarlijkse overleg plaatsgevonden met het door de CR
bij het afstuderen. Zij bewaakt het overkoepelende niveau van het afstuderen, is
gesprekken hiervoor zijn in de regio reeds gevoerd, waarbij collega-opleiders
ONDERNEMINGSRAAD
contactpersoon met school, alsmede met artsen en fysici intern. Verder onderzoekt
van de vakgebieden audiologie, radiodiagnostiek, nucleaire geneeskunde en
Door de Ondernemingsraad werd instemming verleend aan de voorstellen
zij draagvlak en doelmatigheid van afstudeerprojecten.
algemene klinische fysica de intentie hebben uitgesproken om een cluster te
betreffende ‘Peer-to-Peer feedback bij de laborantengroep’, ‘Strategisch
vormen. In de praktijk is er al een lessencyclus opgezet die inhoud geeft aan het
Opleidingsplan’ en ‘Aanpassing wervings- en selectiebeleid’.
Ook op het gebied van e-learning zijn mooie resultaten behaald. In 2014 zijn
gemeenschappelijk deel van de opleiding van alle richtingen. In 2015 zal dit verder
e-learning modules voor matching skills ontwikkeld. Het doel is radiotherapeutisch
uitgewerkt worden. Het ontwikkelen van kwaliteitsinstrumenten zoals 360 graden
Advies werd verstrekt over ‘een op te richten andere onderneming plus de
laboranten op te leiden op gebied van matching procedures. Het e-Lab omvat
feedback die helpen om een goede PDCA cyclus te verwezenlijken was en blijft een
rechtsvorm’, ‘de organisatorische herindeling afdeling Technical innovation and
klinische lessen, interactieve leeractiviteiten, oefenen, casuïstiek en (zelf-)
aandachtspunt. Conform de aanbeveling van de opleidingsvisitatie werden de teach-
Quality control’ en ‘ het beleidsplan en de begroting 2014’.
toetsen. Er zijn matching e-modules over algemene kennis van matching, en voor
the-teacher cursussen voor alle klinisch fysici in 2014 afgerond.
Belangrijke aandachtspunten uit het verslagjaar betreffen de interne en
specifieke doelgebieden als hoofd-hals en long ontwikkeld. Sinds dit jaar wordt
externe ontwikkelingen, samenwerking op wetenschappelijk gebied met Arti/
voor scholing van laboranten een “blended learning` methode gevolgd: laboranten
Binnen het cluster MAASTRO -Catharina Ziekenhuis Eindhoven zijn er 10 artsen
RISO, protonentherapie, de werkkostenregeling, subsidie kwaliteitsimpuls,
volgen e-learning op de computer, en daarna ontvangen zij een “face-to-face”
in opleiding tot radiotherapeut (AIOS). In 2014 hebben 2 AIOS hun opleiding
levensfasebewust personeelsbeleid.
scholingssessie. Door toepassing van deze methode is er enerzijds de flexibiliteit
afgerond en zijn er twee nieuwe AIOS gestart met de opleiding binnen het cluster.
van een online omgeving maar ook de voordelen van een face-to-face sessie voor
In 2014 is er in het kader van de kwaliteitscyclus en modernisering van de opleiding
vragen en discussie. Verder is er een Truebeam-module afgerond om laboranten
een verbeterplan opleiding Radiotherapie opgesteld met een aantal concrete
CLIËNTENRAAD
voor de Truebeam op te leiden. Ook worden alle klinische lessen gefilmd en
actiepunten. Deze zijn mede voortgekomen uit de D-rect enquête, waarbij jaarlijks
De CR heeft in 2014 zeven keer vergaderd. Daarnaast is vijf keer overleg geweest
aangeboden aan het personeel ter lering, zodat iedereen de mogelijkheid heeft om
het opleidingsklimaat geëvalueerd wordt en de visitatie van de opleiding door de
met de Raad van Bestuur.
deze scholing te volgen. E-learning binnen MAASTRO is volop in ontwikkeling, en
RGS. In het kader van de verdere docentprofessionalisering heeft een groot deel
Klantgerichtheid en patiënttevredenheid zijn de leidende thema’s geweest in de
ook voor 2015 staan er weer mooie producten op het programma.
van de opleidersgroep de cursus Basic Clinical Teaching gevolgd in 2014. Daarnaast
advisering door de CR. Prioriteit is gegeven aan: de informatievoorziening aan
94
voorgedragen lid van de Raad van Toezicht en met de Ondernemingsraad.
MAASTRO 2014 | 95
Hoofdstuk 7 | Toekomst
Hoofdstuk 8 | Geconsolideerde jaarrekening 2014
MAASTRO is inmiddels met name op het vlak van biologisch en translationeel
Om te komen tot een behandeling op maat die goedkoop, veilig en snel is voor de
onderzoek één van de drijvende krachten in de radiotherapie. In de behandeling op
patiënt en bevredigend voor onze medewerkers, richt MAASTRO haar processen
maat zijn grote stappen gemaakt, zowel in het wetenschappelijk onderzoek als in de
optimaal in. Denken in flow is daarbij het uitgangspunt. In de arbeidsmarkt
vertaling van onderzoeksresultaten naar toepassing in de kliniek. Dit is niet beperkt
onderscheidt MAASTRO zich als aantrekkelijk werkgever en bindt en boeit haar
gebleven tot een lokaal succes van MAASTRO, maar is ook een internationaal
medewerkers. Hierbij is empowerment van alle medewerkers het sleutelwoord.
succes, bijvoorbeeld met de website www.predictcancer.org. Er is echter nog
MAASTRO wil haar certificering als TopEmployer elk jaar handhaven.
een lange weg te gaan. Behandeling op maat blijft ons doel, maar nog meer dan
Kwaliteit en kwaliteitsmanagement staan al geruime tijd hoog op
voorheen willen we binnen de radiotherapie-oncologie voortrekker zijn in het
de agenda en MAASTRO is al enkele jaren gecertificeerd voor haar
ontdekken van nieuwe kennis over de behandeling én deze kennis ook toepassen in
patiëntveiligheidsmanagementsysteem. In 2015 wil MAASTRO dit uitbreiden naar
de dagelijkse bestralingsbehandeling. Het is deze snelle translatie van wetenschap
een organisatiebreed “total quality management” systeem en zich daar ook voor
naar toepassing die ons zo uniek en succesvol maakt.
laten auditeren en certificeren volgens de internationale norm ISO NEN 15224.
De komende jaren staan, naast translationeel onderzoek, in het teken van samenwerking in een oncologisch netwerk in Zuidoost Nederland. Wij werken verder met onze verwijzers aan de uitbouw van de oncologische zorg volgens het concept van het comprehensive cancer center en incorporeren daarbinnen de eisen aan de oncologische zorg zoals geformuleerd door de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Verder zal MAASTRO de komende jaren de speerpunten waarop zij een voortrekkersrol vervult verder uitbouwen; het vergroten van onze kennis over de micro-omgeving van een tumor, predictiemodellen ontwikkelen voor behandeluitkomsten om zo te komen tot keuzehulpen voor patiënten en werken aan adaptive radiotherapy.
96
MAASTRO 2014 | 97
Inhoudsopgave
Geconsolideerde balans per 31 december 2014 (na voorgestelde resultaatbestemming)
Ref.
31-dec-14
31-dec-13
€
€
38.566.927
41.639.608
38.566.927
41.639.608
7
0
195.004
Vorderingen uit hoofde van bekostiging
8
1.162.921
6.053.759
Overige vorderingen
9
3.922.045
3.765.659
Liquide middelen
10
8.316.653
9.845
Totaal vlottende activa
13.401.619
10.024.267
Totaal activa
51.968.546
51.663.875
JAARREKENING
Activa
Geconsolideerde jaarrekening
Geconsolideerde balans per 31 december 2014
99
Geconsolideerde resultatenrekening over 2014 101 Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2014 103 Toelichting op de geconsolideerde balans en de resultatenrekening
106
Enkelvoudige jaarrekening
Vaste activa Materiële vaste activa
6
Totaal vaste activa
Balans per 31 december 2014 116 Resultatenrekening over 2014
Vlottende activa
Toelichting op de balans en de resultatenrekening
Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/ DBC-zorgproducten
Overige gegevens
Vaststelling en goedkeuring jaarrekening 185 Statutaire regeling resultaatbestemming Resultaatbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
98
186
MAASTRO 2014 | 99
Ref. Passiva
31-dec-14
31-dec-13
€
€
Geconsolideerde resultatenrekening over 2014 Ref.
Groepsvermogen
12
10.602.707
2014
2013
€
€
8.610.685 Bedrijfsopbrengsten
Voorzieningen Langlopende schulden
13 14
3.632.960 27.055.782
2.837.824 30.255.908
Kortlopende schulden Overige kortlopende schulden
15
10.677.097
Omzet DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment
17
27.647.588
24.829.753
Opbrengsten uit hoofde van transitieregelingen en
18
0
2.861.277
Subsidies
19
1.200.992
951.928
Overige bedrijfsopbrengsten
20
1.741.027
2.435.245
honorariumplafonds
9.959.458 Som der bedrijfsopbrengsten
Totaal passiva
51.968.546
30.589.607
31.078.203
51.663.875 Bedrijfslasten Personeelskosten
21
16.180.139
16.147.415
Afschrijvingen op materiële vaste activa
22
4.038.128
4.164.041
Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa
23
0
561.361
Overige bedrijfskosten
24
7.606.707
7.260.102
Som der bedrijfslasten
100
27.824.973
28.132.919
MAASTRO 2014 | 101
Bedrijfsresultaat Financiële baten en lasten
25
2.764.634
2.945.284
(1.218.679)
(1.491.453)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2014 Ref.
1.545.955
2014 €
1.453.832
Resultaat boekjaar
€
€
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat
€
2013
2.764.634
2.945.284
1.545.955
1.453.832
Aanpassingen voor: Afschrijvingen en overige waardeverminderingen Mutatie voorzieningen
4.038.128
4.725.402
811.386
1.044.683
Resultaatbestemming
4.849.514
5.770.085
Veranderingen in werkkapitaal:
Het resultaat is als volgt verdeeld:
2014
2013
€
€
zorgproducten
Toevoeging/(onttrekking): Reserve aanvaardbare kosten Bestemmingsreserves Overige reserves
Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/ DBC-
1.526.561
1.453.832
36.147
0
(16.753)
0
1.545.955
1.453.832
Vorderingen
1.160.853
(263.868)
5.993.075
4.890.838
(2.881.197)
4.119.445
(5.688.231)
Vorderingen/schulden uit hoofde van bekostiging Kortlopende schulden (excl. schulden aan banken)
Kasstroom uit bedrijfsoperaties 102
195.004
8.941.430
(1.415.500)
16.555.578
7.299.869 MAASTRO 2014 | 103
Het verloop van de geldmiddelen is als volgt: Ontvangen interest Betaalde interest Buitengewoon resultaat
22.244
0
(1.211.350)
(1.446.702)
0
Kasstroom uit operationele activiteiten
Stand per 1 januari
(2.209.295)
(7.694.593)
Mutatie boekjaar
10.525.948
5.302.286
8.316.653
(2.392.307)
Stand per 31 december
0 (1.189.106)
(1.446.702)
15.366.472
5.853.167
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa
(1.059.983)
(1.368.672)
94.536
997.868
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
(965.447)
(370.804)
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Aflossing langlopende schulden
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
Mutatie geldmiddelen
104
11
0
3.800.000
(3.875.077)
(3.980.077)
(3.875.077)
(180.077)
10.525.948
5.302.286
MAASTRO 2014 | 105
Toelichting op de geconsolideerde balans en de resultatenrekening
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen
resultaatbepaling gehanteerd zoals verderop in deze jaarrekening toegelicht. Hierbij is
voor de waardering en de resultaatbepaling van MAASTRO clinic . Gegevens van
de “Handreiking Omzetverantwoording MSZ 2014” gevolgd, die door het Bestuurlijk
geconsolideerde maatschappijen die andere grondslagen hanteren, zijn omgerekend
Overleg onder voorzitterschap van het Ministerie van VWS is vastgesteld.
naar de grondslagen van de stichting. Intercompany-transacties, intercompany-
Algemene toelichting
winsten en onderlinge vorderingen en schulden tussen groepsmaatschappijen
Oorzaken onzekerheden omzetverantwoording
1.1 ALGEMEEN
1.5 CONSOLIDATIE
en andere in de consolidatie opgenomen rechtspersonen worden geëlimineerd,
De onzekerheden zijn in 2012 ontstaan door gelijktijdige invoering van
MAASTRO clinic is een categorale instelling en verzorgt de radiotherapie voor
In de geconsolideerde jaarrekening worden de financiële gegevens opgenomen
voor zover de resultaten niet door transacties met derden buiten de groep zijn
prestatiebekostiging in combinatie met een transitiemodel, wijzigingen in de DOT-
kankerpatiënten. Daarnaast vindt in MAASTRO clinic klinisch onderzoek binnen
van MAASTRO clinic samen met haar groepsmaatschappijen en andere
gerealiseerd.
productstructuur en nieuwe wijzen van contracteren met zorgverzekeraars. Diverse
de radiotherapie plaats en wordt samen met de afdeling Radiotherapie van het
rechtspersonen waarop zij overheersende zeggenschap kan uitoefenen of waarover
academisch ziekenhuis Maastricht en met GROW, een onderzoeksschool van
zij de centrale leiding heeft. De consolidatiekring bestaat naast MAASTRO clinic
golden in 2014 nog steeds en werken door in de verantwoording en in de interne
de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences van de Universiteit Maastricht,
uit de steunstichting MAASTRO Cancer Foundation te Maastricht en diens 100%
1.6 S ECTORONTWIKKELINGEN OMZETVERANTWOORDING
controle over 2014. Open registratie- en declaratienormen zijn na afloop van
gewerkt aan een verdere optimalisatie van de behandeling van kankerpatiënten via
dochter MAASTRO Innovations B.V. te Maastricht.
