NEUROCHIRURGIE NEUROLOGIE VINRAD K12B-06
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
1
Inhoudstafel Inleiding 1. Voorstelling van de dienst 1.1. De medische dienst Neurochirurgie 1.2. De medische dienst Vasculaire en interventionele radiologie 1.3. De medische dienst Neurologie 1.4. De hospitalisatieafdelingen Neurochirurgie 1.4.1. Voorstelling hospitalisatieafdeling Neurochirurgie 6K12B 1.4.2. Het team 1.4.3. Medisch profiel van de afdeling Neurochirurgie 1.4.4. Verpleegkundig profiel van de afdeling Neurochirurgie 2. Praktische afspraken mbt stage
3 3 4 4 4 5 5 6 8 10
Slotwoord
14
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
2
Hospitalisatie ALGEMENE NEUROCHIRURGIE, NEUROLOGIE & VINRAD 6K12 IB ____________________________________________________ Inleiding Waarschijnlijk neemt u deze brochure ter hand omdat U binnenkort stage komt lopen op onze verpleegeenheid. Het is dan ook onze bedoeling dat U via deze brochure reeds een betere kijk krijgt op onze verpleegeenheid, dat U via deze gegevens uw doelstellingen beter kunt formuleren en dat reeds enkele vragen worden beantwoord. Verder zullen wij ons inzetten om U met woord en daad bij te staan tijdens de stageperiode.
1. VOORSTELLING VAN DE DIENST De dienst behoort tot de sector hoofd, hals en zenuwstelsel. 1.1 De medische dienst Neurochirurgie De dienst Neurochirurgie geeft advies over en staat in voor de heelkundige behandeling van aandoeningen van het zenuwstelsel (zenuwen,ruggemerg en hersenen) en aanpalende structuren (wervelzuil, schedel). Dit behelst aangeboren en verworven afwijkingen, traumata, tumoren, degeneratieve aandoeningen, infecties, bloedingen en functiestoornissen, en dit bij patiënten van alle leeftijden, van pasgeborenen tot hoogbejaarden. Het spectrum van ingrepen reikt van uiterst spoedeisend tot lang op voorhand planbaar.Ook de operatietechnieken zijn, afhankelijk van de aandoening, zeer uiteenlopend. Er wordt gebruik gemaakt van diverse technische hulpmiddelen, zoals bv. de operatiemicroscoop, neuronavigatie of stereotaxie, endoscoop, laser en intra-operatieve monitoring van zenuwbanen. Er bestaat, wat diagnostiek en nabehandeling betreft, een intensieve samenwerking met verschillende andere diensten en afdelingen in het UZ Gent. De dienst Neurochirurgie biedt de volgende topreferente en/of topklinische zorg aan: epilepsiechirurgie, neuro-endoscopie, psychochirurgie, pediatrische neurochirurgie, tumorchirurgie, diepe hersenstimulatie voor bewegingsstoornissen, geïnstrumenteerde spinale ingrepen, vasculaire neurochirurgie. Diensthoofd Neurochirurgie: Prof. Dr. Dirk Van Roost Kliniekhoofd Neurochirurgie: Prof. Dr. Jacques Caemaert Vaste stafleden Neurochirurgie: Prof. Dr. Jean Pierre Kalala , Dr. Edward Baert , Dr. Frank Dewaele & Dr Giorgio Hallaert 1.2 De medische dienst Vasculaire en Interventionele Radiologie (VINRAD) Interventionele radiologie is het gebruik, in de geneeskunde, van toestellen die röntgenstralen uitzenden voor de begeleiding van bepaalde interventies en invasieve procedures Naast diagnostiek doen radiologen ook behandelingen & interventies. Deze behandelingen voeren ze meestal uit via endovasculaire weg (via de bloedvaten) gebruik makend van catheters en microcatheter technieken.Het gaat hierbij om allerlei niet-operatieve procedures die onder doorlichting gebeuren. Te denken valt aan puncties, oprekken van bloedvaten e.d. Voor de neurochirurgie is vooral de behandelingsvorm van belang die
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
3
plaatsvindt door middel van het opschuiven van catheters in de bloedbaan. We noemen dit endovasculaire behandelingen.
