Nieuwsbrief Sanitary Engineering

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Uitgave: TU-Delft • Faculteit CiTG • sectie Sanitary Engineering Redactie: Mieke Hubert • Luuk Rietveld • Bouke Kooreman Contact: Postbus 5048 • 2600 GA Delft • +31(0)152783347 • [email protected] Internet: www.sanitaryengineering.tudelft.nl Nummer: 12e jaargang nummer 5 • oktober 2012

Redactie De afgelopen tijd heb ik mij weer eens begeven in het

Eerste Nederlandse Studenten Fitterijwedstrijden werden

Afrikaanse om daar twee weken lang les te geven aan

gehouden. In eerste instantie was men wat gereserveerd,

Mozambikaanse Bachelor studenten. Wij hebben daar samen

maar na afloop verklaarde het dispuut dat dit ECHT een

met UNESCO-IHE, IRC, NHL en Vitens Evides International

jaarlijkse activiteit moet worden!! Hulde aan KWN en de

een project om een programma op te zetten voor Water

fitterijcommissie om zo weer een stukje dichter bij onze

en Sanitatie onderwijs (en onderzoek). Mijn filosofie is dat

studenten te staan. Er zijn er tenslotte wel (weer) genoeg.

onderwijs in Afrika het allerbelangrijkste is voor ontwikkeling.

We hebben weer verschillende afstudeerders, zie hiervoor

Met goed opgeleide mensen kan de samenleving dan zelf de

de aankondigingen in de nieuwsbrief. Het zijn aansprekende

infrastructuur op orde brengen. De opzet is dat de studenten

onderwerpen, waarbij vooral de toename van het aantal

twee weken intensief theorielessen krijgen (8 uur per dag)

afstudeerders op het gebied van Urban Drainage opvalt.

en daarna, gedurende zes weken,

een praktisch project

Ook de stroom gepromoveerden begint op gang te komen .

doen, waarbij ze de theorie in de praktijk moeten brengen.

Voor de komende periode zijn dat Ignaz Worm (PWN), Karin Lekkerkerker (Dunea) en David de Ridder (TU Delft/UGent).

Het is fantastisch om te zien hoe gemotiveerd de studenten zijn. Hun achtergrond is op sommige punten belabberd. Zo

Leuk om te noemen is verder dat tijdens de IWA conferentie

hadden ze nog geen vloeistofmechanica gehad en wisten ze

in Busan de TU Delft in de prijzen viel. Prof Mark van

niet wat het concept “druk” betekent (“hoe kan het dan dat het

Loosdrecht won de IWA’s Global project innovation awards

water door een leiding weer naar boven stroomt?”). Na een

voor het behandelen van zout afvalwater (toiletspoeling met

paar weken waren ze (gelukkig) een stuk opgeschoten en

zeewater) met het SANI proces. Prof Jan Peter van der Hoek

snapten ze waarom er soms geen water uit de kraan komt,

won IWA’s sustainability award in de categorie Excellent

wat de gevolgen zijn van het uitzetten van de beluchting

Research met het artikel “Climate change mitigation by

in de waterzuivering en waarom het water in de stad naar

recovery of energy from the water cycle: a new challenge

ijzer smaakt. Op dit moment zijn ze aan het uitvogelen

for water management” .

hoeveel water er “verdwijnt” omdat het simpelweg niet wordt

Tot slot willen wij u attent maken op de komende

afgerekend. Ik hoop dat we met deze studenten weer een

“Vakantiecursus”. Het is weer een aansprekend programma

nieuwe generatie kunnen opleiden die Mozambique verder

met als titel “De watercyclus, daar zit wat in”. Wij hopen u

kan brengen. Hierbij hoort natuurlijk niet alleen de inhoud,

te kunnen verwelkomen op 11 januari 2013 (lijkt nog heel

maar ook de teamsfeer en de gezelligheid. Hoe leg je uit

ver) om onze 65ste verjaardag te vieren. Vooruitlopend op

in het Portugees wat de VrijMiBo is? Wat is het verschil

het regeerakkoord kunnen we echter nu al zeggen: we gaan

tussen Mozambikaanse studenten en Delftse studenten

niet met pensioen!!

dan opeens weer klein. Wat is het leuk om bij terugkomst te zien dat, in het kader van het lustrum van de TU Delft, de

Luuk Rietveld

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012

Agenda Data colloquia: Donderdag van 16.00-17.00 uur

Mini symposium Schade door wateroverlast

25 oktober,

zaal 2.62

Datum:

29 november 2012, 13.00 - 16:00 uur

1 november

zaal 2.62

Lokatie:

zaal G, Faculteit CiTG

22 november zaal 2.62 6 december

Registreren: [email protected]

zaal 2.62

For information: [email protected]

Arsenic Workshop Topic: Arsenic in Drinking water

Promoties

Datum:

7 december 2012

Ignaz Worm

Lokatie:

UNESCO-IHE, Delft

Topic:

Integration of drinking water treatment

plant process models and emulated

Registreren: www.aanmelder.nl/asrem-workshop

process automation software

Aankondiging Intreerede

Datum:

12 november,12.00 uur

Walter van der Meer

Lokatie:

Aula TU Delft, Senaatszaal

Topic: De drinkwaterzuivering van de toekomst? datum:

Karin Lekkerkerker-Teunissen

15 februari 2013

Topic:

Advanced oxidation and managed

Afstudeercolloquia

aquifer recharge:a synergistic hybrid for

Johan Post

organic micropollutant removal

Topic:

Combining Field Observations and

Datum:

14 november, 12.00 uur

Hydrodynamic Models in Urban Drainage

Lokatie:


Datum:

25 oktober, 11.00 uur

Lokatie:

zaal 2.02, Faculteit CiTG

David de Ridder Topic:

Adsorption of organic micropollutants

Wouter Bosch

onto activated carbon and zeolites”

Topic:

The underground connects us

Datum:


Datum:


Lokatie:


Lokatie:

zaal F, Faculteit CiTG

Pawel Krzeminski

Franca Kramer

Topic:

Topic:

Riverbank filtration used as removal

scale membrane bioreactors operation

step of pharmaceuticals present in river water

Datum:

22 januari, 9.30uur

Datum:


Lokatie:

Aula TU Delft

Lokatie:

zaal E, Faculteit CiTG

Activated sludge filterability and full

Workshops

Bram Stegeman

International Water Conferences

Topic:

Calibration in the field of urban

Datum:

4-6 november 2012

drainage as a tool to identify maintenance

Lokatie:

West-Indisch Huis Amsterdam

Datum:


Lokatie:

zaal G, Faculteit CiTG

Registreren: www.iwcconferences.com

2

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen Congres

65

De Watercyclus; daar zit wat in!

ste

VC: maar nog lang niet met pensioen!

65ste Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater Vrijdag 11 januari 2013 Onder auspiciën van de Faculteit Civiele Techniek van de Technische Universiteit Delft en met medewerking van Vewin, RIVM, KWR, Waternetwerk, RIONED en STOWA. Plaats: collegezalen A en B, Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen, Stevinweg 1, 2628 CN Delft

PROGRAMMA 09.30 10.00

Ontvangstbalie begane grond Welkomstwoord Prof.dr.ir. Bert Geerkens, Decaan Faculteit CiTG Parallelsessie Drinkwater zaal A

Parallelsessie Afvalwater zaal B

10.20

Inleiding schoon water Prof.dr.ir. Luuk Rietveld (TU Delft)

Inleiding vies water Prof.dr.ir. Jules van Lier (TU Delft/Unesco-IHE)

10.30

Strategische innovatie: de creatie van het waterbedrijf van De ontdekking en toepassing van “onmogelijke” bacteriën (Winnaar Spinoza prijs 2012) de toekomst Prof.dr.ir. Mike Jetten (RU Nijmegen) Prof.dr. Taco van Someren (Ynnovate)

10.50

Water met inhoud Lieve Declerq, MSc (Vitens)

11.10

Het waterschap anno 2012: van lijderschap naar leiderschap Dr. Renze van Houten (Waterschap Aa en Maas) Koffiepauze: begane grond en eerste verdieping

11.50

Leven in het drinkwater distributienetwerk Dr. Hans Vrouwenvelder (TU Delft/Kaust/Wetsus)

Nereda®: Voorbeeld van succesvolle innovatie? Ir. Helle van der Roest (RHDHV)

12.10

Flash presentaties NOM in de waterzuivering: Ir. Anke Grefte Detecteren afwijkingen distributienet: Ir. Martijn Bakker Data + models = dynamic information (=sexy): Ir. Ignaz Worm

Flash presentaties Anaerobic nutrient rich effluents: Hale Őzgűn, MSc The enzymatic degradation of excess sludge: Steef de Valk, MSc Assessing the quality of sewer pipes: Nikola Stanic, MSc

12.40

Lunchpauze: begane grond en eerste verdieping

13.50

Recycling of Industrial Water: The journey of Pearl GT Drs. Koen de Leeuw (Shell P&T – EUHT)

Priester, koopman & ingenieur: iedereen ziet er wat anders in Dr.ir. Fons Nelen (Nelen & Schuurmans/KWN)

14.10

Flash presentaties Filtration in surface water treatment: Peter Lu, MSc Water supply for developing countries: Dr.ir. Doris van Halem Solar driven desalination in Indonesia: Ir. Reinoud Feenstra

Flash presentaties Industrial AMBR: Kaan Dereli, MSc High Pressure Digestion: Drs. Ralph Lindeboom Meten in rioolstelsels: Ing. Marco van Bijnen

14.40

Theepauze: begane grond en eerste verdieping Gezamenlijke slotsessie

15.20

Uitreiking Waternet Watercyclus Innovatie prijs

15.30

Uitreiking Jaap van der Graaf prijs

15.40

Yes!Delft: from idea to techno-starter Ir. Sid Vollebregt (Elemental Water Makers)

15.50

De watervoetafdruk: instrument voor overheden en bedrijven Prof.dr.ir. Arjen Hoekstra (Universiteit Twente)

16.10

NL water innovatie onder het Bestuursakkoord Water: wat biedt de politiek? Joop Atsma, Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu (onder voorbehoud)

16.30

Nieuwjaarsborrel

3


Recent papers in DWES Recent Final Revised Papers

87. Low-cost multi-stage filtration enhanced by coagulation-

79.Assessing variable speed pump efficiency in water distribution

flocculation in upflow gravel filtration, L. D. Sánchez, L. M.

systems, A. Marchi, A. R. Simpson, and N. Ertugrul, 4 juli 2012

Marin, J. T. Visscher, and L. C. Rietveld, 29 juni 2012, Drink.