van de in 2012 en 2013 gesignaleerde problemen inzake de omzetverantwoording
MEDISCH SPECIALISTISCHE ZORG 2012-2015
onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. MAASTRO clinic kent alleen publieke activiteiten conform het bepaalde in de Wet Toelating Zorginstellingen.
het boekjaar 2013 nader geduid door de regelgever (laatstelijk in augustus 2014). Daarnaast zijn formele en materiële controles door de zorgverzekeraars
In voorgaande jaren behoefden voornoemde entiteiten niet in de consolidatie te
Inleiding
worden opgenomen, onder toepassing van de vrijstelling voor steunstichtingen
De landelijke onzekerheden waarmee instellingen voor medisch specialistische zorg
(artikel 7, lid 5 en 6, van de Regeling verslaggeving WTZi) en de vrijstelling voor
tot en met 2013 geconfronteerd werden in de omzetverantwoording zijn in 2014
Achtergrond landelijk herstelplan en stand van zaken herstelplan
1.2 VESTIGINGSPLAATS
deelnemingen met een te verwaarlozen belang voor het geheel (artikel 2: 407
aanzienlijk afgenomen met de vaststelling van de transitiebedragen 2012 en 2013 door
Voornoemde problematiek heeft geleid tot een landelijk herstelplan medio 2014
De stichting is statutair (en feitelijk) gevestigd te Maastricht, op het adres Dr.
lid 1 sub a BW). Voor 2014 zijn deze vrijstellingen niet meer van toepassing,
de NZa. De resterende onzekerheid in de omzetverantwoording 2014 van MAASTRO
voor de ziekenhuizen zoals vastgesteld door de Minister van VWS. Kern van het
Tanslaan 12.
aangezien in 2014 de aandelen van MAASTRO Innovations B.V. door MAASTRO
clinic betreft voornamelijk schattingsposten met betrekking tot:
herstelplan was:
clinic zijn overgedragen aan steunstichting MAASTRO Cancer Foundation
• in 2014 geopende DBC-zorgproducten;
• Verduidelijking van normen door de NZa (medio 2014);
en consolidatie verplicht is voor een tot de groep behorende steunstichting die
• de uitkomsten van materiële controles over 2012-2014;
• Een landelijk aanvullend omzetonderzoek over de jaren 2012 en 2013 en vaststelling
1.3 CONTINUÏTEITSVERONDERSTELLING
een zeggenschapsrelatie heeft met of een kapitaaldeelname heeft in een andere
• de afwikkeling van het FB-systeem in de loop van 2015.
Deze jaarrekening is opgesteld uitgaande van de continuïteitsveronderstelling.
rechtspersoon. De eerste consolidatie is verwerkt volgens de ‘carryover accounting’
De schattingsposten hebben betrekking op de bepaling van financiële impact van
methode. Dit houdt in dat de samenvoeging van de boekwaarden van de activa
de onrechtmatigheden over 2014, de impact op de omzetverantwoording en de
en de verplichtingen op overnamedatum is verwerkt en dat de vergelijkende
toerekening aan boekjaren. Daarnaast is rondom een aantal onderwerpen nog sprake
1.4 VERGELIJKING MET VOORGAAND JAAR
cijfers in de jaarrekening niet worden aangepast. Waar van toepassing is in de
van interpretatieruimte in de registratievoorschriften.
De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten
verloopoverzichten van balansposten het effect van de consolidatie inzichtelijk
Bij de omzetbepaling van de DBC zorgproducten, alsmede de opbrengsten uit hoofde
• Duidelijkheid over de garantieregeling kapitaallasten door de NZa;
opzichte van voorgaand jaar.
gemaakt.
van transitieregelingen heeft MAASTRO clinic de grondslagen voor waardering en
• Uitstel van de publicatietermijn van de jaarrekening 2013 tot 15 december 2014.
106
geïntensiveerd.
door een expertgroep van zorgverzekeraars (ultimo 2014); • Het definitief afwikkelen van materiële controles tot en met 2011 in 2014 door zorgverzekeraars; • Definitieve vaststelling van het eerder onzekere transitiebedrag door de NZa (ultimo 2014);
MAASTRO 2014 | 107
Door vaststelling van de uitkomsten van het herstelplan heeft MAASTRO
zorgproducten. Deze rechtmatigheidscontroles worden beoordeeld door de
De uit de genoemde werkzaamheden en controles voortvloeiende beste inschatting
de juistheid en volledigheid van de opgenomen positie ultimo 2014 zoals opgenomen in
clinic duidelijkheid verkregen over de rechtmatigheidsaspecten en (resterende)
representerende zorgverzekeraars. Op basis van dit oordeel zullen alle verzekeraars
van het financieel effect op de omzet en daarmee samenhangende posten is
de positie nog in tarieven te verrekenen bedragen in de balans.
onzekerheden hierin over de DBC-zorgproducten zoals die zijn afgesloten en
gezamenlijk over de rechtmatigheid van de facturatie 2014 concluderen. MAASTRO
verwerkt in deze jaarrekening.
gefactureerd in de jaren tot en met 2013. MAASTRO clinic heeft niet deelgenomen
clinic heeft een beperkt onderzoek inzake 2014 uitgevoerd waarin elementen
aan het landelijk aanvullend omzetonderzoek over de jaren 2012 en 2013. Met de
van deze handreiking zijn opgenomen. De voorlopige uitkomsten daarvan zijn
vaststelling van het definitieve transitiebedrag 2012 en 2013 door de NZa d.d. 23
betrokken bij het opstellen van deze jaarrekening en het inschatten van de risico’s
april 2015 heeft de instelling zekerheid gekregen over desbetreffende balanspost.
die voortvloeien uit geconstateerde onjuiste registraties en/of declaraties, rekening
MAASTRO clinic heeft met de zorgverzekeraars voor 2014 schadelastafspraken op
neemt uiterlijk 1 mei 2016 een besluit of de handhaving van het MBI-omzetplafond
Hieruit zijn geen verschillen ten opzichte van eerdere inschattingen naar voren
houdende met de contractafspraken met zorgverzekeraars. De instelling overweegt
basis van plafondafspraken gemaakt. Toerekening van de schadelastafspraken aan
2013 wordt ingezet of dat er alternatieven zijn om de overschrijding 2013 te redresseren.
gekomen.
om dit onderzoek uit te breiden zodat vóór 30 juni 2015 een definitieve rapportage
het boekjaar 2014 heeft plaatsgevonden op basis van een beste schatting van het
Bij opmaak van de jaarrekening is daarom niet betrouwbaar te schatten wat het effect
4. Macrobeheersinstrument 2. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar aan het boekjaar
Uit de berekeningen van het ministerie van VWS blijkt een overschrijding van € 242 miljoen voor 2013 en voor 2014 is de overschrijding nog niet bekend. De minister
aan de representerende zorgverzekeraars aangeleverd kan worden, in welk geval
voortgangspercentage ultimo 2014 in lijn met de Handreiking omzetverantwoording
gaat zijn van het macrobeheersinstrument voor 2013 en 2014 in latere jaren.
De onzekerheden die in de jaarrekening 2014 resteren zijn door het afsluiten van de
eind oktober 2015 uitsluitsel over dit onderzoek volgt. Dit kan naar verwachting
en rekening houdend met de verwachte effecten van het zelfonderzoek. Deze
Voor verdere toelichting rondom dit risico wordt verwezen naar de paragraaf inzake
oude jaren dan ook kleiner dan de onzekerheden in voorgaande jaren en betreffen:
van de raad van bestuur leiden tot niet-materiële, nagekomen baten of lasten.
correcties zijn conform de Handreiking omzetverantwoording op de omzet 2014
de niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen.
1. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2012-2014;
Waar nodig heeft de instelling nuanceringen geboekt.
in mindering gebracht en verwerkt in de voorziening op het onderhanden werk
2. Toerekening van de contractafspraken met de zorgverzekeraars op schadejaar
ultimo 2014. De uiteindelijke uitkomsten zullen later blijken uit de afrekeningen met
Conclusie Raad van Bestuur
Naast de rechtmatigheidscontroles MSZ 2014 zoals opgenomen in de handreiking
zorgverzekeraars. In deze jaarrekening is de beste inschatting van het financieel
De Raad van Bestuur heeft ten behoeve van de bepaling van het resultaat en de
3. Afwikkeling FB tot en met 2011;
heeft MAASTRO clinic op basis van een risicoanalyse onderzoek verricht
effect op de omzet en daarmee samenhangende posten verwerkt.
financiële positie de best mogelijke schattingen gemaakt op basis van de beschikbare
4. Macrobeheersinstrument.
naar de risico’s die voor de instelling materieel zijn. In deze risicoanalyse
aan het boekjaar;
informatie, onder andere met betrekking tot bovenstaande aspecten van de
zijn de controlepunten van het aanvullend omzetonderzoek 2012/2013 (waar
3. Afwikkeling FB tot en met 2011
omzetverantwoording. De Raad van Bestuur is van mening dat, met voornoemde
Deze issues zijn (inclusief de afwikkeling hiervan)
MAASTRO clinic in formele zin niet aan heeft deelgenomen), de uitgevoerde
De NZa heeft met circulaire d.d. 4 juli 2014 de uitgangspunten voor finale afwikkeling
toelichting, de jaarrekening het vereiste inzicht geeft in het resultaat en de
hierna toegelicht voor MAASTRO clinic .
steekproef en beschikbare overige in- en externe controles betrokken. Ook is een
FB kenbaar gemaakt zoals deze in overleg met de veldpartijen tot stand zijn gekomen.
financiële positie van MAASTRO clinic op basis van de ons nu bekende feiten
inschatting gemaakt van de DCM-controles over 2014 op basis van schattingen.
Tot op heden heeft nog geen verdere informatieverstrekking plaatsgevonden, anders
en omstandigheden.
Doelmatigheidscontroles over 2013 en 2014 zullen door de zorgverzekeraars
dan dat over verdere procedures in de sector een convenant is gesloten tussen de
1. Rechtmatigheidscontroles MSZ 2012-2014
nog uitgevoerd worden. MAASTRO clinic gaat er van uit dat dit geen financieel
koepels ZN, NVZ en NFU. MAASTRO clinic heeft de jaren tot en met 2011 nagenoeg
De NFU, NVZ en ZN hebben eind maart 2015 een Handreiking
effect met terugwerkende kracht hoeft te hebben. De NZa heeft dit in het landelijk
afgerekend, exclusief de effecten van materiële controles, welke in 2014 zijn afgerond en
rechtmatigheidscontroles MSZ 2014 gepubliceerd. De NZa heeft bevestigd dat
overleg echter niet bevestigd, dus deze onzekerheid blijft vooralsnog bestaan.
exclusief de aanpassing van het onderhanden werk ultimo 2011. De onzekerheid over
deze handreiking in overeenstemming is met publiekrechtelijke regelgeving.
Privaatrechtelijk heeft MAASTRO clinic geen afspraken terzake gemaakt met
de uitkomsten van de afwikkelingsprocedure blijft bestaan, zolang er geen sprake is van
Naar analogie van het onderzoek over 2012/2013 kunnen instellingen zelf
verzekeraars, anders dan verwerking van de aandachtspunten zoals opgenomen in
overeenstemming over de positie tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars en waar
rechtmatigheidscontroles uitvoeren op in 2014 gesloten DBC’s en overige
het landelijke omzetonderzoek en toekomstgericht.
dus historische verschillen onopgelost zijn. Daarmee is sprake van onzekerheden over
108
MAASTRO 2014 | 109
1. 7 GEBRUIK VAN SCHATTINGEN
2. Algemene grondslagen
De opstelling van de jaarrekening vereist dat Raad van Bestuur oordelen vormt en
Kasstromen in vreemde valuta zijn omgerekend tegen een geschatte
schattingen en veronderstellingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de
gemiddelde koers. Koersverschillen op geldmiddelen worden afzonderlijk in het
2.1 ALGEMEEN
jaarrekening opgenomen bedragen. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken
kasstroomoverzicht getoond. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving
resultatenrekening, maken eventuele direct toerekenbare transactiekosten deel uit
van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden
zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties
WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder RJ 655 inzake de
van de eerste waardering. Na de eerste opname worden financiële instrumenten op
voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de
waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, zijn niet in het
jaarverslaggeving door zorginstellingen, en Titel 9 Boek 2 BW (met uitzondering
de hierna beschreven manier gewaardeerd.
periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de
kasstroomoverzicht opgenomen.
van de afdelingen 1, 11 en 12). Activa en verplichtingen worden in het algemeen
gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde.
Verstrekte leningen en overige vorderingen
Voor zover niet anders vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs.
Verstrekte leningen en overige vorderingen worden gewaardeerd tegen
In de balans, de resultatenrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties
geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieverentemethode, verminderd met
opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting.
bijzondere waardeverminderingsverliezen.
Als verbonden partij worden alle rechtspersonen aangemerkt waarover
2.2 LEASING
Overige financiële verplichtingen
overheersende zeggenschap, gezamenlijke zeggenschap of invloed van betekenis
Operationele leasing
Financiële verplichtingen die geen deel uitmaken van een handelsportefeuille
kan worden uitgeoefend. Ook rechtspersonen die overwegende zeggenschap
Bij de stichting kunnen er leasecontracten bestaan waarbij een groot deel van de
worden tegen geamortiseerde kostprijs gewaardeerd op basis van de
kunnen uitoefenen worden aangemerkt als verbonden partij. Ook de statutaire
voor- en nadelen die aan de eigendom verbonden zijn, niet bij de stichting ligt.
effectieverentemethode.
directieleden, andere sleutelfunctionarissen in het management van MAASTRO
Deze leasecontracten worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen
clinic en nauwe verwanten zijn verbonden partijen. Transacties van betekenis
uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen
met verbonden partijen worden toegelicht voor zover deze niet onder normale
vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de winst-en-verliesrekening
marktvoorwaarden zijn aangegaan. Hiervan wordt toegelicht de aard en de omvang
over de looptijd van het contract.
herziening gevolgen heeft.