Prof. Luc Defreyne - Afdelingshoofd Dr. Peter Vanlangenhove - Adjunct-kliniekhoofd Dr. Katrien De Keukeleire - Adjunct-kliniekhoofd Dr. Elisabeth Dhondt - resident
1.3 De medische dienst neurologie Neurologie is een medisch specialisme dat zich met name bezig houdt met de diagnostiek en behandeling van ziekten van de hersenen, het ruggenmerg en de zenuwen. Daarnaast worden spierziekten ook vaak behandeld door een neuroloog. Een neuroloog heeft hierdoor te maken met uiteenlopende klachten, zoals hoofdpijn, dubbelzien, tintelingen, uitstralende pijn in het been of de arm, duizeligheid, slaapstoornissen, (aanvallen van) bewustzijnsdaling, geheugen- , taal- en spraakstoornissen, loop- en bewegingsstoornissen, spierzwakte of verlammingsverschijnselen. Ziekten die behandeld worden door een neuroloog zijn onder andere epilepsie, ziekte van Parkinson, dementie, multiple sclerose (M.S), polineuropathie en spierdystrofie.
Prof. Prof. Prof. Prof. Prof.
dr. dr. dr. dr. dr.
P. Boon - afdelingshoofd L. Crevits K. Paemeleire P. Santens J. De Bleecker
1.4 De hospitalisatieafdelingen Neurochirurgie Het UZGent beschikt enerzijds over een verpleegeenheid Algemene Neurochirurgie en anderzijds over een verpleegeenheid Neurochirurgie High Care & Algemene Heelkunde. Beide verpleegeenheden bevinden zich in kliniekgebouw K12 op de zesde verdieping. Ook op pediatrie en intensieve zorgen (1K12 IC) liggen neurochirurgische patiënten. U zal de komende weken stage lopen op de afdeling Algemene Neurochirurgie Hospitalisatie. Deze verpleegeenheid situeert zich in de B- vleugel van K12.
tel: 09/332 31 56 email:
[email protected]
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
4
1.4.1 Voorstelling hospitalisatieafdeling Neurochirurgie 6K12B Onze verpleegeenheid beschikt in totaal over 31 hospitalisatiebedden die verdeeld worden onder Neurochirurgie (24 bedden), VINRAD (2 bedden) en Neurologie (5bedden)
Onze verpleegeenheid is een ‘beveiligde’ eenheid. Dit wil zeggen dat de afdelingsdeuren steeds sluiten. Bij het binnenkomen van de verpleegeenheid moet een knop ingedrukt worden om de deur te ontgrendelen. Bij het verlaten van de verpleegeenheid moet een cijfercode ingetikt worden vooraleer de deuren zich ontgrendelen.
Op de verpleegeenheid verblijven regelmatig gedesoriënteerde patiënten die op stap kunnen gaan maar de weg terug niet vinden. Omwille van de patiënt zijn veiligheid en om niet steeds op zoek te hoeven gaan naar deze patiënten worden de deuren gesloten.
De verpleegeenheid beschikt over 5 één- persoonskamers en 13 twee- persoonskamers. Deze situeren zich allemaal aan de ‘buitenzijde’ van de afdeling. Centraal liggen enkele dienstruimtes (afdelingskeuken, linnenkamer, spoelruimte, labo, doktersbureel & materiaalruimte). Grondplan: zie bijlage. 1.4.2. het team Een enthousiast team met flink wat ervaring binnen het domein Neurochirurgie maakt dagelijks het mooie weer hier op de afdeling. Ons team: Hoofdverpleegkundige: Dhr Wim Coppens 22 verpleegkundigen 2 secretariaatsmedewerkers 2 logistieke medewerkers Poetsvrouw Sociaal verpleegkundige Kinésisten Logopedist Ergotherapeut Psychologe
De hoofdverpleegkundige is verantwoordelijke voor : de algemene leiding en coaching van het verpleegkundig team de coördinatie van de verschillende taken het dagelijks opstellen van de patiëntentoewijzing het toezicht op de uitvoering van de taken het bewaken van de kwaliteit van de zorg supervisie op studententoewijzing en eindevaluatie.