Drink. Water Eng. Sci., 5, 15-21, 2012

Water Eng. Sci. Discuss., 5, 291-332, 2012

80. Effect of biostimulation on biodegradation of dissolved organic

88. The large-scale impact of climate change to Mississippi flood

carbon in biological filters, K. Tihomirova, A. Briedis, J. Rubulis,

hazard in New Orleans, T. L. A. Driessen and M. van Ledden

and T. Juhna,10 juli 2012, Drink. Water Eng. Sci., 5, 23-29, 2012

5 juli 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss., 5, 333-349, 2012

81. Robust optimization methodologies for water supply systems

89. Preventive strategy in response to climate change and

design, J. Marques, M. C. Cunha, J. Sousa, and D. Savić

infrastructural failures for Jakarta slum dwellers,V. Pooroe and

15 augustus 2012,Drink. Water Eng. Sci., 5, 31-37, 2012

I. Prabaharyaka 6 aug 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss., 5, 421-434, 2012

82. Modelling water quality in drinking water distribution networks from real-time direction data, S. Nazarovs, S. Dejus, and T.

90. Non-residential water demand model validated with extensive

Juhna,17 augustus 2012, Drink. Water Eng. Sci., 5, 39-45, 2012

measurements, E. J. Pieterse-Quirijns, E. J. M. Blokker, E. van der Blom, and J. H. G. Vreeburg, 24 aug 2012, Drink. Water

83. Accumulation and modeling of particles in drinking water

Eng. Sci. Discuss., 5, 455-471, 2012

pipe fittings, K. Neilands, M. Bernats, and J. Rubulis 3 september 2012, Drink. Water Eng. Sci., 5, 47-57, 2012,

91. Numerical and experimental investigation of leaks in viscoelastic pressurized pipes, S. Meniconi, B. Brunone, M. Ferrante, and

Papers in Open Discussion

C. Massari, 3 sept 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss., 5,

84. How much are households willing to contribute to the cost

473-494, 2012

recovery of drinking water supply? Results from a household survey, S. Tarfasa, 25 juni 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss., 5, 225-241, 2012

92. Fluoride in the drinking water of Pakistan and the possible risk of crippling fluorosis, M. A. Tahir and H. Rasheed 7 sept 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss., 5, 495-514, 2012

85. Predicting the residual aluminum level in water treatment process, J. Tomperi, M. Pelo, and K. Leiviskä, 27 juni 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss., 5, 243-264, 2012

93. Application of DVC-FISH method in tracking Escherichia coli in drinking water distribution networks, L. Mezule, S. Larsson, and T. Juhna, 26 sept 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss.,

86. Water use scenarios as a tool for adaptation to climate change of

5, 515-532, 2012

a water supply company, R. Jacinto, M. J. Cruz, and F. D. Santos, 28 juni 2012, Drink. Water Eng. Sci. Discuss., 5, 265-289, 2012

Nieuwsbrief ontvangen?

Wilt u onze nieuwsbrief voortaan ook ontvangen? Stuur dan even een e-mail naar het secretariaat van de Sectie Sanitary Engineering: [email protected];

4


Afstudeerverslagen Riverbank filtration used as removal step of pharmaceuticals present in river water Franca Kramer

measured originating from the pharmaceutical use in Germany. The pharmaceuticals and pesticides measured consist among others of birth control and natural hormones,

For

several

years

small

concentration

of

antibiotics, antimicrobials, pain relievers, and caffeine;

pharmaceuticals and pesticides have been measured

compounds with known pharmacological actions in

in river water. The source of these pollutants in the river

humans and animals. Although quantities of these

water is the increasing consumption of pharmaceuticals

contaminants in surface water may be low, they

by human beings. Most pharmaceuticals are after

constitute a constant exposure, because they are

consumption are not degraded by the human body

almost constantly present. Effects of these compounds

and thus leave the body with urine. This means that

on human health are assumed to be non-existent, but

they end up in the wastewater and via the sewer

this has not been fully characterized. Toxicological

in the wastewater treatment plants. The wastewater

studies have shown that these small pollutants might

treatment plants are only capable of removing a small

have an effect on aquatic life. Meaning very small

part of these pharmaceuticals and pesticides from the

animals in the river have a higher chance of growing

wastewater; the rest will be discharged into the river

mutant forms.

with the treated water. Meaning that for instance in

A big part of the drinking water produced in the

the river Rhine a build-up of pharmaceuticals can be

Netherlands is gained from the rivers Rhine and Meuse.

5


A large part of the drinking water produced in the Netherlands is gained from the river Rhine and Meuse by drinking water treatment plants. Due to the senescence of the population, more and more pharmaceuticals will be used in the future. This leads to higher pharmaceutical concentrations in the river water. Some are removed with the current treatment, e.g. adsorption with activated carbon, nano filtation and reversed osmosis. But to be able to secure safe and healthy drinking water in the Netherlands future

nitrate reducing zone. In practice bottles were filled

measures need to be considered. Therefore further

with sand and water and samples were taken after

research on this topic is required.

certain time steps. These samples were analysed with a LCMS-MS to determine the removal of 20 selected

One possible measure to remove pharmaceuticals

pharmaceuticals and pesticides. Moreover eight other

from river water is using riverbank filtration as a pre-

analysing procedures were used to make sure the

treatment step for producing drinking water. This way

conditions stay comparable with the natural riverbank.

the water will be gained from the soil next to the river

At this moment my lab days are over and my report

instead of from the river itself. Studies have shown

is almost finished. For me this research is almost

that during riverbank filtration a major part of the

finished; hopefully my results can contribute to a small

pharmaceuticals and pesticides are removed from

part of the understanding of the processes in the sand

the river water. However what happens in the riverbank

of the riverbank. However the knowledge on this field is

is not fully understood. This is where the topic of my

still very minor, thus there is still a lot to be discovered!

master thesis research starts. Looking at the removal of organic micro pollutants in different layers of the riverbank (oxic, and anoxic zones) and trying to distinguish main removal mechanism of removal; this can be sorption onto the sand or/and biodegradation by microorganisms present in the sand. This study is part of the research project ESTAB, just like the PhD research of Cheryl Bertelkamp. To be able to contribute to this study, I designed and performed a laboratory experiment, using sand and river water from the Lek river (near Oasen). During this study batch processes were used to mimic riverbank filtration for two layers of the aquifer; the oxic- and

6

[email protected]

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 Calibration in the field of urban drainage as a tool to identify maintenance Bram Stegeman

monitoring network (32 gauging stations) is installed and the sewer system is not cleaned in recent years. In this research the measurement data is also used to check the reliability of the full hydrodynamic model with help from a model calibration procedure. The latter

As a result of in-sewer defects (e.g. root intrusion,

holds that next to the removal of systemic errors, model

attached and settled deposits and sediment) the

parameters are optimized with help from algorithms

hydraulic behavior of a sewer system changes.

to fit the model results as closely as possible with the

Although the latter could lead to e.g. an increase in

measurement data available.

urban pluvial flooding, in practice in-sewer defects

Measurement data from the monitoring network

are often not incorporated in a hydrodynamic model

revealed that persistent in-sewer defects (e.g. root

as a result of lack of knowledge and data. From visual

intrusion) significantly influences the local system

inspections it is known that in the combined sewer

behavior and due to in-sewer defect dynamics this

system of the Professor Fuchslaan catchment (Utrecht,

varies during and between different storm events. As a

the Netherlands) in-sewer defects are also present. To

result, the in-sewer defect has to be incorporated in the

investigate the influence of the in-sewer defects on

hydrodynamic model during the calibration procedure.

the hydraulic behavior of the sewer system, a detailed

In this research various options are investigated to

7

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 mimic the behavior of the in-sewer defect and how

measured hydraulic behavior increased (i.e. the

to deal with it during model calibration. In addition,

residues) at the different water level measurement

a calibration procedure is conducted without the

locations. As a result, the presence of the in-sewer

incorporation of the in-sewer defects in the model to

defect is visible in both the joint statistical properties

investigate the influence on the calibration results. As

of the residues, as well as in the statistical properties

an alternative to the model calibration process, the

of the individual measurement locations.

theoretical application the Ensemble Kalman Filter is

Although in this research not implement, it is likely

investigated.

that the Ensemble Kalman Filter could be used as an alternative to the applied model calibration procedure.

Development of water level upstream (Lev

The latter has interesting aspects with respect to the

13) and downstream (Lev 12) at in-sewer

parameter optimizing process, since at each time step

defect (root intrusion). As can be observed the

new measurement data is taken into account and

upstream water level increases likely due to a

subsequently parameters are estimated. Therefore

accumulation of debris. Although in preceding

a significant change in parameter values over time,

period also storm events occurred, the

such as an increase of the hydraulic roughness could

blockage is eventually removed at an intensive

be used to identify in-sewer defects.

storm event.

