Nieuwsbrief Sanitary Engineering Uitgave:
TU-Delft • Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen • sectie Sanitary Engineering
Redactie:
Mieke Hubert • Luuk Rietveld • Jules van Lier
Contact:
Postbus 5048 • 2600 GA Delft • +31152783347 •
[email protected]
Internet:
www.sanitaryengineering.tudelft.nl
Nummer:
12e jaargang nummer 2 • Maart 2011
Redactie 2011 is nog maar amper begonnen en de hele
De conclusie is dus, terug naar de beslommeringen
Arabische wereld staat op zijn kop. Iedereen is in rep
van alle dag. In de nieuwsbrief doen wij verslag van
en roer en de journaals staan er bol van. De belang-
de activiteiten van onze afdeling.
rijkste vraag hierbij is natuurlijk “hoe moet dit nu met onze olie”. In Spanje is, om benzine te besparen,
De fotocollage geeft een indruk van de wederom
daarom de maximum snelheid teruggebracht van
zeer geslaagde Vakantiecursus. De opkomst was
120 naar 110 km/uur (terwijl wij nu met 130 km/uur
overweldigend, de bijdragen van hoog niveau en de
over de afsluitdijk mogen scheuren). De persvoorlich-
gezelligheid als vanouds. Wordt de Internationale
ting van TU Delft vroeg zich ook al af in hoeverre de
Water Week Amsterdam (zie aankondiging) ook zo’n
situatie invloed had op ons functioneren. Misschien
prachtig evenement? Wij hopen en denken van wel.
toch maar het banket in Kuwait afzeggen… Ik denk
Houdt uw agenda begin november leeg...
overigens dat het produceren en zuiveren van water gewoon doorgaat. Ik heb zelf ook jarenlang in een
Verder aankondigingen van het afstuderen van Carla
oorlogsgebied gewerkt. Het is dan opvallend hoe
Generaal over het project “Drinking with the wind” en
weinig je hier van merkt en hoe gewoon het leven
Amir Haidari over “Zero liquid discharge”. De moeite
doorgaat. Natuurlijk is van opbouw in zo’n situatie
waard om bij de praatjes te zijn en laat u dan ook niet
geen sprake en af en toe viel het licht uit omdat er
weerhouden om te komen.
weer eens een hoogspanningsmast was opgeblazen, maar voor de rest liep alles door.
Ten slotte een oproep aan alle jonge, ambitieuze, pas
Illustratief hoe zo iets werkt is het verhaal van een
(of iets eerder) afgestudeerde wetenschappers. Wij
collega uit Bosnië. In de jaren negentig was hij werk-
hebben in onze sectie regelmatig vacatures voor PhD
zaam in Rotterdam en kreeg hij een alarmerend
posities (in deze nieuwsbrief staat er ook een ver-
telefoontje van zijn moeder uit Bosnië. Zij maakte
meld). Mocht je hiervoor belangstelling hebben dan
zich zorgen over de overstromingen in Nederland
gerust contact op met een van onze medewerkers.
en overal ter wereld waren spectaculaire beelden te zien. Wij werkten, zelfs 7 meter onder zee niveau,
De redactie
gewoon door en bij haar vlogen de kogels om de oren. De media drukken een belangrijk stempel op de beeldvorming. Het boek van Joris Luyendijk “Het zijn net mensen” geeft hier ook enkele goede voorbeelden van.
1
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Agenda Datum colloquia
Vooraankondiging promoties
Datum:
donderdag, 24 maart, zaal 2.62.
Weren de Vet
7 en 21 april zaal 2.66 en 2.62,
Titel:
5 mei zaal 2.66.