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
5
De verpleegkundigen zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren van: alle voorschriften die zijn opgenomen in het verpleegplan medische opdrachten die ze terugvinden op het medisch opdrachtenformulier voorbereidingen ihkv operaties en onderzoeken De secretaresse staat in voor: het onthaal van de patiënten op de afdeling de administratie bij opname en ontslag het afspreken en coördineren van onderzoeken en vervoer De logistieke medewerker staat in voor: zowat alle taken mbt voeding: dagelijks bestellen van de voeding, bedeling van de voeding, installeren van de patiënt, hulp bieden aan de patiënt tijdens het eten. Ondersteuning van verpleegkundigen: hulp bij opmaak bedden & spoelruimte. Onderhoud van de zorgkarren De poetsvrouw staat in voor het algemeen onderhoud van de kamers en dienstruimtes. De sociaal verpleegkundige, Mevr Leen Reyershove, staat in voor : Ontslagvoorbereiding, soms reeds van bij begin van de opname. Ontslagregeling vanuit het ziekenhuis naar een andere intramurale dienst (RVT–opname, SP–dienst, …), of naar de ambulante thuiszorg. Teamoverleg tussen verschillende disciplines is hierbij belangrijk. Onderzoek naar mogelijke sociale voorzieningen, waar de patiënt aanspraak kan op maken wegens zijn ziekte (invaliditeitsuitkering, aanvraag Vlaamse ca – liga, enz…). Patiënten wegwijs maken in het administratieve doolhof (ziekteaangifte, verzekering in orde brengen, afbetalingen regelen) Psycho -sociale begeleiding van de patiënt en zijn familie De kinesisten staan in voor: Mobiliseren van patiënten, zowel na lang verblijf in bed als kort postoperatief Rugversterkende oefeningen en aanleren van goede rughygiëne Begeleiding van de studenten kinesitherapie. Logopedie en ergotherapie Waar nodig wordt het team van de logopedie en/of ergotherapie ingeschakeld. Logopedie : bij afatische en dysfatische patiënten en bij patiënten met slikstoornissen. Ergotherapie : het aanleren van technieken bij patiënten om zichzelf opnieuw te kunnen behelpen & vaardigheidstherapie. De psychologe staat in voor een gesprek met patiënten en/of familieleden die het moeilijk hebben om de diagnose, toestand van zichzelf of een familielid te verwerken.
1.4.3. Medisch profiel van de afdeling Neurochirurgie Zoals reeds eerder beschreven geeft de dienst Neurochirurgie advies over en staat in voor de heelkundige behandeling van aandoeningen van het zenuwstelsel (zenuwen, ruggemerg en hersenen) en aanpalende structuren (wervelzuil, schedel). De Nederlandse Vereniging van Neurochirurgen geeft op haar website (http://www.nvvn.org/) onder de rubriek ‘Patientenvoorlichting’ een overzicht van een aantal ziektebeelden binnen het domein van de Neurochirurgie. In duidelijke bewoording
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
6
en met heelwat beeldmateriaal kan op deze site informatie worden gevonden over de meest voorkomende ziektebeelden die ook op onze verpleegeenheid worden behandeld.
