leestekst
leestekst
3.1
Moet je een slag van de molen hebben om te investeren in windenergie ? De voor- en de nadelen van windenergie voorzichtig op een rijtje gezet. Nou, volgens mijn oom in elk geval niet. Toen er bij ons in de gemeente onlangs windmolens geplaatst werden, was hij er als de kippen bij om aandelen te kopen van het project. Nu, amper een paar maanden later, beweert hij dat zijn aandelen al veel meer waard zijn. Volgens hem is windenergie dé energie van de toekomst. Toen ik hem vroeg naar het waarom, stak hij van wal. “Je moet maar eens goed rondkijken en luisteren. Overal zie je vervuiling. Je hoort praten over zure regen, het broeikaseffect, noem maar op. Iedereen is het erover eens dat die zaken veroorzaakt worden door de verbranding van fossiele brandstoffen zoals steenkool, aardgas en stookolie. Aangezien er bij windenergie geen verbranding is, is er ook geen uitstoot van schadelijke stoffen. En ook geen restafval zoals bij kernenergie.”
1.1
“Bovendien”, zo ging hij verder, “hoef je geen opslagplaatsen te hebben om grondstoffen op te slaan. Dat is bij onze huidige elektriciteitscentrales wel anders. De voorraad steenkool of stookolie vergt heel wat ruimte. Wind ís er gewoon. Zelfs een licht briesje volstaat al om de moderne windmolens te laten draaien.”
leestekst
leestekst
3.1
Nu zat oom op zijn praatstoel. “Wist je trouwens dat het met de voorraden stookolie, steenkool en aardgas niet zo goed gesteld is?” “Hoe bedoel je?”, vroeg ik nieuwsgierig. “Die voorraden zijn beperkt en raken stilaan op. Andere voorraden zijn zo moeilijk te ontginnen dat het handenvol geld zou kosten. De voorraad wind is onuitputtelijk. De mensen klagen al vlug dat er veel te veel wind is.” “Weet je trouwens dat het gebruik van windenergie al bijna zo oud is als de mensheid zelf? De oude Egyptenaren maakten er al gebruik van om hun schepen te laten varen. Eeuwenlang was de wind, naast spierkracht, de enige aandrijfkracht voor de scheepvaart. Zelfs onze windmolens zijn stokoud. In de 7de eeuw werden ze in Perzië al gebruikt om graan te malen, om olie uit zaden te persen, om hout te zagen. Toen ze in de 12de eeuw naar Europa overwaaiden, bewezen ze ook dienst om water uit lager gelegen gebieden weg te pompen. Waarschijnlijk heb je in cowboyfilms ook al gezien dat er windmolens gebruikt werden om grondwater op te pompen.” Nu heb ik hem, dacht ik. “Als wind dan toch zoveel voordelen had, waarom zijn de windmolens dan geleidelijk aan verdwenen?” “Ja, jongen”, reageerde oom, “je weet dat de mens nogal gemakzuchtig is. Ze ontdekten andere, makkelijker te gebruiken en vooral goedkopere energiebronnen. Bovendien beseften ze toen nog niet dat die zo vervuilend waren. Het is pas de laatste jaren dat we af te rekenen krijgen met de nadelen en op zoek moeten naar andere energiebronnen.” Toen ik vroeg waarom men dan niet opnieuw volop voor windenergie koos, moest oom toegeven dat er toch nadelen zijn. “Windenergie is nog duur”, zuchtte hij. “De techniek, de apparatuur en het onderhoud kosten veel geld. Die zullen wel goedkoper worden naarmate er meer molens komen. En dat zal nog veel tijd vragen. Pas als windenergie goedkoper wordt dan de huidige energievormen zal ze een plaats kunnen innemen tussen de andere energiebronnen.