1.8 VERBONDEN PARTIJEN
van de transactie en andere informatie die nodig is voor het verschaffen van het inzicht.
2.3 FINANCIËLE INSTRUMENTEN Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, geldmiddelen, leningen en overige financieringsverplichtingen, handelsschulden en overige te
1.9 KASSTROOMOVERZICHT
betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.
tegen reële waarde, waarbij (dis)agio en de direct toerekenbare transactiekosten in
De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen,
de eerste opname worden meegenomen. Indien instrumenten niet zijn gewaardeerd
met uitzondering van deposito’s met een looptijd langer dan drie maanden.
tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen in de
110
MAASTRO 2014 | 111
3. Grondslagen van waardering van activa en passiva
in mindering gebracht, evenals de aan het verslagjaar toegerekende verwachte
de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om
overschrijding van de met zorgverzekeraars afgesproken omzetplafonds.
de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer verplichtingen
naar verwachting door een derde zullen worden vergoed, wordt deze vergoeding
3.1 MATERIËLE VASTE ACTIVA
als een actief in de balans opgenomen indien het waarschijnlijk is dat deze
3.5 VORDERINGEN
vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting.
De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of
doen vermoeden dat de boekwaarde van een actief niet terugverdiend zal worden.
De eerste waardering van vorderingen is tegen reële waarde, inclusief
vervaardigingsprijs onder aftrek van cumulatieve afschrijvingen en cumulatieve
De terugverdienmogelijkheid van activa die in gebruik zijn, wordt bepaald door de
transactiekosten. (Door toepassing van de effectieve rentemethode worden
Voorziening groot onderhoud
bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingstermijnen van materiële vaste
boekwaarde van een actief te vergelijken met de geschatte contante waarde van
transactiekosten als onderdeel van de amortisatie in de winst- en verliesrekening
De voorziening groot onderhoud wordt gevormd voor verwachte kosten inzake
activa zijn gebaseerd op de verwachte gebruiksduur van het vast actief.
de toekomstige netto kasstromen die het actief naar verwachting zal genereren.
verwerkt). De vervolgwaardering van vorderingen is tegen geamortiseerde kostprijs
periodiek onderhoud van panden, installaties, e.d., gebaseerd op een meerjaren
Wanneer de boekwaarde van een actief hoger is dan de geschatte contante waarde
(indien geen sprake van agio/disagio of transactiekosten dan geamortiseerde
onderhoudsplan. De voorziening is gewaardeerd tegen nominale waarde.
De afschrijvingen worden berekend als een percentage over de aanschafprijs volgens
van de toekomstige kasstromen, worden bijzondere waardeverminderingen
kostprijs gelijk aan nominale waarde). Een voorziening wordt getroffen op de
de lineaire methode op basis van de economische levensduur. Op bedrijfsterreinen
verantwoord voor het verschil tussen de boekwaarde en de realiseerbare waarde.
vorderingen op grond van verwachte oninbaarheid.
Voorziening onderhoud versnellers
en op vaste activa in ontwikkeling en vooruitbetalingen op materiële vaste activa
De opbrengstwaarde is gebaseerd op de geschatte verkoopprijs minus de geschatte
Voor uitgaven voor onderhoud van de versnellers wordt een voorziening gevormd
wordt niet afgeschreven. De volgende afschrijvingspercentages worden hierbij
kosten welke nodig zijn om de verkoop te realiseren.
om deze lasten gelijkmatig te verdelen over de economische levensduur van de
3.6 LIQUIDE MIDDELEN
apparatuur.
Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met
gehanteerd: • Bedrijfsgebouwen:
2 %.
• Machines en installaties:
5% - 10%.
3.3 VERVREEMDING VAN VASTE ACTIVA
een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn
Voorziening persoonlijk budget levensfase
• Andere vaste bedrijfsmiddelen:
10% - 20%.
Voor verkoop beschikbare activa worden gewaardeerd tegen boekwaarde of lagere
opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden.
De voorziening persoonlijk budget levensfase (PBL) betreft een voorziening uit hoofde
opbrengstwaarde.
Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.
van een CAO verplichting in het kader van de overgangsregeling 45+. Het persoonlijk
budget levensfase kwalificeert als een beloning met opbouw van rechten. De
Voor zover subsidies of daaraan gelijk te stellen vergoedingen zijn ontvangen als eenmalige bijdrage in de afschrijvingskosten, zijn deze in mindering gebracht op de
voorziening betreft de nominale waarde van de in de toekomst eenmalig uit te keren
investeringen.
3.4 O NDERHANDEN WERK UIT HOOFDE VAN DBC’S/DBC-
3.7 VOORZIENINGEN
PBL-uren. De berekening is gebaseerd op de CAO-bepalingen, blijfkans en leeftijd.
ZORGPRODUCTEN
Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke
Het onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/DBC-zorgproducten wordt
verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is
Voorziening jubileumverplichtingen
3.2 VASTE ACTIVA - BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN
gewaardeerd tegen de verwachte opbrengstwaarde. De waarde van het onderhanden
dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op
De jubileumvoorziening betreft een voorziening voor toekomstige jubileum-
werk is gebaseerd op een percentage van de verwachte opbrengst, in lijn met de
betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen
uitkeringen. De voorziening betreft de nominale waarde van de in de toekomst uit
Vaste activa met een lange levensduur worden beoordeeld op bijzondere
voortgang (de realisatie) per balansdatum van de DBC’s/DBC-zorgproducten. Op
de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen
te keren jubileumuitkeringen. De berekening is gebaseerd op gedane toezeggingen,
waardeverminderingen wanneer wijzigingen of omstandigheden zich voordoen die
het onderhanden werk worden de voorschotten die ontvangen zijn van verzekeraars
per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen
blijfkans en leeftijd.
112
MAASTRO 2014 | 113
3.8 SCHULDEN Onder de langlopende schulden worden schulden opgenomen met een resterende
of subsidiëring. De overige opbrengsten zijn gebaseerd op het gefactureerde of
Clinic betaalt hiervoor premies waarvan de helft door de werkgever wordt betaald
te beperken. Bij het niet nakomen door een tegenpartij van aan de instellingen
looptijd van meer dan één jaar. De kortlopende schulden hebben een verwachte
doorberekende bedrag voor geleverde goederen en diensten.
en de helft door de werknemer. De pensioenrechten worden jaarlijks geïndexeerd,
verschuldigde betalingen blijven eventuele daaruit voortvloeiende verliezen beperkt
indien en voor zover de dekkingsgraad van het pensioenfonds (het vermogen van
tot de marktwaarde van de desbetreffende instrumenten. De contractwaarde of
looptijd van maximaal één jaar. De schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen
het pensioenfonds gedeeld door haar financiële verplichtingen) dit toelaat. Naar
fictieve hoofdsommen van de financiële instrumenten zijn slechts een indicatie van
aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking
4.3 OVERHEIDSSUBSIDIES
de stand van ultimo december 2014 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds
de mate waarin van dergelijke financiële instrumenten gebruik wordt gemaakt en
opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen
Overheidssubsidies worden aanvankelijk in de balans opgenomen als vooruit
102%. Het pensioenfonds voorziet geen noodzaak voor de aangesloten instellingen
niet van het bedrag van de krediet- of marktrisico’s.
geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio
ontvangen baten zodra er redelijke zekerheid bestaat dat zij zullen worden
om extra stortingen te verrichten of om bijzondere premieverhogingen door te
of disagio en onder aftrek van transactiekosten.
ontvangen en dat de stichting zal voldoen aan de daaraan verbonden voorwaarden.
voeren. MAASTRO clinic heeft geen verplichting tot het voldoen van aanvullende
Subsidies ter compensatie van door de stichting gemaakte kosten worden
bijdragen in geval van een tekort bij het pensioenfonds, anders dan het effect van
Kredietrisico
systematisch als opbrengsten in de winst-en-verliesrekening opgenomen in dezelfde
hogere toekomstige premies. De stichting heeft daarom alleen de verschuldigde
De vorderingen uit hoofde van handelsdebiteuren betreffen grotendeels
periode als die waarin de kosten worden gemaakt. Subsidies ter compensatie
premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. De
vorderingen op zorgverzekeraars. Het kredietrisico van deze vorderingen
van de groep voor de kosten van een actief worden systematisch in de winst-en-
premies worden verantwoord als personeelskosten zodra deze verschuldigd zijn.
wordt als zeer laag geschat.
verliesrekening opgenomen gedurende de gebruiksduur van het actief. Een krediet
Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot
afgesloten tegen een lagere rente dan de marktrente, wordt als schuld in de balans
een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Nog niet
4.1 ALGEMEEN
opgenomen waarbij waardering plaatsvindt zoals opgenomen onder Financiële
betaalde premies worden als verplichting op de balans opgenomen.
Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en de lasten
instrumenten. Het verschil tussen het hogere ontvangen bedrag van het krediet en
Het renterisico is beperkt tot eventuele veranderingen in de marktwaarde van
over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde
de boekwaarde bij eerste verwerking betreft het voordeel als gevolg van de lagere
opgenomen en uitgegeven leningen. Bij deze leningen is sprake van een vast
waarderingsgrondslagen. De baten en lasten worden toegerekend aan de periode
rente. Dit voordeel wordt verwerkt als overheidssubsidie.
rentepercentage over de gehele looptijd. De leningen worden aangehouden tot
4. Grondslagen van resultaatbepaling
waarop deze betrekking hebben, uitgaande van historische kosten. Verliezen
5. Financiële instrumenten
Renterisico en kasstroomrisico
het einde van de looptijd. De instelling heeft derhalve als beleid om geen afgeleide
worden verantwoord als deze voorzienbaar zijn; baten worden verantwoord als
deze gerealiseerd zijn. Baten en lasten uit voorgaande jaren die in dit boekjaar zijn
4.4 PENSIOENEN
geconstateerd, worden aan dit boekjaar toegerekend.
De stichting heeft voor haar werknemers een toegezegde pensioenregeling.
De instelling maakt in de normale bedrijfsuitoefening gebruik van uiteenlopende
Hiervoor in aanmerking komende werknemers hebben op de pensioengerechtigde
financiële instrumenten die de instelling blootstellen aan markt- en/of
leeftijd recht op een pensioen dat is gebaseerd op het gemiddeld verdiende
kredietrisico’s. Deze betreffen financiële instrumenten die in de balans zijn
Reële waarde
4.2 BEDRIJFSOPBRENGSTEN
loon berekend over de jaren dat de werknemer pensioen heeft opgebouwd bij de
opgenomen.
De reële waarde van de meeste in de balans verantwoorde financiële instrumenten,
De omzet van DBC’s/DBC zorgproducten, de Rijksbijdrage of daarmee gelijk te
stichting. De verplichtingen, welke voortvloeien uit deze rechten van haar personeel,
De instelling handelt niet in financiële derivaten en heeft procedures en
waaronder vorderingen, liquide middelen en kortlopende schulden, benadert de
stellen middelen zijn berekend aan de hand van de voorschriften voor bekostiging
zijn ondergebracht bij het bedrijfstakpensioenfonds Zorg en Welzijn. Maastro
gedragslijnen om de omvang van het kredietrisico bij elke tegenpartij of markt
boekwaarde ervan.
114
financiële instrumenten te gebruiken om (tussentijdse) rentefluctuaties te beheersen.
MAASTRO 2014 | 115
6. Materiële vaste activa DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa
Totaal materiële vaste activa
31-dec-14
31-dec-13
€
€
18.315.746
18.850.410
3.425.715
3.760.746
Aanschafwaarde
16.173.889
18.955.619
Cumulatieve herwaarderingen
651.577
72.833
Cumulatieve afschrijvingen
38.566.927
41.639.608
Vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en Andere vaste vooruitbetabedrijfs-mid- lingen op matedelen riële vaste activa
Bedrijfs-gebouwen en terreinen
Machines en installaties
€
€
€
€
€
23.066.881
6.700.580
35.135.969
72.833
64.976.263
0
0
0
0
0
4.216.471
2.939.834
16.180.350
0
23.336.655
18.850.410
3.760.746
18.955.619
72.833
41.639.608
Totaal
Stand per 1 januari 2014
Boekwaarde
Mutaties in het boekjaar
Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:
Investeringen
72.030
0
335.514
652.439
986.288
Afschrijvingen
606.694
335.031
3.096.403
0
4.038.128
0
0
41.000
73.695
41.000
Desinvesteringen Aanschafwaarde
116
Cumulatieve afschrijvingen
0
0
20.159
0
20.159
Per saldo
0
0
20.841
73.695
20.841
Mutaties
(534.664)
(335.031)
(2.781.730)
578.744
(3.072.681)
MAASTRO 2014 | 117
Stand per 31 december 2014 Aanschafwaarde
MUTATIEOVERZICHT VASTE ACTIVA OP GROND VAN ART. 5A REGELING VERSLAGGEVING WTZI
23.138.911
6.700.580
35.430.483
651.577
65.921.551
Cumulatieve herwaarderingen
0
0
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
4.823.165
3.274.865
19.256.594
0
27.354.624
Terrein-
Gebouwen
Installaties
18.315.746
3.425.715
16.173.889
651.577
38.566.927
voorzieningen
€
€
€
€
19.232
20.792.090
6.700.580
27.511.902
0
0
0
0
16.028
3.490.509
2.939.834
6.446.371
3.204
17.301.581
3.760.746
21.065.531
Boekwaarde
Afschrijvingspercentage
2,0%
5,0%
10% - 20%
WTZi-vergunningplichtige vaste activa Subtotaal
0,0% Stand per 1 januari 2014 Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen
Toelichting
Cumulatieve afschrijvingen
De bedrijfsgebouwen en -terreinen zijn hypothecair bezwaard; machines, installaties en (medische) inventaris zijn verpand.
Boekwaarde
In het volgende overzicht is een nadere specificatie opgenomen van het verloop van de WTZi-vergunningplichtige vaste activa,
Mutaties in het boekjaar
de WTZi-meldingsplichtige vaste activa en de WMG-gefinancierde vaste activa per activagroep.