From this research it can be concluded that if once a full hydrodynamic model is calibrated, in-sewer defects

Due to among others complicated in-sewer dynamics

could be spotted with help from different calibration

and modeling possibilities available, it was not always

runs since next to a deterioration in statistical

possible to exactly mimic the influence of the in-sewer

properties of the residues a change in parameter

defects with the hydrodynamic model. However, a

values is expected. For this purpose, storm events

significant model improvement is obtained with help

with different characteristics have to be used since

from relatively simple model components, such as

these determine next the in-sewer defects dynamics

an orifice and a weir. The calibration results in which

the influence on the local system behavior visible in

the in-sewer defects are incorporated illustrates that

the measurement data. Next to the model calibration

the characteristics of the components are dependent

process, the Ensemble Kalman Filter is a promising

of the in-sewer dynamics in combination with the

tool with respect to sewer management. Although

characteristics of different storm events analyzed.

more investigation is needed, both methods could be

As a result, the model parameters introduced for the

used to save money and effort since sewer inspections

in-sewer defect are different for each storm event. The

does not necessarily need to be performed regularly to

results illustrates that without the incorporation of the

determine the state of the sewer system. Since both

in-sewer defects in the calibration process an obvious

methods are dependent on measurement data, next

shift in some model parameter values occurred to

to automatic validation of the latter, the amount and

compensate for the in-sewer defect influence visible

exact location of the different measurement locations

in the measurement data. In addition, as a result of a

is an important aspect for further research.

new balance between the different model parameters, in general the differences between modeled and

8

[email protected]

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 The underground connects us

an assetmanagement based strategy, requires a

Exploratory study into the added value of

number of conditions. Information from the networks

information exchange between network

themselves and of the surroundings of the networks,

managers for assetmanagement of

are crucial in meeting these conditions.

underground infrastructures The exchange of information between network Wouter Bosch

managers in the Netherlands, is currently driven by the Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netwerken (Act on Information-exchange Underground Networks). However, this is limited to the location data of the networks to prevent damages caused by digging. Another form of information exchange is sharing the short term planning, for decreasing digging costs. By increasing the current exchange of information, possibilities are seen to limit costs and nuisance for the consumers of the services provided by the networks. The reduction of costs and nuisance is the reason why the purpose of the research is to make an exploration of the information network managers gather now, and see where there is potential added value by sharing this information. The added value is expressed in the way it contributes in the balancing of performance, cost, risk and nuisance for consumers. In the research the following underground infrastructures are considered: drinking water,

In the Netherlands managers of underground

sewerage, gas, electricity and telecommunications.

infrastructures are facing the same challenges: aging

Because it is expected that the same sort of materials

networks, upcoming replacement waves, change

are used in the construction of these networks and

in demand, increasing public awareness and an

the fact that that the networks are situated in the

ever increasing busyness of the underground are a

same ground layer, the same need for information

few examples. To tackle these challenges network

is expected for the management of the considered

managers see that management on a reactive basis is

networks.

not adequate anymore. A (new) form of management called assetmanagement, is seen as a fit strategy to

The research is performed by a literature study and

face the mentioned challenges. Assetmanagement

interviews with assetmanagers. The literature study

seeks a balance between performance, cost and

gives a theoretical framework of the information

risk in the management of the networks. However,

requirement and shows to what degree network

with this new form of management, a different kind of

managers acquire such information. The interviews

information is necessary compared to management

are to acquire the information need in practice.

on a reactive basis. Making effective decisions on 9

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 The literature study shows that there are indeed

In total the results of the research are seven

similarities between the materials used and the

suggestions where information exchange potentially

way these materials fail. Thus showing the same

has added value:

requirement of information. Next to damages done

1. Combining research of commonly used materials

by digging, other causes such as external corrosion,

2. Exchange of failure data

loads due to traffic and tree roots etc. and settlements

3. Further exchange of location data

are of influence on all of the considered infrastructures.

4. Information about local influences on the risks

Information from the surroundings is important in

5. Long term planning

determining the condition of the infrastructures. Here,

6. Combining actions in the field

there are possibilities to share information.

7. Exchanging experience dealing with the transition

The results from the interview show that combining

from building networks to maintaining networks

research of material failure, combining field actions and sharing information about the surroundings of the

On the 26th of October I will explain my research further

networks is desirable.

and will elaborate more on the seven suggestions. [email protected]

Combining Field Observations and Hydrodynamic Models in Urban Drainage Johan Post

does not result in an equally good match for a specific storm event, compared to single event calibration. This research focusses on the application of data assimilation (DA) to address model uncertainties for continuous time series. The process of data

10

Hydrodynamic models are often the main source of

assimilation combines measurements and models

information used in engineering practice to judge

by updating the set of model parameter values when

the performance of urban drainage systems with

new measurements are available (see Figure 1) . In

respect to the occurrence of flooding. If the hydraulic

order to obtain sufficient field observations for data

performance is deemed insufficient, these models are

assimilation, a method for the design of a monitoring

used to determine the effect of proposed alterations

network capable of collecting information on the

to the system.

relevant processes is elaborated.

Due to the fact that hydrodynamic models are subject

For two simple examples, the applied data assimilation

to uncertainties originating from various sources,

method is able to accurately simulate water levels and

the reliability of the model results is limited. These

proves to be robust with respect to the initial estimation

uncertainties can be minimized when a calibrated

of the parameter values. Due to time constraints, the

model is applied. However, is has been found that

implementation of the data assimilation method for

water level predictions for a storm event other than

the case study of Delft’s city centre drainage system

the storm event used to calibrate the model are less

has been unsuccessful. For the same case study, a

reliable. Furthermore, the use of continuous time series

monitoring network has been designed. This network is

containing multiple storm events for model calibration

able to collect a wide variety of information with respect

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 to the parameters of interest, while still incorporating

Due to the spread of information over the potential

some form of redundancy to account for sensor failure

monitoring locations, a well-designed monitoring

and for the cross validation of data.

network is considered to be a prerequisite for the collection of sufficient information for the application

Although it has been found that data assimilation is

of data assimilation.

successful in simulating water levels for continuous time series, more research is needed on the implementation

[email protected]

for large scale application in the field of urban drainage.

Figure 1: principle of data assimilation, adapted from (Solonen, 2011)

11


Promotieverslagen Advanced oxidation and managedaquifer recharge:a synergistic hybrid for organic micropollutant removal

AOP and MAR An advanced oxidation process is able to transform many organic micropollutants. UV/H2O2 can remove OMPs by photolysis and by a-selective radical oxidation. O3-AOP can be used as a pre-treatment

Karin Lekkerkerker Teunissen

prior to UV-AOP, where DOC removal, UV-T increase and OMPs conversion by O3/H2O2 result in synergistic

12

Organic micropollutants (OMPs) are present in

effects for this serial AOP application.

sources for drinking water and, although in lower

Managed aquifer recharge has the potential to remove

numbers and concentrations, also in finished drinking

OMPs by biodegradation and adsorption. Batch

water. Although the risk of impact on human health

experiments showed a large diversity in the removal

by individual compounds is judges negligible, there

of OMPs by MAR.

is still discussion about their effect of the mixture

AOP and MAR result in a synergistic hybrid system,

of compounds, and water companies should be

because of the complementary properties of these

cautious. The current treatment of Dunea cannot

two processes. MAR can remove by-products

adequately remove OMPs. When extension of the

and transformation products and dampens peak

current treatment is considered, the application of an

concentrations. In addition, the natural treatment by

advanced oxidation process (AOP) before managed

MAR is enhanced: because the formation of AOC

aquifer recharge (MAR) is proposed as the solution

can results in a higher biodegradation potential and

that fits best into the current treatment train. This

the partial oxidation of parent compounds results is

chemical oxidation step is believed to enhance the

smaller compounds which are more easy biodegraded.

natural treatment by MAR, resulting in a synergistic

The multiple barrier treatment for Dunea

hybrid system against OMPs. This thesis focused on

For Dunea this thesis showed that low pressure lamps

the performance of an oxidative process, implemented

are most favorable for the application of UV/H2O2 in

in the pre-treatment of Dunea, and its influence on the

the pre-treatment in Bergambacht. Pre-oxidation by

sequential dune filtration step.

O3/H2O2 resulted in a lower energy consumption


during subsequent UV/H2O2. The bromate formation

low removal during AOP, but is removed in the MAR

was kept below 0.5 µg/L with a peroxide dose of 6 ppm

process of Dunea.

and an ozone dose of 1.5 mg/L. Since Dunea considers

If AOP is installed before MAR, Dunea has a multiple

to implement AOP in the pre-treatment location before

barrier treatment concerning OMPs. The majority of

MAR, there is a biological treatment step subsequent

the OMPs are removed before MAR and will not enter

to the AOP that can remove by-products (e.g., AOC)

the dune system. Further degradation of OMPs can

and transformation products.

be achieved in the subsequent MAR filtration step.

Two compounds illustrate the complementary

MAR can also remove the transformation products

between AOP and MAR at Dunea. The compound

and by-products, resulting in an excellent water quality

carbamazepine showed persistent behavior in the

which is biologically stable.

simulated MAR process, but showed good removal during AOP. The compound metformine showed

Adsorption of organic micropollutants onto activated carbon and zeolites” David de Ridder

[email protected]

specific organic micropollutants are found in their source water, and enables policy makers to include “treatment efficacy” as a criterium when deciding if new products should be introduced.