of Anaerobic Groundwater in Trickling
Tijd:
15.00 - 16.00 uur
Filters
Lokatie:
Faculteit CiTG
Datum: 14 juni 2011
www.watermanagement.tudelft.nl
Tijd: 15.00 uur
[email protected]
[email protected]
Biological Drinking Water Treatment
Remy Schilperoort Titel:
Reaching ultra low phosphorus
Afstudeer colloquia
concentrations by filtration techniques
Carla Generaal
Datum: 17 juni 2011
Titel:
Wind Driven Reverse Osmosis
Tijd:
Desalination for Small Scale
Stand-Alone Applications
Wereld Waterdag
Datum:
11 maart 2011
Programma Wereldwaterdag 2011
Tijd:
10:00 - 11:00 uur
Locatie:
TU Delft (Civiele Techniek)
Lokatie:
Faculteit LRV, Icaruszaal
Datum:
22 maart 2011
Kluyverweg 4+6
Tijdstip:
13:00- 20:00
Amir Haidari
Doel: Creëeren van een platform waar personen
Titel:
Zero Liquid Discharges
van binnen én buiten de watersector hun ideeën
Using eutectic freeze crystallization
over WASH-gerelateerde ‘Urban Challenges’ kun-
to eliminate the brine of ro
nen delen
Datum:
17 maart 2011
Tijd:
16.00 uur
IWW International Water Week Amsterdam
Lokatie:
Collegezaal F, CiTG
Datum: 29 oktober t/m 4 november 2011
Borrel:
PSOR,17.00 uur
Lokaties: NEMO/RAI/West Indisch House
12:00 uur
Nieuwsbrief ontvangen? Wilt u onze nieuwsbrief voortaan ook ontvangen? Stuur dan even een e-mail naar het secretariaat van de 2
Sectie Sanitary Engineering:
[email protected]
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Samenvatting afstuderen Wind Driven Reverse Osmosis Desalination for Small Scale StandAlone Applications Carla Generaal
ted and from that the water cost could be defined. The evaluated configuration types were multi-bladed and three-bladed wind turbines with a mechanical coupling, and three bladed wind turbines with an electrical coupling. The effect of different pump sizes
The need for a sustainable water supply is high in
and, for the mechanical systems, transmission ratios
many regions worldwide. The coastal city Berbera
were also taken into account. The total score of each
in Somaliland is one of those places where clean
configuration was based on the weighted score of
drinking water is not part of everyday life. With wind
the most important design criteria, being cost, main-
and saline water being freely avai-
tenance, life and
!"#$%9("3*#%2*3*(4*%541,4"4%:84;*1
reliability.
lable, wind driven reverse osmosis
The mean
desalination can
wind speed
solve the pro-
in Somaliland
blem. Existing
varies highly
solutions on wind
!"#$%&'()"#*
+,'-."#/
driven reverse
0'1-
2*3*(4*% 541,4"4%6((78
per month and even per day.
osmosis desalination are however limited. It is dif-
Introducing a multi-bladed mechanical system that
ficult to select the best configuration for a specific
is able to switch between different transmission
site. To deal with this issue the Wind2Water model
ratios during the year promises to be the best solu-
is developed.
tion for both brackish water desalination as well as for sea water desalination in Somaliland.
The Wind2Water SIMULINK model is a tool to select
[email protected]
an optimal wind driven reverse osmosis system for a specific site. The model consists of four main blocks; the windturbine block, the transmission or coupling block, the pump block and the reverse osmosis array block. Two main configurations exist in the model; the mechanical coupling with gearbox and different gearbox ratios and the electrical coupling with battery. The Wind2Water model is organized in such a way that it is easy to implement additional components (such as a new wind turbine or pump). With the Wind2Water model brackish water configurations and sea water configurations were analyzed. The water output for each configuration was estima-
3
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011 Zero Liquid Discharges; Using eutectic freeze crystallization to eliminate the brine of reverse osmosis
pure ice and solidified solutes by means of freezing
Amir Haidari
is not economically feasible. Lowering the feed water
at eutectic point. However, due to high operational costs, placing of EFC directly after the RO installation of EFC is a possible solution for high operational
Water scarcity is the results of mismatch between
costs of EFC.
water supply and water demand. Exploitation of natural fresh water resources combined with higher water
The objective of this thesis is to find out if the brine
demand has led to an increased demand for alter-
of the current running RO installation could be con-
native fresh water resources. Desalination provides
centrated five times without scaling the RO instal-
such an alternative source, offering water otherwise
lation. Ion exchange column and a secondary RO
not accessible for irrigational, industrial and munici-
installation are designed for concentrating the brine
pal uses. In the membrane desalination technology
water of current RO installation. Ion exchange is
water defuses through the membrane where salts
used to eliminate the divalent cations from the brine
and particles are retained.
water of current RO installations. Silica remained in water as the only scaling component of secondary
Membrane installations are used in horticultural
RO installation. It’s proved that the brine water can
greenhouses to achieve the water of good quality
be concentrated five times its initial value without
in dry season when the rain water is insufficient for
using any antiscalant and without silica scaling being
planting. In the modernised horticultural greenhou-
a problem.