Investeringen
0
0
0
0
Herwaarderingen
0
0
0
0
Afschrijvingen
962
418.467
335.031
754.460
(962)
(418.467)
(335.031)
(754.460)
19.232
20.792.090
6.700.580
27.511.902
0
0
0
0
16.990
3.908.976
3.274.865
7.200.831
Boekwaarde
2.242
16.883.114
3.425.715
20.311.071
Afschrijvingspercentage
2,0%
2,0%
5,0%
Mutaties
Stand per 31 december 2014 Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen
118
MAASTRO 2014 | 119
Stand per 31 december 2014
WTZi-meldingsplichtige vaste activa
Aanschafwaarde Instand-
Onderhanden
houding
projecten
€
€
Subtotaal
Cumulatieve herwaarderingen
1.813.772
652.439
2.466.211
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
818.300
0
818.300
Boekwaarde
995.472
652.439
1.647.911
10,0%
0,0%
Inventaris
Automati-
sering
€
€
€
31.269.903
3.866.066
35.135.969
0
0
0
- cumulatieve afschrijvingen
13.582.760
2.597.590
16.180.350
Boekwaarde
17.687.143
1.268.476
18.955.619
102.334
233.180
335.514
0
0
0
2.605.931
490.472
3.096.403
€
Stand per 1 januari 2014 Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
1.741.742
72.833
1.814.575
0
0
0
641.312
0
641.312
1.100.430
72.833
1.173.263
Afschrijvingspercentage
Overige soorten van investeringen
Mutaties in het boekjaar Investeringen Herwaarderingen Afschrijvingen
72.030
652.439
724.469
0
0
0
176.988
0
176.988
Stand per 1 januari 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen
Desinvesteringen Aanschafwaarde
0
(72.833)
(72.833)
Cumulatieve herwaarderingen
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
0
0
0
Per saldo
0
(72.833)
(72.833)
(104.958)
579.606
474.648
Subtotaal
Mutaties in het boekjaar Mutaties in boekwaarde (per saldo)
Investeringen Herwaarderingen Afschrijvingen
120
MAASTRO 2014 | 121
Desinvesteringen Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen
41.000
0
41.000
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
20.841
0
20.841
Per saldo
20.159
0
20.159
Mutaties
(2.523.756)
(257.292)
(2.781.048)
31.331.237
4.099.246
35.430.483
0
0-
0
Cumulatieve afschrijvingen
16.167.850
3.088.062
19.255.912
Boekwaarde
15.163.387
1.011.184
16.174.571
10,0%
20,0%
Cumulatieve herwaarderingen
Afschrijvingspercentage
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Onderhanden werk DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment Af: ontvangen voorschotten
Stand per 31 december 2014 Aanschafwaarde
7. Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/DBC-zorgproducten 31-dec-14
31-dec-13
€
€
4.155.377
2.595.661
(4.155.377)
(2.400.657)
0
195.004
Totaal onderhanden werk
De specificatie per onderhanden werk is als volgt weer te geven: GerealiseerStroom DBC’s/DBC-zorgproducten
de kosten en
Af:
Af:
Saldo per
toegereken-
verwerkte
ontvangen
31-12-2014
de winst
verliezen
voorschotten
€
€
€
€
Onderhanden projecten met debetsaldo
4.155.377
0
(4.155.377)
0
Totaal (onderhanden werk)
4.155.377
0
(4.155.377)
0
Toelichting
Per balansdatum bedraagt de bevoorschotting door de zorgverzekeraars ter financiering van het onderhanden werk € 4.544.842. De voorschotten zijn per verzekeraar in mindering gebracht op het onderhanden werk en, voor zover van toepassing, vervolgens op de post nog te factureren omzet en op de debiteurenpositie. 122
MAASTRO 2014 | 123
8. Vorderingen uit hoofde van bekostiging Stadium van vaststelling (per erkenning):
VORDERINGEN UIT HOOFDE VAN BEKOSTIGING:
31-dec-14
31-dec-13
€
€
8.400
1.760
2. Vorderingen uit hoofde van transitieregeling
1.154.521
6.051.999
Totaal vorderingen uit hoofde van bekostiging
1.162.921
6.053.759
t/m 2011
na 2011
totaal
€
€
€
c
a = interne berekening b = overeenstemming met zorgverzekeraars c = definitieve vaststelling NZa
1. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort
Specificatie vorderingen uit hoofde van transitieregeling en schulden uit hoofde van transitieregeling: DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2012 €
Specificatie vorderingen uit hoofde van financieringstekort respectievelijk -overschot:
Schaduwbudget (op basis van afspraken met verzekeraars)
t/m 2011
na 2011
totaal
€
€
€
1.760
0
1.760
Af: A omzet (inclusief overloop) Af: B nieuw (binnen transitiemodel = B-2013) honorariumomzet loondienst met vergoeding in schaduwbudget in B nieuw Transitiebedrag
Saldo per 1 januari
25.872.289
(22.203.836) 3.668.453
Het transitiebedrag wordt verwerkt in: Financieringsverschil boekjaar
0
0
0
2012
95%
3.484.484
Correcties voorgaande jaren
0
0
0
2013
70%
2.567.515
Betalingen/ontvangsten
6.640
0
6.640
Subtotaal mutatie boekjaar
6.640
0
8.400
Saldo per 31 december
124
8.400
0
8.400
6.051.999 Toelichting
Het transitiebedrag uit hoofde van de transitieregeling is door de NZa definitief vastgesteld op € 3.668.453. Van de over 2012 en 2013 te ontvangen verrekenbedragen (gezamenlijk € 6.051.999) is reeds € 4.897.478 als voorschot ontvangen. Eind 2014 is per saldo € 1.154.521 te ontvangen.
MAASTRO 2014 | 125
9. Overige vorderingen DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
10. Liquide middelen 31-dec-14
31-dec-13
€
€
Vorderingen op debiteuren
1.257.527
2.320.467
Nog te factureren omzet DBC’s/DBC-zorgproducten
1.061.197
33.596
Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde entiteiten
0
210.909
Overige vorderingen
0
6.804
270.000
743.550
- Nog te ontvangen inzake onderzoeksprojecten
726.290
386.026
- Overige nog te ontvangen bedragen
607.031
64.306
3.922.045
3.765.659
Vooruitbetaalde bedragen: - Vooruitbetaalde exploitatiekosten Nog te ontvangen bedragen:
Totaal overige vorderingen Toelichting
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Bankrekeningen
31-dec-14
31-dec-13
€
€
8.315.956
5.409
697
4.435
8.316.653
9.845
Kassen Totaal liquide middelen
Toelichting
De liquide middelen zijn vrij beschikbaar.
11. Toelichting bij het kasstroomoverzicht
De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht, bedraagt € 72.000 (2013: € 51.000). Alle vorderingen hebben een verwachte resterende looptijd van minder dan 1 jaar. De vergelijkende cijfers in het kasstroomoverzicht zijn gebaseerd op de jaarrekening 2013 en zijn niet gecorrigeerd voor de eerste consolidatie van de verbonden entiteiten in 2014. Derhalve sluiten de stand per 31 december 2013 en de stand per 1 januari 2014 in het kasstroomoverzicht niet op elkaar aan.
126
MAASTRO 2014 | 127
12. Groepsvermogen
Collectief gefinancierd gebonden vermogen
HET EIGEN VERMOGEN BESTAAT UIT DE VOLGENDE COMPONENTEN:
Het verloop is als volgt: 31-dec-14
31-dec-13
€
€
431.011
0
10.137.246
8.610.685
34.450
0
10.602.707
8.610.685
Bestemmingsreserves Collectief gefinancierd gebonden vermogen Algemene en overige reserves Totaal eigen vermogen
Saldo per
Resultaat-
Overige
Saldo per
1-jan-2014
bestemming
mutaties
31-12-2014
€
€
€
€
Reserve aanvaardbare kosten
8.610.685
1.526.561
0
10.137.246
Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen
8.610.685
1.526.561
0
10.137.246
Saldo per
Resultaat-
Overige
Saldo per
1-jan-2014
bestemming
mutaties
31-12-2014
€
€
€
€
Overige reserves
0
(16.753)
51.203
34.450
Totaal algemene en overige reserves
0
(16.753)
51.203
34.450
Algemene en overige reserves Het verloop is als volgt:
Bestemmingsreserves Het verloop is als volgt:
Saldo per
Resultaat-
Overige
Saldo per
1-jan-2014
bestemming
mutaties
31-12-2014
€
€
€
€
Bestemmingsreserve wetenschappelijk onderzoek en valorisatie
Totaal bestemmingsreserves
128
Toelichting
0
36.147
394.864
431.011
0
36.147
394.864
431.011
De overige mutaties in de bestemmingsreserves en de algemene en overige reserves hebben betrekking op de eerste consolidatie van stichting MAASTRO Cancer Foundation. In totaal is het groepsvermogen met deze samenvoeging toegenomen met € 446.067, waarvan € 394.864 is toegevoegd aan de bestemmingsreserves en € 51.203 aan de algemene en overige reserves.
MAASTRO 2014 | 129
13. Voorzieningen Het verloop is als volgt:
14. Langlopende schulden Saldo per
Dotatie
Onttrekking
Vrijval
Saldo per
1-jan-2014
31-dec-2014
€
€
€
€
€
Overige voorzieningen: Voorziening onderhoud gebouwen
484.185
140.000
95.022
0
529.163
Voorziening onderhoud versnellers
1.328.192
1.000.000
413.224
0
1.914.967
Voorziening jubileumverplichtingen
193.198
0
11.368
0
181.830
16.250
0
0
(16.250)
0
816.000
240.000
49.000
0
1.007.000
2.837.824
1.380.000
568.614
(16.250)
3.632.960
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
31-dec-14
31-dec-13
€
€
Schulden aan banken
27.547.388
30.687.087
Overige langlopende schulden
(401.606)
(431.179)
Totaal langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar)
27.055.782
30.255.908
2014
2013
€
€
34.562.164
34.742.241
0
3.800.000
3.875.077
3.980.077
30.687.087
34.562.164
Voorziening negatief eigen vermogen deelneming Voorziening levensfasebudget Totaal voorzieningen
Het verloop van de schulden aan banken is als volgt weer te geven:
Stand per 1 januari
Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet worden beschouwd:
Bij: nieuwe leningen
31-dec-2014
Af: aflossingen Stand per 31 december
Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.)
887.629
Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.)
2.745.331
Af: aflossingsverplichting komend boekjaar
3.229.699
3.875.077
Hiervan langlopend (> 5 jaar)
1.541.439
Stand langlopende schulden per 31 december
27.457.388
30.687.087
Toelichting
MAASTRO clinic heeft gedurende 2014 haar 100% belang in Maastro Innovations B.V. te Maastricht verkocht. Voor het negatieve vermogen van de deelneming was een voorziening getroffen, die in verband met de verkoop van de deelneming is vrijgevallen. 130
Toelichting
in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd:
MAASTRO 2014 | 131
Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.) (aflossingsverplichtingen)
3.229.699
3.875.077
Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost)
27.457.388
30.687.087
Hiervan langlopend (> 5 jaar)
18.151.008
20.105.749
Overzicht langlopende schulden ultimo 2014
Lening-gever
Datum
Totale looptijd
Hoofdsom
Soort lening
Werke-lij- Aflossingske rente wijze
Gestelde zekerheden
%
€
Restschuld 31-dec-2013
Nieuwe leningen in 2014
Aflossing in 2014
Restschuld 31-dec-2014
Resterende looptijd in jaren eind 2014
Restschuld over 5 jaar
Aflossing 2015
€
€
€
€
€
€
1
45.378
0
45.378
0
0
0
2
1.210.686
0
59.899
1.150.787
901.208
3
0
0
600.000
0
0
4
1.125.000
0
500.000
625.000
0
2
500.000
5
2.812.500
0
750.000
2.062.500
0
3
750.000
6
13.800.000
0
400.000
13.400.000
11.400.000
34
400.000
7
4.350.000
0
300.000
4.050.000
2.550.000
14
300.000
8
338.800
0
48.400
290.400
48.400
6
48.400
9
639.800
0
91.400
548.400
91.400
6
91.400
13
59.899 0
1
ABN Amro
3-sep-04
2.268.901
10
onderhands
3,550% Lineair
WFZ hypotheek
2
ABN Amro
3-sep-04
4.242.845
23
onderhands
4,530% Lineair
WFZ hypotheek
10
6.125.000
0
700.000
5.425.000
1.925.000
8
700.000
11
3.515.000
0
380.000
3.135.000
1.235.000
8
380.000
33.962.164
0
3.875.077
30.687.087
3
ABN Amro
28-jul-04
8.000.000
10
onderhands
3,930% Lineair
WFZ hypotheek
4
ABN Amro
31-mrt-06
5.000.000
10
onderhands
3,690% Lineair
WFZ hypotheek
5
NWB
14-sep-07
7.500.000
10
onderhands
4,460% Lineair
WFZ hypotheek
6
NWB
1-apr-08
16.000.000
40
onderhands
4,450% Lineair
WFZ hypotheek
7
ASN Bank
1-apr-08
6.000.000
20
onderhands
4,310% Lineair
WFZ hypotheek
8
BNG Bank
31-mrt-10
484.000
10
onderhands
3,237% Lineair
WFZ hypotheek
9
BNG Bank
3-mei-10
914.000
10
onderhands
3,120% Lineair
WFZ hypotheek
10
BNG Bank
21-aug-12
7.000.000
10
onderhands
2,090% Lineair
WFZ hypotheek
11
BNG Bank
15-mrt-13
3.800.000
10
onderhands
1,975% Lineair
WFZ hypotheek
Totaal
132
18.151.008
3.229.699
Toelichting
De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. De reële waarde van de leningen is ca. € 32 miljoen (2013: € 36 miljoen). De verstrekte zekerheden voor de door WFZ geborgde leningen luiden als volgt: • hypothecaire zekerheid op bedrijfsgebouwen en -terreinen; • pandrecht op de machines en installaties.