1.2
Maar daarvoor moeten we eerst nog met een paar vooroordelen afrekenen. Dat windmolens veel plaats innemen, zal ik niet ontkennen, maar dat mensen beweren dat ze het landschap storen, vind ik onterecht. Stel je voor:
leestekst
leestekst
3.1
windmolens in zee zijn storend, maar de huizenblokken op de dijk vindt iedereen normaal. Ook het fabeltje dat windmolens veel lawaai maken, is volledig uit de lucht gegrepen. De nieuwste generatie windmolens is zo goed als geruisloos. Je moet er echt onder gaan staan om het ‘lawaai’ waar te nemen. Bovendien kan je een windmolenpark ook aanleggen op een plaats waar weinig mensen wonen en dan heeft niemand er last van.” In feite heeft oom wel gelijk. Maar is kiezen voor windenergie niet terugkeren naar vroeger? “Ergens wel”, gaf oom toe, “maar de techniek is veel verfijnd. Bovendien heeft men nu de mogelijkheid om het overschot aan energie op te slaan. En dat was vroeger niet het geval. Een molenaar kon zijn molen wel een hele dag laten draaien, maar als hij geen graan meer had, was dat zinloos. Nu kunnen ze een hele dag draaien om elektriciteit op te wekken. Wat niet verbruikt wordt,, kan opgeslagen worden om later op het net te komen.” “Ik blijf dus geloven in het succes van windenergie!”, zei oom. “Windenergie zal in de toekomst steeds goedkoper worden en de fossiele brandstoffen zullen door de schaarste alsmaar duurder worden. En willen wij niet een zo goedkoop mogelijke, milieuvriendelijke energie?” Het zal mij benieuwen of oom gelijk krijgt.
1.3
werkblad
leestekst
3.1
Moet je een slag van de molen hebben om te investeren in windenergie ? 1. Windmolens tellen Onze windmolen in de buurt produceert jaarlijks 1.500.000 kWh. Ter vergelijking: De kerncentrale van Doel produceert 22.374.143.000 kWh. • Bereken nu voor hoeveel gezinnen onze windmolen kan instaan als je weet dat een gezin jaarlijks 3.500 kWh verbruikt.
.................................................. :
..................................................
= .................................................. • Hoeveel windmolens heb je nodig om hetzelfde vermogen te leveren als onze kerncentrale in Doel ?
.................................................. :
..................................................
= .................................................. Hoe ver de molens van elkaar staan, is afhankelijk van het type molen en van de omgeving waarin de molen geplaatst wordt. Gemiddeld mogen we stellen dat je 16 molens per km2 kan plaatsen. • Hoeveel km2 heb je nodig om voldoende .................................................. molens te plaatsen om de kerncentrale van Doel te kunnen sluiten? : .................................................. = .................................................. • Teken die oppervlakte eens uit op de kaart van België.
0 1.4
50
100 km
werkblad
2. Winderig Vlaanderen Opdracht: leestekst
3.1
• Bereken aan de hand van deze gegevens op de kaart hoeveel vermogen onze windmolens samen hebben in Vlaanderen.
.................................................. x
..................................................
= ..................................................
Zeebrugge Middelkerke
Brugge
Eeklo
Kallo
Lichtaart
Schelle:
Kapelle-op-den-Bos: Hasselt Halle Legende:
= vermogen van 200 kW
= vermogen van 300 kW
= vermogen van 600 kW
3. Spreekwijzen en zegswoorden Onze schrijver zijn tank was blijkbaar bijna leeg. Hier en daar heeft hij een aantal spreekwoorden door elkaar gehaald. Stel ze terug samen en schrijf er de betekenis bij. 1. Het zaait hem voor de wind
2. Iemand de wind uit de zeilen slaan
3. Wie wind neemt, zal storm oogsten
4. In de wind gaan
5. Iets in de wind zijn
1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.....................................................................
2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.....................................................................
3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.....................................................................
4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.....................................................................
5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.....................................................................
1.5
werkblad
4. Een windmolen op mijn dak Wordt de opbrengst van windenergie bij moderne windmolens verhoogd door: • de regelmaat van de wind? leestekst
3.1
Ja
Neen
................................................................................................................ ................................................................................................................ • een doordacht ontwerp?
Ja
Neen
................................................................................................................ ................................................................................................................ • de kracht van de wind?
Ja
Neen
................................................................................................................ ................................................................................................................ • de kracht van de zon?