ses the water of high quality (rainwater or product water of reverse osmosis) mixes with the essential required ions of crops to produce a specific fertilizer for that special kind of crop. In the western part of the Netherlands, the brackish water of first aquifer is used without any pre-treatment as feed water of reverse osmosis installations. The brine of this installation is injected back into the ground under an impermeable layer (into the second aquifer). The injection of the water into ground is one of the hazardous of using RO installations and since two decades ago becomes a source of concerns in the Netherlands and Europa. Hence different researches start to find out a proper solution for this problem. Using of Eutectic Freeze Crystallisation (EFC) prior to injection of brine water in the ground was one of the suggested solutions. EFC is potentially a technique Figure 1: current situation at horticultural green4
houses to separate inorganic aqueous solution into
[email protected]
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011 Figure 1: current situation at horticultural greenhouses
Figure 2: block scheme of study
Figure 3: scheme of the pilot study
5
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Onderwijs Britse delegatie bezoekt TU Delft Luuk Rietveld
Luuk Rietveld, Jan Peter van der Hoek en Mark van Loosdrecht. Aan de hand van presentaties van Luuk Rietveld en Mark van Loosdrecht werd een overzicht
Van 7 tot 11 maart bezocht een Britse delegatie
gegeven van het onderzoek bij Gezondheidstechniek
Nederland: de “UK Sustainable Water Technology
en Biotechnologie, en werd van gedachten gewisseld
Mission to the Netherlands”. De delegatie bestond uit
over het onderzoek. Het bezoek werd afgesloten
medewerkers van Cranfield University, British Water
met een korte rondleiding door het laboratorium van
en Science & Innovation Network.
Biotechnologie.
Uiteraard werd ook de TU Delft bezocht: op dinsdagmorgen 8 maart werd de delegatie ontvangen door
Projecten Ceramic filter pots for developing countries Bas Heijman There are worldwide 22 factories producing Ceramic filter Pots. It is a relatively simple production process: first an organic material is mixed with clay and water. The organic material burns away during the firing of the ceramic pots leaving behind pores in the . The porous pot is filtrating water at a rate of 1-3 litres per hour. From a meta study ceramic filter pots were the most efficient household water treatment system. Especially on the long term the ceramic filter pots were performing the best of the four systems eva6
luated.
[email protected]
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011 The project in the Netherlands is a cooperation bet-
of bacteria. A third goal is to improve virus removal
ween Het Waterlaboratorium, Laboratorium Noord,
because at the moment the logremoval of viruses is
KWR Watercycle research Institute and the TUDelft.
below 1 logunit.
The project is sponsored by A4A. In Cambodia we have a small production line were pots are made under more controlled conditions compared to the
For information: Bas Heijman
[email protected]
real factories. For instance for the firing a kiln for only six pots is used in the small production line and this kiln is gas fired with accurate temperature control. In the factories kilns are used with a capacity of hundred pots and they are wood fired. The goal of the research is to determine critical process parameters in order to improve the production in the factories a second goal is to improve the quality of the pots. We think we can make pots with a much higher water production but with the same removal
INNOWATOR Project GEINTEGREERDE FILTERTECHNIEK
veelbelovende resultaten ten aanzien van microver-
Luuk Rietveld
menten. Het ABWF zoals in Harderwijk gebouwd
ontreinigingen verkregen met enkele korte experivoor Waterschap Veluwe is in feite een prototype op
Vanuit de Europese KaderRichtlijn Water (KRW)
full-scale. De eerste ervaringen met het ABWF zijn
zijn strenge doelstellingen gesteld ten aanzien van
erg positief en daarom wenst men invulling te geven
de chemische kwaliteitsverbetering van RWZI efflu-
aan een doorontwikkeling tot een totaalfilter. Het
enten. Binnen de EU, maar ook in andere geïndu-
ontwikkelingswerk op het gebied van Geintegreerde
strialiseerde en opkomende markten, is hierdoor
Filtertechniek beoogt deze doorontwikkeling. Dit
een groeiende vraag naar methoden voor kostenef-
moet uiteindelijk leiden tot aanpassing van het ABWF
fectieve vergaande zuivering. Het samenwerkings-
te Harderwijk als full-scale pilot op de RWZI van
verband van Visser & Smit Hanab BV, Grontmij
launching customer Waterschap Veluwe.
Nederland BV, Technische Universiteit Delft en launching customer Waterschap Veluwe beoogt in
De kern van het ABWF concept is het discontinue
deze maatschappelijke behoefte te voorzien met een
zandfiltratie proces op een beperkte schaal, name-
oplossing met een hoge technische haalbaarheid en
lijk de schaal van één filtercel. Hierdoor kan het
hoge mate van kosteneffectiviteit.
terugspoelen van het zandfilter per cel plaatsvinden, wat gunstig is door de hoge bezetting van een
De technologie van het Automatic BackWash Filter
relatief geringe capaciteit aan apparatuur. Dit levert
(ABWF) is reeds succesvol toegepast ten aanzien
kostenvoordelen zowel ten aanzien van de inves-
van fosfaat en zwevende delen. Bovendien zijn
tering, alsook ten aanzien van operationele kosten.
7
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011 Tevens is er een hoge mate van beschikbaarheid. De Geïntegreerde Filtertechniek gaat veel verder en beoogt de doorontwikkeling van de ABWF technologie door:
• Beheersing van de gelaagdheid van de verschillende filterlagen tijdens het spoelproces; • Het behoud van een robuust en bedrijfszeker systeem door implementatie van processturing.