MAASTRO 2014 | 133
15. Overige kortlopende schulden De specificatie is als volgt:
Toelichting
31-dec-14
31-dec-13
€
€
0
2.402.151
Crediteuren
1.548.464
893.552
Aflossingsverplichtingen langlopende leningen
3.229.699
3.875.077
557.689
558.729
49.851
110.320
0
382.985
5.049
0
583.440
553.266
75.500
35.500
3.245.457
0
0
487.976
933
28.150
0
0
1.381.015
631.750
10.677.097
9.959.458
Schulden aan banken
Belastingen en sociale premies Schulden terzake pensioenen Schulden aan groepsmaatschappijen en gelieerde entiteiten Nog te betalen salarissen Vakantiegeld Vakantiedagen Vooruitontvangen van/ te verrekenen met zorgverzekeraars Overige schulden en overlopende passiva: - Nog te besteden projectgelden - Vooruit ontvangen bedragen - Nog te ontvangen facturen - Overige overlopende passiva Totaal overige kortlopende schulden
134
De kredietfaciliteit in rekening-courant bij de kredietinstelling bedraagt per 31 december 2014 € 11,6 miljoen (2012: € 11,6 miljoen). De verstrekte zekerheden voor de langlopende schulden gelden tevens voor de opgenomen kredietfaciliteit in rekening-courant en luiden: • hypothecaire zekerheid op bedrijfsgebouwen en -terreinen; • pandrecht op de machines en installaties.
16. Niet in de balans opgenomen regelingen Verplichtingen uit hoofde van het macrobeheersinstrument Het macrobeheersinstrument wordt door de minister van VWS ingezet om overschrijdingen van het macrokader zorg terug te vorderen bij instellingen voor medisch specialistische zorg. Het macrobeheersinstrument is uitgewerkt in de Aanwijzing macrobeheersmodel instellingen voor medisch specialistische zorg, respectievelijk Aanwijzing Macrobeheersinstrument curatieve geestelijke gezondheidszorg. Jaarlijks wordt door de Nederlandse Zorgautoriteit ambtshalve een mbi-omzetplafond vastgesteld. Tevens wordt door de NZa jaarlijks een omzetplafond per instelling vastgesteld, welke afhankelijk is van de realisatie van het mbi-omzetplafond van alle instellingen gezamenlijk. Deze vaststelling vindt plaats nadat door de Minister van VWS de overschrijding van het mbi-omzetplafond uiterlijk vóór 1 december van het opvolgend jaar is gecommuniceerd. Voor 2014 is het mbi-omzetplafond door de NZa vastgesteld op € 18.269 miljoen (prijsniveau 2013). Bij het opstellen van de jaarrekening 2014 bestaat nog geen inzicht in realisatie van het mbi-omzetplafond over 2014. MAASTRO clinic is niet in staat een betrouwbare inschatting te maken van de uit het macrobeheersinstrument voortkomende verplichting en deze te kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uitdrukking gebracht in de balans van de stichting per 31 december 2014.
MAASTRO 2014 | 135
DE HEFFINGSGRONDSLAG MACROBEHEERSINSTRUMENT IS ALS VOLGT OPGEBOUWD:
17. Omzet DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment
2014
2013
€
€
Tariefopbrengst van DBC’s, DBC-zorgproducten en overige zorgproducten in zowel het A- als het B-segment
26.087.872
27.504.060
Verrekenbedrag op grond van de beleidsregel Transitie bekostigingsstructuur medisch specialistische zorg
0
2.861.277
1.559.716
(2.674.307)
Gefactureerde omzet DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment
27.647.588
27.691.030
Mutatie onderhanden werk DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment
Mutatie in het onderhanden werk Totaal heffingsgrondslag
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Totaal
2014
2013
€
€
26.087.872
27.504.060
1.559.716
(2.674.307)
27.647.588
24.829.753
Operationele leases Gedurende het verslagjaar zijn € 282.208 (2013: € 279.840) aan kosten uit hoofde van operationele leases in de winst- en verliesrekening verwerkt. De verplichtingen ultimo boekjaar uit hoofde van operationele leases (betreffende gebouwen en vervoersmiddelen) zijn als volgt te specificeren: Te betalen:
18. Opbrengsten uit hoofde van transitieregelingen en honorariumplafonds
31-dec-2014
binnen één jaar tussen één en vijf jaar meer dan vijf jaar
297.439
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2014
2013
€
€
0
2.861.277
1.177.459 4.247.945 5.722.842
Obligo Waarborgfonds De obligoverplichting ten aanzien van het Waarborgfonds voor de Zorgsector bedraagt maximaal 3% van de boekwaarde van de door het Waarborgfonds geborgde leningen.
Opbrengst uit hoofde van te verrekenen transitiebedrag medisch specialistische zorg Totaal
2.861.277
Toelichting
Financiële verplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen investeringsverplichtingen voor een bedrag van € 0,4 miljoen. 136
In 2013, het laatste jaar waarin de tweejarige transitieregeling van kracht was, bedroeg de opbrengst uit hoofde van het te verrekenen transitiebedrag € 2.861.277.
MAASTRO 2014 | 137
19. Subsidies DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
21. Personeelskosten 2014
2013
€
€
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2014
2013
€
€
12.624.350
12.281.701
Sociale lasten
1.304.304
1.181.908
Pensioenpremies
1.228.118
1.162.595
820.680
1.197.606
15.977.452
15.823.810
202.687
323.605
16.180.139
16.147.415
228
222
0
0
Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS - Beschikbaarheidsbijdrage medische vervolgopleidingen - Overige regelingen Totaal
1.017.911
802.909
183.081
149.019
1.200.992
951.928
Lonen en salarissen
Andere personeelskosten: - Overige personeelskosten
20. Overige bedrijfsopbrengsten DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Research Overige opbrengsten (waaronder vergoeding voor uitgeleend personeel) Totaal
138
Subtotaal Personeel niet in loondienst 2014
2013
€
€
1.179.734
1.723.926
561.293
711.319
1.741.027
2.435.245
Totaal personeelskosten
Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van fulltime eenheden Aantal personeelsleden dat buiten Nederland werkzaam is
Toelichting
De toename van de personeelskosten hangt samen met de groei van het personeelsbestand in 2014. De overige personeelskosten waren in 2013 incidenteel hoog in verband met een ontslagvergoeding.
MAASTRO 2014 | 139
22. Afschrijvingen op materiële vaste activa DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
24. Overige bedrijfskosten
2014
2013
€
€
Afschrijvingen:
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten
2014
2013
€
€
469.427
438.707
- materiële vaste activa
4.038.128
4.164.041
Algemene kosten
3.053.873
3.111.958
Totaal afschrijvingen
4.038.128
4.164.041
Patiëntgebonden kosten
2.756.817
2.393.754
- Onderhoud
534.125
452.896
- Energiekosten gas
110.901
113.666
- Energiekosten stroom
169.791
288.291
97.789
43.219
Subtotaal
912.696
898.072
Huur en leasing
273.894
274.506
Dotaties en vrijval voorzieningen
140.000
143.105
7.606.707
7.260.102
Onderhoud en energiekosten:
23. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2014
2013
€
€
Bijzondere waardeverminderingen van: - financiële vaste activa
0
561.361
Totaal
0
561.361
- Energie transport en overig
Totaal overige bedrijfskosten
Toelichting Toelichting De bijzondere afwaardering in 2013 betrof de afwaardering van de restant boekwaarde van de voormalige gebouwen te Heerlen. In 2014 is geen sprake van bijzondere waardeverminderingen.
140
Vanwege incidenteel onderhoud aan medische, diagnostische apparatuur (voor een bedrag van ca. € 322.000) nemen de patiëntgebonden kosten in 2014 toe ten opzichte van vorig jaar.
MAASTRO 2014 | 141
25. Financiële baten en lasten DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
26. Overheidssubsidies 2014
2013
€
€
Rentebaten
22.244
0
Subtotaal financiële baten
22.244
0
(1.211.350)
(1.446.702)
Resultaat deelnemingen
0
(12.861)
Overige financiële lasten
(29.573)
(31.890)
(1.240.923)
(1.491.453)
Rentelasten
Subtotaal financiële lasten
De groep heeft in 2014 ten bedrage van € 259.376 subsidie met betrekking tot speur- en ontwikkeling (WBSO) verwerkt (2013: € 246.444). De subsidie is in mindering gebracht op de sociale lasten.
27. Honoraria accountant DE HONORARIA VAN DE ACCOUNTANT OVER 2014 ZIJN ALS VOLGT:
1
Controle van de jaarrekening
2
Overige controlewerkzaamheden (w.o. regeling AO/IC en nacalculatie))
3
Fiscale advisering
Toelichting
4
Niet-controlediensten
De daling van de rentelasten houdt verband met de aflossingen op de leningenportefeuille en de verbetering van de rekening-couranten bij de bank.
Totaal honoraria accountant
Totaal financiële baten en lasten
(1.218.679)
(1.491.453)
2014
2013
€
€
33.638
30.250
5.203
5.143
31.701
1.210
0
0
70.542
36.603
28. Transacties met verbonden partijen Van transacties met verbonden partijen is sprake wanneer een relatie bestaat tussen de instelling, haar deelnemingen en hun bestuurders en leidinggevende functionarissen. Er hebben zich geen transacties met verbonden partijen voorgedaan op niet-zakelijke grondslag. De bezoldiging van de bestuurders en toezichthouders is opgenomen onder punt 50. 142
MAASTRO 2014 | 143
Enkelvoudige jaarrekening BALANS PER 31 DECEMBER 2014 (na voorgestelde resultaatbestemming) Ref.
31-dec-14
31-dec-14
€
€
Ref.
31-dec-14
31-dec-13
€
€
Algemene en overige reserves
10.137.246
8.610.685
Totaal eigen vermogen
10.137.246
8.610.685
Passiva
Activa
Eigen vermogen Vaste activa Materiële vaste activa
30
Totaal vaste activa
38.566.927
41.639.608
38.566.927
41.639.608
35
Voorzieningen
36
3.632.960
2.837.824
37
27.055.782
30.255.908
38
10.716.477
9.959.458
51.542.465
51.663.875
Vlottende activa Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/
31
0
195.004
Langlopende schulden
Vorderingen uit hoofde van bekostiging
32
1.162.921
6.053.759
Kortlopende schulden
Overige vorderingen
33
3.891.376
3.765.659
Overige kortlopende schulden
Liquide middelen
34
7.921.241
9.845
Totaal vlottende activa
12.975.538
10.024.267
TOTAAL ACTIVA
51.542.465
51.663.875
DBC-zorgproducten
144
TOTAAL PASSIVA
MAASTRO 2014 | 145
Resultatenrekening over 2014
Bedrijfsresultaat Ref.
2014
2013
€
€
Financiële baten en lasten
48
2.745.240
2.945.284
(1.218.679)
(1.491.453)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
1.526.561
1.453.832
Bedrijfsopbrengsten Omzet DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment
40
27.647.588
24.829.753
Opbrengsten uit hoofde van transitieregelingen en
41
0
2.861.277
Subsidies
42
1.200.992
951.928
Overige bedrijfsopbrengsten
43
2.058.052
2.435.245
Resultaat boekjaar
1.526.561
1.453.832
2014
2013
€
€
1.526.561
1.453.832
1.526.561
1.453.832
honorariumplafonds
Som der bedrijfsopbrengsten
30.906.632
31.078.203 Resultaatbestemming
Bedrijfslasten
Het resultaat is als volgt verdeeld:
Personeelskosten
44
16.350.795
16.147.415
Afschrijvingen op materiële vaste activa
45
4.038.128
4.164.041
Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa
46
0
561.361
Overige bedrijfskosten
47
7.772.469
7.260.102
Toevoeging: Reserve aanvaardbare kosten
Som der bedrijfslasten
146
28.161.392
28.132.919
MAASTRO 2014 | 147
Toelichting op de balans en de resultatenrekening 29. Algemene grondslagen
30. Materiële vaste activa DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
ALGEMEEN De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de Regeling verslaggeving WTZi, de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, in het bijzonder RJ 655 inzake de jaarverslaggeving door zorginstellingen, en Titel 9 Boek 2 BW (met uitzondering van de afdelingen 1, 11 en 12). De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de enkelvoudige jaarrekening en de geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Voor de grondslagen van de waardering van activa en passiva en voor de bepaling van het resultaat wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans en winst-en-verliesrekening.
Bedrijfsgebouwen en terreinen Machines en installaties Andere vaste bedrijfsmiddelen, technische en administratieve uitrusting Materiële vaste bedrijfsactiva in uitvoering en vooruitbetalingen op materiële vaste activa
WAARDERINGSGRONDSLAGEN WNT Voor de uitvoering van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen in de (semi)publieke sector (WNT) heeft de stichting zich gehouden aan de Beleidsregel toepassing WNT en deze als normenkader bij het opmaken van deze jaarrekening gehanteerd.