Numerous organic micropollutants are present in

In order to identify which mechanisms dominated in the

water sources used to produce drinking water, and this

adsorption of organic micropollutants (i.e. solutes) onto

suite of organic micropollutants is constantly changing

activated carbon, the adsorption of a wide range of

as new products (i.e pesticides, pharmaceuticals,

solutes onto F400 activated carbon was investigated. It

industrial additives) are introduced, while other

was found that hydrophobic partitioning, as represented

products are phased out. Organic micropollutants that

by the solutes log D value (the pH-corrected octanol-

adsorb poorly on activated carbon can potentially end

water partitioning coefficient) was an important

up in finished drinking water. As such, a modeling

mechanism which especially dominated the removal

approach is required that can give a quick indication of

of relatively hydrophobic solutes. For more hydrophilic

the adsorption efficacy of organic micropollutants. This

solutes, hydrogen bond formation between the solute

would allow drinking water treatment plant operatives

and the activated carbon surface strongly affected

to make an informed decision on plant operation when

solute removal. Aromatic solutes showed slighty better

13

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 adsorption than aliphatic solutes, due to the potential

have to be included as well. After deriving these from

to form pi-pi bonds with the basal planes of activated

immersion calorimetry and the literature, respectively,

carbon. No significant influence of solute charge or

and calculating the (3-phase) interaction of solute and

size was observed.

activated carbon in water matrix, a good correlation

This approach was reversed; the adsorption efficacy of

(r2=0.82) with the observed adsorption is found.

two probe solutes, hexanol and 1.3-dichloropropene,

Hexanol showed higher solute-carbon interaction than

on a wide range of commercial activated carbons was

1,3-dichloropropene, which could be related to the

investigated. Activated carbon hydrophobicity was

potential of hexanol to form hydrogen bonds with the

measured with various methods; mass increase due

activated carbon surface, while 1,3-dichloropropene

to water vapour uptake, oxygen surface density of the

was unable to do so, confirming the previous finding

activated carbon, contact angle measurements using

that hydrogen bonding can be an important mechanism

the capillary rise approach and immersion calorimetry

in adsorption.

of activated carbon in water. It was found that the

The thermodynamic approach was further refined

water vapour uptake correlated to the oxygen surface

by introducing surface tension components that

density, indicating that the oxygen surface density is

correspond with van der Waals interaction, and electron

a good indicator for the amount of adsorption sites for

donor-acceptor interactions (which also include

water. However, the oxygen surface density correlated

hydrogen bond formation). Furthermore, it allows to

poorly with the enthalpy of immersion of activated

determine solute-activated carbon interactions for

carbon in water, indicating that the oxygen surface

solid solutes, which is not possible with the original

density did not give information on the interaction

approach.

strength between water and activated carbon.

14

Nevertheless, activated carbon hydrophobicity (i.e.

When activated carbons were preloaded with natural

activated carbon-water interaction) alone could

organic matter (NOM) from surface water and

not explain the observed adsorption. According to

wastewater, adsorption was significantly reduced as

thermodynamics, the interaction energy between

compared to fresh activated carbon. For negatively

solute and activated carbon, and solute and water

charged solutes, this reduction was largest due to

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 charge repulsion with the negatively charged NOM preloaded on the activated carbon.

The original goal to develop a model to predict the

High-silica zeolites proved to be interesting alternative

adsorption efficacy of organic micropollutants is within

adsorbents as, in contrast to activated carbon,

closer reach. The thermodynamic approach can

NOM molecules cannot enter the zeolite pores and

predict solute adsorption reasonably well, although

consequently, the negative effects of NOM competition

still some experimental input is required to determine

and pore blockage can be avoided. The hydrophobicity

the surface tension components of each new activated

and pore size of the zeolites affected their adsorption

carbon and each new solute. The predicted adsorption

efficacy; the relatively hydrophobic ZSM5 (Si/Al 80) and

is for demineralized water and fresh activated

Mordenite (Si/Al 200) zeolites showed high adsorption

carbon. As such, the model can give a “best case”

of solutes that closely fit into the zeolite pores. No

removal efficacy, which can be used in a relative

adsorption was observed on the more hydrophilic

comparison. Pharmaceuticals which showed poor

Mordenite (Si/Al 30) and DAY (Si/Al 80), which had a

adsorption according to the model are Lincomycine

relative large pore size. Zeolites are, however, more

and Cyclophosphamide and care should be taken to

specific adsorbents then activated carbon and should

prevent these pharmaceuticals to enter source waters

therefore be regarded as complementary treatment

for drinking water production.

for solutes which are poorly removed by activated carbon, rather than a replacement for activated carbon

[email protected]

treatment.

Activated sludge filterability and full scale membrane bioreactors operation

The purpose of this thesis was to provide better understanding of the factors impacting activated sludge filterability in relation to full-scale MBR

Pawel Krzeminski

operation. To this end, the research focuses on activated sludge filterability assessment and on full-

Membrane bioreactors (MBR) become a mature

scale MBR functioning, i.e., design options, operation,

technology and an alternative for the conventional

performance and energy efficiency, aiming at enhanced

wastewater treatment processes. Among other

and efficient operation of the MBR technology.

prospects, MBRs provide high effluent quality, free of suspended solids and very low levels of bacteriological

Research work included both extended on-site

contamination, at a relatively small plant footprint.

measurements and operational data analysis. The

Despite continuous developments, high operational

Delft Filtration Characterization method (DFCm) was

and maintenance (O&M) costs related to membrane

applied to experimentally determine the activated

fouling mitigation remains a major challenge and

sludge filterability in full- and pilot-scale MBRs treating

restrain broader technology application. The efficiency

both municipal and industrial wastewater. To this end

of the filtration process in an MBR is governed by the

activated sludge samples were collected from 14

activated sludge filterability, which is determined by

different MBRs and subjected to filtration test and set

the interactions between the biomass, the wastewater

of physicochemical analyses. Subsequently, the most

and the applied process conditions.

important parameters influencing activated sludge 15

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 filterability could have been determined. In addition,

layout has more distinct influence on overall plant

the design, operational and performance data were

functioning due to indirect impact on operational

collected from the selected full-scale MBR plants and

flexibility and reliability, performance and O&M costs.

analysed in respect to plant functioning, i.e., operation,

Moreover, the activated sludge filterability was found

energy efficiency and operational costs.

independent of membrane configuration but not of the MBR plant layout.

Our results showed that the temperature and

The investigated MBRs are under loaded and

wastewater composition are important influencing

consequently operated under sub-optimal flow

parameters with respect to filterability. Deterioration

conditions which in turn result in reduced energy

of filterability under low temperatures was linked with a

efficiency of the plant. Other factors like the system

slower biodegradation of the wastewater in the mixed

design and layout, the membrane utilization and

liquor compared to high temperatures.

the strategy applied for the membrane air-scouring

The results revealed that sludge parameters usually

are influencing the energy consumption and energy

denoted in literature as membrane fouling indicators,

efficiency of an MBR system. Aeration is still major

e.g., BPC, SMP and TOC, are not clearly correlated

energy consumer, often exceeding 50% share of total

with sludge filterability. Moreover, every parameter

energy consumption, therefore the coarse bubble

alone is a weak indicator of biomass fouling propensity.

aeration applied for continuous membrane cleaning

Combination of activated sludge parameters, i.e., the

remains the main target for energy saving actions,

sludge morphology and relative hydrophobicity, better

especially for installations with flat sheet membranes.

indicated sludge filterability than the parameters alone. It was proved, under circumstances of low return rates

Overall, in can be concluded that a good filterability

and for MBRs with a separate membrane tank, that, the

of the activated sludge is indispensible for an efficient

MLSS concentration should be above a critical MLSS

and optimal operation of an MBR. Operation with poor

concentration of about 10 g/L to promote filterability

sludge filterability will be associated with a cost penalty

improvement in the membrane compartment.

due to sub-optimal filtration conditions. Wastewater

Furthermore, an undesired and refractory composition

composition and temperature were identified as main

of incoming wastewater, hydraulic and/or organic load

parameters influencing activated sludge filterability.

shocks, as well as abrupt temperature changes of the

MBR plant layout and membrane configuration has

influent lead to operational problems and affect sludge

an influence on overall MBR functioning and should

filterability. Nevertheless, MBR is a robust and reliable

be chosen carefully. The energy efficiency of an MBR

technology as permeate quality mostly complies with

is driven by the hydraulic utilization of the membranes

the regulations and is independent of the activated

and can be improved mainly by implementation of flow

sludge quality and encountered operational problems.

equalization, new aeration strategies and adjusting

It was found that, both MBR plant layout and membrane

operational settings to incoming flow.

configurations have some influence on overall plant functioning. Different membrane configurations require different mechanical pre-treatments and are associated with different filtration protocols, applied fluxes and membrane cleaning methods. In other words, membrane configurations selection influences mainly plant operational strategies. The MBR plant 16

[email protected]


Media

17


Nieuwe medewerkers Amer Samy El-Kalliny

Student in Sanitary Engineering Department, Faculty of Civil Engineering and Geosciences, TU Delft, the

Hello

I

am Amer

Netherlands. I conducted the first phases of my Ph.D.

Samy El-Kalliny, born

in ChemE, Faculty of Applied Sciences, TU Delft. My

in Egypt in 1978 and

Hobbies are playing and watching football, listening

brought up in Cairo. I

to music, and playing PS3, plus travelling a lot. My

have completed my

strength is that I am a quick learner and have a positive

graduation in Bsc.

attitude and ability to work with the same amount

(1999) did my Masters

of zeal at any time of the day. My short term goal

in chemistry (2005) in

is to finalize my Ph.D. thesies. My long term goal

Ain Shams University.

is to become more responsible and knowledgeable

Since 2000, I got a

personality and on a respectable position at my work.

position of Assistant

That’s all about me.

Researcher in Water Pollution Research Department, National Research Centre in Egypt. I am now a Ph.D.