• Inzet van doelgerichte adsorptiematerialen voor verwijdering van zware metalen; • Integratie van stikstofverwijdering op basis van het de-ammonificatie principe (anammox); • Selectie van alternatieve vlokmiddelen (voor flocculatie en co-agulatie);
Teneinde de gewenst ontwikkeling vorm te geven wordt een driesporenonderzoek uitgezet, bestaande uit een “technische spoor” (trekkersrol Visser & Smit Hanab), een “procestechnologisch spoor” (trekkersrol TU Delft) en een “sturende bovenleiding” gericht op
• Een hoge mate van processturing en procesbe-
maatschappelijk & economische sturing (Grontmij
heersing vanwege (ongewenste) interactie tussen
Nederland). De resultaten vanuit de afzonderlijk spo-
verwijderingsprocessen.
ren worden geïntegreerd ten behoeve van ontwerp en uitvoering van pilot en full-scale installaties.
De integratie van de verschillende technologische
De totale kosten van het onderzoek zijn € 1.414.445,-
processen plaats het samenwerkingsverband voor
over een projectduur van 3 jaar, wat tot een succes-
belangrijke technische uitdagingen ten aanzien van:
volle aanpassing van het ABWF te Harderwijk moet
• Wisseling van adsorptiemedia, waarbij de doel-
leiden eind 2013.
stelling is om de operationele kosten laag te houden door efficiënte handling van bij voorkeur
Luuk Rietveld
goedkope adsorptiematerialen;
[email protected]
Nieuwe medewerkers Pedro Ogando dos Santos
In my free time I love doing sports like windsurfing (Holland is so windy), surfing and cycling and also
Hello, my name is Pedro and I was born in Lisboa,
travelling and meeting new people and experience
Portugal in 1988. In 2008 I did my 3-year bachelor
other cultures.
degree in Environmental Engineering at the Technical University of Lisbon, according to the European Bologna system. Last year I started doing my MSc degree at the New University of Lisbon, also in Environmental Engineering at the Caparica Campus (near Lisboa), in order to achieve the title of Sanitary Engineer as fast as possible. I have joined this well-spoken, highly dynamic, state of the art university to do some research for my MSc thesis in “Heavy metals removal in reclamation of used urban water” with the European mobility pro8
gram called Erasmus.
[email protected]
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011 Victor Riau Arenas
a pilot-scaled continuous sand filter at
Hello, I am Victor Riau Arenas. I was born in Seville
the aforementioned
(Spain) in 1980. In 2006, I obtained the Marine
WWTP, to optimize
Sciences degree at Cadiz University (UCA), Faculty
the process.
of Sea and Environmental Sciences. In 2008, I finished my Master degree on Water Management at
I will be at TU Delft
the same university.
for three months.
Since 2007, I am a PhD student in the Department
Although is a short
of Environmental Technologies, also at UCA.
time, I hope that I will improve my skills at
In January 2011, I have joined the TU Delft, Sanitary
TU Delft which is a
Engineering Section as a guest researcher under the
reputable institution in my research field. I am sure
supervision of Prof. Dr. Jules van Lier which is a great
that I will acquire many useful academic and personal
honour for me. I have come to learn about the new
skills throughout this stay.
technologies in the wastewater and sewage sludge
[email protected]
treatment. I have started to work in the Delft Blue Water project framework for the effluent re-use of WWTP Harnaschpolder, located in Delft. In the next months, I will work on wastewater denitrification by
Jan Peter van der Hoek
and cycling. Cycling is also what my partner and I enjoy to do during holidays: just with the bikes, and
Let me introduce myself: I am Jan Peter van der Hoek
with all the luggage such as a small shelter tent,
and since 1 January 2011 I am appointed as profes-
travelling through Europe (and maybe next summer
sor in drinking water engineering, chair technology
North-America), and climbing the mountains.
selection in relation to water quality. In this area I will
[email protected]
focus on the presence and behaviour of emerging substances in water resources and in drinking water treatment processes, on effects of climate change on drinking water supply and on new concepts for drinking water supply. My work at the university covers 0.4 fte, for the other 0.6 fte I work as director of the Strategic Centre at Waternet, the watercycle company of Amsterdam and surroundings. I live in Amsterdam, together with my partner Elly Bolijn, who works there as psychotherapist. In my (spare) free time I like to sport, especially running
9
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011 Alessandro P. Testa
I used to be a football player for 15 years and a boxe practitioner for the last 5, and now I start riding my
Hello! My name is Alessandro but they call me Alfio.
bicycle not just to move but also to visit the town and
I’m a 28 years old student coming from Savona, Italy.
to keep fit.