Totaal materiële vaste activa
31-dec-14
31-dec-13
€
€
18.315.746
18.850.410
3.425.715
3.760.746
16.173.889
18.955.619
651.577
72.833
38.566.927
41.639.608
Het verloop van de materiële vaste activa is als volgt:
148
MAASTRO 2014 | 149
Bedrijfs-gebouwen en terreinen
Machines en installaties
€
€
Vaste bedrijfsmiddelen in uitvoering en Andere vaste vooruitbetabedrijfs-mid- lingen op matedelen riële vaste activa €
€
Totaal €
Stand per 31 december 2014
Stand per 1 januari 2014 Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
23.066.881
6.700.580
35.135.969
72.833
64.976.263
Aanschafwaarde
0
0
0
0
0
Cumulatieve herwaarderingen
4.216.471
2.939.834
16.180.350
0
23.336.655
Cumulatieve afschrijvingen
18.850.410
3.760.746
18.955.619
72.833
41.639.608
Boekwaarde
Afschrijvingspercentage
Mutaties in het boekjaar Investeringen
72.030
0
335.514
652.439
1.059.983
Afschrijvingen
606.694
335.031
3.096.403
0
4.038.128
23.138.911
6.700.580
35.430.483
651.577
65.921.551
0
0
0
0
0
4.823.165
3.274.865
19.256.594
0
27.354.624
18.315.746
3.425.715
16.173.889
651.577
38.566.927
0,0%
5,0%
10% - 20%
0,0%
Toelichting
De bedrijfsgebouwen en -terreinen zijn hypothecair bezwaard; machines, installaties en (medische) inventaris zijn verpand. Desinvesteringen Aanschafwaarde
0
0
41.000
73.695
114.695
Cumulatieve afschrijvingen
0
0
20.159
0
20.159
Per saldo
0
0
20.841
0
94.536
Mutaties
(534.664)
(335.031)
(2.781.730)
578.744
(3.072.681)
150
In onderstaand overzicht is een nadere specificatie opgenomen van het verloop van de WTZi-vergunningplichtige vaste activa, de WTZi-meldingsplichtige vaste activa en de WMG-gefinancierde vaste activa per activagroep.
MAASTRO 2014 | 151
MUTATIEOVERZICHT VASTE ACTIVA OP GROND VAN ART. 5A REGELING VERSLAGGEVING WTZI WTZi-vergunningplichtige vaste activa
WTZi-meldingsplichtige vaste activa Terrein-
Gebouwen
Installaties
Subtotaal
voorzieningen
€
€
€
€
19.232
20.792.090
6.700.580
27.511.902
0
0
0
0
16.028
3.490.509
2.939.834
6.446.371
Cumulatieve afschrijvingen
3.204
17.301.581
3.760.746
21.065.531
Boekwaarde
Investeringen
0
0
0
0
Investeringen
Herwaarderingen
0
0
0
0
Herwaarderingen
Stand per 1 januari 2014 Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
Mutaties
962
418.467
335.031
754.460
(962)
(418.467)
(335.031)
(754.460)
19.232
20.792.090
6.700.580
27.511.902
0
0
0
0
16.990
3.908.976
3.274.865
7.200.831
Boekwaarde
2.242
16.883.114
3.425.715
20.311.071
Afschrijvingspercentage
2,0%
2,0%
5,0%
Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen
152
Subtotaal
houding
projecten
€
€
€
Aanschafwaarde
1.741.742
72.833
1.814.575
Cumulatieve herwaarderingen
0
0
0
641.312
0
641.312
1.100.430
72.833
1.173.263
72.030
652.439
724.469
0
0
0
176.988
0
176.988
Mutaties in het boekjaar
Stand per 31 december 2014 Aanschafwaarde
Onderhanden
Stand per 1 januari 2014
Mutaties in het boekjaar
Afschrijvingen
Instand-
Afschrijvingen Desinvesteringen Aanschafwaarde
0
(72.833)
(72.833)
Cumulatieve herwaarderingen
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
0
0
0
Per saldo
0
(72.833)
(72.833)
(104.958)
579.606
474.648
Mutaties in boekwaarde (per saldo)
MAASTRO 2014 | 153
Stand per 31 december 2014 Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen
Mutaties in het boekjaar 1.813.772
652.439
2.466.211
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
818.300
0
818.300
Boekwaarde
995.472
652.439
1.647.911
Investeringen
102.334
233.180
335.514
0
0
0
2.605.931
490.472
3.096.403
41.000
0
41.000
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
20.841
0
20.841
Per saldo
20.159
0
20.159
Mutaties
(2.523.756)
(257.292)
(2.781.048)
31.331.237
4.099.246
35.430.483
Herwaarderingen Afschrijvingen Desinvesteringen Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen
Afschrijvingspercentage
10,0%
0,0%
WMG-gefinancierde vaste activa Inventaris
Automati-
sering
€
€
Subtotaal
Stand per 31 december 2014 Aanschafwaarde
€ Cumulatieve herwaarderingen
Stand per 1 januari 2014 - aanschafwaarde - cumulatieve herwaarderingen - cumulatieve afschrijvingen
31.269.903
3.866.066
35.135.969
0
0
0
13.582.760
2.597.590
16.180.350
0
0-
0
Cumulatieve afschrijvingen
16.167.850
3.088.062
19.255.912
Boekwaarde
15.163.387
1.011.184
16.174.571
10,0%
20,0%
Afschrijvingspercentage Boekwaarde
154
17.687.143
1.268.476
18.955.619
MAASTRO 2014 | 155
Stand per 31 december 2014
Overige soorten van investeringen
Aanschafwaarde Nieuwbouw
Subtotaal
Totaal
gebouwen
vaste activa
€
€
€
513.817
513.817
64.976.263
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
68.622
68.622
23.336.655
Boekwaarde
445.195
445.195
41.639.608
Stand per 1 januari 2014 Aanschafwaarde Cumulatieve herwaarderingen
65.921.551
0
0
0
78.899
78.899
27.353.942
434.918
434.918
38.567.609
Cumulatieve herwaarderingen Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde
0
0
986.288
Herwaarderingen
0
0
0
10.277
10.277
4.038.128
Onderhanden werk DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment Af: ontvangen voorschotten
Desinvesteringen Aanschafwaarde
0
0
41.000
Cumulatieve herwaarderingen
0
0
0
Cumulatieve afschrijvingen
0
0
20.841
Per saldo
0
0
20.159
Mutaties
(10.277)
(10.277)
(3.071.999)
2,0%
31. Onderhanden werk uit hoofde van DBC’s/DBC-zorgproducten DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Investeringen
156
513.817
Afschrijvingspercentage
Mutaties in het boekjaar
Afschrijvingen
513.817
Totaal onderhanden werk
31-dec-14
31-dec-13
€
€
4.155.377
2.595.661
(4.155.377)
(2.400.657)
0
195.004
MAASTRO 2014 | 157
32. Vorderingen uit hoofde van bekostiging
DE SPECIFICATIE PER ONDERHANDEN WERK IS ALS VOLGT WEER TE GEVEN: GerealiseerStroom DBC’s/DBC-zorgproducten
de kosten en
Af:
Af:
Saldo per
toegereken-
verwerkte
ontvangen
31-12-2014
de winst
verliezen
voorschotten
€
€
Vorderingen uit hoofde van bekostiging:
31-dec-14
31-dec-13
€
€
8.400
1.760
2. Vorderingen uit hoofde van transitieregeling
1.154.521
6.051.999
Totaal vorderingen uit hoofde van bekostiging
1.162.921
6.053.759
€
€
Onderhanden projecten met debetsaldo
4.155.377
0
(4.155.377)
0
Totaal (onderhanden werk)
4.155.377
0
(4.155.377)
0
1. Vorderingen uit hoofde van financieringstekort
Specificatie vorderingen uit hoofde van financieringstekort respectievelijk –overschot: t/m 2011
na 2011
totaal
€
€
€
1.760
0
1.760
Financieringsverschil boekjaar
0
0
0
Correcties voorgaande jaren
0
0
0
Betalingen/ontvangsten
6.640
0
6.640
Subtotaal mutatie boekjaar
6.640
0
8.400
Toelichting
Per balansdatum bedraagt de bevoorschotting door de zorgverzekeraars ter financiering van het onderhanden werk € 4.544.842. De voorschotten zijn per verzekeraar in mindering gebracht op het onderhanden werk en, voor zover van toepassing, vervolgens op de post nog te factureren omzet en op de debiteurenpositie.
Saldo per 1 januari
Saldo per 31 december
158
8.400
0
8.400
MAASTRO 2014 | 159
Stadium van vaststelling (per erkenning):
t/m 2011
na 2011
totaal
€
€
€
33. Overige vorderingen
c
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
a= interne berekening
31-dec-14
31-dec-13
€
€
Vorderingen op debiteuren
1.025.749
2.320.467
Nog te factureren omzet DBC’s/DBC-zorgproducten
1.061.197
33.596
271.784
210.909
0
6.804
270.000
743.550
- Nog te ontvangen inzake onderzoeksprojecten
655.615
386.026
- Overige nog te ontvangen bedragen
607.031
64.306
3.891.376
3.765.659
b= overeenstemming met zorgverzekeraars c= definitieve vaststelling NZa
Specificatie vorderingen uit hoofde van transitieregeling en schulden uit hoofde van transitieregeling: DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2012 €
Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde entiteiten Overige vorderingen Vooruitbetaalde bedragen:
Schaduwbudget (op basis van afspraken met verzekeraars)
25.872.289
Af: A omzet (inclusief overloop)
- Vooruitbetaalde exploitatiekosten Nog te ontvangen bedragen:
Af: B nieuw (binnen transitiemodel = B-2013) honorariumomzet loondienst met vergoeding in schaduwbudget in B nieuw Transitiebedrag
(22.203.836) 3.668.453
Totaal overige vorderingen
Het transitiebedrag wordt verwerkt in: 2012
95%
3.484.484
2013
70%
2.567.515 6.051.999
Toelichting
De voorziening die in aftrek op de vorderingen is gebracht, bedraagt € 72.000 (2013: € 51.000). Alle vorderingen hebben een verwachte resterende looptijd van minder dan 1 jaar.
Toelichting
Het transitiebedrag uit hoofde van de transitieregeling is door de NZa definitief vastgesteld op € 3.668.453. Van de over 2012 en 2013 te ontvangen verrekenbedragen (gezamenlijk € 6.051.999) is reeds € 4.897.478 als voorschot ontvangen. Eind 2014 is per saldo € 1.154.521 te ontvangen. 160
MAASTRO 2014 | 161
Collectief gefinancierd gebonden vermogen
34. Liquide middelen DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Bankrekeningen Kassen Totaal liquide middelen
31-dec-14
31-dec-13
€
€
7.920.544
5.409
697
4.435
7.921.241
9.845
Saldo per
Resultaat-
Saldo per
1-jan-2014
bestemming
31-dec-2014
€
€
€
Reserve aanvaardbare kosten
8.610.685
1.526.561
10.137.246
Totaal collectief gefinancierd gebonden vermogen
8.610.685
1.526.561
10.137.246
Het verloop is als volgt weer te geven:
Specificatie aansluiting geconsolideerd - enkelvoudig vermogen 31 december 2014 en resultaat over 2014
Toelichting
De liquide middelen zijn vrij beschikbaar. DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Enkelvoudig eigen vermogen en resultaat Bij: consolidatie steunstichting MAASTRO Cancer Foundation
35. Eigen vermogen HET EIGEN VERMOGEN BESTAAT UIT DE VOLGENDE COMPONENTEN:
Totaal geconsolideerd eigen vermogen en resultaat
31-dec-14
31-dec-13
€
€
Collectief gefinancierd gebonden vermogen
10.137.246
8.610.685
Totaal eigen vermogen
10.137.246
8.610.685
162
Eigen vermogen
Resultaat
€
€
10.137.246
1.526.561
465.461
19.394
10.602.707
1.545.955
MAASTRO 2014 | 163
36. Voorzieningen
37. Langlopende schulden Saldo per
Dotatie
Onttrekking
Vrijval
Saldo per
1-jan-2014
31-dec-2014
€
€
€
€
€
Voorziening onderhoud gebouwen
484.185
140.000
95.022
0
529.163
Voorziening onderhoud versnellers
1.328.192
1.000.000
413.224
0
1.914.967
Voorziening jubileumverplichtingen
193.198
0
11.368
0
181.830
16.250
0
0
(16.250)
0
816.000
240.000
49.000
0
1.007.000
2.837.824
1.380.000
568.614
(16.250)
3.632.960
HET VERLOOP IS ALS VOLGT:
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
31-dec-14
31-dec-13
€
€
Schulden aan banken
27.547.388
30.687.087
Overige langlopende schulden
(401.606)
(431.179)
Totaal langlopende schulden (nog voor meer dan een jaar)
27.055.782
30.255.908
2014
2013
€
€
34.562.164
34.742.241
0
3.800.000
3.875.077
3.980.077
30.687.087
34.562.164
Af: aflossingsverplichting komend boekjaar
3.229.699
3.875.077
Stand langlopende schulden per 31 december
27.547.388
30.687.087
Overige voorzieningen:
Voorziening negatief eigen vermogen deelneming Voorziening levensfasebudget Totaal voorzieningen
Het verloop van de schulden aan banken is als volgt weer te geven:
Toelichting in welke mate (het totaal van) de voorzieningen als langlopend moet worden beschouwd: 31-dec-2014 Kortlopend deel van de voorzieningen (< 1 jr.)
887.629
Langlopend deel van de voorzieningen (> 1 jr.)
2.745.331
Hiervan langlopend (> 5 jaar)
1.541.439
Toelichting
Stand per 1 januari Bij: nieuwe leningen Af: aflossingen Stand per 31 december
Negatief eigen vermogen deelneming MAASTRO clinic heeft gedurende 2014 haar 100% belang in Maastro Innovations B.V. te Maastricht verkocht aan stichting MAASTRO Cancer Foundation. Voor het negatieve vermogen van de deelneming was een voorziening getroffen, die in verband met de verkoop van de deelneming is vrijgevallen.