1.4.4. Verpleegkundig profiel van de verpleegeenheid Neurochirurgie Het zorgprofiel van de patiënten, op onze verpleegeenheid opgenomen, kan heel sterk verschillen. (van observatie owv rugklachten tot persisterend coma) Algemeen hebben onze patiënten een grote zorgvraag mbt basiszorgen & detailzorg (hygiënische zorgen, zorgen mbt mobiliteit, zorgen mbt uitscheiding en zorgen mbt voeding). Ook de observatie van onze patiënten is een belangrijk onderdeel ( parametercontrole, glascow coma schaal, pupilcontrole, mobiliteit, sensibiliteit,…) Mbt verpleegtechnische vaardigheden worden volgende technieken vaak uitgevoerd:
Zorgen mbt maagsonde Zorgen mbt PEG- sonde Zorgen mbt geven van sondevoeding Infuustherapie Intermitente blaassondages Zorg mbt verblijfsonde Zorg aan tracheacanule Zuurstoftherapie Aspireren van de bovenste luchtwegen Wondzorg Verwijderen redondrain Verwijderen hechtingen Assistentie bij lumbale punctie
Neurochirurgische klemtonen: Mobiliteitsproblemen - owv cervicale of lumbale wervelzuilpathologie of op basis van cerebraal lijden - hemiplegie - paraplegie - tetraplegie - pareses - sensibiliteitsstoornissen Onze afdeling kent een hoge incidentie mbt valaccidenten. Een voortdurende aandacht mbt valpreventie is dan ook steeds aan de orde!! Stagedoelstelling ! Werken rond valincidenten & valpreventie: hoe wordt aandacht besteed aan valpreventie? En wat te doen indien een valaccident zich voordoet?
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
7
-
Communicatieproblemen Fatische stoornissen (afasie, dysfasie) Gedesoriënteerde patiënten Patiënten met beperkt ziekte- inzicht
Stagedoelstelling: werken rond communicatiebeperkingen en problemen: Wat betekent afasie? Dysfasie? Hoe ga je om met patiënten met fatische stoornissen?
Problematiek van al dan niet fixeren van patiënten Owv medische toestand, gecombineerd met beperkt ziekte-inzicht of desoriëntatie, wordt op onze afdeling vaak een patiënt gefixeerd. Zowel voor de patiënt en zijn familie als voor de verpleegkundigen is dit een zware emotionele belasting.
Stagedoelstelling: werken rond thema fixatie: Waarom worden patiënten gefixeerd? Hoe wordt er correct en op een veilige manier gefixeerd ? Zijn er richtlijnen? Hoe wordt hierover gecommuniceerd? Observaties?
Zorg aan patiënten in minimaal responsieve status (MRS) of in persisterende vegetatieve status (PVS) Bijna doorlopend worden één of twee patiënten in MRS of PVS op onze verpleegeenheid gehospitaliseerd. Onder Persisterende vegetatieve status ( PVS) wordt verstaan: de patiënt die ten gevolge van een acute hersenbeschadiging (ernstige schedeltrauma, hartstilstand, aderbloeding...), gevolgd door een coma, waarbij de ontwaaktechnieken de situatie niet hebben kunnen verbeteren, een volgende status behoudt : - ofwel een persisterende neurovegetatieve status, namelijk : 1. getuigt van geen enkele vorm van bewustzijn van zichzelf of de omgeving en is niet in staat met anderen te communiceren; 2. geeft geen enkele volgehouden, repliceerbare, gerichte en vrijwillige respons op stimulatie van het gezichtsvermogen, het gehoor, de tastzin of pijnprikkels; 3. geeft geen enkel teken van welke vorm van taalvermogen dan ook, noch wat het begripsvermogen noch wat de spreekvaardigheid betreft; 4. kan soms spontaan de ogen openen, oogbewegingen maken, zonder daarom personen of voorwerpen met de ogen te volgen; 5. kan een slaap-waakritme hebben en ontwaakt dus mogelijkerwijs met tussenpozen (zonder bij bewustzijn te komen); 6. de hypothalamische en trunculaire functies zijn nog voldoende intact om te kunnen overleven met medische en verpleegkundige verzorging; 7. vertoont geen emotionele reactie op verbale aanmaningen; 8. vertoont urinaire en fecale incontinentie; 9. vertoont tamelijk intacte schedel- en ruggenmergreflexen. En dat sinds minstens drie maanden Minimaal responsieve status (MRS), die verschilt van de neurovegetatieve status, omdat de patiënt zich in een bepaald opzicht van zichzelf en de omgeving bewust is. Soms is hij/zij in staat een gerichte beweging te maken of te reageren op bepaalde stimuli door te huilen of te lachen, met ja of nee via bewegingen of articulatie. De constante aanwezigheid van een van die tekens volstaat om de patiënt als MRS te categoriseren. De afhankelijkheid blijft totaal, met hersenschorsgebreken die niet kunnen worden onderzocht en verregaande sensorische en motorische gebreken