My study career begins at Politecnico di Torino where
Bye and see you around!
I attended the first years, then I moved to Università
[email protected]
degli Studi di Genova and now I’m graduating in Environmental Engineering. I come here as a trainee in Sam Olivero’s project looking for a highly formative experience and trying to do my best for the next three months. This is my first time living out of Italy but I’ve been in the Nederlands before as a tourist, I’m really enjoying this country and TUDelft as the most intercultural and stimulating university I’ve ever attended. In my spare time I love to practice sports of any kind,
Jeroen Posthumus
of the pilot plant, environmental effects of the brine in the subsurface, scaling and fouling of the RO-unit,
Hello, allow me to introduce myself. My name is
operational range and maintenance solutions. The
Jeroen Posthumus and I am 37 years old. I started
market potential for this concept could be promising
already here as a student at the TU Delft (chemi-
and that is just one of the reasons why I am motivated
cal engineering) in 1992 but took a detour along
as a PhD student to complete this project succes-
numerous jobs and experiences such as a mathe-
sfully. Furthermore I love to cook (not really a surprise
matics teacher, singer of a rock and roll band, rowing
when you see me)!
coach and riskmanager. After reorientation I obtained my BSc degree in chemical engineering and MSc degree in hydrology at the Utrecht University most recently. As I encountered the global problems regarding salt water intrusion in coastal areas during my staying in India for my thesis research, I was thrilled to hear from the PURO project here in Delft. The integration of a reverse osmosis unit in salt water well would, if the expected outcome is successful, mean a more economic and more sustainable solution for acquiring drinking water from salt groundwater. The 10
research for this project involves energy consumption
[email protected]
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Recent papers in DWES Recent Final Revised Papers: 45. MUWS (Microbiology in Urban Water Systems) – an interdisciplinary approach to study microbial communities in urban water systems
48. Metals releases and disinfection byproduct formation in domestic wells following shock chlorination M. Walker and J. Newman
P. Deines, R. Sekar, H. S. Jensen, S. Tait, J. B. Boxall, A. M. Osborn, and C. A. Biggs
49. Water supply project feasibilities in fringe areas of Kolkata, India
46. Negative pressures in full-scale distribution system: field investigation, modelling, estimation of intrusion volumes
K. Dutta Roy, B. Thakur, T. S. Konar, and S. N. Chakrabarty
and risk for public health M. C. Besner, G. Ebacher, B. S. Jung, B. Karney, J. Lavoie, P. Payment, and M. Prévost
50. Effects of ozonation and temperature on the biodegradation of natural organic matter in biological granular activated carbon filters
47. Monitoring water distribution systems: understanding and
L. T. J. van der Aa, L. C. Rietveld, and J. C. van Dijk
managing sensor networks D. D. Ediriweera and I. W. Marshall
11
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Media Jaap van der Graaf-prijs uitgereikt aan dr.ir. Merle de Kreuk Op 14 januari 2011 is tijdens de 63e Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater in Delft voor de tweede keer de Jaap van der Graaf-prijs uitgereikt. De prijs wordt toegekend aan een student of onderzoeker, die in het voorgaande jaar het beste Engelstalige artikel over de behandeling van afvalwater heeft geschreven. Het winnende artikel van Merle de Kreuk e.a. is gepubliceerd in Water Research en is getiteld ‘Behavior of polymeric substrates in an aerobic granular sludge system’.
Tijdens de Vakantiecursus werden de drie genomineerden en de winnaar bekend gemaakt. De jury heeft bij de beoordeling vooral gelet op de toepasbaarheid in de praktijk, potentie en impact in binnen- en buitenland, profilering van Nederlandse expertise en actuele thema’s als energiezuinige processen, energieproductie, Kaderrichtlijn Water
taten in tabellen en grafieken. De auteurs komen
en hergebruik.
in hun artikel tot duidelijke en helder verwoorde conclusies.
Het artikel van De Kreuk scoorde op deze punten het beste, op de voet gevolgd door de twee andere
Merle de Kreuk (1973) is in 1997 afgestudeerd aan
genomineerde artikelen ‘Occurence of Xenobiotics
de Wageningen Universiteit. In 2006 is zij aan de
in Gray Water and Removal in Three Biological
Technische Universiteit Delft gepromoveerd op de
Treatment Systems’ van ir. Lucía Hernández Leal en
ontwikkeling van een eenvoudige, kostenefficiënte
‘Upgrading of sewage treatment plant by sustaina-
en compacte afvalwaterzuiveringsinstallatie. Merle
ble and cost-effective separate treatment of indu-
de Kreuk is thans werkzaam bij het waterschap
strial wastewater’ van ir. Wiebe Abma. Volgens de
Hollandse Delta.