Feifei Wang

[email protected]

Lake Journal and the Journal of Environment Science and Technology and a master thesis on lake nutrient My name is Feifei

(nitrogen and phosphorus) enrichment bioassay. After

Wang and I was born

finishing my master study, I got a PhD position at

in Weifang, China in

Section of Sanitary Engineering of TU Delft and began

1986. I did my master

to research the new field, drinking water treatment,

degree at the State

since Sep. 2012. Now I am focused on the Advanced

Key Lab. of Estuarine

Oxidation Processes and Artificial Recharge to remove

and Coastal Research,

the micro pollutant caused by pesticide, personal care

East China Normal

products and so on, under the supervision of Prof.

University in Shanghai,

Jan Peter Van der Hoek. Though it is a new field

China.

my

for me, drinking water treatment is to some extent

master study, my research was focused on the

related to my master research topic, the control of

nutrient limiting factor (nitrogen or phosphorus?) of

lake-eutrophication. Besides, I am enthusiastic and

lake eutrophication. Specifically, I tried to study how

diligent. So, I have a strong confidence to do a good

nitrogen and phosphorus effected the growth of algae

job the coming four years.

During

and which one could limit the algal bloom in the lake water. I wrote two papers which were published in

18

[email protected]

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 Flavio Krzyzanowski

Microbiological Risk Assessmentof

this

My name is Flavio Krzyzanowski Junior. I come from

sludge application in

Sao Paulo state, Sao Paulo city, Brazil. I am a Professor

order to characterize

of Biology and Microbiology of the Federal Institute

the sludge that is

of Sao Paulo, Brazil.

produced

I made my Master in clinical

in

Sao

microbiology at the University of Sao Paulo and now

Paulo State.Professor

I am making my doctorate thesis in Public Health, also

Gertjan Medema is my

at University of Sao Paulo. My main goal is to evaluate

Supervisor.

the wastewater sludge application in agriculture soils in Brazil. I am here, at TuDelft, to develop the Quantitative

Borja Sanchez Rodriguez

[email protected]

Pollution. I have started my research at the first of September and will stay till the end of Januari 2013.

I am Borja Sanchez Rodriguez. I have just start my research period

in

Engineering

the

[email protected]

Sanitary

department.

Previously I have studied chemistry and Msc in Water

19


Verslagen CONGRESVERSLAG URBAN DRAINAGE MODELLING 9 TE BELGRADO Petra van Daal

we in een Jazz-restaurant aan de Donau: een toilet met 2 potten achter 1 deur (foto 3). Wellicht handig met kleine kinderen, maar over het algemeen zou een muurtje en een extra deur toch handiger zijn.

Belgrado en Servie Van 3 tot en met 7 september 2012 is de negende

Congres

Urban Drainage Modelling conferentie gehouden in

Terug naar het congres zelf. Met een afvaardiging

Belgrado, de hoofdstad van Servië. Het congres had

van 11 personen waren de TU Delft (vooral gezondheidstechniek)

en

de

Nederlandse

ingenieursbureaus goed zichtbaar. In totaal hebben zij 7 papers en 4 posters gepresenteerd. Daarnaast hebben Francois Clemens en Marie-Claire ten Veldhuis enkele sessies voorgezeten, en Jeroen Langeveld is toegetreden tot het IAHR/IWA Joint Committee Urban Drainage. Ivo Pothof is uitgenodigd om guest-editor te worden voor een speciale uitgave van Urban Water Journal over water-lucht stromingen in “Urban Drainage” systemen. Het programma bestond uit het hele spectrum een vol wetenschappelijk programma, mede doordat

van (stedelijk) waterbeheer: data, modelleren,

de organisatie ook graag de stad en het land wilde

toepassingen, management en speciale onderwerpen.

promoten. Het eigenlijke congres was in 2,5 heel lange

De Nederlandse bijdragen waren verspreid over de

dagen gestopt, met daarvoor 1 dag voor workshops

eerste vier thema’s. Tijdens het congres hebben we

en daarna middag voor een site-seeing tour en een

vooral sessies bezocht over integraal modelleren,

dagtrip naar Romeinse opgravingen.

modelkalibratie en gevoeligheidsanalyses, neerslag, hydraulica, monitoring en asset management.

Door de indeling van het congresprogramma en de inspanningen van onze Servische reisgenoot, hebben we een goede indruk van de stad en het land gekregen. Deze is zeker positief. De stad is mooi, heeft een rijke historie die goed zichtbaar is, is niet duur en het weer was uitstekend. Bovendien bestaat er nog ‘echte’ natuur, waar je niet overal met de auto kunt komen (foto 1). Uiteraard ontbreekt de charme van taxichauffeurs die je (soms) proberen op te lichten niet, moet je als bestuurder goed oppassen voor mogelijke gaten in de weg en vinden kleine autootjes dat ze altijd voorrang hebben. Een van de opvallendste ontdekkingen deden 20

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 vertraging doorkomen (Dürrenmatt, Del Giudice, and Hoewel het algemene niveau van het congres een

Rieckermann 2012).

beetje tegenviel, waren er wel enkele opzienbarende

Referentie

presentaties. Een interessant voorbeeld is ‘dynamic

Dürrenmatt, D.J., D. Del Giudice, and J. Rieckermann.

time warping’, waarbij 2 meetsignalen op elkaar

2012. “Dynamic Time Warping Improves Sewer Flow

worden gefit door te manipuleren met de tijdas. Dit is

Monitoring.” In 9th International Conference on Urban

vooral een interessante techniek wanneer een meetnet

Drainage Modelling, 1–13. Belgrade.

enige redundantie heeft, maar door bijvoorbeeld mengingsprocessen signalen met een variabele

‘Deliver healthy and wholesome drinking water to Citizens’-Seminar trip to China

[email protected]

The Netherlands has developed significant experience in delivering safe, high standard drinking water, without a disinfectant residual. After gaining remarkable development of economics, the Chinese government is

with the subtitle of ‘Scientific discussion,

committed to improve the citizens living circumstances

culture visit and Chinese food taste, none

and life quality. One of the most important issues is

should be missed’

drinking water quality. In the past decades, treatment facilities with new/high techniques have been building Gang Liu

up in most of the cities. While topics such as the leakage rate and water quality deterioration during

Healthy and wholesome drinking water is a basic

distribution are still main challenge faced by Chinese

need for citizens. Provision of healthy and wholesome

water companies.

drinking water through central water supply and distribution systems is a challenging task of the water

The Dutch scientific basis, technology and practices

utilities, with pressures such as increasing urbanization

will be of high valuable for the Chinese water industry.

and environmental pollution, climate change, ageing

NOW funded a seminar on this topic to foster scientific

infrastructure and increasing demands of the citizens.

exchange between China and The Netherlands.

21

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 22nd -25th August 2012, the seminar was held in Tianjing, China. During the four days, participants from universities, research institutes and water utilities shared their knowledge and experience and exchanged their ideas. The seminar was jointly hosted by Tianjing University, Harbin Institute of Technology and Tianjin Water Company. Overall, 18 presentations were delivered in two days’ time. A technical tour was organized in the first afternoon to visit the oldest water treatment plant (can be dated back to 1898) and the newest water treatment plant (built in 2007). An extra visit to the control center for water production and

this was an adventure. Generally speaking, it is

distribution of Tianjin Water Company was impressive

interesting to eat something very delicious, but you

during the second day coffee break in the morning.

may never know what it is without asking. The group

The more research and experience were shared,

also discovered that there is indeed some typical

the more common interests were found. At the end

European style restaurants in Tianjin. The chief cook

of the seminar, the chief engineer of Tianjin Water

made the dishes himself to make sure the European

Company invited Peter van Thienen to come back

guests would enjoy the Chinese-European food and

afterwards for further cooperation on leakage detection

it would taste the same as in Europe. The food was

and interpretation. Further China-NL collaboration is

really nice. While, we will never tell we had the good

under discussion at the moment.

German food in an Italian restaurant, and the waiter cut a dish of meat for 15mins before serving it, because in

Besides the academic and technical topics, another

China you serve the dishes with small portions.

important tour was the visit of the culture heritage at Beijing including the Great Wall and Forbidden City.

Some delegates had a bonus experience of an after

Beijing is half hour away from Tianjin by the highest

seminar trip to the Confucius temple, during which

speed train (300km/h). The group did experience the

the small group of four colleagues had very good

typical Beijing traffic which took the whole morning

academic discussion, a site visit of Chinese National

from Beijing train station to the Great Wall. It turned

Water Project, potential collaborations discussion with

out to be worthwhile since that is far shorter than the

Jinan University and, again of course nice Chinese

age and the time needed to build the wall up. Due to

food.

the limited time, the group could only have a quick glance of the huge palace complex of the forbidden

This is only a short description, however, far away

city. That gives a very good excuse to come back in

from sharing all the stories and experiences of the

the near future.

trip. Contact any of the participants if you want to know more, I am sure they will have much more vivid

One more thing should not be missing from this news

stories than I told here.

is the experience of wonderful Chinese food. Our Chinese hosts treated us on very nice Chinese meals in traditional restaurants. For the Dutch delegation,

22

[email protected]

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 Summer School PHREEQC voor drinkwater trok veel belangstelling

was. Walter’s toelichting over het hoe en waarom van de Summer School werd uitgesproken door Peter de Moel (TU Delft). Vervolgens gaf Johan Driessen

Peter de Moel

(Vitens) aan waarom Vitens de ontwikkeling van PHREEQC voor drinkwater ondersteunt. Johan was

In samenwerking met Vitens werkt TU Delft aan de

tevens dagvoorzitter.

ontwikkeling van PHREEQC voor de modellering van waterchemie in drinkwater (zie H2O 2012, nr. 3

Principes en achtergronden van PHREEQC

blz. 34-36). In een eendaags symposium werden op

In drie voordrachten werden vervolgens de

30 augustus jl. diverse aspecten gepresenteerd. De

achtergronden van PHREEQC gepresenteerd.

naam ‘Summer School’ is een moderne Engelstalige

Tony Appelo is de mede-ontwikkelaar van PHREEQC.

verwijzing naar de 1e Vakantiecursus in Drinkwater

Hij liet zien dat ionen-uitwisseling een belangrijk

uit 1947. Met 58 deelnemers en 16 sprekers kan van

proces is in de bodem. Hij toonde diverse aspecten

een zeer geslaagde cursus/school worden gesproken.

van PHREEQC, en een preview van versie 3 die in

De Summer School werd geopend door prof. Luuk

2012-2013 beschikbaar zal komen.