Ja
Neen
................................................................................................................ Rotorblad Windmeter en windvaan Generator Hoofdas
................................................................................................................ • de lichtgrijze kleur?
Ja
Neen
................................................................................................................ ................................................................................................................ • de vlakheid van het terrein?
Ja
Neen
................................................................................................................ ................................................................................................................ • plaatsing van vele windmolens bij elkaar?
Ja
Neen
................................................................................................................ ................................................................................................................ • de hoogte waarop de turbine staat?
Ja
Neen
................................................................................................................ Tandwielkast Hoofdlager
................................................................................................................ • weinig regen?
Ja
Neen
................................................................................................................ Mast
................................................................................................................ • hoge aanwezigheid van vogels?
Ja
Neen
................................................................................................................ ................................................................................................................ 1.6
doe-activiteit
leestekst
3.1
Moet je een slag van de molen hebben om te investeren in windenergie ? 1. Discussie-oefening: de voor- en nadelen van windenergie De ene persoon is een grote tegenstander van windmolens.
De andere persoon is een fervente voorstander van windmolens. Overtuig de ander met jouw argumenten die je vooral uit deze leestekst kan halen.
2. Zeilbootje van rietstengel Benodigdheden: 1 rietstengel, een schaar, water Werkwijze: Neem een rietstengel. Knip het blad af en behoud een klein stukje stengel. Nu hoef je enkel de punt van het blad in het gat van de stengel te steken aan de voet van het blad. Als je het bootje op een plas legt, zal de wind ermee spelen en zal het bootje in alle richtingen varen. Nu heb je een speeltje dat elk kind op het platteland vroeger wel kende.
1.7
doe-activiteit
3. Een boot met ballonaandrijving
leestekst
3.1
Benodigdheden: · een smalle, hoge en lege tetrapakverpakking (yoghurt, fruitsap, melk) · een smalle, lange ballon die in de doos past · een buigbaar rietje · plakband · een spijker
Werkwijze: • Snij het melkkarton in de lengte in twee. • De schenktuit wordt de boeg. • Maak in de achterkant van het karton een gat met de spijker, zodat je het rietje er kan doorsteken. • Neem het kortste eind van het rietje (voor het buigbare deel) en plak dit vast aan de niet opgeblazen ballon. • Steek het rietje met de lange kant door het gat tot het buigbare deel in het gat steekt. Buig het rietje 90 graden en knip het rietje af tot een 4-tal cm van het buigbare gedeelte. • Blaas nu hierlangs de ballon op. Hou je vinger op het rietje zodat de lucht niet ontsnapt. Zet de boot nu op het water, neem je vinger van het rietje en zie wat er gebeurt.
4. Elektriciteit maken zonder stopcontact ? Het kan ! Benodigdheden : · kam · wollen sok of trui · mengsel van peper en zout Werkwijze : • Wrijf je kam stevig over de wollen sok of trui. Hou de kam nu boven het mengsel. Wat merk je? Een leuke truc waarmee je iedereen verbaast ! Verklaring : Je hebt nu statische elektriciteit gemaakt door de wrijving over de wollen sok ! Tof hé ! 1.8
begrippenbibliotheek
leestekst
3.1
Moet je een slag van de molen hebben om te investeren in windenergie ?
aandeel
schriftelijk bewijs dat iemand een bedrag geïnvesteerd heeft in een bepaald bedrijf
broeikaseffect
algehele temperatuurverhoging door de vorming van grote hoeveelheden kooldioxide in de dampkring 1. De straling van de zon passeert de atmosfeer. 2. Het aardoppervlak neemt de meeste straling en warmte op. 3. Een deel van de straling wordt echter weerkaatst door het aardoppervlak en de atmosfeer. 4. De aarde zendt ook infrarode straling uit. Dit betekent dat de aarde de warmte, die het opgeslagen heeft, langzaam terug afgeeft.
3 5
1 6
5. Door fossiele brandstoffen te verbranden komt CO2 in de atmosfeer. Dit is één van de bekendste broeikasgassen. 6. Broeikasgassen houden een deel van de infrarode straling tegen. Als gevolg daarvan warmen het aardoppervlak en de lagere atmosfeer op.