jury zijn alle drie artikelen op een heldere wijze geschreven met een degelijke presentatie van resul-
12
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Jasper Verberk kiest voor deeltijd UHD-schap 16 februari 2011 door M&C Sinds een jaar is Verberk universitair hoofddocent bij de afdeling Watermanagement. Hij heeft drie kinderen van zes, vier en twee jaar oud en een partner die als internist werkt. Recent heeft hij besloten één dag in de week ouderschapsverlof op te nemen om meer tijd te hebben voor de kinderen.
iets wat ik serieus zou hebben overwogen als ik fulltime was blijven werken. Je kunt daarover gaan zitten treuren, want wie weet duurt het wel vijftien jaar duren voordat die mogelijkheid zich weer voordoet, maar zo zit ik niet in elkaar. Je bent niet alleen geslaagd als je het hoogste hebt bereikt. Ook als UHD heb je een fantastische baan en carrièremogelijkheden. Bovendien ben ik ervan overtuigd dat er altijd weer nieuwe kansen komen.”
“Tot voor kort werkten we allebei fulltime”, vertelt Verberk. “Dat vergde natuurlijk het nodige kunst- en vliegwerk, maar ook nu ik op vrijdag ouderschapsverlof heb blijft een strakke organisatie nodig. De oudsten zitten inmiddels op de basisschool en gaan twee dagen per week naar de naschoolse opvang. De jongste gaat twee dagen naar een kinderdagverblijf. Daarnaast hebben we twee dagen in de week een oppas die voor de kinderen zorgt.” School en crèche “Mijn partner gaat iedere werkdag rond zeven uur de deur uit en weet vooraf nooit hoe laat ze weer thuis is. Ik breng de kinderen ’s ochtends altijd naar school en de crèche voordat ik naar mijn werk ga. Aangezien we in Rotterdam-Noord wonen en ik binnendoor zonder files naar Delft kan rijden, ben ik meestal rond negen uur op mijn werk. Ik ga om vijf uur ’s middags weer weg om de kinderen op te halen. Dat moet voor zes uur. Daarom plan ik middagafspraken met externen altijd op de dagen dat onze oppas er is. Die is er normaal tot zes uur, maar als ik een keer iets later ben is dat minder een probleem dan bij de naschoolse opvang of de crèche.” ’s Avonds werken “Als de kinderen ’s avonds om ongeveer acht uur in bed liggen, ga ik nog een paar uur werken. Dat doe ik gemiddeld drie tot vier dagen per week. Overdag kan ik nu eenmaal niet voldoende uren maken. Ik vind dat werken in de avond geen enkel probleem. Als ik de vrijheid krijg om mijn dag flexibel in te vullen, ben ik vanzelfsprekend bereid om ook buiten de normale kantooruren te werken. Daarnaast heeft ’s avonds werken het voordeel dat je niet wordt gestoord. Ideaal als je conceptartikelen van promovendi moet doornemen of colleges moet voorbereiden.” Extra aandacht “De reden om een dag per week minder te gaan werken heeft vooral met de kinderen te maken. We zien zeker bij de oudste dat hij behoefte heeft aan extra aandacht van ons. Toen we dat bemerkten hebben mijn partner en ik gezegd oké, een carrière is leuk, maar we hebben ook voor kinderen gekozen. En omdat het met mijn baan het eenvoudigst was om een dag minder te gaan werken heb ik onlangs ouderschapsverlof opgenomen.” Nieuwe kansen Verberk vervolgt: “Natuurlijk heeft die keuze allerlei consequenties. Zo betekende het voor mij dat ik niet heb gesolliciteerd op de hoogleraarspost die bij onze afdeling vrijkomt,
Takenpakket “Een andere consequentie van mijn ouderschapsverlof is dat ik de komende tijd goed moet nadenken over mijn takenpakket. Wat kan ik afstoten en waar moet ik mijn prioriteiten leggen? In vier dagen kan ik nu eenmaal niet alles doen wat ik tot nu toe in vijf dagen doe. Dat ga ik binnenkort nog een keer aankaarten bij mijn leidinggevenden. Zij lijken het nog niet helemaal door te hebben dat ik er sinds december een dag in de week minder ben. Mijn directe collega’s weten dat inmiddels wel allemaal en vinden het prima. Zij hebben ook positief gereageerd op mijn besluit om ouderschapsverlof op te nemen. Ook mijn promovendi zijn op de hoogte en beseffen dat ze op vrijdag geen afspraak met me kunnen maken. Dat levert dus geen problemen op.” Hulptroepen “Iets waar ik zelf goed op moet letten is dat ik bij buitenlandse reizen voortaan nog langer van tevoren hulptroepen zal moeten inschakelen. Immers, toen we allebei fulltime werkten hadden we in ieder geval doordeweeks overdag opvang voor de kinderen. Nu moeten we voor mijn vrije dag iemand anders regelen. Dat wordt dus nog iets meer plannen dan vroeger.”