Rietveld (TU Delft). Hij verving hierin prof. Walter van der Meer (TU Delft / Oasen), die door ziekte verhinderd

Tony Appelo presenteerde PHREEQC aan de hand van een preview van versie 3. 23

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 Martin de Jonge (Vitens / Vrije Universiteit)

Dirk Vries (KWR) sloot hierbij aan, waarin hij een aantal

presenteerde zijn bevindingen uit zijn pas opgestarte

problemen die nog niet goed zijn opgelost in de huidige

promotieproject, waarin hij een beeld probeert te krijgen

modellering van deze ontijzeringsfilters.

van de herkomst van hardheid in het grondwater.

Ruud Kolpa (Oasen) liet zien hoe PHREEQC

Hierin volgt hij de weg van een regendruppel naar de

gebruikt is voor de modellering van de ontharding

onttrekkingsput van grondwater. Langs die weg spelen

in de korrelreactoren van pompstation Rodenhuis.

allerlei chemische processen in de bodem een rol.

Hierin bleek een aanzienlijk hogere dosering van

De waargenomen trends probeert hij met behulp van

zowel natronloog als zwavelzuur nodig te zijn, als

PHREEQC te ontrafelen.

de voorgeschakelde beluchting en voorfiltratie werd

Peter de Moel (TU Delft) gaf aan hoe PHREEQC

overgeslagen. Proefonderzoek en modelberekeningen

gebruikt kan worden voor de waterchemie van

geven aan dat fosfaat hierin de meest waarschijnlijke

drinkwater. Hij gaf een demonstratie van PHREEQC

storingsbron is geweest.

“in the cloud” en “in Excel” en liet een aantal aspecten

Amir Haidari (TU Delft) heeft PHREEQC gebruikt in zijn

zien van waterchemie in PHREEQC.

promotie-onderzoek voor de voorspelling van scaling in membraanfiltratie.

Praktisch voorbeelden

Paul Keizer (Vitens) gebruikte PHREEQC voor de

In de middag-sessies werden in 11 korte voordrachten

analyse van de problematiek van uitloging van AC

praktische voorbeelden getoond van waterchemie in

buizen en de kalkneerslag in warmwatertoestellen

drinkwater met PHREEQC.

op de Veluwe, een gebied dat juist bekend staat om

Kim van Schagen (Royal HaskoningDHV) liet

zijn zachte water.

zien hoe PHREEQC toegepast wordt binnen de

Peter de Moel (TU Delft) presenteerde de

procescontrole van pompstation Oldeholtpade van

koperenbuizenproeven van de pompstations van

Vitens. Hierin rekent PHREEQC permanent een

Brabant Water in vergelijking tot empirische modellen,

aantal waterkwaliteitsparameters uit, waaronder pH,

zoals formules van Kiwa en Taylor, en toetsing aan de

geleidbaarheid, en redoxpotentiaal, op basis van de

water-chemische modellering van PHREEQC. Met

actuele productie van elk van de 17 winputten en

PHREEQC wordt een aanzienlijk betere correlatie

hun bekende kwaliteit. Deze berekende waarden

verkregen.

worden in de procesbewaking vergeleken met de

Marco Dignum (Waternet) deed onderzoek naar

inline metingen. Hiermee is tevens een veel directe

metaalafgifte van de watermeteropstelling. Met behulp

procesregeling mogelijk.

van modellering in PHREEQC werd gekeken welke

Frank Schoonenberg Kegel (Vitens) liet zien hoe

corrosieproducten kunnen ontstaan in relatie tot de

PHREEQC gebruikt is voor de modellering van

kwaliteit van het drinkwater.

de ontijzering op pompstation Holk (Vitens). De

Tim van Dijk (Brabant Water) presenteerde

verwijdering van ijzer blijkt in de praktijkfilters beter

de kookproef als een zeer praktisch bruikbaar

te verlopen als de verblijftijd tussen beluchting en

meetmethode voor zowel technologische optimalisatie

filtratie veel kleiner wordt gemaakt, door verlaging van

als voor voorspelling van de kalkafzetting bij klanten.

de bovenwaterstand. Met modellering in PHREEQC

Met behulp van PHREEQC onderzoekt hij of de

wordt gekeken in hoeverre dit verklaard kan worden

gemeten kalkneerslag overeenkomt met de theoretisch

voor de oxydatiesnelheid van ijzer.

berekende kalkneerslag, en in hoeverre verschillen daarin verklaard kunnen worden door gehalten aan organische stof, fosfaat, en/of kleine deeltjes.

24

Nieuwsbrief Nieuwsbrief Sanitary Sanitary Engineering Engineering Oktober Juni 2012 Marlies van Rijn (Vitens) tenslotte heeft de verschillende

in het drinkwatervoorzieningsproces te gebruiken

berekeningswijzes voor SI met elkaar vergeleken. In de

is. PHREEQC heeft het afgelopen jaar binnen de

afgelopen jaren is duidelijk geworden dat ionpaarbinding

nederlandse drinkwatersector een grote vlucht

een niet altijd te verwaarlozen invloedsfactor is in

genomen. Echter blijft er nog voldoende ontwikkeling

het kalk-koolzuurevenwicht. Dit is vooral te zien in

en toepassing over om volgend jaar opnieuw een

de ontwikkeling van de Duitse DIN normen. Voor

Summer School over waterchemie te organiseren.

drinkwater met lage gehalten aan opgeloste stoffen

Alle presentaties van de Summer School zijn te zien

zijn de berekende verschillen marginaal. In de

op drinkwater.citg.tudelft.nl/AquaticChemistry .

huidige Nederlandse normen voor de berekeningen is ionpaarbinding minimaal verdisconteerd, maar is

Walter van de Meer (TU Delft / Oasen)

niet duidelijk binnen welk gebied de berekeningswijze

Johan Driessen (Vitens)

toepasbaar is. In PHREEQC worden zeer veel ionparen

Peter de Moel (TU Delft)

in de berekening betrokken. [email protected] Johan Driessen (Vitens) sloot de Summer School af. Hij concludeerde dat PHREEQC op vele ontwerpmomenten

Het kennisprogramma Urban Drainage ligt op koers

Het kennisprogramma is een intensieve samenwerking tussen de vakwereld en de TU Delft met als doel het verder ontwikkelen van het vakgebied riolering

Jeroen Langeveld

in Nederland. Het programma moet er toe leiden dat meer afgestudeerden en promovendi instromen in het

Twee jaar geleden heeft de rioleringssector de

vakgebied en daarmee zorgen voor een verbetering

handen ineen geslagen om de leerstoel riolering

van het kennisniveau en de innovatiekracht van

een impuls te geven en wellicht herinnert u zich

de rioleringssector. Immers, juist in deze tijd van

nog de aftrap van het kennisprogramma tijdens

bezuinigingen staat de sector voor een aantal

de RIONEDdag 2011. Inmiddels werken 4 nieuwe

uitdagingen, zoals klimaatverandering, duurzaamheid,

promovendi hard aan onderzoeken waarmee

toenemende claimcultuur en vergrijzing, waar de

we de sector een kennisimpuls willen geven en

dogma’s en vuistregels van de afgelopen decennia

waarmee u de doelmatigheid van de rioleringszorg

geen antwoord op geven.

in de toekomst verder kunt verbeteren. Tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van het kennisprogramma van

De focus van het kennisprogramma ligt op

4 oktober 2012 is het programma uitgebreid met de

promotieonderzoek, waarmee het programma zich

nieuwe partners Kennisplatform Vallei en Eem en

via langjarig onderzoek richt op het opleiden van

de gemeente Utrecht, waarbij de gemeente Utrecht

promovendi en het verkennen van ongebaande paden.

zowel in financiële als in personele zin deelneemt

Deze onderzoeken worden in nauwe samenwerking

met het in het kennisprogramma integreren van het

met de participanten in het kennisprogramma

promotieonderzoek van Marco van Bijnen.

uitgevoerd. Elke promovendus heeft een eigen begeleidingscommissie, die als sparringpartner 25

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Oktober 2012 fungeert in het onderzoek. Daarnaast ondersteunen

Op dit moment zijn drie promovendi volop bezig,

de partners promovendi op individuele basis met

staat de vierde te trappelen om op 1 november a.s.

raad en daad, bijvoorbeeld via het meewerken aan

te beginnen na zijn afstuderen en wordt gezocht

HAZOP sessies en interviews, maar ook via het bieden

naar mogelijkheden om ook het onderwerp ‘nieuwe

van onderzoeksmogelijkheden in rioolstelsels zoals

sanitatie’ op te pakken. Daarnaast is ook Marco van

het onderzoeken van de reststerkte van betonnen

Bijnen van de gemeente Utrecht toegetreden tot het

leidingen in Breda en Den Haag.

kennisprogramma. Samen met de reeds binnen de leerstoel lopende promotieonderzoeken en het nieuwe

De samenwerking met de sector, de inzet van de

project ‘RainGain’ heeft de leerstoel inmiddels een

promovendi en de intensieve ondersteuning hebben

substantiële omvang gekregen, waarmee de leerstoel

geleid tot een snelle start van het kennisprogramma.

ook internationaal van zich kan laten horen.