1.9
3 2
4
energie
de kracht waarmee men iets doet
fossiele brandstof
brandstof, ontstaan uit de resten van planten en dieren die miljoenen jaren geleden hebben geleefd (vb. steenkool - aardolie - aardgas)
kernenergie
de energie die vrijkomt bij splitsing of fusie van atoomkernen
windenergie
energie verkregen uit de kracht van de wind
zure regen
verzamelnaam voor natte (regen) en droge neerslag van stoffen die een verzurende werking uitoefenen op bodems, objecten en oppervlaktewateren
oplossleutel
leestekst
3.1
Moet je een slag van de molen hebben om te investeren in windenergie ?
1. Windmolens tellen • Bereken nu voor hoeveel gezinnen onze windmolen kan instaan als je weet dat een gezin jaarlijks 3500 kWh verbruikt. 1.500.000 : 3.500 = 429 • Hoeveel windmolens heb je nodig om hetzelfde vermogen te leveren als onze kerncentrale in Doel? 22.374.143.000 : 1.500.000 = 14.916 • Hoe ver de molens van elkaar staan, is afhankelijk van het type molen en van de omgeving waarin de molen geplaatst wordt. Gemiddeld mogen we stellen dat je 16 molens per km2 kan plaatsen. Hoeveel km2 heb je nodig om voldoende molens te plaatsen om de kerncentrale van Doel te kunnen sluiten? 14.916 : 16 = 932 km2 • Teken die oppervlakte eens uit op de kaart van België.
50 km
2. Winderig Vlaanderen
18,64 km
Bereken aan de hand van onze gegevens op de kaart hoeveel vermogen onze windmolens samen hebben in Vlaanderen. (49 x 600) + (1 x 200) + (1 x 300) = 29.900
3. “Spreekwijzen en zegswoorden” 1. 2. 3. 4. 5.
Het gaat hem voor de wind. Iemand de wind uit de zeilen nemen. Wie wind zaait, zal storm oogsten. In de wind zijn. Iets in de wind slaan.
Het gaat hem goed. Zelf doen wat iemand anders wilde ondernemen. Het kwaad loont zijn meester. Licht aangeschoten zijn. Geen aandacht aan schenken.
4. Een windmolen op mijn dak Wordt de opbrengst van windenergie bij moderne windmolens verhoogd door: • de regelmaat van de wind ? klopt; hoe regelmatiger het waait, hoe vlotter de turbine draait. • een doordacht ontwerp ? klopt; de windmolen is zo uitgekiend dat die de wind zo weinig mogelijk afremt. • de kracht van de wind ? klopt; bij een licht briesje is de opbrengst wel eerder klein te noemen en bij een veel te sterke wind kan de molen stuk gaan. • de kracht van de zon ? nee; weinig invloed, alhoewel een windmolen bij een lagere temperatuur een hogere opbrengst geeft. • de lichtgrijze kleur ? nee; lichtgrijs valt niet zo op, waardoor minder ‘landschapsvervuiling’. • de vlakheid van terrein ? klopt; hoe vlakker het terrein, hoe beter de wind waait. • plaatsing van vele windmolens bij elkaar ? niet echt; meer windmolens bij elkaar vraagt wel minder investering qua opslag en transport van elektriciteit, maar een windmolen alleen brengt evenveel op als elke windmolen in een windmolenpark. De windmolens moeten wel op een bepaalde afstand van elkaar worden gezet, zodat de ene niet in het ‘kielzog’ (tragere lucht) van de andere komt te staan. • de hoogte van de turbine ? klopt; hoe hoger, hoe meer tussen omliggende gebouwen en bomen vandaan. • weinig regen ? doet er niet echt toe. • de aanwezigheid van vogels ? nee; vogelbeschermers zeggen wel dat windmolens vogels zouden wegjagen. Op sommige plaatsen in Denemarken hebben ze echter het tegenovergestelde vastgesteld (er werden na plaatsing meer vogels geteld). Er werd een gemiddelde van een zestal vogels per jaar geteld, die sneuvelen door in aanvaring te komen met een windmolen.
1.10