13
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
“Fosfaatverwijdering uit effluent van rwzi’s tot ultralage concentraties is heel goed haalbaar,” stelt Sigrid Scherrenberg. Voor haar promotieonderzoek aan de TU Delft onderzocht zij in samenwerking met Waternet, het Hoogheemraadschap van Rijnland en Witteveen+Bos de mogelijkheden van fosfaatverwijdering uit effluent. Verwijdering van fosfaat is een landelijk aandachtspunt om de kwaliteit van het oppervlaktewater te verbeteren. Het streven is een zo laag mogelijke concentratie aan fosfaat in effluent, waar het onderzoek van Scherrenberg zich op richtte. “De vorm waarin fosfaat voorkomt is heel belangrijk”. In effluent is echter vooral orthofosfaat aanwezig, dat zich prima laat verwijderen door vlokvroming gevolgd door zandfiltratie. Een eindconcentratie van minder dan 0,15 mg P-totaal/l is daarbij zeker haalbaar, al kan dit per locatie verschillen. Een zogenaamde fosfaatverdeling kan inzicht geven in de beste verwijderingstechniek en helpen bij het optimaliseren van procesparameters. Bescherming van oppervlaktewater Binnen het grootschalige onderzoek naar verwijdering van de nutriënten stikstof (N) en fosfor (P) op de rioolwaterzuiveringen Horstermeer en Leiden Zuidwest is het promotieonderzoek van Scherrenberg een deelonderzoek. Zo kon zij gebruik maken van de diverse op locatie opgestelde filtratietechnieken, zoals onder andere multimediafilter, 1-STEP® filter, vastbed zandfiltratie en continue zandfiltratie. Hieruit bleek dat de filtratietechniek niet het meest doorslaggevend is voor een hoog verwijderingsrendement. Geavanceerdere filters, zoals opgesteld op rwzi Horstermeer, functioneerden niet beter dan de meer conventionele continue zandfiltratie in Leiden. “De vorm waarin fosfaat voorkomt in het effluent is echt essentieel voor het behalen van ultralage fosfaatconcentraties.” Onderzoek naar de fosfaatverdeling Fosfaat kan in diverse vormen aanwezig zijn in effluent van een rwzi. Deze zijn onder te verdelen in opgelost, colloïdaal en gebonden fosfaat. Dit betreft zowel organische als anorganische fosfaatverbindingen. Scherrenberg vond een werkwijze
14
om inzicht te krijgen hoe de fosfaatverdeling in de diverse waterstromen is. Hiervoor zijn vier analyses nodig, namelijk de meting van orthofosfaat en totaal fosfaat in een onbehandeld en een gefiltreerd monster. “Uit de diverse onderzoeken bleek dat deze fosfaatverdeling voor elke locatie anders is. Tevens bleek dat de verdeling niet wijzigt onder invloed van het seizoen, de temperatuur of de pH.” Omdat in het effluent van de onderzoekslocaties rwzi Horstermeer en Leiden Zuidwest vooral orthofosfaat aanwezig was, richtte het verwijderingsonderzoek zich verder met name op chemische verwijdering. Chemische fosfaatverwijdering Deze conventionele wijze van verwijdering van fosfaat houdt in dat er een metaalzout, meestal ijzer of aluminium, wordt gedoseerd. Dit vormt een verbinding met fosfaat. De gevormde ijzer-fosfaatvlokken kunnen vervolgens worden afgefiltreerd. Voor deze techniek bestond het onderzoek met name uit de invloed van de initiële menging en de vlokgrootte op het eindresultaat. “De energie die nodig is voor een goede menging bleek aanmerkelijk lager dan tot nu toe werd aangenomen,” stelt Scherrenberg. “Verder bleek de vlokgrootte nauwelijks van invloed op het rendement. Wel is de dosering kritisch, want als er teveel ijzerzout wordt gedoseerd, neemt de looptijd van het nageschakelde filter af.” Lage eindconcentratie haalbaar Uit het onderzoek van Scherrenberg volgt de conclusie dat fosfaatverwijdering tot een laag niveau van minder dan 0,15 mg P-totaal/l goed haalbaar is. “Toch kan ik deze conclusie niet voor elk effluent van rioolwaterzuiveringen trekken. De aanwezigheidsvorm van fosfaat in effluent is daarbij doorslaggevend, de fosfaatverdeling moet voor elke locatie apart worden vastgesteld.” Op 11 februari verdedigt Sigrid Scherrenberg haar proefschrift aan de faculteit der Civiele Techniek en Geowetenschappen van de TU Delft. Voor meer informatie:
[email protected] (WaterForum, 25 januari 2011)
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Amsterdam 29 oktober - 4 november, 2011 Van 29 oktober tot en met 4 november is Amsterdam
De International Water Week in Amsterdam is het
gastheer van de eerste International Water Week in
resultaat van een unieke samenwerking tussen
Nederland.