Personele bezetting leerstoel riolering De personele bezetting van de leerstoel riolering bestaat per 1 september 2012 uit: Prof.dr.ir. F.H.L.R. Clemens

professor (0,2 fte)

Dr.ir. J.G. Langeveld

associate professor en directeur kennisprogramma (0,4 fte)

Dr.ir. M.C. ten Veldhuis

assistent professor (1 fte), tevens projectleider onderzoeksprojecten RainGain

en SmarTeST Dr.ir. I. Pothof

post doc (0,2 fte), na promotie op CAPWAT aangetrokken voor ondersteuning

bij onderwijs en begeleiden promovendi

Ir. W. van Riel

promovendus asset management II (1 fte)

Ing. M. van Bijnen

promovendus op relatie rioleringsbeheer en hydraulisch functioneren,

in dienst bij gemeente Utrecht (0,4 fte)

G. Bruni, MSc

promovenda binnen project Rain Gain (1 fte)

Ir. P. van Daal-Rombouts

promovenda dynamisch functioneren (0,6 fte)

Ir. J. Dirksen

promovenda op invloed zettingen op functioneren riolering in dienst bij

Waternet (1 fte) Johan Post

promovendus operationeel beheer (1 fte, per 1 november 2012)

Ir. M. Spekkers

promovendus op thema urban flooding (1 fte)

N. Stanic, MSc

promovendus asset management I (1 fte)

De cursief gedrukte personen worden gefinancierd uit het kennisprogramma Urban Drainage, de overigenuit 1e geldstroom, internationale onderzoeksprojecten of door eigen werkgever. Meer informatie: Jeroen Langeveld Directeur Kennisprogramma Urban Drainage en riolering [email protected] 06-22409565

26


Nattional an nd Kapo odistrian Unive ersity off Athenss

Internatiional Confe erence “SMA ARTeST – Implementing Flood Re esilience” Succe essful Comp pletion

The SMART TeST Interna ational confe erence – IMP PLEMENTING G FLOOD RES SILIENCE, wa as held on 27 – 28 Septeember 2012,, in Athens - Greece. With sciencce and tech hnology adv vancing flood d protection n systems, inccreasing efficciency and reducing costts, and while e prevention, in many cases, is more m cost-eefficient thatt compensating damagess, the Confe erence activiities focused d on innovatiive flood re esilience technologies a nd systems,, Flood Haza ards and Built B Environ nment, Floo od Planning,, Testing of Standards, Damage Asssessment & Modelling,, Decision S Support an nd future actions neeeded. The e Conference sessions hosted a total of 34 oral prresentations,, 12 poster participation ns and 8 key k note leectures. The e Conference activities ran parallel to the SMARTeST T Internationa al exhibition n which wa as dedicateed to Flood d Resilient ttechnologiess and sysstems for the builtt environmen nt; 11 exhibitors from the Uniteed Kingdom,, Greece, Cyyprus, the Netherland ds, Norway,, Germany,, Belgium, an nd Canada to ook part in th he exhibition activities. The Conferrence Scienttific Committtee presenteed Dipl.-Ing. Vincent G Gabalda witth the “E Erik Pasch he Young g Researche er Best Pa aper Award d”, for his outstanding g contribution n in Flood Re esilience Tech hnology. With more than 70 participants in attendaance, fruitful discussions on natio onal framew works, policcy making,, technology advancements and cost-effectivve damage e assessmentt, the National and Kapodistrian U University off Athens and d the SMAR RTeST team m organized an exciting g meeting wh hich was crow wned with su uccess. The Organiizing Commiittee wishes to thank eeveryone forr their active participation n and contrib bution to thee SMARTeST T Internationa al Conferencce, in hope that t its activvities are the e preamble fo or further re esearch and investigation n in the field d of Flood Ressilience Tech hnology.

27


Workshops

Schade door wateroverlast Minisymposium, 29 november 2012, TU Delft Wat zijn de gevolgen van extreme neerslag? Wat is de rol van klimaatverandering? Hoeveel kost wateroverlast Nederland?

Hoe gaan verzekeraars hiermee om?

Wat

kunnen we met verzekeringsgegevens en wat niet? Welke factoren zijn van invloed op schade? Kunnen we schade schatten met neerslaggegevens? Wat is de rol van verzekeraars, wetenschappers en watermanagers? Wat kunnen ze van elkaar leren?

Voor wie? Wij nodigen iedereen die zich aangesproken voelt door bovenstaande vragen van harte uit, maar in het bijzonder professionals uit de verzekeringssector, wetenschap

Voor

en overheid. Wanneer? 29 november 2012, 13:00–16:00

13:00–

Waar? Technische Universiteit Delft, Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG,

13:30–

gebouw 23), Stevinweg 1, Delft, collegezaal G (1e verdieping)

13:35–

Aanmelden is kosteloos en kan per e-mail o.v.v. uw naam, functie en de naam van uw organisatie: [email protected]. Voor meer informatie over het programma

13:50–

14:05–

vraag Matthieu Spekkers ([email protected], 015-27-88578) of Marie-claire ten Veldhuis ([email protected], 015-27-84734).

14:20–

14:35–

14:55–

15:10– 1 Dit

is een voorlopig programma. Het definitieve programma komt binnenkort beschikbaar op http://www.gezondheidstechniek.tudelft.nl.

15:25–

15:40–

15:55–

28


dering?

?

Wat

invloed

rol van

en? Bron: http://amsterdam.blog.nl

vragen

enschap

(CiTG,

am van

ramma

aire ten

kbaar op

Voorlopig programma1 13:00–13:30 Inloop met koffie 13:30–13:35 Opening 13:35–13:50 Overstromingen en wateroverlast: wat kan er anno 2012 verzekerd worden in Nederland? door Matthijs Kok (HKV en TU Delft) 13:50–14:05 [onderwerp volgt nog] door [spreker volgt nog] (Gemeente Rotterdam) 14:05–14:20 Wateroverlast: de rol van de verzekeraar aan de hand van praktijkvoorbeelden door Marianne Heezen (REAAL) 14:20–14:35 Discussie 14:35–14:55 Koffiepauze 14:55–15:10 Schade door extreem convectief weer: waarnemingen en de rol van klimaatverandering door Laurens Bouwer (VU) 15:10–15:25 Wat zeggen neerslagmeters en radarbeelden ons over waterschade? door Matthieu Spekkers (TU Delft) 15:25–15:40 OASIS, opensource-schademodel voor wereldwijde toepassing door Marie-claire ten Veldhuis (TU Delft) 15:40–15:55 Discussie 15:55–16:00 Sluiting met na afloop een borrel

29

Nieuwsbrief Sanitary Nieuwsbrief Engineering Sanitary Oktober Engineering 2012 Juni 2012

Dispuut Watermanagement Update

Nederlands student kampioenschappen pijp fitten Wouter Berghuijs

georganiseerd. Een verslag van deze geslaagde dag kan verderop in de nieuwsbrief worden gelezen.

In de eerste weken van het nieuwe collegejaar heeft

Daarnaast is er ook een lunchlezing geweest van het

het Dispuut Watermanagement een aantal activiteiten

ingenieurs bureau Tauw. De lunchlezing had als thema

gehad. Als eerste activiteit van het jaar is de master

“pompstations in het gebied van Rijnland” en focuste

introductiedag er geweest. Gedurende deze dag

vooral op het ontwerp proces van pompstations. De

hebben alle nieuwe MSc. studenten watermanagement

lunchlezing was bezocht door 20 MSc. studenten die

eerst in de lunch kennis gemaakt met de activiteiten en

middels een interactieve presentatie zo een kijkje in

het onderwijs van de afdeling middels een presentatie

de keuken van de praktijk van het watermanagement

van prof. Nick van de Giesen en Wim Luxemburg. De

hebben gekregen.

rest van de middag stond een kennismakingstocht in het centrum van Delft op programma om Delft,

De komende maanden is de agenda van het Dispuut

de mede-studenten en het bestuur van het Dispuut

nog niet heel vol. De commissies voor een nieuw

beter te leren kennen. Als afsluiting van de dag was

symposium, een studiereis en activiteiten zijn net

er de eind van de middag de jaarlijks terugkerende

opgestart. Hiervan zullen we de komende tijd meer

begin van het jaar BBQ. Deze BBQ was goed bezocht

vernemen. Wat alvast wel in de agenda kan worden

door aanwezigheid van (de nieuwe) MSc. studenten,

gezet is de bestuurswissel op 29 november aanstaande.

minor studenten, oud-studenten, medewerkers van

Op deze dag zullen David (penningmeester), Bouke

de afdeling en sponsoren.

(vice-voorzitter) en Wouter (voorzitter) plaats maken voor drie nieuwe bestuursleden.

Behalve de jaarlijks terugkerende activiteiten als de master introductiedag en de begin van de jaar BBQ

[email protected]

heeft het Dispuut Watermanagement in samenwerking met verschillende partijen het eerste officieuze

Fitterij Studenten Kampioenschap Al vroeg in de ochtend van donderdag 4 oktober is met De fitterij, onder drinkwaterbedrijven al jarenlang een

behulp van een fitterij team van Waternet, bestaande

begrip, maar voor de rest van de watersector een

uit coaches en scheidsrechters, de wedstrijdopstelling

relatief onbekend fenomeen, heeft nu ook voor het

geïnstalleerd. Tussen 08:00 en 10:00 uur zijn

eerst onder studenten plaatsgevonden. En met groot

drinkwaterleidingen van St. Gobain aangesloten op

succes is gebleken uit alle positieve reacties van zowel

het aanwezige waternetwerk, is het gereedschap

de deelnemende studenten als de ondersteunende

gecontroleerd en is daarnaast een opstelling om

bedrijven. De fitterij wedstrijd is georganiseerd in het

‘kraantje te drukken’ opgebouwd.

kader van de 170ste verjaardag van de TU Delft. De hoofdprijs voor de snelste fitter was dan ook 170 euro.