164
MAASTRO 2014 | 165
Toelichting in welke mate (het totaal van) de langlopende schulden als langlopend moeten worden beschouwd:
Kortlopend deel van de langlopende schulden (< 1 jr.) (aflossingsverplichtingen)
3.229.699
3.875.077
Langlopend deel van de langlopende schulden (> 1 jr.) (balanspost)
27.457.388
30.687.087
Hiervan langlopend (> 5 jaar)
18.151.008
20.105.749
Overzicht langlopende schulden ultimo 2014
Lening-gever
Datum
Totale looptijd
Hoofdsom
Soort lening
Werke-lij- Aflossingske rente wijze
Gestelde zekerheden
%
€
Restschuld 31-dec-2013
Nieuwe leningen in 2014
Aflossing in 2014
Restschuld 31-dec-2014
Resterende looptijd in jaren eind 2014
Restschuld over 5 jaar
Aflossing 2015
€
€
€
€
€
€
1
45.378
0
45.378
0
0
0
2
1.210.686
0
59.899
1.150.787
901.208
3
0
0
600.000
0
0
4
1.125.000
0
500.000
625.000
0
2
500.000
5
2.812.500
0
750.000
2.062.500
0
3
750.000
6
13.800.000
0
400.000
13.400.000
11.400.000
34
400.000
7
4.350.000
0
300.000
4.050.000
2.550.000
14
300.000
8
338.800
0
48.400
290.400
48.400
6
48.400
9
639.800
0
91.400
548.400
91.400
6
91.400
13
59.899 0
1
ABN Amro
3-sep-04
2.268.901
10
onderhands
3,550% Lineair
WFZ hypotheek
10
6.125.000
0
700.000
5.425.000
1.925.000
8
700.000
2
ABN Amro
3-sep-04
4.242.845
23
onderhands
4,530% Lineair
WFZ hypotheek
11
3.515.000
0
380.000
3.135.000
1.235.000
8
380.000
3
ABN Amro
28-jul-04
8.000.000
10
onderhands
3,930% Lineair
WFZ hypotheek
33.962.164
0
3.875.077
4
ABN Amro
31-mrt-06
5.000.000
10
onderhands
3,690% Lineair
WFZ hypotheek
30.687.087
5
NWB
14-sep-07
7.500.000
10
onderhands
4,460% Lineair
WFZ hypotheek
6
NWB
1-apr-08
16.000.000
40
onderhands
4,450% Lineair
WFZ hypotheek
7
ASN Bank
1-apr-08
6.000.000
20
onderhands
4,310% Lineair
WFZ hypotheek
8
BNG Bank
31-mrt-10
484.000
10
onderhands
3,237% Lineair
WFZ hypotheek
9
BNG Bank
3-mei-10
914.000
10
onderhands
3,120% Lineair
WFZ hypotheek
10
BNG Bank
21-aug-12
7.000.000
10
onderhands
2,090% Lineair
WFZ hypotheek
10
onderhands
1,975% Lineair
WFZ hypotheek
11
BNG Bank Totaal
166
15-mrt-13
3.800.000
18.151.008
3.229.699
Toelichting
De aflossingsverplichtingen zijn verantwoord onder de kortlopende schulden. De reële waarde van de leningen is ca. € 32 miljoen (2013: € 36 miljoen). De verstrekte zekerheden voor de door WFZ geborgde leningen luiden als volgt: • hypothecaire zekerheid op bedrijfsgebouwen en -terreinen; • pandrecht op de machines en installaties. MAASTRO 2014 | 167
Toelichting
38. Overige kortlopende schulden DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
De kredietfaciliteit in rekening-courant bij de kredietinstelling bedraagt per 31 december 2014 € 11,6 miljoen (2013: € 11,6 miljoen). De verstrekte zekerheden voor de langlopende schulden gelden tevens voor de opgenomen kredietfaciliteit in rekening-courant en luiden: 31-dec-14
31-dec-13
€
€
• hypothecaire zekerheid op bedrijfsgebouwen en -terreinen; • pandrecht op de machines en installaties.
Schulden aan banken
0
2.402.151
Crediteuren
1.254.500
893.552
Aflossingsverplichtingen langlopende leningen
3.229.699
3.875.077
529.895
558.729
49.851
110.320
384.593
382.985
5.049
0
583.440
553.266
75.500
35.500
3.245.457
0
0
487.976
933
28.150
0
0
1.357.560
631.750
10.716.477
9.959.458
Belastingen en sociale premies Schulden terzake pensioenen Schulden aan groepsmaatschappijen en gelieerde entiteiten Nog te betalen salarissen Vakantiegeld Vakantiedagen Vooruitontvangen van/ te verrekenen met zorgverzekeraars Overige schulden en overlopende passiva: - Nog te besteden projectgelden - Vooruit ontvangen bedragen - Nog te ontvangen facturen - Terug te betalen aan - Overige overlopende passiva Totaal overige kortlopende schulden
168
39. Niet in de balans opgenomen regelingen Verplichtingen uit hoofde van het macrobeheersinstrument Het macrobeheersinstrument wordt door de minister van VWS ingezet om overschrijdingen van het macrokader zorg terug te vorderen bij instellingen voor medisch specialistische zorg. Het macrobeheersinstrument is uitgewerkt in de Aanwijzing macrobeheersmodel instellingen voor medisch specialistische zorg, respectievelijk Aanwijzing Macrobeheersinstrument curatieve geestelijke gezondheidszorg. Jaarlijks wordt door de Nederlandse Zorgautoriteit ambtshalve een mbi-omzetplafond vastgesteld. Tevens wordt door de NZa jaarlijks een omzetplafond per instelling vastgesteld, welke afhankelijk is van de realisatie van het mbi-omzetplafond van alle instellingen gezamenlijk. Deze vaststelling vindt plaats nadat door de Minister van VWS de overschrijding van het mbi-omzetplafond uiterlijk vóór 1 december van het opvolgend jaar is gecommuniceerd. Voor 2014 is het mbi-omzetplafond door de NZa vastgesteld op € 18.269 miljoen (prijsniveau 2013). Bij het opstellen van de jaarrekening 2014 bestaat nog geen inzicht in realisatie van het mbi-omzetplafond over 2014. MAASTRO clinic is niet in staat een betrouwbare inschatting te maken van de uit het macrobeheersinstrument voortkomende verplichting en deze te kwantificeren. Als gevolg daarvan is deze verplichting niet tot uitdrukking gebracht in de balans van de stichting per 31 december 2014.
MAASTRO 2014 | 169
DE HEFFINGSGRONDSLAG MACROBEHEERSINSTRUMENT IS ALS VOLGT OPGEBOUWD:
2014
2013
€
€
40. Omzet DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Tariefopbrengst van DBC’s, DBC-zorgproducten en overige zorgproducten in zowel het A- als het B-segment
26.087.872
27.504.060
Verrekenbedrag op grond van de beleidsregel Transitie bekostigingsstructuur medisch specialistische zorg
0
2.861.277
1.559.716
-2.674.307
Mutatie onderhanden werk DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment
27.647.588
27.691.030
Totaal
Mutatie in het onderhanden werk Totaal heffingsgrondslag
Operationele leases Gedurende het verslagjaar zijn € 282.208 (2013: € 279.840) aan kosten uit hoofde van operationele leases in de winst- en verliesrekening verwerkt. De verplichtingen ultimo boekjaar uit hoofde van operationele leases (betreffende gebouwen en vervoersmiddelen) zijn als volgt te specificeren: Te betalen:
2013
€
€
26.087.872
27.504.060
1.559.716
-2.674.307
27.647.588
24.829.753
41. Opbrengsten uit hoofde van transitieregelingen en honorariumplafonds
31-dec-2014
binnen één jaar
297.439
tussen één en vijf jaar
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2014
2013
€
€
Opbrengst uit hoofde van te verrekenen transitiebedrag medisch specialistische zorg
0
2.861.277
Totaal
0
2.861.277
1.177.459
meer dan vijf jaar
4.247.945 5.722.842
Obligo Waarborgfonds
Gefactureerde omzet DBC’s/DBC-zorgproducten B-segment
2014
De obligoverplichting ten aanzien van het Waarborgfonds voor de Zorgsector bedraagt maximaal 3% van de boekwaarde van de door het Waarborgfonds geborgde leningen.
Toelichting
Financiële verplichtingen Er zijn niet in de balans opgenomen investeringsverplichtingen voor een bedrag van € 0,4 miljoen.
170
In 2013, het laatste jaar waarin de tweejarige transitieregeling van kracht was, bedroeg de opbrengst uit hoofde van het te verrekenen transitiebedrag € 2.861.277.
MAASTRO 2014 | 171
42. Subsidies D E SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
44. Personeelskosten 2014
2013
€
€
Lonen en salarissen
Rijkssubsidies vanwege het Ministerie van VWS - Beschikbaarheidsbijdrage medische vervolgopleidingen - Overige regelingen Totaal
De specificatie is als volgt:
Totaal
172
€
12.624.350
12.281.701
Sociale lasten
1.511.803
1.181.908
183.081
149.019
Pensioenpremies
1.228.118
1.162.595
1.200.992
951.928
Andere personeelskosten: 820.680
1.197.606
16.184.951
15.823.810
165.844
323.605
16.350.795
16.147.415
228
222
0
0
43. Overige bedrijfsopbrengsten
Overige opbrengsten (waaronder vergoeding voor uitgeleend personeel)
€
802.909
Subtotaal
Research
2013
1.017.911
- Overige personeelskosten
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2014
Personeel niet in loondienst Totaal personeelskosten 2014
2013
€
€
1.439.109
1.723.926
618.943
711.319
2.058.052
2.435.245
Gemiddeld aantal personeelsleden op basis van fulltime eenheden Aantal personeelsleden dat buiten Nederland werkzaam is
Toelichting De toename van de personeelskosten hangt samen met de groei van het personeelsbestand in 2014. De overige personeelskosten waren in 2013 incidenteel hoog in verband met een ontslagvergoeding.
MAASTRO 2014 | 173
45. Afschrijvingen op materiële vaste activa DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
47. Overige bedrijfskosten
2014
2013
€
€
Afschrijvingen:
DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
Voedingsmiddelen en hotelmatige kosten
2014
2013
€
€
469.427
438.707
- materiële vaste activa
4.038.128
4.164.041
Algemene kosten
3.219.635
3.111.958
Totaal afschrijvingen
4.038.128
4.164.041
Patiëntgebonden kosten
2.756.817
2.393.754
- Onderhoud
534.125
452.896
- Energiekosten gas
110.901
113.666
- Energiekosten stroom
169.791
288.291
97.789
43.219
Subtotaal
912.696
898.072
Huur en leasing
273.894
274.506
Dotaties en vrijval voorzieningen
140.000
143.105
7.772.469
7.260.102
Onderhoud en energiekosten:
46. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
2014
2013
€
€
Bijzondere waardeverminderingen van: - financiële vaste activa
0
561.361
Totaal
0
561.361
- Energie transport en overig
Totaal overige bedrijfskosten Toelichting
Toelichting
De bijzondere afwaardering in 2013 betrof de afwaardering van de restant boekwaarde van de voormalige gebouwen te Heerlen. In 2014 is geen sprake van bijzondere waardeverminderingen.
174
Vanwege incidenteel onderhoud aan medische, diagnostische apparatuur (voor een bedrag van ca. € 322.000 nemen de patiëntgebonden kosten in 2014 toe ten opzichte van vorig jaar. In de algemene kosten is in 2014 een donatie ad € 207.500 (2013: € 395.000) aan MAASTRO Cancer Foundation begrepen. Dit heeft betrekking op door onderzoekspersoneel gegenereerde WBSO subsidieopbrengsten die op deze wijze voor de financiële ondersteuning van wetenschappelijk onderzoek in de radiotherapie beschikbaar worden gesteld.
MAASTRO 2014 | 175
48. Financiële baten en lasten DE SPECIFICATIE IS ALS VOLGT:
49. Overheidssubsidies 2014
2013
€
€
Rentebaten
22.244
0
Subtotaal financiële baten
22.244
0
(1.211.350)
(1.446.702)
Resultaat deelnemingen
0
(12.861)
Overige financiële lasten
(29.573)
(31.890)
(1.240.923)
(1.491.453)
Rentelasten
Subtotaal financiële lasten
Totaal financiële baten en lasten
(1.218.679)
De stichting heeft in 2014 ten bedrage van € 259.376 subsidie met betrekking tot speur- en ontwikkeling (WBSO) verwerkt (2013: € 246.444). De subsidie is in mindering gebracht op de sociale lasten.
50. Bezoldiging bestuurders en toezichthouders Welk bestuursmodel is van toepassing op uw organisatie?
Eindverantwoordelijke Raad van Bestuur met Raad van Toezicht
Wat is de samenstelling van het bestuur of de directie?
Tweehoofdig collegiaal
(1.491.453)
De bezoldiging van de bestuurders en gewezen bestuurders van de zorginstelling over het jaar 2014 is als volgt: Toelichting
De daling van de rentelasten houdt verband met de aflossingen op de leningenportefeuille en de substantiële verbetering van de rekening-courantpositie bij de bank. De overige financiële lasten hebben betrekking op de amortisatie van de kosten van geldleningen.
176
MAASTRO 2014 | 177
Prof. Dr. P. Lambin
Drs. M.J.G. Jacobs
1-1-2000
1-6-2008
nee
ja
3 Zo nee: tot welke datum was de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie?
1-2-2015
nvt
4 Is deze gewezen bestuurder sindsdien nog in dienst van uw organisatie?
ja
nvt
5 Wat is de aard van de (arbeids)overeenkomst?
1
1
6 Welke salarisregeling is toegepast?
6
3
69%
100%
171.374
166.433
0
0
NAAM 1 Vanaf welke datum is de persoon als bestuurder werkzaam in uw organisatie? 2 Maakt de persoon op dit moment nog steeds deel uit van het bestuur?
7 Wat is de deeltijdfactor? (percentage) 8 Beloning (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen) a. Waarvan: verkoop verlofuren b. Waarvan: nabetalingen voorgaande jaren 9 Wat is de totale som van de eventuele vergoedingen in natura (o.a. huisvesting, auto (mede) voor privégebruik, laagrentende leningen)? 10 Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen 11 Werkgeversbijdrage sociale verzekeringspremies
178
NAAM 1
Vanaf welke datum was de toezichthouder voor het eerst in de huidige functie van toezichthouder werkzaam binnen de organisatie?
2
Is de persoon in het verslagjaar voorzitter van de Raad van Toezicht geweest?
3
Nevenfunctie(s)
4
Beloning (incl. salaris, vakantiegeld, eindejaarsuitkering en andere vaste toelagen)
5
Wat is de totale som van de eventuele vergoedingen in natura?