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
8
2. Praktische afspraken mbt de stage De student meldt zich de eerste dag aan om 8u op de verpleegeenheid. (de eerste stagedag loopt van 8u tot 16u). Na de kennismaking geeft de hoofdverpleegkundige een woordje uitleg over de werking van de dienst en de wijze waarop de studentenbegeleiding gebeurt. Nadien volgt er een rondleiding op de afdeling, om de student wegwijs te maken in de verschillende lokalen. Bij aanvang van de stageperiode krijgt elke student een werkrooster voor de ganse stageperiode. Gestreefd wordt naar een verdeling van 2/3 vroegdiensten en 1/3 laatdiensten. De stage uren zijn : 06u45 – 14u45 (vroegdienst), 14u15 – 22u15 (late dienst) en 22u00 – 07u00 ( nachtdienst). Koppeling met zoveel mogelijk dezelfde verpleegkundige wordt bij aanmaak van dit rooster betracht. Bij afwezigheid of ziekte, gelieve de school en de afdeling tijdig te verwittigen. (tel: 09/332 31 56). Het uurrooster is op voorhand overeen gekomen, wij rekenen dan ook op uw aanwezigheid. Mbt pauzes: - In de vroeg- en laatdienst is een pauze van 15 min. voorzien. Er staat dagelijks een potje yoghurt ter beschikking voor elke student. Wenst u iets anders te drinken dan water, dan mag u dit zelf meebrengen. - Het gebruik van koffie uit de automaat voor de patiënten is strikt verboden ( hieruit mag enkel heet water genomen worden voor eigen gebruik, bvb. Thee, minute soep). Wenst U toch koffie te nuttigen, dan kan U koffie krijgen bedoeld voor en ook betaald door de verpleegkundigen. Er wordt dan 1,50€ gevraagd bij aanvang van de stageperiode. - De koffiepauze wordt genomen samen met de toegewezen verpleegkundige. - Het staat de student vrij tijdens de middagpauze de afdeling te verlaten ( wel de beschikbare tijd respecteren). Er kan een maaltijd genuttigd worden in de cafetaria op 0k12, waar men ook belegde broodjes, soep of een schoteltje kan kopen. In het restaurant ( gebouw rechts naast K12) kan er een warme maaltijd worden verkregen. Schenk voldoende aandacht aan de persoonlijke hygiëne : draag een propere short & heb aandacht voor een nette, verzorgde haartooi. Gedurende de stageperiode worden geen uurwerk of juwelen aan de handen of de voorarmen gedragen. Ook festivalbandjes zijn uit den boze!!
De student zorgt ervoor de nodige documenten bij zich te hebben : - Doelstellingen zijn bij aanvang van de stageperiode opgesteld. Deze worden met de hoofdverpleegkundige overlopen en besproken in het kader van de haalbaarheid. - Feedbackfiche : in de eerste plaats reflecteert de student dagelijks over zijn eigen handelen (zelfreflectie). Nadien biedt de student de feedbackfiche aan aan de verpleegkundige. De verpleegkundige zal dagelijks verdere feedback aanvullen. Het dagelijks aanbieden van de feedbackfiche is een verantwoordelijkheid van de student! - Eindverslag stage: • Je vult op het einde van je stage als eerste het eindverslag in a.d.h.v. je zelfreflectie. • De mentor/verpleegkundige en stagebegeleider vullen daarna het eindverslag in op basis van de feedback (feedbackfiche). • De stagebegeleider vult de eindbeoordeling in na overleg met de betrokken partijen. • Je noteert achteraan doelstellingen voor de volgende stage. DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
9
Deze documenten worden door de student gedownload van de website www.uzgent.be .