30

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Juni 2012 Tussen 10.00 en 12:30 uur hebben alle studententeams

met veel mannen en gemengde teams uiterst goed

kunnen oefenen. Alle 16 studententeams van 2

staande hielden. Zeker het aanboren op de gietijzeren

personen hadden namelijk nog nooit deelgenomen

buis was een wedstrijdonderdeel waarop zij hun

aan een fitterij wedstrijd en de meesten waren vooraf

spreekwoordelijke mannetje stonden.

niet tot meer verdieping gekomen dan het bekijken van een Youtube-filmpje. Het aansluiten van een

De prijsvraag om het juiste aantal liters in een vat

huisaansluiting met tapkraan op een waterleiding die

gevuld met water te schatten werd door Emma

onder druk staat klinkt namelijk niet alleen ingewikkeld;

gewonnen. Zij mag iemand meenemen om te gaan

dat is het ook. Maar tot tevredenheid van de coaches

‘indoor skydiven’.

en scheidsrechters pikten tijdens de oefensessies de studenten al snel op wat de bedoeling was.

Graag willen wij als Dispuut Watermanagement en de fitterijcommissie de bedrijven HKV, St. Gobain,

Om 12:30 werd lunch geserveerd en nam de drukte

Dunea, Waternet en KNW bedanken voor hun bijdrage

snel toe. Door de locatie recht voor de ingang van het

aan de bedrijvenmarkt. Daarnaast zijn wij Conval,

CiTG gebouw werd voldoende aandacht getrokken en

Oasen, Waternet en St. Gobain erg dankbaar voor

met een waterballen attractie en een bedrijvenmarkt

hun bijdragen aan het materieel en willen wij ook het

toegevoegd aan het evenement was er voor iedereen

personeel van Waternet bedanken voor de geweldige

voldoende te doen. Met HKV, Dunea, Waternet, St.

voorbereiding en begeleiding van de fitterij wedstrijd

Gobain en KNW was er met name voor de studenten

en in het speciaal Arie Copier. Wij gaan er in ieder

watermanagement voldoende gelegenheid om

geval alles aan doen om deze dag in de toekomst een

bedrijven in het toekomstig werkveld te leren kennen.

vervolg te geven. Al is het maar vanwege de louter positieve reacties.

Na een spectaculaire demonstratie van de wereldkampioenen Fitten van Waternet begon om

Dispuut Watermanagement,

13:00 uur de officiële wedstrijd voor de studententeams. Het fitten was een spannende strijd tegen de klok en

Tom de Boer

het fanatisme onder de deelnemers zorgde voor een

Marleen Heidekamp

goede sfeer. De tijd van het fitten en de tijd bij het

Lobke de Pooter

kraantje drukken vormden samen de totaaltijd, die de

Bouke Kooreman

uiteindelijke winnaar bepaalde. Vooral het kraantje drukken als activiteit tussen het fitten door was erg spectaculair. Met een hoge waterstraal en deelnemers die eruit zagen als verzopen katjes heb je natuurlijk al gauw een succes nummer te pakken. Na ruim 3 uur aan wedstrijden werd om 16:30 de eerste prijs uitgereikt aan team Wouter & Wouter. Met een cheque van 170 euro en een prachtige bokaal die hetzelfde bedrag in oud ijzer-waarde benaderd keerden zij huiswaarts. Complimenten mogen er ook zeker zijn aan de 2 damesteams die zich in een veld 31


Prijzen Jan Peter van der Hoek wint IWA Sustainability Award 2012

Jan Peter van der Hoek heeft de prijs ontvangen voor het artikel “Climate change mitigation by recovery of energy from the water cycle: a new challenge for water

Op het tweejaarlijkse wereldcongres van de

management” (Water Science & Technology 65(1),

International Water Association (IWA) in Busan, Korea,

2012, 135-141). In dit artikel wordt beschreven hoe

is op dinsdag 18 september aan Jan Peter van der

Waternet, het watercyclusbedrijf van Amsterdam en

Hoek de “IWA Sustainability Award 2012” uitgereikt

omstreken,werkt aan een duurzame watercyclus door

in de categorie “excellent research”. Jan Peter van

energie uit water te benutten. Daardoor kan Waternet

der Hoek is hoogleraar Drinking Water Engineering

in 2020 klimaatneutraal opereren en kan Waternet een

bij afdeling Watermanagement van de faculteit Civiele

bijdrage leveren van 5% aan de doelstellingen van

Techniek en Geowetenschappen, en hoofd van het

Amsterdam om in 2025 de broeikasgas emissie met

Strategisch Centrum van Waternet.

40% te reduceren in 2025.

De prijs is gericht op “sustainable management of water resources in an urban environment”.

32


Het beste idee en de mooiste IT-toepassingen in de watersector Op 25 mei 2012 vond de eerst KNW bijeenkomst van de themagroep “ITtoepassingen in de watersector” plaats. De themagroep wil kennisontwikkeling en kennisuitwisseling bevorderen van het gebruik van informatie technologie in de gehele watersector. De themagroep richt zich vooral op het inzichtelijk maken van de toegevoegde waarde van IT voor het efficiënter inrichten, beter besturen, monitoren en beheren van watersystemen, infrastructuur en waterzuiveringsprocessen. Het doel van de bijeenkomst op 25 mei was inspireren en discussiëren over de huidige state-of-the-art van IT in de watersector. Tijdens de bijeenkomst hebben de deelnemers onder leiding van Dana Kooistra en Jan Timmer middels een stemming a la X-factor bepaald wat de mooiste IT-toepassing in de watersector is en ook wat het beste idee voor een IT-toepassing in de watersector is. Inzendingen (op volgorde van binnenkomst) voor “Het beste idee voor IT-toepassing in de watersector”: Ignaz Worm* The human sensor Arnoud Drevijn De juiste informatie voor iedereen Kees de Korte* SmaRTControl Simone Verzandvoort Tussen veldwerk en modelinvoer Koen van der Hauw Het knippen en plakken voorbij Jasper Wuister* Augmented reality Daniel Levelt* ACT (Afsluiter Controle Tool) Bernard Raterman* Stapsgewijze risicobeoordeling voor grondwaterwinningen Inzendingen (op volgorde van binnenkomst) voor “De mooiste IT-toepassing in de watersector”: Ignaz Worm Procesmodellen verbonden met PA-emulatie Ben Staring* Mobiel Geografisch Waarnemingen Registratie Systeem (WRS) Martijn Bakker OPIR: slimme drinkwaterregeling op basis van vraagvoorspelling Leon Verhaegen* Samenwerking en innovatie in Limburgse (afval)waterketen Wytse Dassen** HydroCity informatieplatform Irene Poortinga HydroNET BIS Irene Poortinga** HydroNET-WIS Jos Maccabiani* Dijksterkte Analyse Module (DAM) Annebeth Loois* Serious gaming De met een * aangeduide ideeën en toepassingen zijn tijdens de bijeenkomst in een pitch van 5 minuten toegelicht door de indieners. De toepassingen met ** zijn in combinatie gepitched. Na iedere pitch was 5 minuten tijd voor vragen uit het publiek. 33

Nieuwsbrief Sanitary Engineering Augustus Oktober 2012 2012

Waterloop 2012

Afstuderen Nikolaas van Balkom

Afstuderen Wikke

34


Afstuderen Alida Adams

Afstuderen Ton Knol

Afstuderen Yun Cao

35

65ste Vakantiecursus Drinkwater en Afvalwater Vrijdag 11 januari 2013

DE WATERCYCLUS;

DAAR ZIT WAT IN!

DRINKWATER AFVALWATER Inleiding Drinkwater Inleiding Afvalwater Prof.dr.ir. Luuk Rietveld (TU Delft) Prof.dr.ir. Jules van Lier (TU Delft/Unesco-IHE) Strategische innovatie: Creatie van het waterbedrijf van de toekomst De ontdekking en toepassing van “onmogelijke” bacteriën Prof.dr. Taco van Someren (Ynnovate) Prof.dr.ir. Mike Jetten (RU Nijmegen) Winnaar Spinoza prijs 2012 Water met inhoud Het waterschap anno 2012: van lijderschap naar leiderschap Lieve Declerq, MSc (Vitens) Dr. Renze van Houten (Waterschap Aa en Maas) Leven in het drinkwater distributienetwerk Nereda®: Voorbeeld van succesvolle innovatie? Dr. Hans Vrouwenvelder (TU Delft/Kaust/Wetsus) Ir. Helle van der Roest (RHDHV) Recycling of Industrial Water: The journey of Pearl GT Priester, koopman & ingenieur: Iedereen ziet er wat anders in Drs. Koen de Leeuw (Shell P&T - EUHT) Dr.ir. Fons Nelen (Nelen & Schuurmans) Flashpresentaties Drinkwater Flashpresentaties Afvalwater Diverse sprekers Diverse sprekers

SLOTSESSIE Prijsuitreiking: Waternet Watercyclus Innovatieprijs en Jaap van der Graaf prijs Flash presentatie YES!Delft: from idea to techno-starter: Ir. Sid Vollebregt (Elemental Water Makers) De watervoetafdruk: instrument voor overheden en bedrijven: Prof.dr.ir. Arjen Hoekstra (Universiteit Twente) NL water innovatie onder het Bestuursakkoord Water: wat biedt de politiek? Staatssecretaris Infrastructuur & Milieu: Joop Atsma (onder voorbehoud) Kosten: Deelnemers: TU-medewerkers en studenten: Gepensioneerden:

175,20,20,-

Aanmeldingen online via: sanitaryengineering.tudelft.nl Informatie: [email protected]

Locatie: Collegezalen A en B Faculteit Civiele Techniek Stevinweg 1, 2628 CN Delft

Nieuwsbrief Sanitary Engineering

Recommend Documents