6
Vaste en variabele onkostenvergoedingen
Cobben-
Teunissen
Bartelink
Dijk
1-sep-11
10-dec-08
19-dec-07
hagen
8-nov-04 26-mei-08
ja
nee
nee
nee
ja
-
-
-
-
-
6.806
6.050
6.050
6.050
9.075
0
0
0
0
0
431
68
524
486
278
0
7
Werkgeversbijdrage sociale verzekeringspremies
0
0
0
0
0
0
10.798
8
Voorzieningen t.b.v. beloning betaalbaar op termijn
0
0
0
0
0
48
0
9
Winstdelingen en bonusbetalingen
0
0
0
0
0
7.747
7.747
10
Uitkeringen i.v.m. met beëindiging dienstverband
0
0
0
0
0
11
Totaal bezoldiging (4 t/m 10)
7.237
6.118
6.574
6.536
9.353
32.404
19.257
13 Winstdelingen en bonusbetalingen
14.400
0
0
0
225.973
204.235
15 Totaal bezoldiging (8 t/m 14, excl. 8a en b)
Rutgers
0
12 Voorzieningen ten behoeve van beloning betaalbaar op termijn (o.a. werkgeversbijdrage pensioen, VUT, FPU, sabbatical, aanvulling sociale uitkering, arbeidsongeschiktheidsuitkering, etc.) 14 Uitkeringen in verband met beëindiging van het dienstverband
De bezoldiging van de leden van de Raad van Toezicht van de zorginstelling over het jaar 2014 is als volgt:
Toelichting
De vermelde honoraria zijn inclusief de hierover berekende omzetbelasting. De honoraria exclusief BTW gelden tevens als bezoldiging in het kader van de WNT.
MAASTRO 2014 | 179
Bezoldiging
51. Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector De bezoldiging van de functionarissen die over 2014 in het kader van de wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) verantwoord worden, is als volgt.
Beloning
177.220
185.934
Belastbare onkostenvergoedingen
0
48
Beloningen betaalbaar op termijn
19.257
32.404
Totaal bezoldiging 2014
196.477
218.386
Toepasselijk WNT-maximum
188.660
128.289
zie toelichting
zie toelichting
Lid raad van bestuur
Voorzitter raad van bestuur
1/1 - 31/12
1/1 - 31/12
1,0
0,7
175.047
186.090
Motivering indien overschrijding:
Gegevens 2013
Leidinggevende topfunctionarissen
Functie(s) in 2013 Drs.
Prof. Dr.
M.J.G. Jacobs
P. Lambin
Lid raad van bestuur
Voorzitter raad van bestuur
1/1 - 31/12
1/1 - 31/12
Omvang dienstverband (in fte)
1,0
0,7
Bezoldiging
Gewezen topfunctionaris?
nee
nee
Beloning
(Fictieve) dienstbetrekking?
nee
nee
Belastbare onkostenvergoedingen
0
85
ja
ja
Beloningen betaalbaar op termijn
18.884
31.606
193.892
217.781
Functie(s) Duur dienstverband in 2014
Zo niet, langer dan 6 maanden binnen 18 maanden werkzaam?
Duur dienstverband in 2013 Omvang dienstverband (in fte)
Totaal bezoldiging 2013
180
MAASTRO 2014 | 181
Toezichthoudende topfunctionarissen
Functie(s) Duur dienstverband
Rutgers
Cobbenhagen
Teunissen
Bartelink
Dijk
Voorzitter
Vicevoorzitter
Lid
Lid
Voorzitter
1/1 – 30/09
1/1 - 31/12
1/1 - 31/12
1/1 - 31/12
1/1 - 31/12
5.625
5.000
5.000
5.000
7.500
0
0
Bezoldiging Beloning Belastbare onkostenvergoedingen
0
0
0
Beloningen betaalbaar op termijn
0
0
0
0
0
5.625
5.000
5.000
5.000
7.686
10.612
9.433
9.433
9.433
10.612
nvt
nvt
nvt
nvt
nvt
7.500
5.000
5.000
Totaal bezoldiging Toepasselijk WNT-maximum Motivering indien overschrijding Totale bezoldiging 2013
5.000
7.500
Het bezoldigingsmaximum in 2014 voor MAASTRO clinic is € 188.660. Het weergegeven toepasselijke WNT-maximum per persoon of functie is berekend naar rato van de omvang (en voor topfunctionarissen tevens de duur) van het dienstverband, waarbij voor de berekening de omvang van het dienstverband nooit groter kan zijn dan 1,0 fte. Uitzondering hierop is het WNT-maximum voor de leden van de Raad van Toezicht: dit bedraagt voor de voorzitter 7,5% en voor de overige leden 5% van het bezoldigingsmaximum. In de tabel is in dit kader rekening gehouden met het voorzitterschap van dhr. Rutgers in de periode 1/1 - 30/09 en het voorzitterschap van dhr. Dijk in de periode 1/10 - 31/12.
Motivering overschrijdingen
De (vaste) contracten met beide bestuurders zijn afgesloten voor 6 december 2011 en vallen daarmee onder het overgangsrecht van de WNT.
Overige rapportageverplichtingen op grond van de WNT Toelichting
Per 1 januari 2013 is de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) ingegaan. Deze verantwoording is opgesteld op basis van de op MAASTRO clinic van toepassing zijnde regelgeving: het WNT-maximum voor de zorg, totaalscore 8-10 en klasse G.
182
Naast de hierboven vermelde topfunctionarissen zijn er geen overige functionarissen die in 2014 een bezoldiging boven het toepasselijke WNTmaximum hebben ontvangen, of waarvoor in eerdere jaren een vermelding op grond van de WOPT of de WNT heeft plaatsgevonden of had moeten plaatsvinden. Er zijn in 2014 geen ontslaguitkeringen aan overige functionarissen betaald die op grond van de WNT dienen te worden gerapporteerd.
MAASTRO 2014 | 183
ONDERTEKENING DOOR BESTUURDERS EN TOEZICHTHOUDERS
52. Overige gegevens
Maastricht, 19 mei 2015
VASTSTELLING EN GOEDKEURING JAARREKENING Raad van Bestuur
Drs. M.J.G. Jacobs
w.g.
De raad van bestuur van stichting MAASTRO clinic heeft de jaarrekening 2014 vastgesteld in de vergadering van 19 mei 2015. De raad van toezicht van stichting MAASTRO clinic heeft de jaarrekening 2014 goedgekeurd in de vergadering van 19 mei 2015.
STATUTAIRE REGELING RESULTAATBESTEMMING In de statuten is geen bepaling omtrent de resultaatbestemming opgenomen.
Raad van Toezicht
Drs. G.C.P. Dijk RA Voorzitter
w.g.
RESULTAATBESTEMMING Het resultaat wordt verdeeld volgens de resultaatverdeling zoals vermeld bij de resultatenrekening.
Prof. Dr. J.W.C.M. Cobbenhagen
w.g.
GEBEURTENISSEN NA BALANSDATUM
Vicevoorzitter
Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum.
Prof. Dr. G.M.M. Bartelink
w.g.
Lid
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT De controleverklaring is opgenomen op de volgende pagina.
C.P.M. Teunissen Lid
184
w.g.
MAASTRO 2014 | 185
Controleverklarin
g van de onafhank elijke accountant
Aan: de raad van toez icht en de raad van best uur van Stichting Maa “Maastro Clinic” stricht Rad
Verklaring betreffen de
iation Oncology
de jaa
rrekening Wij hebben de in dit vers lag opgenomen jaarreke ning 2014 van Stichtin Oncology “Maastro Clin g Maastricht Radiatio ic” te Maastricht geco n ntroleerd. Deze jaarreke geconsolideerde en enk ning bestaat uit de elvoudige balans per 31 december 2014 en de resultatenrekening over geconsolideerde en enk 2014 met de toelichting, elvo udige waarin zijn opgenomen gehanteerde grondsla gen voor financiële vers een overzicht van de laggeving en andere toel ichtingen.
Verantwoordelijkheid van
de raa
d van bestuur De raad van bestuur van de stichting is verantw oordelijk voor het opm vermogen en het resu aken van de jaarrekening ltaat getrouw dient wee r te geven in overeens die het geldende Regeling vers temming met de in Ned laggeving WTZi en de erland bepalingen van en krac bezoldiging topfunction hten s de Wet normering arissen publieke en sem ipub van het jaarverslag over lieke sector (WNT), alsm eenkomstig Richtlijn ede voor het opstellen voor de Jaarverslaggevin van bestuur van de stich g 655 ‘Zorginstellingen ting is tevens verantw ’. De raad oordelijk voor een zoda raad van bestuur noo nige interne beheersing dzakelijk acht om het als de opmaken van de jaarreke afwijkingen van materie ning mogelijk te maken el belang als gevolg van zonder fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid
van de accountant
Onze verantwoordelijk heid is het geven van een oordeel over de jaar controle. Wij hebben rekening op basis van onze controle verricht onze in overeenstemming met Nederlandse controle Nederlands recht, waa standaarden en het Con ronder de troleprotocol WNT. Dit voor ons geldende ethi vereist dat wij voldoen sche voorschriften en aan de dat wij een redelijke mate van onze controle zodanig zekerheid wordt verk plan nen en uitvoeren dat regen dat de jaarrekening belang bevat. geen afwijkingen van materieel Een controle omvat het uitvoeren van werkzaa mhe den ter verkrijging van bedragen en de toelicht controle-informatie over ingen in de jaarrekening . De geselecteerde wer de de door de accountant kzaamheden zijn afha toegepaste oordeelsvorm nkelijk van ing, met inbegrip van de jaarrekening een afwi het inschatten van de jking van materieel bela risic o’s dat ng bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neem t de accountant de inte die relevant is voor het rne beheersing in aan opmaken van de jaarreke merking ning en voor het getrouw het opzetten van cont rolewerkzaamheden die e beeld daarvan, gericht passend zijn in de oms op inschattingen hebben tand echter niet tot doel een igheden. Deze risicooord eel tot uitdrukking te van de interne beheers brengen over de effectivi ing van de stichting. teit
Een controle omvat teve ns het evalueren van de geschiktheid van de financiële verslaggevin gebruikte grondslagen g en van de redelijkheid voor van de door de raad van gemaakte schattingen, bestuur van de stichting alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie vold onderbouwing voor ons oende en geschikt is om oordeel te bieden. een
Oordeel
Naar ons oordeel geef t de jaarrekening een getrouw beeld van de vermogen van Stichtin grootte en de samenst g Maastricht Radiatio elling van het n Oncology “Maastro het resultaat over 201 Clinic” per 31 decembe 4 in overeenstemmin r 2014 en van g met de Regeling verslagg en krachtens de WNT. eving WTZi en de bep alingen van
Geen controlewerkzaa mheden verricht ten aan zien van klassenindel bezoldigingsmaximu m ing
In overeenstemming met het Controleprot ocol WNT en de brief wij het bezoldigingsmax van VWS d.d. 20 febr imum WNT zoals bep uari 2015 hebben aald en verantwoord Oncology “Maastro Clin door Stichting Maastric ic” als uitgangspunt geha ht Radiation nteerd voor onze cont werkzaamheden verricht role en hebben wij geen op de totstandkoming van dit bezoldigingsmax imum.
Verklaring betreffen de
het jaa
rverslag Wij vermelden dat het jaarverslag, voor zove r wij dat kunnen beoo jaarrekening. rdelen, Verklaring betreffen de
overig
e bij of krachtens de Ingevolge artikel 2 Reg wet gestelde eisen eling verslaggeving WT Zi juncto artikel 2:39 dat ons geen tekortko 3 lid 5 onder e BW verm mingen zijn gebleken elden wij naa r aan 1 onder b tot en met h leiding van het onderzo BW vereiste gegevens ek of de in artikel 2:39 zijn toegevoegd. 2 lid Rotterdam, 26 mei 201 5 PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend doo r: drs.
H.A.B. de Coninck RA
T 088 - 44 55 666 F 088 - 44 55 667
[email protected] www.maastro.nl
Redactie Co>meander, Silvia van de Put | Maria Jacobs | Danny Vogten | Ellen Dekkers Fotografie Clea Betlem (behalve pagina 19, 42, 52 en 63)
PricewaterhouseCoop ers Accountants N.V. , Fascinatio Boulevar 3009 AV Rotterdam d 350, 3065 WB Rotterda m, Postbus 8800, T: 088 792 00 10, F: 088 792 95 33, www.pwc .nl
Grafisch ontwerp Maas & van den Homberg, Paul Maas | Suzanne van den Homberg Bindwerk en zeefdruk Sjra Marx printmaker Drukwerk binnenwerk Drukkerij Walters Stichting Maastricht Radiatio
Pagina 2 van 2
186
Een uitgave van MAASTRO clinic Dr. Tanslaan 12 Postbus 3035 6202 NA Maastricht
Tekst interviews Co>meander, Silvia van de Put
Ref.: e0355483
‘PwC’ is het merk waaro nder PricewaterhouseCo PricewaterhouseCoopers opers Accountants N.V. (KvK 34180285), Pricew Advisory N.V. (KvK 34180 Actuarial & Insurance aterhouseCoopers Belast 287), PricewaterhouseCo Services B.V. (KvK 54226 ingadviseurs N.V. (KvK opers Compliance Servic 368), PricewaterhouseCo 34180284), deze diensten zijn algem es B.V. (KvK 51414406), opers B.V. (KvK 34180 ene voorwaarden van PricewaterhouseCoopers 289) toepassing, waarin onder vennootschappen zijn Pensions, algemene inkoopvoorwa meer aansprakelijkheidsv en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op arden van toepassing. (inkoop)voorwaarden oorwaarden zijn opgen Op www.pwc.nl treft u die ook zijn gedeponeerd omen. Op leveringen meer informatie over aan deze bij de Kamer van Kooph deze vennootschappen, waaro andel te Amsterdam. nder deze algemene
verenigbaar is met de
n Oncology “Maastro
Clinic” – Ref.: e0355483