Elektronisch verpleegkundig dossier In tijden dat gezondheidszorg steeds complexer wordt en steeds hogere eisen stelt aan verpleegkundigen en andere gezondheidswerkers, kan de invoer van een geïnformatiseerd dossier een bijdrage leveren tot een meer efficiënte zorgverlening o.a. door het verpleegkundig proces optimaal te ondersteunen. In het universitair ziekenhuis te Gent is men volop bezig met de implementatie van het geïnformatiseerd verpleegkundig dossier (als onderdeel van het ruimere elektronisch patiëntendossier.) Het geïntegreerd dossier wordt via een draadloos netwerk tot aan het bed van de patiënt gebracht. Dit is vrij uniek voor België en omstreken. Ook studenten verpleegkunde mogen in het elektronisch verpleegkundig dossier (EVD) rapporteren op voorwaarde dat ze ingeschoold zijn in het elektronisch dossier. We stellen jullie graag een e-learning module ter beschikking die jullie zal leren hoe optimaal met het EVD kan gewerkt worden.
Praktische afspraken! Het is de bedoeling dat je als student deze e-learningmodule doorneemt, vóór je stage loopt op een afdeling met een elektronisch verpleegkundig dossier (EVD.) Om een gebruikersnaam en paswoord te verkrijgen - die je tijdens je stage(s) kan gebruiken om aan te loggen in het elektronisch patiëntendossier, moet je een test doorlopen. Deze test zal uitwijzen of je voldoende kennis en kunde hebt verworven m.b.t. het elektronisch verpleegkundig dossier. Concreet zal je een oefening m.b.t het EVD op
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
10
computer moeten uitvoeren. Deze oefening zal heel nauw aansluiten bij de oefeningen uit de e-learningmodule. De test zal afgenomen worden in het ICT-gebouw van het ziekenhuis.
Maak daartoe een afspraak met een medewerker van de helpdesk (via het nummer 09/3322001). Een helpdeskmedewerker zal je een tijdstip meedelen wanneer je in het ICT- gebouw verwacht wordt. Je kan deze test doorlopen in de weken voor je op stage gaat. De test zal hooguit 10 minuten duren. Hieronder tref je de data aan waarop de test zal afgenomen worden in schooljaar 20102011. Niettemin moet eerst telefonisch contact opgenomen worden met een medewerker van de helpdesk (09/332 20 01). De testen vinden dagelijks plaats om: • • • •
08.00u 10.30u 13.00u 15.30u
Afhankelijk van je resultaat op deze test, zal je een gebruikersnaam/paswoord krijgen. Deze test moet éénmalig doorlopen worden (ook door studenten die reeds in vorige jaren met het EVD werkten.) Je resultaat (en dus ook je gebruikersnaam) blijven evenwel geldig gedurende je volledige studentenperiode. Zo je niet geslaagd bent voor de test, verwachten we van jullie dat je de e-learningmodule opnieuw doorneemt en dat je daags nadien opnieuw een afspraak maakt met de helpdesk voor een nieuwe test.
In het kader van privacy van de patiënt kunnen geen documenten uit het electronisch patiëntendossier (uitslagen, verloopverslagen, …) worden afgeprint!!
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
11
Wil jij ook eens inzoomen op het operatiekwartier? Ben je 3de jaars student en heb je interesse om tijdens deze stageperiode een patiënt te begeleiden en te volgen op het operatiekwartier? Download de informatiebundel ‘kijkstage OK’ en spreek hierover met de hoofdverpleegkundige!
Slotwoord Probeer tijdens je stage op onze verpleegeenheid je kennis en vaardigheden zoveel mogelijk te verrijken. Stel jezelf bij iedere handeling de vraag “waarom?” en als je het antwoord niet vindt, vraag het dan aan de verpleegkundigen. Zij zullen samen met jou het antwoord zoeken. We wensen jou een leerrijke maar vooral aangename en vlotte stage op onze verpleegeenheid. Je bent welkom!
Wim Coppens Hoofdverpleegkundige Neurochirurgie
DV/DEF/DEF/200202084K12B06NEUROCHIRURGIE/lec
19/09/2011
12