Nederland Water Partnership (NWP), de International Water Association (IWA), het Koninklijk Nederlands
De International Water Week in Amsterdam (IWW
Waternetwerk (KNW), Amsterdam RAI en Waternet.
2011) richt zich op integrale oplossingen die de gehele watercyclus omvatten. De IWW bestaat uit
Gedurende de IWW 2011 hebben deelnemers de
congressen, excursies, vakbeurzen waaronder
unieke gelegenheid om duizenden andere internatio-
Aquatech en Aquaterra en publieke evenementen
nale deskundigen te ontmoeten en kennis te nemen
in geheel Amsterdam.
van de belangrijkste innovaties en ontwikkelingen op het gebied van watertechnologie, water en ruimtelijke
De IWW 2011 is gericht op het integreren van ken-
ordening en water en energie. Tijdens de IWW zullen
nis van innovatieve oplossingen als het gaat om het
over deze en andere onderwerpen worden gediscus-
verbeteren van techniek, kwaliteit en waterbeheer.
sieerd tijdens een groot aantal congressen.
De IWW stimuleert bedrijven, non-profit organisaties, overheidsinstellingen en wetenschappers om prak-
Het Koninklijk Nederlands Waternetwerk (KNW)
tische oplossingen aan te dragen met als mondiale
en Waternet organiseren daarbinnen de volgende
thema water.
congressen:
Water related to sustainable energy West Indisch House, 1 – 2 November 2011
Water Operator Partnership Royal Tropical Institute, 3 November 2011
Watercities in Transition Nemo, 31 October – 1 November
Water & Innovation - Watertechnology RAI Amsterdam, 3 – 4 November
International Benchmarking RAI Amsterdam, 3 – 4 November
Young Water Professionals RAI Amsterdam 1-4 november/ Waternet, 2 November
IWC International Water Conference Voor informatie en inschrijving sponsoren: Congres secretariaat Moorga Amstel 130 C 1017 AD Amsterdam 072-5899062
[email protected] www.moorga.com
Voor een overzicht van het gehele programma kunt u kijken op www.internationalwaterweek.com. Deze site gaat vanaf 14 maart live. Tot die tijd vind u alle informatie op: www.moorga.com.
15
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Vacatures PhD positions Sewerage Asset Management Jeroen Langeveld
The unifying element in both parts of the research is the information question: What information of what quality is needed at what time for optimal Asset Management, and how can this information be
The sewerage chair has been supported since
obtained? This may involve information about the
1 September 2010 by the industry through the
future of the sewers, its influence on sewer functio-
‘Sewerage and Urban Drainage Knowledge
ning or ‘serviceability’, and the expected condition
Programme’. Within this knowledge programme, six
within the desired prediction horizon.
PhD candidates will be hired within the themes of asset management, operational sewer management,
Vacancy CITG11-01 focuses on the technical com-
dynamics of wastewater systems and new sanitation
ponent, in which predicting the information needs
concepts. At the moment there are two vacancies
for Asset Management is central. Vacancy CITG11-
related to the topic of Asset Management.
02 focuses on the organisational component. This research project is being supported by the sewerage
The PhD studies Sewerage Asset Management will
sector. It is one of the key research projects needed
be conducted by two PhD candidates, who work toge-
to achieve the desired efficiency gains for wastewater
ther and combine the technical and organisational
systems in the Netherlands. In addition to scientific
aspects of the research theme. Sewer maintenance,
excellence, direct societal relevance plays a major
as a component of Asset Management, forms the
role in this research.
greatest expenditure for sewer system managers. Annual costs in the Netherlands are around € 600
For more information, please contact Jeroen
million. Until now, replacement has been based pri-
Langeveld, associate professor and director of the
marily on sewer inspections. Recent research has
Urban Drainage Programme:
shown that these are inherently unreliable, and there is therefore a need for a new approach, which may have substantial consequences for working methods, business operations and organisation.
16
[email protected] or 06-22409565
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Promotie Ivo Pothof
Promotie Sigrid Scherrenberg
Promotie Arie Janssen
17
Nieuwsbrief Sanitary Engineering Maart 2011
Afstuderen Bart Bergmans
VC: Waternet Watercyclus Innovatie Prijs
Sprekers Vakantiecursus 2011